( Caùc töø ngöõ quen thuoäc )

II. NOÄI DUNG KINH BRAHMAØYU

1. Brahmaøyu laø moät Baø-la-moân ñaïi tröôûng laõo ôû Mithila ( Di-taùt-la), baùc hoïc, tinh thoâng ba taäp Veä- ñaø, thoâng hieåu "thuaän theá luaän" ( trieát lyù nhaân gian phoå bieán : popular philosophy ) vaø " ñaïi nhaân töôùng ", ñaõ giaø ñeán 120 tuoåi ñôøi.

Baáy giôø Theá Toân, cuøng 500 Tyû kheo ñang truù ôû Videha, Tieáng taêm cuûa Theá Toân ñöôïc ñoàn xa : Ngaøi laø Thaùi töû doøng hoï Thích Ca coù 32 töôùng ñaïi nhaân, xuaát gia vaø thaønh ñaïo ñaày ñuû 10 hieäu Nhö Lai, tuyeân daïy ñaày ñuû phaïm haïnh...

Brahmaøyu coù moät thanh nieân ñeä töû laø Uttara raát thoâng minh, thoâng roõ ba taäp Veä - ñaø ( töông töï taøi baùc hoïc cuûa Brahmaøyu ).Brahmaøyu sai Uttara ñeán traù laøm ñeä töû cuûa Theá Toân vaø theo doõi Theá Toân trong baûy thaùng sinh hoaït ñeå thuaät laïi cho Brahmaøyu veà söï thaät 32 töôùng ñaïi nhaân cuûa Theá Toân vaø veà söï suïp mình ñaûnh leã höôùng veà Theá Toân ngay taïi truù xöù cuûa ngöôøi vaø chuaån bò ñeå yeát kieán Theá Toân taïi Videha.

2. Khi tieán vaøo yeát kieán Theá Toân, moïi Baø-la-moân coù maët ñeàu ñöùng daäy vaùi chaøo toû baøy cung kính ñoái vôùi Brahmaøyu. Brahmaøyu tieán ñeán Theá Toân, laïy döôùi chaân Ngaøi, hoân baøn chaân Ngaøi ( hoân chung quanh baøn chaân ) toû baøy heát möïc toân kính. Söï kieän naøy laøm moïi Baø-la-moân kinh dò, bôûi Brahmaøyu laø moät ñaïi tröôûng laõo Baø-la-moân thôøi danh, danh voïng lôùn. ( Baáy giôø Theá Toân coøn quaù treû luùc chæ môùi du haønh cuøng chuùng Tyû kheo 500 vò ).

3. Theá Toân noùi Phaùp cho Brahmaøyu nghe : Boá thí, Trì giôùi; caùc coõi Trôøi; nguy hieåm cuûa caùc duïc; roài thuyeát Töù ñeá khi taâm Brahmaøyu ñaày hyû laïc :Brahmaøyu lieàn ñaéc Tu-ñaø-hoaøn quaû. Sau ñoù khoâng laâu, Brahmaøyu ñaéc quaû Baát Lai ngay tröôùc luùc meänh chung.

III. BAØN THEÂM

1.Thôøi ñöùc Phaät, xaõ hoäi AÁn xem troïng doøng doõi Vöông toäc, hay Baø-la-moân, xem troïng nhöõng ai coù töôùng quyù, nhaát laø 32 töôùng quyù cuõa moät ñaïi nhaân. Töï coù hai ñieåm naày ñaõ ñöôïc moïi ngöôøi quyù troïng. Neáu laø tu só thì 32 töôùng quyù laø daáu hieäu cuûa moät Theá Toân, ñaáng Chaùnh Ñaúng Giaùc. Ñieåm naày raát thuaän lôïi cho vieäc chuyeån vaän baùnh xe Phaùp.

2. Söï kieän Brahmaøyu xuaát gia vaø ñaéc Thaùnh quaû ñaõ gaây moät tieáng vang lôùn khieán nhieàu Sa-moân vaø Baø-la-moân trí thöùc ñöông thôøi ngöôõng moä Theá Toân, ñaõ ñeán vôùi Theá Toân : Giaùo hoäi cuûa Theá Toân coù theâm nhaân duyeân ñeå phaùt trieån aûnh höôûng nhanh choùng.

3. Truyeàn thoáng giaûng daïy Chaùnh phaùp cuûa Theá Toâaân laø kheá cô : Vôùi nhöõng ai môùi ñeán vôùi Theá Toân, Theá Toân giaûng daïy, Boá thí, Trì giôùi, chö Thieân vaø töø boû caùc duïc tröôùc. Sau ñoù ñoái vôùi taâm lyù haân hoan, coù loøng tin giaûi thoaùt maïnh, Theá Toân giôùi thieäu Töù Thaùnh ñeá môùi coù taùc duïng lôùn.

4. Döôùi thôøi Theá Toân, ngoaïi ñaïo vaãn gôûi ngöôøi cuûa hoï ñeán traø troän vaøo chuùng Tyû kheo tu taäp ñeå quan saùt, theo doõi sinh hoaït cuûa Taêng giaø ñeå tìm hieåu hö, thöïc. Nhöõng ngöôøi traø troän aáy vaãn ñöôïc thu nhaän : haàu heát ñeàu quy ngöôõng Theá Toân.

5. Baûn kinh 91 coù hai ñònh nghóa veà Phaät :

5.1. "... Ñoaïn ñöôïc taùi sanh, vieân thaønh thaéng trí " thì goïi laø ñaáng Maâu Ni.

5.2. " Vieân thaønh phaïm haïnh; thoâng ñaït nhaát thieát phaùp " thì goïi laø Phaät.