Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Home Page]
IV. Ñaïi Phaåm (I) (32) Chín Thöù Ñeä Truù (1)
1. - Naøy caùc Tyû-kheo, coù chín thöù ñeä truù naøy. Theá naøo laø chín?
2. Naøy Hieàn giaû, ôû ñaây coù Tyû-kheo ly duïc, ly baát thieän phaùp, chöùng vaø an truù Thieàn thöù nhaát, moät traïng thaùi hyû laïc do ly duïc sanh coù taàm vaø töù. Dieät taàm vaø töù... Thieàn thöù hai... Thieàn thöù ba... chöùng vaø truù Thieàn thöù tö. Sau khi vöôït qua saéc töôûng moät caùch hoaøn toaøn, sau khi chaám döùt caùc ñoái ngaïi töôûng, khoâng taùc yù caùc töôûng sai bieät, bieát raèng: "Hö khoâng laø voâ bieân", chöùng vaø truù Khoâng voâ bieân xöù. Sau khi vöôït qua Khoâng voâ bieân xöù moät caùch hoaøn toaøn, bieát raèng: "Thöùc laø voâ bieân", chöùng vaø truù Thöùc voâ bieân xöù. Sau khi vöôït qua Thöùc voâ bieân xöù moät caùch hoaøn toaøn, bieát raèng: "Khoâng coù söï gì", chöùng vaø truù Voâ sôû höõu xöù. Sau khi vöôït qua Voâ sôû höõu xöù moät caùch hoaøn toaøn, chöùng vaø truù Phi töôûng phi phi töôûng xöù. Sau khi vöôït qua Phi töôûng phi phi töôûng xöù moät caùch hoaøn toaøn, chöùng vaø truù Dieät thoï töôûng ñònh.
Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø chín thöù ñeä truù.
(II) (33) Chín Thöù Ñeä Truù (2)
1. - Naøy caùc Tyû-kheo, Ta seõ thuyeát veà chín Thieàn chöùng thöù ñeä truù naøy. Haõy laéng nghe... Naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø chín thöù ñeä truù Thieàn chöùng?
2. Choã naøo caùc duïc ñoaïn dieät, vaø nhöõng ai sau khi ñoaïn dieät caùc duïc, soáng an truù, Ta noùi raèng: "Chaéc chaén Toân giaû aáy khoâng coù duïc aùi, ñöôïc tòch tònh, ñaõ vöôït qua, ñaõ ñeán bôø beân kia vôùi Thieàn chi aáy". Choã naøo caùc duïc ñöôïc ñoaïn dieät? Nhöõng ai sau khi ñoaïn dieät caùc duïc, soáng an truù: "Ta khoâng bieát vaäy, Ta khoâng thaáy vaäy", ai noùi nhö vaäy, ngöôøi aáy caàn ñöôïc noùi nhö sau: "ÔÛ ñaây, naøy Hieàn giaû, Tyû-kheo ly caùc duïc... chöùng vaø an truù Thieàn thöù nhaát. Taïi ñaây, caùc duïc ñöôïc ñoaïn dieät caùc duïc, soáng an truù". Chaéc chaén, naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi khoâng löôøng gaït, khoâng man traù seõ hoan hyû, seõ tuøy hyû vôùi lôøi noùi "Laønh thay". Sau khi hoan hyû, tuøy hyû vôùi lôøi noùi "Laønh thay" ngöôøi aáy seõ ñaûnh leã, chaép tay vaø haàu haï.
3. Choã naøo caùc taàm vaø töù ñöôïc ñoaïn dieät, vaø nhöõng ai sau khi ñoaïn dieät, ñoaïn dieät taàm vaø töù, soáng khoâng an truù, Ta noùi raèng: "Chaéc chaén caùc Toân giaû aáy khoâng boû duïc aùi, ñöôïc tòch tònh, ñaõ vöôït qua , ñaõ ñeán bôø beân kia vôùi Thieàn chi aáy". Choã naøo caùc taàm vaø töù ñöôïc ñoaïn dieät ? Nhöõng ai sau khi ñoaïn dieät taàm vaø töù, soáng an truù? "Ta khoâng bieát vaäy, Ta khoâng thaáy vaäy", ai noùi nhö vaäy, ngöôøi aáy caàn ñöôïc noùi nhö sau: "ÔÛ ñaây, naøy Hieàn giaû, Tyû-kheo ñöôïc noùi nhö sau: "ÔÛ ñaây, naøy Hieàn giaû, Tyû-kheo dieät taàm vaø töù... chöùng vaø truù Thieàn thöù hai. Taïi ñaây, caùc taàm vaø töù ñöôïc ñoaïn dieät, caùc vò aáy sau khi ñoaïn dieät, ñoaïn dieät taàm vaø töù, soáng an truù". Chaéc chaén, naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi khoâng löôøng gaït, khoâng man traù seõ hoan hyû, tuøy hyû vôùi lôøi noùi "Laønh thay". Sau khi hoan hyû, tuøy hyû vôùi lôøi noùi "Laønh thay" seõ ñaûnh leã, chaép tay vaø haäu haï.
4. Choã naøo hyû ñöôïc ñoaïn dieät, vaø nhöõng ai sau khi ñoaïn dieät, ñoaïn dieät hyû, soáng an truù, Ta noùi raèng: "Chaéc chaén caùc Toân giaû aáy khoâng coù duïc aùi, ñöôïc tòch tònh, ñaõ vöôït qua, ñaõ ñeán bôø beân kia vôùi Thieàn chi aáy". Choã naøo hyû ñöôïc ñoaïn dieät? Nhöõng ai sau khi ñoaïn dieät, ñoaïn dieät hyû, soáng an truù. "Ta khoâng bieát vaäy, ta khoâng thaáy vaäy", ai noùi nhö vaäy, ngöôøi aáy caàn ñöôïc noùi nhö sau: "ÔÛ ñaây, naøy Hieàn giaû, Tyû-kheo ly hyû truù xaû, chöùng vaø truù Thieàn thöù ba. Taïi ñaây, hyû ñöôïc ñoaïn dieät. Caùc vò aáy sau khi ñoaïn dieät, ñoaïn dieät hyû, soáng an truù". Chaéc chaén, naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi khoâng löôøng gaït, khoâng man traù seõ hoan hyû, seõ tuøy hyû vôùi lôøi noùi "Laønh thay". Sau khi hoan hyû, sau khi tuøy hyû vôùi lôøi noùi "Laønh thay" seõ ñaûnh leã, chaép tay vaø haäu haï.
5. Choã naøo xaû laïc ñöôïc ñoaïn dieät, vaø nhöõng ai sau khi ñoaïn dieät, ñoaïn dieät xaû laïc, soáng an truù, Ta noùi raèng: "Chaéc chaén caùc Toân giaû aáy khoâng coù duïc aùi, ñöôïc tòch tònh, ñaõ vöôït qua, ñaõ ñeán bôø beân kia vôùi Thieàn chi aáy". Choã naøo xaû laïc ñöôïc ñoaïn dieät? Nhöõng ai sau khi ñoaïn dieät, ñoaïn dieät xaû laïc, soáng an truù. "Ta khoâng bieát vaäy, ta khoâng thaáy vaäy", ai noùi nhö vaäy, ngöôøi aáy caàn ñöôïc noùi nhö sau: "ÔÛ ñaây, naøy Hieàn giaû, Tyû-kheo xaû laïc, xaû khoå,... chöùng vaø truù Thieàn thöù tö. Taïi ñaây, xaû laïc ñöôïc ñoaïn dieät. Caùc vò aáy sau khi ñoaïn dieät, ñoaïn dieät xaû laïc, soáng an truù". Chaéc chaén, naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi khoâng giaû doái, khoâng löôøng gaït seõ hoan hyû, seõ tuøy hyû vôùi lôøi noùi "Laønh thay". Sau khi hoan hyû, sau khi tuøy hyû vôùi lôøi noùi "Laønh thay" seõ ñaûnh leã, chaép tay vaø haäu haï.
6. Choã naøo saéc töôûng ñöôïc ñoaïn dieät, vaø nhöõng ai sau khi ñoaïn dieät, ñoaïn dieät saéc töôûng, soáng an truù, Ta noùi raèng: "Chaéc chaén caùc Toân giaû aáy khoâng coù duïc aùi, ñöôïc tòch tònh, ñaõ vöôït qua, ñaõ ñeán bôø beân kia vôùi Thieàn chi aáy". Choã naøo saéc töôûng ñöôïc ñoaïn dieät? Nhöõng ai sau khi ñoaïn dieät, ñoaïn dieät saéc töôûng, soáng an truù. "Ta khoâng bieát vaäy, ta khoâng thaáy vaäy", ai noùi nhö vaäy, ngöôøi aáy caàn ñöôïc noùi nhö sau: "ÔÛ ñaây, naøy Hieàn giaû, Tyû-kheo vöôït qua saéc töôûng moät caùch hoaøn toaøn, chaám döùt caùc chöôùng ngaïi töôûng, khoâng taùc yù caùc sai bieät töôûng, bieát raèng: "Hö khoâng laø voâ bieân", chöùng ñaït vaø an truù "Khoâng voâ bieân xöù". ÔÛ ñaây, caùc saéc töôûng ñöôïc ñoaïn dieät. Caùc vò aáy sau khi ñoaïn dieät, ñoaïn dieät hyû, soáng an truù". Chaéc chaén, naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi khoâng löôøng gaït, khoâng man traù seõ hoan hyû, seõ tuøy hyû vôùi lôøi noùi "Laønh thay". Sau khi hoan hyû, sau khi tuøy hyû vôùi lôøi noùi "Laønh thay" seõ ñaûnh leã, chaép tay vaø haäu haï.
7. Choã naøo Khoâng voâ bieân xöù töôûng ñöôïc ñoaïn dieät, vaø nhöõng ai sau khi ñoaïn dieät, ñoaïn dieät Khoâng voâ bieân xöù töôûng, soáng an truù, Ta noùi raèng: "Chaéc chaén caùc Toân giaû aáy khoâng coù duïc aùi, ñöôïc tòch tònh, ñaõ vöôït qua, ñaõ ñeán bôø beân kia vôùi Thieàn chi aáy". Choã naøo Khoâng voâ bieân xöù töôûng ñöôïc ñoaïn dieät? Nhöõng ai sau khi ñoaïn dieät, ñoaïn dieät Khoâng voâ bieân xöù töôûng, soáng an truù. "Ta khoâng bieát vaäy, ta khoâng thaáy vaäy", ai noùi nhö vaäy, ngöôøi aáy caàn ñöôïc noùi nhö sau: "ÔÛ ñaây, naøy Hieàn giaû, Tyû-kheo vöôït qua Khoâng voâ bieân xöù töôûng moät caùch hoaøn toaøn, bieát raèng: "Thöùc laø voâ bieân", chöùng vaø truù "Thöùc voâ bieân xöù". Taïi ñaây, Khoâng voâ bieân xöù töôûng ñöôïc ñoaïn dieät. Caùc vò aáy sau khi ñoaïn dieät Khoâng voâ bieân xöù töôûng, soáng an truù". Chaéc chaén, naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi khoâng löôøng gaït, khoâng man traù seõ hoan hyû, seõ tuøy hyû vôùi lôøi noùi "Laønh thay". Sau khi hoan hyû, sau khi tuøy hyû vôùi lôøi noùi "Laønh thay" seõ ñaûnh leã, chaép tay vaø haäu haï.
8. Choã naøo Thöùc voâ bieân xöù töôûng ñöôïc ñoaïn dieät, vaø nhöõng ai sau khi ñoaïn dieät, ñoaïn dieät Thöùc voâ bieân xöù töôûng, soáng an truù, Ta noùi raèng: "Chaéc chaén caùc Toân giaû aáy khoâng coù duïc aùi, ñöôïc tòch tònh, ñaõ vöôït qua, ñaõ ñeán bôø beân kia vôùi Thieàn chi aáy". Choã naøo Thöùc voâ bieân xöù töôûng ñöôïc ñoaïn dieät? Nhöõng ai sau khi ñoaïn dieät, ñoaïn dieät Thöùc voâ bieân xöù töôûng, soáng an truù. "Ta khoâng bieát vaäy, ta khoâng thaáy vaäy", ai noùi nhö vaäy, ngöôøi aáy caàn ñöôïc noùi nhö sau: "ÔÛ ñaây, naøy Hieàn giaû, Tyû-kheo vöôït qua Thöùc voâ bieân xöù töôûng moät caùch hoaøn toaøn, bieát raèng: "Khoâng coù vaät gì", chöùng vaø truù "Voâ sôû höõu xöù". Taïi ñaây, Thöùc voâ bieân xöù töôûng ñöôïc ñoaïn dieät. Caùc vò aáy, sau khi ñoaïn dieät, ñoaïn dieät Thöùc voâ bieân xöù töôûng, soáng an truù". Chaéc chaén, naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi khoâng löôøng gaït, khoâng man traù seõ hoan hyû, seõ tuøy hyû vôùi lôøi noùi "Laønh thay". Sau khi hoan hyû, sau khi tuøy hyû vôùi lôøi noùi "Laønh thay" seõ ñaûnh leã, chaép tay vaø haäu haï.
9. Choã naøo Voâ sôû höõu xöù töôûng ñöôïc ñoaïn dieät, vaø nhöõng ai sau khi ñoaïn dieät, ñoaïn dieät Voâ sôû höõu xöù töôûng, soáng an truù, Ta noùi raèng: "Chaéc chaén caùc Toân giaû aáy khoâng coù duïc aùi, ñöôïc tòch tònh, ñaõ vöôït qua, ñaõ ñeán bôø beân kia vôùi Thieàn chi aáy". Choã naøo Voâ sôû höõu xöù töôûng ñöôïc ñoaïn dieät? Nhöõng ai sau khi ñoaïn dieät, ñoaïn dieät Thöùc voâ sôû höõu xöù töôûng, soáng an truù?
"Ta khoâng bieát vaäy, ta khoâng thaáy vaäy", ai noùi nhö vaäy, ngöôøi aáy caàn ñöôïc noùi nhö sau: "ÔÛ ñaây, naøy Hieàn giaû, Tyû-kheo vöôït Voâ sôû höõu xöù moät caùch hoaøn toaøn, chöùng vaø truù Phi töôûng phi phi töôûng xöù". Taïi ñaây, Voâ sôû höõu xöù töôûng ñöôïc ñoaïn dieät. Caùc vò aáy, sau khi ñoaïn dieät, ñoaïn dieät Voâ sôû höõu xöù töôûng, soáng an truù. Chaéc chaén, naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi khoâng löôøng gaït, khoâng man traù seõ hoan hyû, seõ tuøy hyû vôùi lôøi noùi "Laønh thay". Sau khi hoan hyû, sau khi tuøy hyû vôùi lôøi noùi "Laønh thay" seõ ñaûnh leã, chaép tay vaø haäu haï.
10. Choã naøo Phi töôûng phi phi töôûng xöù töôûng ñöôïc ñoaïn dieät, vaø nhöõng ai sau khi ñoaïn dieät, ñoaïn dieät Phi töôûng phi phi töôûng xöù töôûng, soáng an truù, Ta noùi raèng: "Chaéc chaén caùc Toân giaû aáy khoâng coù duïc aùi, ñöôïc tòch tònh, ñaõ vöôït qua, ñaõ ñeán bôø beân kia vôùi Thieàn chi aáy". Choã naøo Phi töôûng phi phi töôûng xöù töôûng ñöôïc ñoaïn dieät? Nhöõng ai sau khi ñoaïn dieät, ñoaïn dieät Phi töôûng phi phi töôûng xöù töôûng, soáng an truù. "Ta khoâng bieát vaäy, ta khoâng thaáy vaäy", ai noùi nhö vaäy, ngöôøi aáy caàn ñöôïc noùi nhö sau: "ÔÛ ñaây, naøy Hieàn giaû, Tyû-kheo vöôït Phi töôûng phi phi töôûng xöù moät caùch hoaøn toaøn... chöùng vaø truù Dieät thoï töôûng ñònh". Taïi ñaây, Phi töôûng phi phi töôûng xöù töôûng ñöôïc ñoaïn dieät. Caùc vò aáy, sau khi ñoaïn dieät, ñoaïn dieät Phi töôûng phi phi töôûng xöù töôûng, soáng an truù. Chaéc chaén, naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi khoâng löôøng gaït, khoâng man traù seõ hoan hyû, seõ tuøy hyû vôùi lôøi noùi "Laønh thay". Sau khi hoan hyû, tuøy hyû vôùi lôøi noùi "Laønh thay" seõ ñaûnh leã, chaép tay vaø haäu haï.
Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây chín laø thöù ñeä truù Thieàn chöùng.
(III) (34) Nieát Baøn
1. Nhö vaày toâi nghe:
Moät thôøi, Toân giaû Saøriputta truù ôû Raøjagaha, taïi Veluvana, choã nuoâi döôõng caùc con soùc. Taïi ñaáy, Toân giaû Saøriputta baûo caùc Tyû-kheo:
- Naøy caùc Hieàn giaû, laïc laø Nieát-baøn naøy; naøy caùc Hieàn giaû, laïc laø Nieát-baøn naøy.
2. Khi nghe noùi vaäy, Toân giaû Udaøyi noùi vôùi Toân giaû Saøriputta:
- Thöa Hieàn giaû Saøriputta, sao ñaây laø laïc, khi ôû ñaây khoâng coù caùi gì ñöôïc caûm thoï?
3. - Naøy Hieàn giaû, caùi naøy ôû ñaây laø laïc, daàu raèng laïc aáy ôû ñaây khoâng ñöôïc caûm thoï. Naøy Hieàn giaû, coù naêm duïc tröôûng döôõng naøy. Theá naøo laø naêm?
Caùc saéc do maét nhaän thöùc, khaû laïc, khaû hyû, khaû yù, khaû aùi, lieân heä ñeán duïc, haáp daãn. Caùc tieáng do tai nhaän thöùc... Caùc höông do muõi nhaän thöùc... Caùc vò do löôõi nhaän thöùc... Caùc xuùc do thaân nhaän thöùc, khaû laïc, khaû hyû, khaû yù, khaû aùi, lieân heä ñeán duïc, haáp daãn.
Naøy Hieàn giaû, coù naêm duïc tröôûng döôõng naøy. Naøy Hieàn giaû do duyeân naêm duïc tröôûng döôõng naøy khôûi leân laïc hyû, naøy Hieàn giaû, ñaây goïi laø duïc laïc.
4. ÔÛ ñaây, naøy Hieàn giaû, Tyû-kheo ly caùc duïc, ly aùc, baát thieän phaùp... chöùng ñaït vaø an truù sô Thieàn. Naøy Hieàn giaû, neáu trong khi Tyû-kheo aáy truù vôùi an truù naøy, caùc töôûng taùc yù caâu höõu vôùi duïc vaãn hieän haønh; nhö vaäy, ñoái vôùi Tyû-kheo aáy laø moät chöùng beänh. Ví nhö, naøy chö Hieàn, vôùi moät ngöôøi sung söôùng, khoå ñau coù theå khôûi leân nhö moät chöùng beänh. Cuõng vaäy, vôùi Tyû-kheo aáy, caùc töôûng taùc yù, caâu höõu vôùi duïc vaãn hieän haønh; nhö vaäy, ñoái vôùi Tyû-kheo aáy laø moät chöùng beänh. Naøy chö Hieàn, chöùng beänh ñöôïc Theá Toân goïi laø khoå. Vôùi phaùp moân naøy, naøy chö Hieàn, caàn phaûi hieåu Nieát-baøn laø laïc.
5. Laïi nöõa, naøy chö Hieàn, Tyû-kheo dieät taàm vaø töù... ñaït ñöôïc Thieàn thöù hai vaø an truù. Naøy chö Hieàn, neáu trong khi Tyû-kheo aáy truù vôùi an truù naøy, caùc töôûng taùc yù caâu höõu vôùi taàm vaãn hieän haønh; nhö vaäy, ñoái vôùi Tyû-kheo aáy laø moät chöùng beänh. Ví nhö, naøy chö Hieàn, vôùi moät ngöôøi sung söôùng, khoå ñau coù theå khôûi leân nhö moät chöùng beänh. Cuõng vaäy, vôùi Tyû-kheo aáy, caùc töôûng taùc yù caâu höõu vôùi taàm vaãn hieän haønh; nhö vaäy ñoái vôùi Tyû-kheo aáy laø moät chöùng beänh. Naøy chö Hieàn, chöùng beänh ñöôïc Theá Toân goïi laø khoå. Vôùi phaùp moân naøy, naøy chö Hieàn, caàn phaûi hieåu Nieát-baøn laø laïc.
6. Laïi nöõa, naøy chö Hieàn, Tyû-kheo ly hyû.... chöùng vaø truù Thieàn thöù ba. Naøy chö Hieàn, neáu trong khi Tyû-kheo aáy truù vôùi an truù naøy, caùc töôûng taùc yù caâu höõu vôùi hyû vaãn hieän haønh; nhö vaäy, ñoái vôùi Tyû-kheo aáy laø moät chöùng beänh. Ví nhö, naøy chö Hieàn, vôùi moät ngöôøi sung söôùng, khoå ñau coù theå khôûi leân nhö moät chöùng beänh. Cuõng vaäy, vôùi Tyû-kheo aáy, caùc töôûng taùc yù caâu höõu vôùi hyû vaãn hieän haønh; nhö vaäy ñoái vôùi Tyû-kheo aáy laø moät chöùng beänh. Naøy chö Hieàn, chöùng beänh ñöôïc Theá Toân goïi laø khoå. Vôùi phaùp moân naøy, naøy chö Hieàn, caàn phaûi hieåu Nieát-baøn laø laïc.
7. Laïi nöõa, naøy chö Hieàn, Tyû-kheo ñoaïn laïc... ñaït ñöôïc Thieàn thöù töù. Naøy chö Hieàn, neáu trong khi Tyû-kheo aáy truù vôùi an truù naøy, caùc töôûng taùc yù caâu höõu vôùi xaû vaãn hieän haønh; nhö vaäy, ñoái vôùi Tyû-kheo aáy laø moät chöùng beänh. Ví nhö, naøy chö Hieàn, vôùi moät ngöôøi sung söôùng, khoå ñau coù theå khôûi leân nhö moät chöùng beänh. Cuõng vaäy, vôùi Tyû-kheo aáy, caùc töôûng taùc yù caâu höõu vôùi xaû vaãn hieän haønh; nhö vaäy ñoái vôùi Tyû-kheo aáy laø moät chöùng beänh. Naøy chö Hieàn, chöùng beänh ñöôïc Theá Toân goïi laø khoå. Vôùi phaùp moân naøy, naøy chö Hieàn, caàn phaûi hieåu Nieát-baøn laø laïc.
8. Laïi nöõa, naøy chö Hieàn, Tyû-kheo vöôït khoûi caùc saéc töôûng moät caùch hoaøn toaøn, chaám döùt caùc chöôùng ngaïi töôûng, khoâng taùc yù ñeán caùc töôûng sai bieät, bieát raèng: "Hö khoâng laø voâ bieân" chöùng ñaït vaø an truù Khoâng voâ bieân xöù. Naøy chö Hieàn, neáu trong khi Tyû-kheo aáy truù vôùi an truù naøy, caùc töôûng taùc yù caâu höõu vôùi saéc vaãn hieän haønh; nhö vaäy, ñoái vôùi Tyû-kheo aáy laø moät chöùng beänh. Ví nhö, naøy chö Hieàn, vôùi moät ngöôøi sung söôùng, khoå ñau coù theå khôûi leân nhö moät chöùng beänh. Cuõng vaäy, vôùi Tyû-kheo aáy, caùc töôûng taùc yù caâu höõu vôùi saéc vaãn hieän haønh; nhö vaäy ñoái vôùi Tyû-kheo aáy laø moät chöùng beänh. Naøy chö Hieàn, chöùng beänh ñöôïc Theá Toân goïi laø khoå. Vôùi phaùp moân naøy, naøy chö Hieàn, caàn phaûi hieåu Nieát-baøn laø laïc.
9. Laïi nöõa, naøy chö Hieàn, Tyû-kheo vöôït khoûi Khoâng voâ bieân xöù moät caùch hoaøn toaøn, bieát raèng: "Thöùc laø voâ bieân" chöùng vaø an truù Thöùc voâ bieân xöù. Naøy chö Hieàn, neáu trong khi Tyû-kheo aáy truù vôùi an truù naøy, caùc töôûng taùc yù caâu höõu vôùi Khoâng voâ bieân xöù vaãn hieän haønh; nhö vaäy, ñoái vôùi Tyû-kheo aáy laø moät chöùng beänh. Ví nhö, naøy chö Hieàn, vôùi moät ngöôøi sung söôùng, khoå ñau coù theå khôûi leân nhö moät chöùng beänh. Cuõng vaäy, vôùi Tyû-kheo aáy, caùc töôûng taùc yù caâu höõu vôùi Khoâng voâ bieân xöù vaãn hieän haønh; nhö vaäy ñoái vôùi Tyû-kheo aáy laø moät chöùng beänh. Naøy chö Hieàn, chöùng beänh ñöôïc Theá Toân goïi laø khoå. Vôùi phaùp moân naøy, naøy chö Hieàn, caàn phaûi hieåu Nieát-baøn laø laïc.
10. Laïi nöõa, naøy chö Hieàn, Tyû-kheo vöôït khoûi Thöùc voâ bieân xöù moät caùch hoaøn toaøn, bieát raèng: "Khoâng coù vaät gì" chöùng vaø an truù Voâ sôû höõu xöù. Naøy chö Hieàn, neáu trong khi Tyû-kheo aáy truù vôùi an truù naøy, caùc töôûng taùc yù caâu höõu vôùi Thöùc voâ bieân xöù vaãn hieän haønh; nhö vaäy, ñoái vôùi Tyû-kheo aáy laø moät chöùng beänh. Ví nhö, naøy chö Hieàn, vôùi moät ngöôøi sung söôùng, khoå ñau coù theå khôûi leân nhö moät chöùng beänh. Cuõng vaäy, vôùi Tyû-kheo aáy, caùc töôûng taùc yù caâu höõu vôùi Thöùc voâ bieân xöù vaãn hieän haønh; nhö vaäy ñoái vôùi Tyû-kheo aáy laø moät chöùng beänh. Naøy chö Hieàn, chöùng beänh ñöôïc Theá Toân goïi laø khoå. Vôùi phaùp moân naøy, naøy chö Hieàn, caàn phaûi hieåu Nieát-baøn laø laïc.
11. Laïi nöõa, naøy chö Hieàn, Tyû-kheo vöôït khoûi Voâ sôû höõu xöù moät caùch hoaøn toaøn, chöùng vaø truù Phi töôûng phi phi töôûng xöù. Naøy chö Hieàn, neáu trong khi Tyû-kheo aáy truù vôùi an truù naøy, caùc töôûng taùc yù caâu höõu vôùi Voâ sôû höõu xöù vaãn hieän haønh; nhö vaäy, ñoái vôùi Tyû-kheo aáy laø moät chöùng beänh. Ví nhö, naøy chö Hieàn, vôùi moät ngöôøi sung söôùng, khoå ñau coù theå khôûi leân nhö moät chöùng beänh. Cuõng vaäy, vôùi Tyû-kheo aáy, caùc töôûng taùc yù caâu höõu vôùi Voâ sôû höõu xöù vaãn hieän haønh; nhö vaäy ñoái vôùi Tyû-kheo aáy laø moät chöùng beänh. Naøy chö Hieàn, chöùng beänh ñöôïc Theá Toân goïi laø khoå. Vôùi phaùp moân naøy, naøy chö Hieàn, caàn phaûi hieåu Nieát-baøn laø laïc.
12. Naøy chö Hieàn, Tyû-kheo vöôït khoûi Phi töôûng phi phi töôûng xöù moät caùch hoaøn toaøn, chöùng vaø truù Dieät thoï töôûng ñònh. Vò aáy, sau khi thaáy vôùi trí tueä, caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn taän. Vôùi phaùp moân naøy, naøy chö Hieàn, caàn phaûi hieåu Nieát-baøn laø laïc.
(IV) (35) Con Boø Caùi
1. - Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, moät con boø caùi soáng ôû röøng nuùi, ngu si, khoâng thoâng minh, khoâng bieát ñoàng ruoäng, khoâng thieän xaûo ñi ñeán caùc nuùi non hieåm trôû. Noù suy nghó: "Ta haõy ñi ñeán phöông höôùng tröôùc kia chöa ñi, ta haõy aên coû tröôùc kia chöa ñöôïc aên, ta seõ uoáng nöôùc tröôùc kia chöa ñöôïc uoáng", vaø con boø caùi aáy ñaõ giô chaân sau leân, tröôùc khi noù kheùo ñaët moät caùch toát ñeïp baøn chaân tröôùc, vaø noù khoâng coù theå ñi ñeán phöông höôùng tröôùc kia chöa ñi, khoâng coù theå aên coû tröôùc kia chöa ñöôïc aên, vaø khoâng coù theå uoáng nöôùc tröôùc kia chöa ñöôïc uoáng. Taïi choã maø tröôùc kia noù ñaët chaân, noù nghó: "Ta haõy ñi ñeán phöông höôùng tröôùc kia chöa ñi, ta haõy aên coû tröôùc kia chöa aên ta seõ uoáng nöôùc tröôùc kia chöa uoáng", noù khoâng coù theå trôû lui choã aáy moät caùch an toaøn. Vì sao? ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, vì con boø caùi aáy soáng ôû röøng nuùi, ngu si, kho6ng tho6ng minh, khoâng bieát choã ñoàng ruoäng, khoâng thieän xaûo ñi ñeán caùc nuùi con hieåm trôû. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù moät soá Tyû-kheo ngu si, khoâng thoâng minh, khoâng bieát choã ñoàng ruoäng, khoâng thieän xaûo, ly duïc, ly aùc phaùp... chöùng vaø truù Thieàn thöù nhaát. Vò aáy khoâng thöïc haønh, khoâng tu taäp töôùng aáy khoâng laøm cho sung maõn, khoâng truù moät caùch kheùo truù, vò aáy laïi suy nghó: "Ta haõy dieät taàm vaø töù... chöùng vaø truù Thieàn thöù hai". Vò aáy khoâng coù theå dieät caùc taàm vaø töù... khoâng coù theå chöùng vaø truù Thieàn thöù hai. Daàu cho vò aáy coù suy nghó: "Ta haõy ly duïc... chöùng vaø an truù Thieàn thöù nhaát", vò aáy cuõng khoâng theå ly duïc... chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù nhaát. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây goïi laø Tyû-kheo rôi vaøo caû hai phía, ñoïa vaøo caû hai phía, ví nhö con boø caùi aáy soáng ôû röøng nuùi, ngu si , khoâng thoâng minh, khoâng bieát choã ñoàng ruoäng, khoâng thieän xaûo ñi ñeán caùc nuùi non hieåm trôû.
2. Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, moät con boø caùi soáng ôû röøng nuùi, hieàn trí, thoâng minh, bieát ñoàng ruoäng, bieát thieän xaûo ñi ñeán caùc nuùi non hieåm trôû. Noù suy nghó: "Ta haõy ñi ñeán phöông höôùng tröôùc kia chöa ñi, ta haõy aên coû tröôùc kia chöa ñöôïc aên, ta seõ uoáng nöôùc tröôùc kia chöa ñöôïc uoáng", vaø con boø caùi aáy, sau khi noù kheùo ñaët moät caùch toát ñeïp baøn chaân tröôùc roài giô chaân sau leân, vaø noù coù theå ñi ñeán phöông höôùng tröôùc kia chöa ñi, aên coû tröôùc kia chöa ñöôïc aên, vaø uoáng nöôùc tröôùc kia chöa ñöôïc uoáng. Taïi choã maø tröôùc kia noù ñaët chaân, noù nghó: "Ta haõy ñi ñeán phöông höôùng tröôùc kia chöa ñi, ta haõy aên coû tröôùc kia chöa aên ta seõ uoáng nöôùc tröôùc kia chöa uoáng", noù coù theå trôû lui choã aáy moät caùch an toaøn. Vì sao? ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, vì con boø caùi aáy soáng ôû röøng nuùi, hieàn trí, thoâng minh, bieát choã ñoàng ruoäng, thieän xaûo ñi ñeán caùc nuùi con hieåm trôû. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù moät soá Tyû-kheo hieàn trí, thoâng minh, bieát choã ñoàng ruoäng, bieát thieän xaûo, ly duïc, ly aùc phaùp... coù theå chöùng vaø truù Thieàn thöù nhaát. Vò aáy thöïc haønh, tu taäp laøm cho sung maõn töôùng aáy, truù moät caùch kheùo truù. Vò aáy laïi suy nghó: "Ta haõy dieät taàm vaø töù... chöùng vaø truù Thieàn thöù hai". Vò aáy khoâng laãn loän Thieàn thöù hai, dieät caùc taàm vaø töù... chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù hai. Vò aáy thöïc haønh, tu taäp, laøm cho sung maõn töôùng aáy, truù moät caùch kheùo truù. Vò aáy suy nghó: "Ta haõy ly hyû... chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù ba". Vò aáy thöïc haønh, tu taäp, laøm cho sung maõn töôùng aáy, truù moät caùch kheùo truù. Vò aáy suy nghó: "Ta haõy ñoaïn laïc, ñoaïn khoå... chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù tö". Vò aáy khoâng laãn loän Thieàn thöù tö, ñoaïn laïc, ñoaïn khoå... chöùng vaø an truù Thieàn thöù tö. Vò aáy thöïc haønh, tu taäp, laøm cho sung maõn töôùng aáy, truù moät caùch kheùo truù. Vò aáy suy nghó: "Ta haõy vöôït qua caùc saéc töôûng moät caùch hoaøn toaøn, chaám döùt caùc chöôùng ngaïi töôûng, khoâng taùc yù ñeán caùc töôûng sai bieät, bieát raèng: "Hö khoâng laø voâ bieân", chöùng ñaït vaø an truù Khoâng voâ bieân xöù. Vò aáy khoâng laãn loän Khoâng voâ bieân xöù, vöôït qua caùc saéc töôûng moät caùch hoaøn toaøn... khoâng taùc yù ñeán caùc töôûng sai bieät, bieát raèng: "Hö khoâng laø voâ bieân", chöùng ñaït vaø an truù Khoâng voâ bieân xöù. Vò aáy thöïc haønh, tu taäp, laøm cho sung maõn töôùng aáy, truù moät caùch kheùo truù. Vò aáy suy nghó: "Ta haõy vöôït qua Khoâng voâ bieân xöù moät caùch hoaøn toaøn, bieát raèng: "Thöùc laø voâ bieân", chöùng ñaït vaø an truù Thöùc voâ bieân xöù". Vò aáy khoâng laãn loän Thöùc voâ bieân xöù, vöôït qua Khoâng voâ bieân xöù moät caùch hoaøn toaøn, bieát raèng: "Thöùc laø voâ bieân", chöùng ñaït vaø an truù Thöùc voâ bieân xöù. Vò aáy thöïc haønh, tu taäp laøm cho sung maõn töôùng aáy, truù moät caùch kheùo truù. Vò aáy suy nghó: "Ta haõy vöôït qua Thöùc voâ bieân xöù moät caùch hoaøn toaøn", bieát raèng "Khoâng coù vaät gì", chöùng ñaït vaø an truù Voâ sôû höõu xöù. Vò aáy khoâng laãn loän Voâ sôû höõu xöù, vöôït qua Thöùc voâ bieân xöù moät caùch hoaøn toaøn, bieát raèng: "Khoâng coù vaät gì", chöùng ñaït vaø an truù Voâ sôû höõu xöù. Vò aáy thöïc haønh, tu taäp laøm cho sung maõn töôùng aáy, truù moät caùch kheùo truù. Vò aáy suy nghó: "Ta haõy vöôït qua Voâ sôû höõu xöù moät caùch hoaøn toaøn", chöùng ñaït vaø an truù Phi töôûng phi phi töôûng xöù. Vò aáy khoâng laãn loän Phi töôûng phi phi töôûng xöù, vöôït qua Voâ sôû höõu xöù moät caùch hoaøn toaøn, chöùng ñaït vaø an truù Phi töôûng phi phi töôûng xöù. Vò aáy thöïc haønh, tu taäp laøm cho sung maõn töôùng aáy, truù moät caùch kheùo truù. Vò aáy suy nghó: "Ta haõy vöôït qua Phi töôûng phi phi töôûng xöù moät caùch hoaøn toaøn, chöùng ñaït vaø an truù Dieät thoï töôûng ñònh. Vò aáy khoâng laãn loän Dieät thoï töôûng ñònh, vöôït qua Phi töôûng phi phi töôûng xöù moät caùch hoaøn toaøn, chöùng ñaït vaø an truù Dieät thoï töôûng ñònh.
3. Naøy caùc Tyû-kheo, khi naøo Tyû-kheo nhaäp vaøo vaø xuaát ra khoûi Thieàn chöùng aáy, taâm vò aáy trôû thaønh nhö nhuyeán, kham nhaäm. Vôùi taâm nhu nhuyeán kham nhaäm, ñònh ñöôïc kheùo tu taäp, trôû thaønh voâ löôïng. Vò aáy vôùi ñònh voâ löôïng kheùo tu taäp, tuøy theo phaùp gì, phaùp gì caàn ñöôïc chöùng ngoä vôùi thaéng trí, vò aáy höôùng taâm veà söï chöùng ngoä vôùi thaéng trí. Taïi ñaáy, taïi ñaáy, vò aáy coù ñöôïc khaû naêng chöùng ñaït ñöôïc, daàu thuoäc loaïi xöù naøo. Neáu muoán, vò aáy coù theå chöùng ñaéc nhieàu loaïi thaàn thoâng, moät thaân coù theå trôû thaønh nhieàu thaân... vôùi thaân coù theå ñaït ñeán coõi Phaïm thieân. Taïi ñaáy, taïi ñaáy, vò aáy coù khaû naêng chöùng ñaït ñöôïc, daàu thuoäc loaïi xöù naøo. Neáu muoán, vò aáy coù theå chöùng ñaéc Thieân nhó thoâng... Taïi ñaáy, taïi ñaáy, vò aáy coù khaû naêng chöùng ñaït ñöôïc, daàu thuoäc loaïi xöù naøo. Neáu muoán, vò aáy coù theå chöùng Tha taâm thoâng, vôùi taâm cuûa mình bieát ñöôïc taâm cuûa caùc loaïi chuùng sanh vaø caùc loaïi höõu tình: Taâm coù tham bieát laø taâm coù tham, taâm khoâng tham bieát laø taâm khoâng tham... taâm giaûi thoaùt bieát laø taâm giaûi thoaùt. Taïi ñaáy, taïi ñaáy, vò aáy coù khaû naêng chöùng ñaït ñöôïc, daàu thuoäc loaïi xöù naøo. Neáu muoán, vò aáy coù theå: 'Ta seõ nhôù laïi nhieàu ñôøi soáng quaù khöù, nhö moät ñôøi, hai ñôøi... coù theå nhôù ñöôïc nhieàu ñôøi quaù khöù, vôùi caùc neùt ñaïi cöông vaø caùc chi tieát". Taïi ñaáy, taïi ñaáy vò aáy coù khaû naêng chöùng ñaït ñöôïc, daàu thuoäc loaïi xöù naøo. Neáu vò aáy muoán, vò aáy vôùi Thieân nhaõn thuaàn tònh sieâu nhaân... "Ta coù theå roõ bieát caùc loaøi höõu tình theo nghieäp löïc cuûa chuùng". Taïi ñaáy, taïi ñaáy, vò aáy coù khaû naêng chöùng ñaït ñöôïc, daàu thuoäc loaïi xöù naøo. Neáu muoán, vò aáy coù theå, do ñoaïn taän caùc laäu hoaëc... sau khi chöùng ngoä, chöùng ñaït, vò aáy an truù. Taïi ñaáy, taïi ñaáy, vò aáy coù khaû naêng chöùng ñaït ñöôïc, daàu thuoäc loaïi xöù naøo.
(V) (36) Thieàn
1. - Naøy caùc Tyû-kheo, Ta noùi raèng: "Y chæ nôi sô Thieàn, caùc laäu hoaëc ñöôïc dieät taän". Naøy caùc Tyû-kheo, Ta noùi raèng: "Y chæ vaøo Thieàn thöù hai, caùc laäu hoaëc ñöôïc dieät taän". Naøy caùc Tyû-kheo, Ta noùi raèng" Y chæ vaøo Thieàn thöù ba, caùc laäu hoaëc ñöôïc dieät taän". ". Naøy caùc Tyû-kheo, Ta noùi raèng" Y chæ vaøo Thieàn thöù tö, caùc laäu hoaëc ñöôïc dieät taän". Naøy caùc Tyû-kheo, Ta noùi raèng: "Y chæ vaøo khoâng voâ bieân xöù... y chæ vaøo Thöùc voâ bieân xöù... y chæ vaøo Voâ sôû höõu xöù... Ta noùi raèng: "Y chæ vaøo Phi töôûng phi phi töôûng xöù, caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn taän".
2. Naøy caùc Tyû-kheo, Ta noùi raèng: "Y chæ vaøo sô Thieàn, caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn taän", nhö vaäy ñöôïc noùi ñeán. Do duyeân gì, ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy?
ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, vò Tyû-kheo ly duïc... chöùng vaø truù sô Thieàn. Vò aáy, ôû ñaây ñoái vôùi caùi gì thuoäc veà saéc, thuoäc veà thoï, thuoäc veà töôûng, thuoäc veà haønh, thuoäc veà thöùc, caùc phaùp aáy, vò aáy tuøy quaùn laø voâ thöôøng, laø khoå, laø beänh, laø muït nhoït, laø muõi teân, laø va chaïm, laø taät beänh, laø khaùch laï, laø bieán hoaïi, laø troáng khoâng, laø voâ ngaõ. Vò aáy traùnh neù taâm mình khoûi nhöõng phaùp aáy, sau khi traùnh neù taâm mình khoûi nhöõng phaùp aùy, vò aáy höôùng daãn ñeán giôùi baát töû: "Ñaây laø tòch tònh, ñaây laø thuø thaéng, töùc laø söï chæ töùc taát caû haønh, söï töø boû taát caû sanh y, söï dieät taän khaùt aùi, ly tham, ñoaïn dieät Nieát-baøn". Vò aáy truù ôû ñaây ñaït ñeán söï dieät taän caùc laäu hoaëc, neáu khoâng dieät taän caùc laäu hoaëc, vôùi phaùp aùi aáy, vôùi phaùp hyû aáy, do ñoaïn dieät naêm haï phaàn kieát söû, laø vò hoùa sanh, taïi ñaáy chöùng ñöôïc Nieát-baøn, khoâng coøn trôû lui theá giôùi naøy nöõa. Vò nhö ngöôøi baén cung, hay ñeä töû ngöôøi baén cung taäp baén treân moät hình noäm baèng coû hay treân ñoàng ñaát seùt, roài ngöôøi aáy coù theå trôû thaønh moät ngöôøi baén xa, baén nhanh, baén thuûng qua vaät daøy lôùn.
Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, vò Tyû-kheo ly duïc... chöùng ñaït vaø an truù sô Thieàn. Vò aáy ôû ñaây, ñoái vôùi caùi gì thuoäc veà saéc, thuoäc veà thoï, thuoäc veà töôûng, thuoäc veà haønh, thuoäc veà thöùc, caùc phaùp aáy, vò aáy tuøy quaùn laø voâ thöôøng, laø khoå, laø beänh, laø muït nhoït, laø muõi teân, laø va chaïm, laø taät beänh, laø khaùc laï, laø bieán hoaïi, laø troáng khoâng, laø voâ ngaõ. Vò aáy traùnh neù taâm mình khoûi nhöõng phaùp aáy, sau khi traùnh neù taâm mình khoûi nhöõng phaùp aáy, vò aáy höôùng daãn ñeán giôùi baát töû: "Ñaây laø tòch tònh, ñaây laø thuø thaéng, töùc laø söï chæ töùc taát caû haønh, söï töø boû taát caû sanh y, söï dieät taän khaùt aùi, ly tham, ñoaïn dieät, Nieát-baøn". Vò aáy truù ôû ñaây, ñaït ñeán söï dieät taän caùc laäu hoaëc. Neáu khoâng dieät taän caùc laäu hoaëc, vôùi phaùp aùi aáy, vôùi phaùp hyû aáy, do ñoaïn taän naêm haï phaàn kieát söû, vò aáy laø vò hoùa sanh, taïi ñaáy chöùng ñöôïc Nieát-baøn, khoâng coøn trôû lui theá giôùi naøy nöõa.
Naøy caùc Tyû-kheo, Ta noùi y chæ vaøo sô Thieàn, caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn taän, nhö vaäy ñöôïc noùi ñeán. Do duyeân naøy, ñöôïc noùi ñeán.
3. Naøy caùc Tyû-kheo, Ta noùi raèng y chæ Thieàn thöù hai... y chæ Thieàn thöù ba... y chæ Thieàn thöù tö, caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn taän, nhö vaäy ñöôïc noùi ñeán. Do duyeân gì ñöôïc noùi ñeán?
ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo do ñoaïn taän laïc, ñoaïn taän khoå, chaám döùt hyû öu ñaõ caûm thoï töø tröôùc, chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù tö, khoâng khoå, khoâng laïc, xaû nieäm, thanh tònh. Vò aáy ôû ñaây, ñoái vôùi caùi gì thuoäc veà saéc, thuoäc veà thoï, thuoäc veà töôûng, thuoäc veà haønh, thuoäc veà thöùc, caùc phaùp aáy, vò aáy tuøy quaùn laø voâ thöôøng, laø khoå, laø beänh, laø muït nhoït, laø muõi teân, laø va chaïm, laø taät beänh, laø khaùch laï, laø bieán hoaïi, laø troáng khoâng, laø voâ ngaõ. Vò aáy traùnh neù taâm mình khoûi nhöõng phaùp aáy, sau khi traùnh neù taâm mình khoûi nhöõng phaùp aùy, vò aáy höôùng daãn ñeán giôùi baát töû: "Ñaây laø tòch tònh, ñaây laø thuø thaéng, töùc laø söï chæ töùc taát caû haønh, söï töø boû taát caû sanh y, söï dieät taän khaùt aùi, ly tham, ñoaïn dieät Nieát-baøn". Vò aáy truù ôû ñaây, ñaït ñeán söï dieät taän caùc laäu hoaëc. Neáu khoâng dieät taän caùc laäu hoaëc, vôùi phaùp aùi aáy, vôùi phaùp hyû aáy, do ñoaïn dieät naêm haï phaàn kieát söû, laø vò hoùa sanh, taïi ñaáy chöùng ñöôïc Nieát-baøn, khoâng coøn trôû lui theá giôùi naøy nöõa. Ví nhö ngöôøi baén cung, hay ñeä töû ngöôøi baén cung taäp baén treân moät hình noäm baèng coû hay treân ñoàng ñaát seùt, roài ngöôøi aáy coù theå trôû thaønh moät ngöôøi baén xa, baén nhanh, baén thuûng qua vaät daøy lôùn. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo do ñoaïn taän laïc... chöùng ñaït vaø an truù sô Thieàn... thöù tö. Vò aáy ôû ñaây, ñoái vôùi caùi gì thuoäc veà saéc, thuoäc veà thoï, thuoäc veà töôûng, thuoäc veà haønh, thuoäc veà thöùc, caùc phaùp aáy, vò aáy tuøy quaùn laø voâ thöôøng, laø khoå, laø beänh, laø muït nhoït, laø muõi teân, laø va chaïm, laø taät beänh, laø khaùch laï, laø bieán hoaïi, laø troáng khoâng, laø voâ ngaõ. Vò aáy traùnh neù taâm mình khoûi nhöõng phaùp aáy, sau khi traùnh neù taâm mình khoûi nhöõng phaùp aáy. Sau khi traùnh neù taâm khoûi nhöõng phaùp aáy, vò aáy höôùng daãn ñeán giôùi baát töû: "Ñaây laø tòch tònh, ñaây laø thuø thaéng, töùc laø söï chæ töùc taát caû haønh, söï töø boû taát caû sanh y, söï dieät taän khaùt aùi, ly tham, ñoaïn dieät, Nieát-baøn". Vò aáy truù ôû ñaây, ñaït ñeán söï dieät taän caùc laäu hoaëc. Neáu khoâng dieät taän caùc laäu hoaëc, vôùi phaùp aùi aáy, vôùi phaùp hyû aáy, do ñoaïn taän naêm haï phaàn kieát söû, vò aáy laø vò hoùa sanh, taïi ñaáy chöùng ñöôïc Nieát-baøn, khoâng coøn trôû lui theá giôùi naøy nöõa.
Naøy caùc Tyû-kheo, Ta noùi y chæ vaøo sô Thieàn, thöù hai... thöù tö, caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn taän, nhö vaäy ñöôïc noùi ñeán. Do duyeân naøy, ñöôïc noùi ñeán.
4. Naøy caùc Tyû-kheo, Ta noùi raèng: "Y chæ vaøo Khoâng voâ bieân xöù Thieàn, caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn taän, ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy. Do duyeân gì ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy?
ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, vöôït khoûi caùc saéc töôûng moät caùch hoaøn toaøn, chaám döùt caùc chöôùng ngaïi töôûng, khoâng taùc yù ñeán töôûng sai bieät, bieát raèng: "Hö khoâng laø voâ bieân", chöùng ñaït vaø an truù Khoâng voâ bieân xöù. Vò aáy ôû ñaây, ñoái vôùi caùi gì thuoäc veà thoï, thuoäc veà töôûng, thuoäc veà haønh... vò aáy... do ñoaïn taän naêm haï phaàn kieát söû, laø vò hoùa sanh, taïi ñaáy chöùng ñöôïc Nieát-baøn, khoâng coøn trôû lui theá giôùi naøy nöõa.
Naøy caùc Tyû-kheo, ta noùi raèng: "Y chæ vaøo Khoâng voâ bieân xöù, caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn taän", nhö vaäy ñöôïc noùi ñeán. Do duyeân naøy, ñöôïc noùi ñeán.
5. Naøy caùc Tyû-kheo, Ta noùi raèng: "Y chæ vaøo Thöùc voâ bieân xöù... y chæ vaøo Voâ sôû höõu xöù... caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn dieät", ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy. Do duyeân gì ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy?
ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo vöôït qua Thöùc voâ bieân xöù moät caùch hoaøn toaøn, bieát raèng: "Khoâng coù vaät gì", chöùng ñaït vaø an truù Voâ sôû höõu xöù. Vò aáy ôû ñaây, ñoái vôùi caùi gì thuoäc veà thoï, thuoäc veà töôûng... vò aáy... do ñoaïn taän naêm haï phaàn kieát söû, laø vò hoùa sanh, taïi ñaáy chöùng ñöôïc Nieát-baøn, khoâng coøn trôû lui theá giôùi naøy nöõa.
Naøy caùc Tyû-kheo, Ta noùi raèng: "Y chæ vaøo Voâ sôû höõu xöù, caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn dieät", ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy. Do duyeân naøy ñöôïc noùi ñeán.
Nhö vaäy, xa cho ñeán caùc töôûng Thieàn chöùng, cho ñeán nhö vaäy, caàn phaûi laáy trí ñeå theå nhaäp. Laïi nöõa, naøy caùc Tyû-kheo, caùc xöù naøy, nhö Phi töôûng phi phi töôûng Thieàn chöùng vaø Dieät thoï töôûng laø nhöõng xöù, caùc Tyû-kheo Thieàn quaùn, kheùo leùo chöùng nhaäp, kheùo leùo khôûi xuaát thieàn chöùng. Ta noùi raèng : "Sau khi chöùng nhaäp vaø khôûi xuaát, caùc xöù aáy caàn phaûi ñöôïc chôn chaùnh laøm cho bieát roõ".
(VI) (37) Toân Giaû Ananda
1. Nhö vaày toâi nghe:
Moät thôøi, Toân giaû Ananda truù ôû Kosambi, taïi khu vöôøn Ghosita. Taïi ñaáy, Toân giaû Ananda baûo caùc Tyû-kheo:
- Naøy chö Hieàn Tyû-kheo.
- Vaâng, thöa Hieàn giaû.
Caùc Tyû-kheo aáy vaâng ñaùp Toân giaû Ananda . Toân giaû Ananda noùi nhö sau:
2. - Thaät vi dieäu thay, thöa caùc Hieàn giaû! Thaät hi höõu thay, thöa caùc Hieàn giaû, nhö theá naøo laø con ñöôøng thoaùt ly, thoaùt khoûi söï troùi buoäc, ñöôïc Theá Toân, baäc Trí giaû, baäc Kieán giaû, baäc A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc tuøy giaùc ñeå caùc loaøi höõu tình ñöôïc thanh tònh, vöôït khoûi saàu bi, chaám döùt khoå öu, ñaït ñöôïc chaùnh lyù, giaùc ngoä Nieát-baøn. Ñaây seõ chæ coù maét, chôù khoâng coù caûm thoï caùc saéc aáy vaø caùc xöù aáy; ñaây chæ coù tai, chôù khoâng coù caûm thoï, caùc tieáng aáy vaø caùc xöù aáy; ñaây chæ coù muõi chôù khoâng coù caûm thoï caùc höông aáy, vaø caùc xöù aáy; ñaây chæ coù löôõi, chôù khoâng coù caûm thoï caùc vò aáy vaø caùc xöù aáy; ñaây chæ coù thaân, chôù khoâng coù caûm thoï caùc xuùc aáy vaø caùc xöù aáy.
3. Khi ñöôïc noùi vaäy, Toân giaû Udaøyi noùi vôùi Toân giaû Ananda:
- Naøy Hieàn giaû Ananda, ngöôøi khoâng caûm thoï xöù aáy, ngöôøi aáy coù töôûng hay khoâng coù töôûng?
- Naøy Hieàn giaû, ngöôøi khoâng caûm thoï xöù aáy, ngöôøi aáy coù töôûng, khoâng phaûi khoâng coù töôûng.
Nhöng thöa Hieàn giaû, ngöôøi khoâng caûm thoï xöù aáy, ngöôøi aáy töôûng caùi gì?
4. - ÔÛ ñaây, naøy Hieàn giaû, Tyû-kheo vöôït qua caùc saéc töôûng moät caùch hoaøn toaøn, chaám döùt caùc chöôùng ngaïi töôûng, khoâng taùc yù ñeán caùc töôûng sai bieät, bieát raèng: "Hö khoâng laø voâ bieân", chöùng ñaït vaø an truù Khoâng voâ bieân xöù. Naøy Hieàn giaû, vò aáy coù töôûng nhö vaäy, nhöng khoâng caûm thoï xöù aáy.
5. Laïi nöõa, naøy Hieàn giaû, Tyû-kheo vöôït khoûi Khoâng voâ bieân xöù moät caùch hoaøn toaøn, bieát raèng: "Thöùc laø voâ bieân", chöùng ñaït vaø an truù Thöùc voâ bieân xöù. Naøy Hieàn giaû, vò aáy coù töôûng nhö vaäy, nhöng khoâng caûm thoï xöù aáy.
6. Laïi nöõa, naøy Hieàn giaû, Tyû-kheo vöôït khoûi Thöùc voâ bieân xöù moät caùch hoaøn toaøn, bieát raèng: "Khoâng coù vaät gì", chöùng ñaït vaø an truù Voâ sôû höõu xöù. Naøy Hieàn giaû, vò aáy coù töôûng nhö vaäy, nhöng khoâng caûm thoï xöù aáy.
7. Naøy Hieàn giaû, moät thôøi toâi soáng ôû Saøketa, röøng Anjanavana taïi vöôøn nai. Roài naøy Hieàn giaû, coù moät Tyû-kheo-ni ôû Jatilaøgaøha ñeán toâi, ñaûnh leã toâi vaø ñöùng moät beân. Ñöùng moät beân, naøy caùc Hieàn giaû, Tyû-kheo-ni ôû Jatilaøgaøha thöa vôùi toâi:
- Thöa Toân giaû Ananda, Thieàn ñònh naøy khoâng thieân taø duïc, khoâng höôùng döôõng haän taâm; trong aáy, söï cheá ngöï khoâng phaûi do höõu haønh nhieáp phuïc, nhôø giaûi thoaùt, ñöôïc vöõng chaéc, nhôø vöõng chaéc, ñöôïc tri tuùc; nhôø tri tuùc, khoâng coù aâu lo. Thöa Toân giaû Ananda , Thieàn ñònh naøy ñöôïc Theá Toân daïy, coù quaû gì?"
Ñöôïc noùi vaäy, naøy Hieàn giaû, toâi noùi vôùi Tyû-kheo-ni ôû Jatilaøgaøha nhö sau: "- Thöa Chò, Thieàn ñònh naøy khoâng thieân taø duïc, khoâng döôõng haän taâm; trong aáy, söï cheá ngöï khoâng phaûi do höõu haønh nhieáp phuïc, nhôø giaûi thoaùt ñöôïc vöõng chaéc; nhôø vöõng chaéc, ñöôïc tri tuùc; nhôø tri tuùc, khoâng coù aâu lo... Naøy Chò, Thieàn ñònh naøy ñöôïc chaùnh trí laø quaû".
Theá Toân noùi nhö vaäy, naøy Hieàn giaû, vò aáy coù nhöõng töôûng nhö vaäy, nhöng khoâng caûm thoï xöù aáy.
(VII) (38) Caùc Baø-La-Moân
1. Roài hai vò Thuaän theá Baø-la-moân ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, noùi leân vôùi Theá Toân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm, sau khi noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm thaân höõu roài ngoài xuoáng moät beân. Ngoài xuoáng moät beân, caùc Baø-la-moân aáy thöa vôùi Theá Toân:
2. - Thöa Toân giaû Gotama, Puørana Kassapa, baäc toaøn tri, toaøn kieán, töï nhaän mình laø coù tri kieán toaøn boä khoâng dö, noùi raèng: "Khi ta ñi, ta ñöùng , ta nguû, ta thöùc, tri kieán ñöôïc an truù lieân tuïc thöôøng haèng". Vò aáy noùi nhö sau: "Vôùi trí voâ bieân, ta soáng, bieát vaø thaáy theá giôùi höõu bieân". Thöa Toân giaû Gotama, Nigantha Naøtaputta, baäc toaøn tri, toaøn kieán, töï nhaän mình laø coù tri kieán toaøn boä khoâng dö, noùi raèng: "Khi ta ñi, ta ñöùng , ta nguû, ta thöùc, tri kieán ñöôïc an truù lieân tuïc thöôøng haèng". Vò aáy noùi nhö sau: "Vôùi trí höõu bieân, ta soáng, bieát vaø thaáy theá giôùi höõu bieân". Thöa Toân giaû Gotama, giöõa hai baäc tuyeân boá veà trí naøy, giöõa hai lôøi tuyeân boá maâu thuaãn naøy, ai noùi ñuùng söï thaät, ai noùi laùi?
3. - Thoâi vöøa roài, naøy caùc Baø-la-moân, haõy döøng laïi ôû ñaây: "Giöõa hai baäc tuyeân boá veà trí naøy, giöõa hai lôøi tuyeân boá maâu thuaãn naøy, ai noùi ñuùng söï thaät, ai noùi laùo?"
Naøy caùc Baø-la-moân, Ta seõ thuyeát phaùp cho caùc OÂng, haõy nghe vaø kheùo taùc yù, Ta seõ noùi.
- Thöa vaâng, Toân giaû.
Caùc Baø-la-moân aáy vaâng ñaùp Theá Toân. Theá Toân noùi nhö sau:
4. - Naøy caùc Baø-la-moân, ví nhö boán ngöôøi ñaøn oâng ñöùng boán phöông, ñaày ñuû vôùi böôùc ñi, vôùi toác löïc toái thaéng, vôùi böôùc chaân daøi toái thaéng. Hoï ñaày ñuû toác löïc nhö sau: Ví nhö moät ngöôøi caàm cung, ñieâu luyeän kheùo ñöôïc huaán luyeän vôùi baøn tay thieän xaûo, baùch phaùt baùch truùng, coù theå baén moät caùch nheï nhaøng moät muõi teân ngang qua boùng cuûa caây taøla. Nhö vaäy laø toác löïc cuûa hoï. Coøn böôùc chaân daøi cuûa hoï, thôøi nhö sau: töø bieån phía Ñoâng ñeán bieån phía Taây. Roài ngöôøi ñöùng ôû phöông Ñoâng noùi nhö sau: "Ta seõ ñi vaø ñaït ñeán taän cuøng cuûa theá giôùi". Daàu cho tuoåi thoï cuûa ngöôøi naøy laø moät traêm naêm, vaø ngöôøi aáy soáng moât traêm naêm, vaø böôùc ñi trong moät traêm naêm - tröø khi ngöôøi aáy aên, ngöôøi aáy uoáng, ngöôøi aáy nhai, ngöôøi aáy neám, tröø khi ngöôøi aáy ñi ñaïi tieän tieåu tieän, tröø khi ngöôøi aáy nguû ñeå laáy laïi söùc, ngöôøi aáy seõ cheát tröôùc khi ngöôøi aáy ñaït ñeán taän cuøng cuûa theá giôùi". Roài ngöôøi ñöùng ôû phöông Taây... roài ngöôøi ñöùng ôû phöông Baéc... roài ngöôøi ñöùng ôû phöông Nam noùi nhö sau: "Ta seõ ñi vaø ñaït ñeán taän cuøng cuûa theá giôùi". Daàu cho tuoåi thoï... ngöôøi aáy seõ cheát tröôùc khi ngöôøi aáy ñaït ñeán taän cuøng cuûa theá giôùi". Vì côù sao? Naøy caùc Baø-la-moân, Ta noùi raèng, khoâng phaûi vôùi söùc chaïy nhö vaäy, coù theå bieát ñöôïc, coù theå thaáy ñöôïc, coù theå ñaït ñöôïc taän cuøng theá giôùi. Naøy caùc Baø-la-moân, Ta noùi raèng neáu khoâng ñaït ñöôïc taän cuøng theá giôùi, thôøi khoâng theå chaám döùt ñau khoå ôû ñôøi.
5. Naøy caùc Baø-la-moân, naêm duïc tröôûng döôûng naøy ñöôïc goïi laø theá giôùi trong Luaät cuûa baäc Thaùnh. Theá naøo laø naêm?
6. Caùc saéc do con maét nhaän thöùc khaû laïc, khaû hyû, khaû yù, khaû aùi, lieân heä ñeán duïc, haáp daãn. Caùc tieáng do tai nhaän thöùc... caùc höông do muõi nhaän thöùc... caùc vò do löôõi nhaän thöùc... caùc xuùc do thaân nhaän thöùc khaû laïc, khaû hyû, khaû yù, khaû aùi, lieân heä ñeán duïc, haáp daãn.
Naøy Baø-la-moân, naêm duïc tröôûng döôõng naøy ñöôïc goïi laø theá giôùi trong Luaät cuûa baäc Thaùnh.
7. ÔÛ ñaây, naøy caùc Baø-la-moân, Tyû-kheo ly caùc duïc... chöùng ñaït vaø an truù sô Thieàn. Naøy caùc Baø-la-moân, Tyû-kheo naøy ñöôïc goïi laø vò ñaõ ñeán taän cuøng theá giôùi, vaø soáng trong taän cuøng theá giôùi. Nhöng caùc ngöôøi khaùc noùi veà vò aáy nhö sau: "Vò naøy vaãn coøn bò haïn cheá trong theá giôùi, vò naøy chöa thoaùt ly khoûi theá gian". Naøy caùc Baø-la-moân, Ta cuõng noùi nhö sau: "Vò naøy vaãn coøn bò haïn cheá trong theá giôùi, vò naøy chöa thoaùt ly khoûi theá gian".
8. Laïi nöõa, naøy caùc Baø-la-moân, Tyû-kheo dieät caùc taàm vaø töù... chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù hai... Thieàn thöù ba... Thieàn thöù tö. Naøy caùc Baø-la-moân, ñaây goïi laø Tyû-kheo sau khi ñeán taän cuøng theá giôùi, truù trong taän cuøng theá giôùi. Nhöng caùc ngöôøi khaùc noùi veà vò aáy nhö sau: "Vò naøy coøn bò haïn cheá trong theá giôùi, vò naøy chöa xuaát ly khoûi theá gian". Naøy caùc Baø-la-moân, Ta cuõng noùi nhö sau: "Vò naøy coøn bò haïn cheá trong theá giôùi, vò naøy chöa xuaát ly khoûi theá gian".
9. Laïi nöõa, naøy caùc Baø-la-moân, Tyû-kheo vöôït qua khoûi caùc saéc töôûng moät caùch hoaøn toaøn, chaám döùt caùc ñoái ngaïi töôûng, khoâng taùc yù ñeán caùc töôûng sai bieät, bieát raèng: "Hö khoâng laø voâ bieân", chöùng ñaït vaø an truù Khoâng voâ bieân xöù. Naøy caùc Baø-la-moân, ñaây goïi laø Tyû-kheo sau khi ñeán taän cuøng theá giôùi, truù trong taän cuøng theá giôùi. Nhöng caùc ngöôøi khaùc, noùi veà vò aáy nhö sau: "Vò naøy vaãn coøn bò haïn cheá trong theá giôùi, vò naøy chöa xuaát ly khoûi theá gian". Naøy caùc Baø-la-moân, Ta cuõng noùi nhö sau: "Vò naøy vaãn coøn bò haïn cheá trong theá giôùi, vò naøy chöa xuaát ly khoûi theá gian".
10. Laïi nöõa, naøy caùc Baø-la-moân, Tyû-kheo vöôït qua khoûi Khoâng voâ bieân xöù moät caùch hoaøn toaøn, bieát raèng: "Thöùc laø voâ bieân", chöùng ñaït vaø an truù Thöùc voâ bieân xöù... Sau khi vöôït khoûi Thöùc voâ bieân xöù moät caùch hoaøn toaøn, bieát raèng: "Khoâng coù vaät gì", chöùng ñaït vaø an truù Voâ sôû höõu xöù... Sau khi vöôït qua Voâ sôû höõu xöù moät caùch hoaøn toaøn, chöùng ñaït vaø an truù Phi töôûng phi phi töôûng xöù. Naøy caùc Baø-la-moân, ñaây goïi laø Tyû-kheo sau khi ñeán taän cuøng theá giôùi, truù trong taän cuøng theá giôùi. Nhöng caùc ngöôøi khaùc, noùi veà vò aáy nhö sau: "Vò naøy vaãn coøn bò haïn cheá trong theá giôùi, vò naøy chöa xuaát ly khoûi theá gian". Naøy caùc Baø-la-moân, Ta cuõng noùi nhö sau: "Vò naøy vaãn coøn bò haïn cheá trong theá giôùi, vò naøy chöa xuaát ly khoûi theá gian".
11. Laïi caùc Baø-la-moân, Tyû-kheo vöôït qua Phi töôûng phi phi töôûng xöù moät caùch hoaøn toaøn, chöùng ñaït vaø an truù Dieät thoï töôûng ñònh, thôøi sau khi thaáy vôùi trí tueä, caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn taän. Naøy caùc Baø-la-moân, ñaây goïi laø Tyû-kheo sau khi ñeán taän cuøng theá giôùi, truù trong taän cuøng theá giôùi. Vò naøy ñaõ vöôït khoûi söï trieàn phöôïc cuûa theá giôùi.
(VIII) (39) Chö Thieân
1. - Thuôû xöa, naøy caùc Tyû-kheo, coù traän chieán kòch lieät giöõa chö Thieân vaø caùc loaøi Asuraø. Trong traän chieán naøy, naøy caùc Tyû-kheo, caùc Asuraø thaéng, chö Thieân bò baïi traän. Chö Thieân thaát traän boû chaïy, caùc Asuraø maët höôùng veà phía Baéc ñuoåi theo. Roài naøy caùc Tyû-kheo, chö Thieân suy nghó sau: "Caùc Asuraø ñang ñuoåi theo. Vaäy chuùng ta haõy ñaùnh moät traän thöù hai vôùi caùc Asuraø".
2. Laàn thöù hai, naøy caùc Tyû-kheo, chö Thieân ñaùnh vôùi caùc Asuraø. Laàn thöù hai, naøy caùc Tyû-kheo, caùc Asuraø laïi thaéng traän, chö Thieân baïi traän. Naøy caùc Tyû-kheo, chö Thieân thaát traän sôï haõi boû chaïy, caùc Asuraø maët höôùng veà phía Baéc ñuoåi theo. Roài naøy caùc Tyû-kheo, chö Thieân suy nghó nhö sau: "Caùc Asuraø ñang ñuoåi theo. Vaäy chuùng ta haõy ñaùnh moät traän thöù ba vôùi caùc Asuraø".
3. Laàn thöù ba, naøy caùc Tyû-kheo, chö Thieân ñaùnh vôùi caùc Asuraø. Laàn thöù ba, naøy caùc Tyû-kheo, caùc Asuraø laïi thaéng traän, chö Thieân baïi traän. Naøy caùc Tyû-kheo, chö Thieân thaát traän sôï haõi boû chaïy vaøo thaønh phoá chö Thieân. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, chö Thieân ñi vaøo trong thaønh cuûa chö Thieân suy nghó nhö sau :" Nay ta haõy ñi ñeán choã aån naùu cuûa nhöõng ngöôøi sôï haõi. Hieän nay chuùng ta soáng vôùi chuùng ta, khoâng coù gì phaûi laøm vôùi caùc Asuraø". Naøy caùc Tyû-kheo, caùc Asuraø cuõng suy nghó nhö sau: "Naøy chö Thieân ñaõ ñi ñeán choã aån naùu cuûa nhöõng ngöôøi sôï haõi. Hieän nay chuùng soáng vôùi chuùng noù, khoâng coù gì phaûi laøm vôùi chuùng ta."
4. Thuôû xöa, naøy caùc Tyû-kheo, coù traän chieán kòch lieät xaûy ra giöõa chö Thieân vaø caùc loaøi Asuraø. Trong traän chieán naøy, naøy caùc Tyû-kheo, chö Thieân thaéng, caùc Asuraø bò baïi traän. Caùc Asuraø thaát traän boû chaïy, chö Thieân maët höôùng veà phía Nam ñuoåi theo. Roài naøy caùc Tyû-kheo, caùc Asuraø suy nghó nhö sau: "Chö Thieân ñang ñuoåi theo. Vaäy chuùng ta haõy ñaùnh traän thöù hai vôùi chö Thieân".
5. Laàn thöù hai, naøy caùc Tyû-kheo, caùc Asuraø ñaùnh traän vôùi chö Thieân. Laàn thöù hai, naøy caùc Tyû-kheo, chö Thieân thaéng traän, caùc Asuraø baïi traän. Naøy caùc Tyû-kheo, caùc Asuraø thaát traän sôï haõi boû chaïy, chö Thieân maët höôùng veà phía Nam ñuoåi theo. Roài naøy caùc Tyû-kheo, caùc Asuraø suy nghó nhö sau: "Chö Thieân ñang ñuoåi theo. Vaäy chuùng ta haõy ñaùnh moät traän thöù ba vôùi chö Thieân".
6. Laàn thöù ba, naøy caùc Tyû-kheo, caùc Asuraø ñaùnh vôùi chö Thieân. Laàn thöù ba, naøy caùc Tyû-kheo, chö Thieân thaéng traän, caùc Asuraø baïi traän. Naøy caùc Tyû-kheo, caùc Asuraø thaát traän sôï haõi boû chaïy vaøo thaønh phoá Asuraø. Roài naøy caùc Tyû-kheo, caùc Asuraø ñi vaøo trong thaønh phoá cuûa caùc Asuraø suy nghó nhö sau: " Nay chuùng ta ñaõ ñi ñeán choã aån naùu cuûa nhöõng ngöôøi sôï haõi. Hieän nay chuùng ta soáng vôùi chuùng ta, khoâng coù gì phaûi laøm vôùi chö Thieân". Naøy caùc Tyû-kheo, chö Thieân cuõng suy nghó nhö sau: "Naøy caùc Asuraø ñaõ ñi ñeán choã aån naùu cuûa nhöõng ngöôøi sôï haõi. Hieän nay chuùng soáng vôùi chuùng noù, khoâng coù gì phaûi laøm vôùi chuùng ta."
7. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, trong khi Tyû-kheo ly duïc... chöùng ñaït vaø an truù sô Thieàn, trong khi aáy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo suy nghó nhö sau: "Vôùi söï ñi ñeán choã aån naùu cuûa sôï haõi, nay ta soáng vôùi töï ngaõ, khoâng coù vieäc gì phaûi laøm vôùi Maøra". Vaø naøy caùc Tyû-kheo, chính AÙc ma cuõng suy nghó nhö sau: "Vôùi söï ñi ñeán choã aån naùu cuûa sôï haõi, Tyû-kheo soáng vôùi töï ngaõ, khoâng coù vieäc gì phaûi laøm vôùi ta".
8. Naøy caùc Tyû-kheo, trong khi vò Tyû-kheo dieät caùc taàm vaø töù... chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù hai... Thieàn thöù ba... Thieàn thöù tö, trong khi aáy naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo suy nghó nhö sau: "Vôùi söï ñi ñeán choã aån naùu cuûa sôï haõi, nay ta soáng vôùi tuï ngaõ, khoâng coù vieäc gì phaûi laøm vôùi Maøra". Vaø naøy caùc Tyû-kheo, chính AÙc ma cuõng suy nghó nhö sau: "Vôùi söï ñi ñeán choã aån naùo cuûa sôï haõi, Tyû-kheo soáng vôùi töï ngaõ, khoâng coù vieäc gì phaûi laøm vôùi ta".
9. Naøy caùc Tyû-kheo, trong khi Tyû-kheo vöôït khoûi caùc saéc töôûng moät caùch hoaøn toaøn, chaám döùt caùc chöôùng ngaïi töôûng, khoâng taùc yù ñeán caùc töôûng sai bieät, bieát raèng: "Hö khoâng laø voâ bieân", chöùng ñaït vaø an truù Khoâng voâ bieân xöù. Naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaäy goïi laø Tyû-kheo naøy laøm AÙc ma muø maét, ñoaïn tuyeät maét cuûa Maøra, khoâng coøn daáu tích, khieán AÙc ma khoâng thaáy ñöôøng ñi loái veà.
10. Naøy caùc Tyû-kheo, trong khi Tyû-kheo vöôït khoûi Khoâng voâ bieân xöù moät caùch hoaøn toaøn, bieát raèng: "Thöùc laø voâ bieân", chöùng ñaït vaø an truù Thöùc voâ bieân xöù... Vöôït khoûi Thöùc voâ bieân xöù moät caùch hoaøn toaøn, bieát raèng: "Khoâng coù vaät gì" chöùng ñaït vaø an truù Voâ sôû höõu xöù... Vöôït khoûi Voâ sôû höõu xöù moät caùch hoaøn toaøn, chöùng ñaït vaø an truù Phi töôûng phi phi töôûng xöù. Trong khi Tyû-kheo vöôït Phi töôûng phi phi töôûng xöù moät caùch hoaøn toaøn, chöùng ñaït vaø an truù Dieät thoï töôûng ñònh; vò aáy thaáy vôùi trí tueä, caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn taän. Naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaäy goïi laø Tyû-kheo naøy laøm AÙc ma muø maét, ñoaïn tuyeät maét cuûa Maøra, khoâng coøn daáu tích, khieán AÙc ma khoâng thaáy ñöôøng ñi loái veà. Vò aáy ñaõ vöôït qua trieàn phöôïc ôû ñôøi.
( IX) (40) Con Voi Lôùn
1. - Naøy caùc Tyû-kheo, khi naøo caùc con voi, caùc con voi caùi, caùc con voi treû, caùc con voi con ñi ñeán tröôùc, ñeán tröôùc choã aên cuûa con voi lôùn ôû röøng caét ñöùt caùc ngoïn coû, thôøi naøy caùc Tyû-kheo, con voi röøng lo aâu, xaáu hoå, nhaøm chaùn. Khi naøo, naøy caùc Tyø kheo, Caùc con voi, caùc con voi caùi, caùc con voi treû, caùc con voi con nhai aên caùc boù caây gaõy, caùc caønh caây taïi choã aên cuûa con voi lôùn ôû röøng, thôøi naøy caùc Tyû-kheo, con voi röøng lo aâu, xaáu hoå, nhaøm chaùn. Khi naøo, naøy caùc Tyû-kheo, caùc con voi , caùc con voi caùi, caùc con voi treû, caùc con voi con ñi tröôùc, ñi tröôùc, xuoáng truõng nöôùc cuûa con voi röøng, duøng voøi quaáy ñoäng, thôøi naøy caùc Tyû-kheo, con voi röøng lo aáu, xaáu hoå, nhaøm chaùn. Khi naøo, naøy caùc Tyû-kheo, caùc con voi caùi böôùc xuoáng truõng nöôùc cuûa con voi röøng, coï xaùt thaân cuûa con voi röøng, thôøi naøy caùc Tyû-kheo, con voi röøng lo aáu, xaáu hoå, nhaøm chaùn.
2. Trong khi aáy, naøy caùc Tyû-kheo, con voi röøng suy nghó nhö sau: "Naøy ta soáng laãn loän vôùi caùc con voi, caùc con voi caùi, caùc con voi treû, caùc con voi con. Ta aên caùc loaïi coû ñaàu ngoïn bò caét ñöùt, chuùng nhai aên caùc boù caây gaõy vaø caùc caønh caây cuûa ta, ta uoáng nöôùc bò vaån ñuïc; khi ta ñi xuoáng truõng nöôùc, caùc con voi caùi ñeán coï xaùt thaân ta. Vaäy ta haõy soáng moät mình, xa rôøi baày voi". Roài sau moät thôøi gian, con voi aáy soáng moät mình, xa rôøi baày voi, aên caùc loaïi coû ñaàu ngoïn khoâng bò caét ñöùt, noù khoâng aên caùc boù caây gaõy, vaø caùc caønh caây, noù uoáng nöôùc khoâng vaån ñuïc, khi böôùc xuoáng truõng nöôùc, caùc con voi caùi khoâng ñi ñeán coï xaùt thaân. Trong khi aáy, naøy caùc Tyû-kheo, con voi röøng suy nghó nhö sau: "Tröôùc ñaây, ta soáng laãn loän vôùi caùc voi, caùc con voi caùi, caùc con voi treû, caùc con voi con. Ta aên caùc loaïi coû ñaàu ngoïn bò caét ñöùt, chuùng aên caùc boù caây gaõy vaø caùc caønh caây cuûa ta, ta uoáng nöôùc bò vaån ñuïc. Khi ta böôùc xuoáng truõng nöôùc, caùc con voi caùi ñeán coï xaùt thaân ta. Nay ta soáng moät mình, xa rôøi baày voi, ta aên caùc loaïi coû ñaàu ngoïn khoâng bò caét ñöùt, chuùng khoâng aên caùc boù caây gaõy, vaø caùc caønh caây cuûa ta. Ta uoáng nöôùc khoâng vaån ñuïc. Khi ta böôùc xuoáng truõng nöôùc, caùc con voi caùi khoâng ñi ñeán coï xaùt thaân ta. Con voi röøng aáy vôùi caùi voøi beû gaãy caønh caây, laáy caønh caây coï xaùt thaân mình, vaø hoan hyû laøm cho nheï bôùt côn ngöùa".
3. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, trong khi Tyû-kheo soáng laãn loän vôùi caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo-ni, nam cö só, nöõ cö só, vôùi vua vaø ñaïi thaàn cuûa vua, vôùi caùc ngoaïi daïo sö vaø ñeä töû cuûa ngoaïi ñaïo, trong khi aáy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo suy nghó nhö sau: "Ta soáng laãn loän vôùi caùc Tyû-kheo vaø Tyû-kheo-ni, caùc nam cö só vaø nöõ cö só, vua vaø caùc ñaïi thaàn cuûa vua, caùc ngoaïi ñaïo sö vaø caùc ñeä töû cuûa ngoaïi ñaïo. Vaäy ta haõy soáng moät mình, xa rôøi hoï", vò aáy soáng taïi truù xöù xa vaéng, ngoâi röøng, goác caây, nuùi non gheành ñaù, hang nuùi, baõi tha ma, röøng cao nguyeân, ngoaøi trôøi, ñoáng rôm. Vò aáy ñi ñeán röøng, ñi ñeán goác caây, ñi ñeán ngoâi nhaø troáng, ngoài kieát-giaø, löng thaúng, an truù nieäm tröôùc maët. Vò aáy sau khi ñoaïn taän tham ôû ñôøi, soáng vôùi taâm ly tham, gaïn loïc taâm khoûi tham. Sau khi ñoaïn taän saân, vò aáy soáng vôùi taâm ly saân, coù loøng thöông töôûng taát caû chuùng sanh vaø loaøi höõu tình, gaïn loïc taâm khoûi saân. Sau khi ñoaïn taän hoân traàm thuïy mieân, vò aáy soáng vôùi taâm ly hoân traàm thuïy mieân, töôûng ñeán aùnh saùng, chaùnh nieäm, tænh giaùc, gaïn loïc taâm khôûi hoàn traàm thuïy mieân. Sau khi ñoaïn taän traïo cöû hoái quaù, vò aáy khoâng coù dao ñoäng, noäi taâm an tònh, gaïn loïc taâm khôûi traïo cöû hoái quaù. Sau khi ñoaïn taän nghi, vò aáy soáng vöôït qua nghi ngôø, khoâng coù nghi ngôø do döï, gaïn loïc taâm khoûi nghi ngôø trong caùc thieän phaùp. Vò aáy sau khi ñoaïn taän naêm trieàn caùi laøm ueá nhieãm taâm, laøm yeáu keùm trí tueä naøy, ly caùc duïc... chöùng ñaït vaø an truù sô Thieàn; vò aáy hoan hyû vì ñaõ ñoái trò ñöôïc côn ngöùa. Sau khi dieät taàm vaø töù... chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù hai... Thieàn thöù ba... chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù tö; vò aáy hoan hyû vì ñaõ ñoái trò ñöôïc côn ngöùa. Vò aáy sau khi vöôït qua caùc saéc töôûng moät caùch hoaøn toaøn, sau khi chaám döùt caùc ñoái ngaïi töôûng, khoâng taùc yù ñeán caùc töôûng sai bieät, bieát raèng: "Hö khoâng laø voâ bieân", chöùng ñaït vaø an truù Khoâng voâ bieân xöù; vò aáy hoan hyû vì ñaõ ñoái trò ñöôïc côn ngöùa. Sau khi vöôït qua Khoâng voâ bieân xöù moät caùch hoaøn toaøn, vò aáy bieát raèng: "Thöùc laø voâ bieân", chöùng ñaït vaøn an truù Thöùc voâ bieân xöù... sau khi vöôït qua Thöùc voâ bieân xöù moät caùch hoaøn toaøn, vò aáy bieát raèng: "Khoâng coù vaät gì", chöùng ñaït vaø an truù Voâ sô höõu xöù... sau khi vöôït qua Voâ sôû höõu xöù moät caùch hoaøn toaøn, chöùng ñaït vaø an truù Phi töôûng phi phi töôûng xöù... sau khi vöôït qua Phi töôûng phi phi töôûng xöù moät caùch hoaøn toaøn, vò aáy chöùng ñaït vaø an truù Dieät thoï töôûng ñònh, sau khi thaáy vôùi trí tueä, caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn taän, vò aáy hoan hyû vì ñaõ ñoái trò ñöôïc côn ngöùa.
(X) (41) Tapussa
1. Nhö vaày toâi nghe:
Moät thôøi, Theá Toân truù ôû giöõa daân chuùng Malla, taïi moät thò traán cuûa daân chuùng Malla teân laø Uruvelakappa. Roài Theá Toân, vaøo buoåi saùng, ñaép y, caàm y baùt, ñi vaøo Uruvelakappa ñeå khaát thöïc. Khaát thöïc ôû Uruvelakappa xong, sau böõa aên, treân con ñöôøng khaát thöïc trôû veà, Theá Toân baûo Toân giaû Ananda, noùi raèng:
- Naøy Ananda, Thaày haõy ôû ñaây, chôø cho Ta vaøo trong röøng Ñaïi Laâm ñeå nghæ ban ngaøy.
- Thöa vaâng, baïch Theá Toân.
Toân giaû Ananda vaâng ñaùp Theá Toân. Theá Toân ñi vaøo röøng Ñaïi Laâm ngoài nghi ban ngaøy taïi moät goác caây.
2. Roài gia chuû Tapussa ñi ñeán Toân giaû Ananda, sau khi ñeán, ñaûnh leã Toân giaû Ananda vaø ngoài xuoáng moät beân. Ngoài xuoáng moät beân, gia chuû Tapussa thöa vôùi Toân giaû Ananda:
- Thöa Toân giaû Ananda, chuùng toâi laø ngöôøi gia chuû, thuï höôûng caùc duïc, vui thích caùc duïc, öa thích caùc duïc, hoan hyû caùc duïc. Ñoái vôùi chuùng toâi, thöa Toân giaû, laø nhöõng gia chuû thuï höôûng caùc duïc, vui thích caùc duïc, hoan hyû caùc duïc, thaät gioáng nhö moät caùi vöïc thaúm cho chuùng toâi laø söï xuaát ly naøy. Tuy vaäy, thöa Toân giaû, chuùng toâi ñöôïc nghe raèng trong Phaùp vaø Luaät naøy, taâm cuûa caùc Tyû-kheo treû tuoåi höùng khôûi trong söï xuaát ly, tònh tính, an truù, giaûi thoaùt, vì thaáy raèng ñaây laø an tònh. Chính ôû nôi ñaây, thöa Toân giaû, laø söï sai khaùc trong Phaùp vaø Luaät naøy giöõa caùc vò Tyû-kheo vaø phaàn ñoâng quaàn chuùng, töùc laø söï xuaát ly naøy.
- Naøy Gia chuû, ñaây laø moät vaán ñeà ñeå noùi chuyeän. Naøy Gia chuû, chuùng ta haõy ñi ñeán yeát kieán Theá Toân, chuùng ta haõy ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, haõy hoûi Theá Toân veà yù nghóa naøy. Theá Toân traû lôøi nhö theá naøo, chuùng ta seõ nhö vaäy thoï trì.
- Thöa vaâng, Toân giaû.
Gia chuû Tapussa vaâng ñaùp Theá Toân Ananda.
3. Roài Toân giaû Ananda cuøng vôùi gia chuû Tapussa ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán... baïch Theá Toân:
- Baïch Theá Toân, gia chuû Tapussa naøy noùi nhö sau: "Thöa Toân giaû Ananda, chuùng toâi laø ngöôøi gia chuû thuï höôûng caùc duïc, vui thích caùc duïc, öa thích caùc duïc, hoan hyû caùc duïc. Ñoái vôùi chuùng toâi, thöa Toân giaû, laø nhöõng gia chuû, thoï höôûng caùc duïc, vui thích caùc duïc, öa thích caùc duïc, hoan hyû caùc duïc, thaät gioáng nhö moät caùi vöïc thaúm cho chuùng toâi laø söï xuaát ly naøy. Tuy vaäy, thöa Toân giaû, chuùng toâi ñöôïc nghe raèng trong Phaùp vaø Luaät naøy, taâm cuûa caùc Tyû-kheo treû tuoåi höùng khôûi trong söï xuaát ly, tònh tín, an truù, giaûi thoaùt, vì ñöôïc thaáy raèng ñaây laø an tònh. Chính ôû nôi ñaây, thöa Toân giaû, laø söï sai khaùc trong Phaùp vaø Luaät naøy giöõa caùc Tyû-kheo vaø phaàn ñoâng quaàn chuùng, töùc laø söï xuaát ly naøy".
4. - Nhö vaäy laø phaûi, naøy Ananda! Nhö vaäy laø phaûi, naøy Ananda! Naøy Ananda, tröôùc khi Ta giaùc ngoä, chöa chöùng ñöôïc Chaùnh Ñaúng Giaùc, coøn laø Boà-taùt, Ta suy nghó nhö sau: "Laønh thay, söï xuaát ly! Laønh thay, soáng vieãn ly". Nhöng taâm cuûa Ta khoâng coù höùng khôûi trong söï xuaát ly aáy, khoâng coù tònh tín, khoâng coù an truù, khoâng coù giaûi thoaùt, daàu Ta coù thaáy "Ñaây laø an tònh". Naøy Ananda, veà vaán ñeà aáy, Ta suy nghó nhö sau: "Do nhaân gì, do duyeân gì, taâm Ta khoâng höùng khôûi trong söï xuaát ly aáy, khoâng coù tònh tín, khoâng coù an truù, khoâng coù giaûi thoaùt, daàu Ta coù thaáy: "Ñaây laø an tònh?". Roài naøy Ananda, Ta suy nghó nhö sau: "Vì Ta khoâng thaáy nguy hieåm trong caùc duïc, vì Ta khoâng laøm cho sung maõn söï nguy hieåm aáy, lôïi ích cuûa xuaát ly chöa ñöôïc chöùng ñaéc, Ta chöa ñöôïc thöôûng thöùc lôïi ích aáy. Do vaäy taâm Ta khoâng höùng khôûi trong xuaát ly aáy, khoâng tònh tín, khoâng an truù, khoâng giaûi thoaùt". Naøy Ananda, veà vaán ñeà aáy, Ta suy nghó nhö sau: Neáu sau khi thaáy nguy hieåm trong caùc duïc, Ta laøm cho sung maõn söï nguy hieåm aáy. Sau khi chöùng ñöôïc lôïi ích trong söï xuaát ly, Ta thöôûng thöùc lôïi ích aáy", thôøi söï kieän naøy xaûy ra: Taâm cuûa Ta coù theå höùng khôûi trong xuaát ly, tònh tín, an truù, giaûi thoaùt, vì Ta coù thaáy: "Ñaây laø an tònh".
Roài naøy Ananda, sau moät thôøi gian, sau khi thaáy söï nguy hieåm trong caùc duïc, Ta laøm cho sung maõn söï nguy hieåm aáy. Sau khi chöùng ñöôïc lôïi ích trong söï xuaát ly, Ta thöôûng thöùc lôïi ích aáy. Vaø naøy Ananda, taâm Ta höùng khôûi trong xuaát ly, tònh tín, an truù, giaûi thoaùt, vì Ta thaáy: "Ñaây laø an tònh". Naøy Ananda, sau moät thôøi gian Ta ly duïc... chöùng ñaït vaø an truù sô Thieàn. Do Ta truù vôùi söï an truù naøy, caùc töôûng taùc yù caâu höõu vôùi duïc vaãn hieän haønh. Nhö vaäy, ñoái vôùi Ta, ñaây laø moät chöùng beänh. Ví nhö, naøy Ananda, ñoái vôùi ngöôøi sung söôùng, ñau khoå coù theå khôûi leân, nhö laø moät chöùng beänh. Cuõng vaäy, caùc töôûng taùc yù caâu höõu vôùi duïc vaãn hieän haønh ôû nôi Ta. Nhö vaäy ñoái vôùi Ta, ñaây laø moät chöùng beänh.
5. Roài naøy Ananda, Ta suy nghó nhö sau: "Vaäy Ta haõy chæ töùc caùc taàm vaø töù... chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù hai". Nhöng taâm cuûa Ta khoâng coù höùng khôûi ñoái vôùi khoâng coù taàm aáy, khoâng coù tònh höùng khôûi ñoái vôùi khoâng coù taàm aáy, khoâng coù tònh tín, khoâng coù an truù, khoâng coù giaûi thoaùt, daàu Ta coù thaáy: "Ñaây laø an tònh". Naøy Ananda, veà vaán ñeà aáy, Ta suy nghó nhö sau: "Do nhaân gì, do duyeân gì, Taâm Ta khoâng höùng khôûi ñoái vôùi khoâng coù taàm aáy, khoâng coù tònh tín, khoâng coù an truù, khoâng coù giaûi thoaùt, daàu Ta coù thaáy: "Ñaây laø an tònh?" Roài Ananda, Ta suy nghó nhö sau: "Vì Ta khoâng thaáy nguy hieåm trong caùc taàm, vì Ta khoâng laøm cho sung maõn söï nguy hieåm aáy, lôïi ích khoâng coù taàm chöa ñöôïc chöùng ñaéc, Ta chöa ñöôïc thöôûng thöùc lôïi ích aáy". Do vaäy, taâm Ta khoâng höùng khôûi ñoái vôùi khoâng coù taàm, khoâng tònh tín, khoâng an truù, khoâng giaûi thoaùt. Naøy Ananda, veà vaán ñeà aáy, Ta suy nghó nhö sau: "Neáu sau khi thaáy nguy hieåm trong caùc taàm, Ta laøm cho sung maõn nguy hieåm aáy. Sau khi chöùng ñöôïc lôïi ích khoâng coù taàm, Ta thöôûng thöùc lôïi ích aáy", thôøi söï kieän naøy xaûy ra: Taâm cuûa Ta coù theå höùng khôûi trong khoâng coù taàm, tònh tín, an truù, giaûi thoaùt, vì Ta thaáy: "Ñaây laø an tònh".
Roài naøy Ananda, sau moät thôøi gian, sau khi thaáy nguy hieåm trong caùc taàm. Ta laøm cho sung maõn nguy hieåm aáy; sau khi chöùng ñöôïc lôïi ích khoâng coù taàm, Ta thöôûng thöùc lôïi ích aáy. Vaø naøy Ananda, taâm Ta höùng khôûi trong khoâng coù taàm, tònh tín, an truù, giaûi thoaùt, vì Ta thaáy: "Ñaây laø an tònh". Naøy Ananda, sau moät thôøi gian Ta dieät taàm vaø töù... chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù hai. Do Ta truù vôùi söï an truù naøy, caùc töôûng taùc yù caâu höõu vôùi taàm vaãn hieän haønh. Nhö vaäy, ñoái vôùi Ta, ñaây laø moät chöùng beänh. Cuõng vaäy, caùc töôûng taùc yù caâu höõu vôùi taàm vaãn hieän haønh ôû nôi Ta. Nhö vaäy ñoái vôùi Ta, ñaây laø moät chöùng beänh.
6. Roài naøy Ananda, Ta suy nghó nhö sau: "Vaäy ta haõy ly hyû... chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù ba. Nhöng naøy Ananda , taâm cuûa Ta khoâng höùng khôûi ñoái vôùi khoâng coù hyû aáy, khoâng coù tònh tín, khoâng coù an truù, khoâng coù giaûi thoaùt, daàu Ta coù thaáy: "Ñaây laø an tònh". Naøy Ananda, veà vaán ñeà aáy, Ta suy nghó nhö sau nhö sau: "Do nhaân gì do duyeân gì, taâm Ta khoâng höùng khôûi ñoái vôùi khoâng coù hyû aáy, khoâng coù tònh tín, khoâng coù an truù, khoâng coù giaûi thoaùt, daàu Ta coù thaáy: "Ñaây laø an tònh?". Roài naøy Ananda, Ta suy nghó nhö sau: "VÌ Ta khoâng thaáy söï nguy hieåm trong hyû, vì Ta khoâng laøm cho sung maõn söï nguy hieåm aáy, lôïi ích khoâng coù hyû chöa ñöôïc chöùng ñaéc. Ta chöa ñöôïc thöôûng thöùc lôïi ích aáy. Do vaäy taâm Ta khoâng höùng khôûi ñoái vôùi khoâng coù hyû aáy, khoâng tònh tín, khoâng coù an truù, khoâng coù giaûi thoaùt". Naøy Ananda, veà vaán ñeà aáy, Ta suy nghó nhö sau: "Neáu sau khi thaáy nguy hieåm trong hyû, Ta laøm cho sung maõn nguy hieåm aáy. Sau khi chöùng ñöôïc lôïi ích trong khoâng coù hyû, Ta thöôûng thöùc ñöôïc lôïi ích trong khoâng coù hyû, Ta thöôûng thöùc lôïi ích aáy", thôøi söï kieän naøy xaûy ra: Taâm cuûa Ta coù theå höùng khôûi trong khoâng coù hyû, tònh tín, an truù, giaûi thoaùt, vì Ta coù thaáy: "Ñaây laø an tònh".
Roài naøy Ananda, sau moät thôøi gian, sau khi thaáy nguy hieåm trong hyû, Ta laøm cho sung maõn söï nguy hieåm aáy; sau khi chöùng ñöôïc lôïi ích trong khoâng coù hyû, Ta thöôûng thöùc lôïi ích aáy. Vaø naøy Ananda, taâm Ta höùng khôûi trong khoâng coù hyû, tònh tín, an truù, giaûi thoaùt, vì Ta thaáy: "Ñaây laø an tònh". Naøy Ananda, sau moät thôøi gian, Ta ly hyû... chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù ba. Do Ta truù vôùi söï an truù naøy, caùc töôûng taùc yù caâu höõu vôùi hyû vaãn hieän haønh. Ñaây ñoái vôùi Ta, ñaây laø moät chöùng beänh. Ví nhö, naøy Ananda, ñoái vôùi ngöôøi sung söôùng, ñau khoå coù theå khôûi leân nhö laø moät chöùng beänh. Cuõng vaäy caùc töôûng, taùc yù caâu höõu vôùi hyû vaãn hieän haønh ôû nôi Ta. Nhö vaäy ñoái vôùi Ta, ñaây laø moät chöùng beänh.
7. Roài naøy Ananda, Ta suy nghó nhö sau: "Vaäy ta haõy ñoaïn laïc, ñoaïn khoå... chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù tö". Nhöng taâm cuûa Ta khoâng coù höùng khôûi ñoái vôùi khoâng khoå, khoâng laïc, khoâng coù tònh tín, khoâng coù an truù, khoâng coù giaûi thoaùt, daàu Ta coù thaáy: "Ñaây laø an tònh". Naøy Ananda, veà vaán ñeà aáy, Ta suy nghó nhö sau nhö sau: "Do nhaân gì do duyeân gì, taâm Ta khoâng höùng khôûi ñoái vôùi khoâng khoå, khoâng laïc, khoâng coù tònh tín, khoâng coù an truù, khoâng coù giaûi thoaùt, daàu Ta coù thaáy: "Ñaây laø an tònh?". Roài naøy Ananda, Ta suy nghó nhö sau: "Vì Ta khoâng thaáy nguy hieåm trong xaû laïc, vì Ta khoâng laøm cho sung maõn söï nguy hieåm aáy. Lôïi ích khoâng khoå, khoâng laïc chöa ñöôïc chöùng ñaéc. Ta chöa ñöôïc thöôûng thöùc lôïi ích aáy. Do vaäy taâm Ta khoâng höùng khôûi ñoái vôùi khoâng khoå, khoâng laïc aáy, khoâng tònh tín, khoâng coù an truù, khoâng giaûi thoaùt". Naøy Ananda, veà vaán ñeà aáy, Ta suy nghó nhö sau: "Neáu sau khi thaáy nguy hieåm trong xaû laïc, Ta laøm cho sung maõn nguy hieåm aáy. Sau khi chöùng ñöôïc lôïi ích trong khoâng khoå, khoâng laïc, Ta thöôûng thöùc söï lôïi ích aáy", thôøi söï kieän naøy xaûy ra: Taâm cuûa Ta coù theå höùng khôûi trong khoâng khoå, khoâng laïc, tònh tín, an truù, giaûi thoaùt, vì Ta coù thaáy: "Ñaây laø an tònh".
Roài naøy Ananda, sau moät thôøi gian, sau khi thaáy nguy hieåm trong xaû laïc, Ta laøm cho sung maõn söï nguy hieåm aáy; sau khi chöùng ñöôïc lôïi ích trong khoâng coù hyû, Ta thöôûng thöùc lôïi ích aáy. Vaø naøy Ananda, taâm Ta höùng khôûi trong khoâng khoå, khoâng laïc, tònh tín, an truù, giaûi thoaùt, vì Ta thaáy: "Ñaây laø an tònh". Naøy Ananda, sau moät thôøi gian, Ta xaû laïc, xaû khoå... chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù tö. Do Ta truù vôùi söï an truù naøy, caùc töôûng taùc yù caâu höõu vôùi xaû laïc vaãn hieän haønh. Nhö vaäy, ñoái vôùi Ta, ñaây laø moät chöùng beänh. Ví nhö, naøy Ananda, ñoái vôùi ngöôøi sung söôùng, ñau khoå coù theå khôûi leân nhö laø moät chöùng beänh. Cuõng vaäy caùc töôûng, taùc yù caâu höõu vôùi hyû vaãn hieän haønh ôû nôi Ta. Nhö vaäy ñoái vôùi Ta, ñaây laø moät chöùng beänh.
8. Roài naøy Auïnanda, Ta suy nghó nhö sau: "Vaäy Ta haõy vöôït qua caùc saéc töôûng moät caùch hoaøn toaøn, chaám döùt caùc ñoái ngaïi töôûng, khoâng taùc yù ñeán caùc töôûng sai bieät, chöùng ñaït vaø an truù Khoâng voâ bieân xöù. Nhöng taâm cuûa Ta khoâng coù höùng khôûi ñoái vôùi Khoâng voâ bieân xöù, khoâng coù tònh tín, khoâng coù an truù, khoâng coù giaûi thoaùt, daàu Ta coù thaáy: "Ñaây laø an tònh". Naøy Ananda, veà vaán ñeà aáy, Ta suy nghó nhö sau nhö sau: "Do nhaân gì do duyeân gì, taâm Ta khoâng höùng khôûi ñoái vôùi Khoâng voâ bieân xöù, khoâng coù tònh tín, khoâng coù an truù, khoâng coù giaûi thoaùt, daàu Ta coù thaáy: "Ñaây laø an tònh?". Roài naøy Ananda, Ta suy nghó nhö sau: "Vì Ta khoâng thaáy söï nguy hieåm trong caùc saéc, Ta khoâng laøm cho sung maõn nguy hieåm aáy, lôïi ích cuûa Khoâng voâ bieân xöù chöa ñöôïc chöùng ñaéc. Ta chöa ñöôïc thöôûng thöùc lôïi ích aáy. Do vaäy taâm Ta khoâng höùng khôûi ñoái vôùi Khoâng voâ bieân xöù, khoâng tònh tín, khoâng an truù, khoâng giaûi thoaùt". Naøy Ananda, veà vaán ñeà aáy, Ta suy nghó nhö sau: "Neáu sau khi thaáy nguy hieåm trong caùc saéc, Ta laøm cho sung maõn nguy hieåm aáy. Sau khi chöùng ñöôïc lôïi ích trong Khoâng voâ bieân xöù, Ta thöôûng thöùc lôïi ích aáy", thôøi söï kieän naøy xaûy ra: Taâm cuûa Ta coù theå höùng khôûi trong Khoâng voâ bieân xöù, tònh tín, an truù, giaûi thoaùt, vì Ta coù thaáy: "Ñaây laø an tònh".
Roài naøy Ananda, sau moät thôøi gian, sau khi thaáy nguy hieåm trong caùc saéc, Ta laøm cho sung maõn nguy hieåm aáy; sau khi chöùng ñöôïc lôïi ích trong Khoâng voâ bieân xöù, Ta thöôûng thöùc lôïi ích aáy. Vaø naøy Ananda, taâm Ta höùng khôûi trong Khoâng voâ bieân xöù, tònh tín, an truù, giaûi thoaùt, vì Ta thaáy: "Ñaây laø an tònh". Naøy Ananda, sau moät thôøi gian, Ta vöôït qua caùc saéc töôûng... chöùng ñaït vaø an truù Khoâng voâ bieân xöù. Do Ta truù vôùi söï an truù naøy, caùc töôûng taùc yù caâu höõu vôùi caùc saéc vaãn hieän haønh. Ñaây ñoái vôùi Ta, ñaây laø moät chöùng beänh. Ví nhö, naøy Ananda, ñoái vôùi ngöôøi sung söôùng, ñau khoå coù theå khôûi leân nhö laø moät chöùng beänh. Cuõng vaäy caùc töôûng, taùc yù caâu höõu vôùi saéc vaãn hieän haønh ôû nôi Ta. Nhö vaäy ñoái vôùi Ta, ñaây laø moät chöùng beänh.
9. Roài naøy Ananda, Ta suy nghó nhö sau: "Vaäy Ta haõy vöôït qua Khoâng voâ bieân xöù moät caùch hoaøn toaøn, bieát raèng: "Thöùc laø voâ bieân", chöùng ñaït vaø an truù Thöùc voâ bieân xöù. Nhöng taâm cuûa Ta khoâng coù höùng khôûi ñoái vôùi Thöùc voâ bieân xöù, khoâng coù tònh tín, khoâng coù an truù, khoâng coù giaûi thoaùt, daàu Ta coù thaáy: "Ñaây laø an tònh". Naøy Ananda, veà vaán ñeà aáy, Ta suy nghó nhö sau : "Do nhaân gì do duyeân gì, taâm Ta khoâng höùng khôûi ñoái vôùi Thöùc voâ bieân xöù, khoâng coù tònh tín, khoâng coù an truù, khoâng coù giaûi thoaùt, daàu Ta coù thaáy: "Ñaây laø an tònh?". Roài naøy Ananda, Ta suy nghó nhö sau: "Vì Ta khoâng thaáy söï nguy hieåm trong Khoâng voâ bieân xöù, vì Ta khoâng laøm cho sung maõn nguy hieåm aáy, lôïi ích cuûa Thöùc voâ bieân xöù chöa ñöôïc chöùng ñaéc. Ta chöa ñöôïc thöôûng thöùc lôïi ích aáy. Do vaäy taâm Ta khoâng höùng khôûi ñoái vôùi Thöùc voâ bieân xöù, khoâng tònh tín, khoâng an truù, khoâng giaûi thoaùt". Naøy Ananda, veà vaán ñeà aáy, Ta suy nghó nhö sau: "Neáu sau khi thaáy nguy hieåm trong Khoâng voâ bieân xöù, Ta laøm cho sung maõn nguy hieåm aáy. Sau khi chöùng ñöôïc lôïi ích trong Thöùc voâ bieân xöù, Ta thöôûng thöùc lôïi ích aáy", thôøi söï kieän naøy xaûy ra: Taâm cuûa Ta coù theå höùng khôûi trong Thöùc voâ bieân xöù, tònh tín, an truù, giaûi thoaùt, vì Ta coù thaáy: "Ñaây laø an tònh".
Roài naøy Ananda, sau moät thôøi gian, sau khi thaáy nguy hieåm trong Khoâng voâ bieân xöù, Ta laøm cho sung maõn nguy hieåm aáy; sau khi chöùng ñöôïc lôïi ích trong Thöùc voâ bieân xöù, Ta thöôûng thöùc lôïi ích aáy. Vaø naøy Ananda, taâm Ta höùng khôûi trong Thöùc voâ bieân xöù, tònh tín, an truù, giaûi thoaùt, vì Ta thaáy: "Ñaây laø an tònh". Naøy Ananda, sau moät thôøi gian, Ta vöôït qua Khoâng voâ bieân xöù... chöùng ñaït vaø an truù Thöùc voâ bieân xöù. Do Ta truù vôùi söï an truù naøy, caùc töôûng taùc yù caâu höõu vôùi Khoâng voâ bieân xöù vaãn hieän haønh. Ñaây ñoái vôùi Ta, ñaây laø moät chöùng beänh. Ví nhö, naøy Ananda, ñoái vôùi ngöôøi sung söôùng, ñau khoå coù theå khôûi leân nhö laø moät chöùng beänh. Cuõng vaäy caùc töôûng, taùc yù caâu höõu vôùi Khoâng voâ bieân xöù vaãn hieän haønh ôû nôi Ta. Nhö vaäy ñoái vôùi Ta, ñaây laø moät chöùng beänh.
10. Roài naøy Ananda, Ta suy nghó nhö sau: "Vaäy Ta haõy vöôït qua Thöùc voâ bieân xöù moät caùch hoaøn toaøn, bieát raèng: "Khoâng coù vaät gì", chöùng ñaït vaø an truù Voâ sôû höõu xöù. Nhöng taâm cuûa Ta khoâng coù höùng khôûi ñoái vôùi Voâ sôû höõu xöù , khoâng coù tònh tín, khoâng coù an truù, khoâng coù giaûi thoaùt, daàu Ta coù thaáy: "Ñaây laø an tònh". Naøy Ananda, veà vaán ñeà aáy, Ta suy nghó nhö sau : "Do nhaân gì do duyeân gì, taâm Ta khoâng höùng khôûi ñoái vôùi Voâ sôû höõu xöù , khoâng coù tònh tín, khoâng coù an truù, khoâng coù giaûi thoaùt, daàu Ta coù thaáy: "Ñaây laø an tònh?". Roài naøy Ananda, Ta suy nghó nhö sau: "Vì Ta khoâng thaáy söï nguy hieåm trong Thöùc voâ bieân xöù, vì Ta khoâng laøm cho sung maõn nguy hieåm aáy, lôïi ích cuûa Voâ sôû höõu xöù chöa ñöôïc chöùng ñaéc. Ta chöa ñöôïc thöôûng thöùc lôïi ích aáy. Do vaäy taâm Ta khoâng höùng khôûi ñoái vôùi Voâ sôû höõu xöù, khoâng tònh tín, khoâng an truù, khoâng giaûi thoaùt". Naøy Ananda, veà vaán ñeà aáy, Ta suy nghó nhö sau: "Neáu sau khi thaáy nguy hieåm trong Thöùc voâ bieân xöù, Ta laøm cho sung maõn nguy hieåm aáy. Sau khi chöùng ñöôïc lôïi ích trong Voâ sôû höõu xöù, Ta thöôûng thöùc lôïi ích aáy", thôøi söï kieän naøy xaûy ra: Taâm cuûa Ta coù theå höùng khôûi trong Voâ sôû höõu xöù, tònh tín, an truù, giaûi thoaùt, vì Ta coù thaáy: "Ñaây laø an tònh".
Roài naøy Ananda, sau moät thôøi gian, sau khi thaáy nguy hieåm trong Thöùc voâ bieân xöù, Ta laøm cho sung maõn nguy hieåm aáy; sau khi chöùng ñöôïc lôïi ích trong Voâ sôû höõu xöù, Ta thöôûng thöùc lôïi ích aáy. Vaø naøy Ananda, taâm Ta höùng khôûi trong Voâ sôû höõu xöù, tònh tín, an truù, giaûi thoaùt, vì Ta thaáy: "Ñaây laø an tònh". Naøy Ananda, sau moät thôøi gian, Ta vöôït qua Thöùc voâ bieân xöù... chöùng ñaït vaø an truù Voâ sôû höõu xöù. Do Ta truù vôùi söï an truù naøy, caùc töôûng taùc yù caâu höõu vôùi caùc Thöùc voâ bieân xöù vaãn hieän haønh, nhö vaäy ñoái vôùi Ta, ñaây laø moät chöùng beänh. Ví nhö, naøy Ananda, ñoái vôùi ngöôøi sung söôùng, ñau khoå coù theå khôûi leân nhö laø moät chöùng beänh. Cuõng vaäy caùc töôûng, taùc yù caâu höõu vôùi Thöùc voâ bieân xöù vaãn hieän haønh ôû nôi Ta. Nhö vaäy ñoái vôùi Ta, ñaây laø moät chöùng beänh.
11. Roài naøy Ananda, Ta suy nghó nhö sau: "Vaäy Ta haõy vöôït qua Voâ sôû höõu xöù moät caùch hoaøn toaøn, chöùng ñaït vaø an truù Phi töôûng phi phi töôûng xöù. Nhöng taâm cuûa Ta khoâng coù höùng khôûi ñoái vôùi Phi töôûng phi phi töôûng xöù, khoâng coù tònh tín, khoâng coù an truù, khoâng coù giaûi thoaùt, daàu Ta coù thaáy: "Ñaây laø an tònh". Naøy Ananda, veà vaán ñeà aáy, Ta suy nghó nhö sau nhö sau: "Do nhaân gì do duyeân gì, taâm Ta khoâng höùng khôûi ñoái vôùi Phi töôûng phi phi töôûng xöù, khoâng coù tònh tín, khoâng coù an truù, khoâng coù giaûi thoaùt, daàu Ta coù thaáy: "Ñaây laø an tònh?". Roài naøy Ananda, Ta suy nghó nhö sau: "Vì Ta khoâng thaáy söï nguy hieåm trong Voâ sôû höõu xöù, vì Ta khoâng laøm cho sung maõn nguy hieåm aáy, lôïi ích cuûa Phi töôûng phi phi töôûng xöù chöa ñöôïc chöùng ñaéc. Ta chöa ñöôïc thöôûng thöùc lôïi ích aáy. Do vaäy taâm Ta khoâng höùng khôûi ñoái vôùi Phi töôûng phi phi töôûng xöù, khoâng tònh tín, khoâng an truù, khoâng giaûi thoaùt". Naøy Ananda, veà vaán ñeà aáy, Ta suy nghó nhö sau: "Neáu sau khi thaáy nguy hieåm trong Voâ sôû höõu xöù, Ta laøm cho sung maõn nguy hieåm aáy. Sau khi chöùng ñöôïc lôïi ích trong Phi töôûng phi phi töôûng xöù, Ta thöôûng thöùc lôïi ích aáy", thôøi söï kieän naøy xaûy ra: Taâm cuûa Ta coù theå höùng khôûi trong Phi töôûng phi phi töôûng xöù, tònh tín, an truù, giaûi thoaùt, vì Ta coù thaáy: "Ñaây laø an tònh".
Roài naøy Ananda, sau moät thôøi gian, sau khi thaáy nguy hieåm trong Voâ sôû höõu xöù, Ta laøm cho sung maõn nguy hieåm aáy; sau khi chöùng ñöôïc lôïi ích trong Phi töôûng phi phi töôûng xöù, Ta thöôûng thöùc lôïi ích aáy. Vaø naøy Ananda, taâm Ta höùng khôûi trong Phi töôûng phi phi töôûng xöù, tònh tín, an truù, giaûi thoaùt, vì Ta thaáy: "Ñaây laø an tònh". Naøy Ananda, sau moät thôøi gian, Ta vöôït qua Voâ sôû höõu xöù moät caùch hoaøn toaøn... chöùng ñaït vaø an truù Phi töôûng phi phi töôûng xöù. Do Ta truù vôùi söï an truù naøy, caùc töôûng taùc yù caâu höõu vôùi caùc Voâ sôû höõu xöù vaãn hieän haønh, nhö vaäy ñoái vôùi Ta, ñaây laø moät chöùng beänh. Ví nhö, naøy Ananda, ñoái vôùi ngöôøi sung söôùng, ñau khoå coù theå khôûi leân nhö laø moät chöùng beänh. Cuõng vaäy caùc töôûng, taùc yù caâu höõu vôùi Voâ sôû höõu xöù vaãn hieän haønh ôû nôi Ta. Nhö vaäy ñoái vôùi Ta, ñaây laø moät chöùng beänh.
12. Roài naøy Ananda, Ta suy nghó nhö sau: "Vaäy Ta haõy vöôït qua Phi töôûng phi phi töôûng xöù moät caùch hoaøn toaøn, chöùng ñaït vaø an truù Dieät thoï töôûng ñònh. Nhöng taâm cuûa Ta khoâng coù höùng khôûi ñoái vôùi Dieät thoï töôûng ñònh, khoâng coù tònh tín, khoâng coù an truù, khoâng coù giaûi thoaùt, daàu Ta coù thaáy: "Ñaây laø an tònh". Naøy Ananda, veà vaán ñeà aáy, Ta suy nghó nhö sau nhö sau: "Do nhaân gì do duyeân gì, taâm Ta khoâng höùng khôûi ñoái vôùi Dieät thoï töôûng ñònh, khoâng coù tònh tín, khoâng coù an truù, khoâng coù giaûi thoaùt, daàu Ta coù thaáy: "Ñaây laø an tònh?". Roài naøy Ananda, Ta suy nghó nhö sau: "Vì Ta khoâng thaáy söï nguy hieåm trong Phi töôûng phi phi töôûng xöù, vì Ta khoâng laøm cho sung maõn nguy hieåm aáy, lôïi ích cuûa Dieät thoï töôûng ñònh chöa ñöôïc chöùng ñaéc. Ta chöa ñöôïc thöôûng thöùc lôïi ích aáy. Do vaäy taâm Ta khoâng höùng khôûi ñoái vôùi Dieät thoï töôûng ñònh, khoâng tònh tín, khoâng an truù, khoâng giaûi thoaùt". Naøy Ananda, veà vaán ñeà aáy, Ta suy nghó nhö sau: "Neáu sau khi thaáy nguy hieåm trong Phi töôûng phi phi töôûng xöù, Ta laøm cho sung maõn nguy hieåm aáy. Sau khi chöùng ñöôïc lôïi ích trong Dieät thoï töôûng ñònh, Ta thöôûng thöùc lôïi ích aáy", thôøi söï kieän naøy xaûy ra: Taâm cuûa Ta coù theå höùng khôûi trong Dieät thoï töôûng ñònh, tònh tín, an truù, giaûi thoaùt, vì Ta coù thaáy: "Ñaây laø an tònh".
Roài naøy Ananda, sau moät thôøi gian, sau khi thaáy nguy hieåm trong Phi töôûng phi phi töôûng xöù, Ta laøm cho sung maõn söï nguy hieåm aáy; sau khi chöùng ñöôïc lôïi ích trong Dieät thoï töôûng ñònh, Ta thöôûng thöùc lôïi ích aáy. Vaø naøy Ananda, taâm Ta höùng khôûi trong Dieät thoï töôûng ñònh, tònh tín, an truù, giaûi thoaùt, vì Ta thaáy: "Ñaây laø an tònh". Naøy Ananda, sau moät thôøi gian, Ta vöôït qua Phi töôûng phi phi töôûng xöù... chöùng ñaït vaø an truù Dieät thoï töôûng ñònh, ta thaáy vôùi trí tueä vaø caùc laäu hoaëc ñi ñeán ñoaïn dieät.
13. Cho ñeán khi naøo, naøy Ananda, chín thöù ñeä truù Thieàn chöùng naøy chöa ñöôïc Ta thuaän thöù nghòch thöù chöùng ñaït vaø xuaát khôûi, thôøi naøy Ananda, trong theá giôùi, vôùi Thieân giôùi, Ma giôùi, Phaïm thieân giôùi, vôùi quaàn chuùng Sa-moân vaø Baø-la-moân, chö Thieân vaø loaøi Ngöôøi, Ta chöa xaùc chöùng raèng ta ñaõ chöùng Chaùnh Ñaúng Chaùnh giaùc. Cho ñeán khi naøo, naøy Ananda, chín thöù ñeä truù Thieàn chöùng naøy ñaõ ñöôïc Ta thuaän thöù nghòch thöù chöùng ñaït vaø xuaát khôûi, thôøi naøy Ananda, trong theá giôùi naøy, vôùi Thieân giôùi, Ma giôùi, Phaïm thieân giôùi, vôùi quaàn chuùng Sa-moân vaø Baø-la-moân, chö Thieân vaø loaøi Ngöôøi, cho ñeán khi aáy, Ta môùi xaùc chöùng raèng Ta ñaõ chöùng ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Tri vaø Kieán khôûi leân nôi Ta. Ta bieát raèng: "Baát ñoäng laø taâm giaûi thoaùt cuûa Ta. Ñaây laø ñôøi soáng cuoái cuøng, nay khoâng coøn taùi sanh nöõa".
V. Phaåm Pancala
(I) (42) Pancalacanda
1. Nhö vaày toâi nghe:
Moät thôøi Toân giaû Ananda truù ôû Kosambi, taïi khu vöôøn Ghosita. Roài Toân giaû Udaøyi ñi ñeán Toân giaû Ananda, sau khi ñeán, noùi leân vôùi Toân giaû Ananda nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm, sau khi noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm thaân höõu, lieàn ngoài xuoáng moät beân. Ngoài xuoáng moät beân, Toân giaû Udaøyi noùi vôùi Toân giaû Ananda:
- Thöa Hieàn giaû, lôøi naøy ñöôïc Thieân töû Pancaølacanda noùi nhö sau:
"Baäc thieän trí tìm ñöôïc,Thöa Hieàn giaû, theá naøo laø trieàn phöôïc? Theá naøo laø giaûi thoaùt khoûi trieàn phöôïc ñöôïc Theá Toân noùi ñeán?
Giaûi thoaùt trong trieàn phöôïc,
Vò giaùc tænh vôùi Thieàn,
Baäc giaùc giaû Maâu-ni,
Baäc töø boû, khoâng chaáp
Baäc anh huøng aån só."2. - Naøy Hieàn giaû, naêm duïc tröôûng döôõng naøy ñöôïc Theá Toân goïi laø trieàn phöôïc. Theá naøo laø naêm?
Caùc saéc do maét nhaän thöùc, khaû laïc, khaû hyû, khaû yù, khaû aùi, lieân heä ñeán duïc, haáp daãn; caùc tieáng do tai nhaän thöùc... caùc höông do muõi nhaän thöùc... caùc vò do löôõi nhaän thöùc... caùc xuùc do thaân nhaän thöùc, khaû laïc, khaû hyû, khaû yù, khaû aùi, lieân heä ñeán duïc, haáp daãn.
Naøy Hieàn giaû, naêm duïc tröôûng döôõng naøy laø trieàn phöôïc, ñöôïc Theá Toân noùi ñeán.
3. ÔÛ ñaây, naøy Hieàn giaû, vò Tyû-kheo ly caùc duïc... chöùng vaø t ruù sô Thieàn. Cho ñeán nhö vaäy, naøy Hieàn giaû, laø giaûi thoaùt khoûi trieàn phöôïc ñöôïc Theá Toân noùi ñeán vôùi phaùp moân. Nhöng ôû ñaây vaãn coù trieàn phöôïc. Vaø ôû ñaây, trieàn phöôïc aáy laø gì?
Caùi ôû ñaây laø taàm vaø töù chöa dieät. Chính caùi aáy ôû ñaây laø trieàn phöôïc.
4. Laïi nöõa, naøy Hieàn giaû, Tyû-kheo dieät taàm vaø töù... chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù hai. Cho ñeán nhö vaäy, naøy Hieàn giaû, laø giaûi thoaùt khoûi trieàn phöôïc ñöôïc Theá Toân noùi ñeán vôùi phaùp moân. Nhöng ôû ñaây vaãn coù trieàn phöôïc. Vaø ôû ñaây trieàn phöôïc aáy laø gì?
Caùi ôû ñaây laø hyû chöa dieät. Chính caùi aáy ôû ñaây laø trieàn phöôïc.
5. Laïi nöõa, naøy Hieàn giaû, Tyû-kheo ly hyû truù xaû... chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù ba. Cho ñeán nhö vaäy, naøy Hieàn giaû, laø giaûi thoaùt khoûi trieàn phöôïc ñöôïc Theá Toân noùi ñeán vôùi phaùp moân. Nhöng ôû ñaây vaãn coù trieàn phöôïc. Vaø ôû ñaây trieàn phöôïc aáy laø gì?
Caùi ôû ñaây laø xaû laïc chöa dieät. Chính caùi aáy ôû ñaây laø trieàn phöôïc.
6. Laïi nöõa, naøy Hieàn giaû, vò Tyû-kheo ñoaïn laïc... chöùng vaø truù Thieàn thöù tö. Cho ñeán nhö vaäy, naøy Hieàn giaû laø giaûi thoaùt khoûi trieàn phöôïc ñöôïc Theá Toân noùi ñeán vôùi phaùp moân. Nhöng ôû ñaây vaãn coù trieàn phöôïc. Vaø ôû ñaây, trieàn phöôïc aáy laø gì?
Caùi ôû ñaây laø saéc töôûng chöa dieät. Chính caùi aáy ôû ñaây laø trieàn phöôïc.
7. Laïi nöõa, naøy Hieàn giaû, Tyû-kheo vöôït qua caùc saéc töôûng moät caùch hoaøn toaøn, chaám döùt caùc ñoái ngaïi töôûng, khoâng taùc yù ñeán sai bieät töôûng, bieát raèng: "Hö khoâng laø voâ bieân, chöùng ñaït vaø an truù Khoâng voâ bieân xöù. Cho ñeán nhö vaäy, naøy Hieàn giaû laø giaûi thoaùt khoûi trieàn phöôïc ñöôïc Theá Toân noùi ñeán vôùi phaùp moân. Nhöng ôû ñaây vaãn coù trieàn phöôïc. Vaø ôû ñaây, trieàn phöôïc aáy laø gì?
Caùi ôû ñaây laø Khoâng voâ bieân xöù chöa dieät. Chính caùi aáy ôû ñaây laø trieàn phöôïc.
8. Laïi nöõa, naøy Hieàn giaû, Tyû-kheo bieát raèng: "Thöùc laø voâ bieân", vöôït qua Khoâng voâ bieân xöù moät caùch hoaøn toaøn, chöùng ñaït vaø an truù Thöùc voâ bieân xöù. Cho ñeán nhö vaäy, thöa Hieàn giaû laø giaûi thoaùt khoûi trieàn phöôïc ñöôïc Theá Toân noùi ñeán vôùi phaùp moân. Nhöng ôû ñaây vaãn coù trieàn phöôïc. Vaø ôû ñaây, trieàn phöôïc aáy laø gì?
Caùi ôû ñaây laø Thöùc voâ bieân xöù chöa dieät. Chính caùi aáy ôû ñaây laø trieàn phöôïc.
9. Laïi nöõa, thöa Hieàn giaû, Tyû-kheo vöôït Thöùc laø voâ bieân xöù moät caùch hoaøn toaøn, bieát raèng: "Khoâng coù vaät gì", chöùng ñaït vaø an truù Voâ sôû höõu xöù. Cho ñeán nhö vaäy, thöa Hieàn giaû laø giaûi thoaùt khoûi trieàn phöôïc ñöôïc Theá Toân noùi ñeán vôùi phaùp moân. Nhöng ôû ñaây vaãn coù trieàn phöôïc. Vaø ôû ñaây, trieàn phöôïc aáy laø gì?
Caùi ôû ñaây laø Voâ sôû höõu xöù chöa dieät. Chính caùi aáy ôû ñaây laø trieàn phöôïc.
10. Laïi nöõa, naøy Hieàn giaû, Tyû-kheo vöôït qua Voâ sôû höõu xöù moät caùch hoaøn toaøn, chöùng ñaït vaø an truù Phi töôûng phi phi töôûng xöù. Cho ñeán nhö vaäy, thöa Hieàn giaû laø giaûi thoaùt khoûi trieàn phöôïc ñöôïc Theá Toân noùi ñeán vôùi phaùp moân. Nhöng ôû ñaây vaãn coù trieàn phöôïc. Vaø ôû ñaây, trieàn phöôïc aáy laø gì?
Caùi ôû ñaây laø Phi töôûng phi phi töôûng xöù chöa dieät. Chính caùi aáy ôû ñaây laø trieàn phöôïc.
11. Laïi nöõa, thöa Hieàn giaû, Tyû-kheo vöôït qua Phi töôûng phi phi töôûng xöù, chöùng ñaït vaø an truù Dieät thoï töôûng ñònh. Sau khi thaáy vôùi trí tueä, caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn dieät. Cho ñeán nhö vaäy, naøy Hieàn giaû laø giaûi thoaùt khoûi trieàn phöôïc ñöôïc Theá Toân noùi ñeán vôùi phi phaùp moân.
(II) (43) Vò Thaân Chöùng
1. - "Thaân chöùng, thaân chöùng", naøy Hieàn giaû, ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy. Cho ñeán nhö theá naøo, naøy Hieàn giaû, thaân chöùng ñöôïc Theá Toân noùi ñeán?
2. - ÔÛ ñaây, naøy Hieàn giaû, Tyû-kheo ly duïc... chöùng vaø truù Thieàn thöù nhaát. Nhö theá naøo, nhö theá naøo, sau khi caûm xuùc vôùi thaân, vò aáy nhö vaäy, nhö vaäy an truù xöù aáy. Cho ñeán nhö vaäy, naøy Hieàn giaû, thaân chöùng ñöôïc Theá Toân noùi ñeán phaùp moân.
3. - Laïi nöõa, naøy caùc Hieàn giaû, Tyû-kheo dieät taàm vaø töù... Thieàn thöù hai... Thieàn thöù ba... Chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù tö. Nhö theá naøo, nhö theá naøo, sau khi caûm xuùc vôùi thaân, vò aáy nhö vaäy, nhö vaäy an truù xöù aáy. Cho ñeán nhö vaäy, naøy Hieàn giaû, thaân chöùng ñöôïc Theá Toân noùi ñeán phaùp moân.
4. - Laïi nöõa, naøy caùc Hieàn giaû, Tyû-kheo, sau khi vöôït qua caùc saéc töôûng moät caùch hoaøn toaøn, chaám döùt caùc töôûng ñoái ngaïi, khoâng taùc yù ñeán caùc töôûng sai bieät, bieát raèng: "Hö khoâng laø voâ bieân", chöùng ñaït vaø an truù Khoâng voâ bieân xöù. Nhö theá naøo, nhö theá naøo, sau khi caûm xuùc vôùi thaân, vò aáy nhö vaäy, nhö vaäy an truù xöù aáy. Cho ñeán nhö vaäy, naøy Hieàn giaû, thaân chöùng ñöôïc Theá Toân noùi ñeán phaùp moân... (nhö treân) ...
5. - Laïi nöõa, naøy caùc Hieàn giaû, Tyû-kheo, sau khi vöôït qua Phi töôûng phi phi töôûng xöù moät caùch hoaøn toaøn, chöùng ñaït vaø an truù Dieät thoï töôûng ñònh. Nhö theá naøo, nhö theá naøo, sau khi caûm xuùc vôùi thaân, vò aáy nhö vaäy, nhö vaäy an truù xöù aáy. Cho ñeán nhö vaäy, naøy Hieàn giaû, thaân chöùng ñöôïc Theá Toân noùi ñeán phaùp moân.
(III) (44) Tueä Giaûi Thoaùt
1. - "Tueä giaûi thoaùt, tueä giaûi thoaùt", naøy Hieàn giaû, ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy. Cho ñeán nhö theá naøo, naøy Hieàn giaû, tueä giaûi thoaùt ñöôïc Theá Toân noùi ñeán?
2. ÔÛ ñaây, naøy Hieàn giaû, Tyû-kheo ly duïc... chöùng ñaït vaø an truù sô Thieàn; vôùi trí tueä vò aáy roõ bieát. Cho ñeán nhö vaäy, naøy caùc Hieàn giaû, tueä giaûi thoaùt ñöôïc Theá Toân noùi ñeán vôùi phaùp moân... (nhö treân).
3. Laïi nöõa, naøy Hieàn giaû, Tyû-kheo vöôït qua Phi töôûng phi phi töôûng xöù, chöùng ñaït vaø an truù Dieät thoï töôûng ñònh; sau khi thaáy vôùi trí tueä, caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn taän. Vôùi trí tueä, vò aáy roõ bieát. Cho ñeán nhö vaäy, naøy Hieàn giaû, tueä giaûi thoaùt ñöôïc Theá Toân noùi ñeán vôùi phi phaùp moân.
(IV) (45) Giaûi Thoaùt Caû Hai Phaàn
1. - "Giaûi thoaùt caû hai phaàn, giaûi thoaùt caû hai phaàn", naøy Hieàn giaû, ñöôïc noùi ñeán. Cho ñeán nhö theá naøo, naøy Hieàn giaû, giaûi thoaùt caû hai phaàn ñöôïc Theá Toân noùi ñeán?
2. - ÔÛ ñaây, naøy Hieàn giaû, Tyû-kheo ly duïc... chöùng ñaït vaø an truù sô Thieàn. Nhö theá naøo, nhö theá naøo, sau khi caûm xuùc vôùi thaân, vò aáy nhö vaäy, nhö vaäy an truù xöù aáy; vôùi trí tueä, vò aáy roõ bieát. Cho ñeán nhö vaäy, naøy Hieàn giaû, laø giaûi thoaùt caû hai phaàn ñöôïc Theá Toân noùi ñeán vôùi phaùp moân... (nhö treân)...
3. Laïi nöõa, naøy Hieàn giaû, Tyû-kheo vöôït qua Phi töôûng phi phi töôûng xöù, chöùng ñaït vaø an truù Dieät thoï töôûng ñònh; sau khi thaáy vôùi trí tueä, caùc laäu hoaëc ñöôïc dieät tröø. Nhö theá naøo, nhö theá naøo, sau khi caûm xuùc vôùi thaân, vò aáy nhö vaäy, nhö vaäy an truù xöù aáy; vôùi trí tueä, vò aáy roõ bieát. Cho ñeán nhö vaäy, naøy Hieàn giaû, tueä giaûi thoaùt caû hai phaàn ñöôïc Theá Toân noùi ñeán vôùi phi phaùp moân.
(V) (46) Chính Thöïc Mình Thaáy (1)
- "Phaùp laø chính thöïc mình thaáy, phaùp laø thieát thöïc hieän taïi", naøy Hieàn giaû, ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy.
(VI) (47) Chính Thöïc Mình Thaáy (2)
- "Nieát-baøn laø chính thöïc mình thaáy, Nieát-baøn laø chính thöïc mình thaáy", naøy Hieàn giaû, ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy.
(VII) (48) Nieát Baøn
- "Nieát-baøn, Nieát-baøn", naøy Hieàn giaû, ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy.
(VIII) (49) Hoaøn Maõn Nieát Baøn
- "Hoaøn maõn Nieát-baøn, hoaøn maõn Nieát-baøn", naøy Hieàn giaû, ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy.
(IX) (50) Hoaøn Maõn Nieùt Baøn
- "Chi phaàn Nieát-baøn, chi phaàn Nieát-baøn", naøy Hieàn giaû, ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy.
(X) (51) Thieát Thöïc Hieän Taïi Nieát Baøn
1. - "Thieát thöïc hieän taïi Nieát-baøn, Thieát thöïc hieän taïi Nieát-baøn", naøy Hieàn giaû, ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy. Cho ñeán nhö theá naøo, naøy Hieàn giaû, laø thieát thöïc hieän taïi Nieát-baøn ñöôïc Theá Toân noùi ñeán?
2. - ÔÛ ñaây, naøy Hieàn giaû, Tyû-kheo ly duïc... chöùng ñaït vaø an truù sô Thieàn. Cho ñeán nhö vaäy, naøy Hieàn giaû, laø thieát thöïc hieän taïi Nieát-baøn ñöôïc Theá Toân noùi ñeán vôùi phaùp moân.
3. Laïi nöõa, naøy Hieàn giaû, Tyû-kheo sau khi vöôït qua Phi töôûng phi phi töôûng xöù moâót caùch hoaøn toaøn, chöùng ñaït vaø an truù Dieät thoï töôûng ñònh, sau khi thaáy vôùi trí tueä, caùc laäu hoaëc ñöôïc taän. Cho ñeán nhö vaäy, naøy Hieàn giaû, laø thieát thöïc hieän taïi Nieát-baøn ñöôïc Theá Toân noùi ñeán vôùi phi phaùp moân.
VI. Phaåm An OÅn
(I) (52) An OÅn
- "An oån, an oån", naøy Hieàn giaû, ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy.
(II) (53) Ngöôøi Ñaït An OÅn
- "Ngöôøi ñaït an oån, ngöôøi ñaït an oån", naøy Hieàn giaû, ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy.
(III) (54) Baát Töû
- "Baát töû, baát töû", naøy Hieàn giaû, ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy.
(IV) (55) Ngöôøi Ñaït Ñöôïc Baát Töû
- "Ngöôøi ñaït ñöôïc baát töû, ngöôøi ñaït ñöôïc baát töû", naøy Hieàn giaû, ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy.
(V) (56) Voâ UÙy
- "Voâ uùy, voâ uùy", naøy Hieàn giaû, ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy.
(VI) (57) Ngöôøi Ñaït Voâ UÙy
- "Ngöôøi ñaït voâ uùy, ngöôøi ñaït voâ uùy", naøy Hieàn giaû, ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy.
(VII) (58) Khinh An
- "Khinh an, khinh an", naøy Hieàn giaû, ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy.
(VIII) (59) Thöù Ñeä Khinh An
Thöù ñeä khinh an, thöù ñeä khinh an, naøy Hieàn giaû, ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy.
(IX) (60) Ñoaïn Dieät
- "Ñoaïn dieät, ñoaïn dieät", naøy Hieàn giaû, ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy.
(X) (61) Thöù Ñeä Ñoaïn Dieät
1. - "Thöù ñeä ñoaïn dieät, thöù ñeä ñoaïn dieät", naøy Hieàn giaû, ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy. Cho ñeán nhö theá naøo, naøy Hieàn giaû, thöù ñeä ñoaïn dieät ñöôïc Theá Toân noùi ñeán?
2. - ÔÛ ñaây, naøy Hieàn giaû, Tyû-kheo ly duïc... chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù nhaát, ... cho ñeán nhö vaäy, naøy Hieàn giaû, thöù ñeä ñoaïn dieät ñöôïc Theá Toân noùi ñeán vôùi phaùp moân.
3. Laïi nöõa, naøy Hieàn giaû, Tyû-kheo vöôït qua Phi töôûng phi phi töôûng xöù moät caùch hoaøn toaøn, chöùng ñaït vaø an truù Dieät thoï töôûng ñònh; sau khi thaáy vôùi trí tueä, caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn taän. Cho ñeán nhö vaäy, naøy Hieàn giaû laø thöù ñeä ñoaïn dieät ñöôïc Theá Toân noùi ñeán vôùi phi phaùp moân.
(XI) (62) Coù Khaû Naêng
1. - Naøy caùc Tyû-kheo, coù chín phaùp khoâng ñoaïn tröø thì khoâng coù theå chöùng ngoä quaû A-la-haùn. Theá naøo laø chín?
2. Tham saân, si, phaãn noä, hieàm haän, giaû doái, naõo haïi, taät ñoá, xan tham.
Chín phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, khoâng ñoaïn tröø thì khoâng coù theå chöùng ngoä quaû A-la-haùn.
3. Chín phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, ñöôïc ñoaïn tröø thì coù theå chöùng ngoä quaû A-la-haùn. Theá naøo laø chín?
4. Tham, saân, si, phaãn noä, hieàm haän, giaû doái, naõo haïi, taät ñoá, xan tham.
VII. Phaåm Nieäm Xöù
(I) (63) Hoïc Taäp
1. - Naøy caùc Tyû-Kheo, coù naêm phaùp laøm suy yeáu hoïc taäp naøy. Theá naøo laø naêm?
2. Saùt sanh, laáy cuûa khoâng cho, taø haïnh trong caùc duïc, noùi laùo, ñaém say röôïu men, röôïu naáu. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø naêm phaùp laøm suy yeáu hoïc taäp.
3. Naøy caùc Tyû-kheo, ñeå ñoaïn taän naêm phaùp laøm suy yeáu hoïc taäp naøy, Boán nieäm xöù caàn phaûi tu taäp. Theá naøo laø boán?
4. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo truù tuøy quaùn thaân treân thaân, nhieät taâm tænh giaùc, chaùnh nieäm, ñeå nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi. Vò aáy truù tuøy quaùn thoï treân caùc caûm thoï.... truù tuøy quaùn phaùp treân caùc phaùp, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm ñeå nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi.
Naøy caùc Tyû-kheo, ñeå ñoaïn taän naêm phaùp laøm suy yeáu hoïc taäp naøy, Boán nieäm xöù caàn phaûi tu taäp
(II) (64) Trieàn Caùi
1. - Naøy caùc Tyû-kheo, coù naêm trieàn caùi naøy. Theá naøo laø naêm?
2. Duïc tham trieàn caùi, saân trieàn caùi, hoân traàm thuïy mieân trieàn caùi, traïo hoái trieàn caùi, nghi trieàn caùi. Naøy caùc Tyû-kheo, coù naêm trieàn caùi naøy.
3. Naøy caùc Tyû-kheo, ñeå ñoaïn taän naêm trieàn caùi naøy, Boán nieäm xöù caàn phaûi tu taäp. Theá naøo laø boán?
4. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo truù quaùn thaân treân thaân... truù quaùn phaùp treân caùc phaùp, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm ñeå nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi. Naøy caùc Tyû-kheo, ñeå ñoaïn taän naêm trieàn caùi, Boán nieäm xöù caàn phaûi tu taäp
(III) (65) Duïc Tröôûng Döôõng
1.- Naøy caùc Tyû-kheo, coù naêm duïc tröôûng döôõng naøy. Theá naøo laø naêm?
2. Caùc saéc do maét nhaän thöùc, khaû laïc, khaû hyû, khaû yù, khaû aùi, lieân heä ñeán duïc, haáp daãn, caùc tieáng do tai nhaän thöùc khaû laïc... haáp daãn. Naøy caùc Tyû-kheo, coù naêm duïc tröôûng döôõng naøy.
3. Naøy caùc Tyû-kheo, ñeå ñoaïn taän naêm duïc tröôûng döôõng naøy, Boán nieäm xöù naøy phaûi tu taäp.
(IV) (66) Thuû Uaån
1. - Naøy caùc Tyû-kheo coù naêm thuû uaån naøy. Theá naøo laø naêm?
2. Saéc thuû uaån, thoï thuû uaån, töôûng thuû uaån, haønh thuû uaån, thöùc uaån. Naøy caùc Tyû-kheo, coù naêm thuû uaån naøy.
3. Naøy caùc Tyû-kheo, ñeå ñoaïn taän naêm thuø uaån naøy, Boán nieäm xöù caàn phaûi tu taäp. Theá naøo laø boán? .... Boán nieäm xöù caàn phaûi tu taäp
(V) (67) Naêm Haï Phaàn Kieát Söû
1. - Naøy caùc Tyû-kheo coù naêm haï phaàn kieát söû naøy. Theá naøo laø naêm?
2. Thaân kieán, nghi, giôùi caám thuû, duïc tham, saân. Naøy caùc Tyû-kheo, coù naêm haï phaàn kieát söû naøy.
3. Naøy caùc Tyû-kheo, ñeå ñoaïn taän taâm haï phaàn kieát söû naøy, Boán nieäm xöù caàn phaûi tu taäp. Theá naøo laø boán? ... Boán nieäm xöù naøy caàn phaûi tu taäp.
(VI) (68) Sanh Thuù
1. - Naøy caùc Tyû-kheo, coù naêm sanh thuù naøy. Theá naøo laø naêm?
2. Ñòa nguïc, loaøi baøng sanh, coõi ngaï quyû, loaøi Ngöôøi, chö Thieân. Naøy caùc Tyû-kheo, coù naêm sanh thuù naøy.
3. Naøy caùc Tyû-kheo, ñeå ñoaïn taän naêm sanh thuù naøy, Boán nieäm xöù caàn phaûi tu taäp. Theá naøo laø boán? ... Boán nieäm xöù naøy caàn phaûi tu taäp.
(VII) (69) Xan Tham
1. - Naøy caùc Tyû-kheo, coù naêm xan tham naøy. Theá naøo laø naêm?
2. Xan tham truù xöù, xan tham gia ñình, xan tham lôïi döôõng, xan tham dung saéc, xan tham phaùp.
3. Naøy caùc Tyû-kheo, ñeå ñoaïn taän naêm xan tham naøy, Boán nieäm xöù caàn phaûi tu taäp. Theá naøo laø boán? ... Boán nieäm xöù naøy caàn phaûi tu taäp.
(VIII) (70) Naêm Thöôïng Phaàn Kieát Söû
1. - Naøy caùc Tyû-kheo, coù naêm thöôïng phaàn kieát söû naøy. Theá naøo laø naêm?
2. Saéc aùi, voâ saéc aùi, maïn, traïo cöû, voâ minh. Naøy caùc Tyû-kheo, coù naêm thöôïng phaàn kieát söû naøy.
3. Naøy caùc Tyû-kheo, ñeå ñoaïn taän naêm thöôïng phaàn kieát söû naøy, caàn phaûi tu taäp Boán nieäm xöù. Theá naøo laø boán? ... Boán nieäm xöù naøy caàn phaûi tu taäp.
(IX) (71) Naêm Taâm Hoang Vu
1. - Coù naêm taâm hoang vu naøy. Theá naøo laø naêm?
Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây vò Tyû-kheo nghi ngôø, do döï, khoâng quyeát ñoaùn, khoâng coù tònh tín ñoái vôùi baäc Ñaïo Sö. Naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo naøo nghi ngôø, do döï, khoâng quyeát ñoaùn, khoâng coù tònh tín ñoái vôùi baäc Ñaïo Sö, Tyû-kheo aáy khoâng höôùng veà noã löïc, haêng haùi, kieân trì vaø tinh taán. Khi taâm cuûa vò aáy khoâng höôùng veà noã löïc, haêng haùi, kieân trì vaø tinh taán, nhö vaäy goïi laø taâm hoang vu thöù nhaát.
2. Naøy caùc Tyû-kheo, laïi nöõa, vò Tyû-kheo nghi ngôø ñoái vôùi Phaùp.... (nhö treân...) ñoái vôùi Taêng... (nhö treân..) ñoái vôùi Hoïc phaùp... töùc giaän ñoái vôùi caùc vò ñoàng Phaïm haïnh, khoâng hoan hyû, taâm dao ñoäng, trôû thaønh hoang vu. Naøy caùc Tyû-kheo, khi moät vò Tyû-kheo phaãn noä ñoái vôùi vò ñoàng Phaïm haïnh, khoâng hoan hyû, taâm dao ñoäng, trôû thaønh hoang vu, Tyû-kheo aáy khoâng höôùng veà noã löïc, haêng haùi, kieân trì vaø tinh thaàn. Nhö vaäy goïi laø taân hoang vu thöù naêm.
3. Naøy caùc Tyû-kheo, ñeå ñoaïn taän naêm taâm hoang vu naøy... Boán nieäm xöù caàn phaûi tu taäp
(X) (72) Taâm Phieàn Tröôïc
1. - Naøy caùc Tyû-kheo, coù naêm trieàn phöôïc naøy. Theá naøo laø naêm?
2. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo taâm khoâng ly tham, khoâng ly duïc, khoâng ly aùi, khoâng ly khao khaùt, khoâng ly nhieät tình, khoâng ly aùi nhieãm ñoái vôùi caùc duïc. Naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo taâm khoâng ly tham, khoâng ly duïc, khoâng ly aùi, khoâng ly khao khaùt, khoâng ly nhieät tình, khoâng ly aùi nhieãm ñoái vôùi caùc duïc, taâm cuûa vò aáy khoâng höôùng veà noã löïc, haêng haùi, kieân trì vaø tinh taán. Taâm cuûa vò naøo khoâng höôùng veà... (nhö treân)... nhö vaäy laø taâm trieàn phöôïc thöù nhaát.
3. Naøy caùc Tyû-kheo, laïi nöûa, Tyû-kheo taâm khoâng ly tham ñoái vôùi thaân... khoâng ly tham ñoái vôùi saéc... aên quaù söùc bao tö coù theå chòu noåi, höôûng thoï sung söôùng veà giöôøng naèm, sung söôùng veà thuïy mieân... Naøy caùc Tyû-kheo, laïi nöõa, Tyû-kheo soáng ñôøi soáng Phaïm haïnh vôùi hy voïng mong ñöôïc thaønh moät loaïi chö Thieân, "Vôùi giôùi naøy, vôùi luaät naøy, vôùi khoå haïnh naøy, hay vôùi Phaïm haïnh naøy, ta seõ trôû thaønh loaïi chö Thieân naøy hay loaïi chö Thieân khaùc". Naøy caùc Tyû-kheo, khi Tyû-kheo soáng ñôøi soáng Phaïm haïnh vôùi hy voïng ñöôïc thaønh moät loaïi chö Thieân, "Vôùi giôùi naøy, vôùi luaät naøy, vôùi khoå haïnh naøy hay vôùi Phaïm haïnh naøy, ta seõ trôû thaønh loaïi chö Thieân naøy hay loaïi chö Thieân khaùc", taâm vò naøy khoâng höôùng veà noã löïc, haêng haùi, kieân trì vaø tinh taàn. Taâm vò naøo... nhö vaäy laø taâm trieàn phöôïc thöù naêm.
4. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø naêm taâm trieàn phöôïc, muoán ñoaïn taän naêm taâm trieàn phöôïc naøy, Boán nieäm xöù naøy caàn phaûi tu taäp.
VIII. Phaåm Chaùnh Caàn
(I-X) (73 - 81) Boán Chaùnh Caàn
(Gioáng nhö phaåm Boán nieäm xöù tröôùc, chi khaùc ôû ñaây Boán chaùnh caàn theá cho Boán nieäm xöù ôû treân, vaø Boán chaùnh caàn ñöôïc dieãn taû nhö sau).Theá naøo laø boán?- ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, vôùi muïc ñích khieán cho caùc aùc, baát thieän phaùp töø tröôùc chöa sanh khoâng cho sanh khôûi, khôûi leân yù muoán coá gaéng, tinh taán, saùch taâm, trì taâm. Vôùi muïc ñích khieán cho caùc aùc, baát thieän phaùp ñaõ sanh ra ñöôïc tröø dieät khôûi leân yù muoán coá gaéng.... trì taâm. Vôùi muïc ñích khieán cho caùc thieän phaùp ñaõ ñöôïc sanh coù theå duy trì, khoâng coù muø môø, ñöôïc taêng tröôûng, ñöôïc quaûng ñaïi, ñöôïc tu taäp, ñöôïc vieân maõn, khôûi leân yù muoán coá gaéng, tinh taán, saùch taâm, trì taâm.
IX. Phaåm Boán Nhö Y Ù Tuùc
(I-X) (82 - 92) Boán Nhö Y Ù Tuùc
(Gioáng nhö phaåm Boán nieäm xöù tröôùc, chæ khaùc ôû ñaây Boán nhö yù tuùc theá cho Boán nieäm xöù ôû treân, vaø Boán nhö yù tuùc ñöôïc dieãn taû nhö sau).Theá naøo laø boán?- ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo tu taäp nhö yù tuùc caâu höõu vôùi Ñuïc ñònh tinh caàn haønh.... caâu höõu vôùi Tinh taán ñònh tinh caàn haønh,... caâu höõu vôùi Taâm ñònh tinh caàn haønh,... caâu höõu vôùi Tö duy ñònh tinh caàn haønh.
X. Phaåm Tham
(I) (93) Thaéng Tri Tham
1. - Naøy caùc Tyû-kheo, ñeå thaéng tri tham, chín phaùp caàn phaûi tu taäp. Theá naøo laø chín?
2. Töôûng baát tònh, töôûng cheát, töôûng yeåm ly ñoái vôùi caùc moùn aên, töôûng khoâng vui thích ñoái vôùi taát caû theá giôùi, töôûng voâ thöôøng, töôûng khoå treân voâ thöôøng, töôûng voâ ngaõ treân khoå, töôûng ñoaïn taän, töôûng ly tham.
Naøy caùc Tyû-kheo, ñeå thaéng tri tham, chín phaùp naøy caàn phaûi tu taäp.
(II) (94) Thaéng Tri Tham
1. - Naøy caùc Tyû-kheo, ñeå thaéng tri tham, chín phaùp caàn phaûi tu taäp. Theá naøo laø chín?
2. Sô Thieàn, Thieàn thöù hai, thieàn thöù ba, Thieàn thöù tö, Khoâng voâ bieân xöù, Thöùc voâ bieân xöù, Voâ sôû höõu xöù, Phi töông phi phi töôûng xöù, Dieät thoï töôûng ñònh.
Naøy caùc Tyû-kheo, ñeå thaéng tri tham, chín phaùp naøy caàn phaûi tu taäp.
(III) (95 - 100) Lieãu Tri Tham
1. - Naøy caùc Tyû-kheo, ñeå lieãu tri tham... ñeå dieät taän... ñeå ñoaïn taän... ñeå tröø dieät... ñeå ly tham... ñeå ñoaïn dieät... ñeå tröø khöû... ñeå töø boû, chín phaùp naøy caàn phaûi tu taäp.
2. Ñeå lieãu tri saân... si, phaãn noä, hieàm haän, giaû doái, naõo haïi, taät ñoá, xan tham, man traù, phaûn boäi, ngoan coá, boàng boät, maïn, taêng thöôïng maïn, kieâu, phoùng daät... ñeå thaéng tri... ñeå lieãu tri... ñeå dieät taän...ñeå ñoaïn dieät... ñeå tröø dieät... ñeå ly tham... ñeå ñoaïn dieät... ñeå tröø khöû... ñeå töø boû, chín phaùp naøy caàn phaûi tu taäp.
Theá Toân thuyeát nhö vaäy, caùc Tyû-kheo aáy hoan hyû tín thoï lôøi Theá Toân daïy.
-ooOoo-
Muïc Luïc caùc Chöông: 01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07 | 08 | 09 | 10 | 11 | Giôùi thieäu