Ngöôøi Cö Só          [ Trôû Veà ]          [Trang chuû]
Trung Boä Kinh - Baøi Kinh soá 6

Kinh Öôùc Nguyeän
Akankheyya sutta - Discourse On What One May Wish

Hoøa thöôïng Thích Chôn Thieän

I. GIAÛI THÍCH TÖ Ø NGÖÕ

 - Quaùn haïnh: Vipassana (Being endowed with vision): Thieàn quaùn; theo ñoõi; giaùc saùt ñoái töôïng vôùi trí tueä .

- Döï löu quaû: Sotapanno (Stream Enterer: Stream Attainer): Tu ñaø hoaøn; Nhaäp löu: quaû Thaùnh thöù nhaát (do ñoaïn tröø 3 kieát söû: Thaân kieán, nghi, giôùi caám thuû).

- Nhaát lai quaû: Sakadaøgaømì (One-Returner): Tö ñaø haøm: quaû Thaùnh thöù hai (do laøm nguoäi ñöôïc theâm hai kieát söû: duïc vaø saân).

- Baát lai quaû: Anagaømì (Never-Returner): A na haøm, quaû Thaùnh thöù ba (do ñoaïn tröø 5 kieát söû ghi treân).

- A la haùn: Arahat (do ñoaïn tröø 10 kieát söû: 5 kieát söû ñaàu: höõu aùi, voâ höõu aùi, maïn, traïo cöû vaø voâ minh) .

II. NOÄI DUNG BAÛN KINH

Baûn kinh ñeà caäp cuï theå caùc öôùc nguyeän toát ñeïp cuûa moät Tyû kheo vaø con ñöôøng thaønh töïu öôùc nguyeän aáy. Con ñöôøng ñoù laø loä trình giaût thoaùt phaûi ñi qua, cuï theå laø:

- Thaønh töïu giôùi boån (Giôùi hoïc);
- Giöõ noäi taâm tòch tónh vaø tinh taán haønh Thieàn ñònh (Ñònh hoïc);
- Thaønh töïu quaùn haïnh (Tueä hoïc);
- Soáng taïi truù xöù khoâng tòch ("Hieän taïi laïc truù").  Caùc öôùc nguyeän treân laø ñoäng löïc giaûi thoaùt, laø giaác mô ñeïp, cao khieát cuûa söù meänh töï ñoä vaø ñoä tha. 

Noäi dung chöùng ñaït cuûa caùc öôùc nguyeän treân laø:

- Ñaày ñuû "töù söï cuùng döôøng";
- Coù taâm giaûi thoaùt (thoaùt khoûi caùc phieàn naõo);
- Coù khaû naêng ñi laïi töï taïi trong theá giôùi naøy: treân khoâng, treân nöôùc, trong nöôùc, qua ñaát...;
- Nghe vaø hieåu, xa-gaàn, caùc ngoân ngöõ cuûa chö Thieân vaø loaøi Ngöôøi (coù leõ caû noùi nöõa);
- Hieåu tröïc tieáp taâm lyù cuûa con ngöôøi vaø caùc chuùng sinh,
- Ñoaïn taän laäu hoaëc. Hieåu roõ taát caû phaùp. Vôùi caùc thaønh töïu ñoù, moät vò Tyû kheo khoâng caàn phaûi traûi qua caùc lôùp ñaøo taïo noäi vaø ngoaïi ñieån, vaãn ñaày ñuû khaû naêng ñoä sinh.

Thöù töï caùc öôùc nguyeän trong kinh laø thöù töï cuûa caùc böôùc ñi giaûi thoaùt, caùc böôùc ñi maø Ñöùc Theá Toân seõ daàn daàn chæ daïy vôùi nhieàu khía caïnh trong caùc baûn kinh keá tieáp.

III. BAØN THEÂM

1. Trong saùu baûn kinh ñaàu cuûa Trung Boä kinh I, Ñöùc Theá Toân chæ roõ con ñöôøng ñoäc nhaát daãn ñeán thaønh töïu phaïm haïnh goàm boán ñieåm chính:

a) Thaønh töïu Giôùi uaån,
b) Thaønh töïu Ñònh uaån,
c) Thaønh töïu Tueä uaån,
d) Soáng vieãn ly. Linh hoàn cuûa nhöõng böôùc ñi laø trí tueä thaáy nhö thaät söï vaät. Tueä toaøn giaùc, giaûi thoaùt laø ñích ñieåm toái haäu cuûa söï thaønh töïu. 

2. Vôùi söï thaønh töïu ñaùp öùng öôùc nguyeän cuûa vò Tyû kheo, haønh giaû coù ñaày ñuû haønh trang ñoä sinh, cöùu ñoä ñuû moïi caên cô, tuông ñöông vôùi naêng löïc ñoä sinh cuûa ñaïi Boà taùt.

3. Qua caùc thaønh töïu taâm vaø Tueä giaûi thoaùt cuûa moät Tyû kheo ñöoïc giôùi thieäu qua kinh soá 6 naøy, coù nhieàu gôïi yù maø ngöôøi ñôøi caàn chieâm nghieäm:

a) Söï kieän "hieän taïi laïc truù" coù theå xaûy ñeán vôùi baát cöù moät haønh giaû naøo noùi leân raèng: Con ngöôøi coù theå töï mình tìm thaáy chaân haïnh phuùc, nguoàn an vui beàn bæ ngay taïi taâm cuûa mình ôû baát cöù thôøi ñieåm naøo. Haïnh phuùc chaân thaät khoâng ñeán töø beân ngoaøi. Ñaây laø söï thaät.

b) Söï kieän thaàn thoâng khoâng bò vöôùng ngaïi thôøi gian, khoâng gian, ñaát, nöôùc, gioù, löûa noùi leân söï thaät cuûa caùc hieän höõu raèng: 

- Caùc hieän höõu laø voâ ngaõ tính, baát ñònh tính.
- Do caùc nhoùm nhaân duyeân maø caùc hieän höõu hieän ra caùc tính khaùc nhau, vì Theá tính chaát cuûa caùc hieän höõu raát laø töông ñoái, taïm thôøi, thöôøng bieán dòch.
- Taâm thöùc vaø trí tueä cuûa con ngöôøi coù naêng löïc haàu nhö voâ haïn, toái öu coù theå ñöôïc chuyeån hoùa theo yù muoán, laøm chuû ñöôïc ngoaïi caûnh .

c) Söï kieän "tha taâm thoâng", ñoïc ñöoïc taâm nhöõng ngöôøi khaùc moät caùch deã daøng noùi leân raèng söï vaän haønh cuûa taâm lyù ñeå laïi nhieàu kyù hieäu, daáu hieäu maø ngöôøi khaùc coù theå ñoïc vaø hieåu ñöôïc. Ñieàu naøy gôïi yù raèng con ngöôøi coù theå coù duïng cuï ñeå ghi vaø dòch caùc kyù hieäu noùi treân.

d) Söï kieän ôû trong ñaïi ñònh (taâm taäp trung, tónh laëng) haønh giaû coù theå nghe xa, gaàn vaø hieåu ñöôïc tieáng noùi cuûa chö Thieân vaø loaøi Ngöôøi tieát loä raèng:

- Neáu taâm thöùc con ngöôøi khoâng bò nhieãu loaïn bôûi caùc ngaõ töôûng vaø bôûi caùc tö duy ngaõ tính thì coù theå ñoùn nhaän vaø ñoïc ñöôïc moïi tín hieäu phaùt ra töø moïi hieän höõu.
- Moïi hieän höõu coù theå coù moät tieáng noùi chung naøo ñoù.
- Vôùi thöïc taïi nhö thaät, thì caùc hieän höõu vaãn hieän höõu ñoäc laäp maø vaãn dung nhieáp nhau (xa # gaàn; quaù khöù, hieän taïi, vò lai laø moät)
- Neáu con ngöôøi cheá taïo ñöôïc moät chieác maùy hoaït ñoäng heät nhö con ngöôøi, ñöôïc vaän haønh theo meänh leänh cuûa moät "chöông trình" (phaàn meàm) voâ ngaõ tính (vaän haønh theo moät loaïi logic baát ñònh) thì coù theå ghi nhaän voâ soá tín hieäu ñang löu chuyeån giöõa vuõ truï naøy.

e) Söï kieän "Tuùc meänh thoâng" vaø "Tha taâm thoâng" xaùc minh raèng: moïi hieän höõu vaän haønh trong vuõ truï ñeàu ñeå laïi hình aûnh cuûa chính noù haàu nhö baát dieät trong vuõ truï; hoaëc giaû vaïn höõu thöôøng vaän haønh vaø thöôøng baát sinh baát dieät döôùi caùi nhìn cuûa thöïc taïi nhö thöïc, maø khoâng phaûi döôùi caùi nhìn höõu ngaõ giôùi haïn. Con ngöôøi cuõng coù theå saùng cheá ra moät chieác "camera" coù phoùng ra caùc tia saùng vôùi taàn soá ñaëc bieät coù theå thu caùc "hình aûnh baát dieät" aáy v.v...
* * *

Caùc gôïi yù treân ñaây chæ laø nhöõng giaû töôûng. Neáu giaùc tænh trôû veà vôùi trí tueä toaøn giaùc cuûa Ñöùc Phaät thì chæ coù moät vieäc maø nhaân loaïi caàn taäp trung moïi noã löïc ñeå thöïc hieän laø laøm theá naøo ñeå khoå ñau bieán maát khoûi Theá gian naøy, khoûi taâm thöùc cuûa moãi caù nhaân./. 

(trích Nguyeät san Giaùc Ngoä soá 72, 03-2002)
Source = BuddhaSasana
[Trích giaûng Trung Boä]

last updated: 17-02-2003