Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Trang Chuû] [ Index Vieät ] [Index Pali]
Trung Boä Kinh
Majjhima Nikaya102. Kinh Naêm vaø Ba
(Pancattaya sutta)
Nhö vaày toâi nghe.
Moät thôøi Theá Toân truù ôû Savatthi, Jetavana (Kyø-ñaø-laâm), taïi tu vieän oâng Anathapindika. ÔÛ ñaây, Theá Toân goïi caùc Tyû-kheo: "Naøy caùc Tyû-kheo" -"Thöa vaâng, baïch Theá Toân". Caùc vò Tyû-kheo aáy vaâng ñaùp Theá Toân. Theá Toân noùi nhö sau:
Luaän baøn veà töông lai
-- Naøy caùc Tyû-kheo, coù moät soá Sa-moân, Baø-la-moân luaän baøn veà töông lai, thaûo luaän veà töông lai, y cöù vaøo töông lai, tuyeân boá nhieàu quan ñieåm sai khaùc. ÔÛ ñaây, moät soá tuyeân boá: "Sau khi cheát, töï ngaõ khoâng beänh, coù töôûng". ÔÛ ñaây, moät soá tuyeân boá: "Sau khi cheát, töï ngaõ khoâng beänh, khoâng töôûng". ÔÛ ñaây moät soá tuyeân boá: "Sau khi cheát, töï ngaõ khoâng beänh, phi töôûng vaø phi phi töôûng". Hay hoï chuû tröông ñoaïn dieät huûy hoaïi, tieâu dieät cuûa loaøi höõu tình hieän ñang sanh toàn. Hay moät soá laïi tuyeân boá veà hieän taïi Nieát-baøn.
Nhö vaäy, hoï chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ toàn taïi khoâng beänh. Hay hoï chuû tröông ñoaïn dieät, huûy hoaïi, tieâu dieät cuûa loaøi höõu tình hieän ñang sanh toàn. Hay moät soá laïi tuyeân boá hieän taïi Nieát-baøn. Nhö vaäy, nhöõng chuû thuyeát naøy, sau khi thaønh naêm trôû laïi thaønh ba, sau khi thaønh ba, trôû laïi thaønh naêm. Ñaây laø söï toång thuyeát naêm vaø ba.
ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng vò Sa-moân, Baø-la-moân naøo chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ coù töôûng, khoâng beänh, caùc Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy hoaëc chuû tröông sau khi cheát töï ngaõ coù saéc, coù töôûng, khoâng beänh; caùc Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ hoaëc khoâng coù saéc, coù töôûng, khoâng beänh; caùc Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ hoaëc coù saéc vaø khoâng saéc, coù töôûng, khoâng beänh; caùc Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ hoaëc khoâng saéc vaø khoâng khoâng saéc, coù töôûng, khoâng beänh; caùc Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy chuû tröông töï ngaõ hoaëc nhaát töôûng, coù töôûng, khoâng beänh; caùc Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ hoaëc dò töôûng, coù töôûng, khoâng beänh; caùc Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy chuû tröông töï ngaõ sau khi cheát hoaëc thieåu töôûng, coù töôûng, khoâng beänh; caùc Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ hoaëc voâ löôïng töôûng, coù töôûng, khoâng beänh. Nhöng coù moät soá tuyeân boá thöùc bieán naøy (vinnanakasina) khi vöôït qua khoûi (upativattatam) trôû thaønh voâ löôïng, baát ñoäng.
Veà vaán ñeà naøy, naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai bieát nhö sau: "Nhöõng Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân naøo chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ coù töôûng, khoâng beänh, caùc Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ hoaëc coù saéc, coù töôûng, khoâng beänh; caùc Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ hoaëc khoâng coù saéc, coù töôûng, khoâng beänh; caùc Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy chuû tröông sau khi cheát töï ngaõ hoaëc coù saéc vaø khoâng saéc, coù töôûng, khoâng beänh; caùc Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy chuû tröông sau khi cheát töï ngaõ hoaëc khoâng saéc vaø khoâng khoâng saéc, coù töôûng, khoâng beänh; caùc Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ hoaëc nhöùt töôûng, coù töôûng, khoâng beänh; caùc Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ hoaëc di töôûng, coù töôûng, khoâng beänh; caùc Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ hoaëc thieåu töôûng, coù töôûng, khoâng beänh; caùc Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ hoaëc voâ löôïng töôûng, coù töôûng, khoâng beänh. Hay (Nhö Lai bieát) loaïi töôûng naøo trong caùc loaïi töôûng aáy ñöôïc xöng laø thanh tònh, toái thaéng, ñeä nhaát, voâ thöôïng, töùc laø saéc töôûng, töùc laø voâ saéc töôûng, töùc laø nhöùt töôûng, töùc laø dò töôûng. Noùi raèng: "voâ sôû höõu", moät soá tuyeân boá Voâ sôû höõu xöù laø voâ löôïng, baát ñoäng. Bieát raèng caùi naøy thuoäc höõu vi, laø thoâ phaùp, nhöng coù söï ñoaïn dieät caùc haønh, bieát ñöôïc coù (söï ñoaïn dieät) naøy, Nhö Lai thaáy söï giaûi thoaùt khoûi (phaùp höõu vi) vaø ñaõ vöôït khoûi (phaùp höõu vi)".
ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng vò Sa-moân, Baø- la-moân naøo chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ khoâng töôûng, khoâng beänh; caùc Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ hoaëc coù saéc khoâng töôûng, khoâng beänh; caùc Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ hoaëc khoâng saéc, khoâng töôûng, khoâng beänh; caùc Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ hoaëc coù saéc khoâng saéc, khoâng töôûng, khoâng beänh. Caùc Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy chuû tröông sau khi cheát töï ngaõ hoaëc cuõng khoâng saéc, khoâng khoâng saéc, khoâng töôûng khoâng beänh.
ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, caùc vò Sa-moân, Baø-la-moân naøo chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ coù töôûng, voâ beänh, moät soá phæ baùng caùc vò aáy. Vì sao vaäy? Hoï noùi raèng: "Töôûng laø beänh hoaïn, töôûng laø muït nhoït, töôûng laø muõi teân; ñaây laø tòch tònh, thuø dieäu töùc laø voâ töôûng".
Veà vaán ñeà naøy, naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai bieát nhö sau: "Nhöõng Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân naøo chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ laø khoâng töôûng, khoâng beänh; caùc Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ hoaëc coù saéc, khoâng töôûng, khoâng beänh; Caùc Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ hoaëc khoâng saéc, khoâng töôûng, khoâng beänh; caùc Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ hoaëc coù saéc vaø khoâng saéc, khoâng töôûng, khoâng beänh; caùc Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ hoaëc khoâng coù saéc, khoâng khoâng saéc, khoâng töôûng, khoâng beänh". Naøy caùc Tyû-kheo, vò Sa-moân hay Baø-la-moân naøo noùi nhö sau: "Ngoaøi saéc, ngoaøi thoï, ngoaøi töôûng, ngoaøi haønh, ngoaøi thöùc, ta seõ chuû tröông söï lai, vaõng, töû, sanh, taêng tröôûng, taêng thònh, hay taêng ñaïi"; söï tình khoâng coù nhö vaäy. Bieát raèng caùi naøy thuoäc höõu vi laø thoâ phaùp, nhöng coù söï ñoaïn dieät caùc haønh, bieát ñöôïc coù (söï ñoaïn dieät) naøy, Nhö Lai thaáy söï giaûi thoaùt (phaùp höõu vi) vaø ñaõ vöôït khoûi (phaùp höõu vi).
ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo nhöõng Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân naøo chuû tröông sau khi cheát töï ngaõ laø Phi töôûng phi phi töôûng, khoâng beänh; caùc Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ hoaëc coù saéc, phi töôûng phi phi töôûng, khoâng beänh; caùc Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ hoaëc khoâng saéc, phi töôûng phi phi töôûng, khoâng beänh; caùc Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ hoaëc coù saéc vaø khoâng saéc, phi töôûng phi phi töôûng, khoâng beänh; caùc Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ hoaëc khoâng saéc, khoâng khoâng saéc, phi töôûng phi phi töôûng, khoâng beänh.
ÔÛ ñaây naøy caùc Tyû-kheo, caùc vò Sa-moân, Baø-la-moân naøo chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ coù töôûng, khoâng beänh, moät soá phæ baùng caùc vò aáy; caùc Sa-moân, Baø-la-moân naøo chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ khoâng töôûng, khoâng beänh, moät soá phæ baùng caùc vò aáy. Vì sao vaäy? (Hoï noùi raèng): "Töôûng laø beänh hoaïn, töôûng laø muït nhoït, töôûng laø muõi teân, khoâng töôûng laø si aùm. Ñaây laø tòch tònh, thuø dieäu, töùc laø phi töôûng phi phi töôûng".
Veà vaán ñeà naøy, naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai bieát nhö sau: "Nhöõng Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân naøo chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ laø phi töôûng phi phi töôûng, khoâng beänh, caùc Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ hoaëc coù saéc, phi töôûng phi phi töôûng, khoâng beänh; caùc Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ hoaëc khoâng saéc, phi töôûng phi phi töôûng, khoâng beänh; caùc Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ hoaëc coù saéc vaø khoâng saéc, phi töôûng phi phi töôûng, khoâng beänh; caùc Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ laø khoâng coù saéc, khoâng khoâng saéc, phi töôûng phi phi töôûng, khoâng beänh".
Naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân naøo chuû tröông söï thaønh töïu cuûa xöù naøy (ayatana) chæ nhôø nhöõng haønh coù theå thaáy ñöôïc, nghe ñöôïc, tö duy ñöôïc, yù thöùc ñöôïc; ñaây ñöôïc xöng, naøy caùc Tyû-kheo, laø toån haïi cho söï thaønh töïu xöù (ayatana) naøy. Vì raèng, naøy caùc Tyû-kheo, xöù naøy khoâng ñöôïc xöng laø coù theå ñaït thaønh nhôø söï thaønh töïu höõu haønh (sasankhara), maø naøy caùc Tyû-kheo, xöù naøy ñöôïc xöng laø coù theå ñaït thaønh nhôø söï thaønh töïu khoâng coù haønh naøo coøn laïi. Bieát raèng caùi naøy thuoäc höõu vi laø thoâ phaùp, nhöng coù söï ñoaïn dieät caùc haønh, bieát ñöôïc coù (söï ñoaïn dieät naøy), Nhö Lai thaáy söï giaûi thoaùt khoûi (phaùp höõu vi) vaø ñaõ vöôït khoûi (phaùp höõu vi).
ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng vò Sa-moân, Baø-la-moân naøo chuû tröông ñoaïn dieät, huûy hoaïi, dieät taän cuûa loaïi höõu tình hieän ñang sinh toàn. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng vò Sa-moân, Baø-la-moân naøo chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ coù töôûng, khoâng beänh, moät soá phæ baùng caùc vò aáy. Coøn nhöõng vò Sa-moân, Baø-la-moân naøo chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ khoâng töôûng khoâng beänh, moät soá phæ baùng caùc vò aáy. Coøn nhöõng vò Sa-moân, Baø-la-moân naøo chuû tröông sau khi cheát, töï ngaõ phi töôûng phi phi töôûng, khoâng beänh, moät soá phæ baùng caùc vò aáy. Vì sao vaäy? Taát caû nhöõng Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân naøy höôùng thöôïng tuyeân boá coù chaáp tröôùc: "Ñôøi sau chuùng ta seõ hieän höõu, ñôøi sau chuùng ta seõ hieän höõu". Ví nhö moät ngöôøi laùi buoân ñi buoân baùn nghó raèng: "Töø ñaây ta seõ coù vaät naøy, ta seõ ñöôïc vaät naøy töø caùi naøy". Cuõng vaäy, nhöõng vò Sa-moân, Baø-la-moân naøy, chuùng ta nghó raèng, cuõng gioáng nhö nhöõng ngöôøi laùi buoân khi caùc vò naøy noùi: "Ñôøi sau chuùng ta seõ hieän höõu, ñôøi sau chuùng ta seõ hieän höõu".
Veà vaán ñeà naøy, naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai bieát ñöôïc: "Nhöõng Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân naøy chuû tröông ñoaïn dieät, huûy hoaïi, dieät taän, loaïi höõu tình hieän ñang sinh toàn, nhöõng vò aáy sôï haõi töï thaân, yeám ly töï thaân, chæ chaïy theo vaø chaïy voøng quanh töï thaân". Ví nhö moät con choù bò daây coät vaøo moät coät truï hay caây coät vöõng chaéc, chaïy theo vaø chaïy voøng troøn coät truï hay caây coät aáy. Cuõng vaäy, caùc Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy sôï haõi töï thaân, yeám ly töï thaân, chæ bieát chaïy theo vaø chaïy voøng quanh töï thaân. Bieát raèng caùi naøy thuoäc höõu vi laø thoâ phaùp, nhöng coù söï ñoaïn dieät caùc haønh, bieát ñöôïc coù (söï ñoaïn dieät naøy), Nhö Lai thaáy söï giaûi thoaùt khoûi (phaùp höõu vi), vaø ñaõ vöôït khoûi (phaùp höõu vi).
Naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng Sa-moân hay Baø-la-moân naøo luaän baøn veà töông lai, thaûo luaän veà töông lai, y cöù vaøo töông lai tuyeân boá nhieàu quan ñieåm sai khaùc, taát caû ñeàu tuyeân boá naêm xöù naøy hay moät trong chuùng.
Luaän baøn veà quaù khöù
Naøy caùc Tyû-kheo, coù moät soá Sa-moân, Baø-la-moân luaän baøn veà quaù khöù, thaûo luaän veà quaù khöù, y cöù vaøo quaù khöù, tuyeân boá nhieàu quan ñieåm sai khaùc: "Töï ngaõ vaø theá giôùi laø thöôøng coøn; chæ nhö vaäy laø chôn thaät, ngoaøi ra laø hö voïng". ÔÛ ñaây, moät soá tuyeân boá nhö vaäy. "Töï ngaõ vaø theá giôùi laø voâ thöôøng; chæ nhö vaäy laø chôn thaät, ngoaøi ra laø hö voïng". ÔÛ ñaây, moät soá tuyeân boá nhö vaäy: "Töï ngaõ vaø theá giôùi laø thöôøng coøn, laø voâ thöôøng; chæ nhö vaäy laø chaân thaät, ngoaøi ra laø hö voïng". ÔÛ ñaây, moät soá tuyeân boá nhö vaäy. "Töï ngaõ vaø theá giôùi laø khoâng phaûi thöôøng coøn, khoâng phaûi voâ thöôøng; chæ nhö vaäy laø chôn thaät, ngoaøi ra laø hö voïng". ÔÛ ñaây, moät soá tuyeân boá nhö vaäy. "Töï ngaõ vaø theá giôùi laø höõu bieân; chæ nhö vaäy laø chôn thaät, ngoaøi ra laø hö voïng". ÔÛ ñaây, moät soá tuyeân boá nhö vaäy. "Töï ngaõ vaø theá giôùi laø voâ bieân; chæ nhö vaäy laø chôn thaät, ngoaøi ra laø hö voïng". ÔÛ ñaây, moät soá tuyeân boá nhö vaäy. "Töï ngaõ vaø theá giôùi laø höõu bieân vaø voâ bieân; chæ nhö vaäy laø chôn thaät, ngoaøi ra laø hö voïng". ÔÛ ñaây, moät soá tuyeân boá nhö vaäy. "Töï ngaõ vaø theá giôùi khoâng phaûi höõu bieân, khoâng phaûi voâ bieân; chæ nhö vaäy laø chôn thaät, ngoaøi ra laø hö voïng". ÔÛ ñaây, moät soá tuyeân boá nhö vaäy. "Töï ngaõ vaø theá giôùi laø nhöùt töôûng; chæ nhö vaäy laø chôn thaät, ngoaøi ra laø hö voïng". ÔÛ ñaây, moät soá tuyeân boá nhö vaäy. "Töï ngaõ vaø theá giôùi laø dò töôûng; chæ nhö vaäy laø chôn thaät, ngoaøi ra laø hö voïng". ÔÛ ñaây, moät soá tuyeân boá nhö vaäy. "Töï ngaõ vaø theá giôùi laø thieåu töôûng; chæ nhö vaäy laø chôn thaät, ngoaøi ra laø hö voïng". ÔÛ ñaây, moät soá tuyeân boá nhö vaäy. "Töï ngaõ vaø theá giôùi laø voâ löôïng töôûng; chæ nhö vaäy laø chôn thaät, ngoaøi ra laø hö voïng". ÔÛ ñaây, moät soá tuyeân boá nhö vaäy. "Töï ngaõ vaø theá giôùi laø nhöùt höôùng laïc; chæ nhö vaäy laø chôn thaät, ngoaøi ra laø hö voïng". ÔÛ ñaây, moät soá tuyeân boá nhö vaäy. "Töï ngaõ vaø theá giôùi laø nhöùt höôùng khoå; chæ nhö vaäy laø chôn thaät, ngoaøi ra laø hö voïng". ÔÛ ñaây, moät soá tuyeân boá nhö vaäy. "Töï ngaõ vaø theá giôùi laø laïc vaø khoå; chæ nhö vaäy laø chôn thaät, ngoaøi ra laø hö voïng". ÔÛ ñaây, moät soá tuyeân boá nhö vaäy. "Töï ngaõ vaø theá giôùi laø khoâng khoå, khoâng laïc; chæ nhö vaäy laø chôn thaät, ngoaøi ra laø hö voïng". ÔÛ ñaây, moät soá tuyeân boá nhö vaäy.
ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng vò Sa-moân, Baø-la-moân naøo coù chuû thuyeát nhö sau, coù quan ñieåm nhö sau: "Töï ngaõ vaø theá giôùi laø thöôøng coøn, chæ nhö vaäy laø chôn thaät, ngoaøi ra laø hö voïng". Ngoaøi tín, ngoaøi hyû, ngoaøi tuøy vaên, ngoaøi thaåm ñònh lyù do, ngoaøi kham nhaãn chaáp thoï (taø) kieán, trí töï mình seõ trôû thaønh thanh tònh, trong saïch; söï tình nhö vaäy khoâng xaûy ra. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu trí töï mình khoâng trôû thaønh thanh tònh, trong saïch, thôøi cho ñeán chæ moät phaàn nhoû cuûa trí maø nhöõng Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy laøm cho trong saïch, chính nhö vaäy cuõng ñöôïc xöng laø chaáp tröôùc ñoái vôùi nhöõng vò Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy. Bieát raèng caùi naøy thuoäc höõu vi laø thoâ phaùp, khoâng coù söï ñoaïn dieät caùc haønh, bieát ñöôïc coù (söï ñoaïn dieät naøy), Nhö Lai thaáy söï giaûi thoaùt khoûi (phaùp höõu vi) vaø ñaõ vöôït khoûi (phaùp höõu vi).
ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng vò Sa-moân, Baø-la-moân naøo coù lyù thuyeát nhö sau, coù quan ñieåm nhö sau: "Töï ngaõ vaø theá giôùi laø voâ thöôøng... töï ngaõ vaø theá giôùi laø thöôøng coøn vaø voâ thöôøng... töï ngaõ vaø theá giôùi khoâng thöôøng coøn vaø khoâng voâ thöôøng... töï ngaõ vaø theá giôùi laø voâ bieân... töï ngaõ vaø theá giôùi laø höõu bieân vaø voâ bieân... töï ngaõ vaø theá giôùi laø khoâng höõu bieân vaø khoâng voâ bieân... töï ngaõ vaø theá giôùi laø nhöùt töôûng... töï ngaõ vaø theá giôùi laø dò töôûng... töï ngaõ vaø theá giôùi laø thieåu töôûng... töï ngaõ vaø theá giôùi laø voâ löôïng töôûng... töï ngaõ vaø theá giôùi laø nhöùt höôùng laïc... töï ngaõ vaø theá giôùi laø nhöùt höôùng khoå... töï ngaõ vaø theá giôùi laø laïc vaø khoå... töï ngaõ vaø theá giôùi laø khoâng khoå, khoâng laïc; chæ nhö vaäy laø chôn thaät, ngoaøi ra laø hö voïng". Ngoaøi loøng tin, ngoaøi hyû, ngoaøi tuøy vaên, ngoaøi thaåm ñònh lyù do, ngoaøi söï kham nhaãn chaáp thoï (taø) kieán, trí töï mình seõ trôû thaønh thanh tònh, trong saïch, söï tình nhö vaäy khoâng xaûy ra. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu trí töï mình khoâng trôû thaønh thanh tònh, trong saïch, thôøi cho ñeán chæ moät phaàn nhoû cuûa trí maø nhöõng Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy laøm cho trong saïch, chính nhö vaäy cuõng ñöôïc xöng laø chaáp tröôùc ñoái vôùi nhöõng Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân aáy. Bieát raèng caùi naøy thuoäc höõu vi laø thoâ phaùp, nhöng coù söï ñoaïn dieät caùc haønh, bieát ñöôïc coù (söï ñoaïn dieät naøy), Nhö Lai thaáy söï giaûi thoaùt khoûi (phaùp höõu vi), vaø ñaõ vöôït khoûi (phaùp höõu vi).
Nieát-baøn hieän tieàn
ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, coù vò Sa-moân hay Baø-la-moân do töø boû nhöõng quan ñieåm veà quaù khöù, vaø töø boû nhöõng quan ñieåm veà töông lai, do khoâng hoaøn toaøn chuù taâm ñeán nhöõng duïc kieát söû, ñaït ñöôïc vieãn ly hyû vaø an truù. Vò aáy nghó: "Ñaây laø söï thaät, ñaây laø thuø dieäu, töùc laø ñaït ñöôïc vieãn ly hyû, ta an truù". Nhöng neáu vieãn ly hyû aáy cuûa vò naøy bò ñoaïn dieät, do vieãn ly hyû bò ñoaïn dieät, öu tö sanh khôûi. Do öu tö ñöôïc ñoaïn dieät, vieãn ly hyû sanh khôûi. Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, choã naøo boùng maùt töø boû, choã aáy söùc noùng (maët trôøi) lan roäng, choã naøo söùc noùng (maët trôøi) töø boû, choã aáy boùng maùt lan roäng; cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, do vieãn ly hyû bò ñoaïn dieät, öu tö sanh khôûi. Do öu tö ñöôïc ñoaïn dieät neân vieãn ly hyû sanh khôûi.
Veà vaán ñeà naøy, naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai bieát nhö sau: Vò Toân giaû Sa-moân hay Baø-la-moân naøy, do töø boû nhöõng quan ñieåm veà quaù khöù, vaø do töø boû nhöõng quan ñieåm veà töông lai, do hoaøn toaøn khoâng chuù taâm ñeán caùc duïc kieát söû, sau khi ñaït ñöôïc vieãn ly hyû, lieàn an truù: "Ñaây laø söï thaät, ñaây laø thuø dieäu, töùc laø ñaït ñöôïc vieãn ly hyû, ta an truù". Vieãn ly aáy cuûa vò naøy bò ñoaïn dieät. Do vieãn ly hyû bò ñoaïn dieät, öu tö sanh khôûi; do öu tö ñöôïc ñoaïn dieät, vieãn ly hyû sanh khôûi. Bieát raèng caùi naøy thuoäc höõu vi phaùp laø thoâ phaùp, nhöng coù söï ñoaïn dieät caùc haønh, bieát ñöôïc coù (söï ñoaïn dieät naøy), Nhö Lai thaáy söï giaûi thoaùt khoûi (phaùp höõu vi) vaø ñaõ vöôït khoûi (phaùp höõu vi).
Nhöng ôû ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, coù vò Sa-moân hay Baø-la-moân, do töø boû caùc quan ñieåm veà quaù khöù, do töø boû caùc quan ñieåm veà töông lai, do hoaøn toaøn khoâng chuù taâm ñeán caùc duïc kieát söû, do vöôït qua vieãn ly hyû, sau khi ñaït ñöôïc phi vaät chaát laïc lieàn an truù: "Ñaây laø söï thaät, ñaây laø thuø dieäu töùc laø ñaït ñöôïc phi vaät chaát laïc, ta an truù". Phi vaät chaát laïc cuûa vò aáy bò ñoaïn dieät; do phi vaät chaát laïc bò ñoaïn dieät, vieãn ly hyû sanh khôûi; do vieãn ly hyû bò ñoaïn dieät, phi vaät chaát laïc sanh khôûi. Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, choã naøo boùng maùt töø boû, choã aáy söùc noùng (maët trôøi) lan roäng, choã naøo söùc noùng (maët trôøi) töø boû, choã aáy boùng maùt lan roäng; cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, do phi vaät chaát laïc bò ñoaïn dieät, vieãn ly hyû sanh khôûi; do vieãn ly hyû bò ñoaïn dieät, phi vaät chaát laïc sanh khôûi.
Veà vaán ñeà naøy, naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai bieát nhö sau: Vò Toân giaû Sa-moân hay Baø-la-moân naøy, do töø boû caùc quan ñieåm veà quaù khöù, do töø boû caùc quan ñieåm veà töông lai, do hoaøn toaøn khoâng chuù taâm ñeán caùc duïc kieát söû, do vöôït qua vieãn ly hyû, ñaït ñöôïc phi vaät chaát laïc vaø an truù: "Ñaây laø söï thaät, ñaây laø thuø dieäu, töùc laø ñaït ñöôïc phi vaät chaát laïc, ta an truù". Phi vaät chaát laïc aáy cuûa vò naøy bò ñoaïn dieät. Do phi vaät chaát laïc bò ñoaïn dieät, vieãn ly hyû sanh khôûi; do vieãn ly hyû bò ñoaïn dieät, phi vaät chaát laïc sanh khôûi. Bieát raèng caùi naøy thuoäc höõu vi laø thoâ phaùp, nhöng coù söï ñoaïn dieät caùc haønh; bieát ñöôïc coù (söï ñoaïn dieät) naøy, Nhö Lai thaáy ñöôïc söï giaûi thoaùt khoûi (phaùp höõu vi) vaø ñaõ vöôït khoûi (phaùp höõu vi).
ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, coù Sa-moân hay Baø-la-moân, do töø boû caùc quan ñieåm veà quaù khöù, do töø boû caùc quan ñieåm veà töông lai, do hoaøn toaøn khoâng chuù taâm ñeán caùc duïc kieát söû, do vöôït qua vieãn ly hyû, do vöôït qua phi vaät chaát laïc, sau khi ñaït ñöôïc voâ khoå voâ laïc thoï, lieàn an truù: "Ñaây laø söï thaät, ñaây laø thuø dieäu, töùc laø ñaït ñöôïc voâ khoå voâ laïc thoï, ta an truù". Voâ khoå voâ laïc thoï aáy cuûa vò naøy bò ñoaïn dieät. Do voâ khoå voâ laïc thoï bò ñoaïn dieät, phi vaät chaát laïc sanh khôûi; do phi vaät chaát laïc bò ñoaïn dieät, voâ khoå voâ laïc thoï sanh khôûi. Ví nhö naøy caùc Tyû-kheo, choã naøo boùng maùt töø boû, choã aáy söùc noùng (maët trôøi) lan roäng, choã naøo söùc noùng töø boû, choã aáy boùng maùt lan roäng; cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, do voâ khoå voâ laïc thoï bò ñoaïn dieät, phi vaät chaát laïc sanh khôûi; do phi vaät chaát laïc bò ñoaïn dieät, voâ khoå voâ laïc thoï sanh khôûi.
Veà vaán ñeà naøy, naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai bieát nhö sau: vò Toân giaû Sa-moân hay Baø-la-moân naøy, do töø boû caùc quan ñieåm veà quaù khöù, do töø boû caùc quan ñieåm veà töông lai, do hoaøn toaøn khoâng chuù taâm ñeán caùc duïc kieát söû, do vöôït qua vieãn ly hyû, do vöôït qua phi vaät chaát laïc, sau khi ñaït ñöôïc voâ khoå voâ laïc thoï, lieàn an truù: "Ñaây laø söï thaät, ñaây laø thuø dieäu, töùc laø ñaït ñöôïc voâ khoå voâ laïc thoï, ta an truù". Voâ khoå voâ laïc thoï aáy cuûa vò naøy bò ñoaïn dieät. Do voâ khoå voâ laïc thoï bò ñoaïn dieät, phi vaät chaát laïc sanh khôûi; do phi vaät chaát laïc bò ñoaïn dieät, voâ khoå voâ laïc thoï sanh khôûi. Bieát raèng caùi naøy thuoäc höõu vi laø thoâ phaùp, nhöng coù söï ñoaïn dieät caùc haønh, sau khi bieát ñöôïc: "Ñaây coù söï ñoaïn dieät (caùc haønh naøy), Nhö Lai thaáy ñöôïc söï giaûi thoaùt khoûi (höõu vi phaùp)" vaø ñaõ vöôït khoûi (höõu vi phaùp).
Nhöng ôû ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, coù vò Sa-moân hay Baø-la-moân, do töø boû caùc quan ñieåm veà quaù khöù, do töø boû caùc quan ñieåm veà töông lai, do hoaøn toaøn khoâng chuù taâm ñeán caùc duïc kieát söû, do vöôït khoûi vieãn ly hyû, do vöôït khoûi phi vaät chaát laïc, do vöôït khoûi voâ khoå voâ laïc thoï, vò aáy quaùn: "Ta laø tòch tònh, ta laø tòch dieät, ta laø khoâng chaáp thuû".
ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai bieát nhö sau: Vò Toân giaû Sa-moân, Baø la moân naøy, do töø boû caùc quan ñieåm veà quaù khöù, do töø boû caùc quan ñieåm veà töông lai, do hoaøn toaøn khoâng chuù taâm ñeán caùc duïc kieát söû, do vöôït khoûi vieãn ly hyû, do vöôït khoûi phi vaät chaát laïc, do vöôït khoûi voâ khoå voâ laïc thoï, vò aáy quaùn: "Ta laø tòch tònh, ta laø tòch dieät, ta laø khoâng chaáp thuû". Chaéc chaén vò Ñaïi ñöùc naøy tuyeân boá con ñöôøng thích hôïp (ñöa ñeán) Nieát-baøn. Nhöng vò Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân naøy khôûi leân chaáp thuû, hoaëc chaáp thuû quan ñieåm veà quaù khöù, hoaëc chaáp thuû quan ñieåm veà töông lai, hoaëc chaáp thuû duïc kieát söû, hoaëc chaáp thuû vieãn ly hyû, hoaëc chaáp thuû phi vaät chaát laïc, hoaëc chaáp thuû voâ khoå voâ laïc thoï. Daàu cho vò Ñaïi ñöùc naøy quaùn: "Ta laø tòch tònh, ta laø tòch dieät, ta khoâng coù chaáp tröôùc", nhöng vò naøy vaãn ñöôïc xem laø coù chaáp tröôùc veà ñieåm aáy. Bieát raèng caùi naøy thuoäc höõu vi phaùp laø thoâ phaùp, nhöng coù ñoaïn dieät caùc haønh, sau khi bieát ñöôïc coù (söï ñoaïn dieät caùc haønh) naøy, Nhö Lai thaáy ñöôïc söï giaûi thoaùt khoûi (höõu vi phaùp) vaø ñaõ vöôït khoûi (höõu vi phaùp).
Nhöng ôû ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, voâ thöôïng tòch tònh, toái thaéng ñaïo ñöôïc Nhö Lai chaùnh ñaúng giaùc, nghóa laø sau khi nhö thaät bieát söï taäp khôûi, söï ñoaïn dieät, vò ngoït vaø söï nguy hieåm cuûa saùu xuùc xöù, coù söï giaûi thoaùt khoâng chaáp thuû. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, voâ thöôïng tòch tònh toái thaéng ñaïo naøy ñöôïc Nhö Lai chaùnh ñaúng giaùc, nghóa laø sau khi nhö thaät bieát söï taäp khôûi, söï ñoaïn dieät, vò ngoït vaø söï nguy hieåm cuûa saùu xuùc xöù, coù söï giaûi thoaùt khoâng chaáp thuû.
Theá Toân thuyeát giaûng nhö vaäy. Caùc Tyû-kheo hoan hyû tín thoï lôøi Theá Toân daïy.
Hoøa thöôïng Thích Minh Chaâu dòch Vieät
Chaân thaønh caùm ôn anh HDC vaø nhoùm Phaät töû VH ñaõ coù thieän taâm göûi taëng aán baûn ñieän töû.
(Bình Anson hieäu ñính, döïa theo baûn Anh ngöõ "The Middle Length Discourses of the Buddha", Tyø kheo Nanamoli vaø Tyø kheo Bodhi dòch, 1995).
11-10-2003
Source = BuddhaSasana
[Muïc luïc kinh Trung Boä]