Truong Bo: 2. Kinh Sa-mon qua

Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Trang Chuû] [ Index Vieät ] [Index Pali]

Tröôøng Boä Kinh
Digha Nikaya
2. Kinh Sa-moân quaû
(Saømannaphala sutta)

1. Nhö vaäy toâi nghe. Moät thôøi Theá Toân ôû taïi Raøjagaha (Vöông Xaù) nôi vöôøn xoaøi cuûa Jìvaka (Kyø-baø) Komaørabhacca, cuøng vôùi ñaïi chuùng Tyû-kheo moät nghìn hai traêm naêm möôi vò. Luùc baáy giôø Ajaøtasattu (A-xaø-theá) con baø Vihehi (Vi-ñeà-hi) vua xöù Magadha (Ma-kieät-ñaø) nhaân leã Boá Taùt vaøo ngaøy raèm thaùng tö Komudi (caây suùng) ñang ngoài treân laàu cao trang nghieâm, chung quanh coù nhieàu ñaïi thaàn haäu haï. Luùc baáy giôø Ajaøtasattu con baø Videhi, vua xöù Magadha, nhaân ngaøy Boá Taùt caûm höùng noùi raèng: "Thaät khaû aùi thay, naøy caùc khanh, ñeâm raèm saùng traêng! Thaät dieãm leä thay, naøy caùc khanh, ñeâm raèm saùng traêng! Thaät myõ mieàu thay, naøy caùc khanh, ñeâm raèm saùng traêng! Thaät eâm dòu thay, naøy caùc khanh, ñeâm raèm saùng traêng! Thaät ñieàm laønh thay, naøy caùc khanh, ñeâm raèm saùng traêng! Nay chuùng ta neân ñeán chieâm baùi vò Sa-moân hay Baø-la-moân naøo, nhôø söï chieâm baùi naøy taâm chuùng ta ñöôïc tònh tín?". Khi nghe noùi vaäy, moät ñaïi thaàn taâu vôùi Ajaøtasattu, con baø Videhi vua nöôùc Magadha: "Taâu Ñaïi vöông, coù Puørana Kassapa (Phuù-la Ca-dieáp) laø vò hoäi chuû, vò giaùo tröôûng, vò sö tröôûng giaùo hoäi, coù tieáng toát, coù danh voïng, khai toå giaùo phaùi, ñöôïc quaàn chuùng toân suøng, doài daøo kinh nghieäm laâu ngaøy, xuaát gia ñaõ laâu naêm, ñaõ ñeán tuoåi tröôûng thöôïng. Mong Ñaïi vöông ñeán chieâm baùi Puørana Kassapa naøy. Chieâm baùi Puørana Kassapa coù theå khieán taâm Ñaïi vöông ñöôïc tònh tín". Khi nghe noùi vaäy Ajaøtasattu, con baø Videhi, vua nöôùc Magadha yeân laëng khoâng noùi gì.
3. Laïi moät ñaïi thaàn khaùc taâu vôùi Ajaøtasattu, con baø Videhi, vua nöôùc Magadha: "Taâu Ñaïi vöông, coù Makkhali Gosaøla (Maëc-giaø-leâ Cuø-xaù-lôïi) laø vò hoäi chuû, vò giaùo tröôûng, vò sö tröôûng giaùo hoäi, coù tieáng toát, coù danh voïng khai toå giaùo phaùi, ñöôïc quaàn chuùng toân suøng, doài daøo kinh nghieäm laâu ngaøy, xuaát gia ñaõ laâu naêm, ñaõ ñeán tuoåi tröôûng thöôïng. Mong Ñaïi vöông chieâm baùi Makkhali Gosaøla naøy. Chieâm baùi vò Makkhali Gosaøla coù theå khieán taâm Ñaïi vöông ñöôïc tònh tín". Khi nghe noùi vaäy. Ajaøtasattu, con baø Videhi vua nöôùc Magadha yeân laëng khoâng noùi gì.
4. Laïi moät ñaïi thaàn khaùc taâu vôùi Ajaøtasattu, con baø Videhi, vua nöôùc Magadha: "Taâu Ñaïi vöông, coù Ajita Kesakambaøli (A-kyø-ña Kyø-xaù-khaâm-baø-la) laø vò hoäi chuû, vò giaùo tröôûng, vò sö tröôûng giaùo hoäi, coù tieáng toát, coù danh voïng, khai toå giaùo phaùi, ñöôïc quaàn chuùng toân suøng, doài daøo kinh nghieäm laâu ngaøy, xuaát gia ñaõ laâu naêm, ñaõ ñeán tuoåi tröôûng thöôïng. Mong Ñaïi vöông ñeán chieâm baùi Ajita Kesakambaøli naøy. Chieâm baùi Ajita Kesakambaøli coù theå khieán taâm Ñaïi vöông ñöôïc tònh tín". Khi nghe noùi vaäy, Ajaøtasattu, coøn baø Videhi, vua nöôùc Magadha yeân laëng khoâng noùi gì.
5. Laïi moät ñaïi thaàn khaùc taâu vôùi Ajaøtasattu, con baø Videhi vua nöôùc Magadha: "Taâu Ñaïi vöông, coù Pakudha Kaccayana (Baø-phuø-ñaø Ca-chieân-neâ) laø vò hoäi chuû, vò giaùo tröôûng, vò sö tröôûng giaùo hoäi, coù tieáng toát, coù danh voïng, khai toå giaùo phaùi, ñöôïc quaàn chuùng toân suøng, doài daøo kinh nghieäm laâu ngaøy, xuaát gia ñaõ laâu naêm, ñaõ ñeán tuoåi tröôûng thöôïng. Mong Ñaïi vöông ñeán chieâm baùi Pakudha Kaccaøyana naøy. Chieâm baùi Pakudha Kaccayana naøy coù theå khieán taâm Ñaïi vöông ñöôïc tònh tín". Khi nghe noùi vaäy. Ajaøtasattu, con baø Videhi, vua nöôùc Magadha yeân laëng khoâng noùi gì.
6. Laïi moät ñaïi thaàn khaùc taâu vôùi Ajaøtasattu, con baø Videhi, vua nöôùc Magadha: "Taâu Ñaïi vöông, coù Sanjaya Belathiputta (Taùn-nhaõ-di Tyø-la-pheâ-phaát) laø vò hoäi chuû, vò giaùo tröôûng, vò sö tröôûng giaùo hoäi, coù tieáng toát, coù danh voïng, khai toå giaùo phaùi, ñöôïc quaàn chuùng toân suøng, doài daøo kinh nghieäm laâu ngaøy, xuaát gia ñaõ laâu naêm, ñaõ ñeán tuoåi tröôûng thöôïng. Mong Ñaïi vöông ñeán chieâm baùi Sanjaya Belathiputta naøy. Chieâm baùi Sanjaya Belathiputta naøy coù theå khieán taâm Ñaïi vöông tònh tín". Khi nghe noùi vaäy, Ajaøtasattu, con baø Videhi, vua nöôùc Magadha yeân laëng khoâng noùi gì.
7. Laïi moät ñaïi thaàn khaùc taâu vôùi Ajaøtasattu, coøn baø Videhi, vua nöôùc Magadha: "Taâu Ñaïi vöông, coù Nigantha Naøtaputta (Ni-kieàn-töû) laø vò hoäi chuû, vò giaùo tröôûng, vò sö tröôûng giaùo hoäi, coù tieáng toát, coù danh voïng, khai toå giaùo phaùi, ñöôïc quaàn chuùng toân suøng, doài daøo kinh nghieäm laâu ngaøy, xuaát gia ñaõ laâu naêm, ñaõ ñeán tuoåi tröôûng thöôïng. Mong Ñaïi vöông ñeán chieâm baùi Nigantha Naøtaputta naøy. Chieâm baùi Nigantha Naøtaputta coù theå khieán taâm Ñaïi vöông ñöôïc tònh tín". Khi nghe noùi vaäy, Ajaøtasattu, con baø Videhi, vua nöôùc Magadha yeân laëng khoâng noùi gì.
8. Luùc baáy giôø Jìvaka Komaørabhacca ngoài yeân laëng caùch Ajaøtasattu, con baø Videhi, vua nöôùc Magadha khoâng xa bao nhieâu. Khi aáy Ajaøtasattu, con baø Videhi, vua nöôùc Magadha, noùi vôùi Jìvaka Komaørabhacca:
- Naøy khanh Jìvaka, sao ngöôi laïi yeân laëng nhö vaäy?
- Taâu Ñaïi vöông, chính taïi vöôøn xoaøi naøy cuûa chuùng con, coù Theá Toân, baäc A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Chaùnh Giaùc, hieän ñang truù nguï vôùi ñaïi chuùng Tyû-kheo moät nghìn hai traêm naêm möôi vò. Theá Toân Gotama coù tieáng ñoàn toát ñeïp sau ñaây lan roäng: "Ñaây laø Theá Toân, baäc A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Chaùnh Giaùc, Minh Haïnh Tuùc, Thieän Theä, Theá Gian Giaûi, Voâ Thöôïng Só, Ñieàu Ngöï Tröôïng Phu, Thieân Nhaân Sö, Phaät, Theá Toân". Ñaïi vöông haõy ñeán chieâm baùi Theá Toân naøy. Raát coù theå, nhôø chieâm baùi Theá Toân, taâm cuûa Ñaïi vöông ñöôïc tònh tín.
- Vaäy khanh Jìvaka, haõy cho thaéng kieäu voi.
- Vaâng, taâu Ñaïi vöông.
9. Jìvaka Komaørabhacca vaâng theo lôøi daïy cuûa Ajaøtasattu, con baø Videhi, vua nöôùc Magadha, sai ngöôøi thaéng naêm traêm con voi caùi, vaø con vöông töôïng vua thöôøng côûi, roài taâu vôùi Ajaøtasattu, con baø Videhi, vua nöôùc Magadha: "Taâu Ñaïi vöông, caùc kieäu voi ñaõ saün saøng. Ngaøi haõy laøm nhöõng gì Ngaøi xem laø phaûi thôøi". Khi baáy giôø Ajaøtasattu, con baø Videhi, vua nöôùc Magadha bieåu caùc cung phi leo leân naêm traêm con voi caùi moãi ngöôøi moät con, coøn mình thì leo leân vöông töôïng vua thöôøng côûi, xuaát haønh ra khoûi Raøjagaha, döôùi aùnh saùng cuûa caùc ngoïn ñuoác ñöôïc caàm cao, vôùi oai nghi cuûa baäc ñaïi vöông, thaúng tieán ñeán vöôøn xoaøi cuûa Jìvaka Komaørabhacca.
10. Khi Ajaøtasattu, con baø Videhi, vua nöôùc Magadha ñi ñeán khoâng xa vöôøn xoaøi, ngaøi boãng sôï haõi, kinh hoaøng, toùc döïng leân. Luùc baáy giôø Ajaøtasattu, con baø Videhi, vua nöôùc Magadha sôï haõi, kinh hoaøng, toùc döïng leân, noùi vôùi Jìvaka Komaørabhacca:
- Naøy khanh Jìvaka, ngöôøi phaûn ta chaêng? Naøy khanh Jìvaka, ngöôøi löôøng gaït ta chaêng? Naøy khanh Jìvaka, ngöôi naïp ta cho keû thuø chaêng? Taïi sao trong moät ñaïi chuùng lôùn nhö theá naøy gaàn moät nghìn hai traêm naêm möôi vò, maø khoâng coù moät tieáng ñaèng haéng, khoâng coù moät tieáng ho, khoâng moät tieáng oàn?
- Taâu Ñaïi vöông, thaàn khoâng phaûn laïi Ngaøi, thaàn khoâng löôøng gaït Ngaøi, taâu Ñaïi vöông, thaàn khoâng naïp Ngaøi cho keû thuø, taâu Ñaïi Vöông, haõy ñi thaúng tôùi; taâu Ñaïi vöông haõy ñi thaúng tôùi. Taïi choã kia trong caên nhaø troøn choã coù nhöõng ngoïn ñeøn ñang thaép saùng.
11. Luùc baáy giôø, Ajaøtasattu, con baø Videhi, vua nöôùc Magadha ñi cho ñeán choã voi coù theå ñi ñöôïc, roài xuoáng voi ñi ñeán cöûa caên nhaø troøn. Khi ñeán nôi lieàn noùi vôùi Jìvaka Komaørabhacca:
- Naøy khanh Jìvaka, Theá Toân ôû taïi ñaâu?
- Taâu Ñaïi vöông, vò aáy laø Theá Toân. Taâu Ñaïi vöông, Theá Toân ngoài döïa vaøo coät chính giöõa, maët höôùng phía Nam, ngoài tröôùc maët chuùng Tyû-kheo.
12. Ajaøtasattu, con baø Videhi, vua nöôùc Magadha lieàn tieán ñeán choã Theá Toân. Khi ñeán roài, vua ñöùng moät beân. Sau ñi ñöùng moät beân, Ajaøtasattu, con baø Videhi, vua nöôùc Magadha nhìn khaép chuùng Tyû-kheo ñang yeân laëng an tònh nhö moät hoà nöôùc trong, caûm höùng noùi raèng: "Mong hoaøng töû Udaøyibhadda (Öu-ñaø-di-baït-ñaø) cuõng ñöôïc söï traàm laëng nhö söï traàm laëng cuûa caùc vò Tyû-kheo naøy vaäy".
- Ñaïi vöông, hình nhö taâm trí cuûa Ñaïi vöông naëng nhieàu veà tình thöông thì phaûi?
- Baïch Theá Toân, con thöông hoaøng töû Udaøyibhadda raát nhieàu. Mong raèng hoaøng töû Udaøyibhadda cuõng ñöôïc söï traàm laëng nhö söï traàm laëng cuûa chuùng Tyû-kheo naøy vaäy.
13. Luùc baáy giôø Ajaøtasattu, con baø Videhi, vua nöôùc Magadha, ñaûnh leã Theá Toân, chaáp tay vaùi chaøo chuùng Tyû-kheo, vaø ngoài xuoáng moät beân. Sau khi ngoài xuoáng moät beân, Ajaøtasattu, con baø Videhi, vua nöôùc Magadha baïch Theá Toân:
- Baïch Theá Toân, con muoán hoûi Theá Toân moät vaán ñeà naøy, neáu Ngaøi cho pheùp con hoûi.
- Ñaïi vöông cöù hoûi tuøy theo yù muoán cuûa Ñaïi vöông.
14. - Cuõng nhö caùc coâng ngheä chöùc nghieäp naøy, nhö ñieàu töôïng sö, ñieàu maõ sö, xa thuaät sö, quaân thuaät sö, quaân kyø binh, nguyeân suùy, chieán só, thöôïng só quan, thaùm töû, doõng só can ñaûm nhö voi chuùa, anh huøng, trang giaùp binh, noâ leä xuaát thaân, hoûa ñaàu quaân, thôï hôùt toùc, ngöôøi haàu taém, thôï laøm baùnh, nhaø laøm voøng hoa, thôï giaët, thôï deät, nhaø laøm thuùng roå, thôï ñoà goám, nhaø toaùn soá, nhaø aán baûn vaø caùc coâng ngheä chöùc nghieäp khaùc, chuùng höôûng ñöôïc keát quaû thieát thöïc hieän taïi töø coâng nghieäp chöùc nghieäp cuûa chuùng. Chuùng giuùp cho töï thaân ñöôïc soáng an laïc, haïnh phuùc. Chuùng giuùp cho vôï con ñöôïc soáng an laïc haïnh phuùc. Chuùng giuùp cho cha meï ñöôïc soáng an laïc, haïnh phuùc. Chuùng giuùp cho baïn beø ñöôïc soáng an laïc haïnh phuùc. Chuùng daâng caùc vaät cuùng döôøng cho Sa-moân, Baø-la-moân, söï cuùng döôøng naøy coù aûnh höôûng ñeán ñôøi sau, lieân heä ñeán thieân giôùi, thoï höôûng phöôùc baùo an laïc, thaùc sanh leân coõi trôøi. Baïch Theá Toân, Ngaøi coù theå chæ cho roõ raøng keát quaû thieát thöïc, hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân chaêng?
15. - Naøy Ñaïi vöông, Ñaïi vöông coù nhôù ñaõ hoûi caâu hoûi aáy vôùi caùc vò Sa-moân, Baø-la-moân khaùc chaêng?
- Baïch Ngaøi, con nhôù ñaõ hoûi caâu hoûi aáy vôùi Sa-moân, Baø-la-moân khaùc.
- Naøy Ñaïi vöông, haõy noùi laïi cho nghe, caùc vò aáy ñaõ traû lôøi vôùi Ñaïi vöông nhö theá naøo, neáu Ñaïi vöông khoâng thaáy gì trôû ngaïi.
- Baïch Theá Toân, con khoâng thaáy gì trôû ngaïi ñoái vôùi ñöùc Theá Toân vaø caùc baäc nhö ñöùc Theá Toân.
- Vaäy Ñaïi vöông haõy noùi ñi.
16. - Baïch Theá Toân, moät thôøi con ñeán Puørana Kassapa, khi ñeán nôi, con noùi leân nhöõng lôøi ñoùn chaøo, chuùc tuïng thaân höõu vaø xaõ giao vôùi Puørana Kassapa vaø ngoài xuoáng moät beân. Sau khi ngoài xuoáng moät beân, con noùi vôùi Puørana Kassapa: "Ngaøi Kassapa, cuõng nhö caùc coâng ngheä, chöùc nghieäp naøy, nhö ñieàu töôïng sö, ñieàu maõ sö, xa thuaät sö, cung thuaät sö, quaân kyø binh, nguyeân suùy, chieán só, thöôïng só quan, thaùm töû, doõng só can ñaûm nhö voi chuùa, anh huøng, trang giaùp binh, noâ leä xuaát thaân, hoûa ñaàu quaân, thôï hôùt toùc, ngöôøi haàu taém, thôï laøm baùnh, nhaø laøm voøng hoa, thôï giaët, thôï deät, nhaø laøm thuùng roå, thôï ñoà goám, nhaø toaùn soá, nhaø aán baûn vaø caùc coâng ngheä chöùc nghieäp khaùc, chuùng höôûng ñöôïc keát quaû thieát thöïc, hieän taïi coâng ngheä chöùc nghieäp cuûa chuùng. Chuùng giuùp cho töï thaân ñöôïc soáng an laïc, haïnh phuùc. Chuùng giuùp cho cha meï ñöôïc soáng an laïc, haïnh phuùc. Chuùng giuùp cho vôï con ñöôïc soáng an laïc, haïnh phuùc. Chuùng giuùp cho baïn beø ñöôïc soáng an laïc, haïnh phuùc. Chuùng daâng caùc vaät cuùng döôøng cho Sa-moân, Baø-la-moân, söï cuùng döôøng naøy coù aûnh höôûng ñeán ñôøi sau, lieân heä ñeán thieân giôùi, thoï höôûng phöôùc baùo an laïc, thaùc sanh leân coõi trôøi. Baïch Ngaøi, Ngaøi coù theå cho bieát keát quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân chaêng?"
17. Baïch Theá Toân, khi nghe noùi vaäy, Puørana Kassapa ñaõ noùi vôùi con: "Naøy Ñaïi vöông, töï laøm hay khieán ngöôøi laøm, cheùm gieát hay khieán ngöôøi cheùm gieát, ñoát naáu hay khieán ngöôøi ñoát naáu, gaây phieàn muoän hay khieán ngöôøi gaây phieàn muoän, gaây aùo naõo hay khieán ngöôøi gaây aùo naõo, töï mình gaây sôï haõi hay khieán ngöôøi gaây sôï haõi, saùt sanh, laáy cuûa khoâng cho, phaù cöûa nhaø maø vaøo, cöôùp boùc, ñaùnh cöôùp moät nhaø leû loi, chaän ñöôøng cöôùp giöït, tö thoâng vôï ngöôøi, noùi laùo, haønh ñoäng nhö vaäy khoâng coù toäi aùc gì. Neáu laáy moät baùnh xe saéc beùn gieát haïi taát caû chuùng sanh treân coõi ñaát thaønh moät ñoáng thòt, thaønh moät choàng chòt, cuõng khoâng vì vaäy maø coù toäi aùc, maø gaây ra toäi aùc. Neáu coù ngöôøi ñi treân bôø phía Nam soâng Haèng gieát haïi, taøn saùt, cheùm gieát, khieán ngöôøi cheùm gieát, ñoát naáu, khieán ngöôøi ñoát naáu, cuõng khoâng vì vaäy maø coù toäi aùc, maø gaây ra toäi aùc. Neáu coù ngöôøi ñi treân bôø phía Baéc soâng Haèng boá thí, khieán ngöôøi boá thí, teá leã, khieán ngöôøi teá leã, cuõng khoâng vì vaäy maø coù phöôùc baùo". Baïch Theá Toân, khi ñöôïc hoûi veà keát quaû hieän taïi thieát thöïc cuûa haïnh Sa-moân, Puørana Kassapa ñaõ traû lôøi vôùi thuyeát voâ nghieäp. Baïch Theá Toân, cuõng nhö hoûi veà traùi xoaøi laïi traû lôøi veà traùi mít, hoaëc hoûi veà traùi mít laïi traû lôøi veà traùi xoaøi. Cuõng vaäy, Baïch Theá Toân, khi ñöôïc hoûi veà keát quaû hieän taïi thieát thöïc cuûa haïnh Sa-moân, Purana Kassapa ñaõ traû lôøi vôùi thuyeát voâ nghieäp, baïch Theá Toân, con nghó: "Laøm sao moät ngöôøi nhö con laïi coù theå laøm moät vò Sa-moân hay Baø-la-moân ôû trong nöôùc con khoâng ñöôïc vui loøng?" Vì vaäy baïch Theá Toân, con khoâng taùn thaùn, cuõng khoâng caät naïn lôøi noùi cuûa Puørana Kassapa. Khoâng taùn thaùn, khoâng caät naïn, daàu khoâng maõn nguyeän cuõng khoâng thoát ra lôøi baát maõn, khoâng coâng nhaän cuõng nhö khoâng baùc boû, con töø choã ngoài ñöùng daäy ra veà.
19. Baïch Theá Toân, moät thôøi con ñeán Makkhali Gosaøla (Maït-giaø-leâ-cuø-xaù-lôïi). Khi ñeán nôi, con noùi leân nhöõng lôøi ñoùn chaøo tuïng thaân höõu vaø xaõ giao vôùi Makkhali Gosaøla vaø ngoài xuoáng moät beân. Sau khi ngoài xuoáng moät beân, con noùi vôùi Makkhali Gosaøla: "Ngaøi Gosaøla, cuõng nhö caùc coâng kyõ ngheä chöùc nghieäp nhö ñieàu töôïng sö... (nhö treân)... Baïch Ngaøi, Ngaøi coù theå cho bieát keát quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân chaêng?"
20. Baïch Theá Toân, khi nghe noùi vaäy, Makkhali Gosaøla ñaõ noùi vôùi con: "Naøy Ñaïi vöông, khoâng coù nhôn, khoâng coù duyeân, caùc loaøi höõu tình bò nhieãm oâ; voâ nhaân, voâ duyeân, caùc loaøi höõu tình bò nhieãm oâ. Khoâng coù nhaân, khoâng coù duyeân, caùc loaøi höõu tình ñöôïc thanh tònh; voâ nhaân, voâ duyeân, caùc loaøi höõu tình ñöôïc thanh tònh. Khoâng coù töï taùc, khoâng coù tha taùc, khoâng coù nhaân taùc, khoâng coù löïc, khoâng coù tinh taán, khoâng coù nhaân löïc, khoâng coù söï coá gaéng cuûa ngöôøi. Taát caû loaøi höõu tình, taát caû sanh vaät, taát caû sinh loaïi, taát caû sinh maïng ñeàu khoâng töï taïi, khoâng löïc, khoâng tinh taán. Chuùng bò daét daãn, chi phoái bôûi ñònh meänh, bôûi ñieàu kieän boä loaïi cuûa chuùng, bôûi caù taùnh cuûa chuùng. Chuùng höôûng thoï khoå laïc, y theo saùu loaïi thaùc sanh cuûa chuùng. Coù taát caû laø moät trieäu boán traêm ngaøn chuûng loaïi thaùc sanh, laïi coù theå saùu ngaøn vaø coù theâm saùu traêm nöõa. Coù naêm traêm loaïi nghieäp vaø coù naêm nghieäp (theo naêm caên), laïi coù ba nghieäp (veà thaân, khaåu, yù) laïi coù toaøn nghieäp (thaân vaø khaåu) vaø baùn nghieäp (yù), coù saùu möôi hai ñaïo, sau möôi hai trung kieáp, saùu giai caáp, taùm nhaân ñòa, boán ngaøn chín traêm sanh nghieäp, boán ngaøn chín traêm keû du haønh, boán ngaøn chín traêm choã ôû cuûa loaøi Naga, hai nghìn caên, ba nghìn caûnh ñòa nguïc, ba möôi saùu traàn giôùi, baûy töôûng thai, baûy voâ töôûng thai, baûy tieát thai (sanh töø ñoát), baûy loaøi thieân, baûy loaøi ngöôøi, baûy loaøi quyû, baûy hoà nöôùc, baûy pavutas (röøng hay hoà nhoû) baûy traêm pavutas baûy vöïc thaúm, baûy traêm papatas (vöïc thaúm), baûy moäng, baûy traêm moäng, coù taùm traêm boán möôi vaïn ñaïi kieáp, trong thôøi gian aáy keû ngu vaø ngöôøi hieàn sau khi löu chuyeån luaân hoài seõ tröø taän khoå ñau. Khoâng coù lôøi nguyeän: vôùi giôùi haïnh naøy, vôùi kyû luaät naøy, vôùi khoå haïnh naøy hay vôùi phaïm haïnh naøy, toâi seõ laøm cho chín muoài nhöõng nghieäp chöa ñöôïc thuaàn thuïc, hoaëc tröø dieät nhöõng nghieäp ñaõ thuaàn thuïc bôûi nhöõng nhaãn thoï lieân tuïc, khoâng theå ño löôøng khoå vaø laïc vôùi nhöõng vaät ño löôøng, trong khi luaân hoài khoâng coù giaûm taêng, khoâng coù thaëng dö, thieáu thoán. Ví nhö moät cuoän chæ ñöôïc tung ra seõ ñöôïc keùo daøi ñeán möùc ñoä naøo ñoù. Cuõng nhö vaäy, keû ngu vaø ngöôøi hieàn sau khi löu chuyeån luaân hoài seõ tröø taän khoå ñau".
21. Baïch Theá Toân, khi ñöôïc con hoûi keát quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân, Makkhali Gosaøla ñaõ traû lôøi vôùi thuyeát luaân hoài tònh hoùa. Baïch Theá Toân, cuõng nhö hoûi veà traùi xoaøi laïi traû lôøi veà traùi mít, hoaëc hoûi veà traùi mít laïi traû lôøi veà traùi xoaøi. Cuõng vaäy, baïch Theá Toân, khi ñöôïc hoûi veà keát quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân, Makkhali Gosaøla ñaõ traû lôøi vôùi thuyeát luaân hoài tònh hoùa. Baïch Theá Toân, con lieàn nghó: "Laøm sao moät ngöôøi nhö con, laïi coù theå laøm moät vò Sa-moân hay Baø-la-moân ôû trong nöôùc con khoâng ñöôïc vui loøng? "Vì vaäy, baïch Theá Toân, con khoâng taùn thaùn cuõng khoâng caät naïn lôøi noùi cuûa Makkhali Gosaøla; khoâng taùn thaùn, khoâng caät naïn, daàu khoâng maõn nguyeän cuõng khoâng thoát ra lôøi baát maõn, khoâng coâng nhaän cuõng khoâng baùc boû, con töø choã ngoài ñöùng daäy ra veà.
22. Baïch Theá Toân, moät thôøi con ñeán Ajita Kesakambaøli (A-kyø-ña-xí-xaù-khaâm-baø-la) khi ñeán nôi con noùi leân nhöõng lôøi ñoùn chaøo, chuùc tuïng thaân höõu vaø xaõ giao vôùi Ajita Kesakambaøli , vaø ngoài xuoáng moät beân. Sau khi ngoài xuoáng moät beân, con noùi vôùi Ajita Kesakambala: "Ngaøi Ajita Kesakambaøli , cuõng nhö caùc coâng ngheä chöùc nghieäp nhö ñieàu töôïng sö... (nhö treân)... Baïch Ngaøi, Ngaøi coù theå chæ cho bieát keát quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân chaêng?"
23. Baïch Theá Toân, khi ñöôïc noùi vaäy, Ajita Kesakambaøli ñaõ noùi vôùi con: "Naøy Ñaïi vöông, khoâng coù boá thí, khoâng coù leã hy sinh, khoâng coù teá töï, khoâng coù quaû dò thuïc caùc nghieäp thieän aùc, khoâng coù ñôøi naøy, khoâng coù ñôøi khaùc, khoâng coù meï, khoâng coù cha, khoâng coù loaïi hoùa sanh, ôû ñôøi khoâng coù nhöõng vò Sa-moân, nhöõng vò Baø-la-moân chaùnh höôùng, chaùnh haïnh, ñaõ töï mình chöùng tri giaùc ngoä ñôøi naøy ñôøi khaùc vaø truyeàn daïy laïi. Con ngöôøi naøy do boán ñaïi hôïp thaønh, khi meänh chung, ñòa ñaïi trôû veà traû laïi cho ñòa giôùi, thuûy ñaïi trôû veà traû laïi cho thuûy giôùi, hoûa ñaïi trôû veà traû laïi cho hoûa giôùi, phong ñaïi trôû veà traû laïi cho phong giôùi, caùc caên nhaäp vaøo hö khoâng. Boán ngöôøi gaùnh quan taøi vôùi ngöôøi naèm trong quan taøi laø naêm, gaùnh ngöôøi cheát mang ñi ñeán choã hoûa taùng, thoát ra nhöõng lôøi taùn tuïng, caùc xöông traéng nhö maøu boà caâu vaø nhöõng vaät cuùng döôøng trôû thaønh tro buïi, chæ coù ngöôøi ngu môùi taùn döông söï boá thí, lôøi noùi cuûa chuùng troáng khoâng, giaû doái, khi chuùng chaáp thuyeát coù söï soáng. Keû ngu cuõng nhö ngöôøi hieàn, sau khi thaân hoaïi maïng chung seõ ñoaïn dieät, tieâu thaát, khoâng coøn toàn taïi sau khi cheát. "
24. Baïch Theá Toân, khi ñöôïc con hoûi keát quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân, Ajita Kesakambaøli ñaõ traû lôøi vôùi thuyeát ñoaïn dieät. Baïch Theá Toân, cuõng nhö hoûi veà traùi mít laïi traû lôøi veà traùi xoaøi, hoûi veà traùi xoaøi laïi traû lôøi veà traùi mít. Cuõng vaäy, baïch Theá Toân, khi ñöôïc hoûi veà keát quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân, Ajita Kesakambaøli ñaõ traû lôøi vôùi thuyeát ñoaïn dieät. Baïch Theá Toân, con lieàn nghó: "Laøm sao moät ngöôøi nhö con laïi coù theå laøm moät vò Sa-moân hay Baø-la-moân ôû trong nöôùc con khoâng ñöôïc vui loøng". Vì vaäy baïch Theá Toân, con khoâng taùn thaùn, cuõng khoâng caät naïn lôøi noùi cuûa Ajita Kesakambaøli . Khoâng taùn thaùn, khoâng caät naïn, daàu khoâng maõn nguyeän cuõng khoâng thoát ra lôøi baát maõn, khoâng coâng nhaän cuõng khoâng baùc boû, con töø choã ngoài ñöùng daäy ra veà.
25. Baïch Theá Toân, moät thôøi con ñeán Pakudha Kaccayana (Baø-phuø-ñaû-ca-chieân-dieân). Khi ñeán nôi con noùi leân nhöõng lôøi ñoùn chaøo, chuùc tuïng thaân höõu vaø xaõ giao vôùi Pakudha Kaccaøyana vaø ngoài xuoáng moät beân. Sau khi ngoài xuoáng moät beân, con noùi vôùi Pakudha Kaccayana: "Ngaøi Pakudha Kaccayana, cuõng nhö caùc coâng ngheä chöùc nghieäp, nhö ñieàu töôïng sö... (nhö treân)... Baïch Ngaøi, Ngaøi coù theå cho bieát keát quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân chaêng?"
26. Baïch Theá Toân, khi ñöôïc noùi vaäy, Pakudha Kaccaøyana noùi vôùi con: "Naøy Ñaïi vöông, coù baûy thaân khoâng bò laøm ra, khoâng laøm ra, khoâng bò saùng taïo, khoâng saùng taïo, khoâng sanh saûn, thöôøng taïi nhö ñænh nuùi, ñöùng thaúng nhö truï ñaù. Chuùng baát ñoäng khoâng chuyeån bieán, khoâng xaâm laêng nhau. Chuùng khoâng aûnh höôûng ñeán laïc hay khoå vôùi nhau hoaëc caû khoå vaø laïc. Baûy thaân aáy laø gì? Ñòa thaân, thuûy thaân, hoûa thaân, phong thaân, khoå, laïc vaø thöù baûy laø maïng. Baûy thaân naøy khoâmg bò laøm ra, khoâng laøm ra, khoâng bò saùng taïo, khoâng saùng taïo, khoâng sanh saûn, thöôøng taïi nhö ñænh nuùi, ñöùng thaúng nhö truï ñaù. Chuùng baát ñoäng khoâng chuyeån bieán, khoâng xaâm laêng, chuùng khoâng aûnh höôûng ñeán laïc hay khoå vôùi nhau, hoaëc caû khoå vaø laïc. ÔÛ ñaây khoâng coù ngöôøi gieát haïi, hoaëc coù ngöôøi bò gieát haïi, ngöôøi nghe hoaëc ngöôøi noùi, ngöôøi bieát hoaëc ngöôøi khieán cho bieát. Khi moät ai duøng löôûi kieám saéc beùn cheùm ñaàu, thôøi khoâng coù ai töôùc ñoaït sanh maïng cuûa ai caû, löôõi kieám chæ rôi vaøo giöõa baûy thaân maø thoâi".
27. Baïch Theá Toân, khi ñöôïc con hoûi veà keát quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân, Pakudha Kaccaøyana ñaû traû lôøi moät vieäc khaùc vôùi moät quan ñieåm khaùc. Baïch Theá Toân, cuõng nhö hoûi veà traùi xoaøi laïi traû lôøi veà traùi mít, hoaëc hoûi veà traùi mít laïi traû lôøi veà traùi xoaøi. Cuõng vaäy, Baïch Theá Toân, khi ñöôïc hoûi veà keát quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân, Pakudha Kaccayana ñaû traû lôøi moät vieäc khaùc vôùi moät quan ñieåm khaùc. Baïch Theá Toân, con lieàn nghó: "Laøm sao moät ngöôøi nhö con laïi coù theå laøm moät vò Sa-moân, hay Baø-la-moân ôû trong nöôùc con khoâng ñöôïc vui loøng". Vì vaäy, baïch Theá Toân, con khoâng taùn thaùn, khoâng caät naïn, boû lôøi noùi cuûa Pakudha Kaccayana. Khoâng taùn thaùn, khoâng caät naïn, daàu khoâng maõn nguyeän, cuõng khoâng thoát ra lôøi baát maõn, khoâng coâng nhaän cuõng khoâng baùc boû, con töø choã ngoài vaø ñöùng daäy ra veà.
28. Baïch Theá Toân, moät thôøi con ñeán Nigantha Naøtaputta (Ni-kieàn-töû). Khi ñeán nôi, con noùi leân nhöõng lôøi ñoùn chaøo, chuùc tuïng thaân höõu vaø xaõ giao vôùi Nigantha Naøtaputta vaø ngoài xuoáng moät beân. Sau khi ngoài xuoáng moät beân, con noùi vôùi Nigantha Naøtaputta: "Ngaøi Aggivessana, caùc coâng ngheä chöùc nghieäp nhö ñieàu töôïng sö, ... (nhö treân) ... Baïch Ngaøi, Ngaøi coù theå cho bieát keát quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân ?"
29. Baïch Theá Toân, khi ñöôïc hoûi vaäy, Nigantha Naøtaputta noùi vôùi con: "Naøy Ñaïi vöông, moät ngöôøi Nigantha (Ni kieàn töû) soáng cheá ngöï bôûi boán loaïi caám giôùi. Naøy Ñaïi vöông, theá naøo laø moät ngöôøi Nigantha soáng cheá ngöï bôûi boán loaïi caám giôùi? Naøy Ñaïi vöông, moät Nigantha soáng gìn giöõ ñoái vôùi taát caû loaïi nöôùc, gìn giöõ ñoái vôùi moïi aùc phaùp, soáng taåy saïch taát caû aùc phaùp vaø soáng vôùi yù chí gìn giöõ ñoái vôùi taát caû aùc phaùp. Naøy Ñaïi vöông, nhö vaäy moät Nigantha soáng cheá ngöï bôûi boán loaïi caám giôùi. Naøy Ñaïi vöông, vì moät Nigantha soáng cheá ngöï bôûi boán loaïi caám giôùi, neân vò aáy ñöôïc goïi laø Gotatto (moät vò ñaõ ñi ñeán ñích), Yatatto (moät vò ñaõ ñieàu phuïc töï taâm) vaø Thitatto (moät vò ñaõ an truù ñöôïc töï taâm)".
30. Baïch Theá Toân, khi ñöôïc con hoûi ñeán keát quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân, Nigantha Naøtaputta ñaõ traû lôøi vôùi söï cheá ngöï bôûi boán loaïi caám giôùi. Baïch Theá Toân, cuõng nhö hoûi veà traùi xoaøi laïi traû lôøi veà traùi mít, hoaëc hoûi veà traùi mít laïi traû lôøi veà traùi xoaøi. Cuõng vaäy, baïch Theá Toân, khi ñöôïc hoûi veà keát quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân, Nigantha Naøtaputta ñaõ traû lôøi vôùi söï cheá ngöï bôûi boán caám giôùi. Baïch Theá Toân, con lieàn nghó: "Laøm sao moät ngöôøi nhö con laïi coù theå laøm moät vò Sa-moân hay Baø-la-moân ôû trong nöôùc con khoâng ñöôïc vui loøng". Vì vaäy, baïch Theá Toân, con khoâng taùn thaùn, cuõng khoâng caät naïn lôøi noùi cuûa Nigantha Naøtaputta. Khoâng taùn thaùn khoâng caät naïn, duø khoâng maõn nguyeän, cuõng khoâng thoát ra lôøi baát maõn, khoâng coâng nhaän cuõng khoâng baùc boû, con töø choã ngoài ñöùng daäy ra veà.
31. Baïch Theá Toân, moät hoâm con ñeán Sanjaya Belatthiputta (Taùn-nhaõ-di-Tyø-la-leâ-phaát). Khi ñeán nôi, con noùi leân nhöõng lôøi ñoùn chaøo chuùc tuïng thaân höõu vaø xaõ giao vôùi Sanjaya Belatthiputta vaø ngoài xuoáng moät beân. Sau khi ngoài xuoáng moät beân, con noùi vôùi Sanjaya Belatthiputta: "Ngaøi Sanjaya, caùc coâng ngheä chöùc nghieäp nhö ñieàu töôïng sö... (nhö treân)... Baïch Ngaøi, Ngaøi coù theå cho bieát keát quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân chaêng?"
32. Baïch Theá Toân, khi ñöôïc noùi vaäy, Sanjaya Belatthiputta ñaõ traû lôøi vôùi con: "Neáu anh hoûi: "Coù moät theá giôùi khaùc hay khoâng?" Neáu toâi nghó "Coù moät theá giôùi khaùc", toâi coù theå traû lôøi vôùi anh: "Coù moät theá giôùi khaùc". Nhöng toâi khoâng noùi laø nhö vaäy. Toâi khoâng noùi laø nhö kia. Toâi khoâng noùi laø khaùc nhö theá. Toâi khoâng noùi laø khoâng phaûi nhö theá. Toâi khoâng noùi laø khoâng khoâng phaûi nhö theá. Neáu anh hoûi toâi: "Khoâng coù moät theá giôùi khaùc phaûi khoâng?" Neáu toâi nghó: "Khoâng coù moät theá giôùi khaùc", toâi coù theå traû lôøi vôùi anh: "Khoâng coù moät theá giôùi khaùc". Nhöng toâi khoâng noùi laø nhö vaäy. Toâi khoâng noùi laø nhö kia. Toâi khoâng noùi laø khaùc nhö theá. Toâi khoâng noùi laø khoâng phaûi nhö theá. Toâi khoâng noùi laø khoâng khoâng phaûi nhö theá. Neáu anh hoûi toâi "Khoâng coù moät theá giôùi khaùc phaûi khoâng?" (... nhö treân... ) "Cuõng coù vaø cuõng khoâng coù moät theá giôùi khaùc?" "Cuõng khoâng coù vaø cuõng khoâng khoâng coù moät theá giôùi khaùc?", "Coù loaïi höõu tình hoùa sanh?", "Khoâng coù loaïi höõu tình hoùa sanh?" "Cuõng coù vaø cuõng khoâng coù loaïi höõu tình hoùa sanh?" "Cuõng khoâng coù vaø cuõng khoâng khoâng coù loaïi höõu tình hoùa sanh?", "Coù keát quaû dò thuïc cuûa caùc nghieäp thieän vaø aùc?", "Khoâng coù keát quaû dò thuïc cuûa nhöõng nghieäp thieän vaø aùc?", "Cuõng coù vaø cuõng khoâng coù keát quaû dò thuïc cuûa nhöõng nghieäp thieän vaø aùc?", "Cuõng khoâng coù vaø cuõng khoâng khoâng coù keát quaû dò thuïc cuûa nhöõng nghieäp thieän vaø aùc?", "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát?", "Nhö Lai khoâng coù toàn taïi sau khi cheát?", "Nhö Lai coù vaø khoâng coù toàn taïi sau khi cheát?", "Nhö Lai khoâng coù vaø cuõng khoâng khoâng coù toàn taïi sau khi cheát?". Anh hoûi toâi nhö vaäy. Neáu toâi nghó : "Nhö Lai khoâng coù vaø cuõng khoâng khoâng coù toàn taïi sau khi cheát". Toâi coù theå traû lôøi : "Nhö Lai khoâng coù vaø cuõng khoâng khoâng coù toàn taïi sau khi cheát". Nhöng toâi khoâng noùi laø nhö vaäy. Toâi khoâng noùi laø nhö kia. Toâi khoâng noùi laø khaùc nhö theá. Toâi khoâng noùi laø khoâng phaûi nhö theá. Toâi khoâng noùi laø khoâng khoâng phaûi nhö theá."
33. Baïch Theá Toân, khi ñöôïc con hoûi keát quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân, Sanjaya Belatthiputta ñaõ traû lôøi vôùi Nguïy bieän luaän. Baïch Theá Toân, cuõng nhö hoûi veà traùi xoaøi laïi traû lôøi veà traùi mít , hoaëc hoûi traùi mít laïi traû lôøi traùi xoaøi . Cuõng vaäy, baïch Theá Toân, khi ñöôïc hoûi veà keát quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân, Sanjaya Belatthiputta ñaõ traû lôøi vôùi Nguïy bieän luaän. Baïch Theá Toân, con lieàn nghó: "Laøm sao moät ngöôøi nhö con, laïi coù theå laøm moät vò Sa-moân hay Baø-la-moân ôû trong nöôùc con khoâng ñöôïc vui loøng". Vì vaäy, Baïch Theá Toân, con khoâng taùn thaùn cuõng khoâng caät naïn lôøi noùi cuûa Sanjaya Belatthiputta. Khoâng taùn thaùn, khoâng caät naïn, daàu khoâng maõn nguyeän, cuõng khoâng thoát ra lôøi baát maõn. Khoâng coâng nhaän cuõng khoâng baùc boû, con töø choã ngoài ñöùng daäy ra veà.
34. Vaäy neân baïch Theá Toân, con cuõng hoûi Theá Toân. baïch Theá Toân, cuõng nhö caùc coâng ngheä chöùc nghieäp. Nhö ñieàu töôïng sö, ñieàu maõ sö, xa thuaät sö, cung thuaät sö, quaân kyø binh, nguyeân soaùi, chieán só, thöôïng só quan, thaùm töû, duõng só can ñaûm nhö voi chuùa, anh huøng, trang giaùp binh, noâ leä xuaát thaân, hoûa ñaàu quaân, thôï hôùt toùc, ngöôøi haàu taém, thôï laøm baùnh, nhaø voøng hoa, thôï giaët, thôï deät, nhaø laøm thuùng roå, thôï ñoà goám, nhaø toaùn soá, nhaø aán baûn, caùc coâng ngheä chöùc nghieäp khaùc. Chuùng höôûng ñöôïc keát quaû thieát thöïc hieän taïi coâng ngheä chöùc nghieäp cuûa chuùng. Chuùng giuùp cho töï thaân ñöôïc soáng an laïc, haïnh phuùc. Chuùng giuùp cho cha meï ñöôïc soáng an laïc, haïnh phuùc. Chuùng giuùp cho cha meï ñöôïc soáng an laïc haïnh phuùc. Chuùng giuùp cho baïn beø ñöôïc soáng an laïc haïnh phuùc. Chuùng daâng caùc vaät cuùng döôøng cho Sa-moân, Baø-la-moân, söï cuùng döôøng naøy coù aûnh höôûng ñeán ñôøi sau, lieân heä ñeán thieân giôùi, thoï höôûng phöôùc baùo an laïc, thaùc sanh leân coõi trôøi. Baïch Theá Toân, Theá Toân coù theå cho bieát keát quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân chaêng?
- Ñaïi vöông coù theå ñöôïc. Naøy Ñaïi vöông, ta seõ hoûi Ñaïi vöông veà vaán ñeà naøy. Ñaïi vöông haõy traû lôøi tuøy theo yù muoán cuûa Ñaïi vöông.
35. Ñaïi vöông nghó sao? Neáu Ñaïi vöông coù moät ngöôøi noâ boäc, daäy sôùm, thöùc khuya, thi haønh moïi meänh leänh cuûa chuû, laøm ñeïp loøng moïi ngöôøi, lôøi noùi kính aùi, chuù yù töøng neùt maët (cuûa Ñaïi vöông). Ngöôøi aáy nghó: "Thaät hy höõu thay! Thaät kyø dieäu thay quaû vò thaùc sanh cuûa caùc coâng ñöùc, quaû dò thuïc cuûa caùc coâng ñöùc. Ñöùc vua Ajaøtasattu, con cuûa baø Videhi cuûa nöôùc Magadha, laø ngöôøi, toâi ñaây laø ngöôøi. Vò vua Ajaøtasattu con baø Videhi, cuûa nöôùc Magadha, soáng taän höôûng ñaày ñuû naêm moùn duïc laïc, toâi nghó khoâng khaùc gì vò thieân thaàn, coøn toâi laø ngöôøi noâ boäc, laøm moïi coâng vieäc, daäy sôùm, thöùc khuya, thi haønh moïi meänh leänh cuûa chuû, laøm ñeïp loøng moïi ngöôøi, lôøi noùi kính aùi, chuù yù töøng neùt maët (cuûa vua). Vaäy ta haõy laøm caùc coâng ñöùc nhö vua kia, ta haõy caïo boû raâu toùc, khoaùc aùo caø sa, töø boû gia ñình xuaát gia tu ñaïo". Vaø ngöôøi noâ leä aáy, moät thôøi khaùc, caïo boû raâu toùc, khoaùc aùo caø sa, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình, xuaát gia tu ñaïo. Sau khi xuaát gia nhö vaäy, ngöôøi aáy soáng cheá ngöï thaân, soáng cheá ngöï lôøi noùi, soáng cheá ngöï yù nghó, baèng loøng vôùi nhu caàu toái thieåu veà aên uoáng, y aùo, hoan hæ soáng an tònh. Neáu nhöõng ngöôøi cuûa Ñaïi vöông ñeán taâu vôùi Ñaïi vöông. "Ñaïi vöông coù bieát chaêng? Coù ngöôøi noâ boäc cuûa Ñaïi vöông, laøm moïi coâng vieäc, daäy sôùm, thöùc khuya, thi haønh moïi meänh leänh cuûa chuû, laøm ñeïp loøng moïi ngöôøi, lôøi noùi kính aùi, chuù yù töøng neùt maët (cuûa Ñaïi vöông). Taâu Ñaïi vöông, ngöôøi aáy ñaõ caïo boû raâu toùc, khoaùc aùo caø sa, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình, xuaát gia tu ñaïo. Sau khi xuaát gia nhö vaäy, ngöôøi aáy soáng cheá ngöï thaân, cheá ngöï lôøi noùi, cheá ngöï yù nghó, baèng loøng vôùi nhu caàu toái thieåu veà aên uoáng, y aùo, hoan hyû soáng trong an tònh". Naøy Ñaïi vöông, Ñaïi vöông coù noùi nhö sau chaêng?: "Ngöôøi aáy haõy laïi vôùi ta, haõy laøm laïi ngöôøi noâ boäc, laøm moïi coâng vieäc, daäy sôùm, thöùc khuya, thi haønh moïi meänh leänh cuûa chuû, laøm ñeïp loøng moïi ngöôøi, lôøi noùi kính aùi chuù yù töøng neùt maët?"
36. - Baïch Theá Toân, khoâng nhö vaäy. Traùi laïi chuùng con kính leã ngöôøi aáy, ñöùng daäy tröôùc ngöôøi aáy, môøi ngöôøi aáy ngoài xuoáng gheá, cuùng döôøng ngöôøi aáy caùc duïng cuï nhö y, ñoà aên khaát thöïc, saøng toïa, thuoác men trò beänh vaø chuùng con seõ ra leänh ñeå baûo veä, che chôû ngöôøi aáy ñuùng theo luaät phaùp.
- Naøy Ñaïi vöông, Ñaïi vöông nghó theá naøo? Neáu quaû nhö vaäy, thì ñoù coù phaûi chaêng laø keát quaû thieát thöïc hieän taïi haïnh Sa-moân?
- Baïch Theá Toân, nhö vaäy chính laø keát quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân.
- Naøy Ñaïi vöông ñoù laø keát quaû thieát thöïc hieän taïi thöù nhaát cuûa haïnh Sa-moân maø Ta ñaõ trình baøy.
37. - Baïch Theá Toân, coù theå cho bieát moät keát quaû thieát thöïc hieän taïi khaùc hôn nöõa cuûa haïnh Sa-moân?
- Naøy Ñaïi vöông, coù theå ñöôïc. Naøy Ñaïi vöông. Ta seõ hoûi Ñaïi vöông veà vaán ñeà naøy. Ñaïi vöông haõy traû lôøi tuøy theo yù muoán cuûa Ñaïi vöông. Ñaïi vöông nghó sao? Neáu Ñaïi vöông coù moät ngöôøi noâng phu, gia chuû, naïp thueá maù, laøm giaøu coâng khoá. Ngöôøi aáy nghó: "Thaät hy höõu thay! Thaät kyø dieäu thay quaû vò thaùc sanh cuûa caùc coâng ñöùc, quaû vò thuïc cuûa caùc coâng ñöùc. Vò vua Ajaøtasattu, con cuûa baø Videhi, nöôùc Magadha, laø ngöôøi, toâi cuõng laø ngöôøi. Vò vua Ajaøtasattu, con baø Videhi nöôùc Magadha, soáng taän höôûng ñaày ñuû naêm moùn duïc laïc, toâi nghó khoâng khaùc gì vò thieân thaàn. Coøn toâi laø ngöôøi noâng phu, gia chuû, naïp thueá maù, laøm giaøu coâng khoá. Vaäy ta haõy laøm caùc coâng ñöùc nhö vua kia. Ta haõy caïo boû raâu toùc, khoaùc aùo caø sa, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình, xuaát gia tu ñaïo". Vaø ngöôøi noâng phu aáy, moät thôøi khaùc, caïo boû raâu toùc, khoaùc aùo caø sa, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình, xuaát gia tu ñaïo. Sau khi xuaát gia nhö vaäy, ngöôøi aáy soáng cheá ngöï thaân, cheá ngöï lôøi noùi, cheá ngöï yù nghó, baèng loøng vôùi nhu caàu toái thieåu veà aên uoáng, y aùo, hoan hyû soáng an tònh. Neáu nhöõng ngöôøi cuûa Ñaïi vöông ñeán taâu vôùi Ñaïi vöông: "Ñaïi vöông coù bieát chaêng? Coù ngöôøi noâng phu cuûa Ñaïi vöông, ngöôøi gia chuû, naïp thueá maù, laøm giaøu coâng khoá. Taâu Ñaïi vöông, ngöôøi aáy ñaõ caïo boû raâu toùc, khoaùc aùo caø sa, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình, xuaát gia tu ñaïo. Sau khi xuaát gia nhö vaäy, ngöôøi aáy soáng cheá ngöï thaân, cheá ngöï lôøi noùi, cheá ngöï yù nghó, baèng loøng vôùi nhu caàu toái thieåu veà aên uoáng, y aùo, hoan hyû soáng an tònh". Naøy Ñaïi vöông, Ñaïi vöông coù noùi: "Ngöôøi haõy ñeán laïi vôùi ta, haõy laøm laïi ngöôøi noâng phu, gia chuû, naïp thueá maù, laøm giaøu coâng khoá"?
38. - Baïch Theá Toân, khoâng nhö vaäy. Traùi laïi chuùng con kính neå ngöôøi aáy, ñöùng daäy tröôùc ngöôøi aáy, môøi ngöôøi aáy ngoài xuoáng gheá, cuùng döôøng ngöôøi aáy caùc duïng cuï nhö y, ñoà aên khaát thöïc, saøng toïa, thuoác men trò bònh. Vaø chuùng con seõ ra leänh ñeå baûo veä, che chôû ngöôøi aáy ñuùng theo luaät phaùp.
- Naøy Ñaïi vöông, Ñaïi vöông nghó theá naøo? Neáu quaû nhö vaäy thôøi ñoù coù phaûi laø keát quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân chaêng?
- Baïch Theá Toân, nhö vaäy chính laø keát quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân.
- Naøy Ñaïi vöông, ñoù laø keát quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân, maø Ta trình baøy.
39. Baïch Theá Toân, coù theå cho bieát moät keát quaû thieát thöïc hieän taïi khaùc nöõa cuûa haïnh Sa-moân, vi dieäu hôn, thuø thaéng hôn nhöõng keát quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân vöøa keå treân?
- Naøy Ñaïi vöông coù theå ñöôïc. Naøy Ñaïi vöông, haõy loùng tai nghe vaø kheùo taùc yù, Ta seõ giaûng.
- Vaâng, Theá Toân. Vua Ajaøtasattu con baø Videhi vua xöù Magadha traû lôøi Theá Toân. Theá Toân noùi:
40. - Naøy Ñaïi vöông, nay ôû ñôøi, Nhö Lai xuaát hieän laø baäc A-la-haùn, Chaùnh Bieán Tri, Minh Haïnh Tuùc, Thieän Theä, Theá Gian Giaûi, Voâ Thöôïng Só, Ñieàu Ngöï Tröôïng Phu, Thieân Nhôn Sö, Phaät, Theá Toân. Nhö Lai sau khi rieâng töï chöùng ngoä vôùi thöôïng trí theá giôùi naøy vôùi thieân giôùi, ma giôùi, phaïm thieân giôùi, goàm caû theá giôùi naøy vôùi Sa-moân, Baø-la-moân, Thieân Nhôn, laïi tuyeân thuyeát ñieàu Ngaøi ñaõ chöùng ngoä. Ngaøi thuyeát phaùp sô thieän, trung thieän, haäu thieän ñaày ñuû vaên nghóa, Ngaøi truyeàn daïy phaïm haïnh hoaøn toaøn ñaày ñuû thanh tònh.
41. Ngöôøi gia tröôûng, hay con vò gia tröôûng, hay moät ngöôøi sanh ôû giai caáp (haï tieän) naøo nghe phaùp aáy. Sau khi nghe phaùp, ngöôøi aáy sanh loøng tín ngöôõng Nhö Lai. Khi coù loøng tín ngöôõng aáy, vò naøy suy nghó: "Ñôøi soáng gia ñình ñaày nhöõng trieàn phöôïc, con ñöôøng ñaày nhöõng buïi ñôøi. Ñôøi soáng xuaát gia phoùng khoaùng nhö hö khoâng. Thaät raát khoù cho moät ngöôøi soáng ôû gia ñình coù theå soáng theo phaïm haïnh hoaøn toaøn ñaày ñuû, hoaøn toaøn thanh tònh, traéng baïch nhö voû oác. Vaäy ta neân caïo boû raâu toùc, ñaép aùo caø sa, xuaát gia, töø boû gia ñình". Moät thôøi gian sau, ngöôøi aáy boû taøi saûn nhoû hay taøi saûn lôùn, boû baø con quyeán thuoäc nhoû hay baø con quyeán thuoäc lôùn, caïo boû raâu toùc, ñaép aùo caø sa, vaø xuaát gia töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình.
42. Khi ñaõ xuaát gia nhö vaäy, vò aáy soáng cheá ngöï vôùi söï cheá ngöï cuûa giôùi boån Paøtimokkha, ñaày ñuû oai nghi chaùnh haïnh, thaáy nguy hieåm trong nhöõng loãi nhoû nhaët, thoï trì vaø hoïc taäp trong giôùi hoïc, thaân nghieäp, ngöõ nghieäp thanh tònh. Sanh hoaït trong saïch giôùi haïnh cuï tuùc, thuû hoä caùc caên, chaùnh nieäm tænh giaùc, vaø bieát tri tuùc.
43. Ñaïi Vöông! Theá naøo laø Tyû-kheo giôùi haïnh cuï tuùc? ÔÛ ñaây, naøy Ñaïi Vöông, Tyû-kheo töø boû saùt sanh, traùnh xa saùt sanh, boû tröôïng, boû kieám, bieát taøm quyù, coù loøng töø, soáng thöông xoùt ñeán taát caû haïnh phuùc cuûa chuùng sanh vaø loaøi höõu tình. Nhö vaäy laø giôùi haïnh cuûa vò aáy trong giôùi luaät.
Vò aáy töø boû laáy cuûa khoâng cho, traùnh xa laáy cuûa khoâng cho, chæ laáy nhöõng vaät ñaõ cho, chæ mong nhöõng vaät ñaõ cho, töï soáng thanh tònh, khoâng coù troäm cöôùp, nhö vaäy laø giôùi haïnh cuûa vò aáy trong giôùi luaät.
44. Tyû-kheo töø boû noùi laùo, traùnh xa noùi laùo, noùi nhöõng lôøi chaân thaät, y chæ treân söï thaät, chaéc chaén, ñaùng tin caäy, khoâng löôøng gaït, khoâng phaûn laïi lôøi höùa ñoái vôùi ñôøi. Nhö vaäy laø giôùi haïnh cuûa vò aáy trong giôùi luaät.
Vò aáy töø boû noùi hai löôõi, traùnh xa noùi hai löôõi, nghe ñieàu gì ôû choã naøy, khoâng ñeán choã kia noùi ñeå sanh chia reõ ôû nhöõng ngöôøi naøy; nghe ñieàu gì ôû choã kia, khoâng ñi noùi vôùi nhöõng ngöôøi naøy ñeå sanh chia reõ ôû nhöõng ngöôøi kia. Nhö vaäy Tyû-kheo aáy soáng hoøa hôïp nhöõng keû ly giaùn, khuyeán khích nhöõng keû hoøa hôïp, hoan hyû trong hoøa hôïp, thoaûi maùi trong hoøa hôïp, haân hoan trong hoøa hôïp, noùi nhöõng lôøi ñöa ñeán hoøa hôïp. Nhö vaäy laø giôùi haïnh cuûa vò aáy trong giôùi luaät.
Vò aáy töø boû lôøi noùi ñoäc aùc, traùnh xa lôøi noùi ñoäc aùc. Vò aáy noùi nhöõng lôøi noùi khoâng loãi laàm, ñeïp tai, deã thöông, thoâng caûm ñeán taâm, tao nhaõ, ñeïp loøng nhieàu ngöôøi. Nhö vaäy laø giôùi haïnh cuûa vò aáy trong giôùi luaät.
Vò aáy töø boû lôøi noùi phuø phieám, traùnh xa lôøi noùi phuø phieám, noùi ñuùng thôøi, noùi nhöõng lôøi chaân thaät, noùi nhöõng lôøi coù yù nghóa, noùi nhöõng lôøi veà chaùnh phaùp, noùi nhöõng lôøi veà luaät, noùi nhöõng lôøi ñaùng ñöôïc gìn giöõ, nhöõng lôøi hôïp thôøi, thuaän lyù, coù maïch laïc heä thoáng, coù ích lôïi. Nhö vaäy laø giôùi haïnh cuûa vò aáy trong giôùi luaät.
45. Vò aáy töø boû laøm haïi ñeán caùc haït gioáng vaø caùc loaïi caây coû, duøng moät ngaøy moät böõa, khoâng aên ban ñeâm. Töø boû aên phi thôøi. Töø boû ñi xem muùa, haùt nhaïc, dieãn kòch. Töø boû trang söùc baèng voøng hoa, höông lieäu, daàu thoa vaø caùc thôøi trang. Töø boû duøng giöôøng cao vaø giöôøng lôùn. Töø boû nhaän vaøng vaø baïc. Töø boû nhaän caùc haït soáng. Töø boû nhaän thòt soáng. Töø boû nhaän ñaøn baø con gaùi. Töø boû nhaän noâ tyø gaùi vaø trai. Töø boû nhaän cöøu vaø deâ. Töø boû nhaän gia caàm vaø heo. Töø boû nhaän voi, boø, ngöïa vaø ngöïa caùi. Töø boû nhaän ruoäng nöông, ñaát ñai. Töø boû nhaän ngöôøi moâi giôùi hoaëc töï mình laøm moâi giôùi. Töø boû buoân baùn. Töø boû caùc söï gian laän baèng caân, tieàn baïc vaø ño löôøng. Töø boû caùc taø haïnh nhö hoái loä, gian traù, löøa ñaûo. Töø boû laøm thöông toån, saùt haïi caâu thuùc, böùt ñoaït, troäm caép, cöôùp phaù. Nhö vaäy laø giôùi haïnh cuûa vò aáy trong giôùi luaät.
46. Trong khi moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, daàu ñaõ duøng caùc moùn aên do tín thí cuùng döôøng, vaãn coøn soáng laøm haïi caùc haït gioáng vaø caây coái nhö haït gioáng töø reã sanh, haït gioáng töø nhaùnh caây sanh, haït gioáng töø ñoát caây sanh, haït gioáng töø chieát caây sanh, vaø thöù naêm laø haït gioáng töø haït gioáng sanh. Coøn vò aáy thì khoâng laøm haïi haït gioáng hay caây coû naøo. Nhö vaäy laø giôùi haïnh cuûa vò aáy trong giôùi luaät.
47. Trong khi moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, daàu ñaõ duøng caùc moùn aên do tín thí cuùng döôøng, vaãn coøn soáng caát chöùa vaø thoï höôûng caùc ñoà vaät nhö caát chöùa caùc moùn aên, caát chöùa caùc ñoà uoáng, caát chöùa vaûi, caát chöùa xe coä, caát chöùa caùc ñoà naèm, caát chöùa caùc höông lieäu, caát chöùa caùc myõ vò. Coøn vò aáy thì töø boû caát chöùa caùc vaät treân. Nhö vaäy laø giôùi haïnh cuûa vò aáy trong giôùi luaät.
48. Trong khi moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, daàu ñaõ duøng caùc moùn aên do tín thí cuùng döôøng, vaãn coøn soáng theo caùc du hí khoâng chôn chaùnh nhö muùa, haùt, nhaïc kòch, ngaâm vònh, nhòp tay, tuïng chuù, ñaùnh troáng, dieãn caùc tuoàng thaàn tieân, maõi voõ, ñaáu voi, ñaáu ngöïa, ñaáu traâu, ñaáu boø ñöïc, ñaáu deâ, ñaáu cöøu, ñaáu gaø, ñaáu chim cun cuùt, ñaáu gaäy, ñaáu quyeàn, ñaáu vaät, ñaùnh giaëc giaû, daøn traän, thao döôït, dieãn binh. Coøn vò aáy thì töø boû caùc du hí khoâng chôn chaùnh nhö treân. Nhö vaäy laø giôùi haïnh cuûa vò aáy trong giôùi luaät.
49. Trong khi moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, daàu ñaõ duøng caùc moùn aên do tín thí cuùng döôøng, vaãn coøn soáng ñaùnh baøi vaø theo caùc troø giaûi trí. Nhö côø taùm hình vuoâng, côø möôøi hình vuoâng, côø treân khoâng, troø chôi treân ñaát, chæ böôùc vaøo nhöõng oâ coù quyeàn böôùc, troø chôi quaêng theû roài chuïp nhöng khoâng cho suïp ñoáng theû, chôi suùc saéc, chôi khaêng, laáy tay laøm vieát, chôi banh, chôi thoåi keøn baèng laù, caøy vôùi chieác caøy giaû, nhaûy loän nhaøo, chôi chong choùng, chôi vôùi ñoà chôi baèng laù, chôi xe con, chôi cung nhoû, chôi ñoaùn chöõ vieát thieát treân khoâng hay treân löng, chôi ñoaùn tö töôûng, chôi baét chöôùc boä ñieäu. Coøn vò aáy thì töø boû ñaùnh baøi caø caùc loaïi giaûi trí nhö treân. Nhö vaäy laø giôùi haïnh cuûa vò aáy trong giôùi luaät.
50. Trong khi moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, daàu ñaõ duøng caùc moùn aên do tín thí cuùng döôøng, cuõng vaãn soáng duøng caùc giöôøng cao vaø giöôøng lôùn nhö gheá baønh, gheá tröôøng kyû, neäm traûi giöôøng baèng len, vaûi traûi giöôøng nhieàu taám nhieàu maøu, chaên len traéng, chaên len theâu boâng, neäm boâng, neäm theâu hình caùc con thuù, meàn baèng loâng thuù caû hai phía meàn baèng loâng thuù moät phía, meàn coù ñính ngoïc, meàn baèng luïa, taám khaûm lôùn coù theå chöùa möôøi saùu ngöôøi muùa, meàn voi, meàn ngöïa, meàn xe, meàn baèng da sôn döông khaâu laïi vôùi nhau, meàn baèng da con sôn döông khaâu laïi goïi laø Kadali, taám thaûm vôùi leàu che phía treân, gheá daøi coù goái ñaàu, goái chaân maøu ñoû. Coøn vò aáy thì töø boû khoâng duøng caùc giöôøng cao vaø giöôøng lôùn nhö treân. Nhö vaäy laø giôùi haïnh cuûa vò aáy trong giôùi luaät.
51. Trong khi moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, daàu ñaõ duøng caùc moùn aên do tín thí cuùng döôøng, cuõng vaãn soáng duøng caùc ñoà trang söùc vaø myõ phaåm nhö thoa daàu, ñaám boùp, taém, ñaäp tay chaân cho meàm deûo, göông kem ñaùnh maët, voøng hoa vaø phaán son, phaán maët vaø saùp maët, voøng tay toùc giaû treân ñaàu, gaäy caàm tay, oáng thuoác, göôm, loïng, deùp theâu, khaên ñaàu, ngoïc, phaát traàn, vaûi traéng coù vieàn tua daøi. Coøn vò aáy thì khoâng duøng caùc loaïi trang söùc vaø myõ phaåm nhö treân. Nhö vaäy laø giôùi haïnh cuûa vò aáy trong giôùi luaät.
52. Trong khi moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, daàu ñaõ duøng caùc moùn aên do tín thí cuùng döôøng, cuõng vaãn soáng noùi nhöõng caâu chuyeän voâ ích taàm thöôøng nhö caâu chuyeän noùi veà vua chuùa, caâu chuyeän veà aên troäm, caâu chuyeän veà ñaïi thaàn, caâu chuyeän veà binh lính, caâu chuyeän veà haõi huøng, caâu chuyeän veà chieán tranh, caâu chuyeän veà ñoà aên, caâu chuyeän veà ñoà uoáng, caâu chuyeän veà vaûi maëc, caâu chuyeän veà giöôøng naèm, caâu chuyeän veà voøng hoa, caâu chuyeän veà höông lieäu, caâu chuyeän veà baø con, caâu chuyeän veà xe coä, caâu chuyeän veà laøng xoùm, caâu chuyeän veà thò töù, caâu chuyeän veà thaønh phoá, caâu chuyeän veà quoác ñoä, caâu chuyeän veà ñaøn baø, caâu chuyeän veà ñaøn oâng, caâu chuyeän veà vò anh huøng, caâu chuyeän beân leà ñöôøng, caâu chuyeän taïi choã laáy nöôùc, caâu chuyeän veà ngöôøi ñaõ cheát, caùc caâu chuyeän taïp thoaïi, caùc caâu chuyeän bieán traïng cuûa theá giôùi, caâu chuyeän veà bieán traïng cuûa ñaïi vöông, caâu chuyeän veà söï hieän höõu vaø söï khoâng hieän höõu. Coøn vò aáy thì töø boû noùi nhöõng chuyeän voâ ích, taàm thöôøng keå treân. Nhö vaäy laø giôùi haïnh cuûa vò aáy trong giôùi luaät.
53. Trong khi moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, daàu ñaõ duøng caùc moùn aên do tín thí cuùng döôøng, vaãn coøn soáng baøn luaän tranh chaáp nhö noùi: "Ngöôi khoâng bieát phaùp vaø luaät naøy, toâi bieát phaùp vaø luaät naøy. Sao ngöôi coù theå bieát phaùp vaø luaät naøy? Ngöôi ñaõ phaïm vaøo taø kieán, toâi noùi môùi thaät ñuùng chaùnh kieán. Lôøi toâi noùi môùi töông öng, lôøi noùi cuûa ngöôøi khoâng töông öng. Nhöõng ñieàu ñaùng noùi tröôùc, ngöôi laïi noùi sau. Nhöõng ñieàu ñaùng noùi sau ngöôi laïi noùi tröôùc. Chuû kieán cuûa ngöôi ñaõ bò baøi baùc, caâu noùi cuûa ngöôi ñaõ bò thaùch ñaáu. Ngöôi ñaõ bò thuyeát baïi. Haõy ñeán maø giaûi vaây lôøi noùi aáy. Neáu coù theå ñöôïc, gaéng thoaùt ra khoûi loái bí". Coøn vò aáy thì töø boû nhöõng cuoäc bieän luaän, tranh chaáp keå treân. Nhö vaäy laø giôùi haïnh cuûa vò aáy trong giôùi luaät.
54. Trong khi moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, daàu ñaõ duøng caùc moùn aên do tín thí cuùng döôøng, vaãn coøn soáng cho ñöa caùc tin töùc, hoaëc töï ñöùng laøm moâi giôùi nhö cho caùc vua, caùc ñaïi thaàn cuûa vua, cho caùc vò Saùt-ñeá-lî, cho caùc vò Baø-la-moân, cho caùc gia chuû cho caùc thanh nieân vaø noùi raèng: "Haõy ñi ñeán choã aáy, haõy ñi laïi choã kia, mang caùi naøy laïi, ñem caùi naøy ñeán choã kia". Coøn vò aáy thì töø boû ñöa caùc tin töùc vaø ñöùng laøm moâi giôùi. Nhö vaäy laø giôùi haïnh cuûa vò aáy trong giôùi luaät.
55. Trong khi moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, daàu ñaõ duøng caùc moùn aên do tín thí cuùng döôøng, vaãn coøn soáng löøa ñaûo, noùi lôøi sieãm nònh, gôïi yù, deøm pha, caàu lôïi. Coøn vò aáy thì töø boû noùi lôøi löøa ñaûo vaø sieåm nònh nhö treân. Nhö vaäy laø giôùi haïnh cuûa vò aáy trong giôùi luaät.
56. Trong khi moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, daàu ñaõ duøng caùc moùn aên do tín thí cuùng döôøng, vaãn coøn töï nuoâi soáng baèng nhöõng taø haïnh nhö xem töôùng tay chaân, chieâm töôùng, trieäu töôùng, moäng töôùng, thaân töôùng, daáu chuoät caén, teá löûa, teá muoãng, duøng mieäng phun haït caûi v. v... vaøo löûa, teá voû luùa, teá taám, teá gaïo, teá thuïc toâ, teá maùu, khoa xem chi tieát, khoa xem ñòa lyù, khoa xem moäng, khoa caàu thaàn ban phöôùc, khoa caàu quyû ma, khoa duøng buøa chuù khi ôû trong nhaø baèng ñaát, khoa raén, khoa thuoác ñoäc, khoa boø caïp, khoa chim, khoa chim quaï, khoa ñoaùn soá maïng, khoa ngöøa teân baén, khoa bieát tieáng noùi cuûa chim. Coøn vò aáy thì traùnh xa nhöõng taø haïnh keå treân. Nhö vaäy laø giôùi haïnh cuûa vò aáy trong giôùi luaät.
57. Trong khi moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, daàu ñaõ duøng caùc moùn aên do tín thí cuùng döôøng, vaãn coøn töï nuoâi soáng baèng nhöõng taø maïng nhö xem töôùng caùc hoøn ngoïc, töôùng que gaäy, töôùng aùo quaàn, töôùng göôm kieám, töôùng muõi teân, töôùng caây cung, töôùng voõ khí, töôùng ñaøn baø, töôùng ñaøn oâng, töôùng thieáu nieân, töôùng thieáu nöõ, töôùng ñaày tôù nam, töôùng ñaày tôù nöõ, töôùng voi, töôùng ngöïa, töôùng traâu, töôùng boø ñöïc, töôùng boø caùi, töôùng deâ, töôùng cöøu, töôùng gia caàm, töôùng chim cun cuùt, töôùng con caéc keø, töôùng vaät tai daøi, töôùng ma, töôùng thuù vaät. Coøn vò aáy thì traùnh xa nhöõng taø maïng keå treân. Nhö vaäy laø giôùi haïnh cuûa vò aáy trong giôùi luaät.
58. Trong khi moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, daàu ñaõ duøng caùc moùn aên do tín thí cuùng döôøng, vaãn coøn töï nuoâi soáng baèng nhöõng taø maïng, nhö ñoaùn tröôùc: "Vua seõ tieán quaân, vua seõ luøi quaân, vua baûn xöù seõ taán coâng, vua ngoaïi bang seõ trieät thoái, vua baûn xöù seõ thaéng traän, vua ngoaïi bang seõ thaéng traän, vua baûn xöù seõ baïi traän. Nhö vaäy seõ coù söï thaéng traän cho phe beân naøy, seõ coù söï baïi traän cho phe beân kia". Coøn vò aáy thì töø boû nhöõng taø maïng keå treân. Nhö vaäy laø giôùi haïnh cuûa vò aáy trong giôùi luaät.
59. Trong khi coù moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, daàu ñaõ duøng caùc moùn aên do tín thí cuùng döôøng, vaãn coøn nuoâi soáng baèng nhöõng taø maïng, nhö ñoaùn tröôùc: "Seõ coù nguyeät thöïc, seõ coù nhaät thöïc, seõ coù tinh thöïc, maët traêng, maët trôøi seõ ñi ñuùng chaùnh ñaïo, maët traêng maët trôøi seõ ñi ngoaøi chaùnh ñaïo, seõ coù sao baêng, caùc tinh tuù seõ ñi ñuùng chaùnh ñaïo, caùc tinh tuù seõ ñi ngoaøi chaùnh ñaïo, seõ coù sao baèng, seõ coù löûa chaùy caùc phöông höôùng, seõ coù ñoäng, seõ coù saám trôøi, maët traêng maët trôøi caùc sao seõ moïc, seõ laën, seõ môø, seõ saùng, nguyeät thöïc seõ coù keát quaû nhö theá naøy, nhaät thöïc seõ coù keát quaû nhö theá naøy, maët traêng maët trôøi ñi ñuùng chaùnh ñaïo seõ coù keát quaû nhö theá naøy, maët traêng maët trôøi ñi ngoaøi chaùnh ñaïo seõ coù keát quaû nhö theá naøy, caùc tinh tuù ñi ñuùng chaùnh ñaïo seõ coù keát quaû nhö theá naøy, caùc tinh tuù ñi ngoaøi chaùnh ñaïo seõ coù keát quaû nhö theá naøy, sao baêng seõ coù keát quaû nhö theá naøy, löûa chaùy caùc phöông seõ coù keát quaû nhö theá naøy, ñoäng ñaát seõ coù keát quaû nhö theá naøy, saám trôøi seõ coù keát quaû nhö theá naøy, maët traêng maët trôøi caùc sao moïc laën saùng môø seõ coù keát quaû nhö theá naøy". Coøn vò aáy thì traùnh xa khoâng töï nuoâi soáng baèng taø maïng keå treân. Nhö vaäy laø giôùi haïnh cuûa vò aáy trong giôùi luaät.
60. Trong khi moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, daàu ñaõ duøng caùc moùn aên do tín thí cuùng döôøng, vaãn coøn töï nuoâi soáng baèng taø maïng, nhö ñoaùn tröôùc: "Seõ coù nhieàu möa, seõ coù ñaïi haïn, seõ ñöôïc muøa, seõ maát muøa, seõ ñöôïc an oån, seõ bò hieåm hoïa, seõ coù beänh, seõ khoâng coù beänh, hay laøm caùc ngheà nhö ñeám treân ngoùn tay, keá toaùn, coäng soá lôùn, laøm thö, laøm theo theá tình". Coøn vò aáy thì traùnh xa caùc taø maïng keå treân. Nhö vaäy laø giôùi haïnh cuûa vò aáy trong giôùi luaät.
61. Trong khi moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, daàu ñaõ duøng caùc moùn aên do tín thí cuùng döôøng, vaãn coøn töï nuoâi soáng baèng nhöõng taø maïng, nhö saép ñaët ngaøy laønh ñeå röôùc daâu hay reã veà nhaø, saép ñaët ngaøy laønh ñeå ñöa daâu hay reã, löïa ngaøy giôø toát ñeå hoøa giaûi, löïa ngaøy giôø toát ñeå chia reõ, löïa ngaøy giôø toát ñeå ñoøi nôï, löïa ngaøy giôø toát ñeå cho möôïn hay tieâu tieàn, duøng buøa chuù ñeå giuùp ngöôøi ñöôïc may maén, duøng buøa chuù ñeå khieán ngöôøi bò ruûi ro, duøng buøa chuù ñeå phaù thai, duøng buøa chuù laøm coùng löôõi, duøng buøa chuù khieán quai haøm khoâng cöû ñoäng, duøng buøa chuù khieán ngöôøi phaûi boû tay xuoáng, duøng buøa chuù khieán tai bò ñieác, hoûi göông soi, hoûi phuø ñoàng thieáu nöõ, hoûi thieân thaàn ñeå bieát hoïa phöôùc, thôø maët trôøi, thôø ñaïi ñòa, phun ra löûa, caàu Siri thaàn taøi. Coøn vò aáy thì traùnh xa caùc taø maïng keå treân. Nhö vaäy laø giôùi haïnh cuûa vò aáy trong giôùi luaät.
62. Trong khi moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, daàu ñaõ duøng caùc moùn aên do tín thí cuùng döôøng, vaãn coøn töï nuoâi soáng baèng nhöõng taø maïng, nhö duøng caùc aûo thuaät ñeå ñöôïc yeân oån, ñeå khoûi laøm caùc ñieàu ñaõ höùa, ñeå ñöôïc che chôû khi ôû trong nhaø baèng ñaát, ñeå döông ñöôïc thònh, ñeå laøm ngöôøi lieät döông, ñeå tìm ñaát toát laøm nhaø, ñeå caàu phöôùc cho nhaø môùi, leã röûa mieäng, leã taém, leã hy sinh, laøm cho möûa, laøm cho xoå, baøi tieát caùc nhô baån veà phía treân, baøi tieát caùc nhô baån veà phía döôùi, taåy tònh trong ñaàu, thoa daàu trong tai, nhoû thuoác maét, cho thuoác qua loã muõi, xöùc thuoác maét, thoa daàu cho maét, chöõa beänh cho maét, laøm thaày thuoác, moå xeû chöõa beänh cho con nít, cho thuoác uoáng baèng caùc loaïi reã caây, ngaên ngöøa coâng hieäu cuûa thuoác. Coøn vò aáy thì traùnh xa caùc taø maïng keå treân. Nhö vaäy laø giôùi haïnh cuûa vò aáy trong giôùi luaät.
63. Vaø nhö vaäy, Ñaïi vöông, vò Tyû-kheo aáy, nhôø ñaày ñuû giôùi luaät neân khoâng thaáy sôï haõi töø moät choã naøo veà phöông dieän hoä trì giôùi luaät. Ñaïi vöông, nhö moät vò Saùt ñeá lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh, ñaõ haøng phuïc keû thuø ñòch, khoâng coøn thaáy sôï haõi töø choã naøo nöõa veà phöông dieän thuø ñòch. Cuõng vaäy, naøy Ñaïi vöông, Tyû-kheo aáy nhôø ñaày ñuû giôùi luaät, neân khoâng thaáy sôï haõi töø moät choã naøo veà phöông dieän hoä trì giôùi luaät. Vò aáy nhôø ñaày ñuû giôùi luaät cao quyù naøy, neân höôûng laïc thoï, noäi taâm khoâng vaån ñuïc. Nhö vaäy, naøy Ñaïi vöông, Tyû-kheo ñaày ñuû giôùi luaät.
64. Ñaïi vöông, theá naøo laø Tyû-kheo hoä trì caùc caên? Naøy Ñaïi vöông, khi maéc thaáy saéc, Tyû-kheo khoâng naém giöõ töôùng chung, khoâng naém giöõ töôùng rieâng. Nhöõng nguyeân nhaân gì, khieán nhaõn caên khoâng ñöôïc cheá ngöï, khieán tham aùi, öu bi, caùc aùc, baát thieän phaùp khôûi leân, Tyû-kheo töï cheá ngöï nguyeân nhaân aáy, hoä trì nhaõn caên, thöïc haønh söï hoä trì nhaõn caên. Khi tai nghe tieáng... muõi ngöûi höông... thaân caûm xuùc... yù nhaän thöùc caùc phaùp, vò aáy khoâng naém giöõ töôùng chung, khoâng naém giöõ töôùng rieâng. Nhöõng nguyeân nhaân gì khieán yù caên khoâng ñöôïc cheá ngöï, khieán tham aùi, öu bi, caùc aùc, baát thieän phaùp khôûi leân, Tyû-kheo cheá ngöï nguyeân nhaân aáy, hoä trì yù caên, thöïc haønh söï hoä trì yù caên. Vò aáy, nhôø söï hoä trì cao quyù caùc caên aáy, neân höôûng laïc thoï noäi taâm, khoâng vaån ñuïc. Nhö vaäy, naøy Ñaïi vöông, Tyû-kheo hoä trì caùc caên.
65. Ñaïi vöông, theá naøo laø Tyû-kheo chaùnh nieäm tænh giaùc? Ñaïi vöông, ôû ñaây, Tyû-kheo khi ñi tôùi, khi ñi lui ñeàu tænh giaùc; khi nhìn thaúng, khi nhìn quanh ñeàu tænh giaùc; khi co tay, khi duoãi tay ñeàu tænh giaùc; khi mang y keùp, bình baùt, thöôïng y ñeàu tænh giaùc, khi aên, uoáng, nhai, nuoát ñeàu tænh giaùc; khi ñi ñaïi tieän, tieåu tieän ñeàu tænh giaùc; khi ñi, ñöùng, ngoài, naèm, thöùc, noùi, yeân laëng ñeàu tænh giaùc. Nhö vaäy, naøy Ñaïi vöông, Tyû-kheo chaùnh nieäm tænh giaùc.
66. Ñaïi vöông, theá naøo laø Tyû-kheo bieát ñuû? ÔÛ ñaây Tyû-kheo baèng loøng vôùi taám y ñeå che thaân, vôùi ñoà aên khaát thöïc ñeå nuoâi buïng, ñi taïi choã naøo cuõng mang theo (y vaø bình baùt). Ñaïi vöông, cuõng nhö con chim bay ñeán choã naøo cuõng mang theo hai caùnh; cuõng vaäy, Ñaïi vöông, vò Tyû-kheo baèng loøng vôùi taám y ñeå che thaân, vôùi ñoà aên khaát thöïc ñeå nuoâi buïng, ñi taïi choã naøo cuõng mang theo. Nhö vaäy, naøy Ñaïi vöông, laø Tyû-kheo bieát ñuû.
67. Vò aáy, vôùi giôùi uaån cao quyù naøy, vôùi söï hoä trì caùc caên cao quyù naøy, vôùi chaùnh nieäm tænh giaùc cao quyù naøy, vôùi haïnh bieát ñuû cao quyù naøy, löïa moät choã thanh vaéng, tòch mòch, nhö röøng, goác caây, khe nuùi, hang ñaù, baõi tha ma, luøm caây, ngoaøi trôøi, ñoáng rôm. Sau khi ñi khaát thöïc veà vaø aên xong, vò aáy ngoài kieát giaø, löng thaúng taïi choã noùi treân, vaø an truù chaùnh nieäm tröôùc maët.
68. Vò aáy töø boû tham aùi ôû ñôøi, soáng vôùi taâm thoaùt ly tham aùi, goät röûa taâm heát tham aùi. Töø boû saân haän, vò aáy soáng vôùi taâm khoâng saân haän, loøng töø maãn thöông xoùt taát caû chuùng höõu tình, goät röûa taâm heát saân haän. Töø boû hoân traàm, thuïy mieân, vò aáy soáng thoaùt ly hoân traàm vaø thuïy mieân; vôùi taâm töôûng höôùng veà aùnh saùng, chaùnh nieäm tænh giaùc, goät röûa taâm heát hoân traàm, thuïy mieân. Töø boû traïo cöû hoái tieác, vò aáy soáng khoâng traïo cöû, noäi taâm traàm laëng, goät röûa taâm heát traïo cöû, hoái tieác. Töø boû nghi ngôø, vò aáy soáng thoaùt khoûi nghi ngôø, khoâng phaân vaân löôõng löï, goät röûa taâm heát nghi ngôø ñoái vôùi thieän phaùp.
69. Naøy Ñaïi vöông, nhö moät ngöôøi maéc nôï, lieàn laøm caùc ngheà nghieäp. Nhöõng ngheà naøy ñöôïc phaùt ñaït, ngöôøi aáy khoâng nhöõng traû ñöôïc nôï cuõ, coøn coù tieàn dö ñeå nuoâi döôõng vôï. Ngöôøi aáy nghó: "Ta tröôùc kia maéc nôï neân laøm caùc ngheà nghieäp. Nhöõng ngheà naøy ñöôïc phaùt ñaït, ta khoâng nhöõng traû ñöôïc nôï cuõ, coøn coù tieàn dö ñeå nuoâi döôõng vôï". Ngöôøi aáy nhôø vaäy ñöôïc sung söôùng, hoan hyû.
70. Naøy Ñaïi vöông, nhö moät ngöôøi bò beänh, ñau ñôùn, traàm troïng, aên uoáng khoâng tieâu, theå löïc suy yeáu. Sau moät thôøi gian ngöôøi aáy khoûi beänh, aên uoáng tieâu thoâng, theå löïc khoâi phuïc. Ngöôøi aáy nghó: "Ta tröôùc kia bò beänh, ñau ñôùn traàm troïng, aên uoáng khoâng tieâu, theå löïc suy yeáu. Nay ta khoûi beänh, aên uoáng tieâu thoâng, theå löïc khoâi phuïc". Ngöôøi aáy nhôø vaäy ñöôïc sung söôùng hoan hyû.
71. Naøy Ñaïi vöông, nhö moät ngöôøi bò nhoát trong nguïc. Ngöôøi aáy sau moät thôøi gian, ñöôïc khoûi tuø toäi, an laïc kieän toaøn, taøi saûn khoâng bò giaûm toån. Ngöôøi aáy nghó: "Ta tröôùc kia bò nhoát trong nguïc, nay ta ñöôïc khoûi tuø toäi, an laïc kieän toaøn, taøi saûn khoâng bò giaûm toån". Ngöôøi aáy nhôø vaäy ñöôïc sung söôùng hoan hyû.
72. Naøy Ñaïi vöông, nhö moät ngöôøi noâ leä, khoâng ñöôïc töï chuû, leä thuoäc ngöôøi khaùc, khoâng ñöôïc töï do ñi laïi. Ngöôøi aáy, sau moät thôøi gian, thoaùt khoûi caûnh noâ leä, ñöôïc töï chuû, khoâng leä thuoäc ngöôøi khaùc, moät ngöôøi ñöôïc giaûi thoaùt, ñöôïc töï do ñi laïi. Ngöôøi aáy nghó: "Ta tröôùc kia bò caûnh noâ leä, khoâng ñöôïc töï chuû, leä thuoäc ngöôøi khaùc, khoâng ñöôïc töï do ñi laïi. Nay ta thoaùt caûnh noâ leä, ñöôïc töï chuû, khoâng leä thuoäc ngöôøi khaùc, moät ngöôøi ñöôïc giaûi thoaùt, ñöôïc töï do ñi laïi". Ngöôøi aáy nhôø vaäy ñöôïc sung söôùng hoan hyû.
73. Naøy Ñaïi vöông, nhö moät ngöôøi giaøu coù, nhieàu taøi saûn, ñang ñi qua baõi sa maïc, thieáu löông thöïc, ñaày nhöõng nguy hieåm. Ngöôøi aáy, sau moät thôøi gian ñaõ ñi khoûi sa maïc, ñeán ñaàu laøng voâ söï, yeân oån, khoâng coù nguy hieåm. Ngöôøi aáy nghó: "Ta tröôùc kia giaøu coù, nhieàu taøi saûn, ñi qua baõi sa maïc thieáu löông thöïc, ñaày nhöõng nguy hieåm. Nay ta ñaõ ñi qua khoûi baõi sa maïc aáy, ñeán ñaàu laøng voâ söï, yeân oån, khoâng coù nguy hieåm". Ngöôøi aáy nhôø vaäy ñöôïc sung söôùng hoan hyû.
74. Nhö vaäy, naøy Ñaïi vöông, Tyû-kheo töï mình quaùn naêm trieàn caùi chöa xaû ly, nhö moùn nôï, nhö beänh hoaïn, nhö nguïc tuø, nhö caûnh noâ leä, nhö con ñöôøng sa maïc. Naøy Ñaïi vöông, cuõng nhö khoâng maéc nôï, nhö khoâng beänh taät, nhö ñöôïc khoûi tuø toäi, nhö ñöôïc töï do, nhö ñaát laønh yeân oån, naøy Ñaïi vöông, Tyû-kheo quaùn naêm trieàn caùi khi dieät tröø chuùng.
75. Khi quaùn töï thaân ñaõ xaû ly naêm trieàn caùi aáy, haân hoan sanh; do haân hoan neân hyû sanh; do taâm hoan hyû, thaân ñöôïc khinh an; do thaân khinh an, laïc thoï sanh; do laïc thoï, taâm ñöôïc ñònh tónh. Tyû-kheo ly duïc, ly aùc phaùp, chöùng vaø truù thieàn thöù nhaát, moät traïng thaùi hyû laïc do ly duïc sanh, vôùi taàm, vôùi töù. Tyû-kheo thaám nhuaàn, taåm öôùt, laøm cho sung maõn, traøn ñaày thaân mình vôùi hyû laïc do ly duïc sanh, khoâng moät choã naøo treân toaøn thaân khoâng ñöôïc hyû laïc do ly duïc sanh aáy thaám nhuaàn.
76. Naøy Ñaïi vöông, nhö moät ngöôøi haàu taém laõo luyeän hay ñeä töû ngöôøi haàu taém. Sau khi raéc boät taém trong thau baèng ñoàng, lieàn nhoài boät aáy vôùi nöôùc, cuïc boät taém aáy ñöôïc thaám nhuaàn nöôùc öôùt, nhaøo troän vôùi nöôùc öôùt, thaám öôùt caû trong laãn ngoaøi vôùi nöôùc, nhöng khoâng chaûy thaønh gioït. Cuõng vaäy, naøy Ñaïi vöông, Tyû-kheo thaám nhuaàn, taåm öôùt, laøm cho sung maõn, traøn ñaày thaân hình vôùi hyû laïc do ly duïc sanh, khoâng moät choã naøo treân toaøn thaân khoâng ñöôïc hyû laïc do ly duïc sanh aáy thaám nhuaàn.
Naøy Ñaïi vöông, ñoù laø quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân, coøn vi dieäu thuø thaéng hôn nhöõng quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân tröôùc.
77. Laïi nöõa, naøy Ñaïi vöông, Tyû-kheo aáy dieät taàm vaø töù, chöùng vaø truù thieàn thöù hai, moät traïng thaùi hyû laïc do ñònh sanh, khoâng taàm khoâng töù, noäi tónh nhaát taâm Tyû-kheo aáy thaám nhuaàn, taåm öôùt laøm cho sung maõn, traøn ñaày thaân mình vôùi hyû laïc do ñònh sanh, khoâng moät choã naøo treân toaøn thaân khoâng ñöôïc hyû laïc do ñònh sanh aáy thaám nhuaàn.
78. Naøy Ñaïi vöông, ví nhö moät hoà nöôùc, nöôùc töï trong daâng leân, phöông Ñoâng khoâng coù loã nöôùc chaûy ra, phöông Taây khoâng coù loã nöôùc chaûy ra, phöông Baéc khoâng coù loã nöôùc chaûy ra, phöông Nam khoâng coù loã nöôùc chaûy ra, vaø thænh thoaûng trôøi laïi möa lôùn. Suoái nöôùc maùt töø hoà nöôùc aáy phun ra thaám nhuaàn, taåm öôùt, laøm cho sung maõn traøn ñaày hoà nöôùc aáy, vôùi nöôùc maùt laïnh, khoâng moät choã naøo cuûa hoà nöôùc aáy khoâng ñöôïc nöôùc maùt laïnh thaám nhuaàn. Cuõng vaäy, naøy Ñaïi vöông, Tyû-kheo thaám nhuaàn taåm öôùt, laøm cho sung maõn traøn ñaày thaân mình vôùi hyû laïc do ñònh sanh, khoâng moät choã naøo treân toaøn thaân, khoâng ñöôïc hyû laïc do ñònh sanh aáy thaám nhuaàn.
Naøy Ñaïi vöông, ñoù laø quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân, coøn vi dieäu thuø thaéng hôn nhöõng quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân tröôùc.
79. Laïi nöõa, naøy Ñaïi vöông, Tyû-kheo ly hyû truù xaû, chaùnh nieäm tænh giaùc, thaân caûm söï laïc thoï maø caùc baäc Thaùnh goïi laø "Xaû nieäm laïc truù", chöùng vaø an truù thieàn thöù ba. Tyû-kheo thaám nhuaàn, taåm öôùt, laøm cho sung maõn traøn ñaày thaân mình vôùi laïc thoï khoâng coù hyû aáy, khoâng moät choã naøo treân toaøn thaân, khoâng ñöôïc laïc thoï khoâng coù hyû aáy thaám nhuaàn.
80. Naøy Ñaïi vöông, ví nhö trong hoà sen xanh, hoà sen hoàng, hoà sen traéng, coù nhöõng sen xanh, sen hoàng hay sen traéng. Nhöõng boâng sen aáy sanh trong nöôùc, lôùn leân trong nöôùc, khoâng vöôït khoûi nöôùc, nuoâi soáng döôùi nöôùc, töø ñaàu ngoïn cho ñeán goác reã ñeàu thaám nhuaàn taåm öôùt, ñaày traøn thaáu suoát bôûi nöôùc maùt laïnh aáy, khoâng moät choã naøo cuûa toaøn theå sen xanh, sen hoàng hay sen traéng khoâng ñöôïc nöôùc maùt laïnh aáy thaám nhuaàn. Cuõng vaäy, naøy Ñaïi vöông Tyû-kheo thaám nhuaàn, taåm öôùt, laøm cho sung maõn, traøn ñaày thaân mình vôùi laïc thoï khoâng coù hyû aáy, khoâng moät choã naøo treân toaøn thaân khoâng ñöôïc laïc thoï khoâng coù hyû aáy thaám nhuaàn.
Naøy Ñaïi vöông, ñoù laø quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân, coøn vi dieäu thuø thaéng hôn nhöõng quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân tröôùc.
81. Laïi nöõa, naøy Ñaïi vöông, Tyû-kheo, xaû laïc, xaû khoå, dieät hyû öu ñaõ caûm thoï tröôùc, chöùng vaø truù vaøo thieàn thöù tö, khoâng khoå, khoâng laïc, xaû nieäm thanh tònh. Tyû-kheo aáy thaám nhuaàn toaøn thaân mình vôùi taâm thuaàn tònh trong saùng, khoâng moät choã naøo treân toaøn thaân khoâng ñöôïc taâm thuaàn tònh trong saùng aáy thaám nhuaàn.
82. Naøy Ñaïi vöông, ví nhö moät ngöôøi ngoài, duøng taám vaûi traéng truøm ñaàu, khoâng moät choã naøo treân toaøn thaân khoâng ñöôïc vaûi traéng aáy che thaáu. Cuõng vaäy, naøy Ñaïi vöông, Tyû-kheo thaám nhuaàn toaøn thaân mình vôùi taâm thuaàn tònh, trong saùng, khoâng moät choã naøo treân toaøn thaân khoâng ñöôïc taâm thuaàn tònh trong saùng aáy thaám nhuaàn.
Naøy Ñaïi vöông, ñoù laø quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân, coøn vi dieäu, thuø thaéng hôn nhöõng quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân tröôùc.
83. Vôùi taâm ñònh tónh, thuaàn tònh, khoâng caáu nhieãm, khoâng phieàn naõo, nhu nhuyeán, deã söû duïng, vöõng chaéc, bình thaûn nhö vaäy, Tyû-kheo daãn taâm, höôùng taâm ñeán chaùnh trí, chaùnh kieán. Vò aáy bieát: Thaân naøy cuûa ta laø saéc phaùp, do boán ñaïi thaønh, do cha meï sanh, nhôø côm chaùo nuoâi döôõng, voâ thöôøng, bieán hoaïi, phaán toaùi, ñoaïn tuyeät, hoaïi dieät, trong thaân aáy thöùc ta laïi nöông töïa vaø bò troùi buoäc.
84. Naøy Ñaïi vöông, ví nhö moät hoøn löu ly baûo chaâu, ñeïp ñeõ, trong suoát, coù taùm maët, kheùo duõa, kheùo maøi, saùng choùi, khoâng ueá tröôïc, ñaày ñuû taát caû myõ töôùng. Vaø moät sôïi giaây ñöôïc xaâu qua hoøn ngoïc aáy, sôïi giaây maøu xanh, maøu vaøng, maøu ñoû, maøu traéng hay maøu vaøng nhaït. Moät ngöôøi coù maét caàm hoøn ngoïc aáy treân tay seõ thaáy: Hoøn löu ly baûo chaâu naøy, ñeïp ñeõ, trong suoát, coù taùm maët, kheùo duõa, kheùo maøi, saùng choùi, khoâng ueá tröôïc, ñaày ñuû taát caû myõ töôùng. Vaø sôïi giaây naøy ñöôïc xaâu qua hoøn ngoïc aáy, sôïi giaây maøu xanh, maøu vaøng, maøu ñoû, maøu traéng hay maøu vaøng nhaït. Cuõng vaäy, naøy Ñaïi vöông, vôùi taâm ñònh tónh, thuaàn tònh, khoâng caáu nhieãm, khoâng phieàn naõo, nhu nhuyeán, deã söû duïng, vöõng chaéc, bình thaûn nhö vaäy. Tyû-kheo daãn taâm, höôùng taâm ñeán chaùnh trí, chaùnh kieán. Vò aáy bieát: Thaân naøy cuûa ta laø saéc phaùp, do boán ñaïi thaønh, do cha meï sanh, nhôø côm chaùo nuoâi döôõng, voâ thöôøng, bieán hoaïi, phaán toaùi, ñoaïn tuyeät, hoaïi dieät. Trong thaân aáy thöùc ta laïi nöông töïa vaø bò troùi buoäc.
Naøy Ñaïi vöông, ñoù laø quaû thieát thöïc, hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân, coøn vi dieäu vaø thuø thaéng hôn nhöõng quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân tröôùc.
85. Vôùi taâm ñònh tónh, thuaàn tònh, khoâng caáu nhieãm, khoâng phieàn naõo, nhu nhuyeán, deã söû duïng, vöõng chaéc, bình thaûn nhö vaäy, Tyû-kheo chuù taâm, höôùng taâm ñeán söï hoùa hieän moät thaân do yù laøm ra. Vò aáy taïo moät thaân khaùc töø nôi thaân naøy, cuõng laø saéc phaùp, do yù laøm ra, ñaày ñuû caùc chi tieát lôùn nhoû, khoâng thieáu moät caên naøo.
86. Naøy Ñaïi vöông, ví nhö moït ngöôøi ruùt moät caây lau ra ngoaøi voû. Ngöôøi aáy nghó: Ñaây laø voû, ñaây laø caây lau; voû khaùc, caây lau khaùc vaø caây lau töø voû ruùt ra. Naøy Ñaïi vöông, ví nhö moät ngöôøi ruùt thanh kieám töø bao kieám; thanh kieám khaùc, bao kieám khaùc, vaø thanh kieám töø nôi bao kieám ruùt ra. Naøy Ñaïi vöông, ví nhö moät ngöôøi loät xaùc moät con raén. Ngöôøi aáy nghó: Ñaây laø con raén, ñaây laø xaùc raén, con raén khaùc, xaùc raén khaùc, vaø con raén töø nôi xaùc raén ñöôïc loät ra. Cuõng vaäy, naøy Ñaïi vöông, vôùi taâm ñònh tónh, thuaàn tònh, khoâng caáu nhieãm, khoâng phieàn naõo, nhu nhuyeán, deã söû duïng, vöõng chaéc, bình thaûn nhö vaäy, Tyû-kheo daãn taâm, höôùng taâm ñeán söï hieän hoùa moät thaân do yù laøm ra. Vò aáy taïo moät thaân khaùc töø nôi thaân naøy, cuõng laø saéc phaùp, do yù taïo thaønh, ñaày ñuû caùc chi tieát lôùn nhoû, khoâng thieáu moät caên naøo.
Naøy Ñaïi vöông, ñoù laø quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân, coøn vi dieäu thuø thaéng hôn nhöõng quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân tröôùc.
87. Vôùi taâm ñònh tónh, thuaàn tònh, khoâng caáu nhieãm, khoâng phieàn naõo, nhu nhuyeán, deã söû duïng, vöõng chaéc, bình thaûn nhö vaäy, Tyû-kheo daãn taâm, höôùng taâm ñeán caùc thaàn thoâng. Vò aáy chöùng ñöôïc caùc loaïi thaàn thoâng, moät thaân hieän ra nhieàu thaân, nhieàu thaân hieän ra moät thaân; hieän hình, bieán hình ñi ngang qua vaùch, qua töôøng, qua nuùi nhö ñi ngang hö khoâng; ñoän thoå, troài leân ngang qua ñaát lieàn, nhö ôû trong nöôùc; ñi treân nöôùc khoâng chìm nhö treân ñaát lieàn; ngoài kieát giaø ñi treân hö khoâng nhö con chim; vôùi baøn tay, chaïm vaø rôø maët traêng vaø maët trôøi, nhöõng vaät coù ñaïi oai löïc, ñaïi oai thaàn nhö vaäy; coù theå töï thaân bay ñeán coõi Phaïm thieân.
88. Naøy Ñaïi vöông, ví nhö moät ngöôøi thôï goám kheùo tay, hay ñeä töû ngöôøi thôï goám, vôùi ñaát seùt kheùo nhoài nhuyeãn, coù theå laøm caùc loaïi ñoà goám tuøy theo sôû thích. Naøy Ñaïi vöông, ví nhö moät ngöôøi thôï ngaø kheùo tay, hay ñeä töû ngöôøi thôï ngaø, vôùi ngaø kheùo ñeõo duõa coù theå laøm caùc loaïi ñoà ngaø tuøy theo sôû thích. Naøy Ñaïi vöông, ví nhö ngöôøi thôï vaøng kheùo tay hay ñeä töû ngöôøi thôï vaøng, vôùi vaøng kheùo tinh nhuyeãn coù theå laøm caùc loaïi ñoà vaøng tuøy theo sôû thích. Cuõng vaäy naøy Ñaïi vöông, vôùi taâm ñònh tónh, thuaàn tònh, khoâng caáu nhieãm, khoâng phieàn naõo, nhu nhuyeán, deã söû duïng, vöõng chaéc, bình thaûn nhö vaäy, Tyû-kheo daãn taâm höôùng taâm ñeán caùc thaàn thoâng. Vò aáy chöùng ñöôïc caùc thaàn thoâng moät thaân hieän ra nhieàu thaân, nhieàu thaân hieän ra moät thaân; hieän hình bieán hình, ñi ngang qua vaùch, qua töôøng, qua nuùi, nhö ñi ngang qua hö khoâng; ñoän thoå troài leân, ngang qua ñaát lieàn nhö ôû trong nöôùc; ñi treân nöôùc khoâng chìm nhö ñi treân ñaát lieàn; ngoài kieát giaø ñi treân hö khoâng nhö coøn chim; vôùi baøn tay chaïm vaø rôø maët trôøi vaø maët traêng, nhöõng vaät coù ñaïi oai löïc, ñaïi oai thaàn nhö vaäy; coù theå töï thaân bay ñeán coõi Phaïm thieân.
Naøy Ñaïi vöông ñoù laø quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân coøn vi dieäu thuø thaéng hôn nhöõng quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân tröôùc.
89. Vôùi taâm ñònh tónh, thuaàn tònh, khoâng caáu nhieãm, khoâng phieàn naõo, nhu nhuyeán, deã söû duïng, vöõng chaéc, bình thaûn nhö vaäy, Tyû-kheo daãn taâm, höôùng taâm ñeán thieân nhó thoâng. Tyû-kheo vôùi thieân nhó thanh tònh sieâu nhaân coù theå nghe hai loaïi tieáng, chö Thieân vaø Ngöôøi, xa vaø gaàn.
90. Naøy Ñaïi vöông, ví nhö moät ngöôøi ñang ñi qua ñöôøng, nghe tieáng troáng lôùn, tieáng troáng nhoû, tieáng loa, tieáng xaäp xoõa vaø tieáng kieång. Ngöôøi aáy nghó: "Ñaây laø tieáng troáng lôùn, ñaây laø tieáng troáng nhoû, ñaây laø tieáng loa, tieáng xaäp xoõa, tieáng kieång". Cuõng vaäy, naøy Ñaïi vöông, vôùi taâm ñònh tónh, thuaàn tònh, khoâng caáu nhieãm, khoâng phieàn naõo, nhu nhuyeán, deã söû duïng, vöõng chaéc, bình thaûn nhö vaäy, Tyû-kheo daãn taâm, höôùng taâm ñeán thieân nhó thoâng. Tyû-kheo vôùi thieân nhó thanh tònh sieâu nhaân, coù theå nghe hai loaïi tieáng, chö Thieân vaø Ngöôøi, xa vaø gaàn.
Naøy Ñaïi vöông, ñoù laø quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân, coøn vi dieäu thuø thaéng hôn nhöõng quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân tröôùc.
91. Vôùi taâm ñònh tónh, thuaàn tònh, khoâng caáu nhieãm, khoâng phieàn naõo, nhu nhuyeán, deã söû duïng, vöõng chaéc, bình thaûn nhö vaäy, Tyû-kheo daãn taâm, höôùng taâm ñeán tha taâm thoâng. Tyû-kheo sau khi ñi saâu vaøo taâm cuûa chuùng sanh, cuûa loaøi ngöôøi vôùi taâm cuûa mình, vò aáy bieát ñöôïc nhö sau:
Taâm coù tham, bieát laø taâm coù tham. Taâm khoâng coù tham, bieát laø taâm khoâng coù tham.
Taâm coù saân, bieát laø taâm coù saân. Taâm khoâng coù saân, bieát laø taâm khoâng coù saân.
Taâm coù si, bieát laø taâm coù si. Taâm khoâng coù si, bieát laø taâm khoâng coù si.
Taâm chuyeân chuù, bieát laø taâm chuyeân chuù. Taâm taùn loaïn, bieát laø taâm taùn loaïn.
Ñaïi haønh taâm, bieát laø ñaïi haønh taâm. Khoâng phaûi ñaïi haønh taâm, bieát khoâng phaûi laø ñaïi haønh taâm.
Taâm chöa voâ thöôïng, bieát laø taâm chöa voâ thöôïng, Taâm voâ thöôïng, bieát laø taâm voâ thöôïng.
Taâm thieàn ñònh, bieát laø taâm thieàn ñònh. Taâm khoâng thieàn ñònh, bieát laø taâm khoâng thieàn ñònh.
Taâm giaûi thoaùt, bieát laø taâm giaûi thoaùt. Taâm khoâng giaûi thoaùt, bieát laø taâm khoâng giaûi thoaùt.
92. Naøy Ñaïi vöông, ví nhö moät ngöôøi ñaøn baø, moät ngöôøi ñaøn oâng, moät thieáu nieân treû hay moät thanh nieân öa trang söùc, nhìn maët cuûa mình trong taám göông trong saïch, saùng suoát hay moät chaäu nöôùc trong. Neáu maët coù tyø veát, lieàn bieát maët coù tyø veát; neáu maët khoâng coù tyø veát, lieàn bieát maët khoâng coù tyø veát. Cuõng vaäy, naøy Ñaïi vöông, vôùi taâm ñònh tónh, khoâng caáu nhieãm, khoâng phieàn naõo, nhu nhuyeán, deã söû duïng, vöõng chaéc, bình thaûn nhö vaäy, Tyû-kheo daãn taâm, höôùng taâm ñeán tha taâm thoâng. Tyû-kheo sau khi ñi saâu vaøo taâm cuûa chuùng sanh, cuûa moïi ngöôøi vôùi taâm cuûa mình, vò aáy bieát ñöôïc nhö sau:
Taâm coù tham, bieát taâm coù tham. Taâm khoâng coù tham, bieát taâm khoâng coù tham.
Taâm coù saân bieát taâm coù saân. Taâm khoâng coù saân, bieát taâm khoâng coù saân.
Taâm coù si, bieát taâm coù si. Taâm khoâng coù si, bieát taâm khoâng coù si.
Taâm chuyeân chuù, bieát laø taâm chuyeân chuù. Taâm taùn loaïn, bieát laø taâm taùn loaïn.
Ñaïi haønh taâm, bieát laø ñaïi haønh taâm; khoâng phaûi laø ñaïi haønh taâm, bieát khoâng phaûi laø ñaïi haønh taâm.
Taâm chöa voâ thöôïng, bieát laø taâm chöa voâ thöôïng. Taâm voâ thöôïng, bieát laø taâm voâ thöôïng.
Taâm thieàn ñònh, bieát laø taâm thieàn ñònh. Taâm khoâng thieàn ñònh, bieát laø taâm khoâng thieàn ñònh.
Taâm giaûi thoaùt, bieát laø taâm giaûi thoaùt. Taâm khoâng giaûi thoaùt bieát laø taâm khoâng giaûi thoaùt.
93. Vôùi taâm ñònh tónh, thuaàn tònh, khoâng caáu nhieãm, khoâng phieàn naõo, nhu nhuyeán, deã söû duïng, vöõng chaéc, bình thaûn nhö vaäy, Tyû-kheo daãn taâm, höôùng taâm ñeán tuùc maïng minh. Vò aáy nhôù ñeán caùc ñôøi soáng quaù khöù, nhö moät ñôøi, hai ñôøi, ba ñôøi, boán ñôøi, naêm ñôøi, möôøi ñôøi, hai möôi ñôøi, ba möôi ñôøi, boán möôi ñôøi, naêm möôi ñôøi, moät traêm ñôøi, hai traêm ñôøi, moät ngaøn ñôøi, moät traêm ngaøn ñôøi, nhieàu hoaïi kieáp, nhieàu thaønh kieáp, nhieàu hoaïi vaø thaønh kieáp. Vò aáy nhôù raèng: "Taïi choã kia ta coù teân nhö theá naøy, doøng hoï nhö theá naøy, giai caáp nhö theá naøy, thoï khoå laïc nhö theá naøy, tuoåi thoï ñeán möùc nhö theá naøy. Sau khi cheát taïi choã kia, ta ñöôïc sanh ra taïi choã noï. Taïi choã aáy, ta coù teân nhö theá naøy, doøng hoï nhö theá naøy, giai caáp nhö theá naøy, thoï khoå laïc nhö theá naøy, tuoåi thoï ñeán möùc nhö theá naøy. Sau khi cheát taïi choã noï, ta ñöôïc sanh ra ôû ñaây". Nhö vaäy Tyû-kheo nhôù ñeán nhieàu ñôøi soáng quaù khöù cuøng vôùi caùc neùt ñaïi cöông vaø caùc chi tieát.
94. Naøy Ñaïi vöông, ví nhö moät ngöôøi ñi töø laøng mình ñeán laøng khaùc, töø laøng aáy ñi ñeán moät laøng khaùc nöõa, vaø töø laøng naøy laïi trôû veà laøng cuûa mình. Ngöôøi aáy nghó: "Ta töø laøng cuûa mình ñi ñeán laøng kia, nôi ñaây ta ñaõ ñöùng nhö theá naøy, ñaõ ngoài nhö theá naøy, ñaõ noùi nhö theá naøy, ñaõ yeân laëng nhö theá naøy. Töø nôi laøng noï, ta ñaõ trôû veà laøng cuûa ta". Nhö vaäy, naøy Ñaïi vöông, vôùi taâm ñònh tónh, thuaàn tònh, khoâng caáu nhieãm, khoâng phieàn naõo, nhu nhuyeán, deã söû duïng, vöõng chaéc, bình thaûn nhö vaäy, Tyû-kheo daãn taâm, höôùng taâm ñeán tuùc maïng minh. Vò aáy nhôù ñeán caùc ñôøi soáng quaù khöù, nhö moät ñôøi, hai ñôøi, ba ñôøi, boán ñôøi, naêm ñôøi, möôøi ñôøi, hai möôi ñôøi, ba möôi ñôøi, boán möôi ñôøi, naêm möôi ñôøi, moät traêm ñôøi, hai traêm ñôøi, moät ngaøn ñôøi, moät traêm ngaøn ñôøi, nhieàu hoaïi kieáp, nhieàu thaønh kieáp, nhieàu hoaïi kieáp vaø thaønh kieáp. Vò aáy nhôù: "Taïi choã kia, ta coù teân nhö theá naøy, doøng hoï nhö theá naøy, giai caáp nhö theá naøy, aên uoáng nhö theá naøy, thoï khoå laïc nhö theá naøy, tuoåi thoï ñeán möùc nhö theá naøy. Sau khi cheát taïi choã kia, ta ñöôïc sanh ra choã noï, taïi ñaây, ta coù teân nhö theá naøy, doøng hoï nhö theá naøy, giai caáp nhö theá naøy, aên uoáng nhö theá naøy, thoï khoå laïc nhö theá naøy, tuoåi thoï ñeán möùc nhö theá naøy. Sau khi cheát taïi choã noï, ta ñöôïc sanh ra ôû ñaây". Nhö vaäy, Tyû-kheo nhôù ñeán nhieàu ñôøi soáng quaù khöù cuøng vôùi caùc neùt ñaïi cöông vaø caùc chi tieát.
Naøy Ñaïi vöông, ñoù laø quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân, coøn vi dieäu, thuø thaéng hôn nhöõng quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân tröôùc.
95. Vôùi taâm ñònh tónh, thuaàn tònh, khoâng caáu nhieãm, khoâng phieàn naõo, nhu nhuyeán, deã söû duïng, vöõng chaéc, bình thaûn nhö vaäy, Tyû-kheo daãn taâm, höôùng taâm ñeán trí hueä veà sanh töû cuûa chuùng sanh. Vò aáy vôùi thieân nhaõn thuaàn tònh, sieâu nhaân, thaáy söï soáng vaø cheát cuûa chuùng sanh. Vò aáy bieát roõ raèng, chuùng sanh ngöôøi haï lieät keû cao sang, ngöôøi ñeïp ñeõ keû thoâ xaáu, ngöôøi may maén keû baát haïnh, ñeàu do haïnh nghieäp cuûa chuùng: "Naøy caùc Hieàn giaû, nhöõng Toân giaû naøy laøm nhöõng ñieàu aùc haïnh veà thaân, lôøi vaø yù, phæ baùng caùc baäc Thaùnh, theo taø kieán, taïo caùc nghieäp theo taø kieán. Nhöõng ngöôøi naøy sau khi thaân hoaïi maïng chung, phaûi sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc. Naøy caùc Hieàn giaû, coøn nhöõng chuùng sanh naøo laøm nhöõng thieän haïnh veà thaân, lôøi vaø yù, khoâng phæ baùng caùc baäc Thaùnh, theo chaùnh kieán, taïo caùc nghieäp theo chaùnh kieán, nhöõng ngöôøi naøy, sau khi thaân hoaïi maïng chung, ñöôïc sanh leân caùc thieän thuù, coõi trôøi, treân ñôøi naøy. Nhö vaäy vò aáy vôùi thieân nhaõn thuaàn tònh sieâu nhaân thaáy söï soáng cheát cuûa chuùng sanh. Vò aáy bieát roõ raèng chuùng sanh, ngöôøi haï lieät keû cao sang, ngöôøi ñeïp ñeõ keû thoâ xaáu, ngöôøi may maén keû baát haïnh, ñeàu do haïnh nghieäp cuûa chuùng.
96. Naøy Ñaïi vöông, ví nhö moät toøa laàu coù thöôïng ñaøi, giöõa ngaõ tö ñöôøng, moät ngöôøi coù maét ñöùng treân aáy, seõ thaáy nhöõng ngöôøi ñi vaøo nhaø, ñi töø nhaø ra, ñi qua laïi treân ñöôøng, ngoài ôû giöõa ngaõ tö hay treân ñaøi thöôïng. Ngöôøi aáy nghó: "Nhöõng ngöôøi naøy ñi vaøo nhaø, nhöõng ngöôøi naøy ñi töø nhaø ra, nhöõng ngöôøi naøy ñi qua laïi treân ñöôøng, nhöõng ngöôøi naøy ngoài giöõa ngaõ tö, treân ñaøi thöôïng". Cuõng vaäy, naøy Ñaïi vöông vôùi taâm ñònh tónh, thuaàn tònh, khoâng caáu nhieãm, khoâng phieàn naõo, nhu nhuyeán, deã söû duïng, vöõng chaéc, bình thaûn nhö vaäy, Tyû-kheo daãn taâm, höôùng taâm ñeán trí tueä veà sanh töû cuûa chuùng sanh. Vò aáy vôùi thieân nhaõn thuaàn tònh, sieâu nhaân, thaáy söï soáng vaø cheát cuûa chuùng sanh.
Vò aáy bieát roõ raèng, chuùng sanh ngöôøi haï lieät keû cao sang, ngöôøi ñeïp ñeõ keû thoâ xaáu, ngöôøi may maén keû baát haïnh, ñeàu do haïnh nghieäp cuûa chuùng: Naøy caùc Hieàn giaû, nhöõng chuùng sanh naøy laøm nhöõng aùc haïnh veà thaân, lôøi vaø yù, phæ baùng caùc baäc Thaùnh, theo taø kieán, taïo caùc nghieäp theo taø kieán, nhöõng ngöôøi naøy sau khi thaân hoaïi maïng chung, phaûi sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc. Naøy caùc Hieàn giaû, coøn nhöõng chuùng sanh naøo laøm caùc thieän haïnh veà thaân, lôøi vaø yù, khoâng phæ baùng caùc baäc Thaùnh, theo chaùnh kieán, taïo caùc nghieäp theo chaùnh kieán, nhöõng ngöôøi naøy, sau khi thaân hoaïi maïng chung, ñöôïc sanh leân caùc thieän thuù, coõi trôøi, treân ñôøi naøy. Nhö vaäy, vôùi thieân nhaõn thuaàn tònh, sieâu nhaân, thaáy söï soáng cheát cuûa chuùng sanh, vò aáy bieát roõ raèng chuùng sanh, ngöôøi haï lieät keû cao sang, ngöôøi ñeïp ñeõ keû thoâ xaáu, ngöôøi may maén keû baát haïnh, ñeàu do haïnh nghieäp cuûa chuùng. Naøy Ñaïi vöông, ñoù laø quaû thieát thöïc, hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân, coøn vi dieäu thuø thaéng hôn nhöõng quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân tröôùc.
97. "Vôùi taâm ñònh tónh, thuaàn tònh, khoâng caáu nhieãm, khoâng phieàn naõo, nhu nhuyeán, deã söû duïng, vöõng chaéc, bình thaûn nhö vaäy, Tyû-kheo daãn taâm, höôùng taâm ñeán laäu taän trí. Vò aáy bieát nhö thaät "ñaây laø khoå", bieát nhö thaät "ñaây laø nguyeân nhaân cuûa khoå", bieát nhö thaät "ñaây laø khoå dieät", bieát nhö thaät "ñaây laø con ñöôøng ñöa ñeán khoå dieät", bieát nhö thaät "ñaây laø nhöõng laäu hoaëc", bieát nhö thaät "ñaây laø nguyeân nhaân cuûa laäu hoaëc", bieát nhö thaät "ñaây laø söï dieät tröø caùc laäu hoaëc", bieát nhö thaät "ñaây laø con ñöôøng ñöa ñeán söï dieät tröø caùc laäu hoaëc". Nhôø hieåu bieát nhö vaäy, nhaän thöùc nhö vaäy, taâm cuûa vò aáy thoaùt khoûi duïc laäu, thoaùt khoûi höõu laäu, thoaùt khoûi voâ minh laäu. Ñoái vôùi töï thaân ñaõ giaûi thoaùt nhö vaäy, khôûi leân söï hieåu bieát: Ta ñaõ giaûi thoaùt. Vò aáy bieát: Sanh ñaõ taän, phaïm haïnh ñaõ thaønh, vieäc caàn laøm ñaõ laøm; sau ñôøi hieän taïi, khoâng coù ñôøi soáng naøo khaùc nöõa.
98. Naøy Ñaïi vöông, ví nhö taïi daõy nuùi lôùn coù moät hoà nöôùc, thuaàn tònh, trong saùng, khoâng caáu nhieãm. Moät ngöôøi coù maét, ñöùng treân bôø seõ thaáy con heán, con soø, nhöõng hoøn ñaù, hoøn saïn, nhöõng ñaøn caù bôi qua laïi hay ñöùng moät choã. Vò aáy nghó: "Ñaây laø hoà nöôùc thuaàn tònh, trong saùng, khoâng caáu nhieãm. Ñaây laø nhöõng con heán, con soø, nhöõng hoøn ñaù, hoøn saïn, nhöõng ñaøn caù ñang bôi qua laïi hay ñöùng yeân moät choã". Cuõng vaäy, naøy Ñaïi vöông, vôùi taâm ñònh tónh, thuaàn tònh, khoâng caáu nhieãm, khoâng phieàn naõo, nhu nhuyeán deã söû duïng, vöõng chaéc, bình thaûn nhö vaäy. Tyû-kheo daãn taâm, höôùng taâm ñeán laäu taän trí. Vò aáy bieát nhö thaät: "Ñaây laø khoå", bieát nhö thaät "ñaây laø nguyeân nhaân cuûa khoå", bieát nhö thaät "ñaây laø khoå dieät", bieát nhö thaät "ñaây laø con ñöôøng ñöa ñeán khoå dieät", bieát nhö thaät "ñaây laø nhöõng laäu hoaëc", bieát nhö thaät "ñaây laø nguyeân nhaân cuûa laäu hoaëc", bieát nhö thaät "ñaây laø söï dieät tröø caùc laäu hoaëc", bieát nhö thaät "ñaây laø con ñöôøng ñöa ñeán söï dieät tröø caùc laäu hoaëc". Nhôø hieåu bieát nhö vaäy, nhôø nhaän thöùc nhö vaäy, taâm cuûa vò aáy thoaùt khoûi duïc laäu, thoaùt khoûi höõu laäu, thoaùt khoûi voâ minh laäu. Ñoái vôùi töï thaân ñaõ giaûi thoaùt, vò aáy bieát: Sanh ñaõ taän, phaïm haïnh ñaõ thaønh, nhöõng vieäc caàn laøm ñaõ laøm; sau ñôøi hieän taïi, khoâng coù ñôøi soáng naøo khaùc nöõa.
Naøy Ñaïi vöông, ñoù laø quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân, coøn vi dieäu thuø thaéng hôn nhöõng quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân tröôùc. Naøy Ñaïi vöông, khoâng coù moät quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân naøo vi dieäu vaø thuø thaéng hôn quaû thieát thöïc hieän taïi cuûa haïnh Sa-moân naøy.
99. Ñöôïc nghe noùi vaäy, Ajaøtasattu, con baø Videhi, vua nöôùc Magadha baïch Theá Toân: "Thaät laø vi dieäu thay, baïch Theá Toân! Thaät laø vi dieäu thay, baïch Theá Toân! Baïch Theá Toân, nhö ngöôøi döïng ñöùng laïi nhöõng gì bò che kín, chæ ñöôøng cho keû bò laïc höôùng, ñem ñeøn saùng vaøo trong boùng toái ñeå nhöõng ai coù maét coù theå thaáy saéc. Cuõng vaäy, Chaùnh phaùp ñaõ ñöôïc Theá Toân duøng nhieàu phöông tieän trình baøy, giaûi thích. Vaø nay con xin quy y Theá Toân, quy y Phaùp vaø quy y Tyû-kheo Taêng. Mong Theá Toân nhaän con laøm ñeä töû, töø nay trôû ñi cho ñeán maïng chuùng, con troïn ñôøi quy ngöôõng. Baïch Theá Toân, con ñaõ phaïm moät troïng toäi. Vì ngu si, vì voâ minh, vì baát thieän, con ñaõ haïi maïng phuï vöông con, moät vò vua chôn chaùnh, ñeå ñaït vöông quyeàn. Mong Theá Toân nhaän cho con toäi aáy laø moät toäi ñeå con ngaên chaän veà töông lai".
100. - Ñaïi vöông, thaät laø moät troïng toäi. Vì ngu si, vì voâ minh, vì baát thieän, Ñaïi vöông ñaõ haïi maïng phuï vöông, moät vò vua chôn chaùnh, ñeå ñoaït vöông quyeàn. Vì Ñaïi vöông ñaõ thaáy toäi aáy laø moät toäi, ñaõ thuù toäi ñuùng vôùi Chaùnh phaùp, Ta nhaän toäi aáy cho Ñaïi vöông. Ñoù laø moät söï tieán boä, naøy Ñaïi vöông, trong luaät phaùp cuûa baäc Thaùnh, nhöõng ai thaáy toäi laø toäi, thuù toäi ñuùng vôùi Chaùnh phaùp, vaø ngaên chaän ôû töông lai.
101. Ñöôïc nghe noùi vaäy, Ajaøtasattu, con baø Videhi, vua nöôùc Magadha baïch Theá Toân: "Baïch Theá Toân, nay chuùng con phaûi caùo töø, chuùng con coù nhieàu boån phaän, nhieàu vieäc phaûi laøm".
- Ñaïi vöông haõy laøm nhöõng gì Ñaïi vöông nghó ra laø phaûi thôøi.
Luùc baáy giôø, Ajaøtasattu, con baø Videhi, vua nöôùc Magadha hoan hyû taùn thaùn lôøi daïy cuûa Theá Toân, töø choã ngoài ñöùng daäy, ñaûnh leã Theá Toân, thaân phía höõu höôùng veà Theá Toân vaø töø bieät.
102. Luùc baáy giôø, khi Ajaøtasattu, con baø Videhi, vua nöôùc Magadha ñi chöa bao laâu, Theá Toân lieàn baûo caùc Tyû-kheo:
- Naøy caùc Tyû-kheo, taâm vua aáy raát aên naên, naøy caùc Tyû-kheo, taâm vua aáy raát hoái loãi. Neáu vua aáy khoâng haïi maïng vua cha, moät vò vua raát chaân chaùnh, thì taïi ngay choã ngoài naøy, vua aáy ñaõ chöùng ñöôïc phaùp nhaõn, khoâng traàn caáu, khoâng oâ ueá.
Theá Toân thuyeát phaùp nhö vaäy. Caùc Tyû-kheo aáy hoan hyû tín thoï lôøi Theá Toân daïy.

Hoøa thöôïng Thích Minh Chaâu dòch Vieät
[Baûn dòch Anh ngöõ]

Chaân thaønh caùm ôn anh HDC vaø nhoùm Phaät töû VH ñaõ coù thieän taâm göûi taëng aán baûn ñieän töû.
(Bình Anson hieäu ñính, döïa theo baûn Anh ngöõ "The Long Discourses of the Buddha", Maurice Walshe dòch, 1987).
Hieäu ñính: 23/03/2003
Source = BuddhaSasana

[Muïc luïc Tröôøng Boä Kinh]

2. Kinh Sa-moân quaû (Saømannaphala sutta)

2. Kinh Sa-moân quaû
(Saømannaphala sutta)