( Caùc töø ngöõ quen thuoäc )

II. NOÄI DUNG BAÛN KINH DAØI SACCAKA 

1. Saccaka, ngöôøi thöôøng hay tranh luaän vôùi luïc sö ngoaïi ñaïo, laïi ñeán yeát kieán Theá Toân moät laàn nöõa taïi Truøng Caùc giaûng ñöôøng, röøng Ñaïi Laâm, Vesaølì. Saccaka noùi leân quan nieäm cuûa oâng veà thaân tu taäp vaø taâm tu taäp, vaø muoán ñöôïc nghe Theá Toân giôùi thieäu quan ñieåm, chuû tröông cuûa Theá Toân.

2. Quan nieäm toång quaùt vaø cuï theå cuûa Saccaka veà thaân tu taäp, taâm tu taäp:

2.1. Thaân tu taäp ( toång quaùt ) : Saccaka neâu ra tröôøng hôïp cuûa Nanda, Vaccha, Kisa, Sankiccha, Makkhala Gosaøla, soáng loõa theå, phoùng tuùng, khoâng theo leã nghi, ñi khaát thöïc khoâng chòu böôùc tôùi v.v...; aên moät ngaøy moät böõa, baûy ngaøy moät böõa v.v...

2.2. Taâm tu taäp : Saccaka khoâng neâu ra ñöôïc noäi dung.
Veà ñieàu maø Saccaka goïi laø thaân tu taäp thì cuõng laø taø phaùp.

3. Ñöùc Theá Toân daïy toång quaùt yù nghóa thaân tu taäp, taâm tu taäp :

3.1. Khi laïc thoï khôûi leân, vò ñeä töû khoâng tham ñaém laïc thoï, khoâng rôi vaøo söï tham ñaém laïc thoï ( do ñoaïn duïc, ly aùi ), goïi laø thaân tu taäp.

3.2. Khi laïc thoï dieät, khoå thoï khôûi leân, vò ñeä töû khoâng saàu muoän, khoâng than van ... ( laøm chuû taâm lyù, khoâng dao ñoäng ), ñaây goïi laø taâm tu taäp.

4. Ví duï veà khuùc goã xanh, öôùt ñaãm trong nöôùc, hay khuùc goã xanh ñaày nhöïa soáng ñeå ra khoûi nöôùc ñeàu khoâng theå laáy ra löûa ñöôïc, nhöng vôùi thanh goã khoâ ñeå choã raùo thì coù theå laáy ra löûa ñöôïc. Cuõng vaäy, moät ngöôøi soáng xaû ly caùc duïc veà thaân, kheùo ñoaïn tröø duïc töø noäi taâm thì coù theå chöùng ñaéc ñöôïc trí tueä toaøn giaùc. Roài Theá Toân tieáp thuaät laïi ñoaïn ñöôøng thaân tu taäp vaø taâm tu taäp cuûa Theá Toân ñi ñeán Chaùnh Ñaúng Giaùc.

III. BAØN THEÂM

1. Thöïc teá, con ñöôøng Tyû kheo tu taäp laø tu taäp taâm, huaán luyeän taâm lyù, chuyeån ñoåi taâm lyù tham, saân, si thaønh voâ tham, voâ saân, voâ si; chuyeån ñoåi caùc tri kieán, nhaän thöùc höõu ngaõ thaønh trí tueä voâ ngaõ, trí tueä toaøn giaùc. Vôùi Phaät giaùo thaân vaø taâm khoâng taùch rôøi khoûi nhau : Chuùng laø cuïm taäp hôïp nhaân duyeân cuûa naêm uaån. Do vì Saccaka neâu taùch rieâng thaân tu taäp vaø taâm tu taäp, hay huaán luyeän thaân, huaán luyeän taâm, neân Theá Toân cuõng tuøy duyeân maø giôùi thieäu quan ñieåm cuûa Ngaøi.

Coâng phu tu taäp, theo nghóa Dieät ñeá laø ñoaïn taän AÙi, thì taäp trung ñoaïn taän AÙi, thuû ñeå ñoaïn taän khoå. Böôùc ñaàu tu taäp Giôùi uaån laø hoä trì caùc caên, ñoaïn duïc tham khôûi leân töø tai, maét, muõi, löôõi vaø thaân ( coù theå keå theâm yù ), ñoaïn taâm tham laïc thoï khôûi leân töø caùc caên, taïm goïi laø böôùc thaân tu taäp, Thaân tu taäp nhö theá ñoàng nghóa vôùi nhieáp phuïc tham.

Khi caûm thoï Khoå khôûi leân thì saân taâm khôûi; neáu nhieáp phuïc ñöôïc saân thì taïm goïi laø taâm tu taäp. Khoå voán coù maët khaép tam giôùi bieåu hieän qua nhieàu caáp ñoä taâm lyù khaùc nhau, do söï kieän caùc höõu vi laø voâ thöôøng neân daãn ñeán khoå ñau. Neân, nhieáp phuïc hoaøn toaøn khoå thoï, hay ñoaïn taän khoå, laø thaønh töïu phaïm haïnh. Do doù, yù nghóa taâm tu taäp giôùi thieäu treân laø coâng phu tu taäp cho ñeán luùc ñoaïn taän laäu hoaëc.

2. Thaân tu taäp vaø taâm tu taäp ñoái vôùi Phaät giaùo laø coâng phu thöïc haønh Ñaïo ñeá. Tuøy theo caùch ñaët vaán ñeà vaø giôùi haïn ñònh nghóa vaán ñeà maø Ñaïo ñeá coù theå trình baøy döôùi nhieàu theå caùch khaùc nhau. Thöïc chaát giaûi thoaùt chæ coù moät : hoaëc tu laø ñoaïn taän AÙi; hoaëc tu laø ñoaïn taän Chaáp thuû; hoaëc tu laø ñoaïn dieät Thöùc hay Voâ minh... ñeå ñoaïn taän khoå. Söï thaät veà caùc hieän höõu, vaø söï thaät veà "Con ñöôøng" coù theå duøng voâ löôïng thi thieát, voâ löôïng ngoân töø, thí duï, theå caùch ñeå trình baøy.

Söï thaät ñoù ñoái vôùi caùc ñeä töû Thinh Vaên cuûa Theá Toân laø leõ soáng, laø soáng vôùi, nhöng ñoái vôùi chaøng hoïc giaû baùc hoïc Saccaka, Ni-kieàn töû, vaãn laø nhöõng gì cuûa kieán thöùc cuûa chaøng du só lang thang, raát hoang vu, raát laø " Caùt buïi mòt muø ".