( Töø ngöõ quen thuoäc )

II. NOÄI DUNG KINH SANDAKA

1. ÔÛ Kosambi ( Kieàu Thöông Di ), toân giaû AØnanda ñeán moät truù xöù du só ngoaïi ñaïo Sandaka. Sandaka thænh caàu toân giaû thuyeát phaùp cuûa Theá Toân vaø toân giaû ñaùp öùng.

2. Toân giaû AØnanda noùi veà boán phi phaïm haïnh :

Ñaây laø boán trong caùc " ngoaïi ñaïo thuyeát " ñöông thôøi, neáu soáng theo thì seõ khoâng theå thaønh töïu Ñaïo, khoâng theå ñi ñeán chí thieän.

2.1. Thuyeát duy vaät cuûa Ajita ( Kesakambala ) coøn goïi laø thuyeát "ñoaïn dieät ", phuû nhaän caùc teá töï, phuû nhaän nhaân quaû, phuû nhaän luaân hoài, chuû tröông hö voâ : con ngöôøi cheát laø heát, khoâng coøn toàn taïi.

2.2. Thuyeát voâ nghieäp, khoâng coù quaû baùo thieän, aùc cuûa Purana Kassapa.

2.3. Thuyeát, voâ nhaân voâ duyeân bò nhieãm oâ; voâ nhaân voâ duyeân ñöôïc thanh tònh cuûa Makkhali Gosaøla, con ngöôøi bò daãn daét bôûi truøng hôïp, ñònh meänh v.v..

2.4. Thuyeát veà baûy yeáu toá ( baûy phaïm truø ) ñoäc laäp, thöôøng haèng (ñòa, thuûy, hoûa, phong, laïc, khoå vaø maïn ); moät phaàn laø noäi dung cuûa " luaân hoài tònh hoaù ", voâ nghieäp, cuûa Pukudha Kaøtyayana.

3. Toân giaû AØnanda noùi veà boán " baát an phaïm haïnh ".

3.1. Chuû tröông vò ñaïo sö laø baäc " nhaát thieát trí, nhaát thieát kieán ": neáu moät ngöôøi gaëp naïn laø do phaûi gaëp naïn; phaûi hoûi han ngöôøi khaùc vieäc naày vieäc noï laø phaûi laøm nhö theá...

Ñaây quaû laø " baát an trí, baát an kieán ", laø " baát an phaïm haïnh " thöù nhaát .

3.2. Coù chuû tröông " xem caùc truyeàn thuyeát laø chaân thaät ": vôùi truyeàn thuyeát thì khi ñöôïc nhôù theá naày, khi ñöôïc nhôù theá khaùc; khi ñöôïc nhôù, khi bò queân v.v...

Ñaây laø " baát an phaïm haïnh " thöù hai .

3.3. Coù chuû tröông döïa vaøo suy luaän, lyù luaän nhö laø chuû nghóa "Duy lyù " (Rationalism ). Ñaây laø " baát phaïm haïnh " thöù ba.

3.4. Coù chuû tröông khoâng chuû tröông, tröôøn uoán nhö con höôu, laø "nguïy bieän thuyeát " ñeå traùnh söï hoå theïn do söï beá taéc trong tranh luaän ( sôï bò caùc chuû tröông khaùc ñaùnh baïi ), do Sanjaya Belatthaputta ñeà xöôùng.

Ñaây laø " baát an phaïm haïnh " thöù tö.

4. Tieáp ñoù, toân giaû AØnanda giôùi thieäu Chaùnh phaùp cuûa Theá Toân :

4.1. Ñoaïn tröø caùc aùc baát thieän phaùp, hay ñoaïn tröø " Nguõ caùi ".

4.2. Ñi vaøo " Hieän taïi laïc truù " ( boán thieàn Saéc giôùi ).

4.3. Ñi vaøo Tam minh ... , ñaéc A-la-haùn-quaû.

4.4. Moät vò A-la-haùn thì maõi maõi ñoaïn taän laäu hoaëc, voâ laäu thöôøng coù maët, voâ laäu taâm thöôøng hieän dieän, luoân luoân hieän dieän, maø khoâng phaûi " Nhaát thieát trí " thöôøng hieän dieän.

5. Sau thôøi Phaùp cuûa toân giaû AØnanda, Sandaka vaø Hoäi chuùng du só do Sandaka höôùng daãn ñeàu quay veà thöïc hieän con ñöôøng phaïm haïnh do Theá Toân giôùi thieäu.

III. BAØN THEÂM

1. Boái caûnh maø Hoäi chuùng du só cuûa Sandaka sinh hoaït taïp thoaïi baøn ñuû chuyeän theá gian noùi leân moât ñieàu roõ raøng raèng : Hoäi chuùng naày chöa coù moät höôùng soáng ñöôïc ñònh hình, chöa coù moät " con ñöôøng " ñi ñeán an tònh, giaûi thoaùt.

2. Ñeå giôùi thieäu con ñöôøng soáng phaïm haïnh ñöôïc Theá Toân giaûng daïy "toân giaû AØnanda baøn ñeán caùc quan ñieåm, chuû tröông, caùc höôùng soáng ñöông thôøi ngoaøi Phaät giaùo tröôùc tieân vaø chæ roõ caùc höôùng ñi ñoù khoâng phaûi laø chaùnh ñaïo. Ñoù laø " boán phi phaïm haïnh " vaø " boán baát an phaïm haïnh " khoâng phuø hôïp vôùi thöïc taïi nhö thaät, khoâng theå daãn ñeán ñích an laïc, giaûi thoaùt. Tieáp ñeán, toân giaû AØnanda môùi giôùi thieäu con ñöôøng cuûa Chaùnh kieán, chaùnh ñaïo cuûa Giôùi, Ñònh, Tueä vaøo " Hieän taïi laïc truù " vaø "Tam minh ", con ñöôøng taåy saïch duïc voïng, taåy saïch taát caû caáu ueá cuûa taâm.

3. Toân giaû AØnanda ñaõ ñaët Hoäi chuùng du só cuûa Sandaka tröôùc moät söï löïa choïn:

- Hoaëc laø töø boû taát caû ñeå höôùng ñeán chaùnh ñaïo, chaùnh trí giaûi thoaùt.

- Hoaëc tieáp tuïc con ñöôøng naém giöõ caùc quyeàn lôïi, toân kính danh voïng vaø lôïi döôõng.

Keát quaû laø Sandaka vaø Hoäi chuùng du só cuûa Sandaka quyeát ñònh chaáp nhaän daán thaân vaøo con ñöôøng phaïm haïnh döôùi söï höôùng daãn cuûa Theá Toân : ñoù laø con ñöôøng ñoäc nhaát ñi vaøo an laïc vaø giaûi thoaùt