( Caùc töø ngöõ quen thuoäc )

II. NOÄI DUNG KINH SUBHA

1. Luùc Theá Toân truù ôû Saøvatthì, taïi tònh xaù cö só Caáp Coâ Ñoäc, Baø-la-moân thanh nieân Subha Todeyyaputta ñeán yeát kieán Theá Toân vaø neâu ra moät soá caâu hoûi :

1.1. Ngöôøi taïi gia thaønh töïu chaùnh ñaïo, thieän phaùp; ngöôøi xuaát gia thì khoâng.

1.2. Ngöôøi taïi gia do dòch vuï nhieàu, coâng taùc nhieàu, toå chöùc nhieàu, lao löïc nhieàu neân nghieäp söï coù quaû baùo lôùn; con ngöôøi xuaát gia thì khoâng coù quaû lôùn.

Ñöùc Theá Toân thì chuû tröông phaân tích, khoâng noùi moät chieàu nhö theá.

- Ngaøi cho raèng : neáu ngöôøi taïi gia hay xuaát gia haønh chaùnh ñaïo thì seõ thaønh töïu chaùnh ñaïo thieän phaùp; neáu hoï haønh taø ñaïo thì khoâng

- Coù nhöõng dòch vuï lôùn, coâng taùc lôùn..., neáu laøm hoûng, laøm sai thì seõ coù keát quaû nhoû. Coù nhöõng dòch vuï nhoû, coâng taùc nhoû..., maø laøm ñuùng, laøm toát thì coù keát quaû lôùn( Theá Toân coù neâu ví duï cuï theå veà dòch vuï noâng nghieäp, buoân baùn..)

2. Subha laïi hoûi veà chuû tröông naêm phaùp taùc phöôùc, ñaéc thieän, ñoù laø : chaân thöïc, khoå haïnh, phaïm haïnh, Tuïng ñoïc, Thí xaû cuûa caùc Baø-la-moân.

- Theá Toân laïi hoûi Subha :" Coù Baø-la-moân naøo trong hieän taïi lui veà baûy ñôøi tröôùc bieát ñöôïc chöùng tri ñöôïc quaû dò thuïc cuûa naêm phaùp aáy ?". Subha xaùc nhaän khoâng coù.

Theá laø, caùc Baø-la-moân ñöôïc Theá Toân goïi laø moät chuoãi ngöôøi muø.

Söï kieän naøy khieán Subha phaãn noä Theá Toân cho laø, ñuùng nhö Baø-la-moân Pokkharasati noùi : caùc ngöôøi töï cho laø chöùng Thaùnh, tri kieán thuø thaéng, nhöng laø con ngöôøi thì laøm sao chöùng ñöôïc caùc phaùp thöôïng nhaân, tri kieán thuø thaéng xöùng ñaùng baäc Thaùnh ?

Theá Toân laïi chæ roõ söï thaät cuûa Pokkharasati vaø caùc Baø-la-moân khaùc, do khoâng bieát khoâng thaáy söï thaät, taâm thöùc cuûa ngöôøi khaùc maø noùi : heät nhö ngöôøi muø töø khi sinh ra cho raèng caû baàu trôøi vuõ truï naày khoâng coù maët caùc hình töôùng, maøu saéc, do vì hoï khoâng thaáy coù.

Ñoaïn, Theá Toân chæ roõ ngöôøi khoâng theå coù phaùp thöôïng nhaân do vì bò aùm aûnh bôûi nguõ duïc laïc, bôûi naêm trieàn caùi. Neáu ñoaïn tröø naêm trieàn caùi thì vaøo ñöôïc sô thieàn roài nhò thieàn... , chöùng ñöôïc hyû laïc cao thöôïng hôn hyû laïc ñeán töø nguõ duïc laïc... Ngaøi tieáp tuïc chæ daïy phaùp tu taäp Töù voâ löôïng taâm ñeå coäïng truù vôùi Phaïm Thieân, theo yeâu caàu cuûa Subha.

3. Roài Baø-la-moân Janussoni gaëp Subha treân ñöôøng ñi vaø hoûi Subha coù nghó raèng Sa-moân Gotama laø baäc coù trí tueä saùng suoát khoâng ? Subha ñaùp ; " Toâi laø ai maø coù theå bieát ñöôïc trí tueä saùng suoát cuûa Theá Toân ? Toâi laø ai maø daùm taùn taùn Theá Toân ?" Theá Toân daïy, " Naêm phaùp ñaéc phöôùc, taùc thieän cuûa caùc Baø-la-moân chæ laø ñeå tu taäp trôû neân khoâng saân, khoâng haän maø thoâi "

Janussoni böôùc xuoáng xe trang troïng, voïng höôùng veà Theá Toân kính leã vaø noùi lôøi taùn thaùn : " Lôïi ích thay cho vua Pasenadi nöôùc Kosala, ñöôïc Nhö Lai truù ôû trong nöôùc "

III. BAØN THEÂM

1. Töông töï nhö caùc töø Kamma, Brahmana, Samana cuûa Baø-la-moân giaùo, caùc töø chaân thöïc, phaïm haïnh, v.v... ñeàu mang moät noäi dung yù nghóa raát giôùi haïn, khaùc xa vôùi Phaät giaùo. Caùc töø goïi, danh xöng cuûa caùc Baø-la-moân veà phaùp tu taäp ñeàu ñöôïc döïng neân töø caùc chuû chöông voán laø saûn phaåm cuûa tö duy hay cuûa kinh nghieäp raát giôùi haïn cuûa caùc giaùc quan, caûm thoï, maø khoâng phaûi töø trí tueä thaáy bieát söï thaät nhö thaät, neân haàu nhö ñeà thieáu cô sôû, troáng roãng.

Nhöõng nhaän ñònh, pheâ phaùn cuûa hoï veà caùc Baäc Thaùnh, giaùo lyù cuûa baäc Thaùnh cuõng theá.

2. Kinh 99 naày ghi theâm moät kinh ñeà caäp ñeán Töù voâ löôïng taâm, nhöng chæ phaùt trieån taâm sanh veà Phaïm Thieân.

3. Lôøi caûm thaùn cuûa Janussoni raèng : " Lôïi ích thay cho Vua Pasenadi nöôùc Kosala, ñöôïc Nhö Lai truù ôû trong nöôùc "

Ñaây laø yù nghóa lôïi ích raát lôùn maø con ñöôøng Giôùi, Ñònh, Tueä cuûa Phaät giaùo ñem laïi cho ñôøi maø ñôøi sau caàn chieâm nghieäm. Moät maët Phaät giaùo giuùp phaù tan caùc taø kieán laøm u aùm tö duy, vaên hoaù, moät maët giôùi thieäu con ñöôøng ñi vaøo an laïc, haïnh phuùc, giaûi thoaùt vaø trí tueä.