( Caùc töø ngöõ quen thuoäc )

II. NOÄI DUNG KINH SANGAØRAVA

1. Nöõ Baø-la-moân Dhaønanjaønì raát toân kính Theá Toân, thöôøng taùc thanh xöng danh hieäu Theá Toân. Thaáy theá, thanh nieân Baø-la-moân Sangaørava, thoâng tueä, thoâng hieåu ba taäp Veä ñaø baát baèng cho nöõ Baø la-moân kia laø haï lieät vaø leân tieáng mieät thò Theá Toân.

Nöõ Baø-la-moân oân toàn noùi : neáu chaøng maø bieát ñeán Giôùi ñöùc vaø Tueä ñöùc cuûa Theá Toân thì seõ khoâng noùi leân lôøi mieät thò aáy.

Khi bieát Theá Toân ñang truù ôû Candalakappa, Sangaørava ñeán yeát kieán Theá Toân vaø baïch hoûi Theá Toân :

" Coù moät soá Sa-moân, Baø-la-moân töï nhaän raèng veà caên baûn phaïm haïnh, hoï ñaõ chöùng ñaït ngay hieän taïi thoâng trí vaø cöùu caùnh bæ ngaïn nhôø thöôïng trí. Toân giaû Gotama nghó gì veà caùc vò aáy , "

2. Theá Toân phaân tích cho Sangaørava thaáy söï khaùc bieät cuûa caùc ngöôøi cuøng noùi leân lôøi tuyeân boá treân : coù ngöôøi theo tin ñoàn, coù ngöôøi noùi do loøng tin, coù ngöôøi noùi do lyù luaän, coù ngöôøi noùi do töï mình chöùng tri.

Theá Toân laø moät trong nhöõng ngöôøi töï mình chöùng tri phaùp chöa töøng ñöôïc nghe treân. Roài Theá Toân thuaät laïi quaûng ñöôøng tìm ñaïo, haønh ñaïo vaø caùc quaû chöùng ngoä cuûa theá Toân cho Sangaørana nghe taän töôøng

3. Sangaørava laïi hoûi : " coù chö Thieân khoâng ".

Theá Toân daïy :" Ta bieát chaéc chaén coù chö Thieân ".

Sangaørava hoan hyû thoï lôøi daïy cuûa Theá Toân vaø xin ñöôïc troïn ñôøi quy ngöôõng Theá Toân.

III. BAØN THEÂM

1.Lôøi phaùt bieåu cuûa caùc Baø-la-moân tröôûng caùc Hoäi chuùng thôøi danh cho raèng hoï ñaõ thaønh töïu phaïm haïnh, thoâng trí vaø cöùu caùnh bæ ngaïn nhôø thöôïng trí ( abinnavesana paramitta ), töông töï trí tueä Ba la-maät cuûa Baùt Nhaõ, mang moät yù nghóa caù nhaân : noù bò giôùi haïn trong giôùi haïn kinh nghieäm vaø hieåu bieát cuûa hoï, coù khi bao haøm " yù ñoà " veà toân giaùo, veà danh voïng vaø lôïi döôõng. Noäi dung chöùng ñaéc cuûa hoï hoaøn toaøn khaùc haún noäi dung chöùng ñaéc cuûa Theá Toân. Khoâng tieän vaïch roõ söï thaät naày, Theá Toân ñaõ teá nhò phaân tích cho Sangaørava bieát veà söï khaùc bieät cuûa noäi dung chöùng ñaéc. Ngay caû khi töï tuyeân boá raèng : töï mình chöùng ñaéc phaùp hy höõu ( vò taèng höõu ) thì cuõng thieáu cô sôû ñeå minh chöùng söï thaät chöùng ñaéc aáy. Vì theá, Theá Toân noùi roõ loä trình chöùng ñaéc, caûnh giôùi taâm thöùc chöùng ñaéc vaø quaû vò chöùng ñaéc cho Sangaørava. Söï trình baøy nhö theá naøy, cho ñeán ñieåm naày, neáu ñoái töôïng nghe chöa ñuû trí tueä ñoùn nhaän thì thaät khoù minh chöùng Chæ coøn, trong moät soá tröôøng hôïp caàn thieát, thò hieän ñaïi thaàn thoâng ( nhö moät soá kinh ñaõ kieát taäp ) môùi thuyeát phuïc ñöôïc ñoái töôïng nghe phaùp.

2. Thôøi ñaïi ngaøy nay ñang xuaát hieän ñoù ñaây caùc hieän töôïng chöùng ñaéc nguïy taïo, neáu khoâng xöû duïng thaàn thoâng lôùn ñeå vaïch traàn söï giaû traù thì thaät tai haïi cho ñôøi.

3. Caâu hoûi : " Coù chö Thieân khoâng " caùch ñaây 26 theá kyû laø moät caâu hoûi lôùn cuûa thôøi ñaïi gôïi môû caùi thaéc maéc raèng : Khoâng bieát ngoaøi coõi Ngöôøi coøn coù caùc caûnh giôùi khaùc khoâng ? Neáu khoâng thì haún Nhaân quaû, Nghieäp baùo khoâng ñöôïc thaønh laäp. Theá Toân, vì theá, ñaõ nhaán maïnh caâu traû lôøi : " Ta bieát chaéc chaén coù chö thieân " - Ngaøi thaân chöùng - ñeå giaûi toûa hoaøn toaøn thaéc maéc aáy.

Ngaøy nay, nhaân loaïi ñang chi tieâu vôùi moät khoaûng chi tieâu khoång loà ñeå ñi tìm kieám söï thaät raèng : ngoaøi sinh vaät treân traùi ñaát, coøn coù sinh vaät ôû caùc haønh tinh khaùc nöõa khoâng ? ( maø khoâng phaûi chö Thieân )

4. Giôùi thieäu loä trình tu taäp giaûi thoaùt cuûa Theá Toân laø hình thöùc giôùi thieäu con ñöôøng phaïm haïnh maø Theá Toân giaûng daïy cho caùc ñeä töû cuûa Ngaøi vaäy.