Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Trang Chuû] [ Index Vieät ] [Index Pali]
Tröôøng Boä Kinh
Digha Nikaya1. Kinh Phaïm voõng
(Brahmajaøla sutta)
Tuïng phaåm thöù nhaát1. Nhö vaày toâi nghe. Moät thôøi, Theá Toân ñang ñi treân con ñöôøng giöõa Raøjagaha (Vöông Xaù) vaø Nalandaø, cuøng vôùi ñaïi chuùng Tyû-kheo khoaûng naêm traêm vò. Luùc baáy giôø coù Suppiya du só ngoaïi ñaïo cuõng ñi treân con ñöôøng giöõa Raøjagaha vaø Nalandaø cuøng vôùi ñeä töû, thanh nieân Brahmadatta. Suppiya, du só ngoaïi ñaïo duøng voâ soá phöông tieän huûy baùng Phaät, huûy baùng Phaùp, huûy baùng Taêng, coøn ñeä töû cuûa du só ngoaïi ñaïo Suppiya, thanh nieân Brahmadatta, laïi duøng voâ soá phöông tieän taùn thaùn Phaät, taùn thaùn Phaùp, taùn thaùn Taêng. Nhö vaäy caû hai thaày troø noùi nhöõng lôøi hoaøn toaøn töông phaûn nhau trong khi ñi sau löng ñöùc Phaät vaø chuùng Tyû-kheo.
2. Roài Theá Toân ñeán nghæ moät ñeâm taïi Ambalatthikaø, nhaø nghæ maùt cuûa vua, cuøng vôùi chuùng Tyû-kheo. Suppiya, du só ngoaïi ñaïo cuõng ñeán nghæ moät ñeâm taïi Ambalatthikaø, nhaø nghæ maùt cuûa vua, cuøng vôùi ñeä töû, thanh nieân Brahmadatta. Taïi ñaây, du só ngoaïi ñaïo Suppiya cuõng duøng voâ soá phöông tieän huûy baùng Phaät, huûy baùng Phaùp, huûy baùng Taêng, coøn ngöôøi ñeä töû cuûa du só ngoaïi ñaïo Suppiya, thanh nieân Brahmadatta, laïi duøng voâ soá phöông tieän taùn thaùn Phaät, taùn thaùn Phaùp, taùn thaùn Taêng. Nhö vaäy caû hai thaày troø noùi nhöõng lôøi töông phaûn nhau trong khi ñi sau löng Theá Toân vaø chuùng Tyû-kheo.
3. Vaø khi ñeâm vöøa môùi taøn, moät soá lôùn chö Taêng, sau khi thöùc daäy, ñaõ ngoài hoïp taïi moät gian nhaø hình troøn vaø caâu chuyeän sau ñaây ñöôïc baøn ñeán giöõa chö Taêng.
- Naøy caùc Hieàn giaû, thaät kyø dieäu thay! Naøy caùc Hieàn giaû, thaät hy höõu thay! Theá Toân, ñaáng Toaøn Tri, Toaøn Kieán, ñaáng A-la-haùn, baäc Chaùnh Ñaúng Giaùc, ñaõ thaáu hieåu söï xu höôùng sai khaùc cuûa chuùng sanh. Suppiya, keû du só ngoaïi ñaïo naøy duøng voâ soá phöông tieän huûy baùng Phaät, huûy baùng Phaùp, huûy baùng Taêng. Coøn ñeä töû du só ngoaïi ñaïo Suppiya, thanh nieân Brahmadatta laïi duøng voâ soá phöông tieän, taùn thaùn Phaät, taùn thaùn Phaùp, taùn thaùn Taêng. Nhö vaäy caû hai thaày troø ñaõ noùi nhöõng lôøi hoaøn toaøn töông phaûn trong khi ñi sau löng Theá Toân vaø chuùng Tyû-kheo.
4. Luùc baáy giôø Theá Toân ñöôïc bieát caâu chuyeän ñang baøn giöõa chö Taêng, lieàn ñeán taïi gian nhaø hình troøn vaø ngoài xuoáng treân choã ñaõ soaïn saün. Sau khi ngoài xuoáng, Theá Toân noùi vôùi caùc vò Tyû-Kheo :
- Naøy caùc Tyû-kheo, caâu chuyeän gì ñöôïc baøn ñeán trong khi caùc ngöôi ngoài hoïp taïi choã naøy? Vaán ñeà gì ñaõ ñöôïc boû dôû chöa noùi xong?
Nghe noùi nhö vaäy, caùc Tyû-kheo baïch Theá Toân:
- Baïch Theá Toân! Taïi ñaây, khi ñeâm vöøa môùi taøn, chuùng con sau khi daäy, ngoài hoïp taïi nôi gian nhaø hình troøn vaø giöõa chuùng con, caâu chuyeän sau ñaây ñöôïc baøn ñeán: "Naøy caùc Hieàn giaû, thaät kyø dieäu thay! Naøy caùc Hieàn giaû, thaät hy höõu thay! Theá Toân, ñaáng Toaøn Tri, Toaøn Kieán, ñaáng A-la-haùn, baäc Chaùnh Ñaúng Giaùc, ñaõ thaáu hieåu söï xu höôùng sai khaùc cuûa chuùng sanh. Suppiya, keû du só ngoaïi ñaïo naøy duøng voâ soá phöông tieän huûy baùng Phaät, huûy baùng Phaùp, huûy baùng Taêng. Coøn ñeä töû du só ngoaïi ñaïo Suppiya, thanh nieân Brahmadatta laïi duøng voâ soá phöông tieän, taùn thaùn Phaät, taùn thaùn Phaùp, taùn thaùn Taêng. Nhö vaäy caû hai thaày troø ñaõ noùi nhöõng lôøi hoaøn toaøn töông phaûn trong khi ñi sau löng Theá Toân vaø chuùng Tyû-kheo". Baïch Theá Toân, ñoù laø caâu chuyeän ñang baøn ñeán nöûa chöøng cuûa chuùng con khi Theá Toân ñeán!
5. - Naøy caùc Tyû-kheo, neáu coù ngöôøi huûy baùng Ta, huûy baùng Phaùp hay huûy baùng Taêng, caùc ngöôi chôù coù vì vaäy sanh loøng coâng phaãn, töùc toái, taâm sanh phieàn muoän. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu coù ngöôøi huûy baùng Ta, huûy baùng Phaùp hay huûy baùng Taêng, vaø neáu caùc ngöôi sanh loøng coâng phaãn, töùc toái, taâm sanh phieàn muoän, thôøi nhö vaäy seõ coù haïi cho caùc ngöôi. Neáu coù ngöôøi huûy baùng Ta, huûy baùng Phaùp hay huûy baùng Taêng, vaø neáu caùc ngöôi coâng phaãn vaø phieàn muoän, thôøi caùc ngöôi coù theå bieát ñöôïc lôøi noùi cuûa nhöõng keû aáy laø ñuùng hay sai laïc chaêng?
- Baïch Theá Toân, khoâng theå ñöôïc!
- Naøy caùc Tyû-kheo, khi coù ngöôøi huûy baùng Ta, huûy baùng Phaùp hay huûy baùng Taêng, caùc ngöôi phaûi noùi roõ nhöõng ñieåm khoâng ñuùng söï thaät laø khoâng ñuùng söï thaät: - "Nhö theá naøy, ñieåm naøy khoâng ñuùng söï thaät; nhö theá naøy, ñieåm naøy khoâng chính xaùc; vieäc naøy khoâng coù giöõa chuùng toâi; vieäc naøy khoâng xaûy ra giöõa chuùng toâi".
6. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu coù ngöôøi taùn thaùn Ta, taùn thaùn Phaùp, hay taùn thaùn Taêng, thôøi caùc ngöôi khoâng neân hoan hyû, vui möøng, taâm khoâng neân thích thuù. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu coù ngöôøi taùn thaùn ta, taùn thaùn Phaùp hay taùn thaùn Taêng, maø neáu caùc ngöôi hoan hyû, vui möøng vaø thích thuù thôøi seõ coù haïi cho caùc ngöôi. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu coù ngöôøi taùn thaùn Ta, taùn thaùn Phaùp hay taùn thaùn Taêng, thôøi caùc ngöôi haõy coâng nhaän nhöõng gì ñuùng söï thaät laø ñuùng söï thaät: "Nhö theá naøy, ñieåm naøy ñuùng söï thaät, nhö theá naøy, ñieåm naøy chính xaùc, vieäc naøy coù giöõa chuùng toâi, vieäc naøy ñaõ xaûy ra giöõa chuùng toâi".
7. Naøy caùc Tyû-kheo, thaät chæ thuoäc caùc vaán ñeà khoâng quan troïng, nhoû nhaët, chæ thuoäc giôùi luaät maø keû phaøm phu taùn thaùn Nhö Lai. Naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø nhöõng vaán ñeà khoâng quan troïng, nhoû nhaët, chæ thuoäc giôùi luaät maø keû phaøm phu taùn thaùn Nhö Lai?
(Tieåu Giôùi)
8. Sa-moân Gotama töø boû saùt sanh, traùnh xa saùt sanh, boû tröôïng, boû kieám, bieát taøm quyù, coù loøng töø, soáng thöông xoùt ñeán haïnh phuùc cuûa taát caû chuùng sanh vaø loaøi höõu tình. - Naøy caùc Tyû-kheo, ñoù laø lôøi taùn thaùn Nhö Lai cuûa keû phaøm phu.
Sa-moân Gotama töø boû laáy cuûa khoâng cho, traùnh xa söï laáy cuûa khoâng cho, chæ laáy nhöõng vaät ñaõ cho, chæ mong nhöõng vaät ñaõ cho, töï soáng thanh tònh khoâng coù troäm cöôùp. - Naøy caùc Tyû-kheo, ñoù laø nhöõng lôøi taùn thaùn Nhö Lai cuûa keû phaøm phu.
Sa-moân Gotama töø boû taø haïnh, tònh tu phaïm haïnh, soáng giaûi thoaùt, töø boû daâm duïc heøn haï. Naøy caùc Tyû-kheo, ñoù laø nhöõng lôøi taùn thaùn Nhö Lai cuûa keû phaøm phu.
9. Sa-moân Gotama töø boû noùi laùo, traùnh xa noùi laùo, noùi nhöõng lôøi chaân thaät, y chæ nôi söï thaät, chaéc chaén, ñaùng tin caäy, khoâng löøa gaït, khoâng phaûn laïi lôøi höùa ñoái vôùi ñôøi. Naøy caùc Tyû-kheo, ñoù laø nhöõng lôøi taùn thaùn Nhö Lai cuûa keû phaøm phu.
Sa-moân Gotama töø boû noùi hai löôõi, traùnh xa noùi hai löôõi; nghe ñieàu gì ôû choã naøy, khoâng ñi noùi ñeán choã kia ñeå sanh chia reõ ôû nhöõng ngöôøi naày; nghe ñieàu gì ôû choã kia, khoâng ñi noùi vôùi nhöõng ngöôøi naøy ñeå sanh chia reõ ôû nhöõng ngöôøi kia. Nhö vaäy Sa-moân Gotama soáng hoøa hôïp nhöõng keû ly giaùn, taêng tröôûng nhöõng keû ñaõ hoøa hôïp, hoan hyû trong hoøa hôïp, noùi nhöõng lôøi ñöa ñeán hoøa hôïp. Naøy caùc Tyû-kheo, ñoù laø nhöõng lôøi taùn thaùn Nhö Lai cuûa keû phaøm phu.
Naøy caùc Tyû-kheo, Sa-moân Gotama töø boû lôøi noùi ñoäc aùc, traùnh xa lôøi noùi ñoäc aùc, nhöõng lôøi noùi khoâng loãi laàm, ñeïp tai, deã thöông, thoâng caûm ñeán taâm, tao nhaõ, ñeïp loøng nhieàu ngöôøi, vui loøng nhieàu ngöôøi, Sa-moân Gotama noùi nhöõng lôøi nhö vaäy. Naøy caùc Tyû-kheo, ñoù laø nhöõng lôøi taùn thaùn Nhö Lai cuûa keû phaøm phu.
Naøy caùc Tyû-kheo, Sa-moân Gotama töø boû lôøi noùi yû ngöõ, traùnh xa lôøi noùi yû ngöõ, noùi ñuùng thôøi, noùi nhöõng lôøi chaân thaät, noùi nhöõng lôøi coù yù nghóa, noùi nhöõng lôøi veà Chaùnh phaùp, noùi nhöõng lôøi veà Luaät, noùi nhöõng lôøi ñaùng ñöôïc gìn giöõ, nhöõng lôøi hôïp thôøi, thuaän lyù, coù maïch laïc heä thoáng, coù ích lôïi. - Naøy caùc Tyû-kheo, ñoù laø nhöõng lôøi taùn thaùn Nhö Lai cuûa keû phaøm phu.
10. Sa-moân Gotama khoâng laøm haïi ñeán caùc haït gioáng vaø caùc loaïi caây coû; Sa-moân Gotama duøng moãi ngaøy moät böõa, khoâng aên ban ñeâm, töø boû khoâng aên ban ñeâm, töø boû khoâng aên phi thôøi. Sa-moân Gotama töø boû khoâng ñi xem muùa, haùt, nhaïc, dieãn kòch. Sa-moân Gotama töø boû khoâng trang söùc baèng voøng hoa, höông lieäu, daàu thoa vaø caùc thôøi trang. Sa-moân Gotama töø boû khoâng duøng giöôøng cao vaø giöôøng lôùn. Sa-moân Gotama töø boû khoâng nhaän vaøng vaø baïc. Sa-moân Gotama töø boû khoâng nhaän caùc haït gioáng. Sa-moân Gotama töø boû khoâng nhaän thòt soáng. Sa-moân Gotama töø boû khoâng nhaän ñaøn baø, con gaùi. Sa-moân Gotama töø boû khoâng nhaän noâ tyø gaùi vaø trai. Sa-moân Gotama töø boû khoâng nhaän cöøu vaø deâ. Sa-moân Gotama töø boû khoâng nhaän gia caàm vaø heo. Sa-moân Gotama töø boû khoâng nhaän voi, boø, ngöïa vaø ngöïa caùi. Sa-moân Gotama töø boû khoâng nhaän ruoäng nöông ñaát ñai. Sa-moân Gotama töø boû khoâng phaùi ngöôøi moâi giôùi hoaëc töï mình laøm moâi giôùi. Sa-moân Gotama töø boû khoâng buoân baùn. Sa-moân Gotama töø boû caùc söï gian laän baèng caân, tieàn baïc vaø ño löôøng. Sa-moân Gotama töø boû caùc taø haïnh, nhö hoái loä, gian traù, löøa ñaûo. Sa-moân Gotama töø boû khoâng laøm thöông toån, saùt haïi, caâu thuùc, böùc ñoaït, troäm caép, cöôùp phaù. - Naøy caùc Tyû-kheo, ñoù laø nhöõng lôøi taùn thaùn Nhö Lai cuûa keû phaøm phu.
(Trung Giôùi)
11. Trong khi moät soá Sa-moân, Baø-la-moân daàu ñaõ duøng caùc moùn aên do tín thí cuùng döôøng, vaãn coøn soáng laøm haïi caùc haït gioáng vaø caây coái. Nhö caùc haït gioáng töø reã sanh, haït gioáng töø ngaønh caây sanh, haït gioáng töø ñaát sanh, haït gioáng töø chieát caây sanh vaø thöù naêm laø haït gioáng töø haït gioáng sanh. Coøn Sa-moân Gotama thì khoâng laøm haïi hoät gioáng hay caây coái naøo. - Naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaäy ngöôøi phaøm phu taùn thaùn Nhö Lai.
12. Trong khi moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, daàu ñaõ duøng caùc moùn aên do tín thí cuùng döôøng, vaãn coøn soáng caát chöùa vaø thoï höôûng caùc ñoà vaät. Nhö caát chöùa caùc moùn aên, caát chöùa caùc ñoà uoáng, caát chöùa vaûi, caát chöùa xe coä, caát chöùa caùc ñoà naèm, caát chöùa caùc höông lieäu, caát chöùa caùc myõ vò. Coøn Sa-moân Gotama thì töø boû khoâng caát chöùa caùc vaät treân. - Naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaäy ngöôøi phaøm phu taùn thaùn Nhö Lai.
13. Trong khi moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, daàu ñaõ duøng caùc moùn aên do tín thí cuùng döôøng, vaãn coøn soáng theo caùc du hí khoâng chaân chaùnh nhö muùa, haùt, nhaïc, kòch, ngaâm vònh, nhòp tay, tuïng chuù, ñaùnh troáng, dieãn caùc tuoàng thaàn tieân, maõi voõ, ñaáu voi, ñaáu ngöïa, ñaáu traâu, ñaáu boø ñöïc, ñaáu deâ, ñaáu cöøu, ñaáu gaø, ñaáu chim cun cuùt, ñaáu gaäy, ñaáu quyeàn, ñaáu vaät, ñaùnh giaëc giaû, daøn traän, thao döôït, dieãn binh. Coøn Sa-moân Gotama thì töø boû caùc loaïi du hí khoâng chaân chaùnh nhö treân. - Naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaäy ngöôøi phaøm phu taùn thaùn Nhö Lai.
14. Trong khi moät soá Sa-moân, Baø-la-moân daàu ñaõ duøng caùc moùn aên do tín thí cuùng döôøng, vaãn coøn soáng ñaùnh baøi vaø theo caùc troø giaûi trí nhö côø taùm hình vuoâng, côø möôøi hình vuoâng, côø treân khoâng, troø chôi treân ñaát, chæ böôùc vaøo nhöõng oâ coù quyeàn böôùc, troø chôi quaêng theû roài chuïp nhöng khoâng cho suïp ñoáng theû, chôi suùc saéc, chôi khaêng, laáy tay laøm vieát, chôi banh, chôi thoåi keøn baèng laù, chôi xe con, chôi cung nhoû, chôi ñoaùn chöõ vieát thieáu treân khoâng hay treân löng, chôi ñoaùn tö töôûng, chôi baét chöôùc boä ñieäu. Coøn Sa-moân Gotama thì töø boû ñaùnh baøi vaø caùc loaïi giaûi trí nhö treân. - Naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaäy ngöôøi phaøm phu taùn thaùn Nhö Lai.
15. Trong khi moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, daàu ñaõ duøng caùc moùn aên do tín thí cuùng döôøng, cuõng vaãn soáng duøng caùc giöôøng cao vaø giöôøng lôùn nhö gheá baønh, gheá daøi, neäm traûi giöôøng baèng len, vaûi traûi giöôøng nhieàu taám nhieàu maøu, chaên len traéng, chaên len theâu boâng, neäm boâng, neäm theâu hình caùc con thuù, meàn baèng loâng thuù caû hai phía, meàn baèng loâng thuù moät phía, meàn coù ñính ngoïc, meàn baèng luïa, taám thaûm lôùn coù theå chöùa möôøi saùu ngöôøi muùa, neäm voi, neäm ngöïa, neäm xe, neäm baèng da sôn döông khaâu laïi vôùi nhau, neäm baèng da con sôn döông goïi laø kadali, taám khaûm vôùi laàu che phía treân, gheá daøi coù ñaàu goái chaân maøu ñoû. Coøn Sa-moân Gotama thì töø boû khoâng duøng caùc giöôøng cao vaø giöôøng lôùn nhö treân. - Naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaäy ngöôøi phaøm phu taùn thaùn Nhö Lai.
16. Trong khi moät soá Sa-moân, Baø-la-moân daàu ñaõ duøng caùc moùn aên do tín thí cuùng döôøng, cuõng vaãn soáng duøng caùc ñoà trang söùc vaø myõ phaåm. Nhö thoa daàu, ñaám boùp, taém, ñaäp tay chaân cho meàm deûo, göông, kem ñaùnh maët, voøng hoa vaø phaán son, phaán maët, saùp maët, voøng tay, toùc giaû treân ñaàu, gaäy caàm tay, oáng thuoác, göôm, loïng, deùp theâu, khaên ñaàu, ngoïc, phaát traàn, vaûi traéng coù vieàn tua daøi. Coøn Sa-moân Gotama thì töø boû khoâng duøng caùc loaïi trang söùc vaø myõ phaåm nhö treân. Naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaäy ngöôøi phaøm phu taùn thaùn Nhö Lai.
17. Trong khi moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, daàu ñaõ duøng caùc moùn aên do tín thí cuùng döôøng, vaãn coøn soáng noùi nhöõng caâu chuyeän voâ ích, taàm thöôøng nhö caâu chuyeän veà vua chuùa, caâu chuyeän veà aên troäm, caâu chuyeän veà ñaïi thaàn, caâu chuyeän veà binh lính, caùc caâu chuyeän haõi huøng, caâu chuyeän veà chieán tranh, caâu chuyeän veà ñoà aên, caâu chuyeän veà ñoà uoáng, caâu chuyeän veà vaûi maëc, caâu chuyeän veà giöôøng naèm, caâu chuyeän veà voøng hoa, caâu chuyeän veà höông lieäu, caâu chuyeän veà baø con, caâu chuyeän veà xe coä, caâu chuyeän veà laøng xoùm, caâu chuyeän veà thò töù, caâu chuyeän veà thaønh phoá, caâu chuyeän veà quoác ñoä, caâu chuyeän veà ñaøn baø, caâu chuyeän veà ñaøn oâng, caâu chuyeän veà vò anh huøng, caâu chuyeän beân leà ñöôøng, caâu chuyeän taïi choã laáy nöôùc, caâu chuyeän veà ngöôøi ñaõ cheát, caùc caâu chuyeän taïp thoaïi, caâu chuyeän veà hieän traïng cuûa theá giôùi, hieän traïng cuûa ñaïi döông, caâu chuyeän veà söï hieän höõu vaø söï khoâng hieän höõu. Coøn Sa-moân Gotama töø boû khoâng noùi nhöõng caâu chuyeän voâ ích, taàm thöôøng keå treân. - Naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaäy ngöôøi phaøm phu taùn thaùn Nhö Lai.
18. Trong khi moät soá Sa-moân, Baø-la-moân daàu ñaõ duøng caùc moùn aên do tín thí cuùng döôøng, vaãn coøn soáng baøn luaän tranh chaáp, nhö noùi: "Ngöôi khoâng bieát phaùp vaø luaät naøy, toâi bieát phaùp vaø luaät naøy. Sao ngöôi coù theå bieát phaùp vaø luaät naøy? Ngöôi ñaõ phaïm vaøo taø kieán, toâi môùi thaät ñuùng chaùnh kieán; lôøi noùi cuûa toâi môùi töông öng, lôøi noùi cuûa ngöôi khoâng töông öng; lôøi noùi cuûa ngöôi khoâng töông öng, nhöõng ñieàu ñaùng noùi tröôùc ngöôi laïi noùi sau, nhöõng ñieàu ñaùng noùi sau ngöôi laïi noùi tröôùc, chuû kieán cuûa ngöôi ñaõ bò baøi baùc; caâu noùi cuûa ngöôi ñaõ bò thaùch ñaáu; ngöôi ñaõ bò thuyeát baïi. Haõy ñeán maø giaûi vaây lôøi noùi aáy; neáu coù theå ñöôïc, gaéng thoaùt ra khoûi loái bí". Coøn Sa-moân Gotama thì töø boû nhöõng cuoäc bieän luaän tranh chaáp ñaõ keå treân. - Naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaäy ngöôøi phaøm phu taùn thaùn Nhö Lai.
19. Trong khi moät soá Sa-moân, Baø-la-moân daàu ñaõ duøng caùc moùn aên do tín thí cuùng döôøng, vaãn coøn soáng cho ñöa caùc tin töùc, hoaëc töï ñöùng laøm moâi giôùi, nhö cho caùc vua, cho caùc ñaïi thaàn cuûa vua, cho caùc vò Saùt-ñeá-lî, cho caùc vò Baø-la-moân, cho caùc gia chuû, cho caùc thanh nieân vaø noùi raèng: "Haõy ñi ñeán choã aáy, haõy ñi laïi choã kia; mang caùi naøy laïi, ñem caùi naøy ñeán choã kia". Coøn Sa-moân Gotama thì töø boû khoâng cho ñöa caùc tin töùc vaø töï ñöùng laøm moâi giôùi. Nhö vaäy keû phaøm phu taùn thaùn Nhö Lai.
20. Trong khi moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, daàu ñaõ duøng caùc moùn aên do tín thí cuùng döôøng, vaãn coøn soáng löøa ñaûo, noùi lôøi sieåm nònh, gôïi yù, deøm pha, laáy lôïi caàu lôïi. Coøn Sa-moân Gotama thì töø boû khoâng löøa ñaûo vaø sieåm nònh nhö treân. Naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaäy keû phaøm phu taùn thaùn Nhö Lai.
(Ñaïi Giôùi)
21. Trong khi moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, daàu ñaõ duøng caùc moùn aên do tín thí cuùng döôøng, vaãn coøn töï nuoâi soáng baèng nhöõng taø haïnh nhö xem töôùng tay chaân, chieâm töôùng, trieäu töôùng, moäng töôùng, thaân töôùng, daáu chuoät caén, teá löûa, teá muoãng, duøng mieäng phun hoät caûi v.v... vaøo löûa, teá voû luùa, teá taám, teá gaïo, teá thuïc toâ, teá daàu, teá maùu, khoa xem chi tieát, khoa xem ñòa lyù, khoa xem moäng, khoa caàu thaàn ban phöôùc, khoa caàu ma quyû, khoa duøng buøa chuù khi ôû trong nhaø baèng ñaát, khoa raén, khoa thuoác ñoäc, khoa boï caïp, khoa chim, khoa chim quaï, khoa ñoaùn soá maïng, khoa ngöøa teân baén, khoa bieát tieáng noùi cuûa chim. Coøn Sa-moân Gotama thì traùnh xa nhöõng taø haïnh keå treân. - Naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaäy keû phaøm phu taùn thaùn Nhö Lai.
22. Trong khi moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, daàu ñaõ duøng caùc moùn aên do tín thí cuùng döôøng, vaãn coøn nuoâi soáng mình baèng nhöõng taø maïng nhö xem töôùng caùc hoøn ngoïc, töôùng que gaäy, töôùng aùo quaàn, töôùng göôm kieám, töôùng muõi teân, töôùng caây cung, töôùng voõ khí, töôùng ñaøn baø, töôùng ñaøn oâng, töôùng thieáu nieân, töôùng thieáu nöõ, töôùng ñaày tôù nam, töôøng ñaày tôù nöõ, töôùng voi, töôùng ngöïa, töôùng traâu, töôùng boø ñöïc, töôùng boø caùi, töôùng deâ, töôùng cöøu, töôùng gia caàm, töôùng chim cun cuùt, töôùng con caéc keø, töôùng vaät tai daøi, töôùng ma, töôùng thuù vaät. Coøn Sa-moân Gotama thì töø boû nhöõng taø maïng keå treân.
- Naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaäy keû phaøm phu taùn thaùn Nhö Lai.
23. Trong khi moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, daàu ñaõ duøng caùc moùn aên do tín thí cuùng döôøng, vaãn coøn töï nuoâi soáng baèng nhöõng taø maïng nhö ñoaùn tröôùc: Vua seõ tieán quaân, vua seõ lui quaân; vua baûn xöù seõ taán coâng, vua ngoaïi bang seõ trieät thoái; vua ngoaïi bang seõ taán coâng, vua baûn xöù seõ trieät thoái; vua baûn xöù seõ thaéng traän, vua ngoaïi bang seõ baïi traän; vua ngoaïi bang seõ thaéng traän, vua baûn xöù seõ baïi traän. Nhö vaäy seõ coù söï thaéng traän cho phe beân naøy, seõ coù söï thaát baïi cho phe beân kia. Coøn Sa-moân Gotama thì töø boû nhöõng taø maïng keå treân.
- Naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaäy keû phaøm phu taùn thaùn Nhö Lai.
24. Trong khi moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, daàu ñaõ duøng caùc moùn aên do tín thí cuùng döôøng, vaãn coøn töï nuoâi soáng baèng nhöõng taø maïng nhö ñoaùn tröôùc seõ coù nguyeät thöïc, seõ coù nhöït thöïc, seõ coù tinh thöïc; maët traêng, maët trôøi seõ ñi ñuùng chaùnh ñaïo, maët traêng, maët trôøi seõ ñi ngoaøi chaùnh ñaïo, caùc tinh tuù seõ ñi ñuùng chaùnh ñaïo, caùc tinh tuù seõ ñi ngoaøi chaùnh ñaïo, seõ coù sao baêng, seõ coù löûa chaùy caùc phöông höôùng, seõ coù ñoäng ñaát, seõ coù saám trôøi, maët traêng, maët trôøi, caùc sao seõ moïc, seõ laën, seõ môø, seõ saùng, nguyeät thöïc seõ coù keát quaû nhö theá naøy, nhöït thöïc seõ coù keát quaû nhö theá naøy, tinh thöïc seõ coù keát quaû nhö theá naøy, maët traêng maët trôøi ñi ñuùng chaùnh ñaïo seõ coù keát quaû nhö theá naøy, maët traêng maët trôøi ñi ngoaøi chaùnh ñaïo seõ coù keát quaû nhö theá naøy, caùc tinh tuù ñi ñuùng chaùnh ñaïo seõ coù keát quaû nhö theá naøy, sao baêng seõ coù keát quaû nhö theá naøy, löûa chaùy caùc phöông höôùng seõ coù keát quaû nhö theá naøy, ñoäng ñaát seõ coù nhöõng keát quaû nhö theá naøy, saám trôøi seõ coù keát quaû nhö theá naøy, maët traêng, maët trôøi, caùc sao moïc, laën, môø, saùng, seõ coù keát quaû nhö theá naøy. Coøn Sa-moân Gotama thì traùnh xa, khoâng töï nuoâi soáng baèng nhöõng taø maïng keå treân. - Naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaäy keû phaøm phu taùn thaùn Nhö Lai.
25. Trong khi moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, daàu ñaõ duøng caùc moùn aên do tín thí cuùng döôøng, vaãn coøn töï nuoâi soáng baèng nhöõng taø maïng nhö ñoaùn tröôùc seõ coù nhieàu möa, seõ coù ñaïi haïn, seõ ñöôïc muøa, seõ maát muøa, seõ ñöôïc an oån, seõ coù hieåm hoïa, seõ coù bònh, seõ khoâng coù bònh, hay laøm caùc ngheà nhö ñeám treân ngoùn tay, keá toaùn, coäng soá lôùn, laøm thö, laøm theo theá tình. Coøn Sa-moân Gotama traùnh xa caùc taø haïnh keå treân. - Naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaäy keû phaøm phu taùn thaùn Nhö Lai.
26. Trong khi moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, daàu ñaõ duøng caùc moùn aên tín thí cuùng döôøng, vaãn coøn töï nuoâi soáng baèng nhöõng taø maïng. Nhö saép ñaët ngaøy laønh ñeå röôùc daâu hay reå, löïa ngaøy giôø toát ñeå hoøa giaûi, löïa ngaøy giôø toát ñeå chia reõ, löïa ngaøy giôø toát ñeå ñoøi nôï, löïa ngaøy giôø toát ñeå möôïn hay tieâu tieàn, duøng buøa chuù ñeå giuùp ngöôøi ñöôïc may maén, duøng buøa chuù ñeå khieán ngöôøi bò ruûi ro, duøng buøa chuù ñeå phaù thai, duøng buøa chuù laøm coùng löôõi, duøng buøa chuù khieán quai haøm khoâng cöû ñoäng, duøng buøa chuù khieán cho ngöôøi phaûi boû tay xuoáng, duøng buøa chuù khieán cho tai bò ñieác, hoûi göông soi, hoûi phuø ñoàng, thieáu nöõ, hoûi thieân thaàn ñeå bieát hoïa phöôùc, thôø maët trôøi, thôø ñaïi ñòa, phun ra löûa, caàu Siri thaàn taøi. Coøn Sa-moân Gotama traùnh xa caùc taø maïng keå treân. - Naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaäy keû phaøm phu taùn thaùn Nhö Lai.
27. Trong khi moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, daàu ñaõ duøng caùc moùn aên do tín thí cuùng döôøng, vaãn coøn töï nuoâi soáng baèng nhöõng taø maïng nhö duøng caùc aûo thuaät ñeå ñöôïc yeân oån, ñeå khoûi laøm caùc ñieàu ñaõ höùa, ñeå ñöôïc che chôû khi ôû trong nhaø ñaát, ñeå döông ñöôïc thònh, ñeå laøm ngöôøi lieät döông, ñeå tìm ñaát toát laøm nhaø, ñeå caàu phöôùc cho nhaø môùi, leã röûa mieäng, leã hy sinh, laøm cho möûa, laøm cho xoå, baøi tieát caùc nhô baån veà phía treân, baøi tieát caùc nhô baån veà phía döôùi, taåy tònh trong ñaàu, thoa daàu trong tai, nhoû thuoác maét, cho thuoác qua loã muõi, xöùc thuoác maét, thoa daàu cho maét, chöõa bònh ñau maét, laøm thaày thuoác moå xeû, chöõa bònh cho con nít, cho uoáng thuoác laøm baèng caùc loaïi reã caây, ngaên ngöøa coâng hieäu cuûa thuoác. Coøn Sa-moân Gotama traùnh xa caùc taø maïng keå treân. - Naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaäy keû phaøm phu taùn thaùn Nhö Lai.
Naøy caùc Tyû-kheo, ñaáy laø nhöõng vaán ñeà khoâng quan troïng, nhoû nhaët, chæ thuoäc giôùi luaät maø keû phaøm phu duøng ñeå taùn thaùn Nhö Lai.
28. Naøy caùc Tyû-kheo, laïi coù nhöõng phaùp khaùc, saâu kín, khoù thaáu, khoù chöùng, tòch tònh, myõ dieäu, vöôït ngoaøi taàm cuûa luaän lyù suoâng, teá nhò chæ nhöõng ngöôøi trí môùi nhaän hieåu. Nhöõng phaùp aáy Nhö Lai ñaõ töï chöùng tri, giaùc ngoä vaø tuyeân thuyeát. Vaø chính nhöõng phaùp aáy nhöõng ai nhö thaät chaân chaùnh taùn thaùn Nhö Lai môùi noùi ñeán.
Naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø nhöõng phaùp saâu kín, khoù thaáy, khoù chöùng, tòch tònh, myõ dieäu, khoâng theå nhaän hieåu bôûi luaän lyù suoâng, teá nhò, chæ nhöõng ngöôøi trí môùi coù theå nhaän hieåu. Nhöõng phaùp aáy Nhö Lai ñaõ töï chöùng tri, giaùc ngoä vaø tuyeân thuyeát, vaø chính nhöõng phaùp aáy nhöõng ai nhö thaät chaân chaùnh taùn thaùn Nhö Lai môùi noùi ñeán?
(62 loaïi Taø kieán)
29. Naøy caùc Tyû-kheo coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, luaän baøn veà quaù khöù toái sô, chaáp kieán veà quaù khöù toái sô, y cöù veà quaù khöù toái sô, ñeà xöôùng nhieàu sôû kieán sai khaùc, vôùi möôøi taùm luaän chaáp. Vaø y chæ theo gì, caên cöù theo gì, nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân aáy luaän baøn veà phía quaù khöù toái sô, chaáp kieán veà quaù khöù toái sô, y cöù veà quaù khöù toái sô, ñeà xöôùng ra nhieàu sôû kieán sai khaùc vôùi möôøi taùm luaän chaáp?
30. Naøy caùc Tyû-kheo, coù moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, chuû tröông Thöôøng truù luaän, chaáp raèng: "Baûn ngaõ veà theá giôùi laø thöôøng coøn" vôùi boán luaän chaáp. Vaø nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân naøy, y chæ gì, caên cöù gì, chuû tröông Thöôøng truù luaän, vaø chaáp baûn ngaõ vaø theá giôùi laø thöôøng coøn vôùi boán luaän chaáp?
31. Naøy caùc Tyû-kheo, nhôø nhieät taâm, nhôø tinh taán, nhôø caàn maãn, nhôø khoâng phoùng daät, nhôø chaùnh öùc nieäm, neân taâm nhaäp ñònh; khi taâm nhaäp ñònh, vò aáy nhôù ñöôïc nhieàu ñôøi soáng quaù khöù, nhö moät ñôøi, hai ñôøi, ba ñôøi, boán ñôøi, naêm ñôøi, möôøi ñôøi, traêm ñôøi, ngaøn ñôøi, traêm ngaøn ñôøi, voâ soá traêm ñôøi, voâ soá ngaøn ñôøi, voâ soá traêm ngaøn ñôøi, nhôù raèng: Khi ñöôïc sanh taïi choã aáy, toâi ñaõ soáng vôùi teân nhö theá naøy, gioøng hoï nhö theá naøy, giai caáp nhö theá naøy, aên uoáng nhö theá naøy, laïc thoï khoå thoï nhö theá naøy, tuoåi thoï nhö theá naøy. Töø choã aáy cheát ñi, toâi laïi ñöôïc sanh ñeán choã kia. Taïi choã kia, toâi ñaõ soáng teân nhö theá naøy, gioøng hoï nhö theá naøy, giai caáp nhö theá naøy, aên uoáng nhö theá naøy, laïc thoï, khoå thoï nhö theá naøy, tuoåi thoï nhö theá naøy. Töø choã kia cheát ñi toâi ñöôïc sanh taïi choã naøy". Nhö vaäy ngöôøi aáy nhôù nhieàu ñôøi quaù khöù, vôùi nhöõng ñaëc ñieåm vaø nhöõng chi tieát. Ngöôøi aáy noùi raèng: "Baûn ngaõ vaø theá giôùi laø thöôøng truù, baát sanh, vöõng chaéc nhö ñaûnh nuùi, nhö truï ñaù; coøn nhöõng loaïi höõu tình kia thôøi löu chuyeån luaân hoài, cheát ñi sanh laïi, tuy vaäy chuùng vaãn thöôøng truù. Taïi sao vaäy? Vì raèng toâi do nhôø nhieät taâm, nhôø tinh taán, nhôø caàn maãn, nhôø khoâng phoùng daät, nhôø chaùnh öùc nieäm... coøn nhöõng loaïi höõu tình kia thì löu chuyeån luaân hoài, cheát ñi sanh laïi, tuy vaäy chuùng vaãn thöôøng truù".
Naøy caùc Tyû-kheo ñoù laø laäp tröôøng thöù nhaát, y chæ theo ñoù, caên cöù theo ñoù, moät soá nhöõng vò Sa-moân, Baø-la-moân, chuû tröông Thöôøng truù luaän, vaø chaáp raèng baûn ngaõ vaø theá giôùi laø thöôøng coøn.
32. Tröôøng hôïp thöù hai, coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân y chæ gì, caên cöù gì, chuû tröông Thöôøng truù luaän, vaø chaáp raèng baûn ngaõ vaø theá giôùi laø thöôøng coøn?
Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñôøi naøy coù Sa-moân hay Baø-la-moân, nhôø nhaát taâm, nhôø tinh taán, nhôø caàn maãn, nhôø khoâng phoùng daät, nhôø chaùnh öùc nieäm, neân taâm nhaäp ñònh, khi taâm nhaäp ñònh, vò aáy nhôù ñöôïc nhieàu ñôøi soáng quaù khöù, nhö moät thaønh kieáp hoaïi kieáp, hai thaønh kieáp hoaïi kieáp, ba thaønh kieáp hoaïi kieáp, möôøi thaønh kieáp hoaïi kieáp; nhôù raèng: "Khi ñöôïc sanh taïi choã aáy, toâi ñaõ soáng vôùi teân nhö theá naøy, gioøng hoï nhö theá naøy, giai caáp nhö theá naøy, aên uoáng nhö theá naøy, laïc thoï khoå thoï nhö theá naøy... coøn nhöõng loaïi höõu tình kia löu chuyeån luaân hoài, cheát ñi sanh laïi, tuy vaäy chuùng vaãn thöôøng truù".
Naøy caùc Tyû-kheo, ñoù laø laäp tröôøng thöù hai, y chæ theo ñoù, caên cöù theo ñoù, moät soá nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, chuû tröông Thöôøng truù luaän vaø chaáp raèng, baûn ngaõ vaø theá giôùi thöôøng coøn.
33. Tröôøng hôïp thöù ba, nhöõng Sa-moân hay Baø-la-moân, y chæ gì, caên cöù gì, chuû tröông Thöôøng truù luaän, vaø cho röøng baûn ngaõ vaø theá giôùi laø thöôøng coøn?
Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñôøi naøy coù Sa-moân hay Baø-la-moân, nhôø nhaát taâm, nhôø tinh taán, nhôø caàn maãn, nhôø khoâng phoùng daät, nhôø chaùnh öùc nieäm, neân taâm nhaäp ñònh. Khi taâm nhaäp ñònh, vò aáy nhôù ñöôïc nhieàu ñôøi soáng quaù khöù, nhö möôøi thaønh kieáp hoaïi kieáp, hai möôi thaønh kieáp hoaïi kieáp, ba möôi thaønh kieáp hoaïi kieáp, boán möôi thaønh kieáp hoaïi kieáp, naêm möôi thaønh kieáp hoaïi kieáp; nhôù raèng: "Khi ñöôïc sanh taïi choã aáy, toâi ñaõ soáng vôùi teân nhö theá naøy, gioøng hoï nhö theá naøy, giai caáp nhö theá naøy, laïc thoï khoå thoï nhö theá naøy, tuoåi thoï nhö theá naøy. Töø choã aáy, cheát ñi, toâi laïi ñöôïc sanh ñeán choã kia. Töø choã aáy, cheát ñi, toâi laïi ñöôïc sanh ñeán choã kia. Taïi choã kia, toâi ñaõ soáng vôùi teân nhö theá naøy, gioøng hoï nhö theá naøy, giai caáp nhö theá naøy, aên uoáng nhö theá naøy, laïc thoï khoå thoï nhö theá naøy, tuoåi thoï nhö theá naøy. Töø choã kia cheát ñi, toâi ñöôïc sanh taïi choã naøy". Nhö vaäy ngöôøi aáy nhôù nhieàu ñôøi quaù khöù vôùi nhöõng ñaëc ñieåm vaø nhöõng chi tieát. Ngöôøi aáy noùi: "Baûn ngaõ vaø theá giôùi laø thöôøng truù, baát sanh, vöõng chaéc nhö ñaûnh nuùi, nhö truï ñaù; coøn nhöõng loaïi höõu tình kia thì löu chuyeån luaân hoài, cheát ñi sanh laïi, tuy vaäy, chuùng vaãn thöôøng truù. Taïi sao vaäy? Vì raèng toâi nhôø nhieät taâm... neân taâm nhaäp ñònh nhö vaäy. Khi taâm nhaäp ñònh nhö vaäy, toâi nhôù ñöôïc nhieàu ñôøi soáng quaù khöù, nhö möôøi thaønh kieáp, hoaïi kieáp... boán möôi thaønh kieáp hoaïi kieáp". Nhôù raèng: "Khi ñöôïc sanh taïi choã aáy, toâi soáng vôùi teân nhö theá naøy... toâi ñöôïc sanh taïi choã naøy". Nhö vaäy ngöôøi aáy nhôù nhieàu ñôøi quaù khöù vôùi nhöõng vôùi nhöõng ñaëc ñieåm vaø nhöõng chi tieát. Ngöôøi aáy noùi: "Baûn ngaõ vaø theá giôùi laø thöôøng truù, baát sanh, vöõng chaéc nhö ñaûnh nuùi, truï ñaù... coøn nhöõng loaïi höõu tình kia thì löu chuyeån, luaân hoài, cheát ñi sanh laïi, tuy vaäy chuùng vaãn thöôøng truù".
Naøy caùc Tyû-kheo, ñoù laø laäp tröôøng thöù ba, y chæ theo ñoù, caên cöù theo ñoù, moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, chuû tröông Thöôøng truù luaän, chaáp baûn ngaõ vaø theá giôùi thöôøng coøn.
34. Tröôøng hôïp thöù tö, nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân y chæ gì, caên cöù gì, chuû tröông Thöôøng truù luaän, vaø chaáp baûn ngaõ vaø theá giôùi thöôøng coøn?
Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñôøi coù Sa-moân hay Baø-la-moân, laø nhaø suy luaän, laø nhaø thaåm saùt. Do söï chia cheû cuûa suy luaän, vaø söï tuøy thuaän theo thaåm saùt, vò naøy tuyeân boá nhö theá naøy: "Baûn ngaõ vaø theá giôùi laø thöôøng truù, baát sanh, vöõng chaéc nhö ñaûnh nuùi, nhö truï ñaù, coøn nhöõng loaïi höõu tình kia thôøi löu chuyeån luaân hoài, cheát ñi sanh laïi, tuy vaäy chuùng vaãn thöôøng coøn".
Naøy caùc Tyû-kheo, ñoù laø laäp tröôøng thöù tö, y chæ theo ñoù, caên cöù theo ñoù, moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, chuû tröông Thöôøng truù luaän, chaáp baûn ngaõ vaø theá giôùi laø thöôøng coøn.
35. Naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân naøy, chuû tröông Thöôøng truù luaän, chaáp baûn ngaõ vaø theá giôùi laø thöôøng coøn, vôùi boán luaän chaáp. Neáu coù nhöõng vò Sa-moân, Baø-la-moân naøo chuû tröông Thöôøng truù luaän, chaáp raèng: "Baûn ngaõ vaø theá giôùi laø thöôøng coøn", chuùng seõ chaáp caû boán luaän chaáp treân, hay moät trong nhöõng luaän chaáp treân, ngoaøi ra khoâng coù luaän chaáp naøo khaùc nöõa.
36. Naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai tueä tri nhö theá naøy: "Nhöõng sôû kieán aáy, chaáp tröôùc nhö vaäy, chaáp thuû nhö vaäy, seõ ñöa ñeán nhöõng coõi thuù nhö vaäy, seõ taùc thaønh nhöõng ñònh maïng nhö vaäy". Nhö Lai bieát nhö vaäy, Ngaøi laïi bieát hôn theá nöõa, vaø Ngaøi khoâng chaáp sôû tri aáy. Nhôø khoâng chaáp tröôùc sôû tri aáy, noäi taâm chöùng ñöôïc tòch tònh. Ngaøi nhö thaät bieát söï taäp khôûi, söï dieät tröø cuûa caùc thoï, vò ngoït, nhöõng nguy hieåm vaø söï xuaát ly cuûa chuùng. Nhôø bieát vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai ñöôïc giaûi thoaùt hoaøn toaøn, khoâng coù chaáp thuû.
37. Nhöõng chaáp phaùp aáy, naøy caùc Tyû-kheo, laø nhöõng phaùp saâu kín, khoù thaáy, khoù chöùng, tòch tònh, myõ dieäu, vöôït ngoaøi taàm cuûa luaän lyù suoâng, teá nhò, chæ nhöõng ngöôøi coù trí môùi coù theå phaân bieät. Nhöõng phaùp aáy, Nhö Lai ñaõ thaéng tri, giaùc ngoä vaø tuyeân thuyeát; vaø chính nhöõng phaùp aáy, nhöõng ai nhö thaät chaân chaùnh taùn thaùn Nhö Lai môùi noùi ñeán.
Tuïng phaåm thöù hai
1. Naøy caùc Tyû-kheo, laïi coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, chuû tröông moät phaàn Thöôøng truù luaän, moät phaàn Voâ thöôøng luaän, chaáp baûn ngaõ vaø theá giôùi laø thöôøng coøn ñoái vôùi moät haïng höõu tình vaø voâ thöôøng ñoái vôùi moät haïng höõu tình khaùc, vôùi boán luaän chaáp. Vaø nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân aáy, y chæ gì, caên cöù gì chuû tröông moät phaàn Thöôøng truù luaän, moät phaàn Voâ thöôøng luaän, chaáp baûn ngaõ vaø theá giôùi laø thöôøng coøn ñoái vôùi moät haïng höõu tình vaø voâ thöôøng ñoái vôùi moät haïng höõu tình khaùc, vôùi boán luaän chaáp?
2. Naøy caùc Tyû-kheo, coù moät thôøi ñeán moät giai ñoaïn naøo ñoù, sau moät thôøi haïn raát laâu, theá giôùi naøy chuyeån hoaïi. Trong khi theá giôùi chuyeån hoaïi, caùc loaïi höõu tình phaàn lôùn sanh qua coõi Abhassara (Quang AÂm thieân). ÔÛ taïi ñaáy, nhöõng loaïi chuùng sanh naøy do yù sanh, nuoâi soáng baèng hyû, töï chieáu haøo quang, phi haønh treân hö khoâng, soáng trong söï quang vinh, vaø soáng nhö vaäy moät thôøi gian khaù daøi.
3. Naøy caùc Tyû-kheo, coù moät thôøi ñeán moät giai ñoaïn naøo ñoù, sau moät thôøi haïn raát laâu, theá giôùi naøy chuyeån thaønh. Trong khi theá giôùi naøy chuyeån thaønh, Phaïm cung ñöôïc hieän ra, nhöng troáng khoâng. Luùc baáy giôø, moät höõu tình, hoaëc thoï maïng ñaõ taän, hay phöôùc baùo ñaõ taän, maïng chung töø Quang AÂm thieân, sanh qua Phaïm cung troáng roãng aáy. Vò aáy ôû taïi ñaáy, do yù sanh, nuoâi soáng baèng hyû, töï chieáu haøo quang, phi haønh treân hö khoâng, soáng trong söï quang vinh, vaø soáng nhö vaäy trong moät thôøi gian khaù daøi.
4. Vò naøy, taïi choã aáy, sau khi soáng laâu moät mình nhö vaäy, khôûi yù chaùn naûn, khoâng hoan hyû vaø coù kyø voïng: "Mong sao coù caùc loaøi höõu tình khaùc, cuõng ñeán taïi choã naøy!" Luùc baáy giôø, caùc loaøi höõu tình khaùc, hoaëc thoï maïng ñaõ taän, hay phöôùc baùo ñaõ taän, bò meänh chung vaø töø thaân Quang AÂm thieân, sanh qua Phaïm cung ñeå laøm baïn vôùi vò höõu tình kia. Nhöõng loaïi höõu tình ôû ñaáy cuõng do yù sanh, nuoâi soáng baèng hyû, töï chieáu haøo quang, phi haønh treân hö khoâng, soáng trong söï quang vinh, vaø soáng nhö vaäy, trong moät thôøi gian khaù daøi.
5. Luùc baáy giôø, naøy caùc Tyû-kheo, vò höõu tình ñaàu tieân sanh qua nghó raèng: "Ta laø Phaïm thieân, Ñaïi Phaïm thieân, Toaøn naêng, Toái thaéng, Bieán nhaõn, Thöôïng toân, Thöôïng ñeá, Saùng taïo chuû, Hoùa sanh chuû, Ñaïi toân, Chuùa teå moïi ñònh maïng, ñaáng Töï taïi, Toå phuï caùc chuùng sanh ñaõ vaø seõ sanh. Nhöõng loaøi höõu tình aáy do chính ta sanh ra. Taïi sao vaäy? Vì chính do ta khôûi nieäm: Mong sao caùc loaøi höõu tình khaùc cuõng ñeán taïi choã naøy - Chính do sôû nguyeän cuûa ta maø nhöõng loaøi höõu tình aáy ñeán taïi choã naøy". Caùc loaøi höõu tình ñeán sau cuõng nghó nhö theá naøy: "Vò aáy laø Phaïm thieân, Ñaïi Phaïm thieân, ñaáng Toaøn naêng, Toái thaéng, Bieán nhaõn, Thöôïng toân, Thöôïng ñeá, Saùng taïo chuû, Hoùa sanh chuû, Ñaïi toân, Chuùa teå moïi ñònh maïng, ñaáng Töï taïi, Toå phuï caùc chuùng sanh ñaõ vaø seõ sanh. Chuùng ta do vò Phaïm thieân naøy hoùa sanh. Vì sao vaäy? Vì ta ñaõ thaáy vò naøy sanh tröôùc ôû ñaây roài. Coøn chuùng ta thì sanh sau"
6. Naøy caùc Tyû-kheo, vò höõu tình sanh ra ñaàu tieân aáy soáng ñöôïc laâu hôn, saéc töôùng toát ñeïp hôn vaø ñöôïc nhieàu uy quyeàn hôn. Coøn caùc loaøi höõu tình sanh sau thì soáng ngaén hôn, saéc töôùng ít toát ñeïp hôn vaø ñöôïc ít quyeàn hôn. Naøy caùc Tyû-kheo, söï tình naøy xaûy ra. Moät trong caùc loaøi höõu tình aáy, sau khi töø boû thaân kia laïi thaùc sanh ñeán coõi naøy. Khi ñeán coõi naøy, vò aáy xuaát gia töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình. Sau khi xuaát gia töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình, vò aáy, nhôø nhieät taâm, nhôø tinh taán, nhôø caàn maãn, nhôø khoâng phoùng daät, nhôø chaùnh öùc nieäm, neân taâm nhaäp ñònh. Khi taâm nhaäp ñònh, vò aáy nhôù tôùi ñôøi soáng quaù khöù aáy, chôù khoâng nhôù xa hôn ñôøi soáng aáy. Vò aáy noùi raèng: "Vò kia laø Phaïm thieân, Ñaïi Phaïm thieân, ñaáng Toaøn naêng, Toái thaéng, Bieán nhaõn, Thöôïng toân, Thöôïng ñeá, Saùng taïo chuû, Hoùa sanh chuû, Ñaïi toân, Chuùa teå mò ñònh maïng, ñaáng Töï Taïi, Toå phuï caùc chuùng sanh ñaõ vaø seõ sanh. Chuùng ta do vò Phaïm thieân aáy hoùa sanh. Vò aáy laø thöôøng haèng, kieân coá, thöôøng truù, khoâng bò chuyeån bieán, thöôøng truù nhö vaäy maõi maõi. Coøn chuùng ta do vò Phaïm thieân aáy hoùa sanh ñeán taïi choã naøy. Chuùng ta laø voâ thöôøng, khoâng kieân coá, yeåu thoï vaø chòu söï bieán dòch".
Naøy caùc Tyû-kheo, ñoù laø tröôøng hôïp thöù nhaát, y chæ theo ñoù, caên cöù theo ñoù, moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, chuû tröông moät phaàn Thöôøng truù luaän, moät phaàn Voâ thöôøng luaän, chaáp baûn ngaõ vaø theá giôùi laø thöôøng coøn ñoái vôùi moät haïng höõu tình vaø voâ thöôøng ñoái vôùi moät haïng höõu tình khaùc.
7. Tröôøng hôïp thöù hai, laïi coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, y chæ gì, caên cöù gì, chuû tröông moät phaàn Thöôøng truù luaän, moät phaàn Voâ thöôøng luaän, chaáp baûn ngaõ vaø theá giôùi laø thöôøng coøn ñoái vôùi moät haïng höõu tình vaø voâ thöôøng ñoái vôùi moät haïng höõu tình khaùc?
Naøy caùc Tyû-kheo, coù nhöõng haïng chö Thieân goïi laø Khiddaøpadosikaø (bò nhieãm hoaëc bôûi duïc laïc). Nhöõng vò naøy soáng laâu ngaøy, meâ say trong hyù tieáu duïc laïc. Vì soáng laâu ngaøy, meâ say trong hyù tieáu duïc laïc, neân bò thaát nieäm. Do thaát nieäm, caùc chö Thieân aáy thaùc sanh, töø boû thaân theå chuùng.
8. Naøy caùc Tyû-kheo, söï tình naøy xaûy ra. Moät trong caùc loaøi höõu tình kia khi thaùc sanh töø boû thaân theå aáy, laïi sanh ñeán choã naøy. Khi ñeán taïi choã naøy, vò aáy xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình. Sau khi xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình, vò aáy nhôø nhaát taâm, nhôø tinh taán, nhôø caàn maãn, nhôø khoâng phoùng daät, nhôø chaùnh öùc nieäm, neân taâm nhaäp ñònh. Khi taâm nhaäp ñònh, vò aáy nhôù ñeán ñôøi soáng quaù khöù aáy, chôù khoâng nhôù xa hôn ñôøi soáng aáy.
9. Vò aáy noùi raèng: "Nhöõng chö Thieân khoâng bò nhieãm hoaëc bôûi duïc laïc, chuùng soáng laâu ngaøy khoâng meâ say trong hyù tieáu duïc laïc. Vì soáng laâu ngaøy khoâng meâ say trong hyù tieáu duïc laïc, neân khoâng bò thaát nieäm. Nhôø khoâng thaát nieäm, neân nhöõng chö Thieân aáy khoâng thaùc sanh töø boû thaân theå cuûa chuùng, soáng thöôøng haèng, kieân coá, thöôøng truù, khoâng bò chuyeån bieán, thöôøng truù nhö vaäy maõi maõi. Coøn chuùng ta ñaõ bò nhieãm hoaëc bôûi duïc laïc, soáng laâu ngaøy meâ say trong hyù tieáu duïc laïc. Vì chuùng ta soáng laâu ngaøy meâ say trong hyù tieáu duïc laïc, neân bò thaát nieäm. Do thaát nieäm, chuùng ta töø boû thaân theå naøy, soáng voâ thöôøng, khoâng kieân coá, yeåu thoï, chòu söï bieán dòch vaø thaùc sanh ñeán taïi choã naøy".
Naøy caùc Tyû-kheo, ñoù laø tröôøng hôïp thöù hai, y chæ theo ñoù, caên cöù theo ñoù, moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, chuû tröông moät phaàn Thöôøng truù luaän, moät phaàn Voâ thöôøng luaän, chaáp baûn ngaõ vaø theá giôùi laø thöôøng coøn ñoái vôùi moät haïng höõu tình, vaø voâ thöôøng ñoái vôùi moät haïng höõu tình khaùc.
10. Tröôøng hôïp thöù ba, laïi coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, y chæ gì, caên cöù gì, chuû tröông moät phaàn Thöôøng truù luaän, moät phaàn Voâ thöôøng luaän, chaáp baûn ngaõ vaø theá giôùi laø thöôøng coøn vôùi moät haïng höõu tình, vaø voâ thöôøng ñoái vôùi moät haïng höõu tình khaùc?
Naøy caùc Tyû-kheo, coù nhöõng haïng chö Thieân goïi laø Manopadosikaø (bò nhieãm hoaëc bôûi taâm trí). Chuùng soáng laâu ngaøy nung naáu bôûi söï ñoá kî laãn nhau. Vì soáng laâu ngaøy nung naáu bôûi söï ñoá kî laãn nhau, taâm trí cuûa chuùng oaùn gheùt laãn nhau. Vì taâm trí oaùn gheùt laãn nhau, neân thaân chuùng meät moûi, taâm chuùng meät moûi. Caùc haïng chö Thieân aáy thaùc sanh töø boû thaân theå naøy cuûa chuùng.
11. Naøy caùc Tyû-kheo, söï tình naøy xaûy ra. Moät trong caùc vò höõu tình kia, khi thaùc sanh töø boû thaân theå aáy, laïi sanh ñeán coõi naøy. Khi ñeán taïi choã naøy, vò aáy xuaát gia töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình. Sau khi xuaát gia töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình, vò aáy nhôø nhaát taâm, nhôø tinh taán, nhôø caàn maãn, nhôø khoâng phoùng daät, nhôø chaùnh öùc nieäm, neân taâm nhaäp ñònh. Khi taâm nhaäp ñònh, vò aáy nhôù ñeán ñôøi soáng quaù khöù aáy, nhöng khoâng nhôù xa hôn ñôøi soáng aáy.
12. Vò aáy noùi raèng: "Nhöõng vò chö Thieân khoâng bò nhieãm hoaëc bôûi taâm trí, chuùng soáng laâu ngaøy khoâng nung naáu bôûi söï ñoá kî laãn nhau. Vì soáng laâu ngaøy khoâng nung naáu bôûi söï ñoá kî laãn nhau, taâm trí cuûa chuùng khoâng oaùn gheùt nhau. Vì taâm trí chuùng khoâng oaùn gheùt nhau, neân thaân chuùng khoâng meät moûi, taâm chuùng khoâng meät moûi. Nhöõng haøng chö Thieân aáy khoâng thaùc sanh töø boû thaân theå cuûa chuùng, soáng thöôøng haèng kieân coá, thöôøng truù, khoâng bò chuyeån bieán, thöôøng truù nhö vaäy maõi maõi". Coøn chuùng ta bò nhieãm hoaëc bôûi taâm trí, soáng laâu ngaøy nung naáu bôûi söï ñoá kî laãn nhau, neân taâm trí chuùng ta oaùn gheùt laãn nhau. Vì taâm trí chuùng ta oaùn gheùt laãn nhau, neân thaân meät moûi vaø taâm meät moûi. Chuùng ta thaùc sanh, töø boû thaân naøy, soáng voâ thöôøng khoâng kieân coá, yeåu thoï, chòu söï bieán dòch vaø thaùc sanh ñeán taïi choã naøy".
Naøy caùc Tyû-kheo, ñoù laø tröôøng hôïp thöù ba, y chæ theo ñoù, caên cöù theo ñoù, moät soá Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông moät phaàn Thöôøng truù luaän, moät phaàn Voâ thöôøng luaän, chaáp baûn ngaõ vaø theá giôùi laø thöôøng coøn ñoái vôùi moät haïng höõu tình vaø voâ thöôøng ñoái vôùi moät haïng höõu tình khaùc.
13. Tröôøng hôïp thöù tö, laïi coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, y chæ gì, caên cöù gì chuû tröông moät phaàn Thöôøng truù luaän, moät phaàn Voâ thöôøng luaän, chaáp baûn ngaõ vaø theá giôùi laø thöôøng coøn ñoái vôùi moät haïng höõu tình vaø voâ thöôøng ñoái vôùi moät haïng höõu tình khaùc.
Naøy caùc Tyû-kheo, coù Sa-moân, hay Baø-la-moân laø nhaø suy luaän, laø nhaø thaåm saùt. Do söï chia cheû bieän baùc cuûa suy luaän vaø söï tuøy thuoäc theo thaåm saùt, vò naøy tuyeân boá nhö theá naøy: "Caùi goïi laø maét, laø tai, laø muõi, laø löôõi, laø thaân, caùi baûn ngaõ aáy voâ thöôøng, khoâng kieân coá, khoâng thöôøng truù, bò chuyeån bieán. Caùi goïi laø taâm, laø yù, laø thöùc, caùi baûn ngaõ aáy laø thöôøng coøn, baát bieán, thöôøng truù, khoâng bò chuyeån bieán, thöôøng haèng nhö vaäy maõi maõi".
Naøy caùc Tyû-kheo, ñoù laø tröôøng hôïp thöù tö, y chæ theo ñoù, caên cöù theo ñoù, moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, chuû tröông moät phaàn Thöôøng truù luaän, moät phaàn Voâ thöôøng luaän, chaáp baûn ngaõ vaø theá giôùi laø thöôøng coøn ñoái vôùi moät haïng höõu tình, vaø voâ thöôøng ñoái vôùi moät haïng höõu tình khaùc.
14. Naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng vò Sa-moân, Baø-la-moân naøy chuû tröông moät phaàn Thöôøng truù luaän, moät phaàn Voâ thöôøng luaän, chaáp baûn ngaõ vaø theá giôùi laø thöôøng coøn vôùi boán luaän chaáp. Neáu coù nhöõng Sa-moân hay Baø-la-moân chuû tröông Thöôøng truù luaän, chaáp baûn ngaõ vaø theá giôùi laø thöôøng coøn, chuùng seõ chaáp caû boán luaän chaáp treân, hay moät trong nhöõng luaän chaáp treân, ngoaøi ra khoâng coù luaän chaáp naøo khaùc nöõa.
15. Naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai bieát raèng: "Nhöõng sôû kieán aáy, chaáp tröôùc nhö vaäy, chaáp thuû nhö vaäy, seõ ñöa ñeán nhöõng coõi thuù nhö vaäy, seõ taùc thaønh nhöõng ñònh maïng nhö vaäy". Nhö Lai tueä tri nhö vaäy, Ngaøi laïi tueä tri hôn theá nöõa, vaø Ngaøi khoâng chaáp sôû tri aáy. Nhôø khoâng chaáp sôû tri aáy, noäi taâm ñöôïc tòch tònh. Ngaøi nhö thaät bieát söï taäp khôûi, söï dieät tröø cuûa caùc thoï, vò ngoït, nhöõng nguy hieåm vaø söï xuaát ly cuûa chuùng. Nhôø bieát vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai ñöôïc giaûi thoaùt hoaøn toaøn, khoâng coù chaáp thuû.
Nhöõng phaùp aáy, naøy caùc Tyû-kheo, laø nhöõng phaùp saâu kín khoù thaáy, khoù chöùng, tòch tònh, myõ dieäu, vöôït ngoaøi taàm cuûa luaän lyù suoâng, teá nhò, chæ nhöõng ngöôøi coù trí môùi coù theå nhaän bieát. Nhöõng phaùp aáy, nhöõng ai nhö thaät chaân chaùnh taùn thaùn Nhö Lai môùi noùi ñeán.
16. Naøy caùc Tyû-kheo, coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Höõu bieân Voâ bieân luaän, chaáp theá giôùi laø Höõu bieân Voâ bieân vôùi boán luaän chaáp. Vaø nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân naøy, y chæ gì, caên cöù gì, chuû tröông Höõu bieân Voâ bieân luaän, chaáp theá giôùi laø höõu bieân voâ bieân vôùi boán luaän chaáp?
17. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù Sa-moân hay Baø-la-moân, nhôø nhieät taâm, nhôø tinh taán, nhôø caàn maãn, nhôø khoâng phoùng daät, nhôø chaùnh öùc nieäm, neân taâm nhaäp ñònh. Khi taâm nhaäp ñònh, vò aáy soáng ôû trong ñôøi vôùi tö töôûng theá giôùi laø höõu bieân. Vò aáy noùi raèng: "Theá giôùi naøy laø höõu bieân, coù moät ñöôøng voøng chung quanh. Vì sao vaäy? Vì toâi, nhôø nhaát taâm, nhôø tinh taán, nhôø caàn maãn, nhôø khoâng phoùng daät, nhôø chaùnh öùc nieäm, neân taâm nhaäp ñònh. Khi taâm nhaäp ñònh, toâi soáng vôùi tö töôûng theá giôùi laø höõu bieân. Do ñoù toâi bieát raèng theá giôùi naøy laø höõu bieân, coù moät ñöôøng voøng chung quanh".
Naøy caùc Tyû-kheo, ñoù laø tröôøng hôïp thöù nhaát, y chæ theo ñoù, caên cöù theo ñoù, moät soá Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Höõu bieân Voâ bieân luaän, chaáp theá giôùi laø höõu bieân vaø voâ bieân.
18. Tröôøng hôïp thöù hai, coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, y chæ gì, caên cöù gì, chuû tröông Höõu bieân Voâ bieân luaän, chaáp theá giôùi laø höõu bieân vaø voâ bieân?
Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù Sa-moân, Baø-la-moân, nhôø nhaát taâm, nhôø tinh taán, nhôø caàn maãn, nhôø khoâng phoùng daät, nhôø chaùnh öùc nieäm, neân taâm nhaäp ñònh. Khi taâm nhaäp ñònh, vò aáy soáng ôû trong ñôøi vôùi tö töôûng theá giôùi laø voâ bieân. Vò aáy noùi: "Theá giôùi naøy laø voâ bieân, khoâng coù giôùi haïn". Nhöõng vò Sa-moân, Baø-la-moân naøo ñaõ noùi: "Theá giôùi naøy laø höõu bieân, coù moät ñöôøng voøng xung quanh", nhöõng vò aáy noùi khoâng ñuùng söï thaät. Theá giôùi naøy laø voâ bieân, khoâng coù giôùi haïn. Taïi sao vaäy? Vì toâi nhôø nhaát taâm, nhôø tinh taán, nhôø caàn maãn, nhôø khoâng phoùng daät, nhôø chaùnh öùc nieäm, neân taâm nhaäp ñònh. Khi taâm nhaäp ñònh, toâi soáng vôùi tö töôûng theá giôùi laø voâ bieân. Do ñoù toâi bieát: "Theá giôùi naøy laø voâ bieân, khoâng coù giôùi haïn".
Naøy caùc Tyû-kheo, ñoù laø tröôøng hôïp thöù hai, y chæ nhö vaäy, caên cöù nhö vaäy, coù moät soá Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Höõu bieân Voâ bieân luaän, chaáp theá giôùi laø höõu bieân voâ bieân.
19. Tröôøng hôïp thöù ba, laïi coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, y chæ gì, caên cöù gì, chuû tröông Höõu bieân Voâ bieân luaän, chaáp theá giôùi laø höõu bieân voâ bieân?
Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù Sa-moân hay Baø-la-moân, nhôø nhaát taâm, nhôø tinh taán, nhôø caàn maãn, nhôø khoâng phoùng daät, nhôø chaùnh öùc nieäm, neân taâm nhaäp ñònh. Khi taâm nhaäp ñònh, vò aáy soáng ôû trong ñôøi vôùi tö töôûng theá giôùi laø höõu bieân veà phía treân, phía döôùi vaø theá giôùi laø Voâ bieân veà phía beà ngang. Vò aáy noùi: "Theá giôùi naøy laø höõu bieân vaø voâ bieân". Nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân naøo ñaõ noùi: "Theá giôùi naøy laø höõu bieân, coù moät ñöôøng voøng xung quanh, thì nhöõng vò aáy noùi khoâng ñuùng söï thaät". Nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân naøo ñaõ noùi: "Theá giôùi naøy laø voâ bieân khoâng coù giôùi haïn thì nhöõng vò aáy noùi khoâng ñuùng söï thaät. Theá giôùi naøy vöøa laø höõu bieân, vöøa laø voâ bieân. Taïi sao vaäy? Vì raèng, toâi nhôø nhaát taâm, nhôø tinh taán, nhôø caàn maãn, nhôø khoâng phoùng daät, nhôø chaùnh öùc nieäm, neân taâm nhaäp ñònh. Khi taâm nhaäp ñònh, toâi soáng ôû trong ñôøi vôùi tö töôûng, theá giôùi laø höõu bieân veà phía treân, phía döôùi, vaø theá giôùi laø voâ bieân veà phía beà ngang. Do vaäy toâi bieát: "Theá giôùi naøy vöøa laø höõu bieân vöøa laø voâ bieân".
Naøy caùc Tyû-kheo, ñoù laø tröôøng hôïp thöù ba, y chæ nhö vaäy, caên cöù nhö vaäy, moät soá Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Höõu bieân Voâ bieân luaän, chaáp theá giôùi laø höõu bieân voâ bieân.
20. Tröôøng hôïp thöù tö, laïi coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, y chæ gì, caên cöù gì, chuû tröông Höõu bieân Voâ bieân luaän, chaáp theá giôùi laø höõu bieân voâ bieân?
Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù Sa-moân hay Baø-la-moân laø nhaø suy luaän, laø nhaø thaåm saùt. Do söï chia cheû bieän baùc cuûa suy luaän vaø söï tuøy thuaän theo thaåm saùt, vò naøy tuyeân boá nhö sau: "Theá giôùi naøy khoâng phaûi laø höõu bieân, cuõng khoâng phaûi laø voâ bieân. Nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân naøo ñaõ noùi: "Theá giôùi naøy laø höõu bieân coù giôùi haïn xung quanh", nhöõng vò aáy noùi khoâng ñuùng söï thaät. Laïi nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân naøo ñaõ noùi: "Theá giôùi naøy laø voâ bieân khoâng coù giôùi haïn" nhöõng vò aáy cuõng noùi khoâng ñuùng söï thaät. Laïi nhöõng vò Sa-moân, Baø-la-moân naøo ñaõ noùi: "Theá giôùi naøy vöøa laø höõu bieân vöøa laø voâ bieân", nhöõng vò aáy cuõng noùi khoâng ñuùng söï thaät. Theá giôùi naøy cuõng khoâng phaûi laø höõu bieân, cuõng khoâng phaûi laø voâ bieân.
21. Naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân naøy chuû tröông Höõu bieân Voâ bieân luaän vôùi boán luaän chaáp. Neáu coù nhöõng Sa-moân hay Baø-la-moân naøo chuû tröông Höõu bieân Voâ bieân luaän, chaáp theá giôùi laø höõu bieân voâ bieân, chuùng seõ chaáp caû boán luaän chaáp treân, hay moät trong nhöõng luaän chaáp treân, ngoaøi ra khoâng coù luaän chaáp naøo khaùc nöõa.
22. Naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai tueä tri nhö theá naøy: "Nhöõng sôû kieán aáy, chaáp tröôùc nhö vaäy, chaáp thuû nhö vaäy, seõ ñöa ñeán nhöõng coõi thuù nhö vaäy, seõ taùc thaønh nhöõng ñònh maïng nhö vaäy". Nhö Lai tueä tri nhö vaäy. Ngaøi laïi tueä tri hôn theá nöõa, vaø Ngaøi khoâng chaáp sôû tri aáy. Nhôø khoâng chaáp tröôùc sôû tri aáy, noäi taâm ñöôïc tòch tònh. Ngaøi nhö thaät tueä tri söï taäp khôûi, söï dieät tröø cuûa caùc thoï, vò ngoït, nhöõng nguy hieåm vaø söï xuaát ly cuûa chuùng. Nhôø tueä tri vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai ñöôïc giaûi thoaùt hoaøn toaøn, khoâng coù chaáp thuû.
Nhöõng phaùp aáy, naøy caùc Tyû-kheo, laø nhöõng phaùp saâu kín, khoù thaáy, khoù chöùng, tòch tònh, myõ dieäu, vöôït ngoaøi taàm cuûa luaän lyù suoâng, teá nhò, chæ nhöõng ngöôøi trí môùi coù theå nhaän bieát. Nhöõng phaùp aáy Nhö Lai töï chöùng tri, giaùc ngoä vaø truyeàn thuyeát; vaø chính nhöõng phaùp aáy nhöõng ai nhö thaät chaân chaùnh taùn thaùn Nhö Lai môùi noùi ñeán.
23. Naøy caùc Tyû-kheo, coù moät soá Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Nguïy bieän luaän. Khi bò hoûi vaán ñeà naøy hay vaán ñeà khaùc duøng nhöõng lôøi nguïy bieän tröôøn uoán nhö con löôn vôùi boán luaän chaáp. Vaø nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân aáy, y chæ gì, caên cöù gì, chuû tröông nguïy bieän luaän, khi bò hoûi vaán ñeà naøy hay vaán ñeà khaùc duøng nhöõng lôøi nguïy bieän tröôøn uoán nhö con löôn vôùi boán luaän chaáp?
24. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù Sa-moân hay Baø-la-moân khoâng nhö thaät bieát "Ñaây laø thieän" khoâng nhö thaät bieát "Ñaây laø baát thieän". Vò aáy nghó: Toâi khoâng nhö thaät bieát: "Ñaây laø thieän", khoâng nhö thaät bieát: "Ñaây laø baát thieän" vaø neáu toâi traû lôøi: "Ñaây laø thieän" hoaëc toâi traû lôøi: "Ñaây laø baát thieän", thôøi duïc, tham, saân hoaëc haän, khôûi leân nôi toâi . Neáu duïc, tham, saân hoaëc haän, khôûi leân nôi toâi, nhö vaäy toâi coù theå bò sai laàm. Neáu toâi sai laàm thì toâi bò phieàn muoän. Neáu toâi bò phieàn muoän seõ thaønh moät chöôùng ngaïi cho toâi - Nhö vaäy, vì sôï sai laàm, vì chaùn gheùt sai laàm, neân vò aáy khoâng traû lôøi: "Ñaây laø thieän", cuõng khoâng traû lôøi: "Ñaây laø baát thieän". Khi hoûi ñeán vaán ñeà naøy hay vaán ñeà khaùc, vò aáy duøng lôøi nguïy bieän tröôøn uoán nhö con löôn: "Toâi khoâng noùi laø nhö vaäy. Toâi khoâng noùi laø nhö kia. Toâi khoâng noùi laø khaùc nhö theá. Toâi khoâng noùi laø khoâng phaûi nhö theá. Toâi khoâng noùi laø khoâng khoâng phaûi nhö theá".
Naøy caùc Tyû-kheo, ñoù laø tröôøng hôïp thöù nhaát, y chæ nhö vaäy, caên cöù nhö vaäy, moät soá Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Nguïy bieän luaän, khi bò hoûi vaán ñeà naøy hay vaán ñeà khaùc duøng nhöõng lôøi nguïy bieän tröôøn uoán nhö con löôn.
25. Tröôøng hôïp thöù hai, laïi coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, y chæ gì, caên cöù gì chuû tröông Nguïy bieän luaän, khi bò hoûi vaán ñeà naøy hay vaán ñeà khaùc duøng nhöõng lôøi nguïy bieän tröôøn uoán nhö con löôn?
Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù Sa-moân hay Baø-la-moân, khoâng nhö thaät bieát "Ñaây laø thieän", khoâng nhö thaät bieát "Ñaây laø baát thieän". Vò aáy nghó: Toâi khoâng nhö thaät bieát: "Ñaây laø thieän", khoâng nhö thaät bieát: "Ñaây laø baát thieän". Vì toâi khoâng nhö thaät bieát: "Ñaây laø thieän", khoâng nhö thaät bieát "Ñaây laø baát thieän". Vaø neáu toâi traû lôøi: "Ñaây laø thieän" hoaëc toâi traû lôøi: "Ñaây laø baát thieän", thôøi duïc, tham, saân hoaëc haän, khôûi leân nôi toâi. Neáu duïc, tham, saân hoaëc haän khôûi leân nôi toâi, nhö vaäy toâi coù theå chaáp thuû. Neáu toâi chaáp thuû, thì toâi bò phieàn muoän. Neáu toâi bò phieàn muoän, thôøi thaønh moät chöôùng ngaïi cho toâi
Nhö vaäy, vì sôï chaáp thuû, vì chaùn gheùt chaáp thuû, neân vò aáy khoâng traû lôøi: "Ñaây laø thieän", cuõng khoâng traû lôøi: "Ñaây laø baát thieän". Khi bò hoûi ñeán vaán ñeà naøy hay vaán ñeà khaùc, vò aáy duøng lôøi nguïy bieän tröôøn uoán nhö con löôn: "Toâi khoâng noùi laø nhö vaäy. Toâi khoâng noùi laø nhö kia. Toâi khoâng noùi laø khaùc nhö theá. Toâi khoâng noùi laø khoâng phaûi nhö theá. Toâi khoâng noùi laø khoâng khoâng phaûi nhö theá". Naøy caùc Tyû-kheo, ñoù laø tröôøng hôïp thöù hai, y chæ nhö vaäy, caên cöù nhö vaäy, moät soá Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Nguïy bieän luaän, khi bò hoûi ñeán vaán ñeà naøy hay vaán ñeà khaùc, duøng nhöõng lôøi nguïy bieän tröôøn uoán nhö con löôn.
26. Tröôøng hôïp thöù ba, laïi coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, y chæ gì, caên cöù gì chuû tröông nguïy bieän luaän, khi bò hoûi vaán ñeà naøy hay vaán ñeà khaùc duøng nhöõng lôøi nguïy bieän tröôøn uoán nhö con löôn?
Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù Sa-moân hay Baø-la-moân khoâng nhö thaät bieát "Ñaây laø thieän", khoâng nhö thaät bieát "Ñaây laø baát thieän". Vò aáy nghó: Toâi khoâng nhö thaät bieát: "Ñaây laø thieän", khoâng nhö thaät bieát: "Ñaây laø baát thieän". Vì toâi khoâng nhö thaät bieát "Ñaây laø thieän", khoâng nhö thaät bieát "Ñaây laø baát thieän" vaø neáu toâi traû lôøi: "Ñaây laø thieän" hoaëc traû lôøi: "Ñaây laø baát thieän", coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, baùc hoïc, teá nhò, nghò luaän bieän taøi, bieän baùc nhö chia cheû sôïi toùc, nhöõng vò naøy ñi choã naøy choã kia, nhö muoán ñaû phaù caùc taø kieán vôùi trí tueä cuûa chuùng, chuùng coù theå ñoï taøi, chaát vaán vaø caät naïn toâi. Neáu chuùng ñoï taøi, chaát vaán, caät naïn toâi, toâi coù theå khoâng giaûi ñaùp ñöôïc cho chuùng. Neáu toâi khoâng giaûi ñaùp ñöôïc cho chuùng, thì toâi bò phieàn muoän. Neáu toâi bò phieàn muoän thôøi thaønh moät chöôùng ngaïi cho toâi - Nhö vaäy, vì sôï bò thöû thaùch, vì chaùn gheùt thöû thaùch, neân vò aáy khoâng traû lôøi: "Ñaây laø thieän", cuõng khoâng traû lôøi. "Ñaây laø baát thieän". Khi bò hoûi ñeán vaán ñeà naøy hay vaán ñeà khaùc, vò aáy duøng lôøi nguïy bieän tröôøn uoán nhö con löôn: "Toâi khoâng noùi laø nhö vaäy. Toâi khoâng noùi laø nhö kia. Toâi khoâng noùi laø khaùc nhö theá. Toâi khoâng noùi laø khoâng phaûi nhö theá. Toâi khoâng noùi laø khoâng khoâng phaûi nhö theá". - Naøy caùc Tyû-kheo, ñoù laø tröôøng hôïp thöù ba, y chæ nhö vaäy, caên cöù nhö vaäy, moät soá Sa-moân, chuû tröông nguïy bieän luaän, khi bò hoûi vaán ñeà naøy hay vaán ñeà khaùc duøng nhöõng lôøi nguïy bieän tröôøn uoán nhö con löôn.
27. Tröôøng hôïp thöù tö, laïi coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, y chæ gì, caên cöù gì chuû tröông Nguïy bieän luaän, khi bò hoûi vaán ñeà naøy hay vaán ñeà khaùc duøng nhöõng lôøi nguïy bieän tröôøn uoán nhö con löôn?
Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù Sa-moân, Baø-la-moân ñaàn ñoän ngu si. Vò naøy, vì ñaàn ñoän ngu si, khi bò hoûi vaán ñeà nay hay vaán ñeà khaùc, lieàn duøng nhöõng lôøi nguïy bieän tröôøn uoán nhö con löôn: "Anh hoûi toâi coù moät theá giôùi khaùc hay khoâng?" Neáu toâi nghó "Coù moät theá giôùi khaùc", toâi coù theå traû lôøi vôùi anh: "Coù moät theá giôùi khaùc". Nhöng toâi khoâng noùi laø nhö vaäy. Toâi khoâng noùi laø nhö kia. Toâi khoâng noùi laø khaùc nhö theá. Toâi khoâng noùi laø khoâng phaûi nhö theá. Toâi khoâng noùi laø khoâng khoâng phaûi nhö theá. Neáu anh hoûi toâi: "Khoâng coù moät theá giôùi khaùc phaûi khoâng?" Neáu toâi nghó: "Khoâng coù moät theá giôùi khaùc", toâi coù theå traû lôøi vôùi anh: "Khoâng coù moät theá giôùi khaùc". Nhöng toâi khoâng noùi laø nhö vaäy. Toâi khoâng noùi laø nhö kia. Toâi khoâng noùi laø khaùc nhö theá. Toâi khoâng noùi laø khoâng phaûi nhö theá. Toâi khoâng noùi laø khoâng khoâng phaûi nhö theá. Neáu anh hoûi toâi "Khoâng coù moät theá giôùi khaùc phaûi khoâng?" (... nhö treân... ) "Cuõng coù vaø cuõng khoâng coù moät theá giôùi khaùc?" "Cuõng khoâng coù vaø cuõng khoâng khoâng coù moät theá giôùi khaùc?", "Coù loaïi höõu tình hoùa sanh?", "Khoâng coù loaïi höõu tình hoùa sanh?" "Cuõng coù vaø cuõng khoâng coù loaïi höõu tình hoùa sanh?" "Cuõng khoâng coù vaø cuõng khoâng khoâng coù loaïi höõu tình hoùa sanh?", "Coù keát quaû dò thuïc cuûa caùc nghieäp thieän vaø aùc?", "Khoâng coù keát quaû dò thuïc cuûa nhöõng nghieäp thieän vaø aùc?", "Cuõng coù vaø cuõng khoâng coù keát quaû dò thuïc cuûa nhöõng nghieäp thieän vaø aùc?", "Cuõng khoâng coù vaø cuõng khoâng khoâng coù keát quaû dò thuïc cuûa nhöõng nghieäp thieän vaø aùc?", "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát?", "Nhö Lai khoâng coù toàn taïi sau khi cheát?", "Nhö Lai coù vaø khoâng coù toàn taïi sau khi cheát?", "Nhö Lai khoâng coù vaø cuõng khoâng khoâng coù toàn taïi sau khi cheát?". Anh hoûi toâi nhö vaäy. Neáu toâi nghó : "Nhö Lai khoâng coù vaø cuõng khoâng khoâng coù toàn taïi sau khi cheát". Toâi coù theå traû lôøi : "Nhö Lai khoâng coù vaø cuõng khoâng khoâng coù toàn taïi sau khi cheát". Nhöng toâi khoâng noùi laø nhö vaäy. Toâi khoâng noùi laø nhö kia. Toâi khoâng noùi laø khaùc nhö theá. Toâi khoâng noùi laø khoâng phaûi nhö theá. Toâi khoâng noùi laø khoâng khoâng phaûi nhö theá.
Naøy caùc Tyû-kheo, ñoù laø tröôøng hôïp thöù tö, y chæ nhö vaäy, caên cöù nhö vaäy, moät soá Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Nguïy bieän luaän, khi bò hoûi vaán ñeà naøy hay vaán ñeà khaùc duøng nhöõng lôøi nguïy bieän tröôøn uoán nhö con löôn.
28. Naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Nguïy bieän luaän. Khi bò hoûi vaán ñeà naøy hay vaán ñeà khaùc, duøng nhöõng lôøi nguïy bieän tröôøn uoán nhö con löôn vôùi boán luaän chaáp. Neáu coù nhöõng Sa-moân hay Baø-la-moân naøo chuû tröông Nguïy bieän luaän, khi bò hoûi vaán ñeà naøy hay vaán ñeà khaùc duøng nhöõng lôøi nguïy bieän tröôøn uoán nhö con löôn, chuùng seõ chaáp caû boán luaän chaáp treân hay moät trong nhöõng luaän chaáp treân, ngoaøi ra khoâng coù luaän chaáp naøo khaùc nöõa.
29. Naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai tueä tri nhö theá naøy : "Nhöõng sôû kieán aáy, chaáp tröôùc nhö vaäy, chaáp thuû nhö vaäy, seõ ñöa ñeán coõi thuù nhö vaäy, seõ taùc thaønh nhöõng ñònh maïng nhö vaäy". Nhö Lai tueä tri nhö vaäy. Ngaøi laïi tueä tri hôn theá nöõa. Vaø Ngaøi khoâng chaáp sôû tri aáy. Nhôø khoâng chaáp tröôùc sôû tri aáy, noäi taâm ñöôïc tòch tònh. Ngaøi nhö thaät tueä tri söï taäp khôûi, söï dieät tröø cuûa caùc thoï, vò ngoït, nhöõng nguy hieåm vaø söï xuaát ly cuûa chuùng. Nhôø tueä tri vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai ñöôïc giaûi thoaùt hoaøn toaøn, khoâng coù chaáp thuû.
Nhöõng phaùp aáy, naøy caùc Tyû-kheo, laø nhöõng phaùp saâu kín, khoù thaáy, khoù chöùng, tòch tònh, myõ dieäu, vöôït ngoaøi taàm cuûa luaän lyù suoâng, teá nhò, chæ nhöõng ngöôøi coù trí môùi coù theå phaân bieät. Nhöõng phaùp aáy Nhö Lai ñaõ töï chöùng tri, giaùc ngoä vaø truyeàn thuyeát. Vaø chính nhöõng phaùp aáy nhöõng ai nhö thaät chaân chaùnh taùn thaùn Nhö Lai môùi noùi ñeán.
30. Naøy caùc Tyû-kheo, coù moät soá Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Voâ nhaân luaän, chaáp baûn ngaõ vaø theá giôùi do voâ nhaân sanh vôùi hai luaän chaáp. Vaø nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân aáy, y chæ gì, caên cöù gì, chuû tröông Voâ nhaân luaän, chaáp baûn ngaõ vaø theá giôùi do voâ nhaân sanh?
31. Naøy caùc Tyû-kheo, coù nhöõng chö Thieân goïi laø Voâ töôûng höõu tình. Khi moät töôûng nieäm khôûi leân, thôøi chö Thieân aáy thaùc sanh, töø boû thaân chö Thieân cuûa mình. Naøy caùc Tyû-kheo, söï tình naøy xaåy ra. Moät trong loaøi höõu tình aáy, khi thaùc sanh töø boû thaân chö Thieân aáy cuûa mình, laïi sanh ñeán coõi naøy. Khi ñeán taïi choã naøy, vò aáy xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình. Sau khi xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình, vò aáy nhôø nhieät taâm, nhôø tinh taán, nhôø caàn maãn, nhôø khoâng phoùng daät, nhôø chaùnh öùc nieäm, neân taâm nhaäp ñònh. Vò aáy nhôù ñeán khi töôûng nieäm phaùt sanh, chôù khoâng nhôù xa hôn nöõa. Vò aáy noùi : "Baûn ngaõ vaø theá giôùi do voâ nhaân sanh. Taïi sao vaäy? Vì raèng toâi tröôùc kia khoâng coù, nay toâi coù. Töø nôi traïng thaùi khoâng coù, toâi trôû thaønh loaøi höõu tình".
Naøy caùc Tyû-kheo, ñoù laø tröôøng hôïp thöù nhaát, y chæ nhö vaäy, caên cöù nhö vaäy, moät soá Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Voâ nhaân luaän, chaáp baûn ngaõ vaø theá giôùi do voâ nhaân sanh.
32. Tröôøng hôïp thöù hai, nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, y chæ gì, caên cöù gì, chuû tröông Voâ nhaân luaän, chaáp baûn ngaõ vaø theá giôùi do voâ nhaân sanh?
Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù Sa-moân hay Baø-la-moân laø nhaø bieän luaän, laø nhaø thaåm saùt. Do söï chia cheû bieän baùc cuûa suy luaän vaø söï tuøy thuaän theo thaåm saùt, vò aáy tuyeân boá : "Baûn ngaõ vaø theá giôùi voâ nhaân sanh".
Naøy caùc Tyû-kheo, ñoù laø tröôøng hôïp thöù hai, y chæ nhö vaäy, caên cöù nhö vaäy, moät soá Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Voâ nhaân luaän, chaáp baûn ngaõ vaø theá giôùi do voâ nhaân sanh.
33. Naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Voâ nhaân luaän, chaáp baûn ngaõ vaø theá giôùi do voâ nhaân sanh vôùi hai luaän chaáp. Neáu coù nhöõng Sa-moân hay Baø-la-moân naøo chuû tröông Voâ nhaân luaän, chaáp baûn ngaõ vaø theá giôùi do voâ nhaân sanh, chuùng seõ chaáp caû hai luaän chaáp treân hay moät trong nhöõng luaän chaáp treân, ngoaøi ra khoâng coù luaän chaáp naøo khaùc nöõa.
34. Naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai tueä tri nhö theá naøy : "Nhöõng sôû kieán aáy, chaáp tröôùc nhö vaäy, chaáp thuû nhö vaäy, seõ ñöa ñeán coõi thuù nhö vaäy, seõ taùc thaønh nhöõng ñònh maïng nhö vaäy". Nhö Lai tueä tri nhö vaäy, Ngaøi laïi tueä tri hôn theá nöõa, vaø Ngaøi khoâng chaáp sôû tri aáy. Nhôø khoâng chaáp tröôùc sôû tri aáy, noäi taâm ñöôïc tòch tònh. Ngaøi nhö thaät tueä tri söï taäp khôûi, söï dieät tröø cuûa caùc thoï, vò ngoït, nhöõng nguy hieåm vaø söï xuaát ly cuûa chuùng. Nhôø tueä tri nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai ñöôïc giaûi thoaùt hoaøn toaøn, khoâng coù chaáp thuû. Nhöõng phaùp aáy, naøy caùc Tyû-kheo, laø nhöõng phaùp saâu kín, khoù thaáy, khoù chöùng, tòch tònh, myõ dieäu, vöôït ngoaøi taàm cuûa luaän lyù suoâng, teá nhò, chæ nhöõng ngöôøi coù trí môùi coù theå phaân bieät. Nhöõng phaùp aáy Nhö Lai ñaõ töï chöùng tri, giaùc ngoä vaø tuyeân thuyeát. Vaø chính nhöõng phaùp aáy nhöõng ai nhö thaät chaân chaùnh taùn thaùn Nhö Lai môùi noùi ñeán.
35. Naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân luaän baøn veà quaù khöù toái sô, chaáp kieán veà quaù khöù toái sô, y cöù veà quaù khöù toái sô, ñeà xöôùng nhieàu yù kieán sai khaùc vôùi möôøi taùm luaän chaáp treân. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu coù nhöõng Sa-moân hoaëc Baø-la-moân luaän baøn veà quaù khöù toái sô, chaáp kieán veà quaù khöù toái sô, y cöù veà quaù khöù toái sô, ñeà xöôùng nhieàu yù kieán sai khaùc, chuùng seõ chaáp caû möôøi taùm luaän chaáp treân hay moät trong nhöõng luaän chaáp treân, ngoaøi ra khoâng coù luaän chaáp naøo khaùc nöõa.
36. Naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai tueä tri nhö theá naøy : "Nhöõng sôû kieán aáy, chaáp tröôùc nhö vaäy, chaáp thuû nhö vaäy, seõ ñöa ñeán coõi thuù nhö vaäy, seõ taùc thaønh nhöõng ñònh maïng nhö vaäy". Nhö Lai tueä tri nhö vaäy. Ngaøi laïi tueä tri hôn theá nöõa. Vaø Ngaøi khoâng chaáp sôû tri aáy. Nhôø khoâng chaáp tröôùc sôû tri aáy, noäi taâm ñöôïc tòch tònh. Ngaøi nhö thaät tueä tri söï taäp khôûi, söï dieät tröø cuûa caùc thoï, vò ngoït, nhöõng nguy hieåm vaø söï xuaát ly cuûa chuùng. Nhôø tueä tri vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai ñöôïc giaûi thoaùt hoaøn toaøn, khoâng coù chaáp thuû.
Nhöõng phaùp aáy, naøy caùc Tyû-kheo, laø nhöõng phaùp saâu kín, khoù thaáy, khoù chöùng, tòch tònh, myõ dieäu, vöôït ngoaøi taàm cuûa luaän lyù suoâng, teá nhò, chæ nhöõng ngöôøi coù trí môùi coù theå phaân bieät. Nhöõng phaùp aáy Nhö Lai ñaõ töï chöùng tri, giaùc ngoä vaø truyeàn thuyeát. Vaø chính nhöõng phaùp aáy, nhöõng ai nhö thaät chaân chaùnh taùn thaùn Nhö Lai môùi noùi ñeán.
37. Naøy caùc Tyû-kheo, coù moät soá Sa-moân, Baø-la-moân luaän baøn veà töông lai, chaáp kieán veà töông lai, y cöù veà töông lai, ñeà xöôùng nhieàu yù kieán sai khaùc vôùi boán möôi boán luaän chaáp. Vaø nhöõng vò Sa-moân, Baø-la-moân naøy, y chæ gì, caên cöù gì, luaän baøn veà töông lai, chaáp kieán veà töông lai, y cöù veà töông lai ñeà xöôùng nhieàu yù kieán sai khaùc vôùi boán möôi boán luaän chaáp?
38. Naøy caùc Tyû-kheo, coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông höõu töôûng sau khi cheát, chaáp baûn ngaõ coù töôûng sau khi cheát vôùi möôøi saùu luaän chaáp. Vaø nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân naøy, y chæ gì, caên cöù gì, chuû tröông Höõu töôûng luaän sau khi cheát, vôùi möôøi saùu luaän chaáp?
Nhöõng vò naøy chuû tröông : "Baûn ngaõ coù saéc, khoâng coù beänh, sau khi cheát coù töôûng". Chuùng chuû tröông : "Baûn ngaõ coù saéc vaø cuõng khoâng coù saéc ...", "Baûn ngaõ cuõng khoâng coù saéc vaø cuõng khoâng khoâng coù saéc ...", "Baûn ngaõ laø höõu bieân...", "Baûn ngaõ laø voâ bieân ...", "Baûn ngaõ laø höõu bieân vaø voâ bieân", "Baûn ngaõ cuõng khoâng höõu bieân vaø cuõng khoâng voâ bieân ...", "Baûn ngaõ laø nhaát töôûng ...", "Baûn ngaõ laø dò töôûng ...". "Baûn ngaõ laø thieåu töôûng ...", "Baûn ngaõ laø voâ löôïng töôûng ...", "Baûn ngaõ laø thuaàn laïc ...", "Baûn ngaõ laø thuaàn khoå ...", "Baûn ngaõ laø khoå laïc". Chuùng chuû tröông : "Baûn ngaõ laø khoâng khoå khoâng laïc, khoâng coù beänh, sau khi cheát coù töôûng".
39. Naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân naøy chuû tröông höõu töôûng sau khi cheát, chaáp baûn ngaõ coù töôûng sau khi cheát vôùi möôøi saùu luaän chaáp. Naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng Sa-moân hay Baø-la-moân naøy chuû tröông Höõu töôûng luaän sau khi cheát, chuùng seõ chaáp caû möôøi saùu luaän chaáp treân, hay moät trong nhöõng luaän chaáp treân, ngoaøi ra khoâng coù luaän chaáp naøo khaùc nöõa.
40. Naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai tueä tri nhö theá naøy : "Nhöõng sôû kieán aáy, chaáp tröôùc nhö vaäy, seõ ñöa ñeán coõi thuù nhö vaäy, seõ taùc thaønh nhöõng ñònh maïng nhö vaäy". Nhö Lai tueä tri nhö vaäy, Ngaøi laïi tueä tri hôn theá nöõa, vaø Ngaøi khoâng chaáp sôû tri aáy. Nhôø khoâng chaáp tröôùc sô tri aáy, noäi taâm ñöôïc tòch tònh. Ngaøi nhö thaät tueä tri söï taäp khôûi, söï dieät tröø cuûa caùc thoï, vò ngoït, nhöõng nguy hieåm vaø söï xuaát ly cuûa chuùng. Nhôø tueä tri vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai ñöôïc giaûi thoaùt hoaøn toaøn, khoâng coù chaáp thuû. Nhöõng phaùp aáy, naøy caùc Tyû-kheo, laø nhöõng phaùp saâu kín, khoù thaáy, khoù chöùng, tòch tònh, myõ dieäu, vöôït ngoaøi taàm cuûa luaän lyù suoâng, teá nhò, chæ nhöõng ngöôøi coù trí môùi coù theå phaân bieät. Nhöõng phaùp aáy Nhö Lai ñaõ töï chöùng tri, giaùc ngoä vaø truyeàn thuyeát. Vaø chính nhöõng phaùp aáy, nhöõng ai nhö thaät chaân chaùnh taùn thaùn Nhö Lai môùi noùi ñeán.
Tuïng phaåm thöù ba
1. Naøy caùc Tyû-kheo, coù moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, chuû tröông Voâ töôûng luaän sau khi cheát, chaáp baûn ngaõ khoâng coù töôûng sau khi cheát vôùi taùm luaän chaáp. Vaø nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân naøy, y chæ gì, caên cöù gì, chuû tröông Voâ töôûng luaän sau khi cheát, chaáp baûn ngaõ khoâng coù töôûng sau khi cheát vôùi taùm luaän chaáp?
2. Nhöõng vò naøy chuû tröông : "Baûn ngaõ coù saéc, khoâng coù beänh, sau khi cheát khoâng coù töôûng", "Baûn ngaõ khoâng coù saéc ...", "Baûn ngaõ coù saéc vaø cuõng khoâng coù saéc ...", "Baûn ngaõ khoâng coù saéc vaø cuõng khoâng khoâng coù saéc ...", "Laø höõu bieân ...", "Laø voâ bieân ...", "Laø höõu bieân vaø voâ bieân ...". Caùc vò naøy chaáp baûn ngaõ laø phi höõu bieân vaø phi voâ bieân, khoâng coù beänh, sau khi cheát khoâng coù töôûng.
3. Naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân naøy chuû tröông Voâ töôûng luaän sau khi cheát, chaáp baûn ngaõ khoâng coù töôûng sau khi cheát vôùi taùm luaän chaáp. - Naøy caùc Tyû-kheo, neáu coù nhöõng Sa-moân hay Baø-la-moân naøo chuû tröông Voâ töôûng luaän sau khi cheát, chaáp baûn ngaõ khoâng coù töôûng sau khi cheát, chuùng seõ chaáp caû taùm luaän chaáp treân, hay moät trong nhöõng luaän chaáp treân, ngoaøi ra khoâng coù luaän chaáp naøo khaùc nöõa.
4. Naøy caùc Tyû-kheo. Nhö Lai tueä tri nhö theá naøy : "Nhöõng sôû kieán aáy, chaáp tröôùc nhö vaäy, chaáp thuû nhö vaäy, seõ ñöa ñeán nhöõng coõi thuù nhö vaäy, seõ taùc thaønh nhöõng ñònh maïng nhö vaäy". Nhö Lai tueä tri nhö vaäy. Ngaøi laïi tueä tri hôn theá nöõa, vaø Ngaøi khoâng chaáp sôû tri aáy. Nhôø khoâng chaáp tröôùc sôû tri aáy, noäi taâm ñöôïc tòch tònh. Ngaøi nhö thaät tueä tri söï taäp khôûi, söï dieät tröø cuûa caùc thoï, vò ngoït, nhöõng nguy hieåm vaø söï xuaát ly cuûa chuùng. Nhôø tueä tri vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai ñöôïc giaûi thoaùt hoaøn toaøn, khoâng coù chaáp thuû.
Nhöõng phaùp aáy, naøy caùc Tyû-kheo, laø nhöõng phaùp saâu kín, khoù thaáy, khoù chöùng, tòch tònh, myõ dieäu, vöôït ngoaøi taàm cuûa luaän lyù suoâng, teá nhò, chæ nhöõng ngöôøi coù trí môùi coù theå nhaän bieát. Nhöõng phaùp aáy Nhö Lai töï chöùng tri, giaùc ngoä vaø truyeàn thuyeát; vaø chính nhöõng phaùp aáy nhöõng ai nhö thaät chaân chaùnh taùn thaùn Nhö Lai môùi noùi ñeán.
5. Naøy caùc Tyû-kheo, coù moät soá Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Phi Höõu töôûng Phi Voâ töôûng luaän sau khi cheát, chaáp baûn ngaõ phi höõu töôûng phi voâ töôûng vôùi taùm luaän chaáp. Vaø nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân naøy, y chæ gì, caên cöù gì, chuû tröông Phi Höõu töôûng Phi Voâ töôûng luaän sau khi cheát, chaáp baûn ngaõ phi höõu töôûng phi voâ töôûng vôùi taùm luaän chaáp?
6. Nhöõng vò naøy chaáp: "Baûn ngaõ coù saéc, khoâng coù beänh, sau khi cheát phi höõu töôûng phi voâ töôûng... ", "Baûn ngaõ laø voâ saéc... ", "Baûn ngaõ coù saéc vaø cuõng khoâng coù saéc... ", "Baûn ngaõ laø phi höõu saéc vaø cuõng phi voâ saéc... ", "Baûn ngaõ laø höõu bieân... ", "Baûn ngaõ laø voâ bieân... ", "Baûn ngaõ laø höõu bieân vaø voâ bieân... ".
7. Nhöõng vò naøy chaáp raèng. Baûn ngaõ laø phi höõu bieân vaø cuõng phi voâ bieân, khoâng coù beänh, sau khi cheát phi höõu töôûng phi voâ töôûng, vôùi taùm luaän chaáp. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu coù Sa-moân hay Baø-la-moân naøo, chuû tröông phi höõu töôûng phi voâ töôûng, chuùng seõ chaáp caû taùm luaän chaáp treân, hay moät trong nhöõng luaän chaáp treân, ngoaøi ra khoâng coù luaän chaáp naøo khaùc nöõa.
8. Naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai tueä tri nhö theá naøy: "Nhöõng sôû kieán aáy, chaáp tröôùc nhö vaäy, seõ ñöa ñeán nhöõng coõi thuù nhö vaäy, seõ taùc thaønh nhöõng ñònh maïng nhö vaäy". Nhö Lai tueä tri nhö vaäy. Ngaøi tueä tri hôn theá nöõa, vaø Ngaøi khoâng chaáp sôû tri aáy. Nhôø khoâng chaáp tröôùc sôû tri aáy, noäi taâm ñöôïc tòch tònh. Ngaøi nhö thaät tueä tri söï taäp khôûi, söï dieät tröø cuûa caùc thoï, vò ngoït, nhöõng nguy hieåm vaø söï xuaát ly cuûa chuùng. Nhôø tueä tri vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai ñöôïc giaûi thoaùt hoaøn toaøn, khoâng coù chaáp thuû. Nhöõng phaùp aáy, naøy caùc Tyû-kheo, laø nhöõng phaùp saâu kín, khoù thaáy, khoù chöùng, tòch tònh, myõ dieäu, vöôït ngoaøi taàm cuûa luaän lyù suoâng, teá nhò, chæ nhöõng ngöôøi coù trí môùi coù theå nhaän bieát. Nhöõng phaùp aáy Nhö Lai töï chöùng tri, giaùc ngoä vaø truyeàn thuyeát; vaø chính nhöõng phaùp aáy nhöõng ai nhö thaät chaân chaùnh taùn thaùn Nhö Lai môùi noùi ñeán.
9. Naøy caùc Tyû-kheo, coù moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, chuû tröông Ñoaïn dieät luaän, chaáp tröôùc söï ñoaïn dieät, söï tieâu thaát, söï huûy hoaïi cuûa loaøi höõu tình vôùi baûy luaän chaáp. Vaø nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân naøy, y chæ gì, caên cöù gì, chaáp tröôùc söï ñoaïn dieät, söï tieâu thaát, söï huûy hoaïi cuûa loaøi höõu tình vôùi baûy luaän chaáp?
10. Naøy caùc Tyû-kheo, coù Sa-moân hoaëc Baø-la-moân chuû tröông lyù thuyeát vaø yù kieán: "Vì baûn ngaõ naøy coù saéc, do boán ñaïi hôïp thaønh, do cha meï sanh ra, khi thaân hoaïi bò huûy naùt tieâu dieät, sau khi cheát khoâng coøn nöõa, neân baûn ngaõ naøy nhö theá hoaøn toaøn ñoaïn dieät". Nhö vaäy moät soá ngöôøi chuû tröông söï ñoaïn dieät, söï tieâu thaát vaø söï huûy hoaïi cuûa loaøi höõu tình.
11. Moät vò khaùc laïi noùi: "Naøy oâng, thaät coù baûn ngaõ nhö oâng noùi. Toâi khoâng noùi baûn ngaõ aáy khoâng coù, nhöng baûn ngaõ aáy nhö theá khoâng bò hoaøn toaøn ñoaïn dieät. Laïi coøn moät baûn ngaõ khaùc coù thieân taùnh, coù saéc, thuoäc duïc giôùi, aên caùc ñoà aên ñoaøn thöïc. Baûn ngaõ aáy oâng khoâng bieát, oâng khoâng thaáy. Baûn ngaõ aáy toâi bieát, toâi thaáy. Baûn ngaõ aáy khi thaân hoaïi, bò huûy naùt tieâu dieät, sau khi cheát khoâng coøn nöõa, neân baûn ngaõ aáy nhö theá hoaøn toaøn ñoaïn dieät". Nhö vaäy coù moät soá ngöôøi chuû tröông söï ñoaïn dieät, tieâu thaát vaø huûy hoaïi cuûa loaøi höõu tình.
12. Moät vò khaùc laïi noùi: "Naøy oâng, thaät coù baûn ngaõ aáy nhö oâng noùi. Toâi khoâng noùi baûn ngaõ aáy khoâng coù. Nhöng baûn ngaõ aáy nhö theá khoâng bò hoaøn toaøn ñoaïn dieät. Laïi coøn moät baûn ngaõ khaùc coù thieân taùnh, coù saéc, do yù taïo thaønh, moïi chi tieát tay chaân lôùn nhoû ñeàu ñaày ñuû, khoâng khuyeát moät caên naøo. Baûn ngaõ aáy oâng khoâng bieát, oâng khoâng thaáy. Baûn ngaõ aáy toâi bieát, toâi thaáy. Baûn ngaõ aáy khi thaân hoaïi bò huûy naùt, tieâu dieät, sau khi cheát khoâng coøn nöõa, neân baûn ngaõ aáy nhö theá hoaøn toaøn ñoaïn dieät". Nhö vaäy coù moät soá ngöôøi chuû tröông söï ñoaïn dieät, tieâu thaát vaø huûy hoaïi cuûa loaøi höõu tình.
13. Moät vò khaùc laïi noùi: "Naøy oâng, thaät coù baûn ngaõ aáy nhö oâng noùi. Toâi khoâng noùi baûn ngaõ aáy khoâng coù. Nhöng baûn ngaõ aáy nhö theá khoâng bò hoaøn toaøn ñoaïn dieät. Laïi coøn moät baûn ngaõ khaùc vöôït ngoaøi taát caû saéc töôûng, dieät tröø caùc töôûng choáng ñoái, khoâng öùc nieäm caùc dò töôûng, nhaän hieåu hö khoâng laø voâ bieân. Ñaït ñeán khoâng voâ bieân xöù. Baûn ngaõ aáy oâng khoâng bieát, oâng khoâng thaáy. Baûn ngaõ aáy toâi bieát, toâi thaáy. Baûn ngaõ aáy khi thaân hoaïi, bò huûy naùt tieâu dieät, sau khi cheát khoâng coøn nöõa, neân baûn ngaõ aáy nhö theá hoaøn toaøn ñoaïn dieät". Nhö vaäy coù moät soá ngöôøi chuû tröông söï ñoaïn dieät, tieâu thaát vaø huûy hoaïi cuûa loaøi höõu tình.
14. Moät vò khaùc laïi noùi: "Naøy oâng, thaät coù baûn ngaõ aáy nhö oâng noùi. Toâi khoâng noùi baûn ngaõ aáy khoâng coù. Nhöng baûn ngaõ aáy nhö theá khoâng bò hoaøn toaøn ñoaïn dieät. Laïi coøn moät baûn ngaõ khaùc vöôït ngoaøi taát caû khoâng voâ bieân xöù, nhaän hieåu: Thöùc laø voâ bieân. Ñaït ñeán Thöùc voâ bieân xöù. Baûn ngaõ aáy oâng khoâng bieát, oâng khoâng thaáy. Baûn ngaõ aáy toâi bieát, toâi thaáy. Baûn ngaõ aáy khi thaân hoaïi, bò huûy naùt, tieâu dieät, sau khi cheát khoâng coøn nöõa, neân baûn ngaõ aáy nhö theá hoaøn toaøn ñoaïn dieät". Nhö vaäy coù moät soá ngöôøi chuû tröông söï ñoaïn dieät, tieâu thaát vaø huûy hoaïi cuûa loaøi höõu tình.
15. Moät vò khaùc laïi noùi: "Naøy oâng, thaät coù baûn ngaõ aáy nhö oâng noùi. Toâi khoâng noùi baûn ngaõ aáy khoâng coù. Nhöng baûn ngaõ aáy nhö theá khoâng bò hoaøn toaøn ñoaïn dieät. Laïi coøn moät baûn ngaõ khaùc vöôït ngoaøi taát caû Thöùc voâ bieân xöù, nhaän hieåu: khoâng coù sôû höõu. Ñaït ñeán Voâ sôû höõu xöù. Baûn ngaõ aáy oâng khoâng bieát, oâng khoâng thaáy. Baûn ngaõ aáy toâi bieát, toâi thaáy. Baûn ngaõ aáy khi thaân hoaïi bò huûy naùt, tieâu dieät, sau khi cheát khoâng coøn nöõa, neân baûn ngaõ aáy nhö theá hoaøn toaøn ñoaïn dieät". Nhö vaäy coù moät soá ngöôøi chuû tröông söï ñoaïn dieät, tieâu thaát vaø huûy hoaïi cuûa loaøi höõu tình.
16. Moät vò khaùc laïi noùi: "Naøy oâng, thaät coù baûn ngaõ aáy nhö oâng noùi. Toâi khoâng noùi baûn ngaõ aáy khoâng coù. Nhöng baûn ngaõ aáy nhö theá khoâng bò hoaøn toaøn ñoaïn dieät. Laïi coøn moät baûn ngaõ khaùc vöôït ngoaøi taát caû Voâ sôû höõu xöù, nhaän hieåu: Ñaây laø tòch tònh, ñaây laø myõ dieäu. Ñaït ñeán Phi töôûng Phi phi töôûng xöù. Baûn ngaõ aáy oâng khoâng bieát, oâng khoâng thaáy. Baûn ngaõ aáy toâi bieát, toâi thaáy. Baûn ngaõ aáy khi thaân hoaïi, bò huûy naùt tieâu dieät, sau khi cheát khoâng coøn nöõa, neân baûn ngaõ aáy nhö theá hoaøn toaøn ñoaïn dieät". Nhö vaäy coù moät soá ngöôøi chuû tröông söï ñoaïn dieät, tieâu thaát vaø huûy hoaïi cuûa loaøi höõu tình.
17. Naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân aáy, chuû tröông Ñoaïn dieät luaän, chaáp tröôùc söï ñoaïn dieät, tieâu thaát, huûy hoaïi cuûa loaøi höõu tình vôùi baûy luaän chaáp. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu coù nhöõng vò Sa-moân hay Baø-la-moân naøo chuû tröông Ñoaïn dieät luaän, chaáp tröôùc söï ñoaïn dieät, tieâu thaát, huûy hoaïi cuûa loaøi höõu tình, chuùng chaáp caû baûy luaän chaáp treân, hay moät trong nhöõng luaän chaáp treân, ngoaøi ra khoâng coù luaän chaáp naøo khaùc nöõa.
18. Naøy caùc Tyû-kheo. Nhö Lai tueä tri nhö theá naøy: "Nhöõng sôû kieán aáy, chaáp tröôùc nhö vaäy, seõ ñöa ñeán nhöõng coõi thuù nhö vaäy, seõ taùc thaønh nhöõng ñònh maïng nhö vaäy". Nhö Lai tueä tri. Nhö vaäy, Ngaøi tueä ti hôn theá nöõa, vaø Ngaøi khoâng chaáp sôû tri aáy. Nhôø khoâng chaáp tröôùc sôû tri aáy, noäi taâm ñöôïc tòch tònh. Ngaøi nhö thaät tueä tri söï taäp khôûi, söï dieät tröø cuûa caùc thoï, vò ngoït, nhöõng nguy hieåm vaø söï xuaát ly cuûa chuùng. Nhôø tueä tri nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai ñöôïc giaûi thoaùt hoaøn toaøn, khoâng coù chaáp thuû. Nhöõng phaùp aáy, naøy caùc Tyû-kheo, laø nhöõng phaùp saâu kín, khoù thaáy, khoù chöùng, tòch tònh, myõ dieäu, vöôït ngoaøi taàm cuûa luaän lyù suoâng, teá nhò, chæ nhöõng ngöôøi coù trí môùi coù theå nhaän bieát. Nhöõng phaùp aáy Nhö Lai töï chöùng tri, giaùc ngoä vaø truyeàn thuyeát: vaø chính nhöõng phaùp aáy nhöõng ai nhö thaät chaân chaùnh taùn thaùn Nhö Lai môùi noùi ñeán.
19. Naøy caùc Tyû-kheo, coù moät soá Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Hieän taïi Nieát Baøn luaän, chaáp tröôùc söï toái thöôïng hieän taïi Nieát Baøn cuûa loaøi höõu tình vôùi naêm luaän chaáp. Vaø nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân naøy, y chæ gì, caên cöù gì, chuû tröông Hieän taïi Nieát baøn luaän, chaáp söï toái thöôïng hieän taïi Nieát Baøn cuûa loaøi höõu tình vôùi naêm luaän chaáp?
20. Naøy caùc Tyû-kheo, coù Sa-moân hay Baø-la-moân chuû tröông vaø quan nieäm: "Khi naøo baûn ngaõ naøy taän höôûng, sung maõn naêm moùn duïc laïc, nhö theá baûn ngaõ aáy ñaït ñeán toái thöôïng Nieát Baøn cuûa loaøi höõu tình".
21. Moät vò khaùc laïi noùi: "Naøy oâng, thaät coù baûn ngaõ aáy nhö oâng noùi. Toâi khoâng noùi baûn ngaõ aáy khoâng coù. Nhöng baûn ngaõ aáy nhö theá, khoâng phaûi hoaøn toaøn ñaït ñeán toái thöôïng Nieát Baøn. Vì côù sao? Vì raèng tính cuûa duïc laïc vaø voâ thöôøng, khoå, bieán dòch. Vì taùnh cuûa chuùng laø bieán dòch, chuyeån hoùa, neân öu, bi, khoå, muoän, naõo phaùt sanh. Khi naøo baûn ngaõ aáy ly caùc duïc laïc, ly caùc aùc phaùp, ñaït ñeán vaø an truù vaøo ñeä nhaát thieàn; thieàn ñònh naøy coù taàm, coù töù, coù hyû vaø coù laïc, do ly duïc sanh. Nhö theá, baûn ngaõ aáy ñaït ñeán toái thöôïng hieän taïi Nieát Baøn". Nhö vaäy coù ngöôøi chuû tröông toái thöôïng hieän taïi Nieát Baøn cuûa loaøi höõu tình.
22. Moät vò khaùc laïi noùi: "Naøy oâng, thaät coù baûn ngaõ aáy nhö oâng noùi. Toâi khoâng noùi baûn ngaõ aáy khoâng coù. Nhöng baûn ngaõ aáy nhö theá, khoâng phaûi hoaøn toaøn ñaït ñeán toái thöôïng hieän taïi Nieát Baøn. Vì côù sao? Vì ôû ñaây thieàn ñònh aáy coù taàm, coù töù neân goïi laø thoâ thaùo. Khi naøo baûn ngaõ aáy coù taàm vaø töù, ñaït ñeán vaø an truù ñeä nhò thieàn. Thieàn ñònh naøy noäi taâm yeân tænh, trí chuyeân nhaát caûnh, khoâng taàm, khoâng töù, hyû laïc do ñònh sanh. Nhö theá, baûn ngaõ aáy ñaït ñeán toái thöôïng hieän taïi Nieát Baøn". Nhö vaäy coù ngöôøi chuû tröông toái thöôïng hieän taïi Nieát Baøn cuûa loaøi höõu tình.
23. Moät vò khaùc laïi noùi: "Naøy oâng, thaät coù baûn ngaõ aáy nhö oâng noùi. Toâi khoâng noùi baûn ngaõ aáy khoâng coù. Nhöng baûn ngaõ aáy nhö theá, khoâng phaûi hoaøn toaøn ñaït ñeán toái thöôïng hieän taïi Nieát Baøn. Vì côù sao? Vì ôû ñaây taâm trí coù hyû vaø bò kích ñoäng neân goïi laø thoâ thaùo. Khi naøo baûn ngaõ aáy khoâng tham hyû, truù xaõ, chaùnh nieäm, chaùnh trí, thaân höôûng laïc maø caùc baäc thaùnh goïi laø Hyû nieäm laïc truù - ñaït ñeán vaø an truù ñeä tam thieàn. Nhö theá, baûn ngaõ aáy ñaït ñeán toái thöôïng hieän taïi Nieát Baøn". Nhö vaäy, coù ngöôøi chuû tröông toái thöôïng hieän taïi Nieát Baøn cuûa loaøi höõu tình.
24. Moät vò khaùc laïi noùi: "Naøy oâng, thaät coù baûn ngaõ aáy nhö oâng noùi. Toâi khoâng noùi baûn ngaõ aáy khoâng coù. Nhöng baûn ngaõ aáy nhö theá, khoâng phaûi hoaøn toaøn ñaït ñeán toái thöôïng hieän taïi Nieát baøn. Vì côù sao? Vì ôû ñaây taâm thoï laïc neân goïi laø thoâ thaùo. Khi naøo baûn ngaõ aáy xaû laïc vaø xaû khoå, dieät tröø hyû vaø öu veà tröôùc, ñaït ñeán vaø an truù vaøo ñeä töù thieàn. Thieàn naøy khoâng khoå, khoâng laïc, xaû nieäm thanh tònh. Nhö theá, baûn ngaõ aáy ñaït ñeán toái thöôïng hieän taïi Nieát Baøn". Nhö vaäy coù ngöôøi chuû tröông toái thöôïng hieän taïi Nieát Baøn cuûa loaøi höõu tình.
25. Naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân aáy chuû tröông Hieän taïi Nieát-baøn luaän, chaáp tröôùc söï toái thöôïng hieän taïi Nieát Baøn cuûa loaøi höõu tình vôùi naêm luaän chaáp. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân naøo chuû tröông Hieän taïi Nieát-baøn luaän, chaáp söï toái thöôïng hieän taïi Nieát Baøn cuûa loaøi höõu tình, nhöõng vò naøy seõ chaáp caû naêm luaän chaáp treân, hay moät trong naêm luaän chaáp treân, ngoaøi ra khoâng coøn moät luaän chaáp naøo khaùc nöõa.
26. Naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai tueä tri nhö theá naøy: "Nhöõng sôû kieán aáy, chaáp tröôùc nhö vaäy seõ ñöa ñeán nhöõng coõi thuù nhö vaäy, seõ taùc thaønh nhöõng ñònh maïng nhö vaäy". Nhö Lai tueä tri nhö vaäy. Ngaøi tueä tri hôn theá nöõa, vaø Ngaøi khoâng chaáp sôû tri aáy. Nhôø khoâng chaáp tröôùc sôû tri aáy, noäi taâm ñöôïc tòch tònh. Ngaøi nhö thaät tueä tri söï taäp khôûi, söï dieät tröø cuûa caùc thoï, vò ngoït, nhöõng nguy hieåm vaø söï xuaát ly cuûa chuùng. Nhôø tueä tri nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai ñöôïc giaûi thoaùt hoaøn toaøn khoâng coù chaáp thuû. Nhöõng phaùp aáy, naøy caùc Tyû-kheo, laø nhöõng phaùp saâu kín, khoù thaáy, khoù chöùng, tòch tònh, myõ dieäu, vöôït ngoaøi taàm cuûa luaän lyù suoâng, teá nhò, chæ nhöõng ngöôøi coù trí môùi coù theå nhaän bieát. Nhöõng phaùp aáy Nhö Lai töï chöùng tri, giaùc ngoä vaø truyeàn thuyeát; vaø chính nhöõng phaùp aáy nhöõng ai nhö thaät chaân chaùnh taùn thaùn Nhö Lai môùi noùi ñeán.
27. Naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân aáy luaän baøn veà töông lai, chaáp kieán veà töông lai, y cöù veà töông lai, seõ ñeà xöôùng nhieàu sôû kieán sai khaùc vôùi boán möôi boán luaän chaáp. Naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng Sa-moân hay Baø-la-moân naøo, luaän baøn veà töông lai, chaáp kieán veà töông lai, y cöù veà töông lai, ñeà xöôùng nhieàu sôû kieán sai khaùc. Chuùng seõ chaáp boán möôi boán luaän chaáp treân, hay moät trong nhöõng luaän chaáp treân, ngoaøi ra khoâng coù luaän chaáp naøo khaùc nöõa.
28. Naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai tueä tri nhö theá naøy: "Nhöõng sôû kieán aáy, chaáp tröôùc nhö vaäy, seõ ñöa ñeán nhöõng coõi thuù nhö vaäy, seõ taùc thaønh nhöõng ñònh maïng nhö vaäy". Nhö Lai tueä tri nhö vaäy. Ngaøi tueä tri hôn theá nöõa, vaø Ngaøi khoâng chaáp sôû tri aáy. Nhôø khoâng chaáp tröôùc sôû tri aáy, noäi taâm ñöôïc tòch tònh. Ngaøi nhö thaät tueä tri sö taäp khôûi, söï dieät tröø cuûa caùc thoï, vò ngoït, nhöõng nguy hieåm vaø söï xuaát ly cuûa chuùng. Nhôø tueä tri nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai ñöôïc giaûi thoaùt hoaøn toaøn, khoâng coù chaáp thuû.
29. Naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân aáy luaän baøn veà quaù khöù toái sô vaø luaän baøn veà töông lai, luaän baøn veà quaù khöù toái sô vaø töông lai, chaáp kieán veà quaù khöù toái sô vaø töông lai, y cöù veà quaù khöù toái sô vaø töông lai, ñeà xöôùng nhieàu sôû kieán sai khaùc vôùi saùu möôi hai luaän chaáp. Naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng Sa-moân hay Baø-la-moân naøo, luaän baøn veà quaù khöù toái sô, luaän baøn veà töông lai, luaän baøn veà quaù khöù toái sô vaø töông lai, chaáp kieán veà quaù khöù toái sô vaø töông lai, y cöù veà quaù khöù toái sô vaø töông lai, ñeà xöôùng nhieàu sôû kieán sai khaùc. Nhöõng vò aáy seõ chaáp saùu möôi hai luaän chaáp treân, hay moät trong nhöõng luaän chaáp treân, ngoaøi ra khoâng coù luaän chaáp naøo khaùc nöõa.
30. Naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai tueä tri nhö theá naøy: "Nhöõng sôû kieán aáy, chaáp tröôùc nhö vaäy, seõ ñöa ñeán nhöõng coõi thuù nhö vaäy, seõ taùc thaønh nhöõng ñònh meänh nhö vaäy". Nhö Lai tueä tri nhö vaäy. Ngaøi tueä tri hôn theá nöõa, vaø Ngaøi khoâng chaáp sôû tri aáy. Nhôø khoâng chaáp tröôùc sôû tri aáy, noäi taâm ñöôïc tòch tònh. Ngaøi nhö thaät tueä tri söï taäp khôûi söï dieät tröø cuûa caùc thoï, vò ngoït, nhöõng nguy hieåm vaø söï xuaát ly cuûa chuùng. Nhôø tueä tri nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai ñöôïc giaûi thoaùt hoaøn toaøn, khoâng coù chaáp thuû.
31. Nhöõng phaùp aáy, naøy caùc Tyû-kheo, laø nhöõng phaùp saâu kín, khoù thaáy, khoù chöùng, tòch tònh, myõ dieäu, vöôït ngoaøi taàm cuûa luaän lyù suoâng, teá nhò, chæ nhöõng ngöôøi coù trí môùi coù theå nhaän bieát. Nhöõng phaùp aáy Nhö Lai töï chöùng tri, giaùc ngoä vaø tuyeân thuyeát, vaø chính nhöõng phaùp aáy nhöõng ai nhö thaät chaân chaùnh taùn thaùn Nhö Lai môùi noùi ñeán.
Keát luaän
32. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Thöôøng truù luaän, chaáp baûn ngaõ vaø theá giôùi laø thöôøng truù vôùi boán luaän chaáp. Chuû tröông aáy laø kinh nghieäm caù nhaân, laø söï khoâng bieát, khoâng thaáy, söï caûm thoï cuûa nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, laø söï kích thích, dao ñoäng, xuyeân taïc cuûa nhöõng vò bò tham aùi chi phoái.
33. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông moät phaàn Thöôøng truù luaän, moät phaàn Voâ thöôøng luaän, chaáp baûn ngaõ vaø theá giôùi laø thöôøng coøn ñoái vôùi moät haïng höõu tình vaø voâ thöôøng ñoái vôùi moät haïng höõu tình khaùc vôùi boán luaän chaáp. Chuû tröông aáy laø kinh nghieäm caù nhaân, laø söï khoâng bieát, khoâng thaáy, söï caûm thoï cuûa nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, laø söï kích thích, dao ñoäng, xuyeân taïc cuûa nhöõng vò bò tham aùi chi phoái.
34. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Höõu bieân Voâ bieân luaän, chaáp theá giôùi laø höõu bieân voâ bieân vôùi boán luaän chaáp. Chuû tröông aáy laø kinh nghieäm caù nhaân, laø söï khoâng bieát, khoâng thaáy, söï caûm thoï cuûa nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, laø söï kích thích dao ñoäng, xuyeân taïc cuûa nhöõng vò bò tham aùi chi phoái.
35. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Nguïy bieän luaän. Khi bò hoûi vaán ñeà naøy hay vaán ñeà khaùc duøng nhöõng lôøi nguïy bieän tröôøn uoán nhö con löôn vôùi boán luaän chaáp. Chuû tröông aáy laø kinh nghieäm caù nhaân, laø söï khoâng bieát, khoâng thaáy, söï caûm thoï cuûa nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, laø söï kích thích, dao ñoäng, xuyeân taïc cuûa nhöõng vò bò tham aùi chi phoái.
36. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, chuû tröông Voâ nhaân luaän, chaáp baûn ngaõ vaø theá giôùi do voâ nhaân sanh vôùi hai luaän chaáp. Chuû tröông aáy laø kinh nghieäm caù nhaân, laø söï khoâng bieát khoâng thaáy, söï caûm thoï cuûa nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, laø söï kích thích, dao ñoäng, xuyeân taïc cuûa nhöõng vò bò tham aùi chi phoái.
37. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, luaän baøn veà quaù khöù toái sô, chaáp kieán veà quaù khöù toái sô, y cöù veà quaù khöù toái sô, ñeà xöôùng nhieàu yù kieán sai khaùc vôùi möôøi taùm luaän chaáp. Chuû tröông aáy laø kinh nghieäm caù nhaân, laø söï khoâng bieát, khoâng thaáy, söï caûm thoï cuûa nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, laø söï kích thích, dao ñoäng, xuyeân taïc cuûa nhöõng vò bò tham aùi chi phoái.
38. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Höõu töôûng luaän sau khi cheát, chaáp baûn ngaõ coù töôûng sau khi cheát vôùi möôøi saùu luaän chaáp. Chuû tröông aáy laø kinh nghieäm caù nhaân, laø söï khoâng bieát, khoâng thaáy, söï caûm thoï cuûa nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, laø söï kích thích, dao ñoäng xuyeân taïc cuûa nhöõng vò bò tham aùi chi phoái.
39. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Voâ töôûng luaän sau khi cheát, chaáp baûn ngaõ khoâng coù töôûng sau khi cheát vôùi taùm luaän chaáp. Chuû tröông aáy laø kinh nghieäm caù nhaân, laø söï khoâng bieát, khoâng thaáy, söï caûm thoï cuûa nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, laø söï kích thích, dao ñoäng, xuyeân taïc cuûa nhöõng vò bò tham aùi chi phoái.
40. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Phi Höõu töôûng Phi Voâ töôûng sau khi cheát, chaáp baûn ngaõ phi höõu töôûng phi voâ töôûng sau khi cheát vôùi taùm luaän chaáp. Chuû tröông aáy laø kinh nghieäm caù nhaân, laø söï khoâng bieát, khoâng thaáy, söï caûm thoï cuûa nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, laø söï kích thích, dao ñoäng, xuyeân taïc cuûa nhöõng vò bò tham aùi chi phoái.
41. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Ñoaïn dieät luaän, chaáp tröôùc söï ñoaïn dieät, tieâu maát, huûy hoaïi cuûa loaøi höõu tình vôùi baûy luaän chaáp. Chuû tröông aáy laø kinh nghieäm caù nhaân, laø söï khoâng bieát, khoâng thaáy, söï caûm thoï cuûa nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, laø söï kích thích, dao ñoäng, xuyeân taïc cuûa nhöõng vò bò tham aùi chi phoái.
42. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Hieän taïi Nieát Baøn luaän, chaáp tröôùc söï hieän taïi Nieát Baøn cuûa loaøi höõu tình vôùi naêm luaän chaáp. Chuû tröông aáy laø kinh nghieäm caù nhaân, laø söï khoâng bieát, khoâng thaáy, söï caûm thoï cuûa nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, laø söï kích thích, dao ñoäng, xuyeân taïc cuûa nhöõng vò bò tham aùi chi phoái.
43. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, luaän baøn veà töông lai, chaáp kieán veà töông lai, y cöù veà töông lai, ñeà xöôùng nhieàu sôû kieán sai khaùc vôùi boán möôi boán luaän chaáp. Chuû tröông aáy laø kinh nghieäm caù nhaân, laø söï khoâng bieát, khoâng thaáy, söï caûm thoï cuûa nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, laø söï kích thích, dao ñoäng, xuyeân taïc cuûa nhöõng vò bò tham aùi chi phoái.
44. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, luaän baøn veà quaù khöù toái sô, luaän baøn veà töông lai, luaän baøn veà quaù khöù toái sô vaø töông lai, chaáp kieán veà quaù khöù toái sô vaø töông lai, y cöù veà quaù khöù toái sô vaø töông lai, ñeà xöôùng nhieàu sôû kieán sai khaùc vôùi saùu möôi hai luaän chaáp. Chuû tröông aáy laø kinh nghieäm caù nhaân, laø söï khoâng bieát, khoâng thaáy, söï caûm thoï cuûa nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, laø söï kích thích, dao ñoäng, xuyeân taïc cuûa nhöõng vò bò tham aùi chi phoái.
45. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, chuû tröông Thöôøng truù luaän, chaáp baûn ngaõ vaø theá giôùi laø thöôøng truù vôùi boán luaän chaáp. Chuû tröông aáy phaùt khôûi do söï xuùc chaïm (cuûa caùc caên).
46. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông moät phaàn Thöôøng truù luaän, moät phaàn Voâ thöôøng luaän, chaáp baûn ngaõ vaø theá giôùi laø thöôøng coøn ñoái vôùi moät haïng höõu tình vaø voâ thöôøng ñoái vôùi moät haïng höõu tình khaùc vôùi boán luaän chaáp. Chuû tröông aáy phaùt khôûi do söï xuùc chaïm (cuûa caùc caên).
47. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Höõu bieân Voâ bieân luaän, chaáp theá giôùi laø höõu bieân voâ bieân vôùi boán luaän chaáp. Chuû tröông aáy phaùt khôûi do söï xuùc chaïm (cuûa caùc caên).
48. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Nguïy bieän luaän. Khi bò hoûi vaán ñeà naøy hay vaán ñeà khaùc duøng nhöõng lôøi nguïy bieän tröôøn uoán nhö con löôn vôùi boán luaän chaáp. Chuû tröông aáy phaùt khôûi laø do söï xuùc chaïm (cuûa caùc caên).
49. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, chuû tröông Voâ nhaân luaän, chaáp baûn ngaõ vaø theá giôùi do voâ nhaân sanh vôùi hai luaän chaáp. Chuû tröông aáy phaùt khôûi do söï xuùc chaïm (cuûa caùc caên).
50. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, luaän baøn veà quaù khöù toái sô, chaáp kieán veà quaù khöù toái sô, y chæ veà quaù khöù toái sô, ñeà xöôùng nhieàu yù kieán sai khaùc vôùi möôøi taùm luaän chaáp. Chuû tröông aáy phaùt khôûi do söï xuùc chaïm (cuûa caùc caên).
51. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Höõu töôûng luaän sau khi cheát, chaáp baûn ngaõ coù töôûng sau khi cheát vôùi möôøi saùu luaän chaáp. Chuû tröông aáy phaùt khôûi do söï xuùc chaïm (cuûa caùc caên).
52. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Voâ töôûng luaän sau khi cheát, chaáp baûn ngaõ khoâng coù töôûng sau khi cheát vôùi taùm luaän chaáp. Chuû tröông aáy phaùt khôûi do söï xuùc chaïm (cuûa caùc caên).
53. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Phi Höõu töôûng Phi Voâ töôûng luaän sau khi cheát, chaáp baûn ngaõ phi höõu töôûng phi voâ töôûng sau khi cheát vôùi taùm luaän chaáp. Chuû tröông aáy phaùt khôûi do söï xuùc chaïm (cuûa caùc caên).
54. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Ñoaïn dieät luaän, chaáp tröôùc söï ñoaïn dieät, tieâu maát, huûy hoaïi cuûa loaøi höõu tình vôùi baûy luaän chaáp. Chuû tröông aáy phaùt khôûi do söï xuùc chaïm (cuûa caùc caên).
55. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Hieän taïi Nieát baøn luaän, chaáp tröôùc söï hieän taïi Nieát Baøn cuûa loaøi höõu tình vôùi naêm luaän chaáp. Chuû tröông aáy phaùt khôûi do söï xuùc chaïm (cuûa caùc caên).
56. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, luaän baøn veà töông lai, chaáp kieán veà töông lai, y cöù veà töông lai, ñeà xöôùng nhieàu sôû kieán sai khaùc vôùi boán möôi boán luaän chaáp. Chuû tröông aáy phaùt khôûi do söï xuùc chaïm (cuûa caùc caên).
57. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, luaän baøn veà quaù khöù toái sô, luaän baøn veà töông lai, luaän baøn veà quaù khöù toái sô vaø töông lai, chaáp kieán veà quaù khöù toái sô vaø töông lai, y cöù veà quaù khöù toái sô vaø töông lai, ñeà xöôùng nhieàu sôû kieán sai khaùc vôùi saùu möôi hai luaän chaáp. Chuû tröông aáy phaùt khôûi do söï xuùc chaïm (cuûa caùc caên).
58. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, chuû tröông Thöôøng truù luaän, chaáp baûn ngaõ vaø theá giôùi laø thöôøng coøn vôùi boán luaän chaáp. Nhöõng vò naøy khoâng coù theå caûm thoï nhöõng chuû tröông treân, neáu khoâng coù caûm xuùc.
59. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông moät phaàn Thöôøng truù luaän, moät phaàn Voâ thöôøng luaän, chaáp baûn ngaõ vaø theá giôùi, laø thöôøng coøn ñoái vôùi moät haïng höõu tình vaø voâ thöôøng ñoái vôùi moät haïng höõu tình khaùc vôùi boán luaän chaáp. Nhöõng vò naøy khoâng coù theå caûm thoï nhöõng chuû tröông treân, neáu khoâng coù caûm xuùc.
60. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Höõu bieân Voâ bieân luaän, chaáp theá giôùi laø höõu bieân voâ bieân vôùi boán luaän chaáp. Nhöõng vò naøy khoâng coù theå caûm thoï nhöõng chuû tröông treân, neáu khoâng coù caûm xuùc.
61. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Nguïy bieän luaän. Khi bò hoûi vaán ñeà naøy hay vaán ñeà khaùc duøng nhöõng lôøi nguïy bieän tröôøn uoán nhö con löôn vôùi boán luaän chaáp. Nhöõng vò naøy khoâng coù theå caûm thoï nhöõng chuû tröông treân, neáu khoâng coù caûm xuùc.
62. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, chuû tröông Voâ nhaân luaän, chaáp baûn ngaõ vaø theá giôùi do voâ nhaân sanh vôùi hai luaän chaáp. Caùc vò naøy khoâng coù theå caûm thoï nhöõng chuû tröông treân, neáu khoâng coù caûm xuùc.
63. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, luaän baøn veà quaù khöù toái sô, chaáp kieán veà quaù khöù toái sô, y chæ veà quaù khöù toái sô, ñeà xöôùng nhieàu yù kieán sai khaùc vôùi möôøi taùm luaän chaáp. Nhöõng vò naøy khoâng coù theå caûm thoï nhöõng chuû tröông treân, neáu khoâng coù caûm xuùc.
64. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Höõu töôûng luaän sau khi cheát, chaáp baûn ngaõ coù töôûng sau khi cheát vôùi möôøi saùu luaän chaáp. Caùc vò naøy khoâng coù theå caûm thoï nhöõng chuû tröông treân, neáu khoâng coù caûm xuùc.
65. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Voâ töôûng luaän sau khi cheát, chaáp baûn ngaõ khoâng coù töôûng sau khi cheát vôùi taùm luaän chaáp. Caùc vò naøy khoâng coù theå caûm thoï nhöõng chuû tröông treân, neáu khoâng coù caûm xuùc.
66. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Phi Höõu töôûng Phi Voâ töôûng sau khi cheát, chaáp baûn ngaõ phi höõu töôûng phi voâ töôûng sau khi cheát vôùi taùm luaän chaáp. Caùc vò naøy khoâng coù theå caûm thoï nhöõng chuû tröông treân, neáu khoâng coù caûm xuùc.
67. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Ñoaïn dieät luaän, chaáp tröôùc söï ñoaïn dieät, tieâu maát, huûy hoaïi cuûa loaøi höõu tình vôùi baûy luaän chaáp. Caùc vò naøy khoâng coù theå caûm thoï nhöõng chuû tröông, treân, neáu khoâng coù caûm xuùc.
68. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Hieän taïi Nieát Baøn luaän, chaáp tröôùc hieân taïi Nieát Baøn cuûa loaøi höõu tình vôùi naêm luaän chaáp. Caùc vò naøy khoâng coù theå caûm thoï nhöõng chuû tröông treân, neáu khoâng coù caûm xuùc.
69. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, luaän baøn veà töông lai, chaáp kieán veà töông lai, y cöù veà töông lai, ñeà xöôùng nhieàu sôû kieán sai khaùc vôùi boán möôi boán luaän chaáp. Caùc vò naøy khoâng coù theå caûm thoï nhöõng chuû tröông treân, neáu khoâng coù caûm xuùc.
70. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, luaän baøn veà quaù khöù toái sô, luaän baøn veà töông lai, luaän baøn veà quaù khöù toái sô vaø töông lai, chaáp kieán veà quaù khöù toái sô vaø töông lai, y cöù veà quaù khöù toái sô vaø töông lai, ñeà xöôùng nhieàu sôû kieán sai khaùc vôùi saùu möôi hai luaän chaáp. Nhöõng vò naøy khoâng coù theå caûm thoï nhöõng chuû tröông treân, neáu khoâng coù caûm xuùc.
71. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, chuû tröông Thöôøng truù luaän, chaáp baûn ngaõ vaø theá giôùi laø thöôøng coøn vôùi boán luaän chaáp; nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông moät phaàn Thöôøng truù luaän, moät phaàn Voâ thöôøng luaän; nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, chuû tröông Nguïy bieän luaän; nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, chuû tröông Voâ nhaân luaän; nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân, luaän baøn veà quaù khöù toái sô, nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Höõu töôûng luaän sau khi cheát, nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Voâ töôûng luaän sau khi cheát; nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Phi Höõu töôûng Phi Voâ töôûng sau khi cheát; nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông Ñoaïn dieät luaän; nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân chuû tröông hieän taïi Nieát Baøn luaän; nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân luaän baøn veà quaù khöù toái sô; nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân luaän baøn veà töông lai, chaáp kieán veà quaù khöù toái sô vaø töông lai, y cöù vaøo quaù khöù toái sô vaø töông lai, ñeà xöôùng nhieàu sôû kieán sai khaùc vôùi saùu möôi hai luaän chaáp. Taát caû nhöõng vò naøy coù nhöõng caûm thoï (nhöõng chuû tröông treân) do söï xuùc chaïm qua saùu xuùc xöù. Do duyeân vôùi nhöõng caûm thoï maø tham aùi phaùt khôûi; do duyeân tham aùi, thuû phaùt khôûi; do duyeân thuû, höõu phaùt khôûi; do duyeân höõu, sanh phaùt khôûi, do duyeân sanh, giaø, cheát, saàu, bi, khoå, öu, naõo phaùt khôûi. Naøy caùc Tyû-kheo, khi Tyû-kheo nhö thaät bieát söï taäp khôûi, söï dieät tröø, vò ngoït, söï nguy hieåm vaø söï xuaát ly cuûa saùu choã xuaát xöù, vò aáy seõ coù moät söï hieåu bieát vöôït ra ngoaøi nhöõng ñieàu treân.
72. Naøy caùc Tyû-kheo, coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân naøo luaän baøn veà quaù khöù toái sô, hay luaän baøn veà töông lai, hay luaän baøn veà quaù khöù toái sô vaø töông lai, chaáp kieán veà quaù khöù toái sô vaø töông lai, y cöù vaøo quaù khöù toái sô vaø töông lai, ñeà xöôùng nhieàu sôû kieán sai khaùc taát caû nhöõng vò naøy ñeàu bò bao truøm bôûi löôùi cuûa saùu möôi hai luaän chaáp naøy, daàu chuùng nhaûy voït leân, chuùng vaãn bò haïn cuoäc bao phuû ôû nôi ñaây.
Naøy caùc Tyû-kheo, cuõng ví nhö ngöôøi ñaùnh caù laønh ngheà hay ngöôøi hoïc ñaùnh caù vung löôùi treân maët hoà nöôùc nhoû coù maét sít sao. Ngöôøi aáy nghó: "Nhöõng con caù lôùn ôû trong hoà nöôùc nhoû naøy, taát caû chuùng ñeàu bò bao phuû trong taám löôùi naøy, daàu chuùng coù nhaûy voït leân, chuùng vaãn bò haïn cuoäc bao phuû ôû nôi ñaây". Cuõng nhö vaäy naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân naøo, luaän baøn veà quaù khöù toái sô, hay luaän baøn veà töông lai, hay luaän baøn veà quaù khöù toái sô vaø töông lai, chaáp kieán veà quaù khöù toái sô vaø töông lai, ñeà xöôùng nhieàu sôû kieán sai khaùc, taát caû nhöõng vò naøy ñeàu bò bao phuû trong löôùi cuûa saùu möôi hai luaän chaáp naøy; daàu coù nhaûy voït leân, nhöõng vò naøy vaãn bò haïn cuoäc bao phuû ôû nôi ñaây.
73. Naøy caùc Tyû-kheo, thaân cuûa Nhö Lai coøn toàn taïi, nhöng caùi khieán ñöa ñeán ñôøi soáng khaùc ñaõ bò chaám döùt. Khi thaân cuûa vò naøy coøn toàn taïi thôøi chö Thieân vaø loaøi Ngöôøi coøn coù theå thaáy thaân aáy. Khi thaân hoaïi maïng chung, thôøi chö Thieân vaø loaøi Ngöôøi khoâng theå thaáy ñöôïc.
Naøy caùc Tyû-kheo, nhö nhaùnh coù moät chuøm, xoaøi bò chaët ñöùt, taát caû traùi xoaøi dính vôùi nhaùnh aáy ñeàu bò chung moät soá phaän vôùi nhaùnh kia. Cuõng nhö vaäy naøy caùc Tyû-kheo, thaân cuûa Nhö Lai coøn toàn taïi, nhöng caùi khieán ñöa ñeán moät ñôøi soáng khaùc ñaõ bò chaët ñöùt. Khi thaân cuûa vò naøy coøn toàn taïi thôøi chö Thieân vaø loaøi Ngöôøi coù theå thaáy thaân aáy. Khi thaân hoaïi maïng chung thôøi chö Thieân vaø loaøi Ngöôøi khoâng theå thaáy ñöôïc.
74. Khi nghe noùi vaäy, ñaïi ñöùc Ananda baïch ñöùc Theá Toân:
- Kyø dieäu thay, baïch Theá Toân! Hy höõu thay, baïch Theá Toân! Phaùp moân naøy goïi laø gì, baïch Theá Toân?
- Naøy Ananda, phaùp moân naøy goïi laø "Lôïi Voõng", haõy nhö vaäy maø phuïng trì; goïi laø "Phaùp Voõng", haõy nhö vaäy maø phuïng trì; goïi laø "Phaïm Voõng", haõy nhö vaäy maø phuïng trì; goïi laø "Kieám Voõng", haõy nhö vaäy maø phuïng trì; goïi laø "Voâ thöôïng Chieán thaéng", haõy nhö vaäy maø phuïng trì.
Theá Toân thuyeát nhö vaäy. Caùc Tyû-kheo aáy hoan hyû tín thoï lôøi Theá Toân daïy. Trong khi kinh naøy ñöôïc truyeàn thuyeát, moät ngaøn theá giôùi ñeàu rung ñoäng.
Hoøa thöôïng Thích Minh Chaâu dòch Vieät
Chaân thaønh caùm ôn anh HDC vaø nhoùm Phaät töû VH ñaõ coù thieän taâm göûi taëng aán baûn ñieän töû.
(Bình Anson hieäu ñính, döïa theo baûn Anh ngöõ "The Long Discourses of the Buddha", Maurice Walshe dòch, 1987).
Hieäu ñính: 08/02/2003
Source = BuddhaSasana
[Muïc luïc Tröôøng Boä Kinh]