Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Home Page]
Kinh Giaùc Ngoä
Thích Thieän Chaâu
I - Giôùi thieäu Baøi Kinh naøy ruùt töø Töông Öng boä (Samyutta Nikaâya, taäp V, 83. Pali Text Society). TT Minh Chaâu ñaõ dòch troïn boä 5quyeån, Tu thö Phaät Hoïc xuaát baûn naêm 1982.
Noäi dung kinh noùi veà 7 giaùc chi, nhöõng yeáu toá daãn ñeán giaùc ngoä. Ñöùc Phaät ví duï baûy giaùc chi naøy gioáng nhö nhöõng caây keøo, taát caû ñeàu qui tuï veà noùc nhoïn cuûa maùi nhaø. Trong nhieàu boä kinh khaùc cuõng nhaéc ñeán baûn kinh naøy. Kinh naøy ñöôïc xem troïng vì tính chaát daãn ñeán giaùc ngoä, nieát baøn. Caùc phaät töû thuoäc heä nguyeân thuûy thöôøng tuïng ñoïc kinh naøy ñeå tu döôõng vaø caàu an laønh, traùnh nhöõng ñieàu baát haïnh. Y Ù caàu an laønh coù theå hieåu ñöôïc neáu xeùt theo ñaïo lyù: thaân vaø taâm aûnh höôûng laãn nhau, taâm yù oâ nhieãm coù theå gaây ra nhieàu tai haïi cho thaân theå vaø laøm cheát ngöôøi. Taâm yù thanh tònh coù theå chöõa trò ñöôïc bònh naïn nôi thaân theå. Moät ngöôøi oâm aáp nhöõng ñieàu buoàn giaän quaù ñoãi vaø laâu ngaøy coù theå bò ñau tim, ñau ruoät, maët maøy noåi nhieàu ung nhoït. Traùi laïi, moät ngöôøi taâm yù luùc naøo cuõng bình tónh (ñònh), vui veû (hyû), vaø nheï nhaøng giaûi thoaùt (khinh an) thì thaân theå thöôøng khoeû maïnh, vui töôi. Daàu ñau oám, moät bònh nhaân coù tinh thaàn bình tónh, laïc quan thì coù hy voïng mau laønh bònh hôn moät ngöôøi bònh maø taâm yù luoân bi quan, hoaûng hoát.
Do ñoù, ngöôøi tu haønh khoâng nhöõng neân ñoïc tuïng caùc baûn kinh coù noäi dung höôùng veà giaùc ngoä giaûi thoaùt maø coøn phaûi aùp duïng yù kinh trong cuoäc soáng haèng ngaøy thì môùi thu hoaïch ñöôïc nhieàu keát quaû trong söï nghieäp tu döôõng.
II - Chaùnh kinh Tyø kheo ñi ñeán nôi Theá toân, sau khi ñeán, ngoài xuoáng moät beân. Ngoài xuoáng moät beân roài, Tyø kheo aáy baïch Theá toân: Giaùc chi, giaùc chi, baïch Theá toân, ñöôïc goïi nhö vaäy. Nhö theá naøo baïch Theá toân goïi laø giaùc chi ?
- Naøy Tyø kheo, ñöa ñeán giaùc ngoä neân goïi laø giaùc chi (1).
ÔÛ ñaây, Tyø kheo tu taäp nieäm giaùc chi (2), traïch phaùp giaùc chi (3), tinh taán giaùc chi (4), hyû giaùc chi (5), khinh an giaùc chi (6), ñònh giaùc chi (7), xaû giaùc chi (8), lieân heä vieãn ly, lieân heä ly tham, lieân heä ñoaïn dieät, höôùng ñeán töø boû (9).
Ñöa ñeán giaùc ngoä, naøy Tyø kheo neân goïi Giaùc chi.
III -Chuù thích sô löôïc (1). Giaùc chi (bojjanga) : ñònh nghóa cuûa Phaät thaät roõ raøng: yeáu toá giuùp ngöôøi tu haønh giaùc ngoä. Baûy giaùc chi laø nhöõng yeáu toá tieàm aån nôi moãi ngöôøi. Neáu ñöôïc phaùt trieån chuùng seõ laø phöông tieän giuùp chuùng ta ñaït ñöôïc ba minh (tevijja) :
1- Tuùc maïng minh (nhôù caùc kieáp tröôùc)(2). Nieäm (sati) : Chuù yù, quaùn nieäm, traïng thaùi thöùc tænh thöôøng xuyeân vaø hoaøn toaøn ñoái vôùi baûn thaân vaø söï vaät. Nhôø coù nieäm giaùc chi maø haønh ñoäng, ngoân ngöõ vaø taâm yù ñöôïc kieåm soaùt. Thieáu nieäm giaùc chi thì khoâng theå coù söï hieåu bieát vaø trí tueä
2- Thieân nhaõn minh (thaáy roõ vaø xa)
3- Laäu taän minh (phieàn naõo tieâu saïch) Muïc ñích cuûa ñaïo Phaät laø giaùc ngoä. Coù giaùc ngoä thì môùi giaûi thoaùt. Vôùi muïc ñích naøy, ñaïo Phaät voán laø moät ñaïo lyù giaùc ngoä chöù khoâng phaûi laø toân giaùo thaàn quyeàn chuù troïng caàu xin cöùu roãi.
(3). Traïch phaùp (dhammavicaya) : söï hoaøi nghi coù chöøng möùc, phaân tích khaùch quan, löïa choïn ñuùng ñaén vaø hieåu bieát töôøng taän. Traïch phaùp giaùc chi laø moät loaøi ñaù thöû vaøng giuùp ta thaáy ñöôïc chôn lyù döôùi aùnh saùng cuûa ñaïo lyù Duyeân sanh, Voâ ngaõ, Voâ thöôøng.
(4). Tinh taán (viriya) : Tieán boä, chuyeân caàn, khoâng meät moûi, nhieät taâm, duõng caûm treân ñöôøng ñaïo.
(5). Hyû (pîti) : hoan hyû vaø khoâng heà buoàn naûn trong söï thöïc hieän lyù töôûng.
(6). Khinh an (passaddhi) : söï nheï nhaøng an tònh cuaû thaân taâm nhö nöôùc hoà thu trong laëng phaûn chieáu traêng raèm.
(7). Ñònh (samaâdhi) : söï oån ñònh, vöõng chaéc cuûa taâm yù nhö caây neán ôû vaøo nôi khoâng gioù, khoâng chao ñoäng, vöõng vaøng. Ñònh giuùp ta dieät tröø phieàn naõo, thanh tònh hoaù taâm yù vaø phaùt trieån trí tueä.
(8). Xaû (Upekkhaâ) : Quaân bình, töï taïi, khoâng thieân chaáp; coù theå ví nhö traïng thaùi cuûa moät chieác thuyeàn tieán tôùi moät caùch khoâng nghieâng ngaû, lao chao treân gioøng soâng.
(9). Baûy giaùc chi naøy laøm cho ngöôøi tu haønh xa lìa ñieàu xaáu aùc (vieãn ly), töø boû tham muoán duïc laïc (ly tham), ñoaïn dieät phieàn naõo, nguyeân nhaân ñau khoå, vaø höôùng ñeán söï töø boû nhöõng gì khoâng chôn thaät vaø khoâng an laïc.Thích Thieän Chaâu
Chaân thaønh caùm ôn Ñh Ñoaøn Vieát Hieäp ñaõ coù thieän taâm giuùp ñaùnh maùy vi tính
[ Trôû Veà ]