( Caùc töø ngöõ quen thuoäc. Rieâng caùc quaû chöùng cuûa moät Tyû kheo töø tuøy tín haønh ñeán Caâu phaàn giaûi thoaùt ñaõ ñöôïc baûn kinh ghi roõ, ôû ñaây chæ löôïc ghi cho deã nhôù )

Ghi chuù : trong baûy quaû chöùng, moät soá quaû chöùng ñi töø thieàn chæ, taâm giaûi thoaùt, ñeán Caâu phaàn giaûi thoaùt; moät soá quaû chöùng ñi töø Thieàn quaùn, tueä giaûi thoaùt ñeán Caâu phaàn giaûi thoaùt; phaân laøm hai doøng döôùi ñaây :

1. Doøng chöùng vaøo ñònh tröôùc :

1.1. Baäc thaân chöùng: ñaéc tòch tònh giaûi thoaùt vöôït khoûi saéc phaùp vaø voâ saéc phaùp, sau khi ñaõ thaáy vôùi trí tueä, moät soá laäu hoaëc ñaõ ñöôïc ñoaïn tröø hoaøn toaøn ( moät soá laäu hoaëc khaùc chöa ñöôïc ñoaïn tröø ).

1.2 Baäc tín giaûi thoaùt : ñaéc tòch tònh giaûi thoaùt, vöôït qua caùc saéc phaùp vaø voâ saéc phaùp; sau khi ñaõ thaáy vôùi trí tueä, moät soá laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn tröø hoaøn toaøn; loøng tin vaøo Nhö Lai ñöôïc xaùc ñònh, chaân thaät, oån ñònh.

1.3. Baäc tuøy tín haønh : töï thaân khoâng chöùng ñaéc caùc tòch tònh giaûi thoaùt vöôït khoûi caùc saéc phaùp vaø voâ saéc phaùp; sau khi ñaõ thaáy vôùi trí tueä nhöng caùc laäu hoaëc chöa ñöôïc ñoaïn tröø ; neáu vò naày coù loøng tin vaø thöông Nhö Lai , thì seõ coù caùc phaùp nhö Tín caên, Taán caên, Nieäm caên, Ñònh caên vaø Tueä caên.

2. Doøng chöùng ñi töø chaùnh kieán, trí tueä :

2.1. Baäc tueä giaûi thoaùt : Töï thaân khoâng chöùng ñaéc caùc tòch tònh giaûi thoaùt vöôït khoûi caùc saéc phaùp vaø voâ saéc phaùp; sau khi ñaõ thaáy vôùi trí tueä, caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn tröø hoaøn toaøn .

2.2. Baäc kieán ñaùo : Töï thaân khoâng chöùng ñaéc caùc tòch tònh giaûi thoaùt vöôït khoûi saéc phaùp vaø voâ saéc phaùp, sau khi ñaõ thaáy vôùi trí tueä, moät soá laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn tröø moät caùch hoaøn toaøn; vôùi trí tueä hieåu roõ caùc phaùp do Nhö Lai tuyeân thuyeát vaø thöïc haønh moät caùch hoaøn toaøn.

2.3. Baäc tuøy phaùp haønh : Töï thaân khoâng chöùng ñaéc caùc tòch tònh giaûi thoaùt vöôït khoûi caùc saéc phaùp voâ saéc phaùp; sau khi ñaõ thaáy vôùi trí tueä, nhöng caùc laäu hoaëc chöa ñöôïc ñoaïn tröø moät caùch hoaøn toaøn ( nghóa laø caùc laäu hoaëc coù ñöôïc ñoaïn tröø nhöng chöa taän tröø ) ; chaáp nhaän moät caùch vöøa phaûi caùc phaùp do Nhö Lai thuyeát giaûng vôùi trí tueä duø coù caùc phaùp khaùc nhö laø Tín caên, Taán caên, Nieäm caên, Ñònh caên vaø Tueä caên.

Taát caû saùu baäc aáy ñeàu höôùng ñeán quaû vò cao hôn caû laø : Baäc Caâu phaàn giaûi thoaùt : sau khi chöùng ñaéc caùc tònh tònh giaûi thoaùt vöôït khoûi caùc saéc phaùp vaø voâ saéc phaùp; sau khi ñaõ thaáy vôùi trí tueä caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn tröø hoaøn toaøn.

II. NOÄI DUNG BAÛN KINH 70

1. Ñöùc Theá Toân daïy :" Töø boû aên ñeâm thì ít beänh, ít naõo, khinh an, coù söùc löïc vaø an truù ".

2. Veà caùc thieän phaùp, baát thieän phaùp lieân heä ñeán caùc caûm thoï ( laïc, khoå, phi laïc phi khoå ):

Ghi chuù : Baûn dòch ñoaïn 2, trang 295, Ñaïi Taïng kinh Vieät Nam, Trung II, 1992, in soùt moät soá töø, xin söûa laïi ñuùng nhö sau :

" Naày caùc Tyû kheo, caùc oâng coù hieåu phaùp ta daïy nhö sau :" ÔÛ ñaây ñoái vôùi baát cöù ngöôøi naøo caûm thoï moät loaïi caûm thoï thì baát thieän taâm taêng tröôûng, thieän taâm suy giaûm; ñoái vôùi baát cöù ai caûm thoï moät loaïi caûm thoï khaùc thì baát thieän taâm suy giaûm, thieän taâm taêng tröôûng. ( Töông töï ñoái vôùi caûm thoï khoå, phi laïc phi khoå ) ".

ÔÛ ñaây Theá Toân daïy : ñoái vôùi caùc caûm thoï : laïc , khoå, phi laïc phi khoå thì coù loaïi laïc ( khoå, phi laïc phi khoå ) khieán baát thieän taâm taêng tröôûng, thieän taâm suy giaûm, coù loaïi laïc thì khieán baát thieän taâm suy giaûm, thieän taâm taêng tröôûng. Ñoái vôùi loaïi caûm thoï naøo khieán cho thieän taâm taêng tröôûng, baát thieän taâm ñoaïn dieät thì neân chöùng vaø truù caûm thoï aáy.

3. Theá Toân giôùi thieäu coù baûy haïng ñeä töû cuûa Ngaøi (xeáp töø thaáp ñeán cao nhaát) : Tuøy tín haønh, Tuøy phaùp haønh, Tín giaûi thoaùt, Kieán ñaùo, Thaân chöùng, Tueä giaûi thoaùt, Caâu phaàn giaûi thoaùt.

Chæ coù Caâu phaàn giaûi thoaùt vaø Tueä giaûi thoaùt laø caùc baäc voâ hoïc, naêm baäc coøn laïi laø thuoäc haøng ñeä töû Höõu hoïc.

4. Coù söï trình baøy goàm coù boán phaàn nhôø tueä maø roõ ñöôïc yù nghóa aáy laø :

4.1. Vôùi moät ñeä töû coù loøng tin giaùo phaùp cuûa baäc ñaïo sö vaø soáng theå nhaäp giaùo lyù aáy thì heä quûa naày coù maët :" Baäc ñaïo sö laø Theá Toân, ñeä töû laø toâi. Theá Toân bieát, toâi khoâng bieát ".

4.2. Ñoái vôùi ngöôøi ñeä töû aáy, giaùo phaùp cuûa baäc ñaïo sö seõ phaùt trieån, höng thònh, coù söùc maïnh.

4.3. Ñoái vôùi ngöôøi ñeä töû aáy, heä quûa naày coù maët : " Duø chæ coøn gaân, da, xöông, duø maùu thòt khoâ ñi, mong raèng seõ noã löïc ñeå chöùng ñaéc nhöõng gì chöa chöùng ñaéc, nhôø söùc maïnh, tinh caàn, tinh taán cuûa con ngöôøi.

4.4. Ñoái vôùi ngöôøi ñeä töû aáy, moät trong hai quûa sau ñaây seõ ñöôïc chöùng ñaéc: Chaùnh trí ngay trong hieän taïi, neáu coøn dö y seõ chöùng Baát Lai.

III. BAØN THEÂM

1. Töø kinh soá 61, Giaùo giôùi La-haàu-la, ñeán kinh 70 Kìtaøgìri, laø caùc kinh ñöôïc kieát taäp thaønh moät phaàn cuûa Trung Boä Kinh II giôùi thieäu noäi dung maø Theá Toân vaø hai ñaïi toân giaû Xaù-lôïi-phaát vaø Muïc-kieàn-lieân quan taâm höôùng daãn caùc taân Tyû kheo tu taäp oai nghi teá haïnh, hoä trì caùc caên, tinh caàn, chaùnh nieäm tænh giaùc vaø phaùt trieån trí tueä. Ngaøi ñaõ bieåu hieän söï quan taâm raát möïc, caû ñeán vieäc aên uoáng neân nhö theá naøo ñeå gìn giöõ söùc khoûe cuûa thaân laãn taâm, nhö kinh 69 vaø 70 naày.

2. Veà chuû tröông aên moãi ngaøy moät böõa ngoï laø chuû tröông ñuùng vaø saùng suoát nhaát, ngoaøi lyù do maø kinh Kitaøgiri ñöa ra, sau khi ñöùc Theá Toân vaø nhieàu ñaïi ñeä töû ñaõ kinh qua, ñaõ thöïc nghieäm, moät soá lyù do khaùc maø ngöôøi ñôøi sau coù theå thaáy roõ nhö :

- Ñôøi soáng khaát thöïc döïa vaøo haûo taâm cuûa ngöôøi ñôøi, aên nhieàu böõa trong ngaøy seõ gaây nhieàu phieàn haø vaø meät moûi taâm lyù cho caùc tín ñoà voán ñaõ vaát vaû vì mieáng aên ñoä nhaät.

- Lo nhieàu böõa aên trong ngaøy thì ngöôøi tu só khoâng coøn thôøi gian ñeå thöïc hieän Vaên, Tö, Tu.

- AÊn nhieàu seõ nuoâi döôõng duïc voïng, löôøi bieáng, phaùt sinh nhu caàu "sinh lyù " quaáy nhieãu taâm tu.

3. Kinh Kìtaøgiri coù neâu ra hai ñieåm giaùo lyù ñaëc bieät caàn thieát cho caùc haønh giaû vaø caùc nhaø nghieân cöùu Phaät hoïc traàm tö, aáy laø :

3.1. Caùc caûm thoï khoå, laïc, baát khoå baát laïc coù taùc duïng taâm lyù khaùc nhau tuøy loaïi : coù loaïi phaùt trieån thieän phaùp vaø coù loaïi tröø aùc phaùp; coù loaïi phaùt trieån aùc phaùp vaø laøm suy giaûm thieän phaùp, moãi loaïi caûm thoï ñeàu coù caùc taùc duïng khaùc nhau nhö theá.

3.2. Coù hai ngoõ coâng phu thích hôïp cho hai loaïi caên cô naëng veà Chæ hoaëc Quaùn, hay naëng veà Ñònh hoaëc Tueä daãn ñeán muïc ñích phaïm haïnh :

- Moät ngoõ ñi qua Hieän taïi laïc truù vaø Tòch tònh truù ñeå ñeán trí tueä ñoaïn tröø heát thaûy laäu hoaëc.

- Moät ngoõ baùm saùt Thieàn quaùn, Nhö lyù taùc yù, hay trí tueä, maø khoâng ñi qua Hieän taïi laïc truù hay Tòch tònh truù, vaãn coù theå phaùt trieån trí tueä ñoaïn taän laäu hoaëc ( bôûi nhieät taâm giaûi thoaùt vaø noã löïc giaûi thoaùt cuøng tín, hyû, haân hoan, ñònh, xaû... phaùt sinh töø trí tueä ñaõ laø moät khaû naêng thuoäc Ñònh ) nhö ñaõ trình baøy ôû phaàn noäi dung kinh.