Ngöôøi Cö Só          [ Trôû Veà ]          [Trang chuû]
Trung Boä Kinh - Baøi Kinh soá 16

Kinh Taâm Hoang Vu
(Cetokhila Sutta)

Hoøa thöôïng Thích Chôn Thieän

I . GIAÛI THÍCH TÖ Ø NGÖÕ  

- Taâm hoang vu: Cetokhila (Mental barreness): Taâm caèn coãi, do döï, khoâng ñònh höôùng, do ñoù khoâng thöïc hieän ñöôïc baát cöù moät noã löïc giaûi thoaùt naøo.

- Taâm trieàn phöôïc: Vinibandha (Bondages): Trieàn laø xoaùy voøng khoâng ñi tôùi ñöôïc; phöôïc laø troùi buoäc. Taâm trieàn phöôïc laø taâm troùi buoäc caùc phaùt trieån giaûi thoaùt.

- Töù nhö yù tuùc: Töù thaàn tuùc: Catu iddhipadaø (Four Psychic powers). 

- Duïc ñònh vôùi caùc noã löïc: Chanda samaødhipadhaøna sankhaøra (Concentration of intention with activities of striving).

- Tinh taán ñònh vôùi caùc noã löïc: Viriya samaødhi padhaønasankhaøra (Concentration of energy with activities of striving).

- Taâm ñònh vôùi caùc noã löïc: Citta samaødhipadhaønasankhaøra (Concentration of consciousness with activities of striving).

- Tö duy ñònh vôùi caùc noã löïc: Vìmamsa samaødhipadhaønasankhaøra (Concentration of investigation with activities of striving).

 II . NOÄI DUNG KINH TAÂM HOANG VU:

1. Trong baûn kinh 16 naøy, Ñöùc Theá Toân daïy veà hai loaïi taâm gaây chöôùng ngaïi cho coâng phu tu taäp Töù thaàn tuùc, vaø trôû ngaïi söï phaùt trieån taâm vaø tueä giaûi thoaùt. Hai loaïi taâm aáy laø:

a) Naêm thöù taâm hoang vu (thuoäc Nghi trieàn caùi): Nghi ngôø Baäc Ñaïo Sö; nghi ngôø veà Phaùp; nghi ngôø Taêng; nghi ngôø hoïc phaùp; taâm choáng ñoái, khoâng hoan hyû vôùi caùc ñoàng phaïm haïnh.

b) Naêm thöù taâm trieàn phöôïc (thuoäc duïc trieàn caùi):

- Tham aùi, duïc caàu veà caùc duïc;
- Tham aùi, duïc caàu veà töï thaân;
- Tham aùi, duïc caàu veà caùc saéc;
- Tham aùi, duïc caàu veà aên uoáng;
- Tham aùi, duïc caàu veà saøng toïa, nguû nghæ. Vôùi ai ñoaïn taän ñöôïc naêm taâm hoang vu vaø naêm taâm trieàn phöôïc, neáu noã löïc thöïc hieän duïc ñònh, tinh taán ñònh, taâm ñònh, tö duy ñònh thì coù khaû naêng ñeå chöùng ñaéc voâ thöôïng an oån thoaùt ly moïi khoå aùch, ñöôïc Chaùnh giaùc.

III. BAØN THEÂM

1. Ngöôøi bò vöôùng vaøo 5 taâm hoang vu laø do khoâng coù Chaùnh kieán vaø Chaùnh tö duy veà caùc hieän höõu vaø veà "con ñöôøng thoaùt khoå". Khi Chaùnh kieán coù maët thì caùc taâm Nghi ra ñi, seõ tin töôûng vaøo Phaät, Phaùp, Taêng vaø hoïc phaùp, seõ khoâng coøn phaãn noä vôùi caùc ñoàng phaïm haïnh. Noùi khaùc ñi, vôùi tueä tri, haønh giaû seõ taåy saïch ngay naêm taâm hoang vu.

2. Taâm trieàn phöôïc voán laø taâm tham duïc caùc ñoái töôïng saéc, thanh, höông, vò, xuùc, tham aên, tham nguû vaø tham ñaém caùc laïc thuù ôû caùc cung trôøi Duïc giôùi. Rôøi khoûi naêm taâm trieàn phöôïc laø rôøi khoûi troùi buoäc cuûa caùc taâm Duïc giôùi, ñi vaøo caùc taâm ñaïi haønh Saéc giôùi, boán Saéc ñònh. Baáy giôø haønh giaû hoaøn toaøn taåy saïch taâm caáu ueá vaø thaønh töïu "Hieän taïi laïc truù".

3. Neáu naêm taâm hoang vu vaø naêm taâm trieàn phöôïc ñöôïc ñoaïn tröø, haønh giaû lieàn coù ñònh taâm vaø tueä taâm thuoäc Saéc giôùi. Treân cô sôû thaønh töïu naøy, haønh giaû thöïc haønh "Töù thaàn tuùc" vôùi söï vaän duïng caùc noã löïc. Ñaây laø moät taäp hôïp coâng phu cuûa "Töù nieäm xöù", "Töù chaùnh caàn" vaø "Töù nhö yù tuùc". Haún nhieân vôùi thôøi gian tu taäp, haønh giaû seõ chöùng ñaéc taâm giaûi thoaùt vaø tueä giaûi thoaùt vieân maõn thaønh Chaùnh giaùc. Ñieàu naøy cho thaáy raèng: duø baûn kinh 16 ghi laïi moät thôøi phaùp khaù ñôn giaûn vaãn goùi troïn loä trình giaûi thoaùt ñi ñeán Nieát baøn. Ñaây quaû laø moät tieáng roáng Sö töû khaùc ñaõ vang leân taïi vöôøn Caáp Coâ Ñoäc.

-ooOoo-

 (Nguyeät san Giaùc Ngoä, soá 78, thaùng 09-2002)
Source = BuddhaSasana
[Trích giaûng Trung Boä]

last updated: 17-02-2003