Ngöôøi Cö Só          [ Trôû Veà ]          [   Trang Chuû   ]

---

 

Thuôû noï, coù moät thanh nieân teân laø Nigama Tissa, sinh tröôûng taïi moät thò traán caùch thaønh Xaù Veä (Savaøtthi) khoâng xa, xuaát gia theo Phaät, gia nhaäp Taêng ñoaøn. Thaày luùc naøo cuõng chu toaøn boån phaän, maãu möïc trang nghieâm, tinh chuyeân noã löïc; noåi baät nhaát laø haïnh caàn kieäm, tri tuùc, thanh tònh vaø quyeát taâm, vaø cuõng chính nhôø nhöõng phaåm haïnh ñoù maø thaày trôû thaønh bieåu töôïng cao ñeïp cho toaøn thò traán. Thaày thöôøng ñi khaát thöïc moät voøng quanh laøng, nôi baø con thaân toäc cuûa thaày cö nguï. Maëc duø raát nhieàu Phaät töû, ñaëc bieät laø tröôûng giaû Caáp Coâ Ñoäc (Anaøthapindika) vaø quoác vöông Ba Tö Naëc (Pasennadi), hai vò ñaïi thí chuû, cuùng döôøng voâ soá leã vaät cho Taêng ñoaøn taïi thaønh Xaù Veä, Sa moân Tissa vaãn khoâng bao giôø ñeán ñoù.

Thaáy Tissa thöôøng thieàn haønh vaø khaát löïc quanh quaån trong laøng, caùc Sa moân moät hoâm ñeán thöa vôùi ñöùc Theá Toân:
-- Baïch ñöùc Theá Toân, thaày Nigama Tissa luùc naøo cuõng baän bòu, vöôùng víu vôùi baø con thaân toäc, khoâng bao giôø leân Xaù Veä kinh haønh, khaát thöïc, cho duø tröôûng giaû Caáp Coâ Ñoäc vaø quoác vöông Ba Tö Naëc cuùng döôøng raát nhieàu leã vaät, khoâng ñaâu saùnh baèng.

Nghe vaäy, ñöùc Theá Toân cho môøi Tissa ñeán hoûi:
-- Nghe noùi thaày ngaøy ngaøy quanh quaån, baän ròu vôùi baø con xoùm laøng, khoâng bao giôø leân thaønh hoùa duyeân truyeàn ñaïo, khaát thöïc, thieàn haønh, coù ñuùng vaäy khoâng?

-- Baïch Theá Toân, khoâng phaûi con naëng loøng gaén boù vôùi baø con thaân toäc, con chæ nhaän vaät thöïc cuûa hoï vöøa ñuû moãi ngaøy moät böõa cho con, duø ngon hay dôû, con vaãn nhieáp taâm thoï duïng, taùn thaùn vaø chuù nguyeän coâng ñöùc cuûa ñaøn na thí chuû. Baïch Theá Toân, con nghó nhö vaäy laø ñuû laém roài. Mình chaúng lao ñoäng saûn xuaát ra cuûa caûi vaät chaát maø ngöûa tay ñoùn nhaän leã vaät cuùng döôøng quaù nhieàu thì e raèng khoâng hôïp, con sôï laém!

Bieát roõ taùnh haïnh cuûa Tissa, ñöùc Theá Toân mæm cöôøi taùn thaùn:
-- Hay thay, hay thay, Sa moân! Ta raát vui laø coù ñöôïc moät moân ñeä. Naøy Tissa, caàn kieäm laø baûn chaát vaø taäp quaùn cuûa ta ñoù!

Roài, theo yeâu caàu cuûa ñaïi chuùng, ñöùc Theá Toân keå chuyeän nhö sau: Ngaøy xöa coù moät baày keùt nhieàu ñeán haøng maáy ngaøn con, sinh soáng ôû moät caùnh röøng toaøn laø caây vaû trong daõy Hy Maõ Laïp Sôn treân bôø soâng Haèng (Ganges). Gaëp muøa haïn haùn, caây coû khoâ caèn, hoa traùi taøn ruïi, soâng ngoøi caïn kieät, khoâng coøn traùi caây ñeå aên, baày keùt moãi luùc moät laâm vaøo tình caûnh nguy kòch. Baáy giôø, con keùt ñaàu ñaøn khoâng cheâ ngon dôû, hôïp khaåu hay khoâng; noù gaëp thöù gì aên ñöôïc laø aên: hoaëc laù choài khoâ heùo, hoaëc voû reã cöùng gioøn; aên xong xuoáng soâng Haèng uoáng nöôùc roài bay leân caønh caây thong dong ca hoùt, vui veû haøi loøng vôùi neáp soáng hieän taïi cuûa mình. Thaáy roõ nguyeân nhaân vaø phaåm haïnh tri tuùc cuûa con keùt ñaàu ñaøn, Ñeá Thích (Sakka) quyeát ñònh thöû nghieäm baèng caùch vaän duïng thaàn thoâng xoâ ngaõ caùc caây, chæ coøn trô vô nhöõng goác reã khaúng khiu, nöùt neû, lôûm chôûm. Moãi khi gioù loäng, hôi noùng boác leân, buïi bay muø mòt, keùt ñaàu ñaøn vaãn ung dung töï taïi, thö thaùi trong loøng, moå ræa xuoáng soâng uoáng nöôùc, leân caønh líu lo, maëc cho gioù gaøo, naéng gaét.

Thaáy phong thaùi töï nhieân, taâm hoàn an laïc cuûa con keùt, Ñeá Thích töï nhuû:
-- Ta seõ ñeán gaëp keùt ñeå thaáy roõ hôn tình thaân höõu, vaø laøm cho caùnh röøng vaû ñaâm choài naûy loäc, ñôm hoa keát traùi trôû laïi.

Ñeá Thích caûi daïng thaønh moät con ngoãng trôøi xinh ñeïp, bay ñeán ñaäu treân moät goác caây, roài toû veû thaân thieän baét chuyeän vôùi keùt:

-- Keùt naøy,
Coù nhieàu caây xanh laù
Vôùi traùi ngoït ñaày caønh,
Sao keùt vaãn an phaän
Vôùi goác reã vaây quanh?

Ñöùc Theá Toân keå theâm moät vaøi chi tieát vaø keát luaän raèng:
-- Ñeá Thích baáy giôø laø A Nan (Ananda), coøn con keùt ñaàu ñaøn chính laø ta vaäy. Naøy caùc thaày Tyø kheo, bieát ñuû laø baûn chaát vaø taäp quaùn cuûa ta ñoù! Vaø cuõng chaû coù gì xa laï, Nigamavaøsi Tissa, luoân luoân an laïc vaø bieát ñuû, ñaõ töøng laø con trai cuûa ta neân ñaõ nhaän ta laøm thaày. Moät Sa moân nhö theá thì nhaát ñònh phaûi ñaït ñeán Nieát baøn.

Ngaøi ñoïc keä:
--" Tyø kheo thích tinh caàn
Sôï haõi nhìn phoùng daät
aét khoâng bò thoái thaát
Nhaát ñònh gaàn Nieát baøn." (PC 32)

---

Chaân thaønh caùm ôn anh Nguyeãn Quang Trung ñaõ coù thieän taâm giuùp ñaùnh maùy laïi baøi vieát naày (12/1997)

Source = BuddhaSasana

---

[ Trôû Veà ]