- Mahaøsuttam hay Mahaø-ovadam : Greater Discourse, ôû ñaây khoâng coù yù nghóa laø kinh daøi, maø coøn coù yù nghóa raèng: laàn giaùo giôùi naày xaåy ra vaøo luùc Raøhula ñaõ laø Tyû kheo, tröôûng thaønh, coù khaû naêng ñeå phaùt trieån Ñònh uaån vaø Tueä uaån, khaùc vôùi thöïc haønh Giôùi uaån ôû kinh 61.

- Tu taäp Töø, bi, hyû, xaû ñi cuøng tu taäp baát tònh quaùn vaø voâ thöôøng quaùn ôû ñaây chæ thöïc haønh ôû caáp ñoä nhoû : ñoái trò saân, haïi, baát laïc, haän, tham aùi, ngaõ maïn, ñoái trò caùc taâm caáu ueá maø khoâng phaûi ôû caáp ñoä Töù voâ löôïng taâm haønh ñeå phaùt trieån ñaïi tueä ( sau Töù saéc ñònh ).

- Viraøgaønupassì : Baûn dòch tieáng Anh, Paøli Text Society, Oxford, 1989 dòch laø " beholding dispassion" .  HT Minh Chaâu dòch laø " quaùn ly tham "

Theo trình töï boán nöôùc quaùn cuûa ñoái töôïng " Phaùp" laø quaùnvoâ thöôøng (Aniccaønupassì), quaùn ly tham ( Viraøgaønupassì ), quaùn hoaïi dieät ( Nirodhaønupassì ) vaø quaùn töø boû ( Patinissaggaønupassì ). Töø viraøga coù hai nghóa laø ly tham vaø tan raõ. Trình töï phaùt trieån phaùp quaùn " Phaùp " laø : töø voâ thöôøng ñi ñeán tan raõ, ñi ñeán hoaïi dieät ( cuûa ñoái töôïng ); töø ñaây, haønh giaû khôûi nieäm xaû ly, töø boû chaáp thuû Phaùp ( Naêm uaån ).

Nhö theá töø Viraøgaønupassì neân dòch laø quaùn tan raõ ( tieáng Anh neân dòch laø beholding waning hay beholding fading away ).

II. NOÄI DUNG KINH 62

1. Kinh 61, Theá Toân daïy Raøhula ôû thaønh Vöông Xaù (Raøjagaha); kinh 62 Theá Toân daïy Raøhula ôû thaønh Xaù-Veä (Saøvatthì). Taïi Xaù Veä, ôû tònh xaù Caáp Coâ Ñoäc, Theá Toân daïy toân giaû Raøhula quaùn naêm uaån laø "khoâng phaûi laø ta, khoâng phaûi cuûa ta, khoâng phaûi laø töï ngaõ cuûa ta" ñeå ñoaïn tröø Thaân kieán (kieát söû ñaàu) vaø tu taäp "Nieäm hôi thôû vaøo, hôi thôû ra " .

2. Theá Toân daïy Raøhula, beân caïnh quaùn Nguõ uaån, laø quaùn nguõ ñaïi (ñòa, thuûy, hoûa, phong vaø khoâng ñaïi) vaø tu taäp taâm theo taùnh voâ tröôùc, voâ thuû, baát ñoäng cuûa nguõ ñaïi. Nhö theá seõ gaët ñöôïc quaû lôùn, lôïi ích lôùn.

III. BAØN THEÂM

1. Ñaëc bieät cuûa baûn kinh 62 laø toân giaû nhaän ñöôïc hai söï quan taâm lôùn vaø haisöï chæ lôùn töø Theá Toân vaø toân giaû Xaù-lôïi-phaát. Ñaëc bieät cuûa söï chæ daãn phaùp moân naày laø ñuùng thôøi, ñuùng cô vaø ñuùng phaùp coâng phu seõ deã thaønh töïu.

2. Lôøi daïy ñaàu tieân cuûa baøi Phaùp maø Theá Toân truyeàn daïy toân giaû Raøhula laø quaùn Naêm uaån (khoâng phaûi cuûa ta...). Lôøi daïy tieáp theo cuûa toân giaû Xaù-lôïi phaát laø quaùn nieäm hôi thôû vaøo hôi thôû ra. Hai lôøi daïy ñeàu haøm chöùa cuøng moät coâng phu, cuøng muïc tieâu tröôùc maét, duø beân ngoaøi ngoân ngöõ coù veû khaùc nhau :

Ñeå nhìn thaáy keát quûa Saéc uaån, v.v... laø khoâng phaûi cuûa ta, khoâng phaûi laø ta, khoâng phaûi laø töï ngaõ cuûa ta, thì coâng phu toïa thieàn theo doõi hôi thôû vaøo, hôi thôû ra laø caàn thöïc hieän, bôûi khi theo doõi hôi thôû vaøo, ra, haønh giaû seõ cuøng luùc thaáy roõ söï thaät doøng chaûy cuûa caùc quaù trình taâm lyù vaø vaät lyù, cuoän vaøo nhau, hay laø doøng chaûy cuûa Nguõ uaån (Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc). Thaáy roõ söï thaät caùc duyeân laøm neân doøng nöôùc aáy laø thaáy roõ "saéc, thoï,..." khoâng phaûi cuûa ta, khoâng phaûi laø ta, khoâng phaûi laø töï ngaõ cuûa ta.

3. Lôøi daïy thöù hai cuûa baøi phaùp maø Theá Toân truyeàn ñaït laø nhìn vaø phaân bieät roõ ñòa ñaïi, thuûy ñaïi,..., khoâng ñaïi. Roài töø coâng phu naày haønh giaû cuõng seõ thaáy roõ söï thaät cuûa naêm uaån nhö vöøa ñöôïc trình baøy.

4. Phaùp quaùn (an truù nieäm) treân ñoái töôïng töø, bi, hyû, xaû, voâ thöôøng... laø ñeå taåy saïch taâm caáu ueá nhö saân, phaãn, haän,... ñeå vaøo hieän taïi laïc truù.

5. Khi maø taùnh cuûa ñaát laø baát ñoäng, voâ tröôùc, voâ chaáp thuû thì taùnh cuûa taâm (taâm cuõng laø moät Phaùp) cuõng theá ! Ñaây laø nieàm tin môû ñaàu coâng phu giaûi thoaùt taâm.

6. Phaùp quaùn nieäm hôi thôû vaøo, hôi thôû ra, hay Töù nieäm xöù quaùn, tuy coù veû giaûn dò, nhöng thöïc ra khi haønh thì coù nhieàu coâng phu giaûi thoaùt ñöôïc thaønh töïu.