( Moät soá töø ngöõ caàn giaûi thích ñaõ ñöôïc caét nghóa)

II. NOÄI DUNG KINH KODAMBÌ

1. Luùc ñöùc Theá Toân ñang truù ôû Kosambì, caùc Tyû kheo ôû Kosambì soáng baát hoaø, ñaáu tranh, ñaû thöông nhau baèng ngoân ngöõ vaø binh khí. Nhaân söï kieän naày ñöùc Theá Toân hoïp Taêng chuùng ( nhoùm tranh caõi) ñeå roõ söï tình vaø giaûng daïy kinh naày.

2. Caùc tu só tranh caõi, ñaû thöông nhau do vì ñôøi soáng khoâng vôùi loøng Töø bieåu hieän qua caùc haønh ñoäng cuûa thaân, lôøi vaø yù ôû giöõa taäp theå cuõng nhö ôû nôi rieâng tö.

3. Töø ñoù, ñöùc Theá Toân daïy "saùu phaùp hoaø kính" ñöa ñeán töông aùi, töông kính, khoâng tranh luaän, hoaø hôïp nhaát trí. Ñaáy laø:

3.1. Bieåu hieän caùc haønh ñoäng cuûa thaân vôùi loøng töø ñoái vôùi caùc ñoàng phaïm haïnh ôû giöõa ñaùm ñoâng hay ôû nôi rieâng vaéng.

3.2. Bieåu hieän lôøi noùi vôùi loøng töø ñoái vôùi caùc ñoàng phaïm haïnh ôû giöõa ñaùm ñoâng hay ôû nôi rieâng vaéng.

3.3. Giöõ gìn taâm yù vôùi loøng töø ñoái vôùi caùc ñoàng phaïm haïnh ôû nôi taäp theå hay ôû nôi rieâng vaéng.

3.4. Caùc vaät chaát nhaän ñöôïc, cho ñeán thöùc aên trong bình baùt san seû vôùi caùc ñoàng phaïm haïnh.

3.5. Cuøng vôùi caùc ñoàng phaïm haïnh thöïc hieän cuøng moät giôùi boån, khoâng phaïm, ôû taäp theå hay ôû nôi rieâng tö.

3.6. Cuøng vôùi caùc ñoàng phaïm haïnh soáng thaønh töïu "tri kieán" coù khaû naêng höôùng thöôïng ñöa ñeán dieät taän khoå ñau.

4. Trong "saùu Phaùp hoøa kính" thì "tri kieán" thu nhieáp taát caû, laøm gieàng moái cho taát caû. "Tri kieán" aáy goàm coù baûy chi phaûi thaønh töïu vaø khi thaønh töïu baûy chi aáy thì vò tu só thaønh töïu Döï löu quûa (Tu-ñaø-hoaøn). Baûy chi aáy laø:

4.1. Tri kieán bieát raèng taâm mình khoâng coøn caùc trieàn phöôïc che khieán khoâng theå thaáy bieát nhö thaät : khoâng coøn tham, saân, si trieàn phöôïc; khoâng coøn hoân traàm, traïo cöû, trieàn phöôïc; khoâng coøn nghi trieàn phöôïc; khoâng coøn bò caùc theá söï ñôøi naày, ñôøi sau raøng buoäc.

( töông ñöông "kieán thanh tònh" )

4.2. Tri kieán bieát raèng taâm ta ñaõ ñöôïc tònh chæ do tu taäp nhieàu laàn tri kieán treân

( töông ñöông "taâm thanh tònh" )

4.3. Tri kieán bieát raèng hai tri kieán treân thaønh töïu thì khoâng coù söï tu taäp cuûa caùc tu só ngoaïi ñaïo.

( töông ñöông "ñaïo tri kieán thanh tònh" )

4.4. Tri kieán veà "Phaùp taùnh" ( Dhammataø ) raèng: "Baát cöù giôùi toäi naøo vò naày vi phaïm, giôùi toäi aáy lieàn ñöôïc xuaát toäi".

( khi coù ñöôïc kieán naày thì haàu nhö haønh giaû thaønh töïu "giôùi thanh tònh".

4.5. Tri kieán veà "Phaùp taùnh" naày: Baát luaän söï vieäc caàn phaûi laøm ñaàu lôùn hay nhoû, giuùp cho caùc ñoàng phaïm haïnh, vò naày noã löïc thöïc hieän, nhöng tha thieát höôùng ñeán taêng thöôïng Giôùi hoïc, Ñònh hoïc vaø Tueä hoïc.

4.6. Tri kieán veà söùc maïnh naày: Trong khi Phaùp vaø Luaät do Nhö Lai thuyeát ñöôïc giaûng daïy, sau khi chuù taâm chuù yù, chuyeân chuù toaøn taâm trí, vò naày loùng tai nghe Phaùp.

4.7. Tri kieán qua Phaùp Theá Toân giaûng daïy, chöùng ñaéc ñöôïc nghóa tín thoï - Atthaveda: Hieåu muïc tieâu phaïm haïnh vaø "phaùp tín thoï". - Dhammaveda: Hieåu roõ Phaùp vaø hieåu roõ söï thaät cuûa caùc hieän höõu, laø tri kieán thuoäc baäc Thaùnh, sieâu theá, caùc phaøm phu khoâng theå coïng chöùng.

III . BAØN THEÂM

1. Con ngöôøi xöa cuõng nhö nay, chaáp thuû töï ngaõ. Do chaáp thuû töï ngaõ maø duïc aùi sanh, saân haän sanh, si aùm sanh. Do duïc, saân vaø si, con ngöôøi bò cuoán troâi vaøo doøng thò phi, ñöôïc, maát, khen, cheâ danh voïng vaø lôïi döôõng, taät ñoá, xan tham, aùc taâm, haïi taâm... laø caùc tu só ôû Kosambì döôùi söï höôùng daãn cuûa Theá Toân, cuõng bò chi phoái bôûi caùc taâm lyù theá tuïc aáy. Do ñoù maø daãn ñeán tranh chaáp, tranh caûi vôùi ngoân ngöõ vaø binh khí. Ñaáy laø nhöõng taâm lyù maø ôû thôøi ñaïi ngaøy nay coù theâm nhieàu thöùc aên caøng phaùt trieån maïnh meõ hôn.

Böôùc ñaàu tu taäp laø böôùc ruõ boû caùc taâm lyù aáy ñeå taâm ñuû ñònh tónh thöïc hieän thieàn ñònh vaø trí tueä. Ñöùc Theá Toân, ngoaøi vieäc daïy Giôùi hoïc vaø nhaän thöùc veà con ñöôøng, ñaõ gheùp caùc tu só vaøo trong moät khuoân khoå sinh hoaït cuûa "saùu phaùp hoaø kính". Ñaùnh maát "hoøa kính" laø ñaùnh maát loøng töø aùi. Ñaùnh maát loøng töø aùi ñoái vôùi nhöõng ngöôøi chung quanh laø ñaùnh maát "tö caùch" cuûa ngöôøi Tyû kheo. Theá neân truyeàn thoáng giaùo duïc Taêng giaø Phaät giaùo laø truyeàn thoáng giaûng daïy vaø thöïc hieän "Töø Bi". Ñaây laø lyù do maø vaên hoïc ôû ñôøi thöôøng goïi cöûa chuøa laø"cöûa töø bi" hay "cöûa Thieàn".

2. Böôùc thöù hai laø thöïc hieän ñi ñeán thaønh töïu baûy loaïi trí ñeå chöùng quûa Döï löu, nhaäp vaøo bieån phaïm haïnh, Thaùnh haïnh ( töông töï caùc böôùc ñi: Giôùi thanh tònh, Taâm thanh tònh, Kieán thanh tònh vaø Ñaïo tri kieán thanh tònh).

Kinh Kosambì thöïc söï laø kinh loøng cuûa tu só Phaät giaùo xöa nay.