Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Trang Chuû] [ Index Vieät ] [Index Pali]
Trung Boä Kinh
Majjhima Nikaya28. Ñaïi kinh Duï daáu chaân voi
(Mahaøhatthipadopama sutta)
Nhö vaày toâi nghe.Moät thôøi, Theá Toân truù ôû Savatthi (Xaù-veä), taïi Jetavana (Kyø-ñaø Laâm), vöôøn oâng Anathapindika (Caáp Coâ Ñoäc). ÔÛ ñaây, Toân giaû Sariputta (Xaù-lôïi-phaát) goïi caùc Tyû-kheo:
-- Naøy caùc Hieàn giaû Tyû-kheo!
-- Thöa vaâng, Hieàn giaû.
Caùc Tyû-kheo aáy vaâng ñaùp Toân giaû Sariputta. Toân giaû Sariputta noùi nhö sau:
-- Chö Hieàn giaû, ví nhö taát caû daáu chaân cuûa moïi loaïi ñoäng vaät ñeàu thaâu nhieáp trong daáu chaân voi, vì daáu chaân naøy ñöôïc xem laø lôùn nhaát trong taát caû daáu chaân veà phöông dieän to lôùn. Cuõng vaäy, chö Hieàn giaû, taát caû caùc Thieän phaùp ñeàu taäp trung trong Boán Thaùnh ñeá. Theá naøo laø trong Boán Thaùnh ñeá? Trong Khoå Thaùnh ñeá, trong Khoå taäp Thaùnh ñeá, trong Khoå dieät Thaùnh ñeá, trong Khoå dieät ñaïo Thaùnh ñeá.
Chö Hieàn, theá naøo laø Khoå Thaùnh ñeá? Sanh laø khoå, giaø laø khoå, cheát laø khoå, saàu, bi, khoå, öu, naõo laø khoå, ñieàu gì caàu khoâng ñöôïc laø khoå, toùm laïi Naêm thuû uaån laø khoå.
Chö Hieàn, theá naøo laø Naêm thuû uaån? Chính laø saéc thuû uaån, thoï thuû uaån, töôûng thuû uaån, haønh thuû uaån, thöùc thuû uaån.
Chö Hieàn, theá naøo laø saéc thuû uaån? Boán ñaïi vaø saéc khôûi leân töø boán ñaïi. Chö Hieàn, theá naøo laø boán ñaïi? Chính laø ñòa giôùi, thuûy giôùi, hoûa giôùi, phong giôùi.
(Ñòa giôùi)
Chö Hieàn, theá naøo laø ñòa giôùi? Coù noäi ñòa giôùi, coù ngoaïi ñòa giôùi. Chö Hieàn, theá naøo laø noäi ñòa giôùi? Caùi gì thuoäc noäi thaân, thuoäc caù nhaân, thoâ phuø, kieân cöùng, bò chaáp thuû, nhö toùc, loâng, moùng, raêng, da, thòt, gaân, xöông, tuûy, thaän, tim, gan, hoaønh caùch moâ, laù laùch, phoåi, ruoät, maøng ruoät, bao töû, phaân, vaø baát cöù vaät gì khaùc thuoäc noäi thaân, thuoäc caù nhaân, thoâ phuø, kieân cöùng, bò chaáp thuû. Chö Hieàn, nhö vaäy goïi laø noäi ñòa giôùi. Nhöõng gì thuoäc noäi ñòa giôùi vaø nhöõng gì thuoäc ngoaïi ñòa giôùi ñeàu thuoäc veà ñòa giôùi. Caàn phaûi nhö thaät quaùn saùt ñòa giôùi vôùi chaùnh trí tueä nhö sau: "Caùi naøy khoâng phaûi cuûa toâi, caùi naøy khoâng phaûi laø toâi, caùi naøy khoâng phaûi töï ngaõ cuûa toâi". Sau khi nhö thaät quaùn saùt ñòa giôùi vôùi chaùnh trí tueä nhö vaäy, vò aáy sanh yeåm ly ñoái vôùi ñòa giôùi, taâm töø boû ñòa giôùi.
Chö Hieàn, moät thôøi xaûy ra khi ngoaïi thuûy giôùi dao ñoäng, trong thôøi aáy ngoaïi ñòa giôùi bò bieán maát. Chö Hieàn, taùnh voâ thöôøng cuûa ngoaïi ñòa giôùi xöa aáy coù theå neâu roõ, taùnh huûy hoaïi coù theå neâu roõ, taùnh ñoaïn dieät coù theå neâu roõ, taùnh bieán dòch coù theå neâu roõ. Nhö vaäy coøn noùi gì ñeán thaân theå yeåu thoï do khaùt aùi chaáp thuû naøy? ÔÛ ñaây khoâng coù gì ñeå coù theå noùi laø toâi, laø cuûa toâi, hay toâi laø.
Chö Hieàn, neáu coù nhöõng ngöôøi khaùc maéng nhieác, chæ trích, choïc töùc, nhieãu naõo Tyû-kheo, vò aáy bieát roõ nhö sau: "Khoå thoï khôûi leân nôi toâi, thoï naøy thuoäc tai xuùc chaïm, thoï naøy do nhaân duyeân, khoâng phaûi khoâng do nhaân duyeân, do nhaân duyeân gì? Do nhaân duyeân xuùc". Vò aáy thaáy xuùc laø voâ thöôøng, thaáy thoï laø voâ thöôøng, thaáy töôûng laø voâ thöôøng, thaáy haønh laø voâ thöôøng, thaáy thöùc laø voâ thöôøng. Taâm cuûa vò naøy hoan hyû, thích thuù, tònh chæ, quyeát ñònh, tuøy thuoäc giôùi ñoái töôïng.
Chö Hieàn, neáu nhöõng ngöôøi khaùc xöû söï vôùi Tyû-kheo khoâng coù hoaøn haûo, khoâng coù toát ñeïp, khoâng coù khaû aùi, hoaëc duøng tay xuùc chaïm, hoaëc duøng ñaù xuùc chaïm, hoaëc duøng gaäy xuùc chaïm, hoaëc duøng göôm xuùc chaïm, vò aáy tueä tri nhö sau: "Söï theå cuûa thaân naøy laø nhö vaäy, neân tay coù theå xuùc chaïm, ñaù coù theå xuùc chaïm, gaäy coù theå xuùc chaïm, göôm coù theå xuùc chaïm. Theá Toân ñaõ daïy nhö sau trong ví duï caùi cöa: "Chö Tyû-kheo, neáu coù keû troäm cöôùp haï tieän laáy caùi cöa hai löôõi caét töøng phaàn tay vaø chaân. Neáu ai ôû ñaây sanh yù phaãn noä, ngöôøi aáy khoâng laøm ñuùng lôøi Ta daïy". Ta seõ tinh caàn, tinh taán, khoâng daûi ñaõi. Nieäm ñöôïc an truù khoâng coù loaïn nieäm, thaân theå ñöôïc khinh an, khoâng dao ñoäng, taâm ñöôïc ñònh tónh nhaát taâm. Nay maëc cho tay xuùc chaïm thaân naøy, maëc cho ñaù xuùc chaïm thaân naøy, maëc cho gaäy xuùc chaïm thaân naøy, maëc cho göôm xuùc chaïm thaân naøy, lôøi daïy chö Phaät caàn phaûi ñöôïc thöïc haønh.
Chö Hieàn, Tyû-kheo aáy, nieäm Phaät nhö vaäy, nieäm Phaùp nhö vaäy, nieäm Taêng nhö vaäy, nhöng xaû töông öng vôùi thieän khoâng ñöôïc an truù. Do vaäy, vò aáy bò dao ñoäng, bò dao ñoäng maïnh: "Thaät baát haïnh cho ta, thaät khoâng may cho ta, thaät ruûi ro cho ta, thaät khoâng toát ñeïp cho ta. Daàu ta coù nieäm Phaät nhö vaäy, nieäm Phaùp nhö vaäy, nieäm Taêng nhö vaäy, nhöng xaû töông öng vôùi thieän khoâng ñöôïc an truù". Chö Hieàn, ví nhö moät ngöôøi daâu, khi thaáy oâng nhaïc, bò dao ñoäng, bò dao ñoäng maïnh. Cuõng vaäy, chö Hieàn, neáu Tyû-kheo aáy nieäm Phaät nhö vaäy, nieäm Phaùp nhö vaäy, nieäm Taêng nhö vaäy, nhöng xaû töông öng vôùi thieän khoâng ñöôïc an truù. Do vaäy, vò aáy bò dao ñoäng, bò dao ñoäng maïnh: "Thaät baát haïnh cho ta, thaät khoâng may cho ta, thaät ruûi ro cho ta, thaät khoâng toát ñeïp cho ta. Daàu ta coù nieäm Phaät nhö vaäy, nieäm Phaùp nhö vaäy, nieäm Taêng nhö vaäy, nhöng xaû töông öng vôùi thieän khoâng ñöôïc an truù". Chö Hieàn, neáu Tyû-kheo aáy, nieäm Phaät nhö vaäy, nieäm Phaùp nhö vaäy, nieäm Taêng nhö vaäy, vaø xaû töông öng vôùi thieän ñöôïc an truù, thì Tyû-kheo aáy ñöôïc hoan hyû. Chö Hieàn, ñeán möùc ñoä naøy, Tyû-kheo ñaõ laøm thaät nhieàu.
(Thuûy giôùi)
Chö Hieàn, theá naøo laø thuûy giôùi? Coù noäi thuûy giôùi, coù ngoaïi thuûy giôùi. Chö Hieàn theá naøo laø noäi thuûy giôùi? Caùi gì thuoäc veà noäi thaân, thuoäc caù nhaân, thuoäc nöôùc, thuoäc chaát loûng, bò chaáp thuû, nhö maät, ñaøm, muû, maùu, moà hoâi, môõ, nöôùc maét, môõ da, nöôùc mieáng, nieâm dòch, nöôùc ôû khôùp xöông, nöôùc tieåu, vaø baát cöù vaät gì khaùc thuoäc noäi thaân, thuoäc caù nhaân, thuoäc nöôùc, thuoäc chaát loûng, bò chaáp thuû. Chö Hieàn, nhö vaäy goïi laø noäi thuûy giôùi. Nhöõng gì thuoäc noäi thuûy giôùi vaø nhöõng gì thuoäc ngoaïi thuûy giôùi, ñeàu thuoäc veà thuûy giôùi. Caàn phaûi nhö thaät quaùn saùt thuûy giôùi vôùi chaùnh trí tueä nhö sau: "Caùi naøy khoâng phaûi cuûa toâi, caùi naøy khoâng phaûi laø toâi, caùi naøy khoâng phaûi töï ngaõ cuûa toâi". Sau khi nhö thaät quaùn saùt thuûy giôùi vôùi chaùnh trí tueä nhö vaäy, vò aáy sanh yeåm ly ñoái vôùi thuûy giôùi, taâm töø boû thuûy giôùi.
Chö Hieàn, moät thôøi xaûy ra khi ngoaïi thuûy giôùi dao ñoäng, nöôùc cuoán troâi laøng, cuoán troâi thò traán, cuoán troâi thaønh phoá, cuoán troâi xöù, cuoán troâi quoác ñoä. Chö Hieàn, moät thôøi xaåy ra khi nöôùc bieån ñaïi döông haï thaáp moät traêm do-tuaàn, haï thaáp hai traêm do-tuaàn, haï thaáp ba traêm do-tuaàn, haï thaáp boán traêm do-tuaàn, haï thaáp naêm traêm do-tuaàn, haï thaáp saùu traêm do-tuaàn, haï thaáp baûy traêm do-tuaàn. Chö Hieàn, moät thôøi xaåy ra khi nöôùc bieån ñaïi döông daâng cao ñeán baûy caây ta-la, daâng cao ñeán saùu caây ta-la, daâng cao ñeán naêm caây ta-la, daâng cao ñeán boán caây ta-la, daâng cao ñeán ba caây ta-la, daâng cao ñeán hai caây ta-la, daâng cao chæ ñeán moät caây ta-la. Chö Hieàn, moät thôøi xaåy ra khi nöôùc bieån ñaïi döông cao ñeán baûy ñaàu ngöôøi, daâng cao ñeán saùu ñaàu ngöôøi, daâng cao ñeán naêm ñaàu ngöôøi, daâng cao ñeán boán ñaàu ngöôøi, daâng cao ñeán ba ñaàu ngöôøi, daâng cao ñeán hai ñaàu ngöôøi, daâng cao chæ ñeán moät ñaàu ngöôøi. Chö Hieàn, moät thôøi xaåy ra khi nöôùc bieån ñaïi döông daâng cao ñeán nöûa thaân ngöôøi, daâng cao chæ ñeán hoâng, daâng cao chæ ñeán ñaàu goái, daâng cao chæ ñeán goùt chaân. Chö Hieàn, moät thôøi xaåy ra khi nöôùc bieån ñaïi döông khoâng coù ñeå thaám öôùt ñoát ngoùn chaân. Chö Hieàn, taùnh voâ thöôøng cuûa ngoaïi thuûy giôùi xöa aáy coù theå neâu roõ, taùnh huûy hoaïi coù theå neâu roõ, taùnh ñoaïn dieät coù theå neâu roõ, taùnh bieán dòch coù theå neâu roõ. Nhö vaäy coøn noùi gì ñeán thaân theå yeåu thoï do khaùt aùi chaáp thuû naøy? ÔÛ ñaây khoâng coù gì ñeå coù theå noùi laø toâi, laø cuûa toâi, hay toâi laø.
Chö Hieàn, neáu coù nhöõng ngöôøi khaùc maéng nhieác, chæ trích, choïc töùc, nhieãu naõo Tyû-kheo, vò aáy bieát roõ nhö sau: ...(nhö treân)... vaø xaû töông öùng vôùi thieän ñöôïc an truù. Chö Hieàn, cho ñeán möùc ñoä naøy, vò Tyû-kheo ñaõ laøm thaät nhieàu.
(Hoûa giôùi)
Chö Hieàn, theá naøo laø hoûa giôùi? Coù noäi hoûa giôùi, coù ngoaïi hoûa giôùi. Chö Hieàn, theá naøo laø noäi hoûa giôùi? Caùi gì thuoäc veà noäi thaân, thuoäc veà caù nhaân, thuoäc löûa, thuoäc chaát noùng, bò chaáp thuû. Nhö caùi gì khieán cho haâm noùng, khieán cho huûy hoaïi, khieán cho thieâu chaùy; caùi gì khieán cho nhöõng vaät ñöôïc aên uoáng, nhai, neám, coù theå kheùo tieâu hoùa, hay taát caû nhöõng vaät gì khaùc thuoäc noäi thaân, thuoäc caù nhaân, thuoäc löûa, thuoäc chaát noùng, bò chaáp thuû. Chö Hieàn, nhö vaäy goïi laø noäi hoûa giôùi. Nhöõng gì thuoäc noäi hoûa giôùi vaø nhöõng gì thuoäc ngoaïi hoûa giôùi, ñeàu thuoäc veà hoûa giôùi. Caàn phaûi nhö thaät quaùn saùt hoûa giôùi vôùi chaùnh trí tueä nhö sau: "Caùi naøy khoâng phaûi cuûa toâi, caùi naøy khoâng phaûi laø toâi, caùi naøy khoâng phaûi töï ngaõ cuûa toâi". Sau khi nhö thaät quaùn saùt hoûa giôùi vôùi chaùnh trí tueä nhö vaäy, vò aáy sanh yeåm ly ñoái vôùi hoûa giôùi, taâm töø boû hoûa giôùi.
Chö Hieàn, moät thôøi xaåy ra khi hoûa giôùi dao ñoäng. Löûa thieâu chaùy laøng, thieâu chaùy thò traán, thieâu chaùy thaønh phoá, thieâu chaùy xöù, thieâu chaùy quoác ñoä. Löûa chaùy cho ñeán cuoái haøng caây coái, cho ñeán cuoái haøng ñöôøng lôùn, cho ñeán cuoái haøng chaân nuùi, cho ñeán cuoái haøng thuûy bieân, hay cho ñeán cuoái haøng khu ñaát khaû aùi, roài löûa bò taét vì khoâng nhieân lieäu. Chö Hieàn, moät thôøi xaûy ra khi loaøi ngöôøi ñi kieám löûa phaûi duøng loâng gaø vaø daây gaân. Chö Hieàn, taùnh voâ thöôøng cuûa ngoaïi hoûa giôùi xöa aáy coù theå neâu roõ; taùnh huûy hoaïi coù theå neâu roõ, taùnh ñoaïn dieät coù theå neâu roõ, taùnh bieán dòch coù theå neâu roõ. Nhö vaäy coøn noùi gì ñeán thaân theå yeåu thoï do khaùt aùi chaáp thuû naøy? ÔÛ ñaây khoâng coù gì ñeå coù theå noùi laø toâi, laø cuûa toâi, hay toâi laø.
Chö Hieàn, neáu coù nhöõng ngöôøi khaùc maéng nhieác, chæ trích, choïc töùc, nhieãu naõo Tyû-kheo, vò aáy bieát roõ nhö sau: ...(nhö treân)... vaø xaû töông öùng vôùi thieän ñöôïc an truù. Chö Hieàn, cho ñeán möùc ñoä naøy, vò Tyû-kheo ñaõ laøm thaät nhieàu.
(Phong giôùi)
Chö Hieàn, theá naøo laø phong giôùi? Coù noäi phong giôùi, coù ngoaïi phong giôùi. Chö Hieàn, theá naøo laø noäi phong giôùi? Caùi gì thuoäc veà noäi thaân, thuoäc caù nhaân, thuoäc gioù, thuoäc ñoäng taùnh, bò chaáp thuû, nhö gioù thoåi leân, gioù thoåi xuoáng, gioù trong ruoät, gioù trong buïng döôùi, gioù thoåi ngang caùc chi tieát (tay chaân), hôi thôû voâ, hôi thôû ra, vaø baát cöù vaät gì khaùc thuoäc noäi thaân, thuoäc caù nhaân, thuoäc gioù, thuoäc taùnh ñoäng, bò chaáp thuû. Chö Hieàn, nhö vaäy goïi laø noäi phong giôùi. Nhöõng gì thuoäc noäi phong giôùi vaø nhöõng gì thuoäc ngoaïi phong giôùi ñeàu thuoäc veà phong giôùi. Caàn phaûi nhö thaät quaùn saùt phong giôùi vôùi chaùnh trí tueä nhö sau: "Caùi naøy khoâng phaûi cuûa toâi, caùi naøy khoâng phaûi laø toâi, caùi naøy khoâng phaûi töï ngaõ cuûa toâi". Sau khi thaáy nhö thaät phong giôùi vôùi chaùnh trí tueä nhö vaäy, vò aáy sanh yeåm ly ñoái vôùi phong giôùi, taâm töø boû phong giôùi.
Chö Hieàn, moät thôøi xaåy ra khi ngoaïi phong giôùi dao ñoäng, gioù thoåi bay laøng, thoåi bay thò traán, thoåi bay thaønh phoá, thoåi bay xöù, thoåi bay quoác ñoä. Chö Hieàn, moät thôøi xaåy ra khi trong thaùng cuoái muøa haï, loaøi ngöôøi tìm caàu gioù nhôø laù caây ta-la, nhôø caây quaït, vaø ngöôøi ta khoâng mong tìm ñöôïc coû taïi choã coù raïch nöôùc chaûy. Chö Hieàn, taùnh voâ thöôøng cuûa ngoaïi phong giôùi xöa aáy coù theå neâu roõ; taùnh huûy hoaïi coù theå neâu roõ; taùnh ñoaïn dieät coù theå neâu roõ; taùnh bieán dòch coù theå neâu roõ. Nhö vaäy coøn noùi gì ñeán thaân theå yeåu thoï do khaùt aùi chaáp thuû naøy? ÔÛ ñaây khoâng coù gì ñeå coù theå noùi laø toâi, laø cuûa toâi, hay toâi laø.
Chö Hieàn, neáu coù nhöõng ngöôøi khaùc maéng nhieác, chæ trích, choïc töùc, nhieãu naõo Tyû-kheo, vò aáy bieát roõ nhö sau: "Khoå thoï khôûi leân nôi toâi naøy thuoäc tai xuùc chaïm; thoï naøy do nhaân duyeân, khoâng phaûi khoâng do nhaân duyeân. Do nhaân duyeân gì? Do nhaân duyeân xuùc vaäy". Vò aáy thaáy xuùc laø voâ thöôøng; vò aáy thaáy thoï laø voâ thöôøng; vò aáy thaáy töôûng laø voâ thöôøng; vò aáy thaáy haønh laø voâ thöôøng; vò aáy thaáy thöùc laø voâ thöôøng; taâm cuûa vò naøy hoan hyû, thích thuù, tònh chæ, quyeát ñònh, tuøy thuoäc giôùi ñoái töôïng.
Chö Hieàn, neáu nhöõng ngöôøi khaùc xöû söï vôùi Tyû-kheo, khoâng coù hoaøn haûo, khoâng coù toát ñeïp, khoâng coù khaû aùi, hoaëc duøng tay xuùc chaïm, hoaëc duøng ñaù xuùc chaïm, hoaëc duøng gaäy xuùc chaïm, hoaëc duøng göôm xuùc chaïm, vò aáy bieát nhö sau: "Söï theå cuûa thaân naøy laø nhö vaäy neân tay coù theå xuùc chaïm, ñaù coù theå xuùc chaïm, gaäy coù theå xuùc chaïm, göôm coù theå xuùc chaïm". Theá Toân ñaõ daïy nhö sau trong ví duï caùi cöa: "Chö Tyû-kheo, neáu coù keû troäm cöôùp haï tieän laáy caùi cöa hai löôõi caét töøng phaàn tay vaø chaân, neáu ai ôû ñaây sanh yù phaãn noä thì ngöôøi aáy khoâng laøm ñuùng lôøi ta daïy". Ta seõ tinh caàn, tinh taán, khoâng daûi ñaõi, nieäm ñöôïc an truù, khoâng coù loaïn nieäm, thaân theå ñöôïc khinh an, khoâng dao ñoäng, taâm ñöôïc ñònh tónh nhaát taâm. Nay maëc cho tay xuùc chaïm thaân naøy, maëc cho ñaù xuùc chaïm, maëc cho gaäy xuùc chaïm, maëc cho göôm xuùc chaïm thaân naøy. Lôøi daïy chö Phaät caàn phaûi ñöôïc thöïc haønh".
Chö Hieàn, Tyû-kheo aáy, nieäm Phaät nhö vaäy, nieäm Phaùp nhö vaäy, nieäm Taêng nhö vaäy, nhöng xaû töông öng vôùi thieän khoâng ñöôïc an truù. Do vaäy, vò aáy bò dao ñoäng, bò dao ñoäng maïnh: "Thaät baát haïnh cho ta, thaät khoâng may cho ta, thaät ruûi ro cho ta, thaät khoâng toát ñeïp cho ta. Daàu ta coù nieäm Phaät nhö vaäy, nieäm Phaùp nhö vaäy, nieäm Taêng nhö vaäy, nhöng xaû töông öng vôùi thieän khoâng ñöôïc an truù". Chö Hieàn, ví nhö moät ngöôøi daâu, khi thaáy oâng nhaïc, bò dao ñoäng, bò dao ñoäng maïnh. Cuõng vaäy, chö Hieàn, neáu Tyû-kheo aáy nieäm Phaät nhö vaäy, nieäm Phaùp nhö vaäy, nieäm Taêng nhö vaäy, nhöng xaû töông öng vôùi thieän khoâng ñöôïc an truù. Do vaäy, vò aáy bò dao ñoäng, bò dao ñoäng maïnh: "Thaät baát haïnh cho ta, thaät khoâng may cho ta, thaät ruûi ro cho ta, thaät khoâng toát ñeïp cho ta. Daàu ta coù nieäm Phaät nhö vaäy, nieäm Phaùp nhö vaäy, nieäm Taêng nhö vaäy, nhöng xaû töông öng vôùi thieän khoâng ñöôïc an truù". Chö Hieàn, neáu Tyû- Kheo aáy nieäm Phaät nhö vaäy, nieäm Phaùp nhö vaäy, nieäm Taêng nhö vaäy, vaø xaû töông öng vôùi thieän ñöôïc an truù. Do vaäy, Tyû-kheo aáy ñöôïc hoan hyû. Chö Hieàn, cho ñeán möùc ñoä naøy, Tyû-kheo ñaõ laøm thaät nhieàu.
Chö Hieàn, nhö moät khoaûng troáng ñöôïc bao vaây bôûi caây gaäy, bôûi daây leo, bôûi coû, bôûi buøn, ñöôïc bieát laø moät nhaø ôû. Cuõng vaäy, Chö Hieàn, moät khoaûng troáng ñöôïc bao vaây bôûi xöông, bôûi daây gaân, bôûi thòt, bôûi da, ñöôïc bieát laø moät saéc phaùp.
Chö Hieàn, neáu noäi maét khoâng bò hö haïi, nhöng ngoaïi saéc khoâng vaøo trong taàm maét, khoâng coù söï quy tuï xuùc chaïm thích hôïp, thì thöùc phaàn thích hôïp khoâng coù hieän khôûi. Chö Hieàn, neáu noäi maét khoâng bò hö haïi, ngoaïi saéc vaøo trong taàm maét, nhöng khoâng coù söï quy tuï xuùc chaïm thích hôïp, thì thöùc phaàn thích hôïp khoâng coù hieän khôûi. Chö Hieàn, chæ khi naøo noäi maét khoâng bò hö haïi, ngoaïi saéc vaøo trong taàm maét, coù söï quy tuïc xuùc chaïm thích hôïp, thì thöùc phaàn thích hôïp coù hieän khôûi.
Baát cöù saéc phaùp gì ñöôïc hieän khôûi nhö vaäy ñeàu quy tuï trong saéc thuû uaån; baát cöù caûm thoï gì ñöôïc hieän khôûi nhö vaäy ñeàu quy tuï trong thoï thuû uaån; baát cöù töôûng gì ñöôïc hieän khôûi nhö vaäy ñeàu ñöôïc quy tuï trong töôûng thuû uaån; baát cöù haønh gì ñöôïc hieän khôûi nhö vaäy ñeàu quy tuï trong haønh thuû uaån; baát cöù thöùc gì ñöôïc hieän khôûi nhö vaäy ñeàu quy tuï trong thöùc thuû uaån. Vò aáy tueä tri nhö sau: "Nhö vaäy, nhö ngöôøi ta noùi, coù söï quy tuï, söï taäp hôïp, söï hoøa hôïp cuûa naêm thuû uaån naøy. Theá Toân ñaõ noùi nhö sau: "Ai thaáy ñöôïc lyù duyeân khôûi, ngöôøi aáy thaáy ñöôïc phaùp; ai thaáy ñöôïc phaùp, ngöôøi aáy thaáy ñöôïc lyù duyeân khôûi". Nhöõng phaùp naøy do duyeân khôûi leân chính laø naêm thuû uaån. Söï tham duïc, chaáp tröôùc, tham ñaém, meâ say trong naêm thuû uaån naøy töùc laø khoå taäp; söï nhieáp phuïc tham duïc, söï töø boû tham duïc töùc laø söï khoå dieät". Cho ñeán möùc ñoä naøy, Chö Hieàn, Tyû-kheo ñaõ laøm raát nhieàu.
Chö Hieàn, neáu noäi tai khoâng bò hö haïi, nhöng ngoaïi thanh khoâng vaøo trong taàm tai, khoâng coù söï quy tuï xuùc chaïm thích hôïp, thì thöùc phaàn thích hôïp khoâng coù hieän khôûi. ... Cho ñeán möùc ñoä naøy, Chö Hieàn, Tyû-kheo ñaõ laøm raát nhieàu.
Chö Hieàn, neáu noäi loã muõi khoâng bò hö haïi, nhöng ngoaïi höông khoâng vaøo trong taàm muõi, khoâng coù söï quy tuï xuùc chaïm thích hôïp, thì thöùc phaàn thích hôïp khoâng coù hieän khôûi. ... Cho ñeán möùc ñoä naøy, Chö Hieàn, Tyû-kheo ñaõ laøm raát nhieàu.
Chö Hieàn, neáu noäi löôõi khoâng bò hö haïi, nhöng ngoaïi vò khoâng vaøo trong taàm löôõi, khoâng coù söï quy tuï xuùc chaïm thích hôïp, thì thöùc phaàn thích hôïp khoâng coù hieän khôûi. ... Cho ñeán möùc ñoä naøy, Chö Hieàn, Tyû-kheo ñaõ laøm raát nhieàu.
Chö Hieàn, neáu noäi thaân khoâng bò hö haïi, nhöng ngoaïi xuùc khoâng vaøo trong taàm cuûa thaân, khoâng coù söï quy tuï xuùc chaïm thích hôïp, thì thöùc phaàn thích hôïp khoâng coù hieän khôûi. ... Cho ñeán möùc ñoä naøy, Chö Hieàn, Tyû-kheo ñaõ laøm raát nhieàu.
Chö Hieàn, neáu noäi yù caên khoâng bò hö haïi, ngoaïi phaùp vaøo trong taàm cuûa yù caên, nhöng khoâng coù söï quy tuï xuùc chaïm thích hôïp, thì thöùc phaàn thích hôïp khoâng coù hieän khôûi. Chö Hieàn, chæ khi naøo noäi yù caên khoâng bò hö haïi, ngoaïi phaùp vaøo trong taàm cuûa yù caên, coù söï quy tuï xuùc chaïm thích hôïp, thì thöùc phaàn thích hôïp coù hieän khôûi.
Baát cöù saéc gì ñöôïc hieän khôûi nhö vaäy ñeàu quy tuï trong saéc thuû uaån; baát cöù caûm thoï gì ñöôïc hieän khôûi nhö vaäy ñeàu quy tuï trong thoï thuû uaån; baát cöù töôûng gì ñöôïc hieän khôûi nhö vaäy ñeàu quy tuï trong töôûng thuû uaån; baát cöù haønh gì ñöôïc hieän khôûi nhö vaäy ñeàu quy tuï trong haønh thuû uaån; baát cöù thöùc gì ñöôïc hieän khôûi nhö vaäy ñeàu quy tuï trong thöùc thuû uaån. Vò aáy tueä tri nhö sau: "Nhö vaäy, nhö ngöôøi ta noùi, coù söï quy tuï, söï taäp hoïp, söï hoøa hôïp cuûa naêm thuû uaån naøy. Theá Toân ñaõ noùi nhö sau: "Ai thaáy ñöôïc lyù duyeân khôûi, ngöôøi aáy thaáy ñöôïc phaùp; ai thaáy ñöôïc phaùp, ngöôøi aáy thaáy ñöôïc lyù duyeân khôûi". Nhöõng phaùp naøy do duyeân khôûi leân chính laø naêm thuû uaån. Söï tham duïc, chaáp tröôùc, tham ñaém, meâ say trong naêm thuû uaån naøy töùc laø khoå taäp; söï nhieáp phuïc tham duïc, söï töø boû tham duïc töùc laø söï khoå dieät". Cho ñeán möùc ñoä naøy, chö Hieàn, Tyû-kheo ñaõ laøm raát nhieàu.
Toân giaû Sariputta thuyeát giaûng nhö vaäy. Caùc Tyû-kheo aáy hoan hyû, tín thoï lôøi Toân giaû Sariputta daïy.
Hoøa thöôïng Thích Minh Chaâu dòch Vieät
Chaân thaønh caùm ôn anh HDC vaø nhoùm Phaät töû VH ñaõ coù thieän taâm göûi taëng aán baûn ñieän töû.
(Bình Anson hieäu ñính, döïa theo baûn Anh ngöõ "The Middle Length Discourses of the Buddha", Tyø kheo Nanamoli vaø Tyø kheo Bodhi dòch, 1995).
11-10-2003
Source = BuddhaSasana
[Muïc luïc kinh Trung Boä]