1. (36) Chuyeän Vua Ambasakkhara (Ambasakkhara)

Trong luùc ñöùc Theá Toân ñang truù taïi Jetavana (Kyø Vieân) moät vò vua doøng hoï Licchavi meänh danh Ambasakkhara, laø moät ngöôøi khoâng moä ñaïo, coù taø kieán, ñang trò vì ôû Vesaøli (Tyø-xaù-ly).

Taïi ñoù laïi coù moät thöông nhaân chaùnh tröïc ñaõ baéc caàu baèng nhöõng thanh goã chieân-ñaøn qua moät ñaàm laày. Traùi laïi, chaùu trai vò aáy ñaõ laáy troäm haøng hoùa ñem ñeán tieäm cuûa chuù, neân bò xöû hình phaït ñoùng thaân vaøo coïc. Ngöôøi chuù bò chaët ñaàu vaø hoùa thaønh moät ñòa thaàn côõi ngöïa thuaàn baïch, vaøo nöûa ñeâm laïi ñeán thaêm chaùu ñang bò ñoùng coïc vaø baûo: 'Haõy coá soáng thì hôn'.

Baáy giôø vua Ambasakkhara muoán chieám vôï cuûa moät thaàn daân, lieàn sai ngöôøi aáy ñi laáy ñaát ñoû vaø hoa suùng ñoû ôû moät hoà sen caùch xa kinh thaønh ba do-tuaàn, vaø buoäc y phaûi trôû veà tröôùc khi trôøi toái neáu khoâng seõ bò gieát. Ñoàng thôøi vua ra leänh ñoùng coång thaønh tröôùc khi trôøi toái. Nhôø chö thaàn giuùp ñôõ, ngöôøi kia ñem ñaát ñoû vaø hoa suùng ñoû veà kòp tröôùc khi trôøi toái, nhöng goïi coång thaønh khoâng ñöôïc, y phaûi nhôø söï laøm chöùng cuûa vò quyû thaàn aáy. Sau ñoù vua ñích thaân ñi gaëp vò quyû thaàn ñeå tìm hieåu söï vieäc. (Boå sung Taäp Sôù).

Caùc vaàn keä naøy keå laïi chuyeän treân. Vaàn keä ñaàu do caùc vò keát taäp Kinh ñieån ñöa vaøo:

1. Kinh thaønh daân chuùng xöù Vaj-ji,
Teân goïi laø thaønh Tyø-xaù-ly,
Taïi ñoù coù vì vua ngöï trò,
Am-ba-sa, toäc Lic-cha-vi,
Khi nhìn thaáy quyû ngoaøi thaønh aáy,
Vua muoán bieát, neân hoûi töùc thì:

2. 'Keû naøy khoâng coù choã naèm ngoài,
Cuøng chaúng heà ñi tôùi, böôùc lui,
Khoâng thöùc uoáng aên, quaàn aùo maëc,
Cuõng khoâng tyø nöõ, moät mình thoâi. 

3. Quyeán thuoäc thaân baèng thuôû ñaõ qua
Coù loøng thöông xoùt noù baây giôø,
Song khoâng coù khaû naêng nhìn noù,
Hoï ñaõ boû rôi noù thaät maø.

4. Keû naøo sa suùt chaúng thaân baèng,
Baïn boû rôi khi thaáy khoán cuøng,
Heã thaáy phoàn vinh, vaây laáy baïn,
Ngöôøi ñang höng thònh, laém thaân nhaân.

5. Khi höôûng thuï xong heát baïc vaøng,
Gia taøi chaéc ñaõ phaûi tan hoang,
Thaân hình vaáy maùu ñang rôøi raõ
Nhö haït söông treo, ñeán soá taøn.

6. Vôùi ngöôøi ñang chòu caûnh ñau thöông,
Khuûng khieáp treân caây coïc goã mun,
Vua hoûi: 'Quyû kia, sao laïi noùi:
Ngöôi caàn phaûi soáng, soáng thì hôn?'

7. Ngöôøi naøy treân coïc chính thaân nhaân,
Toâi nhôù kieáp xöa ôû coõi traàn,
Neân ñaõ xoùt thöông khi thaáy noù
Phaûi vaøo ñòa nguïc bôûi taø taâm.

8. Lic-cha-vi chuùa thöôïng, töø ñaây
Keû ñaõ taïo ra aùc nghieäp naøy
Vaøo nguïc taùi sanh ñaày khuûng khieáp,
Noùng böøng, gay gaét, haõi kinh thay.

9. Ngay caùi coïc kia ñuû moïi phaàn,
Toát hôn ñòa nguïc bieát bao laàn,
Öôùc mong noù chaúng sa vaøo nguïc
Gay gaét, kinh hoaøng, thaät khoå thaân.

10. Neáu keû aáy nghe toâi noùi vaày,
Noù ñaày saàu khoå, taét hôi ngay,
Cho neân tröôùc noù toâi khoâng noùi,
E chæ vì toâi noù boû thaây.

11. Vuï aùn ngöôøi naøy ta bieát qua,
Song ta muoán hoûi chuyeän theâm maø;
Neáu ngöôi cho pheùp, ta xin hoûi,
Song chôù giaän hôøn vôùi chuùng ta.

12. Vieäc aáy toâi xin höùa thaät lôøi,
Chuyeän naøy khoâng keå vôùi ngöôøi ñôøi
Khoâng coù tín taâm vaøo Ñaïo phaùp,
Duø toâi khoâng muoán, haõy tin toâi;
Hoûi ngay nhöõng vieäc gì ngaøi muoán,
Toâi seõ ñaùp tuøy söùc ñoù thoâi.

13. Nhöõng gì ta thaáy taän maét ta,
Öôùc mong ta ñuû tín taâm maø,
Neáu khoâng tin daãu khi ta thaáy,
AÁy vieäc rieâng ta, hôõi Daï-xoa!

14. Toâi ñaõ ñöôïc ngaøi höùa thuûy chung,
Khi ngaøi nghe phaùp haõy thaønh taâm,
Ñi tìm tri kieán cao hôn nöõa,
Vôùi trí chaúng oâ nhieãm, saùng trong.
Nhöõng phaùp ngaøi chöa nghe hoaëc ñaõ,
Toâi ñeàu muoán noùi heát cho thoâng.

15. Treân ngöïa trang hoaøng, ngöôi ñeán ñaây
Tìm ngöôøi bò ñoùng coïc phanh thaây,
Ñaây laø phong caùch ngöôi ñi laïi,
Kyø dieäu vaø cao quyù hieån baøy.
Do bôûi nghieäp naøo xöa ñaõ taïo
Maø nay ñöôïc phöôùc baùo nhö vaày?

16. Chính giöõa kinh thaønh Tyø-xaù-ly,
Xuyeân qua ñaàm ôû khoaûng ñöôøng ñi,
Coù nôi noï cöïc kyø nguy hieåm,
Vôùi daï tín thaønh, moät böõa kia,
Toâi laáy goã chieân-ñaøn traéng baïch
Baéc qua choã aáy coù neà chi.

17. Sau ñoù chuùng toâi ñaët böôùc chaân,
Chuùng toâi vaø nhöõng keû qua ñöôøng,
Ñaây laø phöông tieän raát kyø dieäu,
Xöùng ñaùng ñöôïc chieâm ngöôõng giöõa traàn,
Do chính nghieäp ngaøy xöa ñaõ taïo,
Giôø ñaây ñem phöôùc baùo cho thaân.

18. Hình daùng ngöôi soi saùng moïi phöông,
Khaép nôi ñeàu phaûng phaát muøi höông.
Nhaø ngöôi coù caû thaàn thoâng löïc
Cuûa moät Daï-xoa löïc dò thöôøng.
Nhöng vieäc gì xöa ñem keát quaû
Nhaø ngöôi nay phaûi chòu traàn truoàng?

19. Luoân giöõ tín taâm thoaùt haän saân,
Noùi lôøi töø toán vôùi tha nhaân
Vieäc xöa kia ñaõ ñem thaønh quaû
Hình daùng thaàn tieân maõi saùng böøng.

20. Khi toâi löu yù ñeán thanh danh
Cuûa nhöõng ngöôøi an truù Phaùp haønh,
Toâi trònh troïng trình baøy vieäc aáy,
Vieäc xöa ñem keát quaû cho mình:
Muøi höông tieân giôùi treân thaân theå
Lieân tuïc thoaûng ñöa thaät dòu laønh.

21. Khi caùc baïn toâi taém beán soâng,
Toâi ñem quaàn aùo giaáu quanh vuøng,
Toâi khoâng aùc yù, thích ñuøa giôõn,
Nay chòu traàn truoàng thaät khoå thaân.

22. Neáu ai laøm aùc ñeå ñuøa nhau,
Ngöôøi baûo ñaây laø quaû kieáp sau;
Song neáu ai laøm khoâng bôõn côït,
Thì ngöôøi baûo keát quaû naøo ñaâu?

23. Baát cöù ai laøm aùc coá taâm
Ngoân töø, haønh ñoäng quaù buoâng lung,
Phaûi vaøo ñòa nguïc saâu taêm toái,
Chaéc chaén khi thaân hoaïi maïng chung.

24. Keû naøo mong theá giôùi quang vinh,
Tìm thích thuù trong caùc thieän haønh,
Boá thí, baûn thaân luoân cheá ngöï,
Maïng chung vaøo theá giôùi thanh minh.

25. Taïi sao ta phaûi tin ñieàu naøy
Laø quaû thieän haønh, aùc nghieäp ñaây?
Vieäc ñaõ thaáy ta caàn tín ngöôõng?
Ngöôøi naøo thuyeát phuïc ñöôïc ta vaày?

26. Khi ngaøi ñaõ maét thaáy tai nghe,
Ngaøi haõy tin vaøo nghieäp quaû kia,
Neáu thieän aùc ñeàu khoâng hieän höõu,
Sao ngöôøi haïnh phuùc, keû eâ cheà?

27. Neáu chuùng sanh khoâng taïo thieän haønh,
Vaø gaây aùc nghieäp giöõa nhaân sanh,
Thì nhaân quaàn, daãu cao hay thaáp,
Chaúng coù tai öông, hoaëc phöôùc laønh.

28. Nhöng bôûi chuùng sanh taïo thieän haønh,
Vaø gaây aùc nghieäp giöõa nhaân sanh,
Neân nhaân quaàn, daãu cao hay thaáp,
Ñeàu gaëp tai öông hoaëc phöôùc laønh.

29. Coù hai loaïi nghieäp baùo treân ñôøi,
Ta phaûi hieåu ngay: Moät haïng ngöôøi
Ñöôïc haïnh phuùc, vaø ngöôøi chòu khoå.
Chö Thieân höôûng laïc thuù treân trôøi,
Song ngöôøi ngu bò nhieàu haønh haï
Khi thaáy quaû hai maët chín muoài.

- Nhö vaày ngöôi ñaõ tin vaøo nghieäp quaû, taïi sao ngöôi laïi phaûi chòu caûnh khoán khoå naøy?

Quyû thaàn ñaùp:

30. Khoâng ai laøm vieäc thieän vì toâi,
Hoài höôùng veà toâi, chaúng coù ngöôøi,
Daâng cuùng aùo, giöôøng, ñoà aåm thöïc,
Neân toâi traàn truïi, khoå treân ñôøi!

31. Quaû thaät giôø ñaây coù caùch naøo
Nhaø ngöôi ñöôïc aùo maëc hay sao?
Noùi cho ta bieát veà nguoàn goác,
Ta seõ nghe lôøi tín nhieäm mau.

32. Coù vò Tyû-kheo ôû taïi ñaây
Kap-pi-ta aáy chính danh naøy,
Ngaøi chuyeân Thieàn ñònh, vaø cao ñaïo,
Giaûi thoaùt, ñieàu thaân, öùng cuùng thay.
Soáng cheá ngöï mình baèng giôùi luaät,
An nhieân, ñaït trí toái cao vaày.

33. Ngaøi voán noùi naêng thaät dòu hieàn,
OÂn toàn, nhoû nheï, gioïng eâm ñeàm,
Ñoùn chaøo nieàm nôû ñaày chaân thaät,
An tònh truù trong giôùi luaät nghieâm,
Xöùng ñaùng cuùng döôøng nhieàu leã vaät
Töø loaøi ngöôøi ñeán caû chö Thieân.

34. Thanh thaûn ñoaïn tröø löôùi aùc taâm,
Chaùnh chaân, voâ ngaõ, laïi ly tham,
Ngaøi khoâng coù öôùc mong gì nöõa,
Chaúng coù sanh y ôû theá gian,
Neân ngaøi giaûi thoaùt, taâm an tònh,
Tam minh chöùng ñaéc thaät vinh quang.

35. Maëc duø quaàn chuùng thaáy hình ngaøi,
Ngaøi chaúng tieáng taêm, quen bieát ai;
Daân chuùng Baït-kyø thöôøng vaãn goïi
Ngaøi laø baäc trí tueä cao vôøi.
Thieân thaàn bieát roõ ngaøi ly duïc,
Ngöôøi coù tín taâm soáng ôû ñôøi.

36. Neáu chuùa thöôïng daâng leã cuùng ngaøi
Vaø ñem coâng ñöùc höôùng veà toâi,
Moät, hai boä aùo do ngaøi nhaän
Cuõng ñuû cho toâi coù maëc roài.

37. Baäc aån só kia ñang ôû ñaâu?
Chuùng ta yeát kieán ôû phöông naøo?
Hoâm nay ngaøi ñaùnh tan nghi hoaëc,
Taø kieán giaêng ñaày töï baáy laâu.

38. ÔÛ Kap-pi-na, ngaøi toïa thieàn,
Ñöôïc bao quanh bôûi caùc thaàn tieân, 
Ngaøi ñang thuyeát phaùp, ly saân haän,
Chaân chaùnh nhö danh tieáng ñaõ truyeàn.

39. Ta ñi laøm vieäc aáy giôø ñaây,
Ta seõ daâng y aån só naøy
Khi boä y kia ngaøi ñaõ nhaän,
Thì ngöôi seõ coù aùo quaàn ngay.

40. Vôùi ngöôøi xuaát theá, baûn thaân toâi
Khoâng yeát kieán khi chaúng ñuùng thôøi.
Chuùa thöôïng, giôø ñaây khoâng thích hôïp.
Ñuùng thôøi, haõy vieáng choã ngaøi ngoài.

41. Khi quyû thaàn vöøa noùi vaäy xong,
Nhaø vua ñöôïc caû ñaùm tuøy tuøng
Ñöa veà laïi choán kinh thaønh aáy,
Tö thaát cuûa vua ôû haäu cung.

42. Töø ñoù, thöïc haønh giôùi taïi gia,
Nhaø vua taém goäi, choïn töø nhaø
Xieâm y taùm boä vaø ñi cuùng, 
Ñöôïc ñaùm tuøy tuøng hoä toáng ra.

43. Khi nhaø vua ñeán taän nôi naøy,
Thaáy aån só taâm thanh tònh ñaày
Ñaõ trôû veà sau thôøi khaát thöïc,
An nhieân, tónh toïa döôùi goác caây.

44. Ñuùng luùc vua ñi yeát kieán ngaøi,
Vaán an söùc khoeû, soáng an vui;
'Lic-cha-vi aáy laø thaân toäc,
Tyø-xaù-ly thaønh, ñaát nöôùc toâi,
Toâi chính Am-ba-sa, toäc tröôûng,
Mong ngaøi hoan hyû, kính thaêm ngaøi.

45. Toân giaû, xin ngaøi haõy nhaän ngay
Taùm y toát ñeïp cuùng daâng naøy,
Ñeå toâi coù theå ñaày an laïc,
Vì muïc ñích naøy toâi ñeán ñaây.

46. Sa-moân aån só, daãu töø xa,
Ñeàu phaûi traùnh cung ñieän cuûa vua,
Nôi ñoù, bao nhieâu bình baùt vôõ,
Thaày tu bò xeù aùo caø-sa!

47. Nhieàu ngöôøi khaùc ñaám ñaù kinh sao,
Nhö buùa, Tyû-kheo phaûi ngaõ nhaøo,
aån só xuaát gia mang toån haïi,
Chính tay ngaøi ñaõ bieát laø bao!

48-49. Daàu meø, ñeäm coû chaúng heà ban,
Chaúng chæ duøm ai laïc böôùc ñaøng,
Töø moät ngöôøi muø, ngaøi laáy gaäy
Ngaøi vöøa phoùng daät, laïi xan tham;
Baây giôø vì lyù do naøo vaäy,
Baèng caùch naøo ngaøi muoán phaùt ban?

50. Toân giaû, toâi coâng nhaän thaät ngoân,
Toâi laøm thöông toån caùc Sa-moân,
Toâi mong ñuøa giôõn, khoâng taø yù,
Vieäc phaïm loãi xöa thaät baïo taøn.

51. Keû kia laøm aùc ñeå boâng lôn,
Haïnh phuùc noù khoâng ñöôïc veïn toaøn,
Noù nhaän khoå ñau, daàu treû tuoåi,
Soá phaàn noù phaûi chòu traàn truoàng,
Coøn gì khoán ñoán hôn cho noù
Chính vieäc naøy ñaây coù phaûi khoâng?

52. Toâi thaáy noù mang naëng loãi laàm,
Neân toâi daâng leã vaät, Toân nhaân,
Xin ngaøi nhaän taùm y toâi cuùng
Hoài höôùng veà cho vò quyû thaàn.

53. Boá thí, dó nhieân ñöôïc nhaän maø,
Öôùc coâng voâ löôïng vôùi nhaø vua,
Nay toâi nhaän taùm y ngaøi taëng,
Mong leã vaät hoài höôùng Daï-xoa.

54. Roài vua nhaáp nöôùc töï baøn tay
Ñeå taåy traàn vaø daâng cuùng ngay
Taùm boä y leân ngaøi Tröôûng laõo:
'Öôùc mong y ñöôïc nhaän nhö vaày!
Vaø haõy nhìn xem thaàn ñaïi löïc
Maëc nhieàu quaàn aùo thoûa loøng thay!

55. Töùc thì vua thaáy chính thaàn nhaân
Taåm öôùt daàu tinh chaát goã traàm,
Hình daùng cao sang, doøng quyù toäc,
Côõi treân löng tuaán maõ oai huøng,
Ñieåm trang y phuïc huy hoaøng quaù,
Ñöôïc hoä toáng vaø ñaït löïc thaàn. 

56. Vôùi nieàm vui söôùng, daï haân hoan,
Khuoân maët vui töôi, haïnh phuùc traøn,
Vì thaáy nghieäp mình ñem quaû lôùn,
Vua vöøa nhìn taän maét hoaøn toaøn.

57. Vua böôùc leân vaø noùi vôùi thaàn:
'Töø nay ta cuùng caùc Sa-moân,
Ta khoâng coù vaät gì khoâng cuùng,
Ñaïi quyû, ngaøi laø baäc cöùu nhaân'.

58. Chuùa thöôïng cho toâi höôûng phöôùc aân
Cuùng döôøng ñaâu coù phaûi hoaøi coâng,
Phaàn toâi seõ taïo tình baèng höõu
Giöõa moät phi nhaân vôùi theá nhaân.

59. Ngaøi laø quyeán thuoäc laãn thaân baèng,
Chaùnh ñaïo, nôi nöông töïa, hoä thaàn!
Ta khaån caàu ngaøi vaø ñaûnh leã,
Ta mong ñöôïc taùi ngoä thaàn nhaân.

60. Ví thöû ngaøi laøm maát tín taâm,
Thích nhieàu taø kieán, hoùa xan tham,
Vaø trong traïng thaùi taø taâm aáy
Ngaøi ñöôïc gaëp toâi ñeå vaán an,
Toâi seõ chaúng cuøng ngaøi noùi chuyeän,
Daãu toâi thaáy maët, hôõi quaân vöông!

61. Coøn neáu ngaøi toân troïng Phaùp chaân,
Haân hoan boá thí, töï ñieàu thaân,
Laø nguoàn cung caáp cho tu só,
Neáu coù duyeân may gaëp quyû nhaân,
Vaø neáu toâi ñaây nhìn thaáy maët,
Thì toâi seõ ñaùp leã aân caàn.

62. Mau thaû ngöôøi ra khoûi coïc naøy,
Vì ta thaân thieát chính nhôø ñaây,
Toâi ñang nghó ñeán ngöôøi ñau khoå,
Nay ñaõ keát giao taïi choán naøy.

63. Vaø neáu ngöôøi naøy ñöôïc thoaùt thaân,
Seõ laøm thieän nghieäp raát tinh caàn,
Ngaøy sau thoaùt nguïc saâu taêm toái,
Thieän nghieäp ñeàu mang laïi phöôùc phaàn.

64. Chuùa coâng tham kieán Kap-pi-ta,
Ñuùng luùc cuùng döôøng baäc xuaát gia,
Ñeán tröôùc maët ngaøi, ngoài thænh yù,
Vaø ngaøi seõ noùi vaán ñeà ra.

65. Gaëp Tyû-kheo kia, thænh yù ngaøi,
Taïo nhieàu coâng ñöùc, trí cao vôøi,
Tuøy theo tri kieán, ngaøi phaân giaûi
Caùc phaùp chöa nghe giöõa moïi ngöôøi,
Ngaøi seõ thuyeát veà taát caû phaùp
Ñöa ñöôøng ñeán caûnh giôùi vui töôi.

66. Khi vua ñaõ noùi chuyeän tö rieâng
Cuøng vò phi nhaân, keát baïn hieàn,
Vua ñeán Lic-cha-vi boä toäc,
Noùi cuøng ñaïi hoäi hoïp theo phieân:

67. 'Caùc ngöôøi xin haõy laéng nghe lôøi,
Ta seõ tìm ñöôøng loái toát thoâi.
Keû aùc bò treo vaøo coïc aáy
Bò tröøng phaït naëng, khoå tôi bôøi.

68. Hai möôi ñeâm aáy khoaûng thôøi gian
Noù ñaõ bò raøng buoäc taám thaân,
Noù chaúng bieát ñaâu laø soáng cheát,
Ta xin ñaïi hoäi thaû tuø nhaân!'.

69. 'Mau thaû luoân hai keû aáy ngay,
Naøo ai töø choái vieäc nhö vaày?
Xin laøm nhöõng vieäc ngaøi thoâng hieåu,
Ñaïi hoäi tuaân theo yù chæ naøy'.

70. Nôi kia, vua voäi vaõ ra ñi,
Phoùng thích ngöôøi treân coïc töùc thì,
Roài baûo: 'Baïn naøy, ñöøng sôï haõi',
Vaø giao cho caùc vò löông y.

71. Roài vua yeát kieán Kap-pi-ta,
Ñuùng luùc cuùng döôøng baäc xuaát gia,
Ñeán tröôùc maët ngaøi, ngoài thænh yù
Vaø tìm caùc lyù leõ neâu ra.

72. Keû aùc bò treo ôû coïc kia
Chòu nhieàu tröøng phaït, khoå eâ cheà,
Hai möôi ñeâm taám thaân raøng buoäc,
Noù chaúng soáng coøn hoaëc cheát ñi.

73. Baây giôø toâi ñaõ ñeán buoâng tha
Cöùu noù theo lôøi quyû Daï-xoa,
Xin hoûi, phaûi chaêng coøn coù caùch,
Laøm cho noù thoaùt nguïc Dieâm-la?

74. Toân giaû, baûo toâi bieát caùch gì,
Chuùng toâi tin töôûng laéng tai nghe,
Phaûi chaêng khoâng theå tieâu tröø nghieäp,
Cho daãu ta khoâng hieåu chuyeän kia?

75. Neáu ngaøy ñeâm noã löïc tinh caàn
Noù thöïc hieän nhieàu thieän nghieäp nhaân,
Noù seõ thoaùt ra töø nguïc toái,
Thieän nghieäp phaûi ñem laïi phöôùc phaàn.

76. Nay toâi hieåu roõ chuyeän naøy roài,
Toân giaû, giôø ñaây thöông xoùt toâi,
Baäc trí daïy cho toâi Giaùo phaùp
Ñeå toâi khoûi ñoïa nguïc Dieâm ñaøi.

77. Ngay töï hoâm nay vôùi tín taâm
Ngaøi qui y Phaät, Phaùp,Taêng nhaân;
Ñoàng thôøi, thaân thöïc haønh naêm giôùi
Troïn veïn vaø khoâng coù loãi laàm.

78-79. Töø nay ngaøi boû gieát muoân loaøi,
Khoâng laáy vaät chi chaúng taëng ngaøi,
Khoâng uoáng röôïu noàng, khoâng noùi doái,
Haõy baèng loøng vôùi vôï ngaøi thoâi.
Trang nghieâm laõnh taùm coâng thuø thaéng
Ñöa ñeán nhieàu thaønh quaû ñeïp töôi.

80. Vôùi taâm thanh thaûn, haõy ñem daâng
Caùc baäc chaùnh chaân nhöõng vaät caàn,
Y phuïc, ñoà aên bình khaát thöïc,
Nôi an truù vôùi choã ngoài naèm,
Thöùc aên ñuû loaïi meàm vaø cöùng,
Thöùc uoáng vaø nôi choán nghæ chaân.

81. Thieát ñaõi Tyû-kheo thöùc uoáng aên,
Nhöõng ngöôøi coù giôùi haïnh sieâu quaàn,
Ña vaên vaø thoaùt ly tham duïc,
Coâng ñöùc vaãn luoân phaùt trieån daàn.

82. Thöïc haønh Chaùnh phaùp thaät tinh chuyeân
Vôùi nhieät tình luoân ngaøy laãn ñeâm,
Ngaøi töï cöùu mình töø ñòa nguïc,
Thieän haønh mang phöôùc baùo nhaân thieân.

83. Ngay töï hoâm nay vôùi tín taâm
Toâi quy y Phaät, Phaùp, Taêng nhaân;
Ñoàng thôøi, thaân thöïc haønh naêm giôùi
Troïn veïn vaø khoâng coù loãi laàm.

84-85. Töø nay toâi boû gieát muoân loaøi,
Khoâng laáy vaät gì chaúng taëng toâi,
Khoâng uoáng röôïu noàng, khoâng noùi doái,
Bieát baèng loøng vôùi vôï mình thoâi.
Trang nghieâm laõnh taùm coâng thuø thaéng
Ñöa ñeán nhieàu thaønh quaû ñeïp töôi.

86. Vôùi caùc vò cao ñaïo, Thaùnh Taêng,
Thoaùt ly tham duïc, laïi ña vaên,
Daâng y, thöïc phaåm trong bình baùt,
Saøng toïa vaø nôi choán nghæ chaân,
Ñuû loaïi thöùc aên meàm hoaëc cöùng,
Cuøng nhieàu thöùc uoáng, choã ngoài naèm.
Tìm trong Phaät phaùp nieàm an laïc,
Toâi quyeát khoâng dao ñoäng baûn thaân.

87. Am-ba-sa, vò Líc-cha-vi,
Keû taïi gia thaønh Tyø-xaù-ly,
Ñaõ trôû neân ngöôøi nhö vaäy ñoù,
Ñaày taâm thaønh tín, tính nhu mì,
Nhieät tình thöïc hieän nhieàu coâng haïnh,
Vôùi chuùng Tyû-kheo, quyeát hoä trì.

88. Khi ngöôøi treân coïc ñaõ bình an,
Töï nguyeän, ngöôøi töø giaõ theá gian,
Ñeán vôùi Kap-pi-ta aån só,
Roài hai ngöôøi ñaéc quaû Sa-moân.

89. Ñaây chính caùch haàu caän Thaùnh Taêng,
Quaû nhieàu cho caùc thieän hieàn nhaân,
Ngöôøi treân coïc ñaït phaàn öu thaéng,
Trong luùc Am-ba quaû nhoû hôn.

2. (37) Chuyeän Serìssaka

(Chuyeän naøy gioáng nhö Chuyeän 10, Phaåm VII ôû taäp Chuyeän Thieân Cung).

3. (38) Chuyeän Quyû Thaàn Nandaka (Nandakapeta)

Khoaûng hai traêm naêm sau khi baäc Ñaïo Sö dieät ñoä, coù vua Pingala ngöï trò Surattha (Vöông quoác an laïc). Vò töôùng caàm ñaàu quaân ñoäi nhaø vua laø Nandaka ñaày taø kieán.

Chö vò keát taäp Kinh ñieån keå laïi chuyeän nhöõng ngöôøi naøy:

1. Töông truyeàn laõnh chuùa Pin-ga-la
Ngöï trò thaàn daân Su-rat-tha,
Khi ñaõ ñi chaàu trieàu Khoång töôùc,
Treân ñöôøng vua trôû laïi queâ nhaø.

2. Trong côn noùng böùc giöõa ban ngaøy,
Vua ñeán moät nôi coù vuõng laày,
Nhìn thaáy moät con ñöôøng khaû aùi,
Laø nôi truù nguï quyû ma ñaày.

3. Vua aáy baûo ngay vò quaûn xa:
'Con ñöôøng naøy khaû aùi cho ta,
An toaøn, yeân tónh, ñaày may maén,
Theo loái naøy ñi, hôõi quaûn xa'.

4. Vua xöù Su-ra töï choán ñaây
Tieán leân cuøng vôùi ñoäi quaân ngaøi,
Boán ñoaøn hoä toáng ñeàu ñi tröôùc,
Höôùng daãn thaàn daân xöù sôû naøy.

5. Vôùi daùng lo aâu, moät laõo gia
Noùi nhö vaày vôùi chuùa Su-ra:
'Chuùng ta ñi laïc ñöôøng roài ñoù,
Thaät ñaùng haõi kinh, rôïn toùc da.

6. Maët tieàn ta thaáy moät con ñöôøng,
Song phía sau khoâng thaáy höôùng phöông,
Taát caû chuùng ta ñang laïc böôùc
Ñeán gaàn quaân cuûa Dieäm-ma vöông.

7. Coù moät muøi ma quyû boác ra,
Tieáng oàn khuûng khieáp ñöôïc nghe qua'.
Su-ra laõnh chuùa lieàn kinh hoaûng
Voäi noùi nhö vaày vôùi quaûn xa:

8. 'Nay chuùng ta ñang laïc böôùc ñöôøng,
Thaät laø laïnh gaùy, ñaùng kinh hoaøng,
Maët tieàn thaáy moät con ñöôøng noï,
Song phía sau khoâng thaáy coù höôùng phöông.

9. Nay chuùng ta ñang laïc böôùc ñöôøng
Ñeán gaàn quaân cuûa Dieäm-ma vöông,
Moät muøi ma quyû ñang xoâng khaép,
Khuûng khieáp tai nghe moät tieáng oàn!'

10. Nhaø vua ñang ngöï ôû löng voi
Ngô ngaùc nhìn quanh boán höôùng trôøi,
Chôït thaáy moät caây ña rôïp boùng,
Sum sueâ caønh laù thaät xanh töôi.

11. Caây coù maøu xanh xaùm töïa maây,
Ñænh caây coù saéc cuûa söông daøy,
Nhaø vua hoûi vò quan ñieàu ngöï:
'Ta thaáy vaät chi lôùn theá naøy,
Nhö ñaùm maây xanh maøu xaùm ngaét,
Ñænh caây coù saéc töïa söông bay?'.

12. Chuùa coâng, ñoù chính moät caây ña,
Caønh laù sum sueâ toûa boùng ra,
Caây coù maøu maây xanh xaùm ngaét,
Ñænh caây coù saéc töïa söông sa.

13. Su-ra chuùa teå laïi leân ñöôøng,
Veà höôùng caây cao lôùn dò thöôøng,
Saéc töïa ñaùm maây xanh xaùm ngaét,
Ñænh caây laïi coù moät maøu söông.

14. Nhaø vua böôùc xuoáng töï löng voi,
Ñi ñeán gaàn caây noï moät hoài,
Cuøng vôùi quaàn thaàn vaø caän veä,
ÔÛ ngay goác reã, chuùa coâng ngoài.

15. Vua thaáy baùnh vaø huû nöôùc trong,
Moät ngöôi coù daùng ñieäu Thieân thaàn,
Ñieåm toâ ñuû loaïi ñoà trang söùc,
Ñi ñeán ngoû lôøi vôùi chuùa coâng:

16. 'Chuùa coâng! Haân haïnh ñöôïc chaøo möøng,
Chö vò ñeán ñaây theá cuõng gaàn,
Chuùa thöôïng, xin môøi ngaøi uoáng nöôùc
Vaø duøng baùnh, hôõi vò anh huøng!'

17-18. Nhaø vua cuøng vôùi ñaùm quaàn thaàn,
Caän veä beân mình uoáng nöôùc trong,
AÊn baùnh roài vua caát tieáng hoûi:
'Xin cho bieát, coù phaûi Thieân nhaân,
Thaùc-baø, haïy chính laø Thieân chuû
Pu-rín-daø-da aáy phaûi chaêng?
Khoâng bieát ngaøi neân ta muoán hoûi,
Laøm sao ta bieát ñöôïc toân oâng?

19. Toâi ñaây khoâng phaûi moät Thieân nhaân,
Chaúng phaûi Sak-ka, chaúng Nhaïc thaàn,
Toâi chính quyû nhaân, taâu chuùa thöôïng,
Töø Su-ra ñeán ôû ma cung.

20. Ngaøy tröôùc ngaøi coâng ñöùc theá naøo,
ÔÛ Su-ra xöû theá ra sao,
Ngaøi theo Phaïm haïnh naøo töø tröôùc,
Nay höôûng caûnh vinh hieån bieát bao?

21. Xin haõy laéng nghe, hôõi chuùa coâng,
Laø ngöôøi khai quoác, vò anh huøng,
Quoác sö teá leã nghe toâi noùi,
Cuøng caùc quaân nhaân, caùc ñaïi thaàn.

22. Chuùa coâng, toâi ñeán töï Su-ra,
Thuôû tröôùc tính tình thaät xaáu xa,
Taø kieán mang ñaày cuøng aùc yù,
Xan tham, hay maï ly ngöôøi ta.

23. Toâi ngaên laém keû thaät nhaân töø
Haønh thieän söï nhieàu ñeå lôïi tha,
Toâi caûn böôùc chaân bao keû khaùc
Saün loøng laáy cuûa caûi ñem cho.

24. Baûo: 'Boá thí khoâng taïo phöôùc phaàn
Ñaâu laø keát quaû töï ñieàu thaân?
Khoâng heà coù ñaïo sö naøo caû,
Ai seõ phaït ngöôøi khoâng hieán daâng?

25. Giöõa caùc höõu tình ñoàng ñaúng nhau,
Taïi sao kính troïng vò nieân cao,
Coù ñaâu noã löïc vaø tinh taán,
Noùi ñeán tinh caàn bôûi côù sao?

26. Boá thí khoâng mang quaû phöôùc phaàn,
Cuõng khoâng tröø dieät moät cöøu nhaân;
Moãi ngöôøi ñöôïc nhöõng gì caàn coù,
Vaø nhaän nhöõng gì phaûi ñeán thaân.

27. Chaúng coù meï cha, huynh ñeä ñaâu,
Khoâng ñôøi naøy cuõng chaúng ñôøi sau,
Cuõng khoâng boá thí, khoâng daâng cuùng,
Khoâng coù gì beàn vöõng ñöôïc laâu.

28. Heã ai ñaùnh ñaäp moät ngöôøi naøo,
Hoaëc coù ñem ngöôøi khaùc chaët ñaàu,
Cuõng chaúng laøm gì gaây toån haïi
Giöõa muoân loaøi vaät soáng beân nhau.

29. Moãi maïng soáng ñeàu baát khaû phaân,
Daàu hình baùt giaùc hoaëc caàu laên,
Noù cao ñeán caû naêm traêm daëm,
Ai coù theå tieâu dieät noù chaêng?

30. Cuõng gioáng cuoän daây ñöôïc neùm ra
Töø ngöôøi thaû noù, chaïy laên xa,
Nhö vaày laø maïng ngöôøi ñang soáng
Thoaùt ñöôïc nhöõng ai thaû noù maø.

31. Nhö ngöôøi töø giaõ moät ngoâi laøng
Vaøo moät laøng kia, phaûi thaáy ñöôøng,
Cuõng vaäy, moät con ngöôøi taän soá
Böôùc vaøo thaân xaùc môùi tha phöông.

32. Nhö ngöôøi töø giaõ moät ngoâi nhaø,
Vaø böôùc vaøo nôi truù nguï kia,
Cuõng vaäy, laø con ngöôøi taän soá
Ñi vaøo moät caûnh giôùi phöông xa.

33. Sau khi qua heát neûo luaân hoài
Taùm trieäu boán traêm ngaøn kieáp troâi,
Taát caû keû ngu cuøng baäc trí
Thaûy ñeàu chaám döùt khoå ñau roài.
Laïc, öu ño ñöôïc baèng thuøng, gioû
Ngöôøi chieán thaéng thoâng hieåu söï ñôøi,
Keû khaùc ñeàu laø phöôøng xuaån ngoác',
Toâi mang taø kieán caû ñôøi toâi.

34. Xöa kia toâi laàm laïc, laém meâ si,
Taø kieán, toâi khoâng ñaïo haïnh gì,
Toâi laïi xan tham, hay phæ baùng,
Khoâng ñaày saùu thaùng, seõ ra ñi.

35-36. Ñoïa vaøo nguïc haõi kinh sao,
Coù boán goùc, vaø boán cöûa vaøo,
Nguïc ñöôïc chia phaàn theo kích thöôùc,
Xung quanh bao boïc vôùi töôøng raøo,
Laøm baèng saét noùng vaø treân maùi
Cuõng coù saét che taän ñænh cao.

37. Neàn saét aùnh leân löûa noùng böøng,
Saùng ngôøi moïi phía traêm do-tuaàn,
Traêm ngaøn naêm ñaõ troâi qua maát,
Laäp töùc moät aâm thanh chuyeån rung.
Nhöõng keû taø taâm vaø aùc tính
Ñaõ töøng phæ baùng caùc chaân nhaân
Bò haønh ñòa nguïc voâ löôïng kieáp,
Choán aáy seõ ñau khoå chaúng ngöøng.

38. Cho neân toâi thoáng thieát than van
Keát quaû aùc haønh kia phaûi mang,
Xin laéng nghe toâi, taâu chuùa thöôïng,
Anh huøng khai quoác, chuùc an khang!
Nguyeân toâi coù moät coâ con gaùi,
Teân goïi Ut-ta-ra thaät ngoan.

39. Naøng haønh thieän söï thaáy an vui
Giöõ Baùt quan trai giôùi ñuùng thôøi,
Naøng soáng ñieàu thaân, ham boá thí,
Nhaân töø, khoân kheùo luùc trao lôøi.

40. Nhaát möïc tuaân theo giaùo phaùp nhaø,
Naøng laøm daâu quyù toäc danh gia,
Naøng laø ñeä töû Ngaøi Vieân Giaùc,
Baäc trí vinh quang, toäc Thích-ca.

41. Moät Tyû-kheo cao ñaïo khaùc thöôøng,
Ra ñi khaát thöïc, böôùc vaøo laøng,
Maét ngöôøi cuùi xuoáng, thaân ñieàu phuïc,
Chaùnh nieäm vaø phoøng hoä caùc caên
Trong luùc ñi töøng nhaø khaát thöïc,
Daàn daàn ngöôøi ñeán taän nhaø naøng.

42. Ut-ta-ra luùc aáy nhìn ngöôøi,
Chuùc chuùa coâng luoân höôûng phöôùc trôøi!
Naøng ñaõ daâng ngöôøi bình nöôùc uoáng
Cuøng nhieàu baùnh boät, laïi thöa lôøi:

43. 'Toân giaû, cha con ñaõ maát roài,
Mong sao leã moïn giuùp cho ngöôøi'.
Khoâng laâu söï vieäc naøng vöøa thaáy,
Keát quaû töùc thì ñeán vôùi toâi.

44. Toâi höôûng thöùc aên, laïc thuù traøn,
Khaùc naøo Thieân ñeá Tyø-sa-moân,
Hôõi anh huøng môû mang bôø coõi,
Xin laéng nghe ñaây, taáu chuùa coâng.

45. Phaät-ñaø ñöôïc goïi ñaáng sieâu nhaân
Giöõa caùc Thieân, nhaân ôû coõi traàn,
Haõy ñeán quy y vaøo ñöùc Phaät,
Cuøng ñaøn theâ töû, hôõi anh huøng.

46. Nhieàu ngöôøi ñaït baát töû, voâ sanh,
Do chính Ñaïo kia coù taùm ngaønh,
Cuøng vôï con ñi tìm Giaùo phaùp
Ñeå quy y, hôõi baäc huøng anh!

47. Cuøng böôùc ñi treân boán Ñaïo naøy,
Truù trong boán Quaû quyù cao thay,
Chö Taêng tröïc haïnh vaø tu luyeän
Giôùi ñöùc trang nghieâm, trí tueä ñaày.

48. Hôõi baäc anh huøng, xin haõy ñi
Cuøng ñaøn theâ töû thoï Tam quy,
Mau mau boû gieát loaøi sanh vaät,
Khoâng laáy troäm cho daãu vaät gì,
Khoâng uoáng röôïu noàng, khoâng noùi doái,
Haõy baèng loøng vôùi vò vöông phi.

49. Ngaøi muoán ta an laïc, Daï-xoa,
Ngaøi mong lôïi ích vôùi hoaøng gia,
Phaàn ta thöïc hieän lôøi ngaøi daïy,
Ngaøi chính laø sö phuï cuûa ta.

50-51. Ta ñeán quy y ñaáng Phaät-ñaø,
Toái cao Giaùo phaùp, vôùi Taêng-giaø,
Ta mau boû heát ñieàu sanh saùt,
Khoâng laáy vaät gì chaúng taëng ta,
Khoâng uoáng röôïu noàng, khoâng noùi doái,
Bieát baèng loøng vôùi vôï trong nhaø.

52. Ta boû khoe khoang vôùi xaûo ngoân,
Nhanh nhö theå ñoå xuoáng doøng soâng,
Ta noân ra heát bao taø kieán,
Thích thuù tuaân lôøi daïy Theá Toân.

53. Noùi vaày xong, chuùa teå Su-ra
Töø boû ngay quan ñieåm aùc taø,
Ñaûnh leã Theá Toân, roài chuùa thöôïng
Höôùng veà ñoâng ngöï giaù vöông xa.

4. (39) Chuyeän Ngaï Quyû Revatì

(Chuyeän naøy gioáng chuyeän soá 2 Phaåm V cuûa Chuyeän Thieân Cung).

(Xin xem tieáp Phaàn IV.b)