Ngöôøi Cö Só          [ Trôû Veà ]          [Trang chuû]
Trung Boä Kinh - Baøi Kinh soá 11

Kinh Sö Töû Hoáng
(Cuølasìhanaøda Sutta)

Hoøa thöôïng Thích Chôn Thieän

I . GIAÛI THÍCH TÖ Ø NGÖÕ  - Sa moân thöù nhaát: Sotaøpanna (Stream Enterer): Tu ñaø hoaøn, hay Nhaäp löu.

- Sa moân thöù hai: Ekadaøgamì (One Returner): Tö ñaø haøm, Nhaát lai.

- Sa moân thöù ba: Anaøgamì: (Never Returner): Baát lai, hay A na haøm.

- Sa moân thöù tö: Araham: A la haùn.

- Töù baát hoaïi tín: Tin Phaät, Phaùp, Taêng vaø Giôùi (hay Hoïc phaùp).

- Thuaän öùng (trong kinh): Anuruddha (Yielding): Höôùng ñeán tham; do bôûi tham.

- Nghòch öùng: Pativiruddha (Hindered): Höôùng ñeán saân do bôûi saân.

- Höõu kieán: Bhavaditthi (Views of becoming): Chaáp höõu; chaáp thöôøng.

- Phi höõu kieán: Abhavaditthi (Views of annihilation): Chaáp voâ, chaáp khoâng, chaáp ñoaïn.

- Duïc thuû: Kaømapaødaønam (Grasping of pleasures): Chaáp thuû duïc, naém giöõ loøng duïc.

- Kieán thuû: Ditthupaødaønam (Grasping of view): Chaáp thuû tri kieán, chaáp thuû quan ñieåm, chaáp thuû kieán giaûi.

- Giôùi caám thuû: Sìlabbatupaødaønam (Grasping of rules and customs): Chaáp thuû caùc giôùi caám ngoaïi ñaïo (khoâng phaûi giôùi luaät cuûa baäc Thaùnh).

 II . NOÄI DUNG BAÛN KINH

Baûn kinh trình baøy söï khaùc bieät neàn taûng giöõa Phaät giaùo vaø caùc toân giaùo, trieát thuyeát khaùc, qua moät soá ñieåm tieâu bieåu nhö:

1. Chæ ôû Phaät giaùo môùi coù töù quaû Sa moân (töù Thaùnh quaû), ngoaïi ñaïo khoâng theå coù. Caùc ñeä töû Ñöùc Theá Toân tin töôûng vaøo lôøi daïy cuûa Theá Toân veà söï khaùc bieät naøy do coù "töù baát hoaïi tín" (tin Phaät, tin Phaùp, tin Taêng (giaùo ñoaøn) vaø tin Giôùi.

2. Ñaõ laø chaân lyù thì chæ coù moät. Giöõa khi ngoaïi ñaïo chuû tröông höõu kieán (chaáp thöôøng), hoaëc phi höõu kieán (chaáp ñoaïn) thì Phaät giaùo vöôït ra khoûi thöôøng ñoaïn (khoâng chaáp höõu, khoâng chaáp voâ) maø tuyeân boá söï thaät laø "Trung ñaïo", hay Duyeân khôûi.

Ngoaïi ñaïo do vì vöôùng vaøo chaáp thöôøng, ñoaïn maø khoâng theå coù tueä tri veà söï taäp khôûi vaø söï ñoaïn dieät cuûa hai loaïi tri kieán aáy. Hoï cuõng khoâng theå tueä tri vò ngoït, söï nguy hieåm vaø söï xuaát ly khoûi caùc tri kieán noï.

Ngoaïi ñaïo vöôùng vaøo chaáp thuû kieán neân vöôùng vaøo voøng troùi buoäc cuûa tham, saân, si, aùi, thuû, thieáu trí tueä, bò rôi vaøo thuaän öùng, nghòch öùng, öa thích hyù luaän daãn ñeán giaø, cheát, saàu, bi, khoå, öu, naõo.

Caùc ñeä töû cuûa Ñöùc Phaät, hay ñeä töû cuûa ñeä töû Ñöùc Phaät, do vì coù trí tueä veà Trung ñaïo, neân tueä tri roõ con ñöôøng xuaát ly khoûi caùc troùi buoäc kia, ñi ñeán giaûi thoaùt khoûi sinh töû khoå ñau.

3. Coù boán loaïi chaáp thuû: duïc thuû, kieán thuû, giôùi caám thuû vaø ngaõ luaän thuû. 

Ngoaïi ñaïo khoâng theå lieãu tri thuû, do vì khoâng theå lieãu tri moät, hai hay ba trong boán loaïi chaáp thuû. Khaû naêng lôùn nhaát laø hoï chæ coù theå dieãn baøy moät, hai hay ba loaïi chaáp thuû ñaàu; coøn "ngaõ luaän thuû" thì tuyeät nhieân khoâng theå, bôûi ñoù laø vöôùng maéc chính cuûa hoï. Do ñoù phaùp, luaät cuûa ngoaïi ñaïo laø khoâng ñöôïc "kheùo thuyeát", khoâng kheùo hieån thò, khoâng theå höôùng thöôïng, khoâng theå daãn ñeán tòch tònh, Nieát baøn.

Phaät giaùo thì khaùc haún, khoâng chaáp thuû caû boán chaáp thuû treân. Do khoâng chaáp thuû neân taâm khoâng dao ñoäng; do taâm khoâng dao ñoäng neân töï thaân chöùng ñaéc Nieát baøn.

(Ghi chuù: Y Ù dieãn ñaït naøy coù noäi dung gioáng noäi dung ñöôïc dieãn ñaït trong kinh Kim Cang Baùt Nhaõ: "vaân haø öng truï, vaân haø haøng phuïc kyø taâm...").

Nhö tieáng roáng cuûa sö töû trong röøng saâu khieán muoân thuù run raåy, im laëng; Cuõng vaäy, giaùo lyù Phaät giaùo noùi leân söï thaät khieán ngoaïi ñaïo run raåy, im laëng, caâm laëng.

Ñaáy laø noäi dung ñöôïc ñeà caäp trong baûn kinh soá 11 naøy.

III. BAØN THEÂM

1. Söï khaùc bieät giöõa Phaät giaùo vaø caùc toân giaùo trieát thuyeát khaùc, qua kinh ngaén Sö Töû Hoáng, coù theå bieåu thò qua bieåu ñoà döôùi ñaây:

Phaät giaùo Caùc toân giaùo, trieát thuyeát khaùc
Trung ñaïo - Duyeân khôûi Chaáp ngaõ, chaáp thöôøng, chaáp ñoaïn
Voâ ngaõ
(Non-I doctrine)		 Höõu ngaõ
(I doctrine)
- Voâ tham, soâ saân, voâ si
- Ñoaïn aùi, ñoaïn thuû
- Tueä tri, khoâng thuaän öùng, khoâng nghòch öùng		 - Tham, saân, si
- AÙi, thuû
- Khoâng tueä tri, thuaän öùng, nghòch öùng
Coù Töù sa moân quaû Khoâng coù Töù sa moân quaû
Daãn ñeán ñoaïn taän khoå
(Tòch tònh, Nieát baøn)		 Daãn ñeán sinh, töû, saàu, bi, khoå, öu, naõo
2. Tö töôûng nhaân loaïi thì meânh moâng nhö bieån caû; giaùo lyù cuûa caùc taïng kinh Phaät giaùo thì phong phuù ñeán choaùng ngôïp; giöõa caùi caûnh meânh moâng aáy, kinh ngaén Sö Töû Hoáng ñaõ coáng hieán moät söï ñoái chieáu raát ngaén goïn vaø raát chaân xaùc nhö ñaõ ñöôïc trình baøy ôû phaàn treân. Beân caïnh ñoù, baûn kinh coøn giôùi thieäu moät soá loä trình "khoâng chaáp thuû" giaûn ñôn, nhöng roát raùo, daãn ñeán tòch tònh, Nieát baøn, sau khi ñi qua caùc chaëng ñöôøng taåy röûa taâm caáu ueá, vaøo ñònh, vaøo tueä (nhö ñöôïc giôùi thieäu ôû caùc kinh tröôùc). Chæ coù trí tueä toaøn giaùc môùi môû ra ñöôïc loä trình naøy.

3. Neáu söï thaät Voâ ngaõ ñöôïc caùc nhaø tö töôûng vaên hoùa cuûa thôøi ñaïi ñöa vaøo vaên hoùa nhaân loaïi thì cuoäc ñôøi seõ vôi ñi raát nhieàu ñau khoå, xoùa tan nhieàu bi kòch, chaám döùt nhieàu xung ñoät, baïo loaïn v.v..., moät doøng suoái thanh löông seõ chaûy vaøo cuoäc soáng. Khoù coù theå chôø ñôïi moät doøng vaên hoùa naøo khaùc.

-ooOoo-

 (Nguyeät san Giaùc Ngoä, soá 75, thaùng 06-2002)
Source = BuddhaSasana
[Trích giaûng Trung Boä]

last updated: 17-02-2003