Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Home Page]
Kinh Boá thí
Thích Thieän Chaâu
I - Chaùnh Kinh Caùc Tyø Kheo, coù hai loaïi boá thí: taøi thí vaø phaùp thí; caùc Tyø kheo, trong hai loaïi boá thí naày, phaùp thí laø cao nhaát. Caùc Tyø kheo, coù hai söï phaân phaùt: phaân phaùt cuûa caûi vaø phaân phaùt ñaïo phaùp; caùc Tyø kheo, trong hai söï phaân phaùt naày, phaân phaùt ñaïo phaùp laø cao nhaát. Caùc Tyø kheo, coù hai caùch giuùp ñôõ (nhieâu ích - anuggaha): giuùp ñôõ cuûa caûi vaø giuùp ñôõ ñaïo phaùp; trong hai caùch giuùp ñôõ naày, giuùp ñôõ ñaïo phaùp laø cao nhaát.
"Boá thí laø thuø thaéng, cao nhaát,
Laø söï phaân phaùt, Theá Toân khen.
Ruoäng phöôùc toát nhaát (1) vôùi loøng tin,
Ngöôøi trí bieát, ai (maø) chaúng cuùng döôøng (2)
Ai noùi vaø nghe caû hai ñieàu (3)
Vôùi loøng tin trong ñaïo Thieän Theä (4)
Vaø tinh taán trong ñaïo Thieän Theä
Ñöôïc thanh tònh - muïc ñích cao nhaát."
II - Chuù thích sô löôïc (1,2) - Ruoäng phöôùc toát nhaát: nhöõng ngöôøi tieáp nhaän söï boá thí, cuùng döôøng, nhaát laø nhöõng ngöôøi tu haønh, laø ruoäng phöôùc ñeå ngöôøi boá trí gieo gioáng. Neáu nghó nhö vaäy thì ngöôøi boá thí seõ khoâng coù thaùi ñoä khinh mieät, haát huûi trong luùc san seû cho ngöôøi.
(3) - Ai noùi vaø nghe caû hai ñieàu: coù nghóa laø giaûng daïy vaø thöïc haønh caû hai ñieàu: taøi thí vaø phaùp thí.
(4) - Thieän Theä (Sugata) : moät trong 10 danh hieäu cuûa Phaät (: Kheùo soáng trong theá gian).
III -Bình luaän Kinh naày ruùt ra töø taäp Ittivutaka (Phaät thuyeát nhö vaäy) soá 98 trang 98 (Paâli Text Society). Noäi dung laø Phaät daïy hai thöù boá thí: taøi thí vaø phaùp thí.
a - Taøi thí : cho cuûa caûi nhö ñoà aên, thöùc uoáng, aùo quaàn, thuoác men, nhaø ôû, tieàn baïc hay phuïc vuï baèng coâng söùc v.v... vôùi muïc ñích giuùp ngöôøi khoûi thieáu thoán vaät chaát.
b - Phaùp thí : cho lôøi hay, leõ phaûi, caùch soáng, phöông phaùp tu döôõng phuø hôïp vôùi chôn lyù nhaèm muïc ñích giuùp ngöôøi phaùt trieån trí tueä vaø ñaït ñöôïc an vui laâu daøi.
Trong hai thöù boá thí naày, phaùp thí laø cao nhaát vì noù coù theå giuùp ngöôøi giaùc ngoä chôn lyù vaø giaûi thoaùt khoå ñau. Tuy so saùnh nhö vaäy song Phaät vaãn khuyeán khích chuùng ta thöïc hieän caû hai, taøi thí vaø phaùp thí. Moät caùch toång quaùt, ñoái vôùi ngöôøi cö só thì taøi thí deã hôn. Tuy nhieân, ngöôøi cö só vaãn coù theå san seû ñaïo phaùp cho ngöôøi khaùc, nhieàu khi coøn thuaän tieän hôn. Vaø ngay trong söï cuùng döôøng vaät chaát cho ngöôøi xuaát gia, ngöôøi cö só vaãn goùp phaàn phaùp thí qua söï hoaèng hoùa cuûa ngöôøi xuaát gia trong muïc ñích ñem laïi an vui laâu daøi cho moïi ngöôøi.
Boá thí laø phöông phaùp tu döôõng ñaàu tieân cuûa Phaät töû. Vì chöa bieát cho töùc laø khoâng coù töø bi hyû xaû. Maø thieáu töø bi hyû xaû thì khoù maø tieán xa treân ñöôøng ñaïo. Ñaõ laø moät pheùp tu, boá thí caàn ñöôïc thöïc hieän döôùi aùnh saùng trí tueä, nghóa laø phaûi bieát caùch cho: "Caùch cho hôn cuûa ñem cho". Ngöôøi bieát cho laø ngöôøi "tröôùc khi cho thì coù nieàm vui trong loøng, trong khi cho thì haøi loøng vaø sau khi cho thì hoan hyû" (Xem An. III, 336).
Ngöôøi bieát cho coøn phaûi bieát roõ lôïi ích cuûa vaät ñem cho vaø keát quaû cuûa vieäc söû duïng chuùng. Do ñoù, veà vaät chaát ta chæ neân cho nhöõng gì coù theå thaêng hoa söï soáng maø khoâng neân cho nhöõng gì phaù hoaïi söï soáng nhö röôïu, thuoác ñoäc, khí giôùi gieát ngöôøi, v.v..., vaø veà ñaïo phaùp, leõ dó nhieân chuùng ta chæ neân cho chaùnh phaùp, nhöõng lôøi giaûng daïy hay kinh saùch kheá lyù kheá cô coù khaû naêng giuùp ngöôøi giaùc ngoä giaûi thoaùt maø khoâng neân truyeàn baù nhöõng lyù thuyeát (giaûng daïy cuõng nhö saùch baùo) taø vaïy, meâ tín, dò ñoan, gaây theâm meâ laàm vaø sôï haõi cho ngöôøi. Hieän töôïng aán toáng caùc "kinh saùch" nhaûm nhí nhö Hoài döông nhôn quaû, Ñòa nguïc du kyù, Saám giaûng nuùi Sam, Di laïc chôn kinh v.v... laø ví duï ñieån hình. Thaät ra, nhöõng ngöôøi aán toáng kinh saùch moät caùch böøa baõi, chæ nghó ñeán vieäc caàu phuùc lôïi cho mình hôn laø nghó ñeán vieäc giuùp ngöôøi giaùc ngoä giaûi thoaùt.
*
Ngöôøi bieát caùch cho laø ngöôøi cho vôùi tinh thaàn höôùng veà vaø thöïc hieän giaùc ngoä giaûi thoaùt cho mình cho ngöôøi.
Boá thí laø moät phöông phaùp tu döôõng chôù khoâng phaûi laø moät lyù thuyeát cho neân keát quaû toát ñeïp cuûa noù chæ nhöõng ngöôøi bieát caùch cho vaø thöôøng hay cho môùi gaët haùi ñöôïc.
[ Trôû Veà ]