( Caùc töø ngöõ qyen thuoäc )

II. NOÄI DUNG KINH MAHAØ SAKULUDAØYI

1. Taïi thaønh Raøjagaha ( Vöông Xaù ) röøng Khoång Töôùc, nôi vaøo moät muøa möa coù maët raát nhieàu ngoaïi ñaïo sö vaø du só thôøi danh an cö. Moät hoâm, tröôùc giôø khaát thöïc, Theá Toân ñeán truù xöù cuûa du só Mahaø-Sakuludaøyi ôû röøng Khoång Töôùc thaêm, giöõa luùc caùc du só ñang taïp thoaïi. Mahaø -Sakuludaøyi trình baïch Theá Toân veà caùc ngoaïi ñaïo thôøi danh, nhö Purana Kassapa, Makkhali Gosaøla, Ajita Kesakambali, Pukudha Kaccaøyana, Sanjaya Balatthiputta vaø Nigantha Nataputta khoâng ñöôïc caùc ñeä töû cung kính, toân troïng, kính leã, cuùng döôùng. Udaøyi ( Mahaø-Sakuludaøyi ) laïi khen Theá Toân ñöôïc taát caû ñeä töû cung kính, toân troïng vaø cuùng döôøng heát möïc, do vì Theá Toân coù ñaày ñuû naêm phaùp :

- AÊn ít vaø taùn thaùn haïnh aên ít.

- Bieát ñuû veà y phuïc vaø taùn thaùn haïnh bieát ñuû naày.

- Bieát ñuû caùc moùuøn aên khaát thöïc vaø taùn thaùn haïnh naày.

- Bieát ñuû veà saøng toïa vaø taùn thaùn haïnh bieát ñuû naày.

- Soáng vieãn ly vaø taùn thaùn haïnh soáng vieãn ly.

2. Ñöùc Theá Toân tröôùc tieân phaân tích cho Udaøyi bieát raèng veà naêm phaùp vöøa keû treân, coù nhieàu ñeä töû cuûa Theá Toân coøn theå hieän nghieâm khaéc hôn Theá Toân, thì vì sao hoï vaãn cung kính, nöông töïa Theá Toân.

3. Roài Theá Toân daïy veà naêm phaùp ñaëc bieät cuûa Theá Toân, do ñoù maø haøng ñeä töû cung kính, nöông töïa Theá Toân. Ñoù laø :

3.1. Theá Toân thaønh töïu Giôùi uaån toái thaéng.

3.2. Theá Toân coù tri kieán vi dieäu : noùi caùc ñieàu naøo laø Theá Toân bieát, thaáy caùc ñieàu ñoù; thuyeá phaùp coù nhaân duyeân; thuyeát phaùp coù thaàn thoâng löïc.

3.3. Theá Toân thaønh töïu Tueä uaån toái thöôïng.

3.4. Chæ roõ söï thaät cuûa khoå, khoå taäp, khoå dieät vaø con ñöôøng daãn ñeán khoå dieät.

3.5. Daïy roõ con ñöôøng tu haønh cho haøng ñeä töû ñuû moïi caên cô, bao goàm:

- Töù nieäm xöù.

- Töù Chaùnh caàn.

- Töù Thaàn tuùc.

- Nguõ caên.

- Nguõ löïc.

- Thaát giaùc chi.

- Baùt Thaùnh ñaïo.

- Taùm giaûi thoaùt ( # Cöûu ñònh )

- Taùm Thaéng Xöù ( caùc phaùp quaùn töôûng... )

- Möôøi Bieán xöù ( ñaát, nöôùc,gioù, löûa, xanh, vaøng, ñoû, traéng, hö khoâng vaø thöùc bieán xöù. Nhö laø ñoái töôïng tu )

- Tu taäp Töù saéc ñònh ( # Thieàn chæ )

- Tu taäp Luïc thoâng ( Thieàn chæ vaø Thieàn quaùn ).

Treân ñaây laø naêm phaùp Theá Toân coù ñaày ñuû, qua ñoù caùc ñeä töû cung kính, toân troïng vaø nöông töïa Theá Toân.

III. BAØN THEÂM

1. Baûn kinh 77 giôùi thieäu theâm nhöõng neùt cöông yeáu veà söï khaùc bieät giöõa giaùo lyù Phaät giaùo vaø giaùo lyù cuûa Luïc sö ngoaïi ñaïo :

- Moät ñaèng thuoäc taø ñaïo vaø taø sö khoâng theå nöông töïa ñeå soáng phaïm haïnh ñi ñeán an laïc giaûi thoaùt.

- Moät ñaèng laø Chaùnh phaùp vaø laø baäc ñaïo sö Toaøn giaùc, laø nôi nöông töïa duy nhaát ñeå thaønh töïu phaïm haïnh, phaùt trieåm taâm vaø tueä giaûi thoaùt.

2. Baûn kinh giôùi thieäu haàu nhö ñuû caùc phaùp moân tu thuoäc Ñaïo ñeá, ngoaïi tröø Töù voâ löôïng taâm. Qua ñaây, yù nghóa nöông töïa hay quy y, Phaät Baûo, Phaùp Baûo laø yù nghóa nöông töïa " con ñöôøng " daãn ñeán ñoaïn taän khoå. Nöông töïa " con ñöôøng " laø thöïc hieän " con ñöôøng ", vaø coâng vieäc thöïc hieän laø coâng vieäc ñi töøng böôùc ñi ñoaïn tröø caùc nhaân toá gaây ra khoå ñau.

3. Baûn kinh cuõng neâu roõ giaù trò cuûa toân giaùo laø giaù trò giôùi thieäu con ñöôøng trí tueä ñeå ñoaïn taän khoå, maø khoâng phaûi laø giaù trò giôùi thieäu neáp soáng khoå haïnh, haønh khoå. Con ñöôøng trí hueä aáy do moãi caù nhaân thöïc hieän vôùi noã löïc ñuùng cuûa töï thaân.