Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Trang Chuû] [ Index Vieät ] [Index Pali]
Trung Boä Kinh
Majjhima Nikaya26. Kinh Thaùnh caàu
(Ariyapariyesanaø sutta)
Toâi nghe nhö vaày:
Moät thôøi Theá Toân ôû Savatthi, taïi Jetavana, vöôøn oâng Anathapindika (Caáp Coâ Ñoäc).
Roài Theá Toân vaøo buoåi saùng ñaép y, caàm y baùt Savatthi ñeå khaát thöïc. Coù moät soá ñoâng Tyû-kheo ñeán choã Toân giaû Ananda ôû, sau khi ñeán, noùi vôùi Toân giaû Ananda:
-- Hieàn giaû, ñaõ laâu chuùng toâi chöa ñöôïc taän maët nghe Theá Toân thuyeát phaùp. Laønh thay, Hieàn giaû Ananda, neáu chuùng toâi ñöôïc taän maët nghe Theá Toân thuyeát phaùp!
-- Caùc Toân giaû haõy ñeán choã Baø-la-moân Rammaka ôû, vaø caùc Toân giaû seõ ñöôïc taän maët nghe Theá Toân thuyeát phaùp.
-- Thöa vaâng, Hieàn giaû.
Caùc Tyû-kheo aáy vaâng ñaùp Toân giaû Ananda. Roài Theá Toân, khaát thöïc ôû Savatthi xong, sau buoåi aên treân con ñöôøng ñi khaát thöïc trôû veà, cho goïi Toân giaû Ananda:
-- Naøy Ananda, chuùng ta haõy ñi ñeán Pubbarama (Ñoâng vieân), ngoâi laàu cuûa Migaramatu (Loäc Maãu Giaûng Ñöôøng) ñeå nghæ tröa.
-- Thöa vaâng, baïch Theá Toân.
Toân giaû Ananda vaâng ñaùp Theá Toân. Roài Theá Toân cuøng vôùi Toân giaû Ananda ñi ñeán vöôøn Pubbarama, ngoâi laàu cuûa Migaramatu ñeå nghæ tröa. Theá Toân vaøo buoåi chieàu töø Thieàn tònh ñöùng daäy, goïi Toân giaû Ananda:
-- Naøy Ananda, chuùng ta haõy ñi ñeán Pubbakotthaka ñeå röûa tay, röûa chaân.
-- Thöa vaâng, baïch Theá Toân.
Toân giaû Ananda vaâng ñaùp Theá Toân. Roài Theá Toân cuøng vôùi Toân giaû Ananda ñi ñeán Pubbakotthaka ñeå röûa tay, röûa chaân. Sau khi röûa tay, röûa chaân ôû Pubbalotthaka xong, Theá Toân leo ñöùng treân bôø, ñaép moät taám y, phôi tay chaân cho khoâ. Roài Toân giaû Ananda baïch Theá Toân:
-- Baïch Theá Toân, tinh thaát cuûa Baø-la-moân Rammaka khoâng xa; baïch Theá Toân, tònh thaát cuûa Baø-la-moân Rammaka laø khaû aùi; baïch Theá Toân, tinh thaát cuûa Baø-la-moân Rammaka laø khaû laïc; baïch Theá Toân, laønh thay, neáu Theá Toân vì loøng töø bi ñi ñeán tònh thaát cuûa Baø-la-moân Rammaka!
Theá Toân im laëng nhaän lôøi. Roài Theá Toân ñi ñeán tònh thaát cuûa Baø-la-moân Rammaka. Luùc baáy giôø, moät soá ñoâng Tyû-kheo ñang hoäi hoïp taïi tònh thaát cuûa Baø-la-moân Rammaka ñeå thuyeát phaùp. Theá Toân ñöùng chôø ngoaøi cöûa cho ñeán khi thuyeát phaùp xong. Theá Toân bieát cuoäc thuyeát phaùp ñaõ xong, lieàn ñaèng haéng vaø goõ vaøo thanh cöûa. Caùc Tyû-kheo aáy môû cöûa cho Theá Toân. Roài Theá Toân böôùc vaøo tònh thaát cuûa Baø-la-moân Rammaka vaø ngoài leân choã ñaõ soaïn saün. Sau khi ngoài, Theá Toân goïi caùc Tyû-kheo:
-- Naøy caùc Tyû-kheo, caùc Ngöôøi nay hoäi hoïp baøn vaán ñeà gì? Vaø caâu chuyeän gì giöõa caùc Ngöôøi bò giaùn ñoaïn?
-- Baïch Theá Toân, caâu chuyeän giöõa chuùng con thuoäc veà Theá Toân vaø caâu chuyeän aáy bò giaùn ñoaïn khi Theá Toân ñeán.
-- Naøy caùc Tyû-kheo, laønh thay khi Thieän nam töû caùc Ngöôøi, vì loøng tin xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình, cuøng nhau hoäi hoïp ñeå luaän baøn ñaïo phaùp. Naøy caùc Tyû-kheo, khi caùc Ngöôøi hoäi hoïp vôùi nhau, coù hai vieäc caàn phaûi laøm: luaän baøn ñaïo phaùp hay giöõ söï im laëng cuûa baäc Thaùnh.
(Hai loaïi taàm caàu)
Naøy caùc Tyû-kheo, coù hai loaïi taàm caàu naøy: Thaùnh caàu vaø phi Thaùnh caàu. Chö Tyû-kheo, vaø theá naøo laø phi Thaùnh caàu? ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, coù ngöôøi töï mình bò sanh laïi taàm caàu caùi bò sanh, töï mình bò giaø laïi tìm caàu caùi bò giaø, töï mình bò beänh... töï mình bò cheát... töï mình bò saàu... töï mình bò oâ nhieãm laïi taàm caàu caùi bò oâ nhieãm.
Naøy caùc Tyû-kheo, caùi gì theo caùc Ngöôøi goïi laø bò sanh? Naøy caùc Tyû-kheo, vôï con laø bò sanh; ñaày tôù nam, ñaày tôù nöõ laø bò sanh; deâ vaø cöøu laø bò sanh; gaø vaø heo laø bò sanh; voi, boø, ngöïa ñöïc, ngöïa caùi laø bò sanh; vaøng vaø baïc laø bò sanh. Naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng chaáp thuû aáy bò sanh, vaø ngöôøi aáy laïi naém giöõ, tham ñaém, meâ say chuùng, töï mình bò sanh laïi taàm caàu caùi bò sanh.
Vaø naøy caùc Tyû-kheo, caùi gì theo caùc Ngöôøi goïi laø bò giaø? Naøy caùc Tyû-kheo, vôï con laø bò giaø; ñaày tôù nam, ñaày tôù nöõ laø bò giaø; deâ vaø cöøu laø bò giaø; gaø vaø heo laø bò giaø; voi, boø, ngöïa ñöïc, ngöïa caùi laø bò giaø; vaøng vaø baïc laø bò giaø. Naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng chaáp thuû aáy laø bò giaø, vaø ngöôøi aáy laïi naém giöõ, tham ñaém, meâ say chuùng, töï mình bò giaø laïi tìm caàu caùi bò giaø.
Vaø naøy caùc Tyû-kheo, caùi gì theo caùc Ngöôøi goïi laø bò beänh? Naøy caùc Tyû-kheo, vôï con laø bò beänh; ñaày tôù nam, ñaày tôù nöõ laø bi beänh; deâ vaø cöøu laø bò beänh; gaø vaø heo laø bò beänh; voi, boø, ngöïa ñöïc, ngöïa caùi laø bò beänh. Naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng chaáp thuû aáy laø bò beänh, vaø ngöôøi aáy laïi naém giöõ tham ñaém, meâ say chuùng, töï mình bò beänh laïi tìm caàu caùi bò beänh.
Vaø naøy caùc Tyû-kheo, caùi gì caùc Ngöôøi noùi laø bò cheát? Naøy caùc Tyû-kheo, vôï con laø bi cheát; ñaày tôù nam, ñaày tôù nöõ laø bò cheát; deâ vaø cöøu laø bò cheát; gaø vaø heo laø bò cheát; voi, boø, ngöïa ñöïc, ngöïa caùi laø bò cheát. Naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng chaáp thuû aáy laø bò cheát, vaø ngöôøi aáy laïi naém giöõ, tham ñaém, meâ say chuùng, töï mình bò cheát laïi tìm caàu caùi bò cheát.
Vaø naøy caùc Tyû-kheo, caùi gì theo caùc Ngöôøi goïi laø bò saàu? Naøy caùc Tyû-kheo, vôï con laø bò saàu; ñaày tôù nam, ñaày tôù nöõ laø bò saàu; deâ vaø cöøu laø bò saàu, gaø vaø heo laø bò saàu; voi, boø, ngöïa ñöïc, ngöïa caùi laø bò saàu. Naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng chaáp thuû aáy laø bò saàu, vaø ngöôøi aáy laïi naém giöõ, tham ñaém, meâ say chuùng, töï mình bò saàu laïi tìm caàu caùi bò saàu.
Vaø naøy caùc Tyû-kheo, caùi gì theo caùc Ngöôøi goïi laø bò oâ nhieãm? Naøy caùc Tyû-kheo, vôï con laø bò oâ nhieãm; ñaày tôù nam, ñaày tôù nöõ laø bò oâ nhieãm; deâ vaø cöøu la bò oâ nhieãm; gaø vaø heo laø bò oâ nhieãm; voi, boø, ngöïa ñöïc, ngöïa caùi laø bò oâ nhieãm; vaøng vaø baïc laø bò oâ nhieãm. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng chaáp thuû aáy laø bò oâ nhieãm, vaø ngöôøi aáy laïi naém giöõ, tham ñaém, meâ say chuùng, töï mình bò oâ nhieãm laïi tìm caàu caùi bò oâ nhieãm. Naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaäy goïi laø phi Thaùnh caàu.
Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø Thaùnh caàu? ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, coù ngöôøi töï mình bò sanh, sau khi bieát roõ söï nguy haïi cuûa bò sanh, tìm caàu caùi voâ sanh, voâ thöôïng an oån khoûi caùc khoå aùch, Nieát-baøn; töï mình bò giaø, sau khi bieát roõ söï nguy haïi cuûa bò giaø, tìm caàu caùi khoâng giaø, voâ thöôïng an oån khoûi caùc khoå aùch, Nieát-baøn; töï mình bò beänh... caùi khoâng beänh... töï mình bò cheát... caùi baát töû... töï mình bò saàu... caùi khoâng saàu... töï mình bò oâ nhieãm, sau khi bieát roõ söï nguy haïi cuûa oâ nhieãm, tìm caàu caùi khoâng oâ nhieãm, voâ thöôïng an oån khoûi caùc khoå aùch, Nieát-baøn. Naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaäy, goïi laø Thaùnh caàu.
(Thaùnh caàu Giaûi thoaùt)
Naøy caùc Tyû-kheo, Ta cuõng vaäy, tröôùc khi Giaùc Ngoä, khi chöa chöùng Chaùnh Ñaúng Giaùc, khi coøn laø Boà-taùt, töï mình bò sanh laïi tìm caàu caùi bò sanh, töï mình bò giaø, laïi tìm caàu caùi bò giaø, töï mình bò beänh... töï mình bò cheát... töï mình bò saàu"... töï mình bò oâ nhieãm laïi tìm caàu caùi bò oâ nhieãm. Naøy caùc Tyû-kheo, roài Ta suy nghó nhö sau: "Taïi sao Ta, töï mình bò sanh laïi tìm caàu caùi bò sanh, töï mình bò giaø... (nhö treân)... töï mình bi oâ nhieãm laïi tìm caàu caùi bò oâ nhieãm? Vaäy Ta, töï mình bò sanh, sau khi bieát roõ söï nguy haïi cuûa bò sanh, haõy tìm caàu caùi khoâng sanh voâ thöôïng an oån khoûi caùc khoå aùch, Nieát-baøn; töï mình bò giaø... caùi khoâng giaø... töï mình bò beänh... caùi khoâng beänh... töï mình bò cheát... caùi baát töû... töï mình bò saàu... caùi khoâng saàu... töï mình bi oâ nhieãm, sau khi bieát roõ söï nguy haïi cuûa caùi bò nhieãm, haõy tìm caàu caùi khoâng oâ nhieãm, voâ thöôïng an oån khoûi caùc khoå aùch, Nieát-baøn.
Roài naøy caùc Tyû-kheo, sau moät thôøi gian, khi Ta coøn treû, nieân thieáu, toùc ñen nhaùnh, ñaày ñuû huyeát khí cuûa tuoåi thanh xuaân, trong thôøi vaøng son cuoäc ñôøi, maëc daàu cha meï khoâng baèng loøng, nöôùc maét ñaày maët, than khoùc, Ta caïo boû raâu toùc, ñaép aùo caø-sa, xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình.
Ta xuaát gia nhö vaäy, moät ngöôøi ñi tìm caùi gì chí thieän, tìm caàu voâ thöôïng toái thaéng an tònh ñaïo loä. Ta ñeán choã Alara Kalama ôû, khi ñeán xong lieàn thöa vôùi Alara Kalama: "Hieàn giaû Kalama, toâi muoán soáng phaïm haïnh trong phaùp luaät naøy". Naøy caùc Tyû-kheo, ñöôïc nghe noùi vaäy, Alara Kalama noùi vôùi Ta: "Naøy Toân giaû, haõy soáng (vaø an truù). Phaùp naøy laø nhö vaäy, khieán keû coù trí, khoâng bao laâu nhö vò Boån sö cuûa mình (chæ daïy), töï tri, töï chöùng, töï ñaït vaø an truù". Naøy caùc Tyû-kheo, vaø khoâng bao laâu Ta ñaõ thoâng suoát phaùp aáy moät caùch mau choùng. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, cho ñeán vaán ñeà khua moâi vaø vaán ñeà phaùt ngoân maø noùi, thôøi Ta noùi giaùo lyù cuûa keû trí vaø giaùo lyù cuûa baäc Tröôûng laõo (Thöôïng toïa), vaø Ta töï cho raèng Ta nhö keû khaùc cuõng vaäy, Ta bieát vaø Ta thaáy.
Naøy caùc Tyû-kheo, Ta suy nghó nhö sau: "Alara Kalama tuyeân boá phaùp naøy khoâng phaûi chæ vì loøng tin: "Sau khi töï tri, töï chöùng, töï ñaït, Ta môùi an truù". Chaéc chaén Alara Kalama bieát phaùp naøy, thaáy phaùp naøy roài môùi an truù". Naøy caùc Tyû-kheo, roài Ta ñi ñeán choã Alara Kalama ôû, sau khi ñeán Ta noùi vôùi Alara Kalama: "Hieàn giaû Kalama, cho ñeán möùc ñoä naøo, Ngaøi töï tri, töï chöùng, töï ñaït, vaø tuyeân boá phaùp naøy?" Naøy caùc Tyû-kheo, ñöôïc noùi vaäy, Alara Kalama tuyeân boá veà Voâ sôû höõu xöù.
Roài naøy caùc Tyû-kheo, Ta suy nghó: "Khoâng phaûi chæ coù Alara Kalama coù loøng tin, Ta cuõng coù loøng tin. Khoâng phaûi chæ coù Alara Kalama môùi coù tinh taán, Ta cuõng coù tinh taán. Khoâng phaûi chæ coù Alara Kalama môùi coù nieäm, Ta cuõng coù nieäm. Khoâng phaûi chæ coù Alara Kalama môùi coù ñònh, Ta cuõng coù ñònh. Khoâng phaûi chæ coù Alara Kalama môùi coù tueä, Ta cuõng coù tueä. Vaäy Ta haõy coá gaéng chöùng cho ñöôïc phaùp maø Alara Kalama tuyeân boá: "Sau khi töï tri, töï chöùng, töï ñaït, ta an truù".
Roài naøy caùc Tyû-kheo, khoâng bao laâu sau khi töï tri, töï chöùng, töï ñaït phaùp aáy moät caùch mau choùng, Ta an truù. Roài naøy caùc Tyû-kheo, Ta ñi ñeán choã Alara Kalama ôû, sau khi ñeán, Ta noùi vôùi Alara Kalama: "Naøy Hieàn giaû Kalama, coù phaûi Hieàn giaû ñaõ töï tri, töï chöùng, töï ñaït vaø tuyeân boá phaùp naøy ñeán möùc ñoä nhö vaäy?" --"Vaâng, Hieàn giaû, toâi ñaõ töï tri, töï chöùng, töï ñaït vaø tuyeân boá phaùp naøy ñeán möùc ñoä nhö vaäy". --"Naøy Hieàn giaû, toâi cuõng töï tri, töï chöùng, töï ñaït vaø tuyeân boá phaùp naøy ñeán möùc ñoä nhö vaäy". --"Thaät lôïi ích thay cho chuùng toâi, Thaät kheùo lôïi ích thay cho chuùng toâi, khi chuùng toâi ñöôïc thaáy moät ñoàng phaïm haïnh nhö Toân giaû! Phaùp maø toâi töï tri, töï chöùng, töï ñaït, vaø tuyeân boá, chính phaùp aáy Hieàn giaû töï tri, töï chöùng, töï ñaït vaø an truù; phaùp maø Hieàn giaû töï tri, töï chöùng, töï ñaït vaø an truù, chính phaùp aáy toâi töï tri, töï chöùng töï ñaït vaø tuyeân boá; phaùp maø toâi bieát, chính phaùp aáy Hieàn giaû bieát; phaùp maø Hieàn giaû bieát, chính phaùp aáy toâi bieát. Toâi nhö theá naøo, Hieàn giaû laø nhö vaäy; Hieàn giaû nhö theá naøo, toâi laø nhö vaäy. Nay haõy ñeán ñaây, Hieàn giaû, hai chuùng ta haõy chaêm soùc hoäi chuùng naøy!"
Nhö vaäy naøy caùc Tyû-kheo, Alara Kalama laø Ñaïo Sö cuûa Ta, laïi ñaët Ta, ñeä töû cuûa vò aáy ngang haøng vôùi mình, vaø toân suøng Ta vôùi söï toân suøng toái thöôïng. Naøy caùc Tyû-kheo, roài Ta töï suy nghó: "Phaùp naøy khoâng höôùng ñeán yeåm ly, khoâng höôùng ñeán ly tham, khoâng höôùng ñeán ñoaïn dieät, khoâng höôùng ñeán an tònh, khoâng höôùng ñeán thöôïng trí, khoâng höôùng ñeán giaùc ngoä, khoâng höôùng ñeán Nieát-baøn, maø chæ ñöa ñeán söï chöùng ñaït Voâ sôû höõu xöù". Nhö vaäy naøy caùc Tyû-kheo, Ta khoâng toân kính phaùp naøy, vaø töø boû phaùp aáy, Ta boû ñi.
Roài naøy caùc Tyû-kheo, Ta, keû ñi tìm caùi gì chí thieän, tìm caàu voâ thöôïng toái thaéng an tònh ñaïo loä. Ta ñi ñeán choã Uddaka Ramaputta, khi ñeán xong Ta noùi vôùi Uddaka Ramaputta: "Hieàn giaû, toâi muoán soáng phaïm haïnh trong phaùp luaät naøy. Ñöôïc noùi vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Uddaka Ramaputta noùi vôùi Ta: "Naøy Toân giaû, haõy soáng (vaø an truù), phaùp naøy laø nhö vaäy, khieán ngöôøi coù trí khoâng bao laâu nhö vò Boån sö cuûa mình (chæ daïy) töï tri, töï chöùng, töï ñaït vaø an truù". Naøy caùc Tyû-kheo, Ta ñaõ thoâng suoát phaùp aáy moät caùch mau choùng. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, cho ñeán vaán ñeà khua moâi vaø vaán ñeà phaùt ngoân maø noùi, thôøi Ta noùi giaùo lyù cuûa keû trí, vaø giaùo lyù cuûa baäc Tröôûng laõo (Thöôïng Toïa), vaø Ta töï cho raèng Ta nhö ngöôøi khaùc cuõng vaäy, Ta bieát vaø Ta thaáy.
Naøy caùc Tyû-kheo, Ta suy nghó nhö sau: "Rama tuyeân boá phaùp naøy khoâng phaûi vì loøng tin: "Sau khi töï tri, töï chöùng, töï ñaït, ta môùi an truù". Chaéc chaén Rama thaáy phaùp naøy, bieát phaùp naøy, roài môùi an truù". Naøy caùc Tyû-kheo, roài Ta ñi ñeán choã Uddaka Ramaputta ôû, sau khi ñeán Ta noùi vôùi Uddaka Ramaputta: "Hieàn giaû Rama, cho ñeán möùc ñoä naøo, Ngaøi töï tri, töï chöùng, töï ñaït vaø tuyeân boá phaùp naøy?" Naøy caùc Tyû-kheo ñöôïc nghe noùi vaäy, Uddaka Ramaputta tuyeân boá veà Phi töôûng phi phi töôûng xöù.
Roài naøy caùc Tyû-kheo, Ta suy nghó: "Khoâng phaûi chæ coù Rama môùi coù loøng tin. Ta cuõng coù loøng tin. Khoâng phaûi chæ coù Rama môùi coù tinh taán, Ta cuõng coù tinh taán. Khoâng phaûi chæ coù Rama môùi coù nieäm, Ta cuõng coù nieäm. Khoâng phaûi chæ coù Rama môùi coù ñònh, Ta cuõng coù ñònh. Khoâng phaûi chæ coù Rama môùi coù tueä, Ta cuõng coù tueä. Vaäy ta haõy coá gaéng chöùng cho ñöôïc phaùp maø Rama tuyeân boá: "Sau khi töï tri, töï chöùng, töï ñaït, töï an truù".
Roài naøy caùc Tyû-kheo, khoâng bao laâu sau khi töï tri, töï chöùng, töï ñaït phaùp aáy moät caùch mau choùng, Ta an truù. Roài naøy caùc Tyû-kheo, Ta ñi ñeán choã Uddaka Ramaputta ôû, sau khi ñeán, Ta noùi vôùi Uddaka Ramaputta: "Naøy Hieàn giaû Rama, coù phaûi Hieàn giaû ñaõ töï tri, töï chöùng, töï ñaït vaø tuyeân boá phaùp naøy ñeán möùc ñoä nhö vaäy?" --"Vaâng Hieàn giaû, toâi ñaõ töï tri, töï chöùng, töï ñaït vaø tuyeân boá phaùp naøy ñeán möùc ñoä nhö vaäy". --"Naøy Hieàn giaû, toâi cuõng ñaõ töï tri, töï chöùng, töï ñaït vaø tuyeân boá phaùp naøy ñeán möùc ñoä nhö vaäy." Thaät lôïi ích thay cho chuùng toâi! Thaät kheùo lôïi ích thay cho chuùng toâi, khi chuùng toâi ñöôïc thaáy moät ñoàng phaïm haïnh nhö Toân giaû! Phaùp maø toâi, töï tri töï chöùng, töï ñaït vaø tuyeân boá, chính phaùp aáy Hieàn giaû töï tri, töï chöùng, töï ñaït vaø an truù; phaùp maø Hieàn giaû töï tri, töï chöùng, töï ñaït vaø an truù, chính phaùp aáy toâi töï tri, töï chöùng, töï ñaït vaø tuyeân boá; phaùp maø toâi bieát, chính phaùp aáy Hieàn giaû bieát; phaùp maø Hieàn giaû bieát, chính phaùp aáy toâi bieát. Toâi nhö theá naøo, Hieàn giaû laø nhö vaäy; Hieàn giaû nhö theá naøo, Toâi laø nhö vaäy. Nay haõy ñeán ñaây, Hieàn giaû, hai chuùng ta haõy chaêm soùc hoäi chuùng naøy!"
Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Uddaka Ramaputta-laø Ñaïo Sö cuûa Ta, laïi ñaët Ta, ñeä töû cuûa vò aáy ngang haøng vôùi mình, vaø toân suøng Ta vôùi söï toân suøng toái thöôïng. Naøy caùc Tyû-kheo, roài Ta suy nghó: "Phaùp naøy khoâng höôùng ñeán yeåm ly, khoâng höôùng ñeán ly tham, khoâng höôùng ñeán ñoaïn dieät, khoâng höôùng ñeán an tònh, khoâng höôùng ñeán thöôïng trí, khoâng höôùng ñeán giaùc ngoä, khoâng höôùng ñeán Nieát-baøn, maø chæ ñöa ñeán söï chöùng ñaït Phi töôûng phi phi töôûng xöù". Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Ta khoâng toân kính phaùp aáy vaø töø boû phaùp aáy, Ta boû ñi.
Naøy caùc Tyû-kheo, Ta, keû ñi tìm caùi gì chí thieän, tìm caàu voâ thöôïng toái thaéng an tònh ñaïo loä, tuaàn töï du haønh taïi nöôùc Magadha (Ma kieät ñaø) vaø ñeán taïi tuï laïc Uruvela (Öu laâu taàn loa). Taïi ñaây, Ta thaáy moät ñòa ñieåm khaû aùi, moät khoùm röøng thoaûi maùi, coù con soâng trong saùng chaûy gaàn, vôùi moät choã loäi qua deã daøng khaû aùi, vaø xung quanh coù laøng maïc bao boïc deã daøng ñi khaát thöïc. Naøy caùc Tyû-kheo, roài Ta töï nghó: "Thaät laø moät ñòa ñieåm khaû aùi, moät khoùm röøng thoaûi maùi, coù con soâng trong saùng chaûy gaàn, vôùi moät choã loäi qua deã daøng khaû aùi, vaø xung quanh coù laøng maïc bao boïc deã daøng ñi khaát thöïc. Thaät laø moät choã vöøa ñuû cho moät Thieän nam töû tha thieát tinh caàn coù theå tinh taán". Vaø naøy caùc Tyû-kheo, Ta ngoài xuoáng taïi choã aáy vaø nghó: "Thaät laø vöøa ñuû ñeå tinh taán".
(Giaùc Ngoä)
Roài naøy caùc Tyû-kheo, Ta töï mình bò sanh, sau khi bieát roõ söï nguy haïi cuûa caùi bò sanh, tìm caàu caùi khoâng sanh, voâ thöôïng an oån khoûi caùc khoå aùch, Nieát-baøn vaø ñaõ chöùng ñöôïc caùi khoâng sanh, voâ thöôïng an oån khoûi caùc khoå aùch, Nieát-baøn; töï mình bò giaø, sau khi bieát roõ söï nguy haïi cuûa caùi bò giaø, tìm caàu caùi khoâng giaø, voâ thöôïng an oån khoûi caùc khoå aùch, Nieát-baøn; vaø ñaõ chöùng ñöôïc caùi khoâng giaø, voâ thöôïng an oån khoûi caùc khoå aùch, Nieát-baøn; töï mình bò beänh, sau khi bieát roõ söï nguy haïi cuûa caùi bò beänh, tìm caàu caùi khoâng beänh, voâ thöôïng an oån khoûi caùc khoå aùch, Nieát-baøn vaø ñaõ chöùng ñöôïc caùi khoâng beänh, voâ thöôïng an oån khoûi caùc khoå aùch, Nieát-baøn; töï mình bò cheát, sau khi bieát roõ söï nguy haïi cuûa caùi bò cheát, tìm caàu caùi khoâng cheát, voâ thöôïng an oån khoûi caùc khoå aùch, Nieát-baøn vaø ñaõ chöùng ñöôïc caùi khoâng cheát, voâ thöôïng an oån khoûi caùc khoå aùch, Nieát-baøn; töï mình bò saàu, sau khi bieát roõ söï nguy haïi cuûa caùi bò saàu, tìm caàu caùi khoâng saàu, voâ thöôïng an oån khoûi caùc khoå aùch, Nieát-baøn vaø ñaõ chöùng ñöôïc caùi voâ saàu, voâ thöôïng an oån khoûi caùc khoå aùch, Nieát-baøn; töï mình bò oâ nhieãm, sau khi bieát roõ söï nguy haïi cuûa caùi bò oâ nhieãm, tìm caàu caùi khoâng bò oâ nhieãm, voâ thöôïng an oån khoûi caùc khoå aùch, Nieát-baøn vaø ñaõ chöùng ñöôïc caùi khoâng oâ nhieãm, voâ thöôïng an oån, khoûi caùc khoå aùch, Nieát-baøn. Vaø tri kieán khôûi leân nôi Ta. Söï giaûi thoaùt cuûa Ta khoâng bò dao ñoäng. Nay laø ñôøi soáng cuoái cuøng cuûa Ta, khoâng coøn söï taùi sanh nöõa.
Naøy caùc Tyû-kheo, roài Ta suy nghó nhö sau: "Phaùp naøy do Ta chöùng ñöôïc, thaät laø saâu kín, khoù thaáy, khoù chöùng, tòch tònh, cao thöôïng, sieâu lyù luaän, vi dieäu, chæ ngöôøi trí môùi hieåu thaáu. Coøn quaàn chuùng naøy thì öa aùi duïc, khoaùi aùi duïc, ham thích aùi duïc. Ñoái vôùi quaàn chuùng öa aùi duïc, khoaùi aùi duïc, ham thích aùi duïc, thaät khoù maø thaáy ñöôïc ñònh lyù Idapaccaøyata Paticcasamuppada (Y Taùnh Duyeân Khôûi Phaùp); söï kieän naøy thaät khoù thaáy; töùc laø söï tònh chæ taát caû haønh, söï tröø boû taát caû sanh y, aùi dieät, ly tham, ñoaïn dieät, Nieát-baøn. Neáu nay Ta thuyeát phaùp maø caùc ngöôøi khaùc khoâng hieåu Ta, thôøi nhö vaäy thaät khoå naõo cho Ta, nhö vaäy thaät böïc mình cho Ta!" Naøy caùc Tyû-kheo, roài nhöõng keä baát khaû tö nghì, töø tröôùc chöa töøng ñöôïc nghe, ñöôïc khôûi leân nôi Ta:
Sao Ta noùi Chaùnh phaùp,
Ñöôïc chöùng ngoä khoù khaên?
Nhöõng ai coøn tham saân,
Khoù chöùng ngoä phaùp naøy.Ñi ngöôïc doøng, thaâm dieäu,
Khoù thaáy, thaät teá nhò,
Keû aùi nhieãm voâ minh,
Khoâng thaáy ñöôïc phaùp naøy.Roài naøy caùc Tyû-kheo, vôùi nhöõng suy tö nhö vaäy, taâm cuûa Ta höôùng veà voâ vi thuï ñoäng, khoâng muoán thuyeát phaùp.
Naøy caùc Tyû-kheo, luùc baáy giôø Phaïm thieân Sahampati khi bieát ñöôïc taâm tö cuûa Ta; vôùi taâm tö cuûa mình, lieàn suy nghó: "Than oâi, theá giôùi seõ tieâu dieät, theá giôùi seõ bi hoaïi vong, neáu taâm cuûa Nhö Lai, baäc A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc höôùng veà voâ vi thuï ñoäng, khoâng muoán thuyeát phaùp". Roài naøy caùc Tyû-kheo, Phaïm thieân Sahampati, nhö moät nhaø löïc só duoãi caùnh tay ñang co, hay co caùnh tay ñang duoãi; cuõng vaäy, vò aáy bieán maát töø theá giôùi Phaïm thieân, vaø hieän ra tröôùc maët Ta. Naøy caùc Tyû-kheo, roài Phaïm thieân Sahampati ñaép thöôïng y moät beân vai chaép tay höôùng vaùi Ta vaø baïch vôùi Ta: "Baïch Theá Toân, haõy thuyeát phaùp! Baïch Thieän Theä, haõy thuyeát phaùp! Coù nhöõng chuùng sanh ít nhieãm buïi traàn seõ bi nguy haïi neáu khoâng ñöôïc nghe Chaùnh phaùp. (Neáu ñöôïc nghe), nhöõng vò naøy coù theå thaâm hieåu Chaùnh phaùp". Naøy caùc Tyû-kheo, Phaïm thieän Sahampati noùi nhö vaäy. Sau khi noùi vaäy, laïi noùi theâm nhö sau:
Xöa taïi Magadha,
Hieän ra phaùp baát tònh,
Phaùp do taâm caáu ueá,
Do suy tö taùc thaønh.
Haõy môõ tung môû roäng,
Caùnh cöûa baát töû naøy.
Haõy ñeå hoï nghe Phaùp,
Baäc Thanh tònh Chöùng Ngoä.Nhö ñöùng treân taûng ñaù,
Treân ñænh nuùi (toät cao)
Coù ngöôøi ñöùng nhìn xuoáng,
Ñaùm chuùng sanh quaây quaàn.
Cuõng vaäy, oâi Thieän Tueä,
Baäc Bieán Nhaõn cuøng khaép,
Leo leân ngoâi laâu ñaøi,
Xaây döïng baèng Chaùnh phaùp
Baäc Thoaùt Ly saàu muoän,
Nhìn xuoáng ñaùm quaàn sanh,
Bò saàu khoå aùp böùc,
Bò sanh giaø chi phoái,Ñöùng leân vò Anh Huøng,
Baäc Chieán Thaéng chieán tröôøng.
Vò tröôûng ñoaøn löõ khaùch,
Baäc Thoaùt Ly nôï naàn.
Haõy ñi khaép theá giôùi,
Baäc Theá Toân Chaùnh Giaùc!
Haõy thuyeát vi dieäu phaùp,
Ngöôøi nghe seõ thaâm hieåu!Naøy caùc Tyû-kheo, sau khi bieát ñöôïc lôøi Phaïm thieân yeâu caàu, vì loøng töø bi ñoái vôùi chuùng sanh, vôùi Phaät nhaõn, Ta nhìn quanh theá giôùi. Naøy caùc Tyû-kheo, vôùi Phaät nhaõn, Ta thaáy coù haïng chuùng sanh ít nhieãm buïi ñôøi, nhieàu nhieãm buïi ñôøi, coù haïng lôïi caên, ñoän caên, coù haïng thieän taùnh, aùc taùnh, coù haïng deã daïy, khoù daïy, vaø moät soá ít thaáy söï nguy hieåm phaûi taùi sanh theá giôùi khaùc vaø söï nguy hieåm laøm nhöõng haønh ñoäng loãi laàm. Nhö trong hoà sen xanh, hoà sen hoàng hay hoà sen traéng coù moät soá hoa sen xanh, sen hoàng, hay sen traéng sanh ra döôùi nöôùc, lôùn leân döôùi nöôùc, khoâng vöôït leân khoûi maët nöôùc, ñöôïc nuoâi döôõng döôùi nöôùc. Coù moät hoa sen xanh, sen hoàng hay sen traéng sanh ra döôùi nöôùc, lôùn leân döôùi nöôùc, soáng vöôn leân tôùi maët nöôùc. Coù moät soá hoa sen xanh, sen hoàng hay sen traéng sanh ra döôùi nöôùc, lôùn leân döôùi nöôùc, vöôn leân khoûi maët nöôùc, khoâng bò nöôùc ñaãm öôùt. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, vôùi Phaät nhaõn, Ta thaáy coù haïng chuùng sanh ít nhieãm buïi ñôøi, nhieàu nhieãm buïi ñôøi, coù haïng lôïi caên, ñoän caên, coù haïng thieän taùnh, aùc taùnh, coù haïng deã daïy khoù daïy, vaø moät soá ít thaáy söï nguy hieåm phaûi taùi sanh theá giôùi khaùc vaø söï nguy hieåm laøm nhöõng haønh ñoäng loãi laàm. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, Ta noùi leân baøi keä sau ñaây vôùi Phaïm thieân Sahampati:
Cöûa baát töû roäng môû,
Cho nhöõng ai chòu nghe.
Haõy töø boû tín taâm,
Khoâng chính xaùc cuûa mình.
Töï nghó ñeán phieàn toaùi,
Ta ñaõ khoâng muoán giaûng,
Toái thöôïng vi dieäu phaùp,
Giöõa chuùng sanh loaøi Ngöôøi.
(OÂi Phaïm thieân)Naøy caùc Tyû-kheo, roài Phaïm thieân Sahampati töï nghó: "Ta ñaõ taïo cô hoäi cho Theá Toân thuyeát phaùp", ñaûnh leã Ta, thaân phía höõu höôùng (veà Ta) roài bieán maát taïi choã.
Naøy caùc Tyû-kheo, roài Ta töï suy nghó: "Ta seõ thuyeát phaùp cho ai ñaàu tieân, ai seõ mau hieåu Chaùnh phaùp naøy?" Naøy caùc Tyû-kheo, roài Ta töï nghó: "Nay coù Alara Kalama laø baäc trí thöùc, ña vaên, saùng suoát, ñaõ töø laâu soáng ít nhieãm buïi ñôøi. Ta haõy thuyeát phaùp ñaàu tieân cho Alara Kalama, vò naøy seõ mau hieåu Chaùnh phaùp naøy". Naøy caùc Tyû-kheo, roài chö Thieân ñeán Ta vaø noùi nhö sau: "Baïch Theá Toân, Alara Kalama ñaõ meänh chung baûy ngaøy roài". Roài tri kieán khôûi leân nôi Ta: "Alara Kalama ñaõ meänh chung baûy ngaøy roài". Naøy caùc Tyû-kheo, Ta nghó: "Thaät laø moät thieät haïi lôùn cho Alara Kalama: Neáu nghe phaùp naøy, Alara Kalama seõ mau thaâm hieåu".
Roài naøy caùc Tyû-kheo, Ta laïi nghó: "Ta seõ thuyeát phaùp cho ai ñaàu tieân? Ai seõ mau hieåu Chaùnh phaùp naøy?" Roài naøy caùc Tyû-kheo, Ta laïi nghó: "Nay coù Uddaka Ramaputta-laø baäc tri thöùc, ña vaên, saùng suoát, ñaõ töø laâu soáng ít nhieãm buïi ñôøi. Ta haõy thuyeát phaùp ñaàu tieân cho Uddaka Ramaputta. Vò naøy seõ mau hieåu Chaùnh phaùp naøy." Roài chö Thieân ñeán Ta vaø noùi nhö sau: "Baïch Theá Toân Uddaka Ramaputta ñaõ meänh chung ngaøy hoâm qua". Roài tri kieán khôûi leân nôi Ta: "Uddaka Ramaputta ñaõ meänh chung hoâm qua". Naøy caùc Tyû-kheo, Ta nghó: "Thaät laø moät thieät haïi lôùn cho Uddaka Ramaputta. Neáu nghe phaùp naøy, Uddaka Ramaputta seõ mau thaâm hieåu".
Naøy caùc Tyû-kheo, roài Ta suy nghó: "Ta seõ thuyeát phaùp cho ai ñaàu tieân? Ai seõ mau hieåu Chaùnh phaùp naøy?" Roài naøy caùc Tyû-kheo, Ta laïi nghó: "Nhoùm naêm Tyû-kheo naøy ñaõ haàu haï Ta khi Ta coøn noã löïc tinh caàn, nhoùm aáy thaät giuùp ích nhieàu. Vaäy ta haõy thuyeát phaùp ñaàu tieân cho nhoùm naêm Tyû-kheo!" Roài naøy caùc Tyû-kheo, Ta laïi nghó: "Nay nhoùm naêm Tyû-kheo ôû taïi ñaâu?" Naøy caùc Tyû-kheo, vôùi thieân nhaõn thanh tònh sieâu nhaân, Ta thaáy nhoùm naêm Tyû-kheo hieän ôû Baranasi (Ba la naïi), taïi Isipatana, vöôøn Loäc Uyeån. Roài naøy caùc Tyû-kheo, sau khi ôû taïi Uruvela laâu cho ñeán khi maõn yù, Ta leân ñöôøng ñi ñeán Baranasi.
(Khai giaûng Chaùnh Phaùp)
Naøy caùc Tyû-kheo, moät taø maïng ngoaïi ñaïo teân laø Upaka, ñaõ thaáy Ta khi Ta coøn ñi treân con ñöôøng giöõa Gaya vaø caây Boà-ñeà. Sau khi thaáy, vò aáy noùi vôùi Ta:
"-- Caùc caên cuûa Hieàn giaû thaät saùng suoát. Da saéc cuûa Hieàn giaû thaät thanh tònh, thaät thanh khieát. Naøy Hieàn giaû, vì muïc ñích gì, Hieàn giaû xuaát gia? Ai laø baäc Ñaïo Sö cuûa Hieàn giaû? Hieàn giaû hoan hyû thoï trì phaùp cuûa ai?"
Naøy caùc Tyû-kheo, khi nghe noùi vaäy, Ta noùi vôùi taø maïng ñaïo Upaka baøi keä nhö sau:
"-- Ta, baäc Thaéng taát caû,
Ta, baäc Nhaát thieát Trí.
Heát thaûy phaùp, khoâng nhieãm,
Heát thaûy phaùp, xaû ly.
Ta soáng chaân giaûi thoaùt,
Ñoaïn taän moïi khaùt aùi.
Nhö vaäy Ta töï giaùc,
Coøn phaûi y chæ ai?Ta khoâng coù Ñaïo Sö,
Baäc nhö Ta khoâng coù.
Giöõa theá giôùi Nhôn, Thieân,
Khoâng coù ai baèng Ta.
Baäc ÖÙng Cuùng treân ñôøi,
Baäc Ñaïo Sö voâ thöôïng.
Töï mình Chaùnh Ñaúng Giaùc,
Ta an tònh, thanh thoaùt.Ñeå chuyeån baùnh xe Phaùp.
Ta ñeán thaønh Kaøsi.
Gioùng leân troáng baát töû,
Trong theá giôùi muø loøa.""-- Nhö Hieàn giaû ñaõ töï xöng, Hieàn giaû xöùng ñaùng laø baäc Chieán thaéng Voâ taän. "
"-- Nhö Ta, baäc Thaéng giaû,
Nhöõng ai chöùng laäu taän,
AÙc phaùp, Ta nhieáp phuïc,
Do vaäy, Ta voâ ñòch".
(Naøy Upaka)Naøy caùc Tyû-kheo, sau khi ñöôïc noùi vaäy, taø maïng ngoaïi ñaïo Upaka noùi vôùi Ta:
"-- Naøy Hieàn giaû, mong raèng söï vieäc laø vaäy".
Noùi xong, Upaka laéc ñaàu roài ñi theo moät ngaõ khaùc.
Naøy caùc Tyû-kheo, roài Ta tuaàn töï ñi ñeán Baranasi, Isipatana, vöôøn Loäc Uyeån, ñi ñeán choã nhoùm naêm Tyû-kheo ôû. Naøy caùc Tyû-kheo, nhoùm naêm Tyû-kheo khi thaáy Ta töø xa ñi ñeán, ñaõ cuøng nhau thoûa thuaän nhö sau: "Naøy caùc Hieàn giaû, nay Sa-moân Gotama ñang ñi ñeán; vò naøy soáng trong söï sung tuùc, ñaõ töø boû tinh caàn, ñaõ trôû lui ñôøi soáng ñaày ñuû vaät chaát. Chuùng ta chôù coù ñaûnh leã, chôù coù ñöùng daäy, chôù coù laáy y baùt. Haõy ñaët moät choã ngoài, vaø neáu vò aáy muoán, vò aáy seõ ngoài". Naøy caùc Tyû-kheo, nhöng khi Ta ñi ñeán gaàn, naêm Tyû-kheo aáy khoâng theå giöõ ñuùng ñieàu ñaõ thoûa thuaän vôùi nhau. Coù ngöôøi ñeán ñoùn Ta vaø caàm laáy y baùt, coù ngöôøi saép ñaët choã ngoài, coù ngöôøi ñem nöôùc röûa chaân ñeán. Nhöng caùc vò aáy goïi Ta baèng teân vôùi danh töø Hieàn giaû (Avuso).
Naøy caùc Tyû-kheo khi ta nghe noùi vaäy, Ta noùi vôùi nhoùm naêm Tyû-kheo:
"-- Naøy caùc Tyû-kheo, chôù coù goïi Ta baèng teân vaø duøng danh töø Hieàn giaû. Naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai laø baäc A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc. Haõy loùng tai, Phaùp baát töû ñaõ chöùng ñöôïc, Ta giaûng daïy, Ta thuyeát phaùp. Soáng ñuùng theo lôøi khuyeán giaùo, caùc OÂng khoâng bao laâu, sau khi töï tri, töï chöùng, töï ñaït ngay trong hieän taïi, muïc ñích voâ thöôïng cuûa phaïm haïnh maø caùc Thieän nam töû, xuaát gia töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình, caùc OÂng seõ an truù. "
Naøy caùc Tyû-kheo, khi nghe noùi vaäy, nhoùm naêm Tyû-kheo noùi Ta:
"-- Hieàn giaû Gotama, vôùi neáp soáng naøy, vôùi ñaïo tu naøy, vôùi khoå haïnh naøy, Hieàn giaû ñaõ khoâng chöùng ñöôïc Phaùp sieâu nhaân, tri kieán, thuø thaéng xöùng ñaùng baäc Thaùnh, thì naøy laøm sao Hieàn giaû, vôùi neáp soáng sung tuùc, vôùi söï töø boû tinh caàn, vôùi söï trôû lui ñôøi soáng vaät chaát ñaày ñuû, laïi coù theå chöùng ñöôïc Phaùp sieâu nhaân, tri kieán thuø thaéng xöùng ñaùng baäc Thaùnh?"
Naøy caùc Tyû-kheo, khi nghe noùi vaäy, Ta noùi vôùi nhoùm naêm Tyû-kheo:
"-- Naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai khoâng soáng sung tuùc, khoâng töø boû tinh caàn, khoâng trôû lui ñôøi soáng vaät chaát ñaày ñuû. Naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai laø baäc A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc. Naøy caùc Tyû-kheo, haõy loùng tai, Phaùp baát töû ñaõ chöùng ñöôïc, Ta giaûng daïy, Ta thuyeát phaùp. Soáng ñuùng theo lôøi khuyeán giaùo, caùc OÂng khoâng bao laâu, sau khi töï tri, töï chöùng, töï ñaït ngay trong hieän taïi muïc ñích voâ thöôïng cuûa Phaïm haïnh maø caùc Thieän nam töû xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình, caùc OÂng seõ an truù."
Naøy caùc Tyû-kheo, laïi laàn thöù hai, nhoùm naêm Tyû-kheo noùi vôùi Ta:
"-- Hieàn giaû Gotama, vôùi neáp soáng naøy... (nhö treân)... tri kieán thuø thaéng xöùng ñaùng baäc Thaùnh?"
Naøy caùc Tyû-kheo, laïi laàn thöù hai Ta noùi vôùi nhoùm naêm Tyû-kheo:
"-- Naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai khoâng soáng sung tuùc... (nhö treân)... caùc OÂng seõ an truù."
Naøy caùc Tyû-kheo, laïi laàn thöù ba, nhoùm naêm Tyû-kheo noùi vôùi Ta:
"-- Hieàn giaû Gotama, vôùi neáp soáng naøy... (nhö treân)... tri kieán thuø thaéng xöùng ñaùng baäc Thaùnh?"
Naøy caùc Tyû-kheo, khi nghe noùi vaäy, Ta noùi vôùi nhoùm naêm Tyû-kheo:
"-- Naøy caùc Tyû-kheo, töø tröôùc ñeán nay, caùc OÂng coù chaáp nhaän laø Ta chöa bao giôø noùi nhö vaäy chaêng?"
"-- Baïch Theá Toân chöa bao giôø nhö vaäy. "
"-- Naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai laø baäc A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc. Haõy loùng tai, Phaùp baát töû ñaõ chöùng ñöôïc, Ta giaûng daïy, Ta thuyeát phaùp. Soáng ñuùng theo lôøi khuyeán giaùo, caùc OÂng khoâng bao laâu, sau khi töï tri, tö chöùng, töï ñaït ñöôïc ngay trong hieän taïi muïc ñích voâ thöôïng cuûa phaïm haïnh maø caùc Thieän nam töû xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình, caùc OÂng seõ an truù".
Naøy caùc Tyû-kheo, Ta ñaõ laøm cho nhoùm naêm Tyû-kheo chaáp nhaän. Naøy caùc Tyû-kheo, Ta thuyeát giaûng cho hai Tyû-kheo. Ba Tyû-kheo kia ñi khaát thöïc. Ñoà aên maø ba Tyû-kheo naøy khaát thöïc mang veà, ñuû nuoâi soáng cho nhoùm saùu ngöôøi. Naøy caùc Tyû-kheo, Ta thuyeát giaûng cho ba Tyû-kheo. Hai Tyû-kheo kia ñi khaát thöïc.. Ñoà aên maø hai Tyû-kheo naøy khaát thöïc mang veà, ñuû nuoâi soáng cho nhoùm saùu ngöôøi. Naøy caùc Tyû-kheo, chuùng naêm Tyû-kheo, sau khi ñöôïc Ta thuyeát giaûng, sau khi ñöôïc Ta khuyeán giaùo, töï mình bò sanh, sau khi bieát ñöôïc söï nguy haïi cuûa caùi bò sanh, tìm caàu caùi khoâng sanh, voâ thöôïng an oån, thoaùt khoûi caùc (khoå) aùch, chöùng Nieát-baøn vaø ñaõ chöùng ñöôïc caùi khoâng sanh, voâ thöôïng an oån, thoaùt khoûi caùc (khoå) aùch, chöùng Nieát-baøn, töï mình bò giaø... caùi khoâng giaø... töï mình bò beänh... caùi khoâng beänh... töï mình bò cheát... caùi khoâng cheát... töï mình bi saàu... caùi khoâng saàu... töï mình bò oâ nhieãm, sau khi bieát ñöôïc söï nguy haïi cuûa caùi bò oâ nhieãm, tìm caàu caùi khoâng oâ nhieãm, voâ thöôïng an oån, thoaùt khoûi caùc (khoå) aùch, chöùng Nieát-baøn, vaø ñaõ chöùng ñöôïc caùi khoâng oâ nhieãm, voâ thöôïng an oån, thoaùt khoûi caùc (khoå) aùch, chöùng Nieát-baøn. Tri vaø kieán khôûi leân nôi hoï: "Söï giaûi thoaùt cuûa chuùng ta khoâng bò dao ñoäng, ñaây thöùc gì ñöôïc hieän khôûi nhö vaäy ñeàu quy laø ñôøi soáng cuoái cuøng. Nay khoâng coøn taùi sanh nöõa".
(Naêm duïc)
Naøy caùc Tyû-kheo, coù naêm duïc tröôûng döôõng. Theá naøo laø naêm? Caùc saéc do maét nhaän thöùc, saéc naøy khaû aùi, khaû hyû, khaû laïc, khaû yù, kích thích loøng duïc, haáp daãn. Caùc tieáng do tai nhaän thöùc... (nhö treân)... caùc höông do muõi nhaän thöùc... caùc vò do löôõi nhaän thöùc... caùc xuùc do thaân caûm xuùc laø khaû aùi, khaû hyû, khaû laïc, khaû yù, kích thích loøng duïc, haáp daãn. Naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaäy, laø naêm duïc tröôûng döôõng.
Naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng Sa-moân hay Baø-la-moân naøo bò troùi buoäc, bò tham ñaém, bò meâ say bôûi naêm duïc tröôûng döôõng naøy, khoâng thaáy söï nguy haïi cuûa chuùng, khoâng bieát roõ söï xuaát ly khoûi chuùng, maø thoï duïng chuùng, nhöõng vò aáy caàn phaûi ñöôïc hieåu laø: "Caùc Ngöôøi ñaõ rôi vaøo baát haïnh, ñaõ rôi vaøo tai hoïa, ñaõ bò AÙc ma söû duïng nhö yù muoán". Naøy caùc Tyû-kheo, nhö moät con nai soáng trong röøng bò saäp baãy naèm xuoáng, con nai aáy caàn phaûi ñöôïc hieåu laø: "Noù ñaõ rôi vaøo baát haïnh, ñaõ rôi vaøo tai hoïa, ñaõ bò thôï saên söû duïng nhö yù muoán. Khi ngöôøi thôï saên ñeán, con nai khoâng theå boû ñi nhö yù muoán. Naøy caùc Tyû-kheo, cuõng vaäy, nhöõng vò Sa-moân hay Baø-la-moân naøo bò troùi buoäc... (nhö treân)... ñaõ bò AÙc ma söû duïng nhö yù muoán.
Naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng Sa-moân hay Baø-la-moân naøo khoâng bò troùi buoäc, khoâng bò tham ñaém, khoâng bò meâ say bôûi naêm duïc tröôûng döôõng naøy, thaáy söï nguy haïi cuûa chuùng, bieát roõ söï xuaát ly khoûi chuùng, vaø thoï duïng chuùng, nhöõng vò aáy caàn phaûi ñöôïc hieåu laø: "Caùc Ngöôøi khoâng rôi vaøo baát haïnh, khoâng rôi vaøo tai hoïa, khoâng bi AÙc ma söû duïng nhö yù muoán". Naøy caùc Tyû-kheo, nhö moät con nai soáng trong röøng, khoâng bò saäp baãy phaûi naèm xuoáng, con nai aáy caàn phaûi ñöôïc hieåu laø: "Noù khoâng rôi vaøo baát haïnh, noù khoâng rôi vaøo tai hoïa, noù khoâng bò ngöôøi thôï saên söû duïng nhö yù muoán". Khi ngöôøi thôï saên ñeán, con nai coù theå boû ñi nhö yù muoán. Naøy caùc Tyû-kheo, cuõng vaäy, nhöõng Sa-moân hay Baø-la-moân naøo khoâng bò troùi buoäc... khoâng bò AÙc ma söû duïng nhö yù muoán.
Chö Tyû-kheo, ví nhö con nai soáng trong röøng, ñi qua ñi laïi trong röøng, an taâm noù ñi, an taâm noù ñöùng, an taâm noù ngoài, an taâm noù naèm. Taïi sao vaäy? Naøy caùc Tyû-kheo, vì noù vöôït khoûi taàm tay cuûa ngöôøi thôï saên. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, moät Tyû-kheo ly duïc, ly aùc baát thieän phaùp chöùng vaø truù Thieàn thöù nhaát, moät traïng thaùi hyû laïc, do ly duïc sanh, coù taàm coù töù. Naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo aáy ñöôïc goïi laø: moät vò ñaõ laøm AÙc Ma muø maét, ñaõ dieät tröø moïi veát tích, ñaõ vöôït khoûi taàm maét AÙc ma.
Naøy caùc Tyû-kheo, laïi nöõa Tyû-kheo dieät taàm vaø töù, chöùng vaø truù Thieàn thöù hai, moät traïng thaùi hyû laïc do ñònh sanh, khoâng taàm khoâng töù, noäi tónh nhaát taâm. Naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo aáy ñöôïc goïi laø... ñaõ vöôït khoûi taàm maét cuûa AÙc ma.
Naøy caùc Tyû-kheo, laïi nöõa Tyû-kheo ly hyû truù xaû, chaùnh nieäm tænh giaùc, thaân caûm söï laïc thoï maø caùc vò Thaùnh goïi laø xaû nieäm laïc truù, chöùng vaø truù Thieàn thöù ba. Naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo aáy ñöôïc goïi laø... ñaõ vöôït khoûi taàm maét cuûa AÙc ma.
Naøy caùc Tyû-kheo, laïi nöõa Tyû-kheo xaû laïc, xaû khoå, dieät hyû öu ñaõ caûm thoï tröôùc, chöùng vaø truù Thieàn thöù tö, khoâng khoå, khoâng laïc, xaû nieäm thanh tònh. Naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo aáy ñöôïc goïi laø... vöôït khoûi taàm maét cuûa AÙc ma.
Naøy caùc Tyû-kheo, laïi nöõa Tyû-kheo vöôït leân moïi saéc töôùng, dieät tröø moïi chöôùng ngaïi töôûng, khoâng taùc yù ñoái vôùi dò töôûng, Tyû-kheo nghó raèng: "Hö khoâng laø voâ bieân", chöùng vaø truù Khoâng voâ bieân xöù. Naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo aáy ñöôïc goïi laø... ñaõ vöôït khoûi taàm maét cuûa AÙc ma.
Naøy caùc Tyû-kheo, laïi nöõa Tyû-kheo vöôït leân moïi Khoâng voâ bieân xöù, nghó raèng: "Thöùc laø voâ bieân", chöùng vaø truù Thöùc Voâ bieân xöù. Naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo aáy ñöôïc goïi laø... ñaõ vöôït khoûi taàm maét cuûa AÙc ma.
Naøy caùc Tyû-kheo, laïi nöõa Tyû-kheo vöôït leân moïi Thöùc voâ bieân xöù, nghó raèng: "Khoâng coù vaät gì", chöùng vaø truù Voâ sôû höõu xöù. Naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo aáy ñöôïc goïi laø... ñaõ vöôït khoûi taàm maét cuûa AÙc ma.
Naøy caùc Tyû-kheo, laïi nöõa Tyû-kheo vöôït leân moïi Voâ sôû höõu xöù, chöùng vaø truù Phi töôûng phi phi töôûng xöù. Naøy caùc Tyû-kheo, Tyû- kheo aáy ñöôïc goïi laø...ñaõ vöôït khoûi taàm maét cuûa AÙc ma.
Naøy caùc Tyû-kheo, laïi nöõa Tyû-kheo vöôït leân moïi Phi töôûng phi phi töôûng xöù, chöùng vaø truù Dieät thoï töôûng (ñònh). Sau khi thaáy baèng trí tueä, caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn tröø. Naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo aáy ñöôïc goïi laø moät vò ñaõ laøm AÙc ma muø maét, ñaõ dieät tröø moïi veát tích, ñaõ vöôït khoûi taàm maét AÙc ma. Vò aáy ñaõ vöôït khoûi moïi trieàn phöôïc ôû ñôøi. An taâm vò aáy ñi, an taâm vò aáy ñöùng, an taâm vò aáy ngoài, an taâm vò aáy naèm. Vì sao vaäy? Naøy caùc Tyû-kheo, vì vò aáy vöôït khoûi taàm tay cuûa AÙc ma.
Theá Toân thuyeát giaûng nhö vaäy. Caùc Tyû-kheo hoan hyû, tín thoï lôøi Theá Toân daïy.
Hoøa thöôïng Thích Minh Chaâu dòch Vieät
Chaân thaønh caùm ôn anh HDC vaø nhoùm Phaät töû VH ñaõ coù thieän taâm göûi taëng aán baûn ñieän töû.
(Bình Anson hieäu ñính, döïa theo baûn Anh ngöõ "The Middle Length Discourses of the Buddha", Tyø kheo Nanamoli vaø Tyø kheo Bodhi dòch, 1995).
10-10-2003
Source = BuddhaSasana
[Muïc luïc kinh Trung Boä]