Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Home Page]
Kinh Boán Nieäm Xöù
Thích Thieän Chaâu Baûn kinh " Boán Nieäm Xöù " naày ruùt ra töø Töông öng Boä (Samyuttanikaya), taäp V, trang 141. Tu thö Phaät hoïc Vaïn Haïnh, naêm 1982 ñaõ aán haønh troïn boä 5 quyeån.
I. Giôùi Thieäu So vôùi caùc kinh cuõng noùi veà Boán nieäm xöù (Tröôøng boä kinh soá 22, Trung boä kinh soá 10) thì baûn kinh naày ngaén vaø goïn hôn. Giôùi thieäu baûn kinh naày vôùi ñoïc giaû Höông Sen, chuùng toâi muoán noùi leân moät söï thaät: Boán-nieäm-xöù hoaëc ñöôïc trình baøy chung trong 37 phaùp trôï ñaïo (Bodhi pakkhiya dhamma) hay 8 chaùnh ñaïo (Ariya-agga), hoaëc ñöôïc trình baøy rieâng, nhö trong baûn kinh naày, laø phöông phaùp tu döôõng vöøa caên baûn vöøa phoå bieán - caên baûn vì do chính Phaät toå Thích Ca thuyeát minh, phoå bieán vì ñöôïc taát caû boä phaùi töø Thöôïng toïa boä (Theravada) cho ñeán Thieàn toâng (Ch'an, Zen); trong khi ñoù phöông phaùp nieäm A-Di-ñaø caàu sanh Cöïc Laïc chæ ñöôïc moät soá thuoäc Phaät giaùo phaùt trieån ôû Vieät Nam, Trung Quoác, Nhaät baûn thöïc haønh, phöông phaùp nieäm Kinh Dieäu Phaùp Lieân Hoa chæ ñöôïc moät soá thuoäc toâng phaùi Nhaät lieân (Nichiren) ôû Nhaät baûn thöïc haønh, phöông phaùp nieäm thaàn chuù (Mantra) Um-mani-padme-hum chæ ñöôïc moät soá theo Maät toâng ôû Taây taïng hay Baéc toâng thöïc haønh.
Phöông phaùp Boán nieäm xöù naày ñöôïc Phaät toå thuyeát minh trong boán ñieàu quaùn nieäm: 1) Quaùn nieäm veà thaân theå, 2) Quaùn nieäm veà caûm thoï, 3) Quaùn nieäm veà taâm yù, vaø 4) Quaùn nieäm veà caùc phaùp.
Phöông phaùp naày giuùp ngöôøi tu thieàn ñaït ñöôïc trí tueä , thaáy roõ söï thaät: 1) nôi thaân laø "baát tònh", 2) caûm thoï laø "Khoå", 3) taâm laø " Voâ thöôøng ", vaø 4) phaùp laø "Voâ ngaõ ", vaø do ñoù giaûi thoaùt töï taïi ñoái vôùi cuoäc ñôøi.
Phaät toå xem phöông phaùp Boán nieäm xöù naày nhö laø "con ñöôøng duy nhaát khieán caùc loaøi höõu tình ñöôïc thanh tònh , cheá ngöï saàu bi, tieân tröø khoå öu, thoâng ngoä chôn lyù , chöùng ñaït Nieát baøn."
Moät khi chính Phaät toå ñaõ minh xaùc ñaây laø "con ñöôøng duy nhaát ñöa ñeán Nieát baøn" thì Phaät töû khoâng caàn maø cuõng khoâng neân phaùt minh con ñöôøng taét deã ñi naøo khaùc neáu muoán giaùc ngoä, giaûi thoaùt nhö Phaät toå.
II- Chaùnh Kinh Toâi nghe nhö vaày.
Moät thôøi Theá toân ôû taïi Vesali [1] trong röøng Ambapali [2].
Taïi ñaây, Theá toân goïi caùc Tyø kheo: "Naøy caùc Tyø kheo!"
- "Baïch Theá toân", caùc Tyø kheo aáy ñaùp Theá toân.
Roài Theá toân noùi nhö sau:
- Naøy caùc Tyø kheo, coù con ñöôøng [3] khieán caùc loaøi höõu tình ñöôïc thanh tònh, cheá ngöï saàu bi, tieâu tröø khoå öu, thoâng ngoä chaân lyù [5], chöùng ñaït Nieát baøn [4]. aáy laø Boán nieäm xöù (Satipatthana) [6].
Nhöõng gì laø boán?
Caùc Tyø kheo, ôû ñaây, Tyø kheo quaùn nieäm [4] veà thaân theå [7], duõng maõnh, tænh giaùc, chaùnh nieäm, ñieàu phuïc tham öu trong ñôøi.
Naøy caùc Tyø kheo, con ñöôøng duy nhaát naày khieán caùc loaïi höõu tình ñöôïc thanh tònh, cheá ngöï saàu bi, tieâu dieät khoå öu, thoâng ngoä chôn lyù, chöùng ñaït Nieát baøn. aáy laø boán nieäm xöù.
Theá toân thuyeát giaûng nhö vaäy, caùc Tyø kheo aáy hoan hyû tín thoï lôøi Theá toân daïy.
[1]. Vesali: nay laø tænh Besarh, ôû phía Baéc aán ñoä nhöng daân cö thöa thôùt. Ñaïi hoäi Phaät giaùo laàn thöù hai sau khi Phaät vieân tòch ñöôïc toå chöùc taïi ñaây ñeå xeùt laïi nhöõng ñieåm sai khaùc vôùi giôùi luaät.
III- Chuù Thích Sô Löôïc [2]. Ambapali: moät phuï nöõ aên chôi sau ñöôïc Phaät hoùa vaø cuùng röøng xoaøi cho Giaùo hoäi. Phaät thuyeát Kinh Boán Nieäm xöù ôû ñoù.
[3]. Con ñöôøng duy nhaát (Ekayano-magga): Ñaïo Phaät nguyeân thuûy khoâng heà chia ra Tieåu thöøa, Ñaïi thöøa, Toái thöôïng thöøa. Chính Phaät tuyeân boá trong Kinh Chuyeån Phaùp Luaân raèng do thoâng ngoä boán chôn lyù cao caû maø Phaät môùi töï nhaän laø ñaõ thaønh Phaät. Vì theá con ñöôøng duy nhaát ôû ñaây khoâng coù nghóa cao thaáp, so vôùi caùc phöông phaùp tu döôõng khaùc, maø laø con ñöôøng ñuùng ñaén daãn ñeán Nieát baøn. Veà sau vì coù söï caïnh tranh giöõa caùc boä phaùi neân nhöõng danh töø "Tieåu thöøa, Ñaïi thöøa, Toái thöôïng thöøa" môùi ñöôïc ra ñôøi vaø aùp duïng cho tôùi ngaøy nay.
[4]. Theo Kinh ñaïi Nieäm Xöù (Maha Satipatthana) thì neáu tu döôõng ñuùng theo phöông phaùp Boán nieäm xöù trong thôøi gian 7 naêm hoaëc 7 thaùng ngöôøi tu thieàn coù theå ngay trong hieän taïi: 1) thaønh töïu chaùnh trí, 2) chöùng quaû Baát Hoaøn (A-na-haøm - Anagami), vaø sau khi cheát sanh veà Tònh ñoä (Suddhavasa) vaø ôû ñoù thì chöùng ñöôïc Nieát baøn.
[5]. Thoâng ngoä Chôn lyù ôû ñaây chæ cho söï hieåu bieát vaø thöïc haønh ñuùng theo chaùnh ñaïo.
[6]. Boán nieäm xöù (Satipatthana): Boán phöông thöùc aùp duïng chaùnh nieäm hay quaùn nieäm.
[7]. Quaùn nieäm veà thaân theå hay thaân treân thaân nghóa laø quaùn nieäm: hôi thôû, ñoäng taùc, thaønh phaàn vaät chaát nôi thaân, phaân tích boán yeáu toá (töuø ñaïi) nôi thaân, phaân tích boán yeáu toá (töù ñaïi) nôi thaân, quaùn nieäm thaân theå nôi baõi tha ma.
[8]. Quaùn nieäm veà caûm thoï hay thoï treân caùc caûm thoï nghóa laø quaùn nieäm caûm thoï vui, khoâng vui, trung tính nôi thaân vaø taâm.
[9]. Quaùn nieäm veà taâm yù hay taâm treân taâm nghóa laø quaùn nieäm nôi taâm coù hay khoâng coù Tham saân si...
[10]. Quaùn nieäm veà caùc phaùp hay ñoái töôïng taâm yù nghóa laø quaùn nieäm söï coù maët hay khoâng coù maët cuûa 5 trieàn caùi: aùi duïc, saân haän, thuïy mieân, traïo hoái, nghi, vaø cuûa 7 giaùc chi: nieäm, traïch phaùp, tinh taán, hyû, khinh an, ñònh, xaû, hay quaùn nieäm theo boán chôn lyù cao caû.
---------------
Chaân thaønh caùm ôn chò BY ñaõ coù thieän taâm giuùp ñaùnh maùy vi tính (Bình Anson, thaùng 2-2001).
[ Trôû Veà ]