Ngöôøi Cö Só          [ Trôû Veà ]         [Home Page]

Tam Taïng Kinh Ñieån Nguyeân Thuûy

(Tam Taïng - Tipitaka)

I. Luaät taïng (Vinaya Pitaka - Disciplinary and Procedural Rules)

Luaät taïng Pali goàm 5 quyeån chính:

  1. Caên Baûn Giôùi, Parajika Pali (Major Offences)
  2. Tieåu Giôùi, Pacittiya Pali (Minor Offences)
  3. Ñaïi Phaåm, Mahavagga Pali (Greater Section)
  4. Tieåu Phaåm, Cullavagga Pali (Lesser Section)
  5. Yeát Ma vaø Truyeàn Giôùi Phaùp, Parivara Pali (Epitome of the Vinaya)
Trong Haùn taïng coøn coù caùc boä luaät khaùc, dòch töø boä luaät cuûa nhöõng boä phaùi khaùc nhau:
  1. Thaäp Tuïng luaät, cuûa Thuyeát Nhaát Thieát Höõu boä (Sarvastivada), do ngaøi Phaát Nhaõ Ña La (Punyatara) dòch
  2. Töù Phaàn luaät, cuûa Phaùp Taïng boä (Dharmaguptaka), do ngaøi Phaät Ñaø Da Xaù (Buddhayasas) dòch
  3. Ma Ha Taêng Kì luaät, cuûa Ñaïi Chuùng boä (Mahasanghika), do ngaøi Phaät Ñaø Baït Ñaø La (Buddhabhadra, Giaùc Hieàn) dòch
  4. Nguõ Phaàn luaät, cuûa Hoùa Ñòa boä (Mahisasaka) , do ngaøi Phaät Ñaø Thaäp (Buddhajiva) dòch
  5. Caên Baûn Thuyeát Nhaát Thieát Höõu boä luaät, cuûa Da Du La Thuyeát Nhaát Thieát Höõu boä (Mula-Sarvastivada)
II. Kinh Taïng (Nikaya Pitaka - Discourses)
  1. Tröôøng Boä Kinh, Digha Nikaya (Collection of Long Discourses)
  2. Trung Boä Kinh, Majjhima Nikaya (Collection of Middle-length Discourses)
  3. Töông Öng Boä Kinh, Samyutta Nikaya (Collection of Kindred Sayings)
  4. Taêng Chi Boä Kinh, Anguttara Nikaya (Collection of Gradual Sayings)
  5. Tieåu Boä Kinh, Khuddaka Nikaya (Smaller Collection)
Tieåu Boä Kinh goàm coù 15 quyeån:
  1. Tieåu Boä Taäp (Tieåu Tuïng), Khuddaka Patha (Shorter Texts)
  2. Phaùp Cuù Kinh, Dhammapada (The Way of Truth)
  3. Phaät Töï Thuyeát, Udana (Paeans of Joy)
  4. Nhö Thò Ngöõ (Phaät Thuyeát Nhö Vaäy), Itivuttaka ("Thus said" Discourses)
  5. Kinh Taäp, Sutta Nipata (Collected Discourses)
  6. Thieân Cung Söï, Vimana Vatthu (Stories of Celestial Mansions)
  7. Ngaï Quyû Söï, Peta Vatthu (Stories of Peta)
  8. Tröôûng Laõo Taêng Keä, Theragatha (Psalms of the Brethren)
  9. Tröôûng Laõo Ni Keä, Therigatha (Psalms of the Sisters)
  10. Boån Sanh, Jataka (Birth Stories of the Bodhisatta)
  11. Nghóa Thích, Niddesa (Expositions)
  12. Voâ Ngaïi Giaûi Ñaïo, Patisambhida (Book on Analytical Knowledge)
  13. Thí Duï, Apadana (Lives of Arahants)
  14. Phaät Söû, Buddhavamsa (History of the Buddha)
  15. Sôû Haïnh Taïng, Cariya Pitaka (Modes of Conduct)
Kinh ñieån Nguyeân thuûy cuõng ñöôïc ghi cheùp laïi baèng tieáng Sanskrit vaø truyeàn veà phöông Baéc, ñöôïc dòch sang tieáng Taây Taïng vaø tieáng Haùn qua nhieàu thôøi kyø khaùc nhau vaø töø nhieàu boä phaùi khaùc nhau, khoâng ñoàng nhaát. Caùc baûn Sanskrit ñaõ thaát laïc, khoâng coøn ñaày ñuû nhö taïng Pali. Caùc boä kinh dòch ra tieáng Haùn goïi laø caùc boä A Haøm (Agama, A Caáp Ma), goàm coù 4 boä chính:
  1. Tröôøng A Haøm (Dirgha-Agama), töông öùng vôùi Tröôøng Boä Kinh, do ngaøi Phaät Ñaø Da Xaù (Buddhayasas) vaø Truùc Phaät Nieäm dòch töø baûn cuûa Phaùp Taïng boä (Dharmaguptaka) vaøo naêm 412-413 CN, trong ñôøi nhaø Haäu Taàn.
  2. Trung A Haøm (Madhyama-Agama), töông öùng vôùi Trung Boä Kinh, do ngaøi Cuø Ñaøm Taêng Giaø Ñeà Baø (Gotama Sanghadeva) vaø Ñaïo Toå dòch töø baûn cuûa Thuyeát Nhaát Thieát Höõu boä (Sarvastivada) vaøo naêm 397-398 CN, trong ñôøi nhaø Tieàn Taàn.
  3. Taêng Nhaát A Haøm (Ekottara-Agama), töông öùng vôùi Taêng Chi Boä Kinh, do ngaøi Cuø Ñaøm Taêng Giaø Ñeà Baø (Gotama Sanghadeva) dòch coù leõ töø baûn cuûa Ñaïi Chuùng boä (Mahasanghika) naêm 397 CN, trong ñôøi nhaø Tieàn Taàn.
  4. Taïp A Haøm (Samyukta-Agama), töông öùng vôùi Töông Öng Boä Kinh, do ngaøi Caàu Na Baït Ñaø La (Gunabhadra) dòch töø baûn cuûa Thuyeát Nhaát Thieát Höõu boä (Sarvastivada) naêm 435-443 CN, trong ñôøi nhaø Toáng.
Töø naêm 1991, trong chöông trình phieân dòch Ñaïi Taïng Kinh Vieät Nam, Vieän Nghieân Cöùu Phaät Hoïc Vieät Nam (chuøa Vaïn Haïnh, Phuù Nhuaän, Saøi Goøn) ñaõ laàn löôït phaùt haønh caùc boä kinh theo thöù töï nhö sau:

Soá thöù töï Töïa Kinh Naêm phaùt haønh Dòch Giaû
1, 2 Tröôøng Boä 
(I, II) 		 1991 HT Minh Chaâu 
3, 4 Tröôøng A Haøm 
(I, II) 		 1991 HT Trí Tònh 
5, 6, 7  Trung Boä 
(I, II, III) 		 1992 HT Minh Chaâu 
8, 9, 10, 11  Trung A Haøm 
(I, II, III, IV) 		 1992 HT Thieän Sieâu 
12, 13, 14, 15, 16  Töông Öng Boä 
(I, II, III, IV, V) 		 1993 HT Minh Chaâu 
17, 18, 19, 20  Taïp A Haøm 
(I, II, III, IV) 		 1993-1995 HT Thieän Sieâu &
HT Thanh Töø 
21, 22, 23, 24  Taêng Chi Boä 
(I, II, III, IV) 		 1996-1997 HT Minh Chaâu 
25, 26, 27 Taêng Nhaát A Haøm
(I, II, III)		 1997-1999 HT Thieän Sieâu &
HT Thanh Töø 
28 Tieåu Boä (I) 2000 HT Minh Chaâu
29 Tieåu Boä (II) 2000 GS Traàn Phöông Lan
30 Tieåu Boä (III) 2000 HT Minh Chaâu
Ghi chuù:
III. Thaéng Phaùp Taïng (Abhidhamma Pitaka - Vi Dieäu Phaùp, A Tyø Ñaøm, Luaän Taïng)
  1. Phaùp Tuï, Dhammasangani (Classification of Dhamma)
  2. Phaân Tích (Phaân Bieät), Vibhanga (Divisions)
  3. Chaát Ngöõ (Giôùi Thuyeát), Dhatukatha (Discourse on Elements)
  4. Nhaân Cheá Ñònh (Nhaân Thò Thuyeát), Puggala Pannatti (The Book on Individuals)
  5. Ngöõ Toâng (Bieän Giaûi), Kathavatthu (Points of Controversy)
  6. Song Ñoái (Song Luaän), Yamaka (The Book of Pairs)
  7. Vò Trí (Phaùt Thuù), Patthana (The Book of Causal Relations)
Caùc boä naày ñöôïc HT Tònh Söï (Santakicco Mahathera) dòch tröôùc naêm 1975 döïa theo baûn Pali-Thaùi, vaø ñang ñöôïc phaùt haønh taïi Saøi Goøn (chuøa Kyø Vieân, Quaän 3) trong nhöõng naêm gaàn ñaây.
Bình Anson
Perth, Western Australia
Thaùng 07-1997
(boå sung: thaùng 09-2000)

Ghi Chuù:

1. Töïa Vieät ngöõ cuûa HT Minh Chaâu, HT Tònh Söï, vaø HT Ñöùc Nhuaän. Töïa Anh ngöõ cuûa HT Narada.

2. Toaøn boä kinh ñieån Pali ngöõ vaø baûn dòch Anh ngöõ ñaõ ñöôïc Hoäi Kinh Ñieån Pali (Pali Text Society) laàn löôït xuaát baûn trong 100 naêm qua.

Source = BuddhaSasana

[ Trôû Veà ]