( Töø ngöõ quen thuoäc )

II. NOÄI DUNG KINH HAÏNH CON CHOÙ

1. Punna Koliyaputta ( haïnh con boø ) vaø loaõ theå Seniya ( haïnh con choù ) ñeán yeát kieán Theá Toân ôû thò traán Haliddavasana, thuoäc daân Koliya.

Ñaây laø caâu chuyeän veà nghieäp, tieáp tuïc caâu chuyeän veà nghieäp kinh 56, Koliyaputta xin ñöùc Theá Toân cho bieát caûnh giôùi ñaàu thai cuûa Seniya ; Seniya thì xin Theá Toân cho bieát caûnh giôùi ñaàu thai cuûa Koliyaputta.

Ñöùc Theá Toân hai laàn töø choái caâu hoûi, khoâng traû lôøi, nhöng Seniya vaø Koliyaputta naøi næ xin chæ daïy.

Ñöùc Theá Toân daïy ñaïi yù raèng : neáu laøm haïnh con choù ñuùng in con choù, vaø laøm vôùi taâm con choù, thì sau naày seõ thaùc sinh veà vôùi choù ; töông töï ñoái vôùi haïnh con boø.

Neáu coù taø kieán raèng : sau naày hoï seõ sanh veà chö Thieân, thì sau khi cheát seõ sanh veà ñòa nguïc hay baøng sanh.

Caû hai Seniya vaø Koliyaputta ñeàu khoùc nöùc nôû, xin ñöùc Theá Toân chæ daïy neáp soáng thoaùt ly nghieäp choù vaø nghieäp boø.

2. Ñöùc Theá Toân daïy coù boán loaïi nghieäp : AÙc ; Thieän ; vöøa AÙc vöøa Thieän ; vöôït leân Thieän , AÙc daãn ñeán ñoaïn tröø Nghieäp.

- Nghieäp aùc thì seõ daãn ñeán ñòa nguïc, aùc thuù ...

- Nghieäp thieän thì sanh veà chö Thieân, coù theå sanh veà bieán tònh Thieân ( coõi thöù ba cuûa Saéc giôùi )

- Nghieäp vöøa AÙc vöøa Thieän thì sanh vaøo coõi theá giôùi con ngöôøi, moät soá sanh veà chö Thieân, moät soá rôi vaøo AÙc thuù.

- Nghieäp vöôït qua Thieän AÙc ñöa ñeán söï ñoaïn taän nghieäp.

3. Koliya xin troïn ñôøi laøm ñeä töû cö só cuûa Theá Toân. Seniya thì xin xuaát gia vaø ñöôïc Theá Toân nhaän lôøi. Seniya tinh taán, tinh caàn haønh phaïm haïnh, soáng moät mình, khoâng bao laâu sau ñoù ñaéc quûa A-la-haùn.

III. BAØN THEÂM

1. Qua kinh 51, 56 vaø 57, caùc du só ngoaïi ñaïo deã daøng ñeán yeát kieán Theá Toân vaø trao ñoåi caùc quan ñieåm chuû thuyeát. Caùc chuû tröông cuûa ngoaïi ñaïo thöôøng khoâng ñöôïc hình thaønh treân caên baûn chöùng nghieäm söï thaät cuûa thöïc taïi, treân caên baûn trí tueä nhö thaät, neân haàu heát laø sai laïc, taø kieán vôùi caùc haïnh soáng khoå haïnh kyø dò, hoaëc caùc laäp luaän quanh co, nguïy bieän. Hoï khoù coù theå ñoái thoaïi vôùi Theá Toân ngay caû caâu hoûi ñaàu tieân, hay vaán naïn ñaàu tieân, hoï neâu ra. Baøn ñeán thöïc taïi cuûa taâm thöùc vaø cuûa caùc caûnh giôùi thì ngoaïi ñaïo caøng môø mòt.

2. Söï kieän Seniya, haønh haïnh con choù ñaày taø kieán, nhöng khi roõ ñaïo, chæ tinh caàn thöïc haønh Giôùi, Ñònh, Tueä trong moät thôøi gian ngaén lieàn ñaéc quûa A-la-haùn cho Phaät töû vaø tu só cuûa thôøi ñaïi ngaøy nay moät mieàn tin lôùn raèng : trong ñieàu kieän cuûa chính Phaät töû, tu só, giaûi thoaùt coù theå thöïc hieän ngay taïi ñôøi naày. Ñieàu naày coù theå cho pheùp ta goïi teân cuûa nieàm tin lôùn naày laø nieàm tin Seniya cuûa thôøi ñaïi.

3. Koliyaputta va Seniya ñaõ khoùc cho quaù khöù sai laàm cuûa mình, thaät laø ngaäm nguøi vaø caûm ñoäng !

Nhìn laïi neáp giaûi thích cuûa thôøi ñaïi tin hoïc cuõng nghe coù caùi gì ngaäm nguøi, thaät ngaäm nguøi ñaày traên trôû.