(Caùc töø ngöõ ñaõ ñöôïc caét nghóa trong baûn kinh tröôùc).

II. NOÄI DUNG KINH AN TRUÙ TAÀM 

1. Nhaän ñònh: Kinh Song Taàm vaø An Truù Taàm coù noäi dung tuông töï, nhöng ñöôïc trieån khai döôùi hai hình thöùc khaùc nhau daønh cho hai haïng caên cô khaùc nhau:

1.1 Kinh Song Taàm thuaät laïi kinh nghieäm loaïi boû duïc taàm, saân taàm vaø haïi taàm cuûa Ñöùc Theá Toân, khi coøn laø Boà taùt. Do vì taâm cuûa Boà taùt thuaàn thieän neân chæ caàn taùc yù ñeán moái nguy hieåm cuûa baát thieän taàm thì baát thieän taàm lieàn tieâu maát. Hoaëc giaû, Boà taùt chæ taùc yù ñeán thieän taàm thì baát thieän taàm cuõng tieâu bieán.

1.2 Haàu heát caùc caên cô ôû ñôøi coù taäp khí baát thieän taàm ñeå laïi töø quaù khöù, vaø taäp quaùn baát thieän taàm ñeán töø aûnh höôûng cuûa vaên hoùa xaõ hoäi ñöông thôøi quaù maïnh neân söï taùc yù ñeán moái nguy hieåm cuûa baát thieän taàm, hoaëc söï taùc yù ñeán thieän taàm, khoâng ñuû söùc maïnh giaùc tænh ñeå tieâu dieät caùc baát thieän taàm aáy. Do ñoù, trong kinh An Truù Taàm, Ñöùc Theá Toân chæ daïy theâm caùc phöông caùch ñoái trò.

2. Caùc phöông caùch ñoái trò caùc baát thieän taàm 

Taùc yù naêm töôùng 

2.1 Khi haønh giaû taùc yù moät töôùng naøo maø duïc taàm, saân taàm, haïi taàm sanh khôûi, thì neân taùc yù ñeán moät töôùng thieän khaùc ñeå ñoaïn dieät caùc baát thieän taàm.

2.2 Neáu laøm nhö theá maø baát thieän taàm vaãn sinh khôûi, thì quaùn saùt söï nguy hieåm cuûa caùc baát thieän taàm aáy, chuùng seõ tieâu bieán.

2.3 Neáu laøm theá maø baát thieän taàm vaãn toàn taïi, sinh khôûi, thì neân queân chuùng ñi, khoâng taùc yù ñeán chuùng, chuùng seõ bò dieät.

2.4 Neáu laøm theá maø baát thieän taàm vaãn khôûi thì taùc yù ñeán hình thaùi vaø chöùc naêng, haønh töôùng cuûa chuùng, chuùng seõ dieät.

2.5 Neáu ñaõ laøm theá maø vaãn chöa ñoaïn dieät ñöôïc baát thieän taàm, thì chæ coøn caùch sau cuøng laø khôûi yù thaät maïnh, quyeát taâm maïnh, doõng maõnh, nghieán raêng vaø daùn chaët löôõi leân noùc hoïng, duøng yù cheá ngöï yù, nhieáp phuïc yù thì daàn daàn caùc baát thieän taàm seõ trôû neân muoäi löôïc, roài tieâu bieán.

Baáy giôø thì taâm haønh giaû trôû neân raát ñònh tónh, laøm chuû ñöôïc caùc taàm, coù theå taùc yù ñeán taàm naøo theo yù muoán, haønh giaû seõ ñi ñeán ñieåm caét ñöùt khaùt aùi, kieát söû, chaám döùt khoå ñau.

III. BAØN THEÂM 

Kinh An Truù Taàm vaø caùc kinh töø 11 ñeán 19, kieát taäp nhöõng chæ daãn raát thieát thöïc, nhaát quaùn giôùi thieäu moät ñaïo loä giaûi thoaùt taâm maø baát cöù ai muoán ñeàu coù theå thöïc nghieäm. Ñaïo hay giaûi thoaùt laø nhöõng gì raát thöïc, coù theå naém baét ñöôïc ngay trong hieän taïi. Ñoái vôùi nhöõng ai coøn ham muoán, ñaém say duïc laïc, xem duïc laïc nhö laø leõ soáng, soáng laø höôûng thuï duïc laïc thì 10 kinh vöøa giôùi thieäu: töø 11 ñeán 20 trôû neân xa laï, laïc loõng, khoâng thieát thöïc. Nhöng, ñoái vôùi taâm hoàn nghieâm tuùc coù khaùt voïng giaûi thoaùt, nghieâm tuùc muoán theå nghieäm con ñöôøng giaûi thoaùt cuûa Phaät giaùo, thì möôøi kinh vöøa keå choùi saùng leân nhöõng aùnh haøo quang tuyeät vôøi, töøng doøng kinh laø töøng doøng chaâu ngoïc. Ñoù laø kho taøng voâ giaù.

Ñeán vôùi Phaät giaùo, vôùi caùc giaù trò giaûi thoaùt laø ñeán vôùi thöïc haønh. Ñeán ñeå maø thaáy, maø khoâng phaûi ñeán vôùi theá giôùi hyù luaän. Hoïc Phaät laø theá! Dieãn phaùp laø theá!