Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Trang Chuû] [ Index Vieät ] [Index Pali]
Trung Boä Kinh
Majjhima Nikaya5. Kinh Khoâng ueá nhieãm
(Anangana sutta)
Nhö vaày toâi nghe.
Moät thôøi Theá Toân ôû Savatthi (Xaù-veä), taïi Jetavana (Kyø-ñaø Laâm), vöôøn oâng Anathapindika (Caáp Coâ Ñoäc). ÔÛ taïi ñaây, Toân giaû Sariputta (Xaù-lôïi-phaát) goïi caùc Tyû-kheo. "Chö Hieàn Tyû-kheo". --"Thöa Hieàn giaû", caùc Tyû-kheo aáy vaâng ñaùp Toân giaû Sariputta. Toân giaû Sariputta noùi nhö sau:
-- Naøy chö Hieàn, ôû ñôøi coù boán haïng ngöôøi. Theá naøo laø boán? Chö Hieàn, ôû ñaây, coù haïng ngöôøi coù caáu ueá, nhöng khoâng nhö thaät tueä tri: "Noäi thaân ta coù caáu ueá". Laïi nöõa chö Hieàn, ôû ñaây, coù haïng ngöôøi coù caáu ueá, vaø nhö thaät tueä tri: "Noäi thaân ta coù caáu ueá". Laïi nöõa chö Hieàn, ôû ñaây coù haïng ngöôøi khoâng coù caáu ueá, nhöng khoâng nhö thaät tueä tri: "Noäi thaân ta khoâng coù caáu ueá". Laïi nöõa, chö Hieàn, ôû ñaây, coù haïng ngöôøi khoâng coù caáu ueá vaø nhö thaät tueä tri: "Noäi thaân ta khoâng coù caáu ueá".
Chö Hieàn, ôû ñaây, haïng ngöôøi coù caáu ueá nhöng khoâng nhö thaät tueä tri: "Noäi thaân ta coù caáu ueá". Trong hai haïng ngöôøi coù caáu ueá, haïng ngöôøi naøy vì vaäy ñöôïc goïi laø haïng ngöôøi haï lieät. Chö Hieàn, ôû ñaây, haïng ngöôøi coù caáu ueá vaø nhö thaät tueä tri: "Noäi thaân ta coù caáu ueá". Trong hai haïng ngöôøi coù caáu ueá, haïng ngöôøi naøy vì vaäy ñöôïc goïi laø haïng ngöôøi öu thaéng.
Chö Hieàn, ôû ñaây, coù haïng ngöôøi khoâng coù caáu ueá nhöng khoâng nhö thaät tueä tri: "Noäi thaân ta khoâng coù caáu ueá". Trong hai haïng ngöôøi khoâng coù caáu ueá, haïng ngöôøi naøy vì vaäy ñöôïc goïi laø haïng ngöôøi haï lieät. Chö Hieàn, ôû ñaây, haïng ngöôøi khoâng coù caáu ueá vaø nhö thaät tueä tri: "Noäi thaân ta khoâng coù caáu ueá". Trong hai haïng ngöôøi khoâng coù caáu ueá, haïng ngöôøi naøy vì vaäy ñöôïc goïi laø haïng ngöôøi öu thaéng.
Ñöôïc noùi nhö vaäy, Toân giaû Mahamoggallana (Ñaïi Muïc-kieàn-lieân) noùi vôùi Toân giaû Sariputta nhö sau:
-- Toân giaû Sariputta, do nhaân gì, do duyeân gì, trong hai haïng ngöôøi coù caáu ueá naøy, moät haïng ngöôøi ñöôïc goïi laø haï lieät, moät haïng ngöôøi ñöôïc goïi laø öu thaéng? Toân giaû Sariputta, do nhaân gì, do duyeân gì trong hai haïng ngöôøi khoâng coù caáu ueá naøy, moät haïng ngöôøi ñöôïc goïi laø haï lieät, moät haïng ngöôøi ñöôïc goïi laø öu thaéng?
-- ÔÛ ñaây, Hieàn giaû, haïng ngöôøi coù caáu ueá nhöng khoâng nhö thaät tueä tri: "Noäi thaân ta coù caáu ueá". Vôùi ngöôøi naøy, coù theå chôø ñôïi nhö sau: "Ngöôøi naøy seõ khoâng khôûi leân öôùc muoán, seõ khoâng coá gaéng, seõ khoâng tinh taán ñeå dieät tröø caáu ueá aáy. Ngöôøi naøy seõ töø traàn, trong khi coøn coù tham, coøn coù saân, coøn coù si, trong khi coøn caáu ueá, trong khi taâm coøn oâ nhieãm". Naøy Hieàn giaû, gioáng nhö moät caùi baùt baèng ñoàng, mang töø chôï veà hay mang töø nhaø thôï reøn veà, phuû ñaày buïi baëm, vaø ngöôøi chuû caùi baùt aáy khoâng duøng ñeán, khoâng lau chuøi vaø quaêng caùi baùt aáy vaøo choã ñaày buïi baëm. Naøy Hieàn giaû, nhö vaäy caùi baùt aáy, sau moät thôøi gian caøng oâ nhieãm hôn, caøng ñaày buïi baëm hôn.
-- Naøy Hieàn giaû, söï thaät laø vaäy.
-- Naøy Hieàn giaû, nhö vaäy haïng ngöôøi coù caáu ueá nhöng khoâng nhö thaät tueä tri: "Noäi thaân ta coù caáu ueá". Vôùi ngöôøi naøy, coù theå chôø ñôïi nhö sau: "Ngöôøi naøy seõ khoâng khôûi leân öôùc muoán, seõ khoâng coá gaéng, seõ khoâng tinh taán ñeå dieät tröø caáu ueá aáy. Ngöôøi naøy seõ töø traàn, trong khi coøn coù tham, coøn coù saân, coøn coù si, trong khi coøn caáu ueá, trong khi taâm coøn nhieãm".
ÔÛ ñaây, naøy Hieàn giaû, haïng ngöôøi coù caáu ueá, vaø nhö thaät tueä tri: "Noäi thaân ta coù caáu ueá". Vôùi ngöôøi naøy, coù theå chôø ñôïi nhö sau: "Ngöôøi naøy seõ khôûi leân öôùc muoán, seõ coá gaéng, seõ tinh taán ñeå dieät tröø caáu ueá aáy. Ngöôøi naøy seõ töø traàn, trong khi khoâng coøn tham, khoâng coøn saân, khoâng coøn si, trong khi khoâng coøn caáu ueá, trong khi taâm khoâng coøn oâ nhieãm". Naøy Hieàn giaû, gioáng nhö caùi baùt baèng ñoàng, mang töø chôï veà hay mang töø nhaø thôï reøn veà, phuû ñaày buïi baëm, vaø ngöôøi chuû caùi baùt aáy duøng ñeán, lau chuøi vaø khoâng quaêng caùi baùt aáy vaøo choã ñaày buïi baëm. Naøy Hieàn giaû, nhö vaäy caùi baùt aáy, sau moät thôøi gian ñöôïc thanh tònh hôn, ñöôïc saïch seõ hôn.
-- Naøy Hieàn giaû, söï thaät laø vaäy.
-- Naøy Hieàn giaû, nhö vaäy haïng ngöôøi coù caáu ueá vaø nhö thaät tueä tri: "Noäi thaân ta coù caáu ueá". Vôùi haïng ngöôøi naøy, coù theå chôø ñôïi nhö sau: "Ngöôøi naøy seõ khôûi leân öôùc muoán, seõ coá gaéng, seõ tinh taán, ñeå dieät tröø caáu ueá aáy. Ngöôøi naøy seõ töø traàn, trong khi khoâng coøn tham, khoâng coøn saân, khoâng coøn si, trong khi khoâng coøn caáu ueá, trong khi taâm khoâng coøn oâ nhieãm".
ÔÛ ñaây, naøy Hieàn giaû, haïng ngöôøi khoâng coù caáu ueá nhöng khoâng nhö thaät tueä tri: "Noäi thaân ta khoâng coù caáu ueá". Vôùi ngöôøi naøy, coù theå chôø ñôïi nhö sau: "Ngöôøi naøy seõ tö nieäm tònh töôùng. Do tö nieäm tònh töôùng, tham seõ laøm oâ nhieãm taâm cuûa ngöôøi naøy. Ngöôøi naøy seõ töø traàn, trong khi coøn coù tham, coøn coù saân, coøn coù si, trong khi coøn caáu ueá, trong khi taâm coøn oâ nhieãm". Naøy Hieàn giaû, gioáng nhö moät caùi baùt baèng ñoàng, mang töø chôï veà hay mang töø nhaø thôï reøn veà, thanh tònh vaø saïch seõ. Vaø ngöôøi chuû caùi baùt aáy khoâng duøng ñeán, khoâng lau chuøi vaø quaêng caùi baùt aáy vaøo choã ñaày buïi baëm. Naøy Hieàn giaû, nhö vaäy caùi baùt aáy, sau moät thôøi gian, caøng oâ nhieãm hôn, caøng buïi baëm hôn.
-- Naøy Hieàn giaû, söï thaät laø vaäy.
-- Naøy Hieàn giaû, nhö vaäy haïng ngöôøi khoâng coù caáu ueá nhöng khoâng nhö thaät tueä tri: "Noäi thaân ta khoâng coù caáu ueá". Vôùi ngöôøi naøy coù theå chôø ñôïi sau: "Ngöôøi naøy seõ tö nieäm tònh töôùng. Do tö nieäm tònh töôùng, tham seõ laøm oâ nhieãm taâm cuûa ngöôøi naøy. Ngöôøi naøy seõ töø traàn trong khi coøn coù tham, coøn coù saân, coøn coù si, trong khi coøn caáu ueá, trong khi taâm coøn oâ nhieãm".
ÔÛ ñaây, naøy Hieàn giaû, haïng ngöôøi khoâng coù caáu ueá vaø nhö thaät tueä tri: "Noäi thaân ta khoâng coù caáu ueá". Vôùi ngöôøi naøy coù theå chôø ñôïi nhö sau: "Ngöôøi naøy seõ khoâng tö nieäm tònh töôùng. Do khoâng tö nieäm tònh töôùng, tham seõ khoâng laøm oâ nhieãm taâm cuûa ngöôøi naøy. Ngöôøi naøy seõ töø traàn, trong khi khoâng coù tham, khoâng coù saân, khoâng coù si, trong khi khoâng coøn caáu ueá, trong khi taâm khoâng coøn oâ nhieãm". Naøy Hieàn giaû, gioáng nhö moät caùi baùt baèng ñoàng, mang töø chôï veà hay mang töø nhaø thôï reøn veà, thanh tònh vaø saïch seõ vaø ngöôøi chuû caùi baùt aáy duøng ñeán, lau chuøi vaø khoâng quaêng caùi baùt aáy vaøo choã ñaày buïi baëm. Naøy Hieàn giaû, nhö vaäy caùi baùt aáy, sau moät thôøi gian, caøng ñöôïc thanh tònh hôn, caøng ñöôïc saïch seõ hôn.
-- Naøy Hieàn giaû, söï thaät laø vaäy.
-- Naøy Hieàn giaû, nhö vaäy haïng ngöôøi khoâng coù caáu ueá, vaø nhö thaät tueä tri: "Noäi thaân ta khoâng coù caáu ueá". Vôùi ngöôøi naøy coù theå chôø ñôïi nhö sau: "Ngöôøi naøy seõ khoâng tö nieäm tònh töôùng. Do khoâng tö nieäm tònh töôùng, tham seõ khoâng laøm oâ nhieãm taâm ngöôøi naøy. Ngöôøi naøy seõ töø traàn, khoâng coù tham, khoâng coù saân, khoâng coù si, khoâng coøn caáu ueá, taâm khoâng coøn oâ nhieãm".
Naøy Hieàn giaû Moggallana, do nhaân naøy, do duyeân naøy, trong hai ngöôøi coù caáu ueá naøy, moät ngöôøi ñöôïc goïi laø haï lieät, moät ngöôøi ñöôïc goïi laø öu thaéng. Naøy Hieàn giaû Moggallana, do nhaân naøy, do duyeân naøy, trong hai ngöôøi naøy khoâng coù caáu ueá, moät ngöôøi ñöôïc goïi laø haï lieät, moät ngöôøi ñöôïc goïi laø öu thaéng.
-- Naøy Hieàn giaû, caáu ueá goïi laø caáu ueá, danh töø gì laø ñoàng nghóa caùi goïi laø caáu ueá?
-- Naøy Hieàn giaû, caùc aùc baát thieän phaùp, caûnh giôùi cuûa duïc laø ñoàng nghóa caùi goïi laø caáu ueá.
Naøy Hieàn giaû, söï tình naøy xaûy ra, ôû ñaây, moät Tyû-kheo coù theå khôûi leân yù muoán nhö sau: "Neáu ta coù phaïm giôùi toäi, mong raèng caùc Tyû-kheo chôù coù bieát veà ta raèng laø ñaõ phaïm giôùi toäi". Naøy Hieàn giaû, söï tình naøy coù theå xaûy ra: caùc Tyû-kheo coù theå bieát ñöôïc caùc Tyû-kheo aáy ñaõ phaïm giôùi toäi. Tyû-kheo naøy nghó raèng: "Caùc Tyû-kheo ñaõ bieát ñöôïc ta ñaõ phaïm giôùi toäi". Do ñoù, vò naøy trôû thaønh phaãn noä vaø baát maõn. Phaãn noä vaø baát maõn, caû hai thuoäc veà caáu ueá.
Naøy Hieàn giaû, söï tình naøy xaûy ra, ôû ñaây, moät Tyû-kheo coù theå khôûi leân yù muoán nhö sau: "Neáu ta coù phaïm giôùi toäi, mong raèng caùc Tyû-kheo haõy quôû traùch ta ôû choã kín ñaùo, khoâng phaûi ôû giöõa Taêng chuùng". Naøy Hieàn giaû, söï tình naøy coù theå xaûy ra: caùc Tyû-kheo quôû traùch Tyû-kheo aáy ôû giöõa Taêng chuùng, khoâng phaûi ôû choã kín ñaùo. Tyû-kheo naøy nghó raèng: "Caùc Tyû-kheo quôû traùch ta ôû giöõa Taêng chuùng, khoâng phaûi ôû choã kín ñaùo". Do ñoù vò naøy trôû thaønh phaãn noä vaø baát maõn. Naøy Hieàn giaû, phaãn noä, vaø baát maõn, caû hai thuoäc veà caáu ueá.
Naøy Hieàn giaû, söï tình naøy xaûy ra, ôû ñaây, moät Tyû-kheo coù theå khôûi leân yù muoán nhö sau: "Neáu ta coù phaïm giôùi toäi, mong raèng moät Tyû-kheo ñoàng ñaúng haõy quôû traùch ta, chôù khoâng phaûi moät vò khoâng ñoàng ñaúng". Naøy Hieàn giaû, söï tình naøy coù theå xaûy ra: moät Tyû-kheo khoâng ñoàng ñaúng quôû traùch Tyû-kheo aáy, khoâng phaûi moät Tyû-kheo ñoàng ñaúng. Tyû-kheo naøy nghó raèng: "Moät Tyû-kheo khoâng ñoàng ñaúng quôû traùch ta, khoâng phaûi moät Tyû-kheo ñoàng ñaúng". Do ñoù vò naøy trôû thaønh phaãn noä vaø baát maõn. Naøy Hieàn giaû, phaãn noä vaø baát maõn, caû hai thuoäc veà caáu ueá.
Naøy Hieàn giaû, söï tình naøy xaûy ra, ôû ñaây, moät Tyû-kheo coù theå khôûi leân yù muoán nhö sau: "Mong raèng baäc Ñaïo Sö haõy hoûi ta nhieàu laàn trong khi giaûng phaùp cho chuùng Tyû-kheo! Mong raèng baäc Ñaïo Sö khoâng hoûi Tyû-kheo khaùc nhieàu laàn trong khi giaûng phaùp cho chuùng Tyû-kheo!". Naøy Hieàn giaû, söï tình naøy coù theå xaûy ra: baäc Ñaïo Sö hoûi moät Tyû-kheo khaùc nhieàu laàn trong khi giaûng phaùp cho chuùng Tyû-kheo, baäc Ñaïo Sö khoâng hoûi Tyû-kheo aáy nhieàu laàn trong khi giaûng phaùp cho chuùng Tyû-kheo. Tyû-kheo naøy nghó raèng: "Baäc Ñaïo Sö hoûi moät Tyû-kheo khaùc nhieàu laàn trong khi giaûng phaùp cho chuùng Tyû-kheo. Baäc Ñaïo Sö khoâng hoûi ta nhieàu laàn trong khi giaûng phaùp cho chuùng Tyû-kheo". Do ñoù, vò naøy trôû thaønh phaãn noä vaø baát maõn. Naøy Hieàn giaû, phaãn noä vaø baát maõn, caû hai thuoäc veà caáu ueá.
Naøy Hieàn giaû, söï tình naøy xaûy ra, ôû ñaây, moät Tyû-kheo coù theå khôûi leân yù muoán nhö sau: "Mong raèng caùc Tyû-kheo haõy ñeå ta ñi tröôùc trong khi vaøo laøng ñeå duøng côm! Mong raèng caùc Tyû-kheo khoâng ñeå moät Tyû-kheo khaùc ñi tröôùc trong khi vaøo laøng ñeå duøng côm!" Naøy Hieàn giaû, söï tình naøy coù theå xaûy ra: caùc Tyû-kheo ñeå moät Tyû-kheo khaùc ñi tröôùc trong khi vaøo laøng ñeå duøng côm, caùc Tyû-kheo khoâng ñeå Tyû-kheo aáy ñi tröôùc trong khi vaøo laøng ñeå duøng côm. Tyû-kheo naøy nghó raèng: "Caùc Tyû-kheo ñeå moät Tyû-kheo khaùc ñi tröôùc trong khi vaøo laøng ñeå duøng côm, caùc Tyû-kheo khoâng ñeå ta ñi tröôùc trong khi vaøo laøng ñeå duøng côm". Do ñoù vò naøy trôû thaønh phaãn noä vaø baát maõn. Naøy Hieàn giaû, phaãn noä vaø baát maõn, caû hai thuoäc veà caáu ueá.
Naøy Hieàn giaû, söï tình xaûy ra, ôû ñaây, moät Tyû-kheo khôûi leân yù muoán nhö sau: "Mong raèng taïi choã aên, ta ñöôïc choã ngoài toát nhaát, nöôùc uoáng toát nhaát, ñoà aên khaát thöïc toát nhaát! Mong raèng Tyû-kheo khaùc taïi choã aên khoâng ñöôïc choã ngoài toát nhaát, nöôùc uoáng toát nhaát, ñoà aên khaát thöïc toát nhaát!" Naøy Hieàn giaû, söï tình naøy coù theå xaûy ra: moät Tyû-kheo khaùc taïi choã aên ñöôïc choã ngoài toát nhaát, nöôùc uoáng toát nhaát, ñoà aên khaát thöïc toát nhaát; coøn Tyû-kheo aáy taïi choã aên khoâng ñöôïc choã ngoài toát nhaát, nöôùc uoáng toát nhaát, ñoà aên khaát thöïc toát nhaát. Tyû-kheo naøy nghó raèng: "Moät Tyû-kheo khaùc taïi choã aên ñöôïc choã ngoài toát nhaát, nöôùc uoáng toát nhaát, ñoà aên khaát thöïc toát nhaát. Taïi choã aên, ta khoâng ñöôïc choã ngoài toát nhaát, nöôùc uoáng toát nhaát, ñoà aên khaát thöïc toát nhaát". Do ñoù, vò naøy trôû thaønh phaãn noä vaø baát maõn. Naøy Hieàn giaû, phaãn noä vaø baát maõn, caû hai thuoäc veà caáu ueá.
Naøy Hieàn giaû, söï tình naøy xaûy ra, ôû ñaây, moät Tyû-kheo coù theå khôûi leân yù muoán nhö sau: "Mong raèng taïi choã aên sau khi aên xong, ta seõ thuyeát tuøy hyû phaùp, khoâng phaûi Tyû-kheo khaùc taïi choã aên, sau khi aên xong, seõ thuyeát tuøy hyû phaùp!" Naøy Hieàn giaû, söï tình naøy coù theå xaûy ra: moät Tyû-kheo khaùc taïi choã aên, sau khi aên xong, thuyeát tuøy hyû phaùp; Tyû-kheo aáy taïi choã aên, sau khi aên xong, khoâng thuyeát tuøy hyû phaùp. Tyû-kheo naøy nghó raèng: "Moät Tyû-kheo khaùc taïi choã aên, sau khi aên xong, thuyeát tuøy hyû phaùp. Ta taïi choã aên, sau khi aên xong, khoâng thuyeát tuøy hyû phaùp". Do ñoù, vò naøy trôû thaønh phaãn noä vaø baát maõn. Naøy Hieàn giaû, phaãn noä vaø baát maõn, caû hai thuoäc veà caáu ueá.
Naøy Hieàn giaû, söï tình naøy xaûy ra, ôû ñaây, moät Tyû-kheo coù theå khôûi leân yù muoán nhö sau: "Mong raèng, ta seõ thuyeát phaùp cho caùc Tyû-kheo tuï taäp taïi ngoâi tònh xaù, chôù khoâng phaûi moät Tyû-kheo khaùc thuyeát phaùp cho caùc Tyû-kheo tuï taäp taïi ngoâi tònh xaù!" Naøy Hieàn giaû, söï tình naøy coù theå xaûy ra: moät Tyû-kheo khaùc thuyeát phaùp cho caùc Tyû-kheo tuï taäp taïi ngoâi tònh xaù; coøn Tyû-kheo aáy khoâng thuyeát phaùp cho caùc Tyû-kheo tuï taäp taïi ngoâi tònh xaù Tyû-kheo naøy nghó raèng: "Moät Tyû-kheo khaùc thuyeát phaùp cho caùc Tyû-kheo tuï taäp taïi ngoâi tònh xaù, coøn ta khoâng thuyeát phaùp cho caùc Tyû-kheo tuï taäp taïi ngoâi tònh xaù". Do ñoù vò naøy trôû thaønh phaãn noä vaø baát maõn. Naøy Hieàn giaû, phaãn noä vaø baát maõn, caû hai thuoäc veà caáu ueá.
Naøy Hieàn giaû, söï tình naøy xaûy ra, ôû ñaây, moät Tyû-kheo coù theå khôûi leân yù muoán nhö sau: "Mong raèng, ta seõ thuyeát phaùp cho caùc Tyû-kheo-ni tuï taäp taïi ngoâi tònh xaù,... (nhö treân)... ta seõ thuyeát phaùp cho caùc Nam cö só... ta seõ thuyeát phaùp cho caùc Nöõ cö só tuï taäp taïi ngoâi tònh xaù, chôù khoâng phaûi moät Tyû-kheo khaùc thuyeát phaùp cho caùc Nöõ cö só tuï taäp taïi ngoâi tònh xaù!" Naøy Hieàn giaû, söï tình naøy coù theå xaûy ra: moät Tyû-kheo khaùc thuyeát phaùp cho caùc Nöõ cö só tuï taäp taïi ngoâi tònh xaù; coøn Tyû-kheo aáy khoâng thuyeát phaùp cho caùc Nöõ cö só tuï taäp taïi ngoâi tònh xaù. Tyû-kheo naøy nghó raèng: "Moät Tyû-kheo khaùc thuyeát phaùp cho caùc Nöõ cö só tuï taäp taïi ngoâi tònh xaù; coøn ta khoâng thuyeát phaùp cho caùc Nöõ cö só tuï taäp taïi ngoâi tònh xaù". Do ñoù, vò naøy trôû thaønh phaãn noä vaø baát maõn. Naøy Hieàn giaû, phaãn noä vaø baát maõn, caû hai thuoäc veà caáu ueá.
Naøy Hieàn giaû, söï tình naøy xaûy ra, ôû ñaây, moät Tyû-kheo coù theå khôûi leân yù muoán nhö sau: "Mong raèng caùc Tyû-kheo cung kính, toân troïng, leã baùi, cuùng döôøng ta; caùc vò Tyû-kheo chôù coù cung kính, toân troïng, leã baùi cuùng döôøng moät Tyû-kheo khaùc!" Naøy Hieàn giaû, söï tình naøy coù theå xaûy ra: caùc Tyû-kheo cung kính, toân troïng leã baùi, cuõng döôøng moät Tyû-kheo khaùc, caùc Tyû-kheo khoâng cung kính, toân troïng, leã baùi, cuùng döôøng Tyû-kheo aáy. Tyû-kheo naøy nghó raèng: "Caùc Tyû-kheo cung kính, toân troïng, leã baùi, cuùng döôøng moät Tyû-kheo khaùc chôù khoâng cung kính, toân troïng, leã baùi, cuùng döôøng ta". Do ñoù vò naøy trôû thaønh phaãn noä vaø baát maõn. Naøy Hieàn giaû, phaãn noä vaø baát maõn, caû hai thuoäc veà caáu ueá.
Naøy Hieàn giaû, söï tình naøy xaûy ra, ôû ñaây, moät Tyû-kheo khôûi leân yù muoán nhö sau: "Mong raèng caùc Tyû-kheo-ni... (nhö treân)... caùc Nam cö só... (nhö treân)... caùc Nöõ cö só cung kính, toân troïng, leã baùi, cuùng döôøng ta. Caùc Nöõ cö só khoâng cung kính, toân troïng, leã baùi, cuùng döôøng moät Tyû-kheo khaùc!" Naøy Hieàn giaû, söï tình naøy coù theå xaûy ra: caùc Nöõ cö só cung kính, toân troïng, leã baùi, cuùng döôøng moät Tyû-kheo khaùc, caùc Nöõ cö só khoâng cung kính, toân troïng, leã baùi, cuùng döôøng Tyû-kheo aáy. Tyû-kheo naøy nghó raèng: "Caùc Nöõ cö só cung kính, toân troïng, leã baùi, cuùng döôøng moät Tyû-kheo khaùc; caùc Nöõ cö só khoâng cung kính, toân troïng, leã baùi, cuùng döôøng ta". Do ñoù vò naøy trôû thaønh phaãn noä vaø baát maõn. Naøy Hieàn giaû, phaãn noä vaø baát maõn, caû hai thuoäc veà caáu ueá.
Naøy Hieàn giaû, söï tình naøy xaûy ra, ôû ñaây, moät Tyû-kheo coù theå khôûi leân yù muoán nhö sau: "Mong raèng ta nhaän ñöôïc caùc y phuïc toái thaéng, Tyû-kheo khaùc khoâng nhaän ñöôïc caùc y phuïc toái thaéng!" Naøy Hieàn giaû, söï tình naøy coù theå xaûy ra: moät Tyû-kheo khaùc nhaän ñöôïc caùc y phuïc toái thaéng, Tyû-kheo aáy khoâng nhaän ñöôïc caùc y phuïc toái thaéng. Tyû-kheo naøy nghó raèng: "Moät Tyû-kheo khaùc nhaän ñöôïc caùc y phuïc toái thaéng; ta khoâng nhaän ñöôïc caùc y phuïc toái thaéng". Do ñoù vò naøy trôû thaønh phaãn noä vaø baát maõn. Naøy Hieàn giaû, phaãn noä vaø baát maõn, caû hai thuoäc veà caáu ueá.
Naøy Hieàn giaû söï tình naøy xaûy ra, ôû ñaây, moät Tyû-kheo coù theå khôûi leân yù muoán nhö sau: "Mong raèng ta nhaän ñöôïc caùc ñoà aên khaát thöïc toái thaéng... (nhö treân)... caùc saøng toïa toái thaéng, caùc döôïc phaåm trò bònh toái thaéng. Tyû-kheo khaùc khoâng nhaän ñöôïc caùc döôïc phaåm trò bònh toái thaéng!" Naøy Hieàn giaû, söï tình naøy coù theå xaûy ra: moät Tyû-kheo khaùc nhaän ñöôïc caùc döôïc phaåm trò bònh toái thaéng, coøn Tyû-kheo aáy khoâng nhaän ñöôïc caùc döôïc phaåm trò bònh toái thaéng". Tyû-kheo naøy nghó raèng: "Moät Tyû-kheo khaùc nhaän ñöôïc caùc döôïc phaåm trò bònh toái thaéng; coøn ta khoâng nhaän ñöôïc caùc döôïc phaåm trò bònh toái thaéng". Do ñoù vò naøy trôû thaønh phaãn noä vaø baát maõn. Naøy Hieàn giaû, phaãn noä vaø baát maõn, caû hai thuoäc veà caáu ueá.
Naøy Hieàn giaû, caùc aùc baát thieän phaùp, caûnh giôùi cuûa duïc naøy laø ñoàng nghóa caùi goïi laø caáu ueá.
Naøy Hieàn giaû, ñoái vôùi Tyû-kheo naøo, caùc aùc, baát thieän phaùp, caûnh giôùi cuûa duïc naøy coøn ñöôïc thaáy vaø nghe laø chöa ñöôïc dieät tröø, neáu Tyû-kheo aáy laø vò soáng trong röøng nuùi, taïi caùc truù xöù xa vaéng, soáng haïnh khaát thöïc, thöù lôùp khaát thöïc töøng nhaø moät, theo haïnh mang phaán taûo y, maëc y phuïc thoâ xaáu, thôøi caùc ñoàng phaïm haïnh khoâng cung kính, toân troïng, leã baùi, cuùng döôøng Tyû-kheo aáy. Vì sao vaäy? Vì caùc baäc Toân giaû naøy coøn ñöôïc thaáy vaø coøn ñöôïc nghe caùc aùc, baát thieän phaùp, caûnh giôùi duïc cuûa Tyû-kheo chöa ñöôïc dieät tröø.
Naøy Hieàn giaû, ví nhö moät baùt baèng ñoàng, mang töø chôï veà hay töø nhaø ngöôøi thôï reøn veà, baùt aáy thanh tònh, saïch seõ. Nhöng ngöôøi chuû cuûa baùt aáy ñöïng ñaày baùt vôùi xaùc raén, xaùc choù hay xaùc ngöôøi, ñaäy laïi vôùi moät caùi baùt ñoàng khaùc roài mang veà haøng chôï laïi. Coù ngöôøi thaáy vaäy beøn hoûi: "Baïn mang caùi gì coù veû ñeïp ñeõ ngon laønh vaäy?" Khi caàm caùi baùt leân, môû ra vaø nhìn vaøo, thì vôùi ngöôøi aáy, khoâng öa thích khôûi leân, söï gheâ tôûm khôûi leân, vaø söï yeám oá khôûi leân. Nhöõng ngöôøi ñoùi coøn chöa muoán aên caùc thöù aáy, huoáng nöõa laø nhöõng ngöôøi ñaõ no.
Naøy Hieàn giaû, ñoái vôùi Tyû-kheo naøo, caùc aùc, baát thieän phaùp, caûnh giôùi cuûa duïc naøy coøn ñöôïc thaáy vaø ñöôïc nghe laø chöa ñöôïc dieät tröø, neáu Tyû-kheo aáy laø vò soáng trong röøng nuùi, taïi caùc truù xöù xa vaéng, soáng haïnh khaát thöïc, thöù lôùp khaát thöïc töøng nhaø moät, theo haïnh mang phaán taûo y, maëc y phuïc thoâ xaáu, thôøi caùc ñoàng phaïm haïnh khoâng cung kính, toân troïng, leã baùi, cuùng döôøng Tyû-kheo aáy. Vì sao vaäy? Vì caùc baäc Toân giaû naøy coøn ñöôïc thaáy vaø coøn ñöôïc nghe caùc aùc, baát thieän phaùp, caûnh giôùi cuûa duïc naøy laø chöa ñöôïc dieät tröø.
Naøy Hieàn giaû, ñoái vôùi Tyû-kheo naøo maø caùc aùc, baát thieän phaùp, caûnh giôùi cuûa duïc naøy ñöôïc thaáy vaø ñöôïc nghe laø ñaõ dieät tröø, neáu Tyû-kheo aáy soáng gaàn laøng maïc, chaáp nhaän bieät thænh thöïc, mang y ngöôøi gia chuû cuùng, thôøi caùc ñoàng phaïm haïnh cung kính, toân troïng, leã baùi, cuùng döôøng vò Tyû-kheo aáy. Vì sao vaäy? Vì caùc baäc Toân giaû naøy ñöôïc thaáy vaø ñöôïc nghe caùc aùc, baát thieän phaùp, caûnh giôùi cuûa duïc cuûa vò Tyû-kheo aáy ñaõ ñöôïc dieät tröø.
Naøy Hieàn giaû, ví nhö moät baùt ñoàng, mang töø haøng chôï veà hay töø nhaø ngöôøi thôï reøn veà, baùt aáy thanh tònh, saïch seõ. Ngöôøi chuû caùi baùt aáy döïng ñaày vôùi gaïo ngon, côm laønh, caùc hoät ñen ñaõ laáy ra, caùc loaïi ñoà aên, ñaäy laïi vôùi moät baùt ñoàng khaùc roài mang veà haøng chôï laïi. Caùc ngöôøi thaáy vaäy beøn hoûi: "Baïn mang caùi gì coù veû ñeïp ñeõ ngon laønh vaäy?" Khi caàm caùi baùt leân, môû ra vaø nhìn vaøo, thì ñoái vôùi ngöôøi aáy, öa thích khôûi leân, söï khoâng gheâ tôûm khôûi leân, söï khoâng yeám oá khôûi leân. Ngöôøi no coøn muoán aên caùc thöù aáy huoáng nöõa laø ngöôøi ñoùi.
Naøy Hieàn giaû, cuõng vaäy, ñoái vôùi vò Tyû-kheo naøo, maø caùc aùc, baát thieän phaùp, caûnh giôùi cuûa duïc naøy ñöôïc thaáy vaø ñöôïc nghe laø ñaõ dieät tröø, neáu Tyû-kheo aáy soáng ôû bieân giôùi gaàn laøng maïc, chaáp nhaän bieät thænh thöïc, mang y ngöôøi gia chuû cuùng, thôøi caùc ñoàng phaïm haïnh cung kính, toân troïng leã baùi cuùng döôøng Tyû-kheo aáy. Vì sao vaäy? Vì caùc baäc Toân giaû naøy ñöôïc thaáy vaø ñöôïc nghe caùc aùc, baát thieän phaùp caûnh giôùi cuûa duïc naøy ñaõ ñöôïc dieät tröø.
Ñöôïc nghe noùi vaäy, Toân giaû Mahamoggallana thöa vôùi Toân giaû Sariputta:
-- Hieàn giaû Sariputta, moät ví duï khôûi leân cho toâi!
-- Hieàn giaû Moggallana, haõy noùi leân ví duï aáy.
-- Hieàn giaû, moät thôøi toâi ôû thaønh Vöông Xaù, taïi Giribbaja. Naøy Hieàn giaû, roài toâi ñaép y vaøo buoåi saùng, mang theo y baùt, vaøo thaønh Vöông Xaù ñeå khaát thöïc. Luùc baáy giôø, Samiti, con moät ngöôøi laøm xe, ñang ñeõo moät vaønh xe, vaø taø maïng ngoaïi ñaïo Panduputta, tröôùc laø con cuûa moät ngöôøi laøm xe, ñang ñöùng moät beân. Roài taø maïng ngoaïi ñaïo Panduputta tröôùc laø con moät ngöôøi laøm xe, khôûi leân yù nghó nhö sau: "Mong raèng Samiti, con ngöôøi thôï xe, haõy ñeõo ñöôøng cong naøy, ñöôøng meùo naøy vaø caùc maét goã naøy, ñeå vaønh xe naøy khoâng coù cong, khoâng coù ñöôøng meùo, khoâng coù maét goã, ñöôïc trôn tru vaø ñöôïc ñaët vaøo trong truïc chính". Naøy Hieàn giaû, taø maïng ngoaïi ñaïo Panduputta, tröôùc laø con moät ngöôøi laøm xe suy nghó nhö theá naøo, thôøi ñuùng nhö vaäy, Samiti, con ngöôøi laøm xe, ñeõo ñöôøng cong naøy, ñöôøng meùo naøy vaø caùc maét goã naøy cuûa vaønh xe aáy. Naøy Hieàn giaû, taø maïng ngoaïi ñaïo Panduputta tröôùc laø con ngöôøi laøm xe, hoan hyû noùi leân lôøi hoan hyû nhö sau: "Hình nhö ngöôøi naøy ñang ñeõo (vaønh xe aáy) nhö laø vôùi taâm cuûa anh ta, anh ta bieát taâm ta vaäy".
Naøy Hieàn giaû, nhöõng ai khoâng coù loøng tin, vì muïc ñích sinh soáng, khoâng phaûi vì loøng tin maø xuaát gia, soáng ñôøi soáng voâ gia ñình, nhöõng vò gian nguïy, xaûo traù, khi cuoáng, traïo cöû, kieâu maïn, dao ñoäng, laém lôøi, taïp thoaïi, khoâng hoä trì caùc caên, khoâng tieát ñoä trong aên uoáng, khoâng chuù taâm caûnh giaùc, khoâng tha thieát vôùi haïnh Sa-moân, khoâng nhieät thaønh toân troïng Phaät phaùp, öa soáng sung tuùc, bieáng nhaùc, daãn ñaàu veà ñoïa laïc, choái boû troïng traùch soáng vieãn ly, giaûi ñaõi khoâng tinh taán, laõng queân khoâng chuù nieäm, khoâng ñònh taâm, taâm taùn loaïn, lieät tueä, ñaàn ñoän. Toân giaû Sariputta vôùi phaùp moân naøy, nhö laø vôùi taâm cuûa Toân giaû, Toân giaû bieát taâm cuûa nhöõng haïng ngöôøi aáy.
Nhöõng keû Thieän nam töû, do loøng tin, xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình; nhöõng vò naøo khoâng gian nguïy, khoâng xaûo traù, khoâng khi cuoáng, khoâng traïo cöû, khoâng kieâu maïn, khoâng dao ñoäng, khoâng laém lôøi, khoâng taïp thoaïi, hoä trì caùc caên, tieát ñoä trong aên uoáng, chuù taâm caûnh giaùc, tha thieát vôùi haïnh Sa-moân, nhieät thaønh toân troïng Phaät phaùp, khoâng soáng trong sung tuùc, khoâng bieáng nhaùc, boû rôi gaùnh naëng veà ñoïa laïc, daãn ñaàu veà vieãn ly, tinh caàn, tinh taán, noã löïc, chuù taâm caûnh giaùc, ñònh taâm, nhaát taâm, coù trí tueä, khoâng ñaàn ñoän. Nhöõng vò naøy sau khi nghe phaùp moân naøy cuûa Toân giaû Sariputta, hình nhö ñang uoáng, hình nhö ñang neám vôùi lôøi noùi vaø taâm yù. Thaät laønh thay, moät vò Toân giaû ñoàng phaïm haïnh ñaõ khieán cho vöôït khoûi baát thieän vaø an truù vaøo chaùnh thieän!
Naøy Hieàn giaû, ví nhö moät ngöôøi ñaøn baø hay ngöôøi ñaøn oâng, coøn ñang tuoåi treû, taùnh öa trang söùc, sau khi goäi ñaàu xong, sau khi ñöôïc moät voøng hoa sen xanh hay moät voøng vuõ sanh hoa, hay moät voøng thieän tö hoa, duøng hai tay caàm laáy voøng hoa aáy vaø ñaët treân ñænh ñaàu. Naøy Hieàn giaû, cuõng vaäy nhöõng Thieän nam töû vì loøng tin ñaõ xuaát gia, töø boû gia ñình soáng khoâng gia ñình, khoâng gian nguïy... (nhö treân)... Thaät laønh thay moät Toân giaû ñoàng phaïm haïnh ñaõ khieán cho vöôït khoûi baát thieän vaø an truù vaøo chaùnh thieän!
Nhö vaäy hai vò cao ñöùc aáy cuøng nhau thieän thuyeát, cuøng nhau tuøy hyû.
Hoøa thöôïng Thích Minh Chaâu dòch Vieät
Chaân thaønh caùm ôn anh HDC vaø nhoùm Phaät töû VH ñaõ coù thieän taâm göûi taëng aán baûn ñieän töû.
(Bình Anson hieäu ñính, döïa theo baûn Anh ngöõ "The Middle Length Discourses of the Buddha", Tyø kheo Nanamoli vaø Tyø kheo Bodhi dòch, 1995).
Hieäu ñính: 23-08-2003
Source = BuddhaSasana
[Muïc luïc kinh Trung Boä]