( töø ngöõ ngöõ ñaõ ñöôïc giaûi thích... )

II. NOÄI DUNG BAÛN KINH DAØI RÖ ØNG SÖ ØNG BOØ

Moät thôøi ñöùc Theá Toân vaø nhieàu ñaïi ñeä töû truù taïi ngoâi röøng Gosinga. Vaøo moät buoåi chieàu ñeïp trôøi, sau khi xuaát ñònh, toân giaû Muïc-kieàn-lieân ( Moggallaøna) ñi ñeán choã ôû cuûa toân giaû Ñaïi Ca-dieáp ( Mahaø Kassapa) vaø ñeà nghò toân giaû cuøng ñi ñeán toân giaû Xaù-lôïi-phaát ( Saøriputta ) ñeå nghe Phaùp. Roài caû hai toân giaû ñeán môøi theâm toân giaû A-naäu-laâu-ñaø ( Anuruddha ) cuøng ñi. Toân giaû A-nan ( AØnanda ) thaáy theá, cuõng ñeán môøi toân giaû Ly-baø-ña ( Revata ) cuøng ñeán choã toân giaû Xaù-lôïi-phaát.

Toân giaû Xaù-lôïi-phaát neâu leân moät caâu hoûi ñeå taát caû cuøng laàn löôït phaùt bieåu lôøi ñaùp raèng : "Khaû aùi thay khu röøng Gosinga ! Ñeàm raèm saùng traêng, caây Ta-la troå hoa cuøng khaép, höông trôøi nhö ñöôïc toûa roäng khaép nôi. Naøy hieàn giaû, haïng Tyû kheo naøo coù theå laøm saùng choùi khu röøng Gosinga ?

Caâu traû lôøi cuûa moãi toân giaû laø sôû ñaéc giaûi thoaùt cuûa töï thaân :

- Toân giaû A-nan: haïnh ña vaên, thuyeát phaùp vôùi vaên cuù vieân dung, löu loaùt.

- Toân giaû Ly-baø-ña: soáng tònh cö, chuyeân haønh vaø an truù Chæ, Quaùn haïnh, truù nôi Khoâng tòch.

- Toân giaû A-naäu-laâu ñaø: Thieân nhaõn ñeä nhaát, quaùn saùt khaép nghìn theá giôùi ...

- Toân giaû Kassapa: ñaày ñuû caùc haïnh thuoäc phaïm haïnh, thaønh töïu troïn veïn loä trình Giôùi-Ñònh-Tueä-Giaûi thoaùt vaø Tri kieán giaûi thoaùt ...

- Toân giaû Muïc-kieàn-lieân : coù theå cuøng vôùi moät ñaïi ñeä töû khaùc ( nhö toân giaû Xaù-lôïi-phaát) baøn luaän veà Luaän taïng (Abidhamma) mieân tuïc khoâng vöôùng ngaïi (hoûi veà phaùp giôùi) ...

- Toân giaû Xaù-lôïi-Phaát : coù theå an truù baát cöù quaû vò naøo vaøo baát cöù luùc naøo ... 

Ñöùc Theá Toân khen caû saùu caâu traû lôøi cuûa saùu toân giaû ñeàu kheùo noùi, roài Ngaøi cuõng ñöa ra caâu traû lôøi giôùi thieäu haïng Tyû kheo coù theå laøm choùi saùng khu röøng, aáy laø haïng:

"Tyû kheo, sau böõa aên, sau khi ñi khaát thöïc veà, ngoài kieát giaø, löng thaúng, ñaët nieäm tröôùc maët, vaø nghó raèng : Ta seõ khoâng boû ngoài kieát giaø cho ñeán khi taâm cuûa ta ñöôïc kheùo giaûi thoaùt caùc laäu hôaëc, khoâng coù dö taøn."

Lôøi daïy cuûa Theá Toân nhö vöøa laäp laïi lôøi nguyeän cuûa Theá Toân ôû döôùi coäi caây boà-ñeà baûy tuaàn leã tröôùc ngaøy giaùc ngoä, vöøa xaùc nhaän raèng taát caû caùc ñeä töû Theá Toân quyeát taâm giaùc ngoä ñeàu coù theå laøm choùi saùng khu röøng Gosinga .

III. BAØN THEÂM

1. Theo Taêng Chi Boä Kinh I, Chöông moät phaùp, saùu toân giaû treân ñeàu laø ñeä nhaát veà haïnh tu cuûa mình:

- Toân giaû Xaù-lôïi-Phaát laø baäc trí tueä ñeä nhaát.

- Toân giaû Muïc-kieàn-lieân laø baäc thaàn thoâng ñeä nhaát.

- Toân giaû Ñaïi Ca-dieáp laø baäc khoå haïnh vaø nhaäp, truù, xuaát ñònh ñeä nhaát.

- Toân giaû A-naäu-laâu ñaø laø baäc thieân nhaõn ñeä nhaát

- Toân giaû Ly-baø-ña laø baäc ñoäc cö thieàn ñònh ñeä nhaát.

- Toân giaû A-nan laø baäc ña vaên, aùi ngöõ vaø ñi boä ñeä nhaát.

Rieâng ba ñaïi toân giaû ñaàu, toân giaû Xaù-lôïi-phaát coù trí tueä theå nhaäp phaùp giôùi ngang baèng Theá Toân; toân giaû Muïc-kieàn-lieân coù thaàn thoâng thieän xaûo ngang baèng Theá Toân; toân giaû Ñaïi Ca-dieáp thì nhaäp ñònh, truù ñònh vaø xuaát ñònh thieän xaûo ñeä nhaát, ngang baèng Theá Toân.

Caùc toân giaû ñaõ coù moät cuoäc gaëp gôõ, heïn hoø, ñaøm ñaïo raát laø ñaëc bieät, moãi vò ñaõ chaân chaùnh noùi leân sôû chöùng, sôû ñaéc cuûa mình, vöøa trang nghieâm vöøa haøm aån nghóa "ñuøa teáu" raát yù vò, côûi môû neáu ngöôøi ñoïc chæ theâm vaøo chöõ "Toâi" ñaàu lôøi phaùt bieåu, ngaàm yù laø: chæ coù toâi laø xöùng ñaùng laøm choùi saùng khu röøng Gosinga (coù leõ caùi mæm cöôøi cuûa quyù toân giaû sau lôøi phaùt bieåu cuõng noùi leân yù aáy).

Cuoäc ñaøm ñaïo giöõa caùc ñaïi toân giaû raát laø ñôn sô, nhöng ñaõ toaùt ra moät thaùi ñoä raát chi laø phoùng khoaùng, côûi môû, raát chi laø "tieáu ngaïo" vaø nghe ra traøn ñaày laïc quan, haïnh phuùc vôùi moät baùt côm moãi ngaøy giöõa khu röøng coâ tòch. Moät thaùi ñoä soáng ñaáy hoan hyû côûi môû tuy ñöôïc goùi kín trong neùt trang nghieâm, nhöng coù veû haàu nhö cöù traøo ra baát taän.

2. Baäc ñaïo sö ñaïi trang nghieâm cuõng ngaàm chia xeû ñaïo tueä vôùi caùc toân giaû. Ngaøi ñaõ haàu nhö cuõng mæm cöôøi vôùi caùc toân giaû khi noùi raèng: "taát caû saùu toân giaû kheùo traû lôøi". Ngaøi cuõng tham döï cuoäc ñaøm ñaïo baèng lôøi phaùt bieåu rieâng, maø nhö laø ñöa ra moät maãu soá chung cho taát caû: ñoaïn tröø laäu hoaëc : Ai ñoaïn tröø laäu hoaëc thì ñeàu coù theå laøm choùi saùng cuoäc ñôøi naày.

OÂi ñeïp laøm sao neáp soáng cuûa baäc ñaïi Thaùnh !

Giaûn dò nhö khoâng coù gì, nhöng laïi laø cuûa khaùt voïng cao thöôïng nhaát cuûa ñôøi ngöôøi, caùi giaûn dò ñöïng ñaày phaùp giôùi thaåm myõ cao tuyeät !