Ngöôøi Cö Só          [ Trôû Veà ]          [Trang chuû]
Trung Boä Kinh - Baøi Kinh soá 4

Kinh Sôï Haõi vaø Khieáp Ñaûm
(Bhayabherava Sutta)

Hoøa thöôïng Thích Chôn Thieän

I . GIAÛI THÍCH TÖ Ø NGÖÕ  

- Soáng ñoäc cö: (ekatte) soáng vieãn ly (staying in seclusion: staying in solitude): soáng moät mình ôû nôi vaéng laëng.

- Lieät tueä: Duppannaø (wicked in thought: corrupt in heart): Trí tueä yeáu keùm; tö duy sai leäch, hö hoûng.

- Ly duïc: (theo kinh soá 4 naøy): Rôøi khoûi ham muoán saéc, thanh, höông, vò vaø xuùc.

- Ly aùc phaùp, baát thieän phaùp: rôøi khoûi aûnh höôûng cuûa "Nguõ caùi" (traïo cöû, hoân traàm, duïc, saân vaø nghi) vaø rôøi khoûi caùc aùc taâm, baát thieän, phaùt sinh töø "Nguõ caùi" nhö: phaãn noä, hieàm haän, giaû doái, naõo haïi, taät ñoá, xan laãn, man traù, phaûn boäi, ngoan coá, boàng boät, maïn, taêng thöôïng maïn, kieâu vaø phoùng daät.

- Thieàn thöù nhaát: (thuoäc Saéc giôùi): goàm coù 5 thieàn chi coù maët: Taàm (Vitakka), Töù (Vicaøra), Hyû (Pìty), Laïc (Sukha) vaø Nhaát taâm (Ekaggata). Taàm: suy nghó höôùng veà ñoái töôïng, thì daäp taét hoân traàm; Töù: tö duy treân ñoái töôïng, thì daäp taét nghi; Hyû thì daäp taét saân; Laïc thì daäp taét traïo cöû; Nhaát taâm thì daäp taét duïc.

- Thieàn thöù 2 (Saéc giôùi): Coù maët 3 thieàn chi: Hyû, Laïc, Nhaát taâm.

- Thieàn thöù 3 (Saéc giôùi): Coù maët 2 thieàn chi: Laïc, Nhaát taâm. 

- Thieàn thöù tö (Saéc giôùi): Coù maët hai thieàn chi Xaû, Nhaát taâm.

[Ghi chuù: Töø thieàn thöù tö (Saéc giôùi) ñeán Töù khoâng (Voâ saéc giôùi) luoân luoân chæ coù maët 2 thieàn chi Xaû vaø Nhaát taâm. Caùc ñònh naøy goïi laø ñaïi ñònh].

- Tuùc meänh trí, hay tuùc meänh thoâng: Pubbenivaøsaønussatinnaøya (Knowledge and recollection of formerhabitations): Nhôù veà, vaø bieát roõ voâ löôïng kieáp cuûa töï thaân...

- Thieân nhaõn trí, hay thieân nhaõn thoâng (hoaëc sanh töû trí veà chuùng sanh): AØnejjappatte sattaønam cutuøpapaøtanoâaønoáaøya (The knowledge of the passing hence and the arising of beings): Thaáy roõ söï soáng vaø söï cheát cuûa chuùng sanh. Taát caû ñeàu do haïnh nghieäp cuûa hoï maø xuaát hieän haï lieät hay cao sang, ñeïp ñeõ hay thoâ xaáu, may maén hay baát haïnh.

- Laäu taän trí, hay laäu taän thoâng: AØnejjappatte aøsavaønam khayanaønaøya (The knowledge of the destruction of the cankers): Trí ñoaïn heát thaûy laäu hoaëc, thaáy nhö thaät veà Khoå, Taäp, Dieät, Ñaïo.

 II . NOÄI DUNG CUÛA KINH SOÁ 4

1. Y Ù nghóa: "thöøa töï phaùp" laø thöïc haønh phaïm haïnh qua ñôøi soáng vieãn ly, soáng ôû nôi xa vaéng trong caùc röøng, nuùi. Baûn kinh soá 4 trình baøy roõ nhöõng ai coù theå soáng ñôøi soáng vieãn ly, vaø nhöõng ai khoâng theå. Kinh cuõng neâu roõ lyù do coù theå vaø khoâng theå.

a) Nhöõng ngöôøi coù theå soáng ñôøi soáng vieãn ly:

- Ñaõ chöùng ñònh hoaëc khoâng vöôùng vaøo 10 aùc nghieäp (hay 3 nghieäp thaân, khaåu, yù baát tònh).

- Ngöôøi thöïc haønh toát Chaùnh ngöõ, Chaùnh nghieäp vaø Chaùnh maïng.

- Ngöôøi ñaõ cheá ngöï AÙi duïc.

- Ngöôøi ñaõ loaïi tröø saân taâm, aùc taâm, haïi taâm.

- Ngöôøi ñaõ ñoaïn tröø "Nguõ caùi".

- Ngöôøi ñaõ cheá ngöï "Baùt phong" (ñöôïc, maát, khen, cheâ, thò, phi, danh voïng, lôïi döôõng).

- Ngöôøi tinh taán vaø coù trí tueä maïnh.

 b) Ngöôïc laïi vôùi haïng ngöôøi treân thì khoâng theå soáng ñôøi soáng vieãn ly. Neáu haïng ngöôøi naøy daán thaân vaøo neáp soáng ñoäc cö, vieãn ly thì taâm seõ trôû neân raát sôï haõi, khieáp ñaûm, baát thieän taâm seõ khôûi daäy.

2. Ñöùc Theá Toân khi coøn laø vò Boà taùt laø vò coù ñaày ñuû ñieàu kieän taâm lyù ñeå soáng vieãn ly. "Ngaøi laø vò höõu tình khoâng coù si aùm, sinh ra ôû ñôøi vì haïnh phuùc cho muoân loaøi, vì an laïc cho muoân loaøi, vì loøng thöông töôûng cho ñôøi, vì haïnh phuùc, vì an laïc cho loaøi Trôøi vaø loaøi Ngöôøi". Ngaøi ñaõ môû ñöôøng neâu cao ñôøi soáng vieãn ly ñeå thaønh töïu phaïm haïnh: thaønh töïu Töù saéc ñònh vaø thieàn quaùn ñeå ñi vaøo Tam minh, chöùng ñaéc Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.

3. Sau khi giaùc ngoä Phaät quaû, Ñöùc Theá Toân vaãn tieáp tuïc ñôøi soáng vieãn ly trong nuùi, röøng khoâng phaûi ñeå ñoaïn tröø caùc laäu hoaëc maø vì "hieän taïi laïc truù" (ñeå coù ñaày ñuû söùc khoûe hoaèng ñaïo) vaø vì "thöông töôûng chuùng sanh trong töông lai" (neâu cao neáp soáng vieãn ly).

III. BAØN THEÂM

1. Kinh soá 3 vaø 4 lieät keâ caùc taâm lyù gaây trôû ngaïi cho coâng phu thaønh töïu phaïm haïnh nhö:

- 14 aùc taâm (xem kinh soá 3)
- 5 trieàn caùi
- Baùt phong
- Lieät tueä, ñaàn ñoän. Theo ñoù, thaät khoù coù nhieàu ngöôøi (tu só) coù ñaày ñuû nhaân duyeân ñeå soáng ñôøi soáng vieãn ly, bôûi hieám ngöôøi thaønh töïu Giôùi hoïc, caøng hieám hôn ñoái vôùi Ñònh hoïc. Haún laø coù quaù hieám ngöôøi coù trí tueä ñi vaøo doøng thaùnh.

Xaõ hoäi baän roän ngaøy nay laø moâi tröôøng soáng thuaän duyeân ñeå phaùt trieån "Nguõ caùi" vaø "Baùt phong", vì theá xaõ hoäi raát caàn ñeán Phaät phaùp, ñaëc bieät laø caùc phöông phaùp tu taäp nhieáp phuïc caùc aùc taâm, baát thieän taâm vaø raát caàn phaùp moân thieàn ñònh.

2. Truù xöù ôû nôi röøng, nuùi xa vaéng laø thuaän duyeân cho coâng phu phaùt trieån Ñònh, Tueä. Phöông chi, caùc ngoâi chuøa danh tieáng ñeàu toïa laïc taïi nhöõng khu röøng, nuùi xa xoâi; caùc danh taêng cuõng soáng xa laøng maïc, thò thaønh ñaõ môû ra caùc höôùng giaùo lyù nhö Yeân Töû (ôû Vieät Nam), Thieân Thai vaø Nguõ Ñaøi Sôn (ôû Trung Quoác) v.v... Taïi ñaây, phaûi chaêng coù theå laäp luaän raèng: Moät Giaùo hoäi Taêng giaø höng thònh laø moät Giaùo hoäi maø coù nhieàu tu só haønh Thieàn chæ vaø Thieàn quaùn. Moät Giaùo hoäi muoán coù nhieàu tu só haønh Thieàn chæ vaø Thieàn quaùn toát thì caàn coù nhieàu ñaïi tuøng laâm toïa laïc quanh (hay trong) caùc khu röøng thaúm?

3. Linh hoàn cuûa coâng phu thöïc haønh phaïm haïnh chæ taäp trung vaøo moät ñieåm: Theo doõi vaø giaùc saùt taâm ñeå taåy tröø caáu ueá vaø phaùt trieån Ñònh, Tueä. Chæ coù theá. Raát hieän thöïc. Raát nhaân baûn vaø raát trí tueä.

-ooOoo-

 (Nguyeät san Giaùc Ngoä, soá 71, thaùng 02-2002)
Source = BuddhaSasana
[Trích giaûng Trung Boä]

last updated: 17-02-2003