Ngöôøi Cö Só          [ Trôû Veà ]          [Trang Chuû]           [ Index Vieät ]          [Index Pali]
Trung Boä Kinh
Majjhima Nikaya

29. Ñaïi kinh Thí duï Loõi caây
Mahasaropama-sutta

Nhö vaày toâi nghe.

Moät thôøi Theá Toân ôû taïi Rajagaha (Vöông Xaù), nuùi Gijjhakuta (Linh Thöùu), khi Devadatta (Ñeà-baø-ñaït-ña) töø boû (Chuùng Taêng) ra ñi khoâng bao laâu. Ÿ ñaây, nhaân vieäc Devadatta, Theá Toân cho goïi caùc Tyû-kheo vaø daïy nhö sau:

-- Ÿ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, coù Thieän nam töû do loøng tin xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình: "Ta bò chìm ñaém trong sanh, giaø, cheát, saàu, bi, khoå, öu, naõo, bò chìm ñaém trong ñau khoå, bò chi phoái bôûi ñau khoå. Raát coù theå, toaøn boä khoå uaån naøy coù theå chaám döùt ñöôïc". Vò aáy xuaát gia nhö vaäy, ñöôïc lôïi döôõng, toân kính, danh voïng. Do lôïi döôõng, toân kính, danh voïng naøy, vò aáy hoan hyû, maõn nguyeän. Do lôïi döôõng, toân kính, danh voïng naøy, vò aáy khen mình, cheâ ngöôøi: "Ta ñöôïc lôïi döôõng nhö vaäy, ñöôïc danh voïng nhö vaäy. Coøn caùc Tyû-kheo khaùc ít ñöôïc bieát ñeán, ít coù uy quyeàn". Vò aáy, vì lôïi döôõng, toân kính, danh voïng naøy, trôû thaønh meâ say, tham ñaém, phoùng daät. Do soáng phoùng daät, vò aáy bò ñau khoå.

Chö Tyû-kheo, ví nhö moät ngöôøi muoán ñöôïc loõi caây, tìm caàu loõi caây. Trong khi ñi tìm loõi caây, tröôùc moät caây lôùn, ñöùng thaúng, coù loõi caây, ngöôøi aáy boû qua loõi caây, boû qua giaùc caây, boû qua voû trong, boû qua voû ngoaøi, chaët caønh laù, laáy chuùng mang ñi, töôûng raèng ñoù laø loõi caây. Moät ngöôøi coù maét thaáy vaäy beøn noùi: "Thaät söï ngöôøi naøy khoâng bieát loõi caây, khoâng bieát giaùc caây, khoâng bieát voû trong, khoâng bieát voû ngoaøi, khoâng bieát caønh laù. Ngöôøi naøy muoán ñöôïc loõi caây, tìm caàu loõi caây. Trong khi ñi tìm loõi caây, tröôùc moät caây lôùn, ñöùng thaúng, coù loõi caây, ngöôøi naøy boû qua loõi caây, boû qua giaùc caây, boû qua voû trong, boû qua voû ngoaøi, chaët caønh laù, laáy chuùng mang ñi, töôûng raèng ñoù laø loõi caây. Vaø ngöôøi naøy khoâng ñaït muïc ñích maø loõi caây coù theå thaønh töïu". Cuõng vaäy, ôû ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, coù Thieän nam töû vì loøng tin xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình: "Ta bò chìm ñaém trong sanh, giaø, cheát, saàu, bi, khoå, öu, naõo bò chi phoái bôûi ñau khoå. Raát coù theå toaøn boä khoå uaån naøy coù theå chaám döùt". Vò aáy xuaát gia nhö vaäy, ñöôïc lôïi döôõng, toân kính, danh voïng. Do lôïi döôõng, toân kính, danh voïng naøy, vò aáy hoan hyû, töï maõn. Do lôïi döôõng, toân kính, danh voïng naøy, vò aáy khen mình, cheâ ngöôøi: "Ta ñöôïc lôïi döôõng nhö vaäy, ñöôïc danh voïng nhö vaäy, Coøn caùc Tyû-kheo khaùc ít ñöôïc bieát ñeán, ít coù uy quyeàn". Vò aáy vì lôïi döôõng, toân kính, danh voïng naøy, trôû thaønh meâ say, tham ñaém, phoùng daät. Do soáng phoùng daät, vò aáy bò ñau khoå. Chö Tyû-kheo, Tyû-kheo aáy ñöôïc goïi laø vò ñaõ naém laáy caønh laù cuûa phaïm haïnh, vì do vaäy, vò aáy ñaõ döøng laïi (ôû ñaây).

Nhöng ôû ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, coù vò thieän nam töû vì loøng tin xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình: "Ta bò chìm ñaém trong sanh, giaø, cheát, saàu, bi, khoå, öu naõo, bò chìm ñaém trong ñau khoå, bò chi phoái bôûi ñau khoå. Raát coù theå toaøn boä khoå uaån naøy coù theå chaám döùt". Roài vò aáy xuaát gia nhö vaäy, ñöôïc lôïi döôõng, toân kính, danh voïng. Vò aáy khoâng vì lôïi döôõng, toân kính, danh voïng naøy khen mình, cheâ ngöôøi. Vò aáy khoâng vì lôïi döôõng, toân kính, danh voïng naøy trôû thaønh meâ say, tham ñaém, phoùng daät. Do soáng khoâng phoùng daät, vò aáy thaønh töïu giôùi ñöùc. Do thaønh töïu giôùi ñöùc naøy, vò aáy hoan hyû, töï maõn. Do thaønh töïu, giôùi ñöùc naøy, vò aáy khen mình cheâ ngöôøi: "Ta laø ngöôøi trì giôùi, theo thieän phaùp. Caùc Tyû-kheo khaùc phaù giôùi, theo aùc phaùp". Do thaønh töïu giôùi ñöùc naøy, vò aáy trôû thaønh meâ say, tham ñaém, phoùng daät. Do soáng phoùng daät, vò aáy bò ñau khoå.

Chö Tyû-kheo, ví nhö moät ngöôøi muoán ñöôïc loõi caây, tìm caàu loõi caây. Trong khi ñi tìm loõi caây, tröôùc moät caây lôùn, ñöùng thaúng, coù loõi caây, ngöôøi aáy boû qua loõi caây, boû qua giaùc caây, boû qua voû trong, chaët voû ngoaøi, laáy chuùng mang ñi, töôûng ñoù laø loõi caây. Moät ngöôøi coù maét thaáy vaäy beøn noùi: "Thaät söï ngöôøi naøy khoâng bieát loõi caây, khoâng bieát giaùc caây, khoâng bieát voû trong, khoâng bieát voû ngoaøi, khoâng bieát caønh laù. Ngöôøi naøy muoán ñöôïc loõi caây, tìm caàu loõi caây. Trong khi ñi tìm loõi caây, tröôùc moät caây lôùn, ñöùng thaúng, coù loõi caây, ngöôøi naøy boû qua loõi caây, boû qua giaùc caây, boû qua voû trong, chaët voû ngoaøi, laáy chuùng mang ñi, töôûng ñoù laø loõi caây. Vaø ngöôøi naøy khoâng ñaït muïc ñích maø loõi caây coù theå thaønh töïu". Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây Tyû-kheo vì loøng tin xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình... (nhö treân)... Do thaønh töïu giôùi ñöùc naøy, vò aáy trôû thaønh meâ say, tham ñaém, phoùng daät. Do soáng phoùng daät, vò aáy bò ñau khoå. Chö Tyû-kheo, Tyû-kheo aáy ñöôïc goïi laø vò ñaõ naém laáy voû ngoaøi cuûa phaïm haïnh. Vaø do vaäy, vò aáy ñaõ döøng laïi (ôû ñaây).

Nhöng ôû ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, coù Thieän nam töû vì loøng tin xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình: "Ta bò chìm ñaém trong voøng sanh, giaø, cheát, saàu, bi, khoå öu, naõo, bò chìm ñaém trong ñau khoå, bò chi phoái bôûi ñau khoå. Raát coù theå toaøn boä khoå uaån naøy coù theå chaám döùt ñöôïc". Roài vò aáy xuaát gia nhö vaäy, ñöôïc lôïi döôõng, toân kính, danh voïng. Vò aáy khoâng vì lôïi döôõng, toân kính, danh voïng naøy, khen mình, cheâ ngöôøi. Vò aáy khoâng vì lôïi döôõng, toân kính, danh voïng naøy trôû thaønh meâ say, tham ñaém, phoùng daät. Do soáng khoâng phoùng daät, vò aáy thaønh töïu giôùi ñöùc. Do thaønh töïu giôùi ñöùc naøy, vò aáy hoan hyû, nhöng khoâng töï maõn. Do thaønh töïu giôùi ñöùc naøy, vò aáy khoâng khen mình, cheâ ngöôøi. Do thaønh töïu giôùi ñöùc naøy, vò aáy khoâng trôû thaønh meâ say, tham ñaém, phoùng daät. Do soáng khoâng phoùng daät, vò aáy thaønh töïu thieàn ñònh. Do thaønh töïu thieàn ñònh naøy, vò aáy hoan hyû, töï maõn. Do thaønh töïu thieàn ñònh naøy, vò aáy khen mình cheâ ngöôøi: "Ta coù thieàn ñònh nhaát taâm. Caùc Tyû-kheo khaùc khoâng coù thieàn ñònh, taâm bò phaân taùn". Do thaønh töïu thieàn ñònh naøy, vò aáy trôû thaønh meâ say, tham ñaém, phoùng daät. Do soáng phoùng daät, vò aáy bò ñau khoå.

Chö Tyû-kheo, ví nhö moät ngöôøi muoán ñöôïc loõi caây, tìm caàu loõi caây. Trong khi ñi tìm loõi caây, tröôùc moät caây lôùn, ñöùng thaúng, coù loõi caây, ngöôøi aáy boû qua loõi caây, boû qua giaùc caây, chaët voû trong, laáy chuùng mang ñi, töôûng ñoù laø loõi caây. Moät ngöôøi coù maét thaáy vaäy, beøn noùi: "Thaät söï ngöôøi naøy khoâng bieát loõi caây, khoâng bieát giaùc caây, khoâng bieát voû trong, khoâng bieát voû ngoaøi, khoâng bieát caønh laù. Ngöôøi naøy muoán loõi caây, tìm caàu loõi caây. Trong khi ñi tìm loõi caây, tröôùc moät caây lôùn coù loõi caây, ngöôøi naøy boû qua loõi caây, boû qua giaùc caây, chaët voû trong, mang ñi, töôûng ñoù laø loõi caây. Vaø ngöôøi naøy khoâng ñaït ñöôïc muïc ñích maø loõi caây coù theå thaønh töïu". Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây Tyû-kheo vì loøng tin xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình... (nhö treân)... Do thaønh töïu thieàn ñònh naøy, vò aáy trôû thaønh meâ say, tham ñaém, phoùng daät. Vì soáng phoùng daät, vò aáy bò ñau khoå. Chö Tyû-kheo, nhö vaäy vò aáy ñöôïc goïi laø Tyû-kheo ñaõ naém giöõ voû trong cuûa phaïm haïnh. Vaø do vaäy, vò aáy ñaõ döøng laïi (ôû ñaây).

Laïi nöõa, ôû ñaây, coù Thieän nam töû, vì loøng tin xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình: "Ta bò chìm ñaém trong voøng sanh, giaø, cheát, saàu, bi, khoå, öu, naõo, bò chìm ñaém trong ñau khoå, bò chi phoái bôûi ñau khoå. Raát coù theå toaøn boä khoå uaån naøy coù theå chaám döùt". Vò aáy xuaát gia nhö vaäy, ñöôïc lôïi döôõng, toân kính, danh voïng. Vò aáy khoâng vì lôïi döôõng, toân kính, danh voïng naøy hoan hyû, töï maõn. Vò aáy khoâng vì lôïi döôõng, toân kính, danh voïng naøy, khen mình, cheâ ngöôøi. Vò aáy khoâng vì lôïi döôõng, toân kính, danh voïng naøy trôû thaønh meâ say, tham ñaém, phoùng daät. Do soáng khoâng phoùng daät, vò aáy thaønh töïu giôùi ñöùc. Do thaønh töïu giôùi ñöùc, vò aáy hoan hyû, nhöng khoâng töï maõn. Vò aáy khoâng vì thaønh töïu giôùi ñöùc naøy khen mình, cheâ ngöôøi. Vò aáy khoâng vì thaønh töïu giôùi ñöùc naøy trôû thaønh meâ say, tham ñaém, phoùng daät. Do soâng khoâng phoùng daät, vò aáy thaønh töïu Thieàn ñònh. Vò aáy do thaønh töïu Thieàn ñònh naøy neân hoan hyû nhöng khoâng töï maõn. Vò aáy khoâng vì thaønh töïu Thieàn ñònh naøy khen mình, cheâ ngöôøi. Vò aáy khoâng vì thaønh töïu Thieàn ñònh naøy trôû thaønh meâ say, tham ñaém, phoùng daät. Do soáng khoâng phoùng daät, vò aáy thaønh töïu tri kieán, vò aáy vì tri kieán naøy, hoan hyû, töï maõn. Vò aáy do tri kieán naøy, khen mình, cheâ ngöôøi. "Ta soáng, thaáy vaø bieát. Caùc Tyû-kheo khaùc soáng, khoâng thaáy vaø khoâng bieát". Vò aáy, do tri kieán naøy, trôû thaønh meâ say, tham ñaém, phoùng daät. Do soáng phoùng daät vò aáy bò ñau khoå.

Chö Tyû-kheo, ví nhö moät ngöôøi muoán ñöôïc loõi caây, tìm caàu loõi caây. Trong khi ñi tìm loõi caây, tröôùc moät caây lôùn, ñöùng thaúng, coù loõi caây, ngöôøi boû qua loõi caây, chaët giaùc caây mang ñi, töôûng ñoù laø loõi caây. Moät ngöôøi coù maét thaáy vaäy beøn noùi: "Thaät söï ngöôøi naøy khoâng bieát loõi caây, khoâng bieát giaùc caây, khoâng bieát voû trong, khoâng bieát voû ngoaøi, khoâng bieát caønh laù. Ngöôøi naøy muoán ñöôïc loõi caây, tìm caàu loõi caây. Tröôùc moät caây lôùn, ñöùng thaúng, coù loõi caây, ngöôøi aáy boû qua loõi caây, chaët giaùc caây vaø mang ñi, töôûng ñoù laø loõi caây. Vaø ngöôøi aáy khoâng ñaït ñöôïc muïc ñích maø loõi caây coù theå thaønh töïu. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây, coù Thieän nam töû, vì loøng tin xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình... Vò naøy, vì tri kieán naøy neân meâ say, tham ñaém, phoùng daät. Vì soáng phoùng daät, vò naøy bò ñau khoå. Chö Tyû-kheo, nhö vaäy vò naøy goïi laø ñaõ naém giöõ giaùc caây cuûa phaïm haïnh. Vaø do vaäy, vò aáy ñaõ döøng laïi (ôû ñaây)".

Laïi nöõa, ôû ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, coù vò Thieän nam töû, vì loøng tin xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình: "Ta bò chìm ñaém trong voøng sanh, giaø, cheát, saàu, bi, khoå, öu, naõo, bò chìm ñaém trong ñau khoå, bò chi phoái bôûi ñau khoå. Raát coù theå toaøn boä khoå uaån naøy coù theå chaám döùt". Vò aáy xuaát gia nhö vaäy, ñöôïc lôïi döôõng, toân kính, danh voïng. Vò aáy khoâng vì lôïi döôõng, toân kính, danh voïng naøy hoan hyû, töï maõn. Vò aáy khoâng vì lôïi döôõng, toân kính, danh voïng naøy khen mình, cheâ ngöôøi. Vò aáy khoâng vì lôïi döôõng, toân kính, danh voïng naøy trôû thaønh meâ say, tham ñaém, phoùng daät. Do soáng khoâng phoùng daät, vò aáy thaønh töïu giôùi ñöùc. Do thaønh töïu giôùi ñöùc, vò aáy hoan hyû nhöng khoâng töï maõn. Vò aáy khoâng vì thaønh töïu giôùi ñöùc naøy khen mình, cheâ ngöôøi. Vò aáy khoâng vì thaønh töïu giôùi ñöùc naøy trôû thaønh meâ say, tham ñaém, phoùng daät. Do soáng khoâng phoùng daät, vò aáy thaønh töïu Thieàn ñònh, vò aáy do thaønh töïu Thieàn ñònh naøy, hoan hyû nhöng khoâng töï maõn. Vò aáy khoâng do thaønh töïu Thieàn ñònh naøy khen mình, cheâ ngöôøi. Vò aáy khoâng do thaønh töïu Thieàn ñònh naøy trôû thaønh meâ say, tham ñaém, phoùng daät. Do soáng khoâng phoùng daät, vò aáy thaønh töïu tri kieán. Do thaønh töïu tri kieán naøy, vò aáy hoan hyû nhöng khoâng töï maõn. Vò aáy khoâng vì thaønh töïu tri kieán naøy khen mình, cheâ ngöôøi. Vò aáy khoâng vì thaønh töïu tri kieán naøy trôû thaønh meâ say, tham ñaém, phoùng daät. Do soáng khoâng phoùng daät, vò aáy thaønh töïu thôøi giaûi thoaùt. Naøy caùc Tyû-kheo, söï tình naøy coù theå xaûy ra, Tyû-kheo aáy coù theå töø boû thôøi giaûi thoaùt.

Naøy caùc Tyû-kheo, ví nhö moät ngöôøi muoán ñöôïc loõi caây, tìm caàu loõi caây. Trong khi ñi tìm loõi caây, tröôùc moät caây lôùn, ñöùng thaúng, coù loõi caây, ngöôøi aáy chaët loõi caây, mang ñi vaø bieát ñoù laø loõi caây. Moät ngöôøi coù maét thaáy nhö vaäy, coù theå noùi: "Ngöôøi naøy bieát loõi caây, bieát giaùc caây, bieát voû trong, bieát voû ngoaøi, bieát caønh laù. Ngöôøi naøy muoán ñöôïc loõi caây, tìm caàu loõi caây. Trong khi ñi tìm loõi caây, tröôùc moät caây lôùn, ñöùng thaúng, coù loõi caây, ngöôøi aáy chaët loõi caây, mang ñi vaø töï bieát ñoù laø loõi caây. Vaø ngöôøi aáy ñaït ñöôïc muïc ñích maø loõi caây coù theå thöïc hieän". Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây moät Thieän nam töû, vì loøng tin xuaát gia, boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình: "Ta bò chìm ñaém trong sanh, giaø, cheát, saàu, bi, khoå, öu, naõo, bò chìm ñaém trong khoå ñau, bò chi phoái bôûi khoå ñau. Raát coù theå, toaøn boä khoå uaån naøy coù theå chaám döùt". Vò aáy xuaát gia nhö vaäy, ñöôïc lôïi döôõng, toân kính, danh voïng. Vò aáy khoâng vì lôïi döôõng, toân kính, danh voïng naøy hoan hyû, töï maõn. Vò aáy khoâng vì lôïi döôõng, toân kính, danh voïng naøy khen mình, cheâ ngöôøi. Vò aáy khoâng vì lôïi döôõng, toân kính, danh voïng naøy trôû thaønh meâ say, tham ñaém, phoùng daät. Do soáng khoâng phoùng daät. Vò aáy thaønh töïu giôùi ñöùc. Vò aáy do thaønh töïu giôùi ñöùc naøy hoan hyû nhöng khoâng töï maõn. Vò aáy, khoâng do thaønh töïu giôùi ñöùc naøy khen mình, cheâ ngöôøi. Vò aáy khoâng do thaønh töïu giôùi ñöùc naøy trôû thaønh meâ say, tham ñaém, phoùng daät. Do soáng khoâng phoùng daät, vò aáy thaønh töïu Thieàn ñònh. Vò aáy do thaønh töïu thieàn ñònh neân hoan hyû nhöng khoâng töï maõn. Vò aáy khoâng do thaønh töïu Thieàn ñònh naøy khen mình, cheâ ngöôøi. Vò aáy khoâng do thaønh töïu thieàn ñònh naøy trôû thaønh meâ say, tham ñaém, phoùng daät. Do soáng khoâng phoùng daät, vò aáy thaønh töïu tri kieán. Vò aáy vì thaønh töïu tri kieán naøy neân hoan hyû nhöng khoâng töï maõn. Vò aáy khoâng vì thaønh töïu tri kieán naøy khen mình, cheâ ngöôøi. Vò aáy khoâng vì thaønh töïu tri kieán naøy trôû thaønh meâ say, tham ñaém, phoùng daät. Do soáng khoâng phoùng daät, vò aáy thaønh töïu ñöôïc phi thôøi gian giaûi thoaùt. Naøy chö Tyû-kheo, söï tình naøy khoâng theå xaûy ra, Tyû-kheo aáy coù theå töø boû phi thôøi giaûi thoaùt naøy.

Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, phaïm haïnh naøy khoâng phaûi vì lôïi ích, lôïi döôõng, danh voïng, khoâng phaûi vì lôïi ích thaønh töïu giôùi ñöùc, khoâng phaûi vì lôïi ích thaønh töïu thieàn ñònh, khoâng phaûi vì lôïi ích tri kieán. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, taâm giaûi thoaùt baát ñoäng chính laø muïc ñích cuûa phaïm haïnh naøy, laø loõi caây, laø muïc tieâu cuoái cuøng cuûa phaïm haïnh.

Theá Toân thuyeát giaûng nhö vaäy. Caùc Tyû-kheo aáy hoan hyû, tín thoï lôøi Theá Toân daïy.

Hoøa thöôïng Thích Minh Chaâu dòch Vieät

Chaân thaønh caùm ôn anh HDC vaø nhoùm Phaät töû VH ñaõ coù thieän taâm göûi taëng aán baûn ñieän töû.
(Bình Anson hieäu ñính, döïa theo baûn Anh ngöõ "The Middle Length Discourses of the Buddha", Tyø kheo Nanamoli vaø Tyø kheo Bodhi dòch, 1995).
08-99

Source = BuddhaSasana
[Muïc luïc kinh Trung Boä]