( Caùc töø ngöõ quen thuoäc )

II. NOÄI DUNG KINH SAMANAMANDIKAØ

1. Taïi Thaéng Laâm ( Jetavana ), thaønh Xaù Veä ( Savatthì ), cö só thôï moäc Pancakanga gheù thaêm truù xöù cuûa Hoäi chuùng du só khoaûng 300 ngöôøi cuûa du só Samanamandikaø. Uggahamana, con cuûa Samanamandikaø noùi leân chuû tröông cuûa du só raèng ai thaønh töïu boán phaùp sau ñaây seõ laø thieän cuï tuùc, thieän toái thaéng, seõ laø Sa-moân thaønh ñaït toái thöôïng, voâ naêng thaéng :

- Khoâng laøm nghieäp aùc veà thaân.

- Khoâng laøm nghieäp aùc veà lôøi.

- Khoâng coù aùc tö duy.

- Khoâng sinh soáng baèng neáp soáng aùc.

2. Cö só Pancakanga baïch Theá Toân veà chuû tröông treân cuûa du só Samanamandikaø. Ñöùc Theá Toân daïy thaønh töïu boán phaùp treân thì khoâng ñöôïc goïi laø Thieän cuï tuùc, Thieän toái thaéng, khoâng laø Sa-moân thaønh ñaït toái thöôïng, voâ naêng thaéng.

- Theá Toân chuû tröông phaûi ñoaïn tröø baát thieän giôùi, khoâng ñeå laïi dö taøn: thaân, khaåu, yù nghieäp baát thieän khôûi leân töø taâm tham, taâm saân vaø taâm si.

- Theá Toân chuû tröông ñoaïn tröø caû Thieän giôùi, khoâng ñeå laïi dö taøn : thaân, khaåu, yù thieän haønh khôûi sinh töø taâm khoâng tham, taâm khoâng saân, taâm khoâng si.

- Ñoaïn tröø baát thieän tö duy do töôûng sanh: saân tö duy, haïi tö duy. Söï tröø dieät baát thieän tö duy khoâng ñeå laïi dö taøn laø söï chöùng ñaéc Sô thieàn Saéc giôùi ( ly duïc, ly baát thieän phaùp ) .

- Ñoaïn tröø thieän tö duy khoâng ñeå laïi dö taøn : Thieänh tö duy laø ly duïc tö duy, voâ saân tö duy vaø voâ haïi tö duy. Söï ñoaïn tröø chuùng laø söï chöùng ñaéc Nhò thieàn Saéc giôùi ( dieät taàm dieät töù )

Tu taäp nhö theá thì seõ coù keát quûa khieán aùc phaùp ñaõ sanh bò hoaïi dieät, caùc aùc phaùp chöa sanh khoâng theå sanh khôûi; khieán caéc thieän phaùp chöa sanh ñöôïc sanh khôûi, caùc thieän phaùp ñaõ sanh ñöôïc phaùt trieån daãn ñeán dieät tröø caùc thieän tö duy.

Taát caû ñoù chöa phaûi laø caùc thieän cuï tuùc, thieän toái thaéng... haønh giaû caàn tu taäp tieáp ñi saâu vaøo Thieàn chæ vaø Thieàn quaùn cho ñeán khi thaønh töïu möôøi phaùp döôùi ñaây môùi laø Sa-moân thaønh ñaït toái thöôïng,voâ naêng thaéng:

- Voâ hoïc Chaùnh tri kieán.

- Voâ hoïc Chaùnh tö duy.

- Voâ hoïc Chaùnh ngöõ.

- Voâ hoïc Chaùnh nghieäp.

- Voâ hoïc Chaùnh maïng.

- Voâ hoïc Chaùnh tinh taán.

- Voâ hoïc Chaùnh nieäm.

- Voâ hoïc Chaùnh ñònh.

- Voâ hoïc Chaùnh trí.

- Voâ hoïc Chaùnh giaûi thoaùt ( hay Chaùnh trí giaûi thoaùt )

III. BAØN THEÂM

1. Döôùi thôøi ñöùc Theá Toân, ôû AÁn coù raát nhieàu ngoaïi ñaïo coù chuû tröông giaùo lyù khaùc nhau: ngoaøi caùc thuyeát cuûa luïc sö ngoaïi ñaïo, coøn coù caùc chuû tröông khaùc cuûa Hoäi chuùng du só maø noäi dung kinh 78 ñeà caäp laø moät. Caùc chuû tröông cuûa ngoaïi ñaïo haàu heát do tö duy " logic " hay kinh nghieäm thöôøng ngheäm maø laäp neân thöôøng laø taø ñaïo hay khieám khuyeát. Chuû tröông cuûa du só Samanamandikaø laø thieän, nhöng khoâng phaûi laø thieän cuï tuùc, thieän toái thaéng vì chöa coù khaû naêng ñoaïn tröø caùc kieát söû, laäu hoaëc, chöa theå daãn ñeán taâm giaûi thoaùt vaø tueä giaûi thoaùt. Ñaây laø lyù do maø cö só Pancakanga khi nghe qua thì khoâng phaûn ñoái, nhöng khoâng taùn thaønh.

2. Ñöùc Theá Toân ñaõ tuøy duyeân maø giôùi thieäu Phaïm haïnh döôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau. Duø vaäy, noäi dung vaãn chæ laø moät : Vaãn laø Giôùi, Ñònh, Tueä, giaûi thoaùt vaø Tri kieán giaûi thoaùt ñoaïn saïch caùc laäu hoaëc, caét ñöùt troïn möôøi kieát söû. Noäi dung chaùnh phaùp chæ coù moät vì " con ñöôøng " giaûi thoaùt chæ coù moät, ñoäc nhaát, chæ nhaèm taän tröø khoå ñau.