Ngöôøi Cö Só          [ Trôû Veà ]          [Trang chuû]
Trung Boä Kinh - Baøi Kinh soá 19

Kinh Song Taàm
(Dvedhaøvitakka Sutta)

Hoøa thöôïng Thích Chôn Thieän

I . GIAÛI THÍCH TÖ Ø NGÖÕ  - Duïc taàm: Kaømavitakko (Thought of sense pleasures): Tö duy veà duïc laïc, veà ham muoán saéc, thanh, höông, vò vaø xuùc.

- Saân taàm: Byaøpaødavitakko (Thought of malevolence): Tö duy veà caùc ñoái töôïng khoâng öa, chaùn gheùt.

- Haïi taàm: Vihimsaøvitakko (Thought of harming): Tö duy veà söï gaây toån haïi mình vaø ngöôøi.

- Voâ duïc taàm: Nekkhammavitakko (Thought of renunciation): Tö duy veà töø boû, xaû ly.

- Voâ saân taàm: Abyaøpaødavitakko (Thought of non-malevolence): Tö duy veà khoâng chaùn gheùt, khoâng haän, khoâng töùc böïc.

- Voâ haïi taàm: Avihimsaøvitakko (Thought of non harming): Tö duy veà söï khoâng gaây toån haïi mình vaø ngöôøi.

 II. NOÄI DUNG BAÛN KINH SONG TAÀM 

1. Taàm, hay tö töôûng, tö duy, laø hoaït ñoäng cuûa taâm, sinh khôûi ngay khi caùc caên tieáp xuùc caùc traàn. Caùc töôûng aáy ñöôïc chia laøm hai loaïi:

a) Loaïi thöù nhaát laø duïc taàm, duïc töôûng, saân taàm vaø haïi taàm ñöa ñeán caùc haønh ñoäng cuûa thaân vaø khaåu haïi mình, haïi ngöôøi, gaây neân phieàn naõo tieâu dieät trí tueä.

b) Loaïi thöù hai laø ly duïc taàm, voâ saân taàm, voâ haïi taàm khoâng ñöa ñeán haïi mình, khoâng ñöa ñeán haïi ngöôøi, khoâng gaây ra phieàn naõo, taêng tröôûng trí tueä höôùng ñeán Nieát baøn.

 Haønh giaû an truù vaøo loaïi töôûng thöù hai thì loaïi töôûng thöù nhaát seõ tieâu bieán. Quaùn saùt söï nguy hieåm cuûa loaïi taàm thöù nhaát, thì loaïi taàm aáy cuõng tieâu bieán.

2. Nhö coù moät hoà nöôùc lôùn raát saâu, raát nguy hieåm ôû röøng thaúm; caïnh hoà laø truù xöù cuûa moät ñaøn nai. Neáu chæ môû moät loái ñi ñaày nguy hieåm daãn ñeán hoà nöôùc, vaø kheùp laïi caùc neûo an toaøn khaùc, thì ñaøn nai seõ cheát, hao moøn daàn. Cuõng theá, neáu thöôøng khôûi duïc, saân, haïi taàm thì trí tueä seõ yeáu daàn khi phieàn naõo lôùn daàn.

Neáu chæ môû moät loái ñi an toaøn traùnh hoà nöôùc, vaø kheùp laïi caùc neûo hieåm, thì ñaøn nai seõ an toaøn vaø phaùt trieån. Cuõng theá, neáu chæ khôûi leân ly duïc taàm, voâ saân taàm, voâ haïi taàm vaø daäp taét caùc duïc töôûng, thì trí tueä seõ phaùt trieån höôùng veà Nieát baøn.

Ñaây cuõng laø moät phaùp moân theo doõi caùc töôûng, caùc taàm raát giaûn dò. Haønh giaû coù theå thöïc haønh beân moät goác caây, taïi moät caên nhaø troáng ôû moät khu röøng vaéng.

III. BAØN THEÂM

1. Toång keát töø kinh soá 1 ñeán kinh soá 19, taát caû ñeàu giôùi thieäu con ñöôøng phaïm haïnh xoaùy vaøo caùc böôùc thöïc haønh Giôùi, Ñònh, Tueä, duø theå caùch trình baøy khaùc nhau. Haønh giaû thöïc haønh theo trình töï:

a) An truù giôùi vaø noã löïc loaïi tröø caùc caáu ueá cuûa taâm, vôùi böôùc ñi naøy kinh Song Taàm giôùi thieäu loaïi boû duïc taàm, saân taàm vaø haïi taàm. Loaïi boû ba loaïi taàm naøy laø loaïi boû "Nguõ trieàn caùi", chuyeån ñoåi taâm lyù töø Duïc giôùi taâm qua Saéc giôùi taâm.

b) Böôùc ñi tieáp theo laø an truù "Hieän taïi laïc truù", laàn löôït loaïi taàm, töù, hyû, laïc ñeå vaøo xaû vaø nhaát taâm cuûa ñeä töù Saéc ñònh, thaønh töïu chaùnh ñònh.

c) Hai böôùc thöïc haønh treân laø chuaån bò neàn taûng taâm vaø tueä ñeå thaønh töïu böôùc ñi quyeát ñònh cuûa giaûi thoaùt: Thieàn quaùn, daãn taâm vaøo "Tam minh", caét ñöùt caùc kieát söû, laäu hoaëc, ñoaïn taän khoå ñau.

 2. Coâng vieäc ñoä tha cuûa haønh giaû ñeán sau thôøi ñieåm thaønh töïu phaïm haïnh laø tích cöïc vaø thuaän phaùp. Haønh giaû khoâng theå giuùp ngöôøi khaùc taåy saïch traàn taâm giöõa khi töï mình ñang mang naëng traàn taâm; khoâng theå giuùp ngöôøi khaùc an truù "Hieän taïi laïc truù" hay "Tòch tònh truù" giöõa khi töï mình ñang vöôùng maéc vaøo tham aùi caùc caûm thoï; caøng khoâng theå giuùp ngöôøi khaùc thöïc hieän Thieàn quaùn voâ ngaõ hay "Töù voâ löôïng taâm" giöõa khi töï mình ñang bò cheá ngöï bôûi loøng tham aùi coõi Höõu.

3. Vôùi vò A la haùn ñaõ taän tröø aùi, thuû, ñaéc "Tam minh" hay "Luïc thoâng", coøn ôû laïi ñôøi ñeå giaùo hoùa ñoä sinh, thì caùc Phaät söï cuûa Ngöôøi haàu nhö ñang theå hieän caùc Ba la maät cuûa moät Ñaïi Boà taùt, theo giaùo lyù Phaùt trieån:

* Söï kham nhaãn ñoä sinh laø yù nghóa Nhaãn nhuïc ba la maät.
* Giaûng daïy "Con ñöôøng" laø yù nghóa Boá thí ba la maät.
* An truù Giôùi boån laø yù nghóa Trì giôùi ba la maät.
* Hieän taïi laïc truù hay Tòch tònh truù, laø yù nghóa Thieàn ñònh Ba la maät.
* Noã löïc hoaèng ñaïo laø yù nghóa Tinh taán Ba la maät.
* Töï thaân ñaõ chöùng ñaéc tueä giaûi thoaùt laø yù nghóa Trí tueä Ba la maät. - Trong haøng A la haùn, coù vò thì ñeä nhaát trí tueä, coù vò thì ñeä nhaát thieàn ñònh, ñeä nhaát thaàn thoâng, ñeä nhaát ña vaên... söï kieän naøy neâu baät yù nghóa caùc vò A la haùn ñeàu chöùng ñaéc giaûi thoaùt thaân Vimutikaøya, nhöng coøn moät khoaûng caùch naøo aáy ñeán Phaùp thaân - Dhammakaøya.

- Vôùi caùc baäc A la haùn ñaïi tueä, ñeä nhaát thuyeát phaùp, hay ñeä nhaát giaûng roäng, coù khaû naêng dieãn phaùp thieän xaûo cho nhieàu haïng caên cô thì haàu nhö töông öng vôùi haøng Ñaïi Boà taùt Thieän hueä ñòa vaø Phaùp vaân ñòa.

- Coù moät khaùc bieät noåi baät giöõa sinh hoaït cuûa caùc Thaùnh voâ hoïc, ñeä töû Ñöùc Phaät, vaø cuûa caùc Ñaïi Boà taùt theo giaùo lyù Phaùt trieån laø: Caùc Thaùnh A la haùn thì an truù neáp soáng vieãn ly, duø vaãn du haønh trong daân gian ñeå khaát thöïc ñoä sinh, trong khi caùc Ñaïi Boà taùt thì kheùo hoøa nhaäp vaøo nhieàu sinh hoaït theá gian ñeå hoùa ñoä.

Treân ñaây chæ laø vaøi neùt ñieåm xuyeát ñoái chieáu giöõa quaû vò A la haùn vaø Boà taùt. Söï ñoái chieáu nghieâm tuùc caàn ñöôïc theå hieän qua moät taùc phaåm bieân khaûo coâng phu .

-ooOoo-

 (Nguyeät san Giaùc Ngoä, soá 80, thaùng 11-2002)
Source = BuddhaSasana
[Trích giaûng Trung Boä]

last updated: 17-02-2003