V? baÃ¸i kinh Kalama

Baøi kinh Kalama, trong Taêng Chi boä, chöông Ba Phaùp, thöôøng ñöôïc nhieàu ngöôøi xem nhö laø moät "Hieán chöông Phaät giaùo veà Töï do Traïch vaán". Maëc duø baøi kinh baùc boû caùc tö duy giaùo ñieàu vaø loøng tin muø quaùng, vaán ñeà ôû ñaây laø baøi kinh coù thaät söï mang nhöõng yù nghóa maø ngöôøi ta thöôøng gaùn gheùp vaøo ñoù hay khoâng? Döïa vaøo moät ñoaïn duy nhaát cuûa baøi kinh, thöôøng ñöôïc trích daãn sai laïc ra ngoaøi maïch vaên, ngöôøi ta thöôøng nghó raèng Ñöùc Phaät laø moät nhaø chuû nghóa thöïc nghieäm, baùc boû moïi giaùo thuyeát vaø loøng tin, vaø Phaùp cuûa Ngaøi chæ laø coâng cuï cuûa moät ngöôøi tö duy töï do ñeå ñaït chaân lyù, vaø môøi goïi moãi ngöôøi chaáp nhaän hay baùc boû baát cöù ñieàu gì theo sôû thích cuûa hoï.

Theá nhöng, baøi kinh Kalama coù thaät söï bieän minh cho quan ñieåm ñoù khoâng? Hay chuùng ta thaáy ôû ñaây chæ laø moät taäp hôïp caùc daïng thaùi khaùc nhau cuûa khuynh höôùng trô treõn xöa cuõ laø ñaùnh ñoàng Giaùo Phaùp vôùi nhöõng gì thích hôïp vôùi mình -- hoaëc thích hôïp vôùi nhöõng ngöôøi ñang nghe mình thuyeát giaûng? Trong giôùi haïn cuûa baøi vieát ngaén naøy, chuùng ta haõy ñoïc laïi toaøn boä baøi kinh Kalama, vaø cuõng caàn neân nhôù raèng ñeå hieåu ñuùng lôøi Phaät daïy, chuùng ta caàn phaûi tìm hieåu yù ñònh cuûa Ngaøi khi noùi ra caùc lôøi daïy ñoù.

- "Naøy quyù vò Kalama, ñöøng tin vì nghe truyeàn khaåu, ñöøng tin vì ñoù laø truyeàn thoáng, ñöøng tin vì nghe ñoàn ñaïi, ñöøng tin vì ñöôïc ghi trong kinh ñieån, ñöøng tin vì lyù luaän, ñöøng tin vì suy dieãn, ñöøng tin vì ñaõ tö duy treân moïi lyù leõ, ñöøng tin vì döïa theo yù kieán ñaõ ñöôïc caân nhaéc, ñöøng tin vì vò aáy coù veû coù uy quyeàn, ñöøng tin vì nghó raèng vò aáy laø thaày cuûa mình."

"Khi naøo quyù vò töï mình bieát roõ: 'Caùc phaùp naøy laø baát thieän; caùc phaùp naøy laø ñaùng cheâ; caùc phaùp naøy bò ngöôøi trí chæ trích; caùc phaùp naøy neáu ñöôïc thöïc hieän vaø chaáp nhaän, seõ ñöa ñeán baát haïnh khoå ñau', quyù vò haõy töø boû chuùng. ... Khi naøo quyù vò töï mình bieát roõ: 'Caùc phaùp naøy laø thieän; caùc phaùp naøy laø ñaùng khen; caùc phaùp naøy ñöôïc ngöôøi trí ca ngôïi; caùc phaùp naøy neáu ñöôïc thöïc hieän vaø chaáp nhaän, seõ ñöa ñeán lôïi laïc haïnh phuùc', quyù vò haõy ñaït ñeán vaø an truù".

Ñoaïn kinh naøy, cuõng nhö nhöõng ñoaïn khaùc ghi laïi trong kinh ñieån, Ñöùc Phaät noùi ra trong moät ngöõ caûnh ñaëc bieät -- cho thính chuùng trong moät boái caûnh ñaëc bieät naøo ñoù -- vaø vì theá caàn phaûi hieåu trong ngöõ caûnh ñoù. Caùc ngöôøi trong boä toäc Kalama, cö daân cuûa thò traán Kesaputta, ñöôïc nhieàu vò ñaïo sö vôùi nhöõng quan ñieåm khaùc nhau ñeán vieáng thaêm, moãi vò ñeà cao giaùo thuyeát cuûa mình vaø boâi baùc giaùo thuyeát cuûa ngöôøi khaùc. Ñieàu naøy laøm cho nhöõng ngöôøi Kalama hoang mang. Khi bieát aån só Gotama, ñöôïc ca ngôïi laø baäc Giaùc Ngoä, ñeán vieáng thò traán, hoï ñeán yeát kieán Ngaøi, vôùi hy voïng raèng Ngaøi seõ giuùp giaûi toûa caùc söï hoang mang, nghi ngôø cuûa hoï. Khi ñoïc tieáp caùc ñoaïn sau cuûa baøi kinh, chuùng ta thaáy roõ raøng caùc vaán ñeà laøm cho hoï hoang mang laø veà söï taùi sinh vaø haäu quaû cuûa caùc haønh ñoäng thieän vaø aùc.

Ñöùc Phaät baét ñaàu baèng caùch traán an nhöõng ngöôøi Kalama raèng trong tình huoáng nhö theá, hoï nghi ngôø hoang mang laø ñuùng, vaø Ngaøi khuyeán khích hoï neân traïch vaán. Tieáp theo, Ngaøi noùi vôùi hoï nhöõng ñieàu nhö ñaõ ñöôïc ghi trong ñoaïn kinh trích daãn ôû treân, khuyeân hoï neân töø boû nhöõng ñieàu hoï töï bieát roõ laø baát thieän, vaø thöïc haønh nhöõng nhöõng ñieàu hoï töï bieát roõ laø thieän. Lôøi khuyeân naøy coù theå nguy hieåm cho nhöõng ai khoâng coù luaân lyù ñaïo ñöùc, vaø chuùng ta coù theå hieåu raèng ôû ñaây, Ñöùc Phaät xem nhöõng ngöôøi Kalama naøy laø nhöõng ngöôøi coù ñaïo ñöùc toát. Duø theá naøo, Ngaøi cuõng khoâng ñeå cho hoï töï mình suy dieãn, maø Ngaøi coøn kheùo leùo hoûi hoï ñeå cho hoï thaáy tham saân si ñöa ñeán baát haïnh, khoå ñau cho mình vaø cho ngöôøi khaùc, vaø chuùng phaûi ñöôïc töø boû. Traùi laïi, taâm voâ tham, voâ saân, voâ si seõ ñöa ñeán an laïc, haïnh phuùc, vaø vì theá, caàn phaûi ñöôïc nuoâi döôõng.

Tieáp theo, Ñöùc Phaät giaûng raèng moät "vò Thaùnh ñeä töû ly tham, ly saân, ly si" soáng tænh giaùc, chaùnh nieäm, an truù vaø toûa roäng taâm voâ löôïng Töø, Bi, Hyû, Xaû bao truøm toaøn theá giôùi. Vôùi taâm thanh tònh, khoâng oaùn thuø, khoâng aùc haïi nhö vaäy, vò aáy coù ñöôïc "boán söï an oån" ngay baây giôø vaø taïi nôi ñaây: (i) neáu coù ñôøi sau vaø neáu coù keát quaû dò thuïc do caùc nghieäp thieän aùc, sau khi thaân hoaïi maïng chung, vò aáy seõ sinh vaøo coõi thieän laønh; (ii) neáu khoâng coù ñôøi sau vaø neáu khoâng coù keát quaû dò thuïc, vò aáy vaãn soáng töï taïi vaø an laïc taïi ñaây vaø ngay baây giôø; (iii) neáu coù quaû xaáu troå ra bôûi nghieäp aùc, vò aáy khoâng chòu quaû xaáu; vaø (iv) neáu quaû xaáu khoâng troå bôûi nghieäp aùc, cuõng khoâng aûnh höôûng gì ñeán vò aáy vì yù nghó laãn haønh ñoäng cuûa vò aáy ñeàu trong saïch. Sau khi nghe giaûng nhö theá, caùc ngöôøi Kalama toû loøng tri aân vaø taùn thaùn Ñöùc Phaät, roài xin Ngaøi cho pheùp hoï quy y Tam Baûo.

Baøi kinh Kalama coù ñeà nghò, theo quan ñieåm cuûa nhieàu ngöôøi, raèng moät ngöôøi Phaät töû coù theå baùc boû moïi giaùo thuyeát vaø loøng tin, raèng ngöôøi aáy chæ caàn döïa theo kinh nghieäm caù nhaân cuûa mình nhö laø tieâu chuaån ñeå ñaùnh giaù caùc lôøi daïy cuûa Ñöùc Phaät vaø ñeå baùc boû nhöõng gì maø mình khoâng theå dung hôïp, hay khoâng? Ñuùng raèng Ñöùc Phaät khoâng ñoøi hoûi nhöõng ngöôøi Kalama phaûi chaáp nhaän nhöõng gì Ngaøi noùi vì hoï coù loøng tin nôi Ngaøi, nhöng chuùng ta caàn phaûi ghi nhaän moät ñieåm quan troïng: nhöõng ngöôøi Kalama naøy, khi baét ñaàu baøi kinh, chöa phaûi laø ñeä töû cuûa Ñöùc Phaät. Hoï ñeán gaëp Ngaøi vaø xem Ngaøi chæ nhö laø moät vò coá vaán, ñeå nghe nhöõng lôøi khuyeân khaû dó giuùp hoï xoùa tan söï nghi ngôø thaéc maéc cuûa hoï, nhöng hoï chöa xem Ngaøi laø ñaáng Nhö Lai, baäc Toaøn Giaùc, laø vò coù theå chæ cho hoï con ñöôøng taâm linh ñöa ñeán giaûi thoaùt toái haäu.

Bôûi vì caùc ngöôøi Kalama khoâng coù yù ñònh ñeán gaëp Ñöùc Phaät ñeå tìm hieåu söù maïng hoaèng phaùp cuûa Ngaøi, ñeå tìm hieåu con ñöôøng giaûi thoaùt, cho neân chöa phaûi laø dòp ñeå Ñöùc Phaät thuyeát giaûng veà Giaùo Phaùp cao dieäu cuûa Ngaøi, chaúng haïn nhö laø Töù Dieäu Ñeá, tam töôùng (khoå, voâ thöôøng, voâ ngaõ), vaø caùc phaùp quaùn nieäm. Giaùo Phaùp naøy chæ giaûng ñaëc bieät cho nhöõng ai ñaõ chaáp nhaän Ñöùc Phaät laø vò Thaày daãn ñöôøng giaûi thoaùt. Trong caùc baøi kinh khaùc, Ngaøi chæ thuyeát giaûng cho nhöõng ai ñaõ coù "loøng tín thaønh nôi Ñöùc Nhö Lai" vaø cho nhöõng ai ñaõ coù ñaày ñuû phöôùc duyeân ñeå thoâng hieåu vaø thöïc haønh caùc lôøi daïy ñoù. Nhöõng ngöôøi Kalama naøy, ngay trong ñoaïn ñaàu baøi kinh, chöa phaûi laø thöûa ñaát maàu môõ ñeå Ngaøi gieo caùc haït gioáng giaùo phaùp giaûi thoaùt. Hoï coøn ñang hoang mang veà caùc lôøi tuyeân boá traùi ngöôïc nghe ñöôïc töø caùc vò ñaïo só khaùc, taâm hoï vaãn chöa roõ raøng, ngay caû veà neàn taûng caên baûn cuûa ñaïo ñöùc.

Vì theá, sau khi khuyeân hoï khoâng neân tin döïa theo caùc truyeàn thoáng saün coù, döïa theo lyù luaän tröøu töôïng, döïa theo caùc baäc ñaïo sö kheùo thuyeát, Ñöùc Phaät trình baøy nhöõng gì coù theå kieåm chöùng töùc khaéc vaø coù khaû naêng thieát laäp moät neàn taûng vöõng chaéc cho ñôøi soáng ñaïo ñöùc vaø thanh tònh taâm hoàn. Ngaøi daïy raèng cho duø coù hay khoâng coù taùi sinh sau khi cheát, moät ñôøi soáng coù ñaïo ñöùc vaø coù loøng töø bi vôùi moïi loaøi chuùng sinh taát nhieân seõ mang ñeán phaàn thöôûng quyù baùu ngay baây giôø vaø ôû nôi ñaây, ñoù laø söï an bình vaø haïnh phuùc noäi taâm, cao quyù hôn taát caû caùc khoaùi laïc mong manh khi con ngöôøi vi phaïm caùc nguyeân taéc ñaïo ñöùc vaø chaïy theo loøng tham duïc. Cho nhöõng ai duø chöa saün saøng chaáp nhaän coù ñôøi sau, coù ñôøi soáng khaùc sau khi cheát, lôøi daïy nhö theá seõ ñaûm baûo söï an vui hieän taïi cuûa hoï, vaø nhôø theá, coù khaû naêng giuùp hoï taùi sinh veà coõi thieän laønh.

Maët khaùc, cho nhöõng ai coù khaû naêng hieåu bieát vaø chaáp nhaän söï hieän höõu cuûa chuùng ta qua taùi sinh luaân hoài, lôøi daïy cuûa Ngaøi cho nhöõng ngöôøi Kalama vöôït qua caùc taùc ñoäng töùc thôøi vaø chæ thaúng vaøo coát loõi cuûa Giaùo Phaùp. Ba traïng thaùi taâm -- tham, saân, si -- ñöôïc Ngaøi ñem ra thuyeát giaûng khoâng phaûi chæ laø caên baûn cuûa taø haïnh vaø ueá nhieãm trong taâm. Trong khung giaùo lyù cuûa Ngaøi, ñoù laø coäi nguoàn cuûa laäu hoaëc -- laø nguyeân nhaân chính cuûa taát caû moïi raøng buoäc vaø ñau khoå -- vaø toaøn theå Giaùo Phaùp coù theå xem nhö laø phaùp haønh ñeå dieät saïch ba coäi reã aùc haïi naøy, baèng caùch phaùt trieån toaøn haûo ba lieàu thuoác hoùa giaûi: xaû ly, töø bi vaø trí tueä.

Nhö theá, baøi giaûng cho caùc ngöôøi Kalama trình baøy caùch thöû nghieäm toát ñeå mang laïi söï tín nhieäm nôi Giaùo Phaùp nhö laø moät giaùo thuyeát khaû thi ñöa ñeán giaûi thoaùt. Giaùo Phaùp baét ñaàu vôùi moät lôøi daïy coù theå chöùng nghieäm töùc thôøi, giaù trò cuûa lôøi daïy aáy coù theå thaáy ñöôïc bôûi baát cöù ngöôøi naøo coù ñaïo ñöùc toát vaø thöïc haønh nghieâm tuùc cho ñeán keát luaän cuoái cuøng, nghóa laø coù theå thaáy ñöôïc: caùc laäu hoaëc trong taâm gaây tai haïi vaø ñau khoå cho mình vaø cho xaõ hoäi, ñoaïn tröø laäu hoaëc seõ mang ñeán an bình vaø haïnh phuùc, vaø caùc phaùp haønh maø Ñöùc Phaät ñaõ daïy laø nhöõng phöông caùch hieäu quaû ñeå ñoaïn tröø caùc laäu hoaëc ñoù. Baèng caùch töï thöû nghieäm lôøi daïy naøy, chæ caàn taïm thôøi ñaët loøng tin nôi Ñöùc Phaät nhö haønh trang ñi ñöôøng, cuoái cuøng roài ta seõ coù ñöôïc moät söï tin töôûng vöõng chaéc, döïa treân kinh nghieäm thöïc chöùng, nôi uy löïc giaûi thoaùt vaø thanh tònh hoùa cuûa Giaùo Phaùp. Söï tin töôûng nôi lôøi daïy aáy seõ mang laïi loøng tònh tín saâu xa nôi Ñöùc Phaät laø vò Thaày, vaø töø ñoù, ta seõ chaáp nhaän caùc nguyeân taéc haønh trì maø Ngaøi truyeàn giaûng ñeå giuùp ta tieán böôùc treân con ñöôøng ñöa ñeán giaùc ngoä, ngay caû khi chuùng vöôït ngoaøi khaû naêng kieåm chöùng cuûa ta. Ñaây chính laø ñaùnh daáu söï khai môû Chaùnh Kieán, böôùc ñaàu tieân cuûa Baùt Chaùnh Ñaïo.

Moät phaàn vì phaûn öùng choáng laïi chuû nghóa giaùo ñieàu, moät phaàn vì quî luïy vaøo kieán thöùc khoa hoïc khaùch quan, khuynh höôùng thôøi thöôïng ngaøy nay laø voäi vaøng suy dieãn cho raèng Ñöùc Phaät baùc boû moïi loøng tin vaø giaùo thuyeát ñaõ thieát laäp, vaø cho raèng Ngaøi daïy chuùng ta chæ chaáp nhaän nhöõng gì ta coù theå töï kieåm nghieäm, qua baøi kinh Kalama. Tuy nhieân, söï suy dieãn naøy khoâng chính xaùc. Chuùng ta ñöøng queân raèng ñaây laø caùc lôøi khuyeân cuûa Ñöùc Phaät ñeán nhöõng ngöôøi Kalama khi hoï chöa saün saøng tin Ngaøi vaø Giaùo Phaùp cuûa Ngaøi; cuõng bôûi leõ aáy, baøi kinh ñaõ khoâng ñeà caäp gì ñeán Chaùnh Kieán vaø caû baàu trôøi töôi saùng khi coù ñöôïc moät caùi nhìn chaân chính. Traùi laïi, baøi kinh chæ ñöa ra nhöõng lôøi khuyeân hôïp lyù nhaát ñeå hoï coù ñöôïc moät ñôøi soáng hieàn thieän, khi vaán ñeà veà ñöùc tin toái haäu ñöôïc taïm thôøi gaùc sang moät beân.

ÔÛ ñaây, chuùng ta caàn phaûi hieåu raèng lôøi Ñöùc Phaät daïy trong baøi kinh bao goàm nhöõng gì maø chuùng ta coù theå töï thöïc chöùng trong kinh nghieäm ñôøi soáng haèng ngaøy; roài töø ñoù, seõ laø cô sôû vöõng chaéc ñeå ta ñaët nieàm tin vaøo nhöõng khía caïnh khaùc cuûa Giaùo Phaùp, vöôït qua nhöõng kinh nghieäm thoâng thöôøng cuûa ta. Ñöùc tin trong Phaät Phaùp khoâng bao giôø ñöôïc xem nhö laø cöùu caùnh, cuõng khoâng ñuû baûo ñaûm ñeå giaùc ngoä giaûi thoaùt, maø chæ laø ñieåm khôûi ñaàu cuûa moät tieán trình thaêng hoa chuyeån hoùa noäi taâm ñeå khai môû tueä quaùn. Ñeå tueä quaùn thöïc hieän ñöôïc chöùc naêng giaûi thoaùt, noù caàn phaûi ñöôïc khai môû trong boái caûnh naém baét chính xaùc caùc chaân lyù troïng yeáu veà vò trí cuûa chuùng ta trong theá gian vaø veà phaïm vi cuûa giaûi thoaùt. Caùc chaân lyù naøy ñaõ ñöôïc Ñöùc Phaät hoaèng truyeàn töø söï hieåu bieát thaâm saâu cuûa Ngaøi veà baûn chaát cuûa con ngöôøi. Chaáp nhaän caùc chaân lyù ñoù vôùi loøng tín thaønh, sau khi xem xeùt kyõ löôõng, laø ñaët böôùc ñaàu tieân treân cuoäc haønh trình chuyeån hoùa nieàm tin thaønh trí tueä, söï tín nhieäm thaønh söï chaéc chaén, vaø ñöa ñeán giaûi thoaùt khoûi moïi ñau khoå.

Tyø khöu Bodhi
(Buddhist Publication Society, Newsletter No. 9, Sri Lanka, 1988)

Bình Anson löôïc dòch
(Perth, Australia, thaùng 7-2006)

Moät thôøi, Theá Toân du haønh trong xöù Kosala, cuøng vôùi ñaïi chuùng tyø khöu ñi ñeán thò traán Kesaputta cuûa boä toäc Kalama.

Caùc ngöôøi Kalama ôû Kesaputta ñöôïc nghe: "Du só Gotama laø baäc xuaát gia cuûa doøng hoï Thích-ca ñang du haønh trong xöù Kosala, vöøa ñeán Kesaputta. Tieáng ñoàn toát ñeïp veà Ngaøi Gotama ñöôïc truyeàn ñi nhö sau: Ngaøi laø baäc ÖÙng cuùng, Chaùnh ñaúng giaùc, Minh haïnh tuùc, Thieän theä, Theá gian giaûi, Voâ thöôïng só, Ñieàu ngöï tröôïng phu, Thieân nhaân sö, Phaät, Theá toân. Ngaøi giaûng Phaùp cao dieäu, roõ raøng, ñaày ñuû töø chaëng ñaàu, chaëng giöõa, cho ñeán chaëng cuoái. Ngaøi tuyeân boá ñaõ chöùng ñaéc ñaïo quaû toái thöôïng baèng chính tueä giaùc cuûa Ngaøi ñeán toaøn theå theá giôùi cuûa chö thieân vaø nhaân loaïi. Ngaøi coù ñôøi soáng phaïm haïnh hoaøn toaøn tinh khieát. Laønh thay, neáu chuùng ta ñöôïc yeát kieán moät vò ÖÙng cuùng nhö vaäy".

Roài caùc ngöôøi Kalama ôû Kesaputta ñeán yeát kieán Theá Toân. Sau khi ñeán, coù ngöôøi ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân; coù ngöôøi noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn thaêm hoûi thaân thieän vôùi Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân; coù ngöôøi cung kính chaép tay vaùi chaøo Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân; coù ngöôøi xöng teân hoï roài ngoài xuoáng moät beân; coù ngöôøi im laëng ngoài xuoáng moät beân.

Sau khi ngoài xuoáng, caùc ngöôøi Kalama ôû Kesaputta thöa vôùi Theá Toân:

- Baïch Ngaøi, coù moät soá du só, Baø-la-moân, ñeán Kesaputta. Hoï thuyeát minh vaø phaùt huy giaùo lyù cuûa mình, nhöng hoï baøi xích, khinh mieät, cheâ bai vaø xuyeân taïc giaùo lyù ngöôøi khaùc. Laïi coù moät soá du só, Baø-la-moân khaùc ñeán Kesaputta, hoï cuõng thuyeát minh vaø phaùt huy giaùo lyù cuûa mình, nhöng hoï cuõng laïi baøi xích, khinh mieät, cheâ bai vaø xuyeân taïc giaùo lyù ngöôøi khaùc. Baïch Ngaøi, ñoái vôùi nhöõng ngöôøi aáy, chuùng con nghi ngôø phaân vaân: "Trong nhöõng du só, Baø-la-moân naøy, ai noùi ñuùng söï thaät, ai noùi khoâng ñuùng söï thaät?"

- Naøy quyù vò Kalama, ñöông nhieân quyù vò coù nhöõng nghi ngôø, phaân vaân! Khi coù ñieàu ñaùng nghi ngôø, ñöông nhieân phaân vaân khôûi leân.

Naøy quyù vò Kalama, ñöøng tin vì nghe truyeàn khaåu, ñöøng tin vì ñoù laø truyeàn thoáng, ñöøng tin vì nghe ñoàn ñaïi, ñöøng tin vì ñöôïc ghi trong kinh ñieån, ñöøng tin vì lyù luaän, ñöøng tin vì suy dieãn, ñöøng tin vì ñaõ tö duy treân moïi lyù leõ, ñöøng tin vì döïa theo yù kieán ñaõ ñöôïc caân nhaéc, ñöøng tin vì vò aáy coù veû coù uy quyeàn, ñöøng tin vì nghó raèng vò aáy laø thaày cuûa mình.

- "Nhöng naøy quyù vò Kalama, khi naøo quyù vò töï mình bieát roõ: 'Caùc phaùp naøy laø baát thieän; caùc phaùp naøy laø ñaùng cheâ; caùc phaùp naøy bò ngöôøi trí chæ trích; caùc phaùp naøy neáu ñöôïc thöïc hieän vaø chaáp nhaän, seõ ñöa ñeán baát haïnh khoå ñau', quyù vò haõy töø boû chuùng."

Quyù vò nghó theá naøo? Khi tham lam, saân haän, si meâ khôûi leân trong taâm ngöôøi naøo, seõ ñem ñeán lôïi laïc hay ñau khoå?

- Naøy quyù vò, ngöôøi naøo coù taâm tham, taâm saân, taâm si, taâm bò tham saân si chinh phuïc vaø xaâm chieám, ngöôøi aáy seõ saùt sinh, laáy cuûa khoâng cho, taø daâm, noùi doái, vaø khích leä keû khaùc laøm aùc nhö vaäy. Do ñoù, coù laøm cho ngöôøi aáy baát haïnh ñau khoå laâu daøi hay khoâng?

- Quyù vò nghó theá naøo, caùc phaùp naøy laø thieän hay baát thieän?

- Bò ngöôøi trí quôû traùch hay khoâng bò ngöôøi trí quôû traùch?

- Neáu ñöôïc thöïc hieän vaø chaáp nhaän, coù ñöa ñeán baát haïnh ñau khoå khoâng? ÔÛ ñaây, chuùng seõ taùc ñoäng nhö theá naøo?

- Neáu ñöôïc thöïc hieän vaø chaáp nhaän, baïch Theá Toân, chuùng seõ ñöa ñeán baát haïnh, ñau khoå. ÔÛ ñaây, chuùng seõ taùc ñoäng nhö theá.

"Naøy quyù vò Kalama, ñöøng tin vì nghe truyeàn khaåu, ñöøng tin vì ñoù laø truyeàn thoáng, ñöøng tin vì nghe ñoàn ñaïi, ñöøng tin vì ñöôïc ghi trong kinh ñieån, ñöøng tin vì lyù luaän, ñöøng tin vì suy dieãn, ñöøng tin vì ñaõ tö duy treân moïi lyù leõ, ñöøng tin vì döïa theo yù kieán ñaõ ñöôïc caân nhaéc, ñöøng tin vì vò aáy coù veû coù uy quyeàn, ñöøng tin vì nghó raèng vò aáy laø thaày cuûa mình.

Nhöng naøy quyù vò Kalama, khi naøo quyù vò töï mình bieát roõ: 'Caùc phaùp naøy laø baát thieän; caùc phaùp naøy laø ñaùng cheâ; caùc phaùp naøy bò ngöôøi trí chæ trích; caùc phaùp naøy neáu ñöôïc thöïc hieän vaø chaáp nhaän, seõ ñöa ñeán baát haïnh khoå ñau', quyù vò haõy töø boû chuùng".

Nhöng naøy quyù vò Kalama, khi naøo quyù vò töï mình bieát roõ: 'Caùc phaùp naøy laø thieän; caùc phaùp naøy laø ñaùng khen; caùc phaùp naøy ñöôïc ngöôøi trí ca ngôïi; caùc phaùp naøy neáu ñöôïc thöïc hieän vaø chaáp nhaän, seõ ñöa ñeán lôïi laïc haïnh phuùc', quyù vò haõy ñaït ñeán vaø an truù".

Quyù vò nghó theá naøo? Khi tham lam, saân haän, si meâ khoâng hieän höõu trong taâm ngöôøi naøo, seõ ñem ñeán lôïi laïc hay ñau khoå?

- Naøy quyù vò, ngöôøi naøo khoâng coù taâm tham, khoâng coù taâm saân, khoâng coù taâm si, khoâng bò tham saân si chinh phuïc vaø xaâm chieám, ngöôøi aáy seõ khoâng saùt sinh, khoâng laáy cuûa khoâng cho, khoâng taø daâm, khoâng noùi doái, vaø khoâng khích leä keû khaùc laøm aùc nhö vaäy. Do ñoù, coù laøm cho ngöôøi aáy lôïi laïc haïnh phuùc laâu daøi hay khoâng?

- Quyù vò nghó theá naøo, caùc phaùp naøy laø thieän hay baát thieän?

- Bò ngöôøi trí quôû traùch hay khoâng bò ngöôøi trí quôû traùch?

- Neáu ñöôïc thöïc hieän vaø chaáp nhaän, coù ñöa ñeán lôïi laïc haïnh phuùc khoâng? ÔÛ ñaây, chuùng seõ taùc ñoäng nhö theá naøo?

- Neáu ñöôïc thöïc hieän vaø chaáp nhaän, baïch Theá Toân, chuùng seõ ñöa ñeán lôïi laïc haïnh phuùc. ÔÛ ñaây, chuùng seõ taùc ñoäng nhö theá.

- Naøy quyù vò Kalama, vò Thaùnh ñeä töû ly tham, ly saân, ly si nhö vaäy, vò aáy soáng tænh giaùc, chaùnh nieäm, an truù vaø toûa roäng taâm Töø bao truøm phöông thöù nhaát, phöông thöù hai, phöông thöù ba, phöông thöù tö. Cuõng nhö vaäy, toûa khaép moïi nôi, beân treân, phía döôùi, ngang doïc, ñeán taát caû moïi loaøi chuùng sinh treân theá giôùi, vò aáy an truù vôùi taâm Töø cao quyù, roäng lôùn, khoâng giôùi haïn, khoâng oaùn thuø.

Vò Thaùnh ñeä töû ly tham, ly saân, ly si nhö vaäy, vò aáy soáng tænh giaùc, chaùnh nieäm, an truù vaø toûa roäng taâm Bi bao truøm phöông thöù nhaát, phöông thöù hai, phöông thöù ba, phöông thöù tö. Cuõng nhö vaäy, toûa khaép moïi nôi, beân treân, phía döôùi, ngang doïc, ñeán taát caû moïi loaøi chuùng sinh treân theá giôùi, vò aáy an truù vôùi taâm Bi cao quyù, roäng lôùn, khoâng giôùi haïn, khoâng oaùn thuø.

Vò Thaùnh ñeä töû ly tham, ly saân, ly si nhö vaäy, vò aáy soáng tænh giaùc, chaùnh nieäm, an truù vaø toûa roäng taâm Hyû bao truøm phöông thöù nhaát, phöông thöù hai, phöông thöù ba, phöông thöù tö. Cuõng nhö vaäy, toûa khaép moïi nôi, beân treân, phía döôùi, ngang doïc, ñeán taát caû moïi loaøi chuùng sinh treân theá giôùi, vò aáy an truù vôùi taâm Hyû cao quyù, roäng lôùn, khoâng giôùi haïn, khoâng oaùn thuø.

Vò Thaùnh ñeä töû ly tham, ly saân, ly si nhö vaäy, vò aáy soáng tænh giaùc, chaùnh nieäm, an truù vaø toûa roäng taâm Xaû bao truøm phöông thöù nhaát, phöông thöù hai, phöông thöù ba, phöông thöù tö. Cuõng nhö vaäy, toûa khaép moïi nôi, beân treân, phía döôùi, ngang doïc, ñeán taát caû moïi loaøi chuùng sinh treân theá giôùi, vò aáy an truù vôùi taâm Xaû cao quyù, roäng lôùn, khoâng giôùi haïn, khoâng oaùn thuø.

Vò Thaùnh ñeä töû aáy, naøy quyù vò Kalama, vôùi taâm khoâng oaùn thuø, khoâng aùc haïi, vôùi taâm thanh tònh khoâng ueá nhieãm nhö vaäy, ngay baây giôø vaø taïi ñaây, vò aáy ñaït ñöôïc boán söï an oån:

i) "Neáu coù ñôøi sau, neáu coù keát quaû dò thuïc do caùc nghieäp thieän aùc, sau khi thaân hoaïi maïng chung, ta seõ sinh vaøo coõi thieän laønh"; ñaây laø an oån thöù nhaát vò aáy coù ñöôïc.

ii) "Neáu khoâng coù ñôøi sau, neáu khoâng coù keát quaû dò thuïc do caùc nghieäp thieän aùc, taïi ñaây vaø ngay baây giôø, ta vaãn soáng töï taïi, an laïc, vôùi taâm khoâng oaùn thuø, khoâng aùc haïi"; ñaây laø an oån thöù hai vò aáy coù ñöôïc.

iii) "Neáu coù quaû xaáu troå ra cho ngöôøi laøm nghieäp aùc, nhöng ta khoâng taùc yù laøm ñieàu aùc haïi cho baát cöù ai; do vaäy, laøm sao quaû xaáu ñoù coù theå taùc ñoäng ñeán ta?"; ñaây laø an oån thöù ba vò aáy coù ñöôïc.

iv) "Neáu quaû xaáu khoâng troå ra cho ngöôøi laøm nghieäp aùc, cuõng khoâng taùc ñoäng gì ñeán ta, vì taâm ta thanh tònh vaø thaân ta khoâng laøm ñieàu aùc"; ñaây laø an oån thöù tö vò aáy coù ñöôïc.

- Söï vieäc laø nhö vaäy, baïch Theá Toân! Söï vieäc laø nhö vaäy, baïch Thieän Theä! Vò Thaùnh ñeä töû aáy, baïch Theá Toân, vôùi taâm khoâng oaùn thuø, khoâng aùc haïi, vôùi taâm thanh tònh khoâng ueá nhieãm nhö vaäy, ngay baây giôø vaø taïi ñaây, vò aáy ñaït ñöôïc boán söï an oån naøy.

Thaät vi dieäu thay, baïch Theá Toân! Thaät vi dieäu thay, baïch Theá Toân! Ngaøi ñaõ thuyeát giaûng Chaùnh Phaùp roõ raøng baèng nhieàu phöông caùch, nhö ngöôøi döïng ñöùng nhöõng gì bò xoâ ngaõ xuoáng, hay phoâ baøy nhöõng gì bò che phuû, hay chæ ñöôøng cho ngöôøi bò laïc höôùng, hay caàm ñeøn saùng vaøo trong toái ñeå nhöõng ai coù maét coù theå thaáy töôøng taän. Nay, chuùng con xin quy y Phaät, quy y Phaùp, quy y Taêng. Kính xin Ngaøi nhaän chuùng con laøm ñeä töû cö só; töø baây giôø cho ñeán maïng chung, chuùng con xin troïn ñôøi quy ngöôõng.

1) "Kinh Kalama", baûn dòch Vieät ngöõ cuûa Hoøa thöôïng Thích Thieän Chaâu.

2) "Kinh Kalama (Taêng chi boä)", baûn dòch Vieät ngöõ cuûa Hoøa thöôïng Thích Minh Chaâu.