( Caùc töø ngöõ quen thuoäc )

II. NOÄI DUNG KINH NALAKAPAØNASUTTAM

1. Taïi Nalakapaøna, thuoäc daân chuùng Kosala, giöõa luùc coù maët nhieàu toân giaû noåi tieáng xuaát thaân töø danh gia vong toäc vaø baûn thaân coù tieáng taêm ñoanh vaây Theá Toân, Theá Toân ñaët caâu hoûi vôùi caùc ñeä töû Tyû kheo : soáng ñôøi soáng phaïm haïnh coù hoan hyû khoâng ? Caùc toân giaû ñeàu im laëng.

Sau ñoù, Theá Toân hoûi ñích danh töøng vò caâu hoûi treân. Caùc toân giaû xaùc nhaän soáng thaät söï hoan hyû.

2. Theá Toân xaùc ñònh caùc ñeä töû cuûa Theá Toân xuaát gia vì nhaän thöùc raèng soáng ôû ñôøi bò sanh, giaø, beänh, cheát, saàu, bi, khoå, öu, naõo aùp böùc, mong coù theå chaám döùt toaøn boä khoå uaån.

Caùc ñeä töû cuûa Ngaøi khoâng coù moät ai xuaát gia laø do meänh leänh cuûa vua chuùa, meänh leänh cuûa keû troäm; khoâng xuaát gia vì troán nôï naàn; khoâng xuaát gia vì sôï haõi; khoâng xuaát gia vì thaát nghieäp.

3. Theá Toân daïy tieáp boån phaän cuûa ngöôøi xuaát gia ñeå ñaït ñöôïc muïc ñích xuaát gia :

- Ly duïc, ly baát thieän phaùp ñeå chöùng hyû, Laïc, moät traïng thaùi taâm thöùc an tònh.

- Laàn löôït ñoaïn tröø caùc laäu hoaëc lieân heä caùc phieàn naõo laøm sanh khôûi haäu höõu, höôùng ñeán sanh, giaø, cheát trong töông lai.

4. Caùc ñeä töû cuûa Theá Toân, cö só vaø tu só coù raát nhieàu, raát nhieàu vò ñaõ ñaéc quaû Thaùnh Voâ Hoïc, Höõu hoïc :

- Vôùi caùc Tyû kheo A-la-haùn thì theo truyeàn thoáng, Ngaøi ñaõ tuyeân boá söï chöùng ñaéc tröôùc Taêng chuùng.

- Vôùi caùc vò tu só vaø cö só ñaéc quaû Thaùnh höõu hoïc thì Theá Toân khoâng coâng khai tuyeân boá, nhöng luùc caùc vò aáy laâm chung thì Theá Toân tuyeân boá quaû chöùng vaø sanh thuù. Qua ñoù, coù raát nhieàu, nhieàu laém caùc Tyû kheo ñaéc A-na-haøm, Tö-ñaø haøm vaø vaø Tu-ñaø-hoaøn. Cuõng vaäy, coù raát nhieàu nam cö só vaø nöõ cö só ñaéc quaû Thaùnh höõu hoïc.

Ngaøi tuyeân boá veà haïnh nguyeän, quaû chöùng, sanh thuù cuûa caùc vò aáy laø vì ñeå khích leä caùc ñeä töû cuûa Ngaøi coøn soáng an truù, chuù taâm treân nhö thaät, ñeå soáng laïc truù, ñeå ñöôïc lôïi ích an laïc laâu daøi.

Ngaøi khoâng tuyeân boá nhö theá vì muïc ñích löôøng gaït quaàn chuùng, nònh hoùt quaàn chuùng, lôïi loäc, toân kính troïng voïng ñeå noåi tieáng.

III. BAØN THEÂM

1. Ñôøi soáng xuaát gia döôùi thôøi Theá Toân haàu nhö hoaøn toaøn voâ saûn : moãi tu só chæ coù ba y vaø vaøi vaät duïng caàn thieát haèng ngaøy; soáng baèng haïnh khaát thöïc aên moãi ngaøy moät böõa; thöôøng soáng döïa vaøo caùc caùnh röøng, nuùi, trong caùc Tònh xaù ñôn giaûn, ngheøo naøn; chuyeân taâm hoïc ñaïo vaø haønh ñaïo. Ñoái vôùi ngöôøi ñôøi töø caùc giai caáp khaùc nhau, ñòa vò xaõ hoäi khaùc nhau, khoâng phaân bieät tuoåi taùc, phaùi tính, vieäc töø boû neáp soáng theá gian vôùi nhieàu taäp quaùn thoaûi maùi vaø nhieàu tieän nghi vaät chaát ñeå soáng ñôøi soáng phaïm haïnh laø vieäc raát khoù laøm. Caû ñeán vieäc töø boû moät thoùi quen ôû ñôøi ñaõ laø khoù! Nhöng, taïi sao laïi coù raát nhieàu thieän nam töû thieän nöõ nhôn xuaát gia? Laøm sao coù theå keùo daøi ñôøi soáng trong ñieàu kieän soáng raát ñôn ñieäu,traàm laëng, ngheøo naøn vaät chaát, töø boû moïi höôûng thuï (!)

Ñöùc Theá Toân ñaõ taïo ñieàu kieän cho chính ñeä töû xuaát gia cuûa Ngaøi noùi leân lyù do taïi sao aáy: taïi sao xuaát gia ? vaø taïi sao chòu ñöïng ñöôïc neáp soáng xuaát gia vaéng laëng, buoàn teû aáy. Thöïc söï thì neáp soáng xuaát gia töôûng nhö raát khaéc khoå laïi laø neáp soáng ñem laïi voâ löôïng an laïc, hoan hyû, thoaùi maùi, töï taïi vaø ñem laïi raát nhieàu lôïi ích cho ñôøi.

2. Baûn kinh cuõng tieát loä raèng söï chöùng ñaéc caùc quaû Thaùnh höõu hoïc cuõng xaûy ra raát phoå bieán ôû haøng Phaät töû taïi gia ñang vöôùng baän ñôøi soáng gia ñình vaø xaõ hoäi, töông töï söï chöùng ñaéc caùc quaû Thaùnh Höõu hoïc xaûy ra ôû haøng Tyû kheo.

Moät baûn kinh khaùc, khaù hieám, vaø trong tröôûng laõo Taêng keä, Ni keä coù ghi laïi moät soá raát hieám caùc tröôøng hôïp cö só chöùng quaû A-la-haùn. Thöôøng, theo truyeàn thoáng cuûa Giaùo Hoäi Taêng Giaø, caùc A-la-haùn laø caùc Tyû kheo. Caùc cö só Höõu hoïc muoán chöùng ñaéc A-la-haùn thì xuaát gia laøm Tyû kheo, hay Tyû-kheo-ni neáu laø nöõ cö só, do ñoù kinh hieám nôi ghi laïi caùc cö só laø caùc A-la-haùn.

Noùi chung, giaùo lyù giaûi thoaùt laø daønh cho moïi ngöôøi trong xaõ hoäi thöïc haønh Giôùi, Ñònh, Tueä khoâng phaân bieät tuoåi taùc, giai caáp, maøu da, chuûng toäc, phaùi tính, vò trí xaõ hoäi... Söï chöùng ngoä cuõng daønh cho moïi ngöôøi coù ñieàu kieän chöùng ngoä, khoâng coù moät söï haïn cheá naøo daønh cho baát kyø con ñöôøng thuoäc thaønh phaàn xaõ hoäi naøo.

Söï thaät cuûa khoå ñau vaø cuûa haïnh phuùc giaûi thoaùt laø theá !