Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Trang Chuû] [ Index Vieät ] [Index Pali]
Tröôøng Boä Kinh
Digha Nikaya21. Kinh Ñeá-thích sôû vaán
(Sakka-panha sutta)
Tuïng phaåm I1. Nhö vaày toâi nghe.
Moät thôøi, Theá Toân truù taïi Magadha (Ma-kieät-ñaø) phía Ñoâng thaønh Vöông Xaù, taïi laøng Baø La Moân teân Ambasanda, (Am-baø-la) treân ngoïn nuùi Vediya (Tyø-ñaø Sôn) phía Baéc ngoâi laøng, trong hang Indasaøla (Nhôn-ñaø-sa-la). Luùc baáy giôø, Thieân chuû Sakka (Ñeá-thích) naùo nöùc muoán chieâm ngöôõng Theá Toân.
Roài Thieân chuû Sakka suy nghó: "Nay Theá Toân ôû taïi choã naøo, vò A La Haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc?" Thieân chuû Sakka thaáy Theá Toân truù taïi Magadha, phía Ñoâng thaønh Vöông Xaù taïi laøng Baø La Moân teân Ambasanda, treân ngoïn nuùi Vediya, phía Baéc ngoâi laøng trong hang Indasala. Thaáy vaäy, Thieân chuû Sakka noùi vôùi chö Thieân ôû Tam thaäp tam thieân:
- Naøy Quyù vò, Theá Toân truù nguï taïi Magadha, phía Ñoâng thaønh Vöông Xaù, taïi laøng Baø La Moân teân Ambasanda, treân ngoïn nuùi Veidya, phía Baéc ngoâi laøng, trong hang nuùi Indasala. Naøy quí vò, chuùng ta haõy ñeán chieâm ngöôõng Theá Toân, baäc A La Haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc.
- Xin vaâng, mong an laønh ñeán cho Ngaøi. - Chö Thieân ôû Tam thaäp tam thieân traû lôøi Thieân chuû Sakka.
2. Roài Thieân chuû Sakka, noùi vôùi Pancasikha (Nguõ Keá), con cuûa Caøn Thaùt Baø:
- Naøy Khanh Pancasikha, Theá Toân nay truù taïi Magadha, phía Ñoâng thaønh Vöông Xaù, taïi laøng Baø La Moân teân Ambasanda, treân ngoïn nuùi Vediya phía Baéc ngoâi laøng, trong hang nuùi Indasaøla. Naøy Khanh Pancasikha, chuùng ta haõy ñeán chieâm ngöôõng Theá Toân, baäc A La Haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc.
- Xin vaâng, mong an laønh ñeán cho Ngaøi.
Pancasikha, con cuûa Caøn Thaùt Baø, vaâng lôøi Thieân chuû Sakka, caàm caây ñaøn caàm baèng goã vaøng Beluva vaø ñi theo Thieân chuû Sakka.
Roài Thieân chuû Sakka, vôùi chö Thieân ôû Tam thaäp tam thieân thaùp tuøng xung quanh, vôùi Pancasikha, con cuûa Caøn Thaùt Baø ñi tröôùc, nhö ngöôøi löïc só duoãi caùnh tay co laïi, hay co laïi caùnh tay duoãi ra, bieán maát ôû coõi Tam thaäp tam thieân, hieän ra ôû Magadha, phía Ñoâng thaønh Vöông Xaù, taïi laøng Baø La Moân Ambasandaø vaø ñöùng treân nuùi Vediya, phía Baéc ngoâi laøng.
3. Luùc baáy giôø nuùi Vediya choùi haøo quang röïc rôõ, ngoâi laøng Baø La Moân Ambasandaø cuõng vaäy, ñeàu nhôø thaàn löïc chö Thieân. Vaø daân chuùng ôû nhöõng laøng xung quanh noùi raèng:
- Nuùi Vediya hoâm nay thaät söï bò chaùy, nuùi Veidya hoâm nay thaät söï coù löûa ñoû röïc, nuùi Vediya laïi choùi haøo quang röïc rôõ, laøng Baø La Moân Ambasandaø cuõng vaäy.
Vaø daân chuùng lo aâu, loâng toùc döïng ngöôïc.
4. Roài Thieân chuû Sakka noùi vôùi Pancasikha, con cuûa Caøn Thaùt Baø:
- Naøy Khanh Pancasikha, chö Nhö Lai thaät khoù laïi gaàn ñoái vôùi ngöôøi nhö ta. Caùc Ngaøi nhaäp Thieàn, hoan hyû trong Thieàn, vaø vôùi muïc ñích aáy, an laëng tònh cö. Vaäy Khanh Pancasikha tröôùc tieân laøm cho Theá Toân hoan hyû, sau söï hoan hyû do Khanh taùc ñoäng, chuùng ta môùi ñeán yeát kieán Theá Toân, baäc A La Haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc.
- Xin vaâng, mong an laønh ñeán vôùi Ngaøi.
Pancasikha, con cuûa Caøn Thaùt Baø vaâng lôøi Thieân chuû Sakka, caàm caây ñaøn caàm baèng goã vaøng Beluva vaø ñeán taïi hang nuùi Indasala. Khi ñeán xong, Pancasikha ñöùng laïi moät beân vaø suy nghó: "Ta ñöùng ñaây, khoâng quaù xa Theá Toân, cuõng khoâng quaù gaàn. Vaø tieáng seõ ñöôïc Ngaøi nghe".
Ñöùng moät beân, Pancasikha, con cuûa Caøn Thaùt Baø gaûy caây ñaøn caàm baèng goã vaøng Beluva vaø noùi leân baøi keä, lieân heä ñeán Phaät, ñeán Phaùp, ñeán A La Haùn vaø ñeán aùi duïc:
5.
OÂi Suriya Vaccasa!6. Khi ñöôïc nghe vaäy, Theá Toân noùi vôùi Pancasikha, con cuûa Caøn Thaùt Baø:
Ta ñaûnh leã Timbaru,
Baäc phuï thaân cuûa naøng,
Ñaõ sanh naøng thieän nöõ,
Nguoàn haïnh phuùc cuûa ta,
Nhö gioù cho keû meät.
Nhö nöôùc cho keû khaùt,
Naøng laø tình cuûa ta.
Nhö phaùp vôùi ÖÙng Cuùng,
Nhö thuoác cho keû beänh,
Nhö ñoà aên keû ñoùi,
Thieân nöõ vôùi nöôùc maét.
Haõy daäp taét löûa tình!
Nhö voi bò naéng thieâu,
Taåm mình hoà nöôùc maùt,
Coù caùnh sen, nhuïy sen.
Cuõng vaäy, ta muoán chìm,
Chìm saâu vaøo ngöïc naøng.
Nhö voi bò xieàng xích,
Haát moùc caâu, gaäy nhoïn,
Ta ñieân vì ngöïc naøng,
Haønh ñoäng ta roái loaïn.
Taâm ta bò naøng troùi,
Di chuyeån thaät voâ phöông,
Ruùt lui cuõng baát löïc,
Nhö caù ñaõ maéc caâu.
Hieàn nöõ haõy oâm ta,
Trong caùnh tay cuûa naøng!
Haõy oâm ta, nhìn ta,
Trong aùnh maét dòu hieàn.
Haõy ghì chaët laáy ta,
Thieän nöõ! Ta van naøng!
OÂi Hieàn nöõ suoái toùc,
AÙi duïc ta coù bao!
Nhöng nay ñaõ taêng boäi,
Nhö ñoà chuùng La Haùn!
Moïi coâng ñöùc ta laøm,
Daâng leân baäc La Haùn,
OÂi Kieàu nöõ toaøn thieän,
Naøng laø quaû cho ta.
Coâng ñöùc khaùc cuûa ta,
Ñaõ laøm treân ñôøi naøy!
OÂi Kieàu nöõ toaøn thieän,
Naøng laø quaû cuûa ta!
Vò Thích töû thieàn tu,
Nhöùt taâm vaø giaùc tænh,
Tìm caàu ñaïo Baát töû,
Cuõng vaäy ta caàu naøng!
Nhö ngöôøi tu sung söôùng,
Chöùng Boà Ñeà toái thöôïng.
Kieàu nöõ, ta sung söôùng,
Ñöôïc nhaäp moät vôùi naøng,
Neáu Thieân chuû Sakka,
Cho ta moät öôùc nguyeän,
Ta öôùc nguyeän ñöôïc naøng,
Vì ta quaù yeâu naøng!
Nhö ta-la sanh quaû,
Tueä Nöõ, phuï thaân naøng!
Ta seõ ñaûnh leã ngaøi,
Vì sanh naøng veïn toaøn!- Naøy Pancasikha, huyeàn aâm cuûa Ngöôi kheùo hoøa ñieäu vôùi gioïng ca cuûa Ngöôi, vaø gioïng ca cuûa Ngöôi kheùo hoøa ñieäu vôùi huyeàn aâm cuûa Ngöôi. Naøy Pancasikha, do vaäy huyeàn aâm cuûa Ngöôi khoâng theâm maàu saéc cho gioïng ca, hay gioïng ca cuûa Ngöôi khoâng theâm maøu saéc cho huyeàn aâm cuûa Ngöôi. Naøy Pancasikha, Ngöôi hoïc taïi choã naøo nhöõng baøi keä lieân heä ñeán Phaät, Phaùp, ñeán A La Haùn, ñeán aùi duïc nhö vaäy?
- Baïch Theá Toân, moät thôøi Theá Toân an truù ôû Uruvelaø, beân bôø soâng Neranjara (Ni-lieân-thieàn), döôùi goác caây Ajapaøla-Nigrodha, khi môùi thaønh Chaùnh Ñaúng Giaùc. Luùc baáy giôø, con yeâu con gaùi cuûa Timbaru, vua Caøn Thaùt Baø, teân laø Bhaddaø vôùi bieät hieäu Suriya Vaccasaø. Nhöng baïch Theá Toân, thieáu nöõ laïi yeâu moät ngöôøi khaùc, teân laø Sikhaddhi, con cuûa Maøtali ngöôøi ñaùnh xe. Baïch Theá Toân, con khoâng coù phöông tieän naøo khaùc ñeå chieám ñöôïc thieáu nöõ. Con caàm ñaøn caàm baèng goã vaøng Beluva, ñeán taïi truù xaù cuûa Timbaru, vua Caøn Thaùt Baø. Khi ñeán xong, con gaûy ñaøn caàm baèng goã vaøng Beluva vaø noùi leân baøi keä naøy, lieân heä ñeán Phaät, ñeán Phaùp, ñeán A La Haùn vaø ñeán aùi duïc:
7.
OÂi Suriya Vaccasa!Baïch Theá Toân, sau khi nghe noùi vaäy, Bhaddaø Suriya Vaccasaø noùi vôùi con nhö sau:
Ta ñaûnh leã Timbaru,
Baäc phuï thaân cuûa naøng,
Ñaõ sanh naøng thieän nöõ,
Nguoàn haïnh phuùc cuûa ta,
Nhö gioù cho keû meät.
Nhö nöôùc cho keû khaùt,
Naøng laø tình cuûa ta.
Nhö phaùp vôùi ÖÙng Cuùng,
Nhö thuoác cho keû beänh,
Nhö ñoà aên keû ñoùi,
Thieân nöõ vôùi nöôùc maét.
Haõy daäp taét löûa tình!
Nhö voi bò naéng thieâu,
Taåm mình hoà nöôùc maùt,
Coù caùnh sen, nhuïy sen.
Cuõng vaäy, ta muoán chìm,
Chìm saâu vaøo ngöïc naøng.
Nhö voi bò xieàng xích,
Haát moùc caâu, gaäy nhoïn,
Ta ñieân vì ngöïc naøng,
Haønh ñoäng ta roái loaïn.
Taâm ta bò naøng troùi,
Di chuyeån thaät voâ phöông,
Ruùt lui cuõng baát löïc,
Nhö caù ñaõ maéc caâu.
Hieàn nöõ haõy oâm ta,
Trong caùnh tay cuûa naøng!
Haõy oâm ta, nhìn ta,
Trong aùnh maét dòu hieàn.
Haõy ghì chaët laáy ta,
Thieän nöõ! Ta van naøng!
OÂi Hieàn nöõ suoái toùc,
AÙi duïc ta coù bao!
Nhöng nay ñaõ taêng boäi,
Nhö ñoà chuùng La Haùn!
Moïi coâng ñöùc ta laøm,
Daâng leân baäc La Haùn,
OÂi Kieàu nöõ toaøn thieän,
Naøng laø quaû cho ta.
Coâng ñöùc khaùc cuûa ta,
Ñaõ laøm treân ñôøi naøy!
OÂi Kieàu nöõ toaøn thieän,
Naøng laø quaû cuûa ta!
Vò Thích töû thieàn tu,
Nhöùt taâm vaø giaùc tænh,
Tìm caàu ñaïo Baát töû,
Cuõng vaäy ta caàu naøng!
Nhö ngöôøi tu sung söôùng,
Chöùng Boà Ñeà toái thöôïng.
Kieàu nöõ, ta sung söôùng,
Ñöôïc nhaäp moät vôùi naøng,
Neáu Thieân chuû Sakka,
Cho ta moät öôùc nguyeän,
Ta öôùc nguyeän ñöôïc naøng,
Vì ta quaù yeâu naøng!
Nhö ta-la sanh quaû,
Tueä Nöõ, phuï thaân naøng!
Ta seõ ñaûnh leã ngaøi,
Vì sanh naøng veïn toaøn!"Naøy Hieàn giaû, toâi chöa ñöôïc thaáy Theá Toân taän maët. Nhöng toâi coù nghe ñeán Theá Toân, khi toâi ñeán muùa taïi Thieän Phaùp ñöôøng cuûa chö Thieân ôû Tam thaäp tam thieân. Vì Hieàn giaû ñaõ taùn döông Theá Toân nhö vaäy, vaäy hoâm nay chuùng ta seõ gaëp nhau".
Baïch Theá Toân, roài con ñöôïc gaëp naøng, khoâng phaûi hoâm aáy, nhöng veà sau.
8. Roài Thieân chuû Sakka suy nghó nhö sau:
"Pancasikha, con cuûa Caøn Thaùt Baø hoan hyû ñaøm luaän vôùi Theá Toân. Vaø Theá Toân ñoái vôùi Pancasikha cuõng vaäy".
Roài Thieân chuû Sakka noùi vôùi Pancasikha, con cuûa Caøn Thaùt Baø:
- Naøy Khanh Pancasikha, haõy thay maët ta, ñaûnh leã Theá Toân vaø noùi: "Baïch Theá Toân, Thieân chuûa Sakka cuøng vôùi ñình thaàn vaø thuoäc haï ñaàu dieän tieáp tuïc ñaûnh leã Theá Toân".
- Xin vaâng, mong an laønh ñeán cho Ngaøi.
Pancasikha, con cuûa Caøn Thaùt Baø vaâng theo lôøi daën cuûa Thieân chuû Sakka, ñaûnh leã Theá Toân vaø noùi:
- Baïch Theá Toân, Thieân chuû Sakka cuøng vôùi ñình thaàn vaø thuoäc haï, ñaàu dieän tieáp tuùc ñaûnh leã Theá Toân.
- Naøy Pancasikha, mong haïnh phuùc ñeán vôùi Thieân chuû Sakka, vôùi caùc ñình thaàn vaø caùc thuoäc haï! Chö Thieân, loaøi Ngöôøi, Asuraø, Naøgaø, Gandhabba, ñeàu ao öôùc haïnh phuùc. Caùc loaïi chuùng sanh khaùc cuõng vaäy.
Nhö vaäy, caùc Nhö Lai chaøo ñoùn thöôïng chuùng. Ñöôïc chaøo ñoùn nhö vaäy, Thieân chuû Sakka böôùc vaøo hang Indasaøla cuûa Theá Toân, ñaûnh leã Ngaøi vaø ñöùng moät beân. Chö Thieân ôû Tam thaäp tam thieân cuõng böôùc vaøo hang Indasaøla, ñaûnh leã Theá Toân vaø ñöùng moät beân. Pancasikha, con cuûa Caøn Thaùt Baø cuõng böôùc vaøo hang Indasaøla, ñaûnh leã Theá Toân vaø ñöùng moät beân.
9. Luùc baáy giôø, trong hang Indasaøla, nhöõng con ñöôøng goà gheà ñöôïc laøm baèng phaúng, nhöõng khoaûng chaät heïp ñöôïc laøm cho roäng raõi, trong hang toái taêm coù haøo quang chieáu saùng, ñoù laø nhôø thaàn löïc cuûa chö Thieân. Roài Theá Toân noùi vôùi Thieân chuû Sakka:
- Thaät laø hy höõu, Ñaïi ñöùc Kosiya! Thaät laø kyø dieäu, Ñaïi ñöùc Kosiya, tuy coù nhieàu traùch nhieäm phaûi gaùnh vaùc, coù nhieàu coâng taùc phaûi laøm, maø vaãn ñeán ñaây ñöôïc!
- Baïch Theá Toân, ñaõ töø laâu con muoán ñeán ñeå yeát kieán Theá Toân, nhöng bò ngaên trôû bôûi caùc coâng vieäc naøy, coâng vieäc khaùc phaûi laøm cho chö Thieân ôû Tam thaäp tam thieân, vaø do vaäy khoâng theå ñeán yeát kieán Theá Toân ñöôïc. Baïch Theá Toân, moät thôøi, Theá Toân truù ôû Saøvatthi (Xaù Veä), taïi coác Salala. Baïch Theá Toân, roài con ñeán Saøvatthi ñeå yeát kieán Theá Toân.
10. Luùc baáy giôø, Theá Toân ñang ngoài nhaäp ñònh vaø Bhunjaøti, vôï cuûa Vessavana ñang ñöùng haàu Theá Toân, ñaûnh leã chaép tay. Baïch Theá Toân, roài con noùi vôùi Bhunjaøti:
"- Naøy Hieàn tyû, haõy thay maët ta ñaûnh leã Theá Toân vaø thöa: "Baïch Theá Toân, Thieân chuû Sakka vôùi ñình thaàn vaø thuoäc haï ñaàu dieän tieáp tuïc ñaûnh leã Theá Toân".
Ñöôïc nghe noùi vaäy, Bhunjaøti noùi vôùi con:
"- Thieän höõu, nay khoâng phaûi thôøi ñeå yeát kieán Theá Toân. Theá Toân ñang an laëng tònh cö.
"- Naøy Hieàn tyû, khi naøo xuaát ñònh, haõy thay maët ta ñaûnh leã Theá Toân vaø thöa: "Baïch Theá Toân, Thieân chuû Sakka cuøng ñình thaàn vaø thuoäc haï ñaàu dieän tieáp tuïc ñaûnh leã Theá Toân".
Baïch Theá Toân, khoâng hieåu Bhunjaõti coù thay maët con ñaûnh leã Theá Toân khoâng? Theá Toân coù nhôù lôøi baø aáy noùi khoâng?
- Naøy Thieân chuû, baø aáy coù ñaûnh leã Ta. Ta coù nhôù lôøi baø aáy noùi. Chính tieáng baùnh xe cuûa Ngaøi ñaõ khieán Ta xuaát ñònh.
11. Baïch Theá Toân, coù chö Thieân ñöôïc sanh leân Tam thaäp tam thieân tröôùc chuùng con, chính chuùng con taän maét ñöôïc nghe chö Thieân aáy noùi nhö sau: "Khi Nhö Lai, baäc A La Haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc xuaát hieän ôû ñôøi, Thieân giôùi ñöôïc höng thònh vaø Asuraø giôùi bò suy vong". Baïch Theá Toân, chính con coù theå thaáy vaø xaùc chöùng raèng khi naøo Nhö Lai, baäc A La Haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc xuaát hieän ôû ñôøi, thì Thieân giôùi ñöôïc höng thònh vaø Asuraø giôùi bò suy vong. Baïch Theá Toân ôû ñaây, taïi Kapilavatthu, coù Thích nöõ teân laø Gopika, coù loøng tin Phaät, tin Phaùp, tin Taêng, vaø gìn giöõ ñaày ñuû giôùi luaät. Thích nöõ naøy, loaïi boû taâm nieäm ñaøn baø, tu taäp taâm nieäm ñaøn oâng, khi thaân hoaïi maïng chung ñöôïc sanh leân Thieân giôùi, thieän thuù, nhaäp chuùng vôùi chö Thieân ôû Tam thaäp tam thieân, sanh ra laøm con cuûa chuùng con. Vaø ôû ñaáy, naøng ñöôïc goïi laø Thieân töû Gopakaø, Thieân töû Gopakaø. Baïch Theá Toân, laïi coù ba Tyû Kheo khaùc soáng phaïm haïnh vôùi Theá Toân vaø sanh vaøo Caøn Thaùt Baø giôùi haï ñaúng. Hoï soáng ñöôïc bao vaây thoï höôûng naêm moùn duïc taêng thònh vaø thöôøng hay ñeán haàu haï saên soùc chuùng con. Chuùng con ñöôïc hoï ñeán haàu haï vaø saên soùc chuùng con nhö vaäy, Thieân töû Gopakaø môùi traùch la hoï nhö sau: "Chö Thieän höõu, tai caùc Ngöôøi ôû ñaâu maø khoâng nghe Phaùp cuûa Theá Toân. Chính ta xöa laø ñaøn baø, tin Phaät, tin Phaùp, tin Taêng, gìn giöõ giôùi luaät, loaïi boû taâm nieäm ñaøn baø, tu taäp taâm nieäm ñaøn oâng, sau khi thaân hoaïi maïng chung, ñöôïc sanh leân thieän thuù, Thieân giôùi, nhaäp chuùng vôùi chö Thieân ôû Tam thaäp tam thieân, laøm con cuûa Thieân chuû Sakka vaø ñöôïc goïi laø Thieân töû Gopakaø. Chö Thieän höõu, caùc Ngöôøi tu haønh phaïm haïnh vôùi Theá Toân, ñöôïc sanh vaøo Caøn Thaùt Baø giôùi haï ñaúng. Thaät laø ñieàu khoâng maáy toát ñeïp, khi chuùng con thaáy nhöõng vò ñoàng moân laïi phaûi sanh vaøo haï ñaúng Caøn Thaùt Baø giôùi. Baïch Theá Toân, trong chö Thieân bò Thieân töû Gopakaø traùch maéng nhö vaäy, hai vò Thieân, ngay trong hieän taïi, chöùng ñöôïc chaùnh nieäm vaø sanh laøm phuï taù cho Phaïm thieân. Coøn moät vò Thieân soáng thoï höôûng duïc laïc.
12.
Ta ñeä töû phaùp nhaõn,13. Roài Theá Toân suy nghó: "Ñaõ laâu, Sakka naøy soáng ñôøi trong saïch. Caâu hoûi gì Sakka hoûi Ta, ñeàu hoûi coù lôïi ích, khoâng phaûi khoâng lôïi ích. Caâu hoûi gì hoûi Ta, Ta seõ traû lôøi; vaø Sakka seõ hieåu moät caùch mau choùng".
Teân goïi Gopakaø,
Ta tin Phaät, Phaùp, Taêng.
Taâm nieäm raát hoan hyû.
Nhôø Thieän phaùp chö Phaät,
Sanh con Thaàn Sakka,
Haøo quang, sanh Thieân giôùi,
Ñöôïc teân Gopakaø.
Ta thaáy ba Tyû Kheo,
Haï sanh Caøn Thaùt Baø!
Ñeä töû Gotama,
Tröôùc sanh laøm con Ngöôøi,
Ta cuùng döôøng aåm thöïc,
Haàu haï truù xöù ta.
Maét Hieàn giaû ôû ñaâu?
Khoâng naém giöõ Phaùp, Phaät,
Chaùnh phaùp töï giaùc hieåu,
Baäc Phaùp nhaõn kheùo giaûng.
Ta chæ haàu Quyù vò,
Ñöôïc nghe Phaùp baäc Thaùnh.
Ta laø con Sakka,
Coù thaàn löïc haøo quang,
Ñöôïc sanh leân Thieân giôùi.
Caùc ngöôøi haàu Theá Toân,
Soáng phaïm haïnh toái thöôïng,
Nay phaûi sanh haï thaân,
Maát thöôïng sanh haï phaåm.
Ta nhìn thaät khoù chòu,
Thaáy ñoàng moân haï sanh
Vôùi thaân Caøn Thaùt Baø,
Phaûi haàu haï chö Thieân.
Töø ñòa vò cö só,
Ta thaáy roõ khaùc bieät.
Tröôùc baø, nay ñaøn oâng.
Ta sanh Thieân, höôûng duïc.
Bò Gopakaø traùch maéng,
Öu phieàn ñoàng phaùt nguyeän,
Phaûi thaêng tieán noã löïc,
Khoâng noâ leä cho ai!
Hai trong ba vò naøy,
Baét ñaàu haønh tinh taán,
Nhôø Gotama daïy,
Chuùng taåy saïch taâm ueá,
Thaáy nguy hieåm duïc voïng.
Nhö voi boû daây cöông,
Caùc vò vöôït Tam thieân,
Vöùt boû duïc kieát söû,
Quyû trieàn phöôïc khoù vöôït,
Cuøng Sakka, Pajaøpati.
Hoäi chuùng Thieän Phaùp ñöôøng
Vöôït quaù vò ñang ngoài,
Anh huøng ly duïc caáu.
Thaáy chuùng khoûi lo ngaïi,
Vasava giöõa Thieân chuùng,
Xem chuùng sinh haï phaåm,
Nay vöôït qua Tam thieân.
Suy tö lôøi öu phieàn,
Gopaka vôùi Vaøsava:
Ñeá Thích ôû nhaân giôùi,
Ñöùc Phaät goïi Thích Ca
Ñaõ chinh phuïc duïc voïng.
Chuùng laø con cuûa Ngaøi,
Thaát nieäm khi meänh chung,
Nhôø Ta laáy chaùnh nieäm.
Moät trong ba vò aáy,
Mang thaân Caøn Thaùt Baø.
Hai vò höôùng Chaùnh giaùc,
Boû Thieân giôùi, nhaäp thieàn.
Ñöøng ñeä töû naøo nghi,
Vò ôû ñaây chöùng phaùp.
Chuùng ta ñaûnh leã Phaät.
Vò vöôït khoûi boäc löu,
Ñaõ dieät tröø nghi ngôø,
Baäc chieán thaéng muoân loaøi.
Chính ôû ñaây, chöùng phaùp,
Taán böôùc ñaït thuø thaéng,
Hai vò ñaït thaéng vò,
Hôn phuï taù Phaïm thieân,
OÂi Thieän höõu chuùng toâi.
Ñeán ñaây ñeå chöùng phaùp.
Neáu Theá Toân cho pheùp,
Chuùng con hoûi Theá Toân.Roài Theá Toân noùi baøi keä sau ñaây vôùi Thieân chuû Sakka:
Vaøsava haõy hoûi Ta,Tuïng phaåm II
Nhöõng gì taâm Ngöôi muoán!
Moãi caâu hoûi cuûa Ngöôi,
Ta laøm Ngöôi thoûa maõn.1. Sau khi ñöôïc pheùp, Thieân chuû Sakka hoûi Theá Toân caâu hoûi ñaàu tieân:
- Baïch Theá Toân, do kieát söû gì, caùc loaøi Thieân, Nhaân, Asuraø, Naøgaø, Caøn Thaùt Baø, vaø taát caû nhöõng loaøi khaùc, daân chuùng ao öôùc: "Khoâng haän thuø, khoâng ñaû thöông, khoâng thuø nghòch, khoâng aùc yù, chuùng ta soáng vôùi nhau khoâng haän thuø". Theá maø vôùi haän thuø, vôùi ñaû thöông, vôùi thuø nghòch, vôùi aùc yù, hoï soáng vôùi nhau trong haän thuø?
Ñoù laø hình thöùc caâu hoûi thöù nhaát, Thieân chuû Sakka hoûi Theá Toân. Vaø Theá Toân traû lôøi caâu hoûi aáy nhö sau:
- Do taät ñoá vaø xan tham, caùc loaøi Thieân, Nhaân Asuraø, Naøgaø, Caøn Thaùt Baø vaø taát caû nhöõng loaøi khaùc, daân chuùng ao öôùc: "Khoâng haän thuø, khoâng ñaû thöông, khoâng thuø nghòch, khoâng aùc yù, chuùng ta soáng vôùi nhau khoâng haän thuø". Theá maø vôùi haän thuø, vôùi ñaû thöông, vôùi thuø nghòch, vôùi aùc yù, hoï soáng vôùi nhau trong haän thuø.
Ñoù laø hình thöùc Theá Toân traû lôøi cho caâu hoûi Thieân chuû Sakka. Sung söôùng, Thieân chuû Sakka hoan hyû tín thoï lôøi daïy Theá Toân vaø noùi:
- Nhö vaäy laø phaûi, baïch Theá Toân! Nhö vaäy laø phaûi, baïch Thieän Theä! Khi nghe Theá Toân traû lôøi caâu hoûi, nghi ngôø cuûa con dieät taän, do döï cuûa con tieâu tan.
2. Thieân chuû Sakka, sau khi hoan hyû, tín thoï caâu traû lôøi Theá Toân, lieàn hoûi caâu hoûi tieáp:
- Baïch Theá Toân, taät ñoá, xan tham, do nhaân duyeân gì, do taäp khôûi gì, caùi gì khieán chuùng sanh khôûi, caùi gì khieán chuùng hieän höõu, caùi gì coù maët thì taät ñoá, xan tham coù maët? Caùi gì khoâng coù maët, thì taät ñoá xan tham khoâng coù maët?
- Naøy Thieân chuû, taät ñoá vaø xan tham do öa gheùt laøm nhaân duyeân, do öa gheùt laøm taäp khôûi, öa gheùt khieán chuùng sanh khôûi, öa gheùt khieán chuùng hieän höõu, öa gheùt coù maët thì taät ñoá, xan tham coù maët; öa gheùt khoâng coù maët thì taät ñoá, xan tham khoâng coù maët.
- Baïch Theá Toân, öa gheùt do nhaân duyeân gì, do taäp khôûi gì? Caùi gì khieán chuùng sanh khôûi, caùi gì khieán chuùng hieän höõu, caùi gì coù maët thì öa gheùt coù maët? Caùi gì khoâng coù maët thì öa gheùt khoâng coù maët?
- Naøy Thieân chuû, öa gheùt do duïc laøm nhaân duyeân, do duïc laøm taäp khôûi, duïc khieán chuùng sanh khôûi, duïc khieán chuùng hieän höõu. Duïc coù maët thì öa gheùt coù maët; duïc khoâng coù maët thì öa gheùt khoâng coù maët.
- Baïch Theá Toân, nhöng duïc do nhaân duyeân gì, do taäp khôûi gì? Caùi gì khieán duïc sanh khôûi, caùi gì khieán duïc hieän höõu? Caùi gì coù maët thì duïc coù maët? Caùi gì khoâng coù maët thì duïc khoâng coù maët?
- Naøy Thieân chuû, duïc do taàm laøm nhaân duyeân, do taàm laøm taäp khôûi; taàm khieán duïc sanh khôûi, taàm khieán duïc hieän höõu. Taàm coù maët thì duïc coù maët; taàm khoâng coù maët thì duïc khoâng coù maët.
- Baïch Theá Toân, taàm laáy gì laøm nhaân duyeân, laáy gì laøm taäp khôûi? Caùi gì khieán taàm sanh khôûi, caùi gì khieán taàm hieän höõu? Caùi gì coù maët thì taàm coù maët? Caùi gì khoâng coù maët thì taàm khoâng coù maët?
- Naøy Thieân chuû, taàm laáy caùi loaïi voïng töôûng hyù luaän laøm nhaân duyeân, laáy caùc loaïi voïng töôûng hyù luaän laøm taäp khôûi. Caùc loaïi voïng töôùng hyù luaän khieán taàm sanh khôûi, caùc loaïi voïng töôûng hyù luaän khieán taàm hieän höõu. Do caùc loaïi voïng töôùng hyù luaän coù maët thì taàm coù maët. Do caùc loaïi voïng töôûng hyù luaän khoâng coù maët thì taàm khoâng coù maët".
3. Baïch Theá Toân, vò Tyû Kheo phaûi chöùng ñaït nhö theá naøo? Phaûi thaønh töïu con ñöôøng naøo thích hôïp vaø höôùng daãn dieät tröø caùc loaïi voïng töôùng hyù luaän?
- Naøy Thieân chuû, Ta noùi hyù luaän coù hai loaïi, moät loaïi phaûi thaân caän, moät loaïi phaûi traùnh xa. Naøy Thieân chuû, Ta noùi öu cuõng coù hai loaïi, moät loaïi phaûi thaân caän, moät loaïi phaûi traùnh xa. Naøy Thieân chuû, Ta noùi xaû cuõng coù hai loaïi, moät loaïi phaûi thaân caän, moät loaïi phaûi traùnh xa.
Naøy Thieân chuû, Ta noùi hyû coù hai loaïi, moät loaïi phaûi thaân caän, moät loaïi phaûi traùnh xa. Lôøi tuyeân boá laø nhö vaäy. Do nhaân duyeân gì tuyeân boá nhö vaäy? ÔÛ ñaây, loaïi hyû naøo coù theå bieát ñöôïc: "Khi toâi thaân caän vôùi hyû naøy, baát thieän phaùp taêng tröôûng, thieän phaùp suy giaûm", thôøi hyû aáy caàn phaûi traùnh xa. ÔÛ ñaây loaïi hyû naøo coù theå bieát ñöôïc: "Khi toâi thaân caän vôùi hyû naøy, baát thieän phaùp suy giaûm, thieän phaùp taêng tröôûng", thôøi hyû aáy neân thaân caän. ÔÛ ñaây, coù hyû caâu höõu vôùi taàm, caâu höõu vôùi töù; coù hyû khoâng caâu höõu vôùi taàm, khoâng caâu höõu vôùi töù. Caùc loaïi hyû khoâng caâu höõu vôùi taàm, khoâng caâu höõu vôùi töù thì thuø thaéng hôn.
Naøy Thieân chuû, Ta noùi hyû coù hai loaïi, moät loaïi neân thaân caän, moät loaïi neân traùnh xa. Sôû dó coù lôøi tuyeân boá nhö vaäy laø do nhaân duyeân nhö vaäy.
Naøy Thieân chuû, Ta noùi öu cuõng coù hai loaïi, moät loaïi neân thaân caän, moät loaïi neân traùnh xa. Lôøi tuyeân boá laø nhö vaäy. Do nhaân duyeân gì, tuyeân boá nhö vaäy? ÔÛ ñaây, loaïi öu naøo coù theå bieát ñöôïc: "Khi toâi thaân caän vôùi öu naøy, baát thieän phaùp taêng tröôûng, thieän phaùp suy giaûm", thôøi öu aáy caàn phaûi traùnh xa. ÔÛ ñaây, loaïi öu naøo coù theå bieát ñöôïc: "Khi toâi thaân caän vôùi öu naøy, baát thieän phaùp suy giaûm, thieän phaùp taêng tröôûng", thôøi öu aáy neân thaân caän. ÔÛ ñaây, coù öu caâu höõu vôùi taàm, caâu höõu vôùi töù, coù öu khoâng caâu höõu vôùi taàm, khoâng caâu höõu vôùi töù. Caùc loaïi öu khoâng caâu höõu vôùi taàm, khoâng caâu höõu vôùi töù thì thuø thaéng hôn.
Naøy Thieân chuû, Ta noùi öu laø hai loaïi, moät loaïi neân thaân caän, moät loaïi neân traùnh xa. Sôû dó coù lôøi tuyeân boá nhö vaäy, laø do nhaân duyeân nhö vaäy.
Naøy Thieân chuû, Ta noùi xaû cuõng coù hai loaïi, moät loaïi neân thaân caän, moät loaïi neân traùnh xa. Lôøi tuyeân boá laø nhö vaäy. Do nhaân duyeân gì, tuyeân boá nhö vaäy? ÔÛ ñaây, loaïi xaû naøo coù theå bieát ñöôïc: "Khi toâi thaân caän vôùi xaû naøy, baát thieän phaùp taêng tröôûng, thieän phaùp suy giaûm", thôøi xaû aáy caàn phaûi traùnh xa. ÔÛ ñaây, loaïi xaû naøo coù theå bieát ñöôïc: "Khi toâi thaân caän vôùi xaû naøy, baát thieän phaùp suy giaûm, thieän phaùp taêng tröôûng", thôøi xaû aáy neân thaân caän. ÔÛ ñaây, coù xaû caâu höõu vôùi taàm, caâu höõu vôùi töù. coù xaû khoâng caâu höõu vôùi taàm, khoâng caâu höõu vôùi töù. Caùc loaïi xaû khoâng caâu höõu vôùi taàm, khoâng caâu höõu vôùi töù thì thuø thaéng hôn.
Naøy Thieân chuû, Ta noùi raèng xaû coù hai loaïi, moät loaïi neân thaân caän, moät loaïi neân traùnh xa. Sôû dó coù lôøi tuyeân boá nhö vaäy laø do nhaân duyeân nhö vaäy.
Naøy Thieân chuû, vò Tyû Kheo phaûi chöùng ñaït nhö vaäy, phaûi thaønh töïu con ñöôøng nhö vaäy, môùi thích hôïp vaø höôùng daãn ñeán söï dieät tröø caùc voïng töôûng hyù luaän.
Ñoù laø hình thöùc caâu traû lôøi Theá Toân cho caâu hoûi Thieân chuû Sakka. Sung söôùng, Thieân chuû Sakka hoan hyû, tín thoï lôøi daïy Theá Toân vaø noùi:
- Nhö vaäy laø phaûi, baïch Theá Toân! Nhö vaäy laø phaûi, baïch Thieän Theä! Khi nghe Theá Toân traû lôøi caâu hoûi, nghi ngôø cuûa con ñöôïc dieät taän, do döï cuûa con ñöôïc tieâu tan.
4. Thieân chuû Sakka, sau khi hoan hyû tín thoï caâu traû lôøi cuûa Theá Toân lieàn hoûi caâu hoûi tieáp:
- Baïch Theá Toân, vò Tyû Kheo phaûi thaønh töïu nhö theá naøo, phaûi thaønh töïu bieät giaûi thoaùt luaät nghi nhö theá naøo?
Naøy Thieân chuû, Ta noùi raèng thaân haønh coù hai loaïi, moät loaïi neân thaân caän, moät loaïi neân traùnh xa. Naøy Thieân chuû, Ta noùi raèng khaåu haønh coù hai loaïi, moät loaïi neân thaân caän, moät loaïi neân traùnh xa. Naøy Thieân chuû, Ta noùi raèng taàm caàu coù hai loaïi, moät loaïi neân thaân caän, moät loaïi neân traùnh xa.
Naøy Thieân chuû, Ta noùi raèng thaân haønh coù hai loaïi, moät loaïi neân thaân caän, moät loaïi neân traùnh xa. Lôøi tuyeân boá laø nhö vaäy. Do nhaân duyeân gì tuyeân boá nhö vaäy? ÔÛ ñaây, loaïi thaân haønh naøo coù theå bieát ñöôïc: "Khi toâi thaân caän vôùi thaân haønh naøy, baát thieän phaùp taêng töôùng, thieän phaùp suy giaûm", thì thaân haønh aáy caàn phaûi traùnh xa. ÔÛ ñaây, loaïi thaân haønh naøo coù theå bieát ñöôïc: "Khi toâi thaân caän vôùi thaân haønh naøy, baát thieän phaùp suy giaûm, thieän phaùp taêng tröôûng", thì thaân haønh aáy caàn phaûi thaân caän.
Naøy Thieân chuû, Ta noùi raèng thaân haønh coù hai loaïi, moät loaïi caàn thaân caän, moät loaïi caàn traùnh xa. Sôû dó coù lôøi tuyeân boá nhö vaäy laø do nhaân duyeân nhö vaäy.
Naøy Thieân chuû, Ta noùi raèng khaåu haønh coù hai loaïi, moät loaïi neân thaân caän, moät loaïi neân traùnh xa. Lôøi tuyeân boá laø nhö vaäy. Do nhaân duyeân gì tuyeân boá nhö vaäy? ÔÛ ñaây, loaïi khaåu haønh naøo coù theå bieát ñöôïc: "Khi toâi thaân caän vôùi khaåu haønh naøy, baát thieän phaùp taêng tröôûng, thieän phaùp suy giaûm", thì khaåu haønh aáy phaûi traùnh xa. ÔÛ ñaây, loaïi khaåu haønh naøo coù theå bieát ñöôïc: "Khi toâi thaân caän vôùi khaåu haønh naøy, baát thieän phaùp suy giaûm, thieän phaùp taêng tröôûng", thì khaåu haønh aáy caàn phaûi thaân caän.
Naøy Thieân chuû, Ta noùi raèng khaåu haønh coù hai loaïi, moät loaïi neân thaân caän, moät loaïi neân traùnh xa. Sôû dó coù lôøi tuyeân boá nhö vaäy, laø do nhaân duyeân nhö vaäy.
Naøy Thieân chuû, Ta noùi raèng taàm caàu cuõng coù hai loaïi, moät loaïi neân thaân caän, moät loaïi neân traùnh xa. Lôøi tuyeân boá laø nhö vaäy. Do nhaân duyeân gì tuyeân boá nhö vaäy? ÔÛ ñaây loaïi taàm caàu naøo coù theå bieát ñöôïc: "Khi toâi thaân caän vôùi taàm caàu naøy, baát thieän phaùp taêng tröôûng, thieän phaùp suy giaûm", thì loaïi taàm caàu aáy caàn phaûi traùnh xa. ÔÛ ñaây, loaïi taàm caàu naøo coù theå bieát ñöôïc: "Khi toâi thaân caän loaïi taàm caàu naøy, baát thieän phaùp suy giaûm, thieän phaùp taêng tröôûng", thì loaïi taàm caàu aáy neân thaân caän.
Naøy Thieân chuû, Ta noùi raèng taàm caàu coù hai loaïi, moät loaïi neân thaân caän, moät loaïi neân traùnh xa. Sôû dó coù lôøi tuyeân boá nhö vaäy laø do nhaân duyeân nhö vaäy.
Naøy Thieân chuû, vò Tyû Kheo phaûi thaønh töïu nhö vaäy, phaûi thaønh töïu bieät giaûi thoaùt luaät nghi nhö vaäy!
Ñoù laø hình thöùc Theá Toân traû lôøi caâu hoûi Thieân chuû Sakka. Sung söôùng, Thieân chuû Sakka hoan hyû, tín thoï lôøi daïy Theá Toân vaø noùi:
- Nhö vaäy laø phaûi, baïch Theá Toân! Nhö vaäy laø phaûi, baïch Thieän Theä! Sau khi nghe Theá Toân traû lôøi caâu hoûi, nghi ngôø con ñöôïc dieät taän, do döï con ñöôïc tieâu tan.
5. Thieân chuû Sakka, sau khi hoan hyû tín thoï lôøi daïy Theá Toân lieàn hoûi caâu hoûi tieáp:
- Baïch Theá Toân, vò Tyû Kheo phaûi thaønh töïu nhö theá naøo, phaûi thaønh töïu hoä trì caùc caên nhö theá naøo?
- Naøy Thieân chuû, saéc do maét phaân bieät. Ta noùi raèng coù hai loaïi, moät loaïi neân thaân caän, moät loaïi neân traùnh xa. Naøy Thieân chuû, tieáng do tai phaân bieät... höông do muõi phaân bieät... vò do löôõi phaân bieät... xuùc do thaân phaân bieät... Naøy Thieân chuû, phaùp do yù phaân bieät, Ta noùi raèng coù hai loaïi, moät loaïi neân thaân caän, moät loaïi neân traùnh xa.
Ñöôïc nghe nhö vaäy, Thieân chuû Sakka baïch Theá Toân:
- Baïch Theá Toân, vaán ñeà Theá Toân noùi moät caùch toùm taét ñöôïc con hieåu moät caùch roäng raõi. Baïch Theá Toân, loaïi saéc do maét phaân bieät, khi con thaân caän maø baát thieän phaùp taêng tröôûng, thieän phaùp suy giaûm, thôøi loaïi saéc do maét phaân bieät aáy neân traùnh xa. Baïch Theá Toân, loaïi saéc naøo do maét phaân bieät, khi con thaân caän, baát thieän phaùp suy giaûm, thieän phaùp taêng tröôûng, thôøi loaïi saéc do maét phaân bieät aáy neân thaân caän. Baïch Theá Toân, loaïi tieáng naøo do tai phaân bieät... loaïi höông naøo do muõi phaân bieät... loaïi vò naøo do löôõi phaân bieät... loaïi xuùc naøo do thaân phaân bieät... loaïi phaùp naøo do yù phaân bieät, khi con thaân caän, baát thieän phaùp taêng tröôûng, thieän phaùp suy giaûm, thôøi loaïi phaùp aáy neân traùnh xa. Baïch Theá Toân, loaïi phaùp naøo do yù phaân bieät, khi con thaân caän, baát thieän phaùp suy giaûm, thieän phaùp taêng tröôûng, thôøi loaïi phaùp aáy neân thaân caän. Baïch Theá Toân, vaán ñeà Theá Toân noùi moät caùch toùm taét, ñöôïc con hieåu moät caùch roäng raõi. Sau khi nghe Theá Toân traû lôøi caâu hoûi, nghi ngôø cuûa con tieâu tan, do döï cuûa con dieät taän.
6. Nhö vaäy sau khi hoan hyû tín thoï lôøi daïy Theá Toân, Thieân chuû Sakka laïi hoûi caâu hoûi tieáp:
- Baïch Theá Toân, coù phaûi taát caû vò Sa Moân, Baø La Moân ñeàu ñoàng moät tö töôûng, ñoàng moät giôùi haïnh, ñoàng moät mong caàu, ñoàng moät chí höôùng?
- Naøy Thieân chuû, taát caû Sa Moân, Baø La Moân khoâng ñoàng moät tö töôûng, khoâng ñoàng moät giôùi haïnh, khoâng ñoàng moät mong caàu, khoâng ñoàng moät chí höôùng!
- Baïch Theá Toân, vì sao caû Sa Moân, Baø La Moân khoâng ñoàng moät giôùi haïnh, khoâng ñoàng moät mong caàu, khoâng ñoàng moät chí höôùng?
- Naøy Thieân chuû, theá giôùi naøy goàm coù nhieàu loaïi giôùi, nhieàu giôùi sai bieät. Trong theá giôùi goàm coù nhieàu loaïi giôùi vaø nhieàu giôùi sai bieät naøy, caùc loaïi höõu tình töï nhieân thieân chaáp moät loaïi giôùi naøo, vaø khi ñaõ thieân chaáp, trôû thaønh Kieân trì, coá thuû, vôùi ñònh kieán: "Ñaây laø söï thaät, ngoaøi ra toaøn laø si meâ". Do vaäy, taát caû Sa Moân, Baø La Moân khoâng ñoàng moät tö töôûng, khoâng ñoàng moät giôùi haïnh, khoâng ñoàng moät cöùu caùnh, khoâng ñoàng moät mong caàu, khoâng ñoàng moät chí höôùng.
- Baïch Theá Toân, coù phaûi taát caû vò Sa Moân, Baø La Moân ñeàu ñoàng moät cöùu caùnh, ñoàng moät an oån, ñoàng moät phaïm haïnh, ñoàng moät muïc ñích?
- Naøy Thieân chuû, taát caû vò Sa Moân, Baø La Moân khoâng ñoàng moät cöùu caùnh, khoâng ñoàng moät an oån, khoâng ñoàng moät phaïm haïnh, khoâng ñoàng moät muïc ñích.
Baïch Theá Toân, vì sao taát caû Sa moân, Baø la moân, khoâng ñoàng moät cöùu caùnh, khoâng ñoàng moät an oån, khoâng ñoàng moät phaïm haïnh, khoâng ñoàng moät muïc ñích?
- Naøy Thieân chuû, chæ nhöõng vò Sa moân Baø la moân naøo ñaõ giaûi thoaùt tham aùi, nhöõng vò aáy môùi ñoàng moät cöùu caùnh, ñoàng moät an oån, ñoàng moät phaïm haïnh, ñoàng moät muïc ñích. Do vaäy, taát caû vò Sa moân, Baø la moân khoâng ñoàng moät cöùu caùnh, khoâng ñoàng moät an oån, khoâng ñoàng moät phaïm haïnh, khoâng ñoàng moät muïc ñích.
Ñoù laø hình thöùc caâu traû lôøi Theá Toân cho caâu hoûi Thieân chuû Sakka. Sung söôùng, Thieân chuû Sakka hoan hyû, tín thoï lôøi daïy Theá Toân vaø noùi:
- Nhö vaäy laø phaûi, baïch Theá Toân! Nhö vaäy laø phaûi, baïch Thieän Theä! Sau khi nghe Theá Toân traû lôøi caâu hoûi, nghi ngôø con ñöôïc dieät taän, do döï con ñöôïc tieâu tan.
7. Thieân chuû Sakka, sau khi hoan hyû, tín thoï lôøi daïy Theá Toân lieàn hoûi caâu tieáp:
- Baïch Theá Toân, tham aùi laø beänh taät, tham aùi laø muïn nhoït, tham aùi laø muõi teân, tham aùi daét daãn con ngöôøi taùi sanh ñôøi naøy, ñôøi khaùc, khieán con ngöôøi khi cao, khi thaáp. Baïch Theá Toân, trong khi caùc Sa moân, Baø la moân khaùc ngoaøi giaùo phaùi cuûa Ngaøi khoâng cho con dòp ñeå hoûi nhöõng caâu hoûi, thôøi Theá Toân laïi traû lôøi nhöõng caâu hoûi aáy cho con, giaûng giaûi raát laâu cho con, khieán muõi teân nghi ngôø, do döï cuûa con ñöôïc Theá Toân ruùt nhoå ñi.
- Naøy Thieân chuû, Ngöôi coù bieát nhöõng caâu hoûi aáy cuõng ñöôïc Ngöôi hoûi caùc vò Sa moân, Baø la moân khaùc khoâng?
- Baïch Theá Toân, con ñöôïc bieát nhöõng caâu hoûi aáy cuõng ñöôïc con hoûi caùc vò Sa moân, Baø la moân khaùc.
- Naøy Thieân chuû, nhöõng vò aáy traû lôøi vôùi Ngöôi nhö theá naøo, neáu khoâng gì trôû ngaïi haõy noùi cho bieát.
- Baïch Theá Toân, khoâng gì trôû ngaïi cho con, khi Theá Toân ngoài nghe hay nhöõng vò nhö Theá Toân.
- Naøy Thieân chuû, vaäy Ngöôi haõy noùi ñi.
- Baïch Theá Toân, nhöõng vò Sa moân, Baø la moân maø con nghó laø nhöõng vò soáng trong röøng an tònh, xa vaéng, con ñi ñeán nhöõng vò aáy vaø hoûi nhöõng caâu hoûi aáy. Caùc vò naøy khoâng traû lôøi cho con, khoâng traû lôøi laïi hoûi ngöôïc con: "Toân giaû teân gì?" Ñöôïc hoûi vaäy con traû lôøi: "Chö Hieàn giaû, teân laø Thieân chuû Sakka." Roài nhöõng vò aáy laïi hoûi theâm con caâu nöõa: "Do coâng vieäc gì Toân giaû Thieân chuû laïi ñeán choã naøy?" Con lieàn giaûng cho nhöõng vò aáy Chaùnh phaùp nhö con ñaõ ñöôïc nghe vaø ñaõ ñöôïc hoïc. Chæ ñöôïc töøng aáy, caùc vò hoan hyû vaø noùi: "Chuùng toâi ñaõ ñöôïc thaáy Thieân chuû Sakka. Nhöõng ñieàu gì chuùng toâi hoûi, vò aáy ñeàu traû lôøi cho chuùng toâi." Khoâng nhöõng vaäy, caùc vò naøy trôû thaønh ñeä töû cuûa con, chôù khoâng phaûi con laø ñeä töû cuûa caùc vò aáy. Baïch Theá Toân, nhöng con laø ñeä töû cuûa Theá Toân, ñaõ chöùng Döï löu, khoâng coøn bò rôi vaøo ñoïa xöù, chaéc chaén seõ ñöôïc giaùc ngoä.
- Naøy Thieân chuû, Ngöôi coù bieát tröôùc kia Ngöôi khoâng bao giôø coù söï thoaûi maùi nhö vaäy, coù ñöôïc söï hyû laïc nhö vaäy?
- Baïch Theá Toân, tröôùc kia con khoâng bao giôø coù söï thoaûi maùi nhö vaäy, coù ñöôïc an laïc nhö vaäy.
- Naøy Thieân chuû, nhö theá naøo, Ngöôi bieát ñöôïc tröôùc kia khoâng bao giôø coù söï thoaûi maùi nhö vaäy, coù ñöôïc söï hyû laïc nhö vaäy?
- Baïch Theá Toân, thuôû xöa, moät traän chieán tranh xaåy ra giöõa chö Thieân vaø caùc vò Asuraø. Baïch Theá Toân, trong traän chieán tranh naøy, chö Thieân thaéng traän, caùc loaøi Asuraø baïi traän. Baïch Theá Toân sau khi thaéng traän, con laø ngöôøi thaéng traän, con suy nghó: "Nay cam loà cuûa chö Thieân vaø cam loà cuûa Asuraø, caû hai loaïi cam loà, chö Thieân seõ ñöôïc neám." Baïch Theá Toân, thoaûi maùi aáy, hyû laïc aáy do gaäy tröôïng ñem laïi, do ñao kieám ñem laïi, khoâng ñöa ñeán yeåm ly, ly duïc, tòch dieät, an tònh, thaéng trí, giaùc ngoä vaø Nieát baøn. Baïch Theá Toân, thoaûi maùi naøy, hyû laïc naøy nhôø nghe Chaùnh phaùp Theá Toân ñem laïi, khoâng do gaäy tröôïng, khoâng do ñao kieám, seõ ñöa ñeán toaøn yeâm ly, ly duïc, tòch dieät, an tònh, thaéng trí, giaùc ngoä vaø Nieát baøn.
8. - Naøy Thieân chuû, khi Ngöôi cam thoï söï thoaûi maùi vaø hyû laïc nhö vaäy, Ngöôi caûm thaáy nhöõng lôïi ích gì?
- Baïch Theá Toân, khi con caûm thoï thoaûi maùi vaø hyû laïc nhö vaäy, con caûm thaáy coù saùu lôïi ích nhö sau:
Nay con ñöùng taïi ñaây,Baïch Theá Toân ñoù laø ñieàu lôïi thöù nhaát con caûm thaáy, khi con caûm thoï thoaûi maùi hyû laïc nhö vaäy.
Vôùi thaân moät vò Thieân.
Con thaáy ñöôïc taùi sanh,
Baïch Ngaøi, haõy bieát vaäy.Sau khi cheát con boû,Baïch Theá Toân, ñoù laø ñieàu lôïi ích thöù hai, con caûm thaáy, khi con caûm thoï thoaûi maùi vaø hyû laïc nhö vaäy.
Thaân chö Thieân, phi nhaân,
Khoâng muoäi löôïc, con ñi,
Ñeán baøo thai con thích.Caâu hoûi ñöôïc ñaùp roõ,Baïch Theá Toân, ñoù laø ñieàu lôïi thöù ba, con caûm thaáy, khi con caûm thoï thoaûi maùi vaø hyû laïc nhö vaäy.
Hoan hyû trong Chaùnh giaùo.
Con soáng vôùi Chaùnh trí,
Giaùc tænh vaø Chaùnh nieäm.Con soáng vôùi Chaùnh trí,Baïch Theá Toân, ñoù laø ñieàu lôïi ích thöù tö, con caûm thaáy, khi con caûm thoï thoaûi maùi vaø hyû laïc nhö vaäy.
Seõ ñöôïc quaû Boà ñeà,
Soáng laøm vò Chaùnh giaùc,
Ñôøi naøy ñôøi cuoái cuøng.Cheát töø thaân con Ngöôøi,Baïch Theá Toân, ñoù laø ñieàu lôïi ích thöù naêm, con caûm thaáy, khi con caûm thoï thoaûi maùi, vaø hyû laïc nhö vaäy.
Con töø boû thaân Ngöôøi,
Con seõ thaønh chö Thieân,
Trong Thieân giôùi voâ thöôïng.Thuø thaéng hôn chö Thieân,Baïch Theá Toân, ñoù laø ñieàu lôïi ích thöù saùu, con caûm thaáy, khi con caûm thoï thoaûi maùi vaø hyû laïc nhö vaäy.
Akanittha danh xöng,
Soáng ñôøi soáng cuoái cuøng,
Nhö vaäy nôi an truù.9.
Taâm tö khoâng thoûa maõn,10. Roài Thieân chuû Sakka noùi vôùi Pancasikha, con cuûa Caøn thaùt baø:
Nghi ngôø vaø do döï,
Con soáng caàu Nhö Lai,
Thôøi gian khaù laâu daøi!
Con nghó caùc Sa moân,
Soáng moät mình coâ ñoäc,
Laø baäc Chaùnh Ñaúng Giaùc,
Nghó vaäy con tìm gaëp.
Laøm theá naøo thaønh coâng?
Laøm theá naøo thaát baïi?
Ñöôïc hoûi caâu hoûi vaäy?
Khoâng theå chæ ñöôøng höôùng.
Bieát con laø Sakka,
Baäc Thieân chuû, ñaõ ñeán!
Hoï lieàn gaïn hoûi con,
Ñeán ñaây coù vieäc gì?
Con lieàn giaûng Chaùnh phaùp,
Con cho hoï ñöôïc nghe.
Hoan hyû, hoï beøn noùi:
"Vaøsava laøm hoï thaáy!"
Khi con ñöôïc thaáy Phaät,
Nghi ngôø ñeàu tieâu tan.
Nay con soáng voâ uùy,
Haàu haï baäc Chaùnh Giaùc.
Muõi teân ñoäc tham aùi,
Ñaáng Chaùnh Giaùc nhoå leân,
Con ñaûnh leã Ñaïi Huøng,
Baäc thaân toäc maët trôøi.
Toân giaû nhö Phaïm thieân,
Nay con ñaûnh leã Ngaøi,
Nay con kính leã Ngaøi!
Ngaøi laø baäc Chaùnh Giaùc,
Baäc Ñaïo Sö voâ thöôïng,
Trong ñôøi keå chö Thieân,
Khoâng ai so saùnh Ngaøi!- Naøy Khanh Pancasikha, Ngöôi ñaõ giuùp ta nhieàu vieäc. Tröôùc nhôø Ngöôi laøm Theá Toân baèng loøng, sau khi Ngöôi laøm cho baèng loøng, ta môùi ñeán yeát kieán Theá Toân, baäc A la haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc. Ta seõ ñoùng vai troø thaân phuï cho Ngöôi, Ngöôi seõ laø Vua loaøi Caøn thaùt baø. Ta seõ cho Ngöôi Bhaddaø Suriya Vaccasaø, ngöôøi maø ngöôi ao öôùc.
Roài Thieân chuû Sakka, laáy tay sôø ñaát, ñoïc leân ba laàn baøi keä caûm höùng nhö sau:
Ñaûnh leã ñaáng Theá Toân,Khi lôøi tuyeân thuyeát naøy ñöôïc tuïng ñoïc, phaùp nhaõn thanh tònh voâ caáu, khôûi leân cho Thieân chuû Sakka: "Phaøm phaùp gì taäp sanh, phaùp aáy seõ bò hoaïi dieät." Ngoaøi ra, taùm vaïn chö Thieân cuõng chöùng quaû töông tôï. Ñoù laø nhöõng caâu hoûi, Thieân chuû Sakka ñöôïc môøi hoûi vaø ñöôïc Theá Toân traû lôøi. Do vaäy, cuoäc ñoái thoaïi naøy cuõng ñöôïc goïi laø Nhöõng Caâu Hoûi Cuûa Sakka (Ñeá-thích sôû vaán).
Baäc La haùn, Chaùnh Giaùc!
Ñaûnh leã ñaáng Theá Toân,
Baäc La haùn, Chaùnh Giaùc!
Ñaûnh leã ñaáng Theá Toân,
Baäc La haùn, Chaùnh Giaùc!Hoøa thöôïng Thích Minh Chaâu dòch Vieät[Xem baûn Anh ngöõ]
Chaân thaønh caùm ôn anh HDC vaø nhoùm Phaät töû VH ñaõ coù thieän taâm göûi taëng aán baûn ñieän töû.
(Bình Anson hieäu ñính, döïa theo baûn Anh ngöõ "The Long Discourses of the Buddha", Maurice Walshe dòch, 1987).
Hieäu ñính: 08/02/2003
Source = BuddhaSasana
[Muïc luïc Tröôøng Boä Kinh]