( Goàm nhöõng töø ngöõ quen thuoäc )

II. NOÄI DUNG KINH SAØLETYYAKA

1. Caùc Baø-la-moân laøng Saølaø, Kosala, laàn ñaàu ñöôïc yeát kieán ñöùc Theá Toân, ñaët caâu hoûi veà nhaân quaû, nghieäp baùo, "Do nhaân gì duyeân gì, moät soá loaøi höõu tình sau khi thaân hoaïi maïng chung phaûi sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc? moät soá loaøi höõu tình ñöôïc sanh vaøo thieän thuù, thieân giôùi, ñôøi naày?

Ñöùc Theá Toân daïy :

- Do ba aùc nghieäp veà thaân, lôøi vaø yù (thaäp aùc nghieäp) phi phaùp, phi chaùnh ñaïo, loaøi höõu tình sau khi maïng chung sanh veà coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc.

- Do ba nghieäp veà thaân, lôøi vaø yù (thaäp thieän nghieäp) chaùnh phaùp, chaùnh ñaïo maø loaïi höõu tình sau khi maïng chung ñöôïc sanh veà thieän thuù, thieân giôùi, coõi ñôøi naày.

2. Coù hai ñieåm giaùo lyù khaù ñaëc bieät ñöôïc thuaät laïi trong baûn kinh naày :

2.1. Veà ba nghieäp yù : tham, saân, si, kinh daïy roõ raèng :

- Veà tham : tham lam taøi vaät cuûa keû khaùc, nghó raèng : "mong taøi vaät cuûa keû khaùc thaønh cuûa mình"

- Veà saân : taâm khôûi haïi nieäm raèng : "mong höõu tình naày bò gieát, bò taøn saùt, bò taøn haïi "

- Veà si : coù taø kieán, ñieân ñaûo kieán nhö sau : " Khoâng coù boá thí, khoâng coù keát quaû cuûa boá thí, khoâng coù teá leã, khoâng coù cuùng döôøng, caùc haønh vi thieän, aùc khoâng coù keát quaû, khoâng coù ñôøi naày, khoâng coù ñôøi sau, khoâng coù meï,khoâng coù cha,khoâng coù caùc loaøi hoaù sanh v.v..."

Ngöôïc laïi laø thieän veà yù nghieäp.

2.2. Moät ngöôøi tinh taán haønh möôøi nghieäp thieän neâu treân neáu khôûi mong öôùc, sau khi cheát seõ sanh veà moät trong caùc coõi trôøi Duïc giôùi, Saéc giôùi, Voâ saéc giôùi, söï kieän aáy xaûy ra.

III. BAØN THEÂM

Qua lôøi daïy cuûa ñöùc Theá Toân trong kinh Saøleyyaka, moät Phaät töû thöïc haønh nghieâm tuùc möôøi thieän nghieäp, hay moät ngöôøi coù chaùnh kieán soáng nhaân aùi, trung thöïc, coâng baèng, chaùnh haïnh, thì theo mong öôùc, sau khi cheát seõ ñöôïc thaùc sanh veà coõi Ngöôøi (phuù quyù) hay moät caûnh giôùi ôû coõi trôøi trong Tam giôùi. Ñaây quaû thöïc laø nieàm khích leä lôùn cho ngöôøi ñôøi, cho nhöõng ai thieáu nhaân duyeân ñeå tu taäp thaønh töïu Ñònh uaån vaø Tueä uaån ngay taïi ñôøi naøy..