( Caùc töø ngöõ quen thuoäc )

II. NOÄI DUNG  KINH  LÔÙN VACCHAGOTTA

1. Vacchagotta xin Theá Toân daïy ñaïi cöông veà Thieän phaùp vaø Baát thieän phaùp, Ñöùc Theá Toân daïy :

- Tham, saân, si : Baát thieän phaùp ( Kinh Trung I xaùc ñònh tham, saân, si laø caên baûn cuûa Baát thieän phaùp )

- Voâ tham, voâ saân, voâ si : Thieän phaùp ( caên baûn cuûa Thieän phaùp )

- Thaäp aùc haïnh : Baát thieän phaùp : saùt sanh; laáy cuûa khoâng cho; taø haïnh trong caùc duïc; ( ba nghieäp cuûa thaân )

* Voïng ngöõ : noùi hai löôõi; noùi aùc khaåu; noùi phuø phieám; ( 4 nghieäp cuûa mieäng )

* Xan tham, saân taø kieán ( 3 nghieäp cuûa yù )

Ngöôïc laïi vôùi 10 aùc haïnh aáy laø 10 thieän haïnh.

2. Khi AÙi bò caét ñöùt taän goác reã, khoâng theå saùt sanh thì vò Tyû kheo ñaéc quaû A-la-haùn, thaønh töïu phaïm haïnh.

3. Vacchagotta tieáp xin Theá Toân xaùc ñònh caùc ñeä töû xuaát gia ( Taêng, Ni ) vaø taïi gia ( nam, nöõ cö só ) cuûa Theá Toân coù theå thaønh töïu phaïm haïnh khoâng ?

- Ñöùc Theá Toân daïy :

* Khoâng phaûi chæ coù 100 hay cho ñeán 500 maø nhieàu hôn theá laø soá löôïng caùc Tyû kheo chöùng ñaéc A-la-haùn, caùc Tyû kheo ni ñaéc A-la-haùn.

* Cuõng nhieàu nhö theá caùc nam nöõ cö só ñaéc A-na-haøm ( vaø caùc quaû Thaùnh Höõu hoïc ) caùc nöõ cö só ñaéc A-na-haøm ( vaø caùc quaû Thaùnh Höõu hoïc )

*Vôùi caùc nam, nöõ cö só taïi gia höôûng thuï vaät duïc, xaây döïng Thaùnh giaùo ( phuïc vuï caùc Phaät söï ) ñaõ ñoä nghi ñoaïn hoaëc, chöùng ñaéc voâ sôû uùy, khoâng döïa vaøo ngöôøi khaùc, soáng trong Thaùnh giaùo( raát nhieàu ngöôøi ñaéc quaû Tu ña-hoaøn ). Caùc cö só nam nöõ soáng phaïm haïnh thì coù raát nhieàu ngöôøi ñaéc A-na-haøm.

Vacchagotta keát luaän : Khi lyù töôûng phaïm haïnh döôïc Theá Toân thöïc hieän thaønh maõn; caùc haøng ñeä töû xuaát gia vaø taïi gia cuûa Theá Toân thöïc hieän thaønh maõn, nhö vaäy phaïm haïnh thaønh maõn troïn veïn.

4. Trong kinh 72, Vacchagotta haàu chuyeän vôùi Theá Toân ôû Xaù-Veä (Saøvatthì) vaø ñaõ trôû thaønh Phaät töû taïi gia; trong kinh 73 naày Vacchagotta baïch xin Theá Toân xuaát gia thaønh Tyû kheo.

Nöûa thaùng sau ñoù, Vacchagotta ñaéc quaû A-na-haøm vaø xin Theá Toân chæ daïy phaùp haønh ñeå ñaéc quaû A-la-haùn.

Theá Toân daïy Thieàn chæ vaø Thieàn quaùn ñeå thaønh töïu caùc phaùp thöôïng nhaân vaø tam minh ( ñaéc Luïc thoâng ). Chæ moät thôøi gian ngaén nguûi sau ñoù ( coù leõ cuõng chöøng vaøi tuaàn leã ) Vacchagotta ñaéc quaû A-la-haùn coù ñaïi thaàn löïc, ñaïi oai löïc.

III. BAØN THEÂM

1. Veà noäi dung giaùo lyù, hay phaùp haønh, thì chæ 20 kinh ñaàu cuûa Trung Boä I ñaõ giôùi thieäu khaù ñaày ñuû. Caùc kinh tieáp theo thì chæ laëp laïi noäi dung aáy, ñoâi khi coù trieån khai hay nhaán maïnh ñeán moät soá khía caïnh chi tieát. Kinh 73 cuõng theá, laäp laïi noäi dung cuûa con ñöôøng phaïm haïnh daønh cho xuaát gia vaø taïi gia. Tuy theá, kinh 73 cuõng giôùi thieäu moät soá ñieåm nhoû ñaùng chuù yù döôùi ñaây.

2. Moät soá ñieåm ñaùng chuù yù

2.1. Theá Toân chæ daïy Thieàn chæ vaø Thieàn quaùn cho Vacchagotta, khi Vacchagotta ñaõ ñaéc A-na-haøm quaû :

- Nhôø Thieàn chæ maø ñaéc caùc phaùp thöôïng nhaân, hay taâm giaûi thoaùt, ñaéc thieân nhó thoâng, tha taâm thoâng vaø thaàn tuùc thoâng ( chæ nhôø taùc yù, khôûi töôûng höôùng veà ñoái töôïng )

- Nhôø Thieàn quaùn, daãn taâm vaøo Tam minh : Tuùc meänh minh, thieân nhaõn minh vaø Laäu taän minh (chæ caàn höôùng taâm, daãn taâm ñeán ñoái töôïng) 2.2. Vacchagotta, du só ngoaïi ñaïo, coù theå xem laø ngöôøi hoïc giaû ôû ñôøi, moät hoïc giaû ñi tìm chaân lyù. Haún kinh ñaõ ghi laïi (Tröôûng laõo Taêng keä), Vacchagotta raát thöôøng ñoùn ñöôøng haàu chuyeän Theá Toân veà caùc vaán ñeà söï thaät cuûa con ngöôøi vaø theá giôùi, veà caùc quan ñieåm tu haønh v.v...

Taïi Trung boä kinh II, coù ba kinh lieân tieáp ñeà caäp ñeán 3 cuoäc ñaøm ñaïo giöõa Theá Toân vôùi Vacchagotta : ( kinh 71, 72, 73 ).

- Kinh 71, ñaøm ñaïo veà trí tueä cuûa Theá Toân.

- Kinh 72, ñaøm ñaïo veà 10 caâu hoûi sieâu hình.

- Kinh 73, ñaøm ñaïo veà yù nghóa troïn veïn cuûa lyù töôûng phaïm haïnh : khi baäc ñaïo sö vaø caùc haøng ñeä töû ñeàu coù theå thaân chöùng vieân maõn. Roài Vacchagotta xuaát gia vaø töï mình trong moät thôøi gian hai tuaàn leã ñaéc ñöôïc quaû Baát lai; trong moät thôøi gian ngaén nguûi tieáp theo thì ñaéc luïc thoâng, A-la-haùn coù ñaïi uy löïc. Nhö theá kinh 73 coù theå laø kinh ñieån hình nhaát ñeå giôùi thieäu vôùi haøng trí thöùc thôøi ñaïi, nhöõng ai hoïc roäng coù khaùt voïng tìm kieám chaân lyù. Baûn kinh bao goàm hai phaàn giaùo lyù thöïc haønh roõ reät :

a/ Phaàn ñaïo ñöùc xaõ hoäi : haønh voâ tham, voâ saân vaø Chaùnh kieán, hay haønh thaäp thieän nghieäp.

b/ Phaàn ñaïo ñöùc giaûi thoaùt : haønh ñaày ñuû Giôùi, Ñònh, Tueä ñeå caét ñöùt 10 kieát söû, thaønh töïu taâm giaûi thoaùt vaø tueä giaûi thoaùt.

Cuõng coù theå phaùt bieåu raèng : Goàm ba kinh 71,72,73 thaønh moät noäi dung giaùo lyù ñeå giôùi thieäu cho haøng trí thöùc thôøi ñaïi ( nhöõng ai chöa phaûi laø Phaät töû vaø caû caùc Phaät töû taïi gia ) nhö laø moät phaùp moân daønh rieâng cho caên cô naày.