Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Trang Chuû] [ Index Vieät ] [Index Pali]
Tröôøng Boä Kinh
Digha Nikaya15. Kinh Ñaïi duyeân
(Mahaønidaøna sutta)
1. Nhö vaäy toâi nghe. Moät thôøi, Theá Toân truï taïi boä laïc Kuru (Caâu-laâu), ôû aáp Kuru teân laø Kammassadhamma (Kieám-ma-saét-ñaøm). Toân giaû Ananda (A Nan) ñeán taïi choã Theá Toân ôû, sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân vaø ngoài xuoáng moät beân. Sau khi ngoài xuoáng moät beân, Toân giaû Ananda baïch Theá Toân:- Hy höõu thay, baïch Theá Toân! Kyø dieäu thay, baïch Theá Toân! Baïch Theá Toân, giaùo phaùp Duyeân khôûi naøy thaâm thuùy, thaät söï thaâm thuùy, vaø giaùo phaùp naøy ñoái vôùi con heát söùc minh baïch roõ raøng.
- Naøy Ananda, chôù coù noùi vaäy! Naøy Ananda chôù coù noùi vaäy! Naøy Ananda, giaùo phaùp Duyeân khôûi naøy thaâm thuùy, thaät söï thaâm thuùy. Naøy Ananda, chính vì khoâng giaùc ngoä, khoâng thaâm hieåu giaùo phaùp naøy maø chuùng sanh hieän taïi bò roái loaïn nhö moät oå keùn, roái ren nhö moät oáng chæ, gioáng nhö coû munja vaø lau saäy babaja (ba-ba-la) khoâng theå naøo ra khoûi khoå xöù, aùc thuù, ñoïa xöù, sanh töû.
2. Naøy Ananda, neáu coù ai hoûi: "Giaø vaø cheát do duyeân naøo khoâng?" Haõy ñaùp: "Coù". Neáu coù hoûi: "Giaø vaø cheát do duyeân gì?" Haõy ñaùp: "Giaø vaø cheát do duyeân sanh".
Naøy Ananda, neáu coù ai hoûi: "Sanh coù duyeân naøo khoâng?" Haõy ñaùp: "Coù". Neáu coù hoûi: "Sanh do duyeân gì?" Haõy ñaùp: "Sanh do duyeân höõu".
Naøy Ananda, neáu coù ai hoûi: "Höõu coù do duyeân naøo khoâng? Haõy ñaùp: "Coù". Neáu coù hoûi: "Höõu do duyeân gì?" Haõy ñaùp: "Höõu do duyeân thuû".
Naøy Ananda, neáu coù ai hoûi. "Thuû coù do duyeân naøo khoâng?" Haõy ñaùp: "Coù". Neáu coù hoûi: "Thuû do duyeân gì?" Haõy ñaùp: "Thuû do duyeân aùi".
Naøy Ananda, neáu coù ai hoûi: "AÙi coù duyeân naøo khoâng?" Haõy ñaùp: "Coù". Neáu coù hoûi: "AÙi do duyeân gì?" Haõy ñaùp: "AÙi do duyeân thoï".
Naøy Ananda, neáu coù ai hoûi: "Thoï coù do duyeân naøo khoâng?" Haõy ñaùp: "Coù". Neáu coù hoûi: "Thoï do duyeân gì?" Haõy ñaùp: "Thoï do duyeân xuùc".
Naøy Ananda, neáu coù ai hoûi: "Xuùc coù do duyeân naøo khoâng?" Haõy ñaùp: "Coù". Neáu coù hoûi: "Xuùc do duyeân gì?" Haõy ñaùp: "Xuùc do duyeân danh saéc".
Naøy Ananda, neáu coù ai hoûi: "Danh saéc coù duyeân naøo khoâng?" Haõy ñaùp: "Coù". Neáu coù hoûi: "Danh saéc do duyeân gì? Haõy ñaùp: "Danh saéc do duyeân thöùc".
Naøy Ananda, neáu coù ai hoûi: "Thöùc coù do duyeân naøo khoâng?" Haõy ñaùp: "Coù". Neáu coù hoûi: "Thöùc do duyeân gì?" Haõy ñaùp: "Thöùc do duyeân danh saéc".
3. Naøy Ananda, nhö vaäy do duyeân danh saéc, thöùc sanh; do duyeân thöùc, danh saéc sanh; do duyeân danh saéc, xuùc sanh; do duyeân xuùc, thoï sanh; do duyeân thoï; aùi sanh; do duyeân aùi, thuû sanh; do duyeân thuû, höõu sanh; do duyeân höõu, sanh sanh; do duyeân sanh, laõo töû sanh, do duyeân laõo töû, saàu, bi, khoå, öu naõo sanh. Nhö vaäy laø toaøn boä khoå uaån taäp khôûi.
4. Tröôùc ñaõ noùi: "Do duyeân sanh; laõo töû sanh". Naøy Ananda, phaûi hieåu nhö theá naøo caâu noùi: "Do duyeân sanh; laõo töû sanh"? Naøy Ananda, neáu sanh khoâng coù baát cöù loaïi naøo, baát cöù choã naøo, nhö chö Thieân hay Thieân giôùi, Caøn-thaùt-baø hay Caøn-thaùt-baø-giôùi, Daï-xoa hay Daï Xoa giôùi. Quyû thaàn hay Quyû thaàn giôùi, loaøi Ngöôøi hay Nhaân giôùi, loaïi boán chaân hay töù tuùc giôùi, loaøi chim hay ñieåu giôùi, loaøi truøng xaø hay truøng xaø giôùi. Naøy Ananda, neáu khoâng coù sanh cho taát caû, do sanh dieät thôøi laõo töû coù theå hieän höõu khoâng?
- Baïch Theá Toân, khoâng!
- Naøy Ananda, nhö vaäy laø nhôn, nhö vaäy laø duyeân, nhö vaäy laø taäp khôûi, nhö vaäy laø nhôn duyeân cuûa laõo töû, töùc laø sanh.
5. Tröôùc ñaõ noùi: "Do duyeân höõu, sanh sanh ra". Naøy Ananda, phaûi hieåu nhö theá naøo caâu noùi: "Do duyeân höõu, sanh sanh ra"? Naøy Ananda, neáu höõu khoâng coù baát cöù loaïi naøo giôùi naøo, baát cöù choã naøo xöù naøo, nhö duïc höõu, saéc höõu hay voâ saéc höõu. Neáu khoâng coù höõu cho taát caû, do höõu dieät thôøi sanh coù theå hieän höõu khoâng?
- Baïch Theá Toân, khoâng!
- Naøy Ananda, nhö vaäy laø nhôn, nhö vaäy laø duyeân, nhö vaäy laø taäp khôûi, nhö vaäy laø nhôn duyeân cuûa sanh, töùc laø höõu.
6. Tröôùc ñaõ noùi: "Do duyeân thuû, höõu sanh". Naøy Ananda, phaûi hieåu nhö theá naøo caâu hoûi: "Do duyeân thuû, höõu sanh"? Naøy Ananda, neáu thuû khoâng coù baát cöù loaïi naøo, baát cöù choã naøo, nhö duïc thuû, kieán thuû, giôùi caám thuû hay ngaõ chaáp thuû. Neáu khoâng coù thuû cho taát caû, do thuû dieät thôøi höõu coù theå hieän höõu khoâng?
- Baïch Theá Toân, khoâng!
- Naøy Ananda, nhö vaäy laø nhôn, nhö vaäy laø duyeân, nhö vaäy laø taäp khôûi, nhö vaäy laø nhôn duyeân cuûa höõu, töùc laø thuû.
7. Tröôùc ñaõ noùi: "Do duyeân aùi, thuû sanh". Naøy Ananda, phaûi hieåu nhö theá naøo caâu noùi: "Do duyeân aùi, thuû sanh"? Naøy Ananda, neáu aùi khoâng coù baát cöù loaïi naøo, baát cöù choã naøo, nhö saéc aùi, thanh aùi, höông aùi, vò aùi, xuùc aùi hay phaùp aùi. Neáu khoâng coù aùi cho taát caû, do aùi dieät thôøi thuû coù theå hieän höõu khoâng?
- Baïch Theá Toân, khoâng!
- Naøy Ananda, nhö vaäy laø nhôn, nhö vaäy laø duyeân, nhö vaäy laø taäp khôûi, nhö vaäy laø nhôn duyeân cuûa thuû, töùc laø aùi.
8. Tröôùc ñaõ noùi: "Do duyeân thoï, aùi sanh". Naøy Ananda, neáu thoï khoâng coù baát cöù loaïi naøo, baát cöù choã naøo, nhö nhaõn xuùc sôû sanh thoï, nhó xuùc sôû sanh thoï, tyû xuùc sôû sanh thoï, thieät xuùc sôû sanh thoï, tyû xuùc sôû sanh thoï, yù xuùc sôû sanh thoï. Neáu khoâng coù thoï cho taát caû, neáu thoï dieät thôøi aùi coù theå hieän höõu khoâng?
- Baïch Theá Toân, khoâng!
- Naøy Ananda, nhö vaäy laø nhôn, nhö vaäy laø duyeân, nhö vaäy laø taäp khôûi, nhö vaäy laø nhôn duyeân cuûa aùi, töùc laø thoï.
9. Naøy Ananda, nhö vaäy do duyeân thoï, aùi sanh; do duyeân aùi, tìm caàu sanh; do duyeân tìm caàu, lôïi sanh; do duyeân lôïi, quyeát ñònh (sôû duïng cuûa lôïi) sanh; do duyeân quyeát ñònh, tham duïc sanh; do duyeân tham duïc, ñam tröôùc sanh; do duyeân ñam tröôùc, chaáp thuû sanh; do duyeân chaáp thuû, haø tieän sanh; do duyeân haø tieän, thuû hoä sanh; do duyeân thuû hoä, phaùt sanh moät soá aùc, baát thieän phaùp nhö chaáp tröôïng, chaáp kieám, tranh ñaáu, tranh luaän, ñaáu khaåu, khaåu chieán, aùc khaåu, voïng ngöõ.
10. Tröôùc ñaõ noùi: "Do duyeân thuû hoä, phaùt sanh moät soá aùc, baát thieän phaùp, nhö chaáp tröôïng, chaáp kieám, tranh ñaáu, tranh luaän, ñaáu khaåu, khaåu chieán, aùc khaåu, voïng ngöõ". Naøy Ananda, phaûi hieåu nhö theá naøo caâu noùi: "Do duyeân thuû hoä, phaùt sanh moät soá aùc, baát thieän phaùp, nhö chaáp tröôïng, chaáp kieám, tranh ñaáu, tranh luaän, ñaáu khaåu, khaåu chieán, aùc khaåu, voïng ngöõ"? Naøy Ananda, neáu thuû hoä khoâng coù baát cöù loaïi naøo, baát cöù choã naøo, neáu khoâng coù thuû hoä cho taát caû, neáu thuû hoä dieät thôøi moät soá aùc, baát thieän phaùp nhö chaáp tröôïng, chaáp kieám, tranh ñaáu, tranh luaän, ñaáu khaåu, khaåu chieán, aùc khaåu, voïng ngöõ coù theå hieän höõu ñöôïc khoâng?
- Baïch Theá Toân, khoâng!
- Naøy Ananda, nhö vaäy laø nhôn, nhö vaäy laø duyeân, nhö vaäy laø taäp khôûi, nhö vaäy laø nhôn duyeân cuûa moät soá aùc, baát thieän phaùp nhö chaáp tröôïng, chaáp kieám, tranh ñaáu, tranh luaän, ñaáu khaåu, khaåu chieán, aùc khaåu, voïng ngöõ, töùc laø thuû hoä.
11. Tröôùc ñaõ noùi: "Do duyeân haø tieän, thuû hoä sanh". Naøy Ananda, phaûi hieåu nhö theá naøo caâu noùi: "Do duyeân haø tieän thuû hoä sanh"? Naøy Ananda, neáu haø tieän khoâng coù baát cöù loaïi naøo, baát cöù choã naøo, neáu khoâng coù haø tieän, cho taát caû, neáu haø tieän dieät thôøi thuû hoä coù theå hieän höõu khoâng?
- Baïch Theá Toân, khoâng!
- Naøy Ananda, nhö vaäy laø nhôn, nhö vaäy laø duyeân, nhö vaäy laø taäp khôûi, nhö vaäy laø nhôn duyeân cuûa thuû hoä, töùc laø haø tieän.
12. Tröôùc ñaõ noùi: "Do duyeân chaáp thuû, haø tieän sanh". Naøy Ananda, phaûi hieåu nhö theá naøo caâu noùi: "Do duyeân chaáp thuû, haø tieän sanh"? Naøy Ananda, neáu chaáp thuû khoâng coù baát cöù loaïi naøo, baát cöù choã naøo, neáu khoâng chaáp thuû cho taát caû, neáu chaáp thuû dieät thôøi haø tieän coù theå hieän höõu ñöôïc khoâng?
- Baïch Theá Toân, khoâng!
- Naøy Ananda, nhö vaäy laø nhôn, nhö vaäy laø duyeân, nhö vaäy laø taäp khôûi, nhö vaäy laø nhôn duyeân cuûa haø tieän, töùc laø chaáp thuû.
13. Tröôùc ñaõ noùi: "Do duyeân ñam tröôùc, chaáp thuû sanh". Naøy Ananda, phaûi hieåu nhö theá naøo caâu noùi: "Do duyeân ñam tröôùc, chaáp thuû sanh"? Naøy Ananda, neáu ñam tröôùc khoâng coù baát cöù loaïi naøo, baát cöù choã naøo, neáu khoâng coù ñam tröôùc cho taát caû, neáu ñam tröôùc dieät thôøi chaáp thuû coù theå hieän höõu ñöôïc khoâng?
- Baïch Theá Toân, khoâng!
- Naøy Ananda, nhö vaäy laø nhôn, nhö vaäy laø duyeân, nhö vaäy laø taäp khôûi, nhö vaäy laø nhôn duyeân cuûa chaáp thuû, töùc laø ñam meâ.
14. Tröôùc ñaõ noùi: "Do duyeân tham duïc, ñam tröôùc sanh". Naøy Ananda, phaûi hieåu nhö theá naøo caâu noùi: "Do duyeân tham duïc, ñam tröôùc sanh"? Naøy Ananda, neáu tham duïc khoâng coù baát cöù loaïi naøo, baát cöù choã naøo, neáu khoâng coù tham duïc cho taát caû, neáu tham duïc dieät thôøi ñam tröôùc coù theå hieän höõu ñöôïc khoâng?
- Baïch Theá Toân, khoâng!
- Naøy Ananda, nhö vaäy laø nhôn, nhö vaäy laø duyeân, nhö vaäy laø taäp khôûi, nhö vaäy laø nhôn duyeân cuûa ñam tröôùc, töùc laø tham duïc.
15. Tröôùc ñaõ noùi: "Do duyeân quyeát ñònh, tham duïc sanh". Naøy Ananda, phaûi hieåu nhö theá naøo caâu noùi: "Do duyeân quyeát ñònh tham duïc sanh"? Naøy Ananda, neáu quyeát ñònh khoâng coù baát cöù loaïi naøo, baát cöù choã naøo, neáu khoâng coù quyeát ñònh cho taát caû, neáu quyeát ñònh dieät thôøi tham duïc coù theå hieän höõu ñöôïc khoâng?
- Baïch Theá Toân, khoâng!
- Naøy Ananda, nhö vaäy laø nhôn, nhö vaäy laø duyeân, nhö vaäy laø taäp khôûi, nhö vaäy laø nhôn duyeân cuûa tham duïc töùc laø quyeát ñònh.
16. Tröôùc ñaõ noùi: "Do duyeân lôïi, quyeát ñònh sanh". Naøy Ananda, phaûi hieåu nhö theá naøo caâu noùi: "Do duyeân lôïi quyeát ñònh sanh"? Naøy Ananda, neáu lôïi khoâng coù khoâng coù baát cöù loaïi naøo, baát cöù choã naøo, neáu lôïi khoâng coù cho taát caû, neáu lôïi dieät thôøi quyeát ñònh coù theå hieän höõu ñöôïc khoâng?
- Baïch Theá Toân, khoâng!
- Naøy Ananda, nhö vaäy laø nhôn, nhö vaäy laø duyeân, nhö vaäy laø taäp khôûi, nhö vaäy laø nhôn duyeân cuûa quyeát ñònh, töùc laø lôïi.
17. Tröôùc ñaõ noùi: "Do duyeân taàm caàu, lôïi sanh". Naøy Ananda, phaûi hieåu nhö theá naøo caâu noùi: "Do duyeân taàm caàu, lôïi sanh"? Naøy Ananda, neáu taàm caàu khoâng coù baát cöù loaïi naøo, baát cöù choã naøo, neáu taàm caàu khoâng coù cho taát caû, neáu taàm caàu dieät thôøi lôïi coù theå hieän höõu ñöôïc khoâng?
- Baïch Theá Toân, khoâng!
- Naøy Ananda, nhö vaäy laø nhôn, nhö vaäy laø duyeân, nhö vaäy laø taäp khôûi, nhö vaäy laø nhôn duyeân cuûa lôïi, töùc laø taàm caàu.
18. Tröôùc ñaõ noùi: "Do duyeân aùi, taàm caàu sanh". Naøy Ananda, phaûi hieåu nhö theá naøo caâu noùi: "Do duyeân aùi, taàm caàu sanh"? Naøy Ananda, neáu khoâng coù baát cöù loaïi naøo, baát cöù choã naøo, neáu aùi khoâng coù cho taát caû, neáu aùi dieät thôøi taàm caàu coù theå hieän höõu ñöôïc khoâng?- Baïch Theá Toân, khoâng!
- Naøy Ananda, nhö vaäy laø nhôn, nhö vaäy laø duyeân, nhö vaäy laø taäp khôûi, nhö vaäy laø nhôn duyeân cuûa taàm caàu, töùc laø aùi.
Naøy Ananda, nhö vaäy hai phöông dieän (cuûa aùi) tuy hai nhöng hoøa hôïp thaønh moät, nhôø thoï (laøm duyeân sanh).
19. Tröôùc ñaõ noùi: "Do duyeân xuùc, thoï sanh". Naøy Ananda, phaûi hieåu nhö theá naøo caâu noùi: "Do duyeân xuùc, thoï sanh"? Naøy Ananda, neáu xuùc khoâng coù baát cöù loaïi naøo, baát cöù choã naøo, nhö nhaõn xuùc, nhó xuùc, tyû xuùc, thieät xuùc, thaân xuùc, yù xuùc, neáu xuùc khoâng coù cho taát caû, neáu xuùc dieät thôøi thoï coù theå hieän höõu khoâng?
- Baïch Theá Toân, khoâng!
- Naøy Ananda, nhö vaäy laø nhôn, nhö vaäy laø duyeân, nhö vaäy laø taäp khôûi, nhö vaäy laø nhôn duyeân cuûa thoï, töùc laø xuùc.
20. Tröôùc ñaõ noùi: "Do duyeân danh saéc, xuùc sanh". Naøy Ananda, phaûi hieåu nhö theá naøo caâu noùi: "Do duyeân danh saéc, xuùc sanh"? Naøy Ananda, neáu nhöõng hình, nhöõng saéc, nhöõng töôùng, nhöõng maïo, nhôø ñoù maø danh thaân vaø saéc thaân thi thieát; neáu nhöõng hình, nhöõng saéc, nhöõng töôùng, nhöõng maïo aáy khoâng coù, thôøi danh muïc xuùc trong saéc thaân coù theå hieän höõu ñöôïc khoâng?
- Baïch Theá Toân, khoâng!
- Naøy Ananda, nhöõng hình, nhöõng saéc, nhöõng töôùng, nhöõng maïo aáy nhôø ñoù maø saéc thaân ñöôïc thi thieát, neáu nhöõng hình, nhöõng saéc, nhöõng töôùng, nhöõng maïo aáy khoâng coù, thôøi höõu ñoái xuùc trong danh thaân coù theå hieän höõu ñöôïc khoâng?
- Baïch Theá Toân, khoâng!
- Naøy Ananda, nhöõng hình, nhöõng saéc, nhöõng töôùng, nhöõng maïo nhôø ñoù maø danh thaân vaø saéc thaân ñöôïc thi thieát, neáu nhöõng hình, nhöõng saéc, nhöõng töôùng, nhöõng maïo aáy khoâng coù, thôøi danh muïc xuùc hay höõu ñoái xuùc coù theå hieän höõu ñöôïc khoâng?
- Baïch Theá Toân, khoâng!
- Naøy Ananda, nhöõng hình, nhöõng saéc, nhöõng töôùng, nhöõng maïo nhôø ñoù maø danh saéc ñöôïc thi thieát, neáu nhöõng hình, nhöõng saéc, nhöõng töôùng, nhöõng maïo aáy khoâng coù thì xuùc coù theå hieän höõu ñöôïc khoâng?
- Baïch Theá Toân, khoâng!
Do vaäy, naøy Ananda, nhö vaäy laø nhôn, nhö vaäy laø duyeân, nhö vaäy laø taäp khôûi, nhö vaäy laø nhôn duyeân cuûa xuùc, töùc laø danh saéc.
21. Tröôùc ñaõ noùi: "Do duyeân thöùc, danh saéc sanh". Naøy Ananda, phaûi hieåu nhö theá naøo caâu noùi: "Do duyeân thöùc, danh saéc sanh"? Naøy Ananda, neáu thöùc khoâng ñi vaøo trong buïng cuûa ngöôøi meï, thôøi danh saéc coù theå hình thaønh trong buïng baø meï khoâng?
- Baïch Theá Toân, khoâng!
- Naøy Ananda, neáu thöùc ñi vaøo trong buïng baø meï roài bò tieâu dieät, thôøi danh saéc coù theå hình thaønh traïng thaùi naøy, traïng thaùi khaùc khoâng?
- Baïch Theá Toân, khoâng!
- Naøy Ananda, neáu thöùc bò ñoaïn tröø trong ñöùa con nít, hoaëc laø ñoàng nam hay ñoàng nöõ, thôøi danh saéc coù theå lôùn hôn, tröôûng thaønh vaø thaønh maõn ñöôïc khoâng?
- Baïch Theá Toân, khoâng!
- Do vaäy, naøy Ananda, nhö vaäy laø nhôn, nhö vaäy laø duyeân, nhö vaäy laø taäp khôûi, nhö vaäy laø nhôn duyeân cuûa danh saéc, töùc laø thöùc.
22. Tröôùc ñaõ noùi: "Do duyeân danh saéc, thöùc sanh". Naøy Ananda, phaûi hieåu nhö theá naøo caâu noùi: "Do duyeân sanh saéc thöùc sanh "? Naøy Ananda, neáu thöùc khoâng an truù ñöôïc trong danh saéc, thôøi trong töông lai, coù theå hieän höõu söï hình thaønh cuûa sanh, laõo, töû, khoå, taäp khoâng?
- Baïch Theá Toân, khoâng!
- Do vaäy, naøy Ananda, nhö vaäy laø nhôn, nhö vaäy laø duyeân, nhö vaäy laø taäp khôûi, nhö vaäy laø nhôn duyeân cuûa thöùc, töùc laø danh saéc.
- Naøy Ananda, trong giôùi haïn con ngöôøi ñöôïc sanh, con ngöôøi ñöôïc giaø, con ngöôøi ñöôïc cheát, con ngöôøi ñöôïc dieät, hay con ngöôøi ñöôïc taùi sanh, trong giôùi haïn aáy laø danh muïc ñaïo, trong giôùi haïn aáy laø ngoân ngöõ ñaïo, trong giôùi haïn aáy laø thi thieát ñaïo, trong giôùi haïn aáy laø tueä giôùi, trong giôùi haïn aáy laø löu chuyeån luaân hoài hieän höõu traïng thaùi naøy traïng thaùi khaùc nghóa laø danh saéc vaø thöùc.
23. Naøy Ananda, coù bao nhieâu lôøi tuyeân boá veà ngaõ? Naøy Ananda, hoaëc ngaõ ñöôïc tuyeân boá laø coù saéc vaø haïn löôïng trong caâu: "Ngaõ cuûa toâi coù saéc vaø haïn löôïng". Naøy Ananda, hoaëc ngaõ ñöôïc tuyeân boá laø coù saéc vaø voâ löôïng trong caâu: "Ngaõ cuûa toâi coù saéc vaø voâ löôïng". Naøy Ananda, hoaëc ngaõ ñöôïc tuyeân boá laø khoâng coù saéc vaø coù haïn löôïng trong caâu: "Ngaõ cuûa toâi khoâng coù saéc vaø coù haïn löôïng". Naøy Ananda, hoaëc ngaõ ñöôïc tuyeân boá laø khoâng coù saéc vaø voâ löôïng trong caâu: "Ngaõ cuûa toâi khoâng coù saéc vaø voâ löôïng".
24. Naøy Ananda, coù ngöôøi tuyeân boá ngaõ coù saéc vaø coù haïn löôïng trong hieän taïi, ngöôøi naøy tuyeân boá hoaëc ngaõ coù saéc vaø coù haïn löôïng trong töông lai. Hoaëc nhö theá naøy: "Ngaõ cuûa toâi khoâng phaûi nhö vaäy, toâi seõ uoán naén cho nhö vaäy". Naøy Ananda, söï vieäc laø nhö vaäy thôøi lôøi tuyeân boá veà taø kieán ngaõ coù saéc vaø coù haïn löôïng nhö vaäy laø quaù ñuû roài.
Naøy Ananda, coù ngöôøi tuyeân boá ngaõ coù saéc vaø voâ löôïng ngöôøi naøy tuyeân boá hoaëc ngaõ coù saéc vaø voâ löôïng trong hieän taïi, hoaëc ngaõ coù saéc vaø voâ löôïng trong töông lai. Hoaëc nhö theá naøy: "Ngaõ cuûa toâi khoâng phaûi nhö vaäy, toâi seõ uoán naén cho nhö vaäy". Naøy Ananda, söï vieäc laø nhö vaäy thôøi lôøi tuyeân boá veà taø kieán ngaõ coù saéc vaø voâ löôïng nhö vaäy laø quaù ñuû roài.
Naøy Ananda, coù ngöôøi tuyeân boá ngaõ khoâng coù saéc vaø coù haïn löôïng, ngöôøi naøy tuyeân boá hoaëc ngaõ khoâng coù saéc vaø coù haïn löôïng trong hieän taïi hoaëc ngaõ khoâng coù saéc vaø coù haïn löôïng trong töông lai... hoaëc ngaõ khoâng coù saéc vaø voâ löôïng trong töông lai. Hoaëc nhö theá naøy: "Ngaõ cuûa toâi khoâng phaûi nhö vaäy, toâi seõ uoán naén cho nhö vaäy". Naøy Ananda, söï vieäc laø nhö vaäy thôøi lôøi tuyeân boá veà taø kieán ngaõ coù saéc vaø voâ löôïng nhö vaäy laø quaù ñuû roài. Naøy Ananda, nhö vaäy, laø coù baáy nhieâu lôøi tuyeân boá veà ngaõ.
25. Naøy Ananda, coù bao nhieâu lôøi khoâng tuyeân boá veà ngaõ? Naøy Ananda, hoaëc ngaõ khoâng ñöôïc tuyeân boá laø coù saéc vaø coù haïn löôïng trong caâu: "Ngaõ cuûa toâi coù saéc vaø coù haïn löôïng". Naøy Ananda, hoaëc ngaõ khoâng ñöôïc tuyeân boá laø coù saéc vaø voâ löôïng trong caâu: "Ngaõ cuûa toâi coù saéc vaø voâ löôïng". Naøy Ananda, hoaëc ngaõ khoâng ñöôïc tuyeân boá laø khoâng coù saéc vaø coù haïn löôïng trong caâu: "Ngaõ cuûa toâi khoâng coù saéc vaø coù haïn löôïng". Naøy Ananda, hoaëc ngaõ khoâng ñöôïc tuyeân boá laø khoâng coù saéc vaø voâ löôïng trong caâu: "Ngaõ cuûa toâi khoâng coù saéc vaø voâ löôïng".
26. Naøy Ananda, coù ngöôøi khoâng tuyeân boá ngaõ coù saéc vaø coù haïn löôïng, ngöôøi naøy khoâng tuyeân boá, hoaëc ngaõ coù saéc vaø coù haïn löôïng trong hieän taïi, hoaëc ngaõ coù saéc vaø coù haïn löôïng trong töông lai. Hoaëc khoâng nhö theá naøy: "Ngaõ cuûa toâi khoâng phaûi nhö vaäy, toâi seõ uoán naén cho nhö vaäy". Naøy Ananda, söï vieäc laø nhö vaäy thôøi lôøi khoâng tuyeân boá veà taø kieán ngaõ coù saéc vaø coù haïn löôïng nhö vaäy laø quaù ñuû roài.
Naøy Ananda, coù ngöôøi khoâng tuyeân boá ngaõ coù saéc vaø voâ löôïng, ngöôøi naøy khoâng tuyeân boá hoaëc ngaõ coù saéc vaø voâ löôïng trong hieän taïi, hoaëc ngaõ coù saéc vaø voâ löôïng trong töông lai. Hoaëc khoâng nhö theá naøy. "Ngaõ cuûa toâi khoâng phaûi nhö vaäy, toâi seõ uoán naén cho nhö vaäy". Naøy Ananda, söï vieäc laø nhö vaäy thôøi lôøi khoâng tuyeân boá veà taø kieán ngaõ coù saéc vaø voâ löôïng nhö vaäy laø quaù ñuû roài.
Naøy Ananda, coù ngöôøi khoâng tuyeân boá ngaõ khoâng coù saéc vaø coù haïn löôïng, ngöôøi naøy tuyeân boá, hoaëc ngaõ khoâng coù saéc vaø coù haïn löôïng trong hieän taïi, hoaëc ngaõ khoâng coù saéc vaø coù haïn löôïng trong töông lai. Hoaëc khoâng nhö theá naøy: "Ngaõ cuûa toâi khoâng phaûi nhö vaäy, toâi seõ uoán naén cho nhö vaäy". Naøy Ananda, söï vieäc laø nhö vaäy thôøi lôøi khoâng tuyeân boá veà taø kieán ngaõ khoâng coù saéc vaø coù haïn löôïng nhö vaäy laø quaù ñuû roài.
Naøy Ananda, coù ngöôøi khoâng tuyeân boá ngaõ khoâng coù saéc vaø voâ löôïng, ngöôøi naøy khoâng tuyeân boá ngaõ khoâng coù saéc vaø voâ löôïng trong hieän taïi, hoaëc ngaõ khoâng coù saéc vaø voâ löôïng trong töông lai. Hoaëc khoâng nhö theá naøy: "Ngaõ cuûa toâi khoâng phaûi nhö vaäy, toâi seõ uoán naén cho nhö vaäy". Naøy Ananda, söï vieäc laø nhö vaäy thôøi lôøi khoâng tuyeân boá veà taø kieán ngaõ coù saéc vaø voâ löôïng nhö vaäy laø quaù ñuû roài.
Naøy Ananda, nhö vaäy laø coù baáy nhieâu lôøi khoâng tuyeân boá veà ngaõ.
27. Naøy Ananda, döôùi bao nhieâu hình thöùc, ngaõ ñöôïc quan nieäm? Naøy Ananda, ngaõ ñöôïc quan nieäm nhö thoï trong caâu: "Ngaõ cuûa toâi laø thoï". Hay traùi laïi: "Ngaõ cuûa toâi khoâng phaûi laø thoï, ngaõ cuûa toâi khoâng coù caûm thoï". Naøy Ananda, hoaëc ngaõ ñöôïc quan nieäm nhö trong caâu: "Ngaõ cuûa toâi khoâng phaûi laø thoï, cuõng khoâng phaûi laø khoâng coù caûm thoï; ngaõ cuûa toâi coù caûm thoï, ngaõ cuûa toâi coù khaû naêng caûm thoï". Nhö vaäy, naøy Ananda, ngaõ ñöôïc quan nieäm.
28. Naøy Ananda, ai noùi: "ngaõ cuûa toâi laø thoï". Ngöôøi aáy caàn ñöôïc traû lôøi: "Naøy Hieàn giaû, coù ba loaïi caûm thoï, laïc thoï, khoå thoï, baát khoå baát laïc thoï. Trong ba loaïi thoï naøy, loaïi naøo oâng xem laø ngaõ?"
Naøy Ananda, khi caûm giaùc moät laïc thoï, chuùng ta khoâng caûm giaùc moät khoå thoï, khoâng caûm giaùc moät baát khoå baát laïc thoï, khi aáy chæ caûm giaùc moät laïc thoï thoâi. Naøy Ananda, khi caûm giaùc moät khoå thoï, chuùng ta khoâng caûm giaùc moät laïc thoï, khoâng caûm giaùc moät baát khoå baát laïc thoï, khi aáy chæ caûm giaùc moät khoå thoï thoâi. Naøy Ananda, khi caûm giaùc moät baát khoå baát laïc thoï, chuùng ta khoâng caûm giaùc moät laïc thoï, khoâng caûm giaùc moät khoå thoï, khi aáy chæ caûm giaùc moät baát khoå baát laïc thoï thoâi.
29. Laïi nöõa, naøy Ananda, laïc thoï laø voâ thöôøng, höõu vi, laø phaùp duyeân khôûi, laø phaùp ñoaïn hoaïi, laø phaùp ñoaïn dieät, laø phaùp ly duïc, laø phaùp dieät taän. Naøy Ananda, khoå thoï laø voâ thöôøng, höõu vi, laø phaùp duyeân khôûi, laø phaùp ñoaïn hoaïi, laø phaùp ñoaïn dieät, laø phaùp ly duïc, laø phaùp dieät taän. Naøy Ananda, baát khoå baát laïc thoï laø voâ thöôøng, höõu vi, laø phaùp duyeân khôûi, laø phaùp ñoaïn hoaïi, laø phaùp ñoaïn dieät, laø phaùp ly duïc, laø phaùp dieät taän. Khi caûm giaùc moät laïc thoï maø noùi raèng: "Ñoù laø ngaõ cuûa toâi", thôøi khi laïc thoï aáy dieät maát ngöôøi aáy cuõng nghó raèng: "Ngaõ cuûa toâi cuõng dieät". Khi caûm giaùc moät khoå thoï maø noùi raèng: "Ñoù laø ngaõ cuûa toâi", thôøi khi khoå thoï aáy dieät maát ngöôøi aáy cuõng nghó raèng: "Ngaõ cuûa toâi cuõng dieät". Khi caûm giaùc moät baát khoå baát laïc thoï maø noùi raèng: "Ñoù laø ngaõ cuûa toâi", thôøi khi baát khoå baát laïc thoï aáy dieät maát, ngöôøi aáy cuõng nghó raèng: "Ngaõ cuûa toâi cuõng dieät".
Vaäy nhöõng ai noùi raèng: "Ngaõ cuûa toâi laø thoï", ngöôøi aáy seõ xem ngaõ cuûa mình nhö moät caùi gì trong hieän taïi, caùi gì aáy laø voâ thöôøng, laïc khoå xen laãn, laø phaùp sanh dieät. Do vaäy, naøy Ananda, khoâng theå chaáp nhaän quan nieäm "Ngaõ cuûa toâi laø thoï".
30. Naøy Ananda, ai noùi nhö sau: "Ngaõ cuûa toâi khoâng phaûi laø thoï, ngaõ cuûa toâi khoâng coù caûm thoï", ngöôøi aáy caàn ñöôïc traû lôøi: "Naøy Hieàn giaû, choã naøo khoâng coù moät caûm thoï gì caû, choã aáy coù theå xem laø "Toâi coù" ñöôïc khoâng?
- Baïch Theá Toân, khoâng!
- Do vaäy, naøy Ananda, khoâng theå chaáp nhaän quan nieäm "Ngaõ cuûa toâi khoâng phaûi laø thoï, ngaõ cuûa toâi khoâng coù caûm thoï".
31. Naøy Ananda, ai noùi nhö sau: "Ngaõ cuûa toâi khoâng phaûi laø thoï, ngaõ cuûa toâi khoâng phaûi khoâng coù caûm thoï; ngaõ cuûa toâi coù caûm thoï, ngaõ cuûa toâi coù khaû naêng caûm thoï", ngöôøi aáy caàn ñöôïc traû lôøi: "Naøy Hieàn giaû neáu taát caû moïi loaïi caûm thoï ñeàu ñoaïn dieät hoaøn toaøn, khi khoâng coøn moät loaïi caûm thoï naøo caû, khi thoï ñaõ taän dieät, thôøi ôû taïi choã aáy, coù theå noùi: "Toâi laø nhö vaäy" chaêng?"
- Baïch Theá Toân, khoâng!
- Do vaäy, naøy Ananda, khoâng theå chaáp nhaän quan nieäm "Ngaõ cuûa toâi khoâng phaûi laø thoï, ngaõ cuûa toâi khoâng phaûi khoâng coù caûm thoï; ngaõ cuûa toâi coù caûm thoï, ngaõ cuûa toâi coù khaû naêng caûm thoï".
32. Naøy Ananda, khi coù moät vò Tyû-kheo khoâng quan nieäm ngaõ laø thoï, khoâng quan nieäm ngaõ khoâng phaûi thoï, khoâng quan nieäm: "Ngaõ cuûa toâi laø thoï, ngaõ cuûa toâi coù khaû naêng caûm thoï", khi aáy vò naøy seõ khoâng chaáp tröôùc moät ñieàu gì ôû treân ñôøi, vì khoâng chaáp tröôùc neân khoâng sôï haõi; vì khoâng sôï haõi neân hoaøn toaøn töï mình tòch dieät. Vò aáy bieát sanh ñaõ taän, phaïm haïnh ñaõ thaønh, nhöõng vieäc caàn laøm ñaõ laøm, sau ñôøi naøy khoâng coøn ñôøi naøo khaùc nöõa.
Naøy Ananda, vôùi vò Tyû-kheo coù taâm giaûi thoaùt nhö vaäy, neáu coù ai noùi vò Tyû-kheo aáy coù taø kieán nhö sau: "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát" thôøi thaät hoaøn toaøn phi lyù. Hoaëc coù taø kieán nhö sau: "Nhö Lai khoâng coù toàn taïi sau khi cheát", thôøi thaät hoaøn toaøn phi lyù. Hoaëc coù taø kieán nhö sau: "Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng coù toàn taïi sau khi cheát", thôøi thaät hoaøn toaøn phi lyù. Hoaëc coù taø kieán nhö sau: "Nhö Lai khoâng coù toàn taïi vaø khoâng khoâng coù toàn taïi sau khi cheát", thôøi thaät hoaøn toaøn phi lyù. Taïi sao vaäy? Naøy Ananda, ví daàu coù bao nhieâu danh muïc, bao nhieâu danh muïc ñaïo, daàu coù bao nhieâu ngoân ngöõ, bao nhieâu ngoân ngöõ ñaïo, daàu coù bao nhieâu thi thieát, bao nhieâu thi thieát ñaïo, daàu coù bao nhieâu trí tueä, bao nhieâu trí tueä giôùi, daàu coù bao nhieâu luaân chuyeån, bao nhieâu vaän haønh, vôùi thaéng trí hieåu bieát taát caû, vò Tyû-kheo ñöôïc giaûi thoaùt. Vôùi vò Tyû-kheo thaéng trí giaûi thoaùt nhö vaäy maø noùi raèng vò Tyû-kheo aáy khoâng bieát, khoâng thaáy, thôøi thaät laø moät söï phi lyù.
33. Naøy Ananda, coù baûy truù xöù cuûa thöùc vaø hai xöù. Theá naøo laø baûy? Naøy Ananda, coù nhöõng loaïi höõu tình, thaân dò loaïi vaø töôûng dò loaïi, nhö loaøi Ngöôøi, moät soá chö Thieân vaø moät soá trong ñòa nguïc. Ñoù laø truù xöù thöù nhaát cuûa thöùc.
Naøy Ananda, coù nhöõng loaïi höõu tình, thaân dò loaïi nhöng töôûng nhaát loaïi, nhö caùc vò Phaïm Chuùng thieân ñöôïc sanh vaøo coõi aáy, nhôø sô Thieàn. Ñoù laø truù xöù thöù hai cuûa thöùc.
Naøy Ananda, coù nhöõng loaïi höõu tình, thaân nhaát loaïi nhöng töôûng dò loaïi, nhö caùc vò Quang AÂm thieân (Abhassaraø). Ñoù laø truù xöù thöù ba cuûa thöùc.
Naøy Ananda, coù nhöõng loaïi höõu tình, thaân nhaát loaïi vaø töôûng cuõng nhaát loaïi, nhö caùc vò Bieán Tònh thieân (Subhakinna). Ñoù laø truù xöù thöù tö cuûa thöùc. Naøy Ananda, coù nhöõng loaïi höõu tình, vöôït ra khoûi taát caû saéc töôûng, ñoaïn tröø taát caû höõu ñoái töôûng, khoâng suy tö ñeán moïi dò loaïi töôûng, chæ coù töôûng "Hö khoâng laø voâ bieân", ñöôïc sanh vaøo coõi Hö khoâng voâ bieân xöù. Ñoù laø truù xöù thöù naêm cuûa thöùc. Naøy Ananda, coù nhöõng loaïi höõu tình hoaøn toaøn vöôït ra khoûi Khoâng voâ bieân xöù, chæ coù töôûng "Thöùc laø voâ bieân", ñöôïc sanh vaøo coõi Thöùc voâ bieân xöù. Ñoù laø truù xöù thöù saùu cuûa thöùc.
Naøy Ananda, coù nhöõng loaïi höõu tình, hoaøn toaøn vöôït ra khoûi Thöùc voâ bieân xöù, chæ coù töôûng "Voâ sôû höõu", ñöôïc sanh vaøo coõi Voâ sôû höõu xöù. Ñoù laø truù xöù thöù baûy cuûa thöùc.
Hai xöù laø Voâ töôûng höõu tình xöù vaø Phi töôûng phi phi töôûng xöù.
34. Naøy Ananda, trong thöùc truù xöù thöù nhaát coù thaân dò loaïi vaø töôûng dò loaïi naøy, nhö loaøi Ngöôøi, moät soá chö Thieân vaø moät soá höõu tình trong ñòa nguïc. Naøy Ananda neáu coù ai hieåu ñöôïc truù xöù naøy, hieåu ñöôïc söï taäp khôûi, hieåu ñöôïc söï ñoaïn dieät, hieåu ñöôïc vò ngoït, hieåu ñöôïc söï nguy hieåm vaø hieåu ñöôïc söï xuaát ly cuûa truù xöù naøy, moät vò nhö vaäy coù theå coøn hoan hyû öa thích truù xöù naøy khoâng?
- Baïch Theá Toân, khoâng!
- Naøy Ananda, trong thöùc truù xöù thöù hai ... thöù ba ... thöù tö ... thöù naêm ... thöù saùu ... Naøy Ananda, trong thöùc truù xöù thöù baûy, hoaøn toaøn vöôït ra khoûi Thöùc voâ bieân xöù, chæ coù töôûng "Voâ sôû höõu", ñöôïc sanh vaøo coõi Voâ sôû höõu xöù. Naøy Ananda neáu coù ai hieåu ñöôïc truù xöù naøy, hieåu ñöôïc söï taäp khôûi, hieåu ñöôïc söï ñoaïn dieät, hieåu ñöôïc söï taäp khôûi, hieåu ñöôïc söï ñoaïn dieät, hieåu ñöôïc vò ngoït, hieåu ñöôïc söï nguy hieåm vaø hieåu ñöôïc söï xuaát ly cuûa truù xöù naøy, moät vò nhö vaäy coù theå coøn hoan hyû öa thích truù xöù naøy khoâng?
- Baïch Theá Toân, khoâng!
- Naøy Ananda, vôùi Voâ töôûng höõu tình xöù naøy, naøy Ananda, neáu coù ai hieåu ñöôïc truù xöù naøy, hieåu ñöôïc söï taäp khôûi, hieåu ñöôïc söï ñoaïn dieät, hieåu ñöôïc vò ngoït, hieåu ñöôïc söï nguy hieåm vaø hieåu ñöôïc söï xuaát ly cuûa truù xöù naøy, moät vò nhö vaäy coù theå coøn hoan hyû öa thích truù xöù naøy khoâng?
- Baïch Theá Toân, khoâng!
- Naøy Ananda, vôùi Phi töôûng phi phi töôûng xöù naøy, naøy Ananda neáu coù ai hieåu ñöôïc truù xöù naøy, hieåu ñöôïc söï taäp khôûi, hieåu ñöôïc söï ñoaïn dieät, hieåu ñöôïc vò ngoït, hieåu ñöôïc söï nguy hieåm vaø hieåu ñöôïc söï xuaát ly cuûa truù xöù naøy, moät vò nhö vaäy coù theå coøn hoan hyû öa thích truù xöù naøy khoâng?
- Baïch Theá Toân, khoâng!
- Naøy Ananda, bôûi baûy thöùc truù xöù vaø hai xöù naøy, neáu coù vò Tyû-kheo ñaõ nhö chôn hieåu ñöôïc taäp khôûi, ñoaïn tröø, vò ngoït, söï nguy hieåm, xuaát ly cuûa chuùng, nhôø khoâng coøn chaáp thuû, vò naøy ñöôïc giaûi thoaùt. Naøy Ananda, vò Tyû-kheo nhö vaäy ñöôïc goïi laø Tueä giaûi thoaùt.
35. Naøy Ananda, coù taùm giaûi thoaùt. Theá naøo laø taùm?
Töï mình coù saéc, thaáy caùc saéc; ñoù laø söï giaûi thoaùt thöù nhaát.
Quaùn töôûng noäi saéc laø voâ saéc, thaáy caùc ngoaïi saéc; ñoù laø söï giaûi thoaùt thöù hai.
Quaùn töôûng (saéc laø) tònh, chuù taâm treân suy töôûng aáy; ñoù laø söï giaûi thoaùt thöù ba.
Vöôït khoûi hoaøn toaøn saéc töôûng, dieät tröø caùc töôûng höõu ñoái, khoâng taùc yù ñeán nhöõng töôûng khaùc bieät, vôùi suy tö "hö khoâng laø voâ bieân", chöùng vaø truù Khoâng voâ bieân xöù; ñoù laø söï giaûi thoaùt thöù tö.
Vöôït khoûi hoaøn toaøn Khoâng voâ bieân xöù, vôùi suy tö "thöùc laø voâ bieân", chöùng vaø truù Thöùc voâ bieân xöù; ñoù laø giaûi thoaùt thöù naêm.
Vöôït khoûi hoaøn toaøn Thöùc voâ bieân xöù, vôùi suy tö "khoâng coù vaät gì", chöùng vaø truù Voâ sôû höõu xöù; ñoù laø söï giaûi thoaùt thöù saùu.
Vöôït khoûi hoaøn toaøn Voâ sôû höõu xöù, chöùng vaø truù Phi töôûng phi phi töôûng xöù; ñoù laø söï giaûi thoaùt thöù baûy.
Vöôït khoûi hoaøn toaøn Phi töôûng phi phi töôûng xöù, chöùng vaø truù Dieät thoï töôûng; ñoù laø söï giaûi thoaùt thöù taùm.
Naøy Ananda, nhö vaäy laø taùm giaûi thoaùt.
36. Naøy Ananda, khi moät vò Tyû-kheo thuaän thöù theå nhaäp taùm giaûi thoaùt naøy, coù theå nhaäp vaø coù theå xuaát khoûi baát cöù giaûi thoaùt naøo khi naøo mình muoán, choã naøo mình muoán vaø daøi bao laâu mình muoán - vaø vôùi caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn tröø, vò Tyû-kheo chöùng vaø an truù trong taùm giaûi thoaùt vaø tueä giaûi thoaùt, khoâng coøn laäu hoaëc ngay trong thôøi hieän taïi, töï mình thaáu ñaït vaø chöùng ngoä. Naøy Ananda, khoâng coøn coù moät Caâu giaûi thoaùt naøo khaùc cao hôn vaø thuø thaéng hôn Caâu giaûi thoaùt naøy.
Theá Toân thuyeát giaûng nhö vaäy. Toân giaû Ananda hoan hyû tín thoï lôøi daïy cuûa Theá Toân.
Hoøa thöôïng Thích Minh Chaâu dòch Vieät[Baûn dòch Anh ngöõ]
Chaân thaønh caùm ôn anh HDC vaø nhoùm Phaät töû VH ñaõ coù thieän taâm göûi taëng aán baûn ñieän töû.
(Bình Anson hieäu ñính, döïa theo baûn Anh ngöõ "The Long Discourses of the Buddha", Maurice Walshe dòch, 1987).
Hieäu ñính: 08/02/2000
Source = BuddhaSasana
[Muïc luïc Tröôøng Boä Kinh]