Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Trang Chuû] [ Index Vieät ] [Index Pali]
Trung Boä Kinh
Majjhima Nikaya35. Tieåu kinh Saccaka
(Cuølasaccaka sutta)
Nhö vaày toâi nghe.Moät thôøi Theá Toân ôû taïi Vesali, röøng Ñaïi Laâm, taïi giaûng ñöôøng Truøng Caùc.
Luùc baáy giôø Niganthaputta Saccaka ôû taïi Vesali taùnh öa luaän chieán, bieän luaän thieän xaûo, ñöôïc soá ñoâng toân kính. Vò naøy thöôøng tuyeân boá cho hoäi chuùng ôû Vesali: "Ta khoâng thaáy moät Sa-moân hay moät Baø-la-moân naøo, laø vò Hoäi chuû, laø vò Giaùo tröôûng, vò Sö tröôûng Giaùo hoäi, daàu töï cho laø baäc A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc, khi ñoái thoaïi vôùi ta, khoâng ai laø khoâng run sôï, khoâng hoaûng sôï, khoâng khieáp sôï, khoâng ai laø khoâng toaùt moà hoâi naùch. Daàu ta coù ñoái thoaïi vôùi moät coät truï voâ tình, coät truï aáy khi ñoái thoaïi vôùi ta cuõng run sôï, cuõng hoaûng sôï, cuõng khieáp sôï, huoáng nöõa laø moät ngöôøi thöôøng".
Roài Toân giaû Assaji vaøo buoåi saùng ñaép y, caàm baùt vaøo Vesali ñeå khaát thöïc. Niganthaputta Saccaka, thöôøng hay ngao du thieân haï, thaáy Toân giaû Assaji töø xa ñi laïi. Sau khi thaáy, Niganthaputta Saccaka lieàn ñeán gaàn Toân giaû Assaji, noùi leân nhöõng lôøi hoûi thaêm, chaøo ñoùn, xaõ giao roài ñöùng moät beân. Sau khi ñöùng moät beân, Niganthaputta Saccaka noùi vôùi Toân giaû Assaji:
-- Naøy Toân giaû Assaji, Sa-moân Gotama huaán luyeän ñeä töû nhö theá naøo? Vaø coù nhöõng boä moân naøo maø phaàn lôùn Sa-moân Gotama giaûng daïy ñöôïc daønh cho ñeä töû?
-- Naøy Aggivessana, nhö theá naøy, Theá Toân huaán luyeän ñeä töû. Vôùi nhöõng boä moân nhö theá naøy, phaàn lôùn Sa-moân Gotama giaûng daïy ñöôïc daønh cho ñeä töû: "Naøy caùc Tyû-kheo, saéc laø voâ thöôøng, thoï laø voâ thöôøng, töôûng laø voâ thöôøng, haønh laø voâ thöôøng, thöùc laø voâ thöôøng. Naøy caùc Tyû-kheo, saéc laø voâ ngaõ, thoï laø voâ ngaõ, töôûng laø voâ ngaõ, haønh laø voâ ngaõ, thöùc laø voâ ngaõ. Taát caû haønh laø voâ thöôøng, taát caû phaùp laø voâ ngaõ". Nhö vaäy naøy Aggivessana, Theá Toân huaán luyeän caùc ñeä töû. Nhö vaäy laø caùc boä moân maø phaàn lôùn Theá Toân giaûng daïy ñöôïc daønh cho ñeä töû.
-- Naøy Toân giaû Assaji, thaät söï chuùng toâi ñaõ thaát voïng khi nghe Sa-moân Gotama thuyeát giaûng nhö vaäy. Raát coù theå chuùng toâi seõ gaëp Toân giaû Gotama moät thôøi naøo ñoù vaø taïi moät choã naøo ñoù. Raát coù theå seõ coù moät cuoäc thaûo luaän. Raát coù theå chuùng toâi seõ ñoaïn tröø aùc taø kieán aáy.
Luùc baáy giôø, coù khoaûng ñoä naêm traêm vò Licchavi taäp hôïp tai giaûng ñöôøng vì moät vaøi coâng vuï. Roài Niganthaputta Saccaka ñeán choã caùc Licchavi aáy, sau khi ñeán, lieàn noùi caùc vò aáy nhö sau:
-- Haõy ñeán, caùc Toân giaû Licchavi; haõy ñeán caùc Toân giaû Licchavi. Hoâm nay seõ coù cuoäc ñaøm luaän giöõa Sa-moân Gotama vôùi ta. Neáu Sa-moân Gotama ñöùng ñoái thoaïi vôùi ta nhö Tyû-kheo Assaji, moät vò ñeä töû danh tieáng cuûa oâng ta ñaõ laøm, thì nhö moät löïc só tay naém chaët loâng moät con cöøu coù loâng daøi, coù theå keùo tôùi, daëc lui, vaàn quanh; cuõng vaäy, ta duøng lôøi noùi, keùo tôùi, daëc lui, vaàn quanh Sa-moân Gotama. Cuõng nhö moät ngöôøi löïc só naáu röôïu, sau khi nhaän chìm moät thuøng röôïu lôùn xuoáng hoà nöôùc saâu, naém moät goùc thuøng coù theå keùo tôùi, daëc lui, vaàn quanh; cuõng vaäy, ta duøng lôøi noùi, keùo tôùi, daëc lui, vaàn quanh Sa-moân Gotama. Vaø cuõng nhö moät löïc só nghieän röôïu, soáng phoùng ñaõng, sau khi naém goùc moät caùi saøng, laéc qua laéc laïi, laéc xoay quanh. Cuõng vaäy, ta seõ duøng lôøi noùi, laéc qua laéc laïi, laéc xoay quanh Sa-moân Gotama. Vaø cuõng nhö moät con voi lôùn saùu möôi tuoåi, sau khi laën xuoáng moät hoà nöôùc saâu, laïi chôi troø phun nöôùc; cuõng vaäy, ta nghó ta seõ chôi troø chôi phun nöôùc vôùi Sa-moân Gotama. Haõy ñeán, caùc Toân giaû Licchavi. Haõy ñeán caùc Toân giaû Licchavi. Hoâm nay seõ coù cuoäc ñaøm luaän giöõa Sa-moân Gotama vôùi ta.
Moät soá Licchavi noùi nhö sau:
-- Laøm sao Sa-moân Gotama coù theå luaän thaéng Niganthaputta Saccaka? Niganthaputta Saccaka seõ luaän thaéng Sa-moân Gotama.
Moät soá Licchavi laïi noùi nhö sau:
-- Laøm sao chæ laø Niganthaputta Saccaka laïi coù theå luaän thaéng Theá Toân? Theá Toân seõ luaän thaéng Niganthaputta Saccaka.
Roài Niganthaputta Saccaka vôùi khoaûng naêm traêm Licchavi vaây quanh, cuøng ñi ñeán Ñaïi Laâm, giaûng ñöôøng Truøng Caùc.
Luùc baáy giôø moät soá ñoâng caùc Tyû-kheo ñang ñi qua laïi giöõa trôøi. Niganthaputta Saccaka ñeán caùc Tyû-kheo, sau khi ñeán, lieàn noùi vôùi caùc vò aáy:
-- Chö Toân giaû, nay Toân giaû Gotama ôû ñaâu? Chuùng toâi muoán yeát kieán Toân giaû Gotama.
-- Naøy Aggivessana, Theá Toân sau khi ñi saâu vaøo röøng Ñaïi Laâm, ñang ngoài döôùi moät goác caây ñeå nghæ tröa.
Roài Niganthaputta Saccaka cuøng vôùi ñaïi chuùng Licchavi, sau khi ñi saâu vaøo röøng Ñaïi Laâm, ñeán taïi choã Theá Toân. Sau khi ñeán Niganthaputta Saccaka noùi leân vôùi Theá Toân nhöõng lôøi chuùc tuïng, hoûi thaêm xaõ giao roài ngoài xuoáng moät beân. Moät soá Licchavi ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân; moät soá Licchavi noùi leân vôùi Theá Toân nhöõng lôøi chuùc tuïng, hoûi thaêm xaõ giao roài ngoài xuoáng moät beân; moät soá Licchavi chaáp tay vaùi Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân; moät soá Licchavi xöng teân hoï cuûa mình roài ngoài xuoáng moät beân; moät soá Licchavi im laëng ngoài xuoáng moät beân.
Niganthaputta Saccaka sau khi ngoài xuoáng moät beân noùi vôùi Theá Toân:
-- Toâi muoán hoûi Toân giaû Gotama moät vaán ñeà, neáu Toân giaû Gotama cho pheùp toâi ñöôïc hoûi.
-- Naøy Aggivessana, haõy hoûi nhö OÂng muoán.
-- Toân giaû Gotama huaán luyeän ñeä töû nhö theá naøo? Nhöõng boä moân naøo maø phaàn lôùn Sa-moân Gotama giaûng daïy ñöôïc daønh cho ñeä töû?
-- Naøy Aggivessana, nhö theá naøy Ta huaán luyeän ñeä töû. Vôùi nhöõng boä moân naøy, phaàn lôùn Ta giaûng daïy ñöôïc daønh cho ñeä töû: "Naøy caùc Tyû-kheo, saéc laø voâ thöôøng, thoï laø voâ thöôøng, töôûng laø voâ thöôøng, haønh laø voâ thöôøng, thöùc laø voâ thöôøng. Naøy caùc Tyû-kheo, saéc laø voâ ngaõ, thoï laø voâ ngaõ, töôûng laø voâ ngaõ, haønh laø voâ ngaõ, thöùc laø voâ ngaõ. Taát caû haønh laø voâ thöôøng, taát caû phaùp laø voâ ngaõ". Nhö vaäy naøy Aggivessana, Ta huaán luyeän caùc ñeä töû. Caùc boä moân nhö vaäy, phaàn lôùn ta giaûng daïy ñöôïc daønh cho ñeä töû.
-- Naøy Toân giaû Gotama, toâi coù moät ví duï.
Theá Toân noùi:
-- Naøy Aggivessana, haõy noùi leân ví duï aáy.
-- Nhö caùc hoät gioáng, caùc caây coû naøy ñöôïc lôùn leân, ñöôïc tröôûng thaønh, ñöôïc höng thònh laø vì taát caû chuùng ñeàu y cöù vaøo ñaát, nöông töïa vaøo ñaát. Nhôø vaäy caùc hoät gioáng, caùc caây coû naøy ñöôïc lôùn leân, ñöôïc tröôûng thaønh, ñöôïc höng thònh. Toân giaû Gotama, nhö caùc coâng nghieäp naëng nhoïc naøy ñöôïc taïo taùc, taát caû chuùng ñeàu y cöù vaøo ñaát, nöông töïa vaøo ñaát. Nhôø vaäy, caùc coâng nghieäp naëng nhoïc naøy ñöôïc taïo taùc. Cuõng vaäy, naøy Toân giaû Gotama, nhö ngöôøi naøy maø töï ngaõ laø saéc, nhôø nöông töïa saéc laøm thieän söï hay aùc söï; nhö ngöôøi naøy maø töï ngaõ laø thoï, nhôø nöông töïa thoï laøm thieän söï hay aùc söï; nhö ngöôøi naøy maø töï ngaõ laø töôûng, nhôø nöông töïa töôûng laøm thieän söï hay aùc söï; nhö ngöôøi naøy maø töï ngaõ laø caùc haønh, nhôø nöông töïa caùc haønh laøm thieän söï hay aùc söï; nhö ngöôøi naøy maø töï ngaõ laø thöùc, nhôø nöông töïa thöùc laøm thieän söï hay aùc söï.
-- Naøy Aggivessana, nhö vaäy coù phaûi oâng noùi: "Saéc laø töï ngaõ cuûa ta, thoï laø töï ngaõ cuûa ta, töôûng laø töï ngaõ cuûa ta, haønh laø töï ngaõ cuûa ta, thöùc laø töï ngaõ cuûa ta"?
-- Toân giaû Gotama, nhö vaäy toâi noùi: "Saéc laø töï ngaõ cuûa ta, thoï laø töï ngaõ cuûa ta, töôûng laø töï ngaõ cuûa ta, haønh laø töï ngaõ cuûa ta, thöùc laø töï ngaõ cuûa ta". Vaø nhö ñaïi chuùng naøy cuõng vaäy.
-- Naøy Aggivessana, ñaïi chuùng naøy coù quan heä gì vôùi OÂng? Naøy Aggivessana, haõy giaûi thích lôøi noùi cuûa OÂng.
-- Toân giaû Gotama, nhö vaäy toâi noùi: "Saéc laø töï ngaõ cuûa ta, thoï laø töï ngaõ cuûa ta, töôûng laø töï ngaõ cuûa ta, haønh laø töï ngaõ cuûa ta, thöùc laø töï ngaõ cuûa ta".
-- Naøy Aggivessana, Ta seõ hoûi OÂng trôû laïi veà vaán ñeà naøy. OÂng coù theå traû lôøi neáu OÂng muoán. Naøy Aggivessana, OÂng nghó theá naøo? Moät vò vua Saùt-ñeá-lò ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh, nhö vua Pasenadi nöôùc Kosala, vua Ajatasattu con baø Vedehi nöôùc Magadha, vua naøy coù quyeàn haønh trong quoác gia cuûa mình, muoán gieát nhöõng ai ñaùng bò gieát, muoán töôùc ñoaït nhöõng ai ñaùng bò töôùc ñoaït, muoán taån xuaát nhöõng ai ñaùng bò taån xuaát khoâng?
-- Toân giaû Gotama, moät vua Saùt-ñeá-lò ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh, nhö vua Pasenadi nöôùc Kosala, vua Ajatasattu, con baø Vedehi nöôùc Magadha, vua naøy coù quyeàn haønh trong quoác gia cuûa mình, muoán gieát nhöõng ai ñaùng bò gieát, muoán töôùc ñoaït nhöõng ai ñaùng bò töôùc ñoaït, muoán taån xuaát nhöõng ai ñaùng bò taån xuaát. Naøy Toân giaû Gotama, cho ñeán caùc giaùo ñoaøn, caùc ñoaøn theå, nhö caùc Vajji, caùc Malla, vaãn coù quyeàn haønh trong quoác gia cuûa mình, muoán gieát nhöõng ai ñaùng bò gieát, muoán töôùc ñoaït nhöõng ai ñaùng bò töôùc ñoaït, muoán taån xuaát nhöõng ai ñaùng bò taån xuaát, coøn noùi gì moät vua Saùt-ñeá-lò ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh, nhö vua Pasenadi nöôùc Kosala, vua Ajatasattu con baø Vedehi nöôùc Magadha. Naøy Toân giaû Gotama, vò aáy coù quyeàn haønh aáy vaø xöùng ñaùng coù quyeàn haønh aáy.
-- Naøy Aggivessana, OÂng nghó theá naøo? Nhö OÂng noùi: "Saéc laø töï ngaõ cuûa ta", OÂng coù quyeàn haønh gì ñoái vôùi saéc aáy vaø coù noùi ñöôïc raèng: "Saéc cuûa toâi nhö theá naøy, saéc cuûa toâi khoâng phaûi nhö theá naøy" khoâng?
Ñöôïc noùi vaäy Niganthaputta Saccaka giöõ im laëng. Laàn thöù hai, Theá Toân noùi vôùi Niganthaputta Saccaka:
-- Naøy Aggivessana, OÂng nghó theá naøo? Nhö OÂng noùi: "Saéc laø töï ngaõ cuûa ta", OÂng coù quyeàn haønh gì ñoái vôùi saéc aáy vaø coù noùi ñöôïc raèng: "Saéc cuûa toâi phaûi nhö theá naøy, saéc cuûa toâi khoâng phaûi nhö theá naøy" khoâng?
Laàn thöù hai, Niganthaputta Saccaka vaãn giöõ im laëng.
Roài Theá Toân noùi vôùi Niganthaputta Saccaka:
-- Naøy Aggivessana, nay OÂng phaûi traû lôøi. Nay khoâng phaûi luùc OÂng giöõ im laëng nöõa. Naøy Aggivessana, ai ñöôïc Nhö Lai hoûi ñeán laàn thöù ba moät caâu hoûi hôïp lyù maø khoâng traû lôøi, thôøi ñaàu cuûa ngöôøi aáy seõ bò beå ra laøm baûy maûnh taïi choã.
Luùc baáy giôø thaàn Daï xoa Vajirapani (Kim Cang Thuû) ñang caàm moät chuøy saét to lôùn, chaùy ñoû, saùng choùi, ñöùng treân khoâng treân ñaàu Niganthaputta Saccaka vôùi yù ñònh: "Neáu Theá Toân hoûi ñeán caâu hoûi thöù ba, moät caâu hoûi hôïp lyù maø Niganthaputta Saccaka khoâng traû lôøi, thì ta seõ ñaùnh beå ñaàu noù ra laøm baûy maûnh". Chæ coù Theá Toân vaø Niganthaputta Saccaka môùi thaáy thaàn Daï xoa Vajirapani. Niganthaputta Saccaka sôï haõi, hoaûng hoát, loâng toùc döïng, ngöôïc, chæ tìm thaáy söï che chôû nôi Theá Toân, chæ tìm thaáy söï an oån nôi Theá Toân, chæ tìm thaáy söï nöông töïa nôi Theá Toân, lieàn baïch Theá Toân:
-- Toân giaû Gotama haõy hoûi toâi, toâi seõ traû lôøi.
-- Naøy Aggivessana, OÂng nghó theá naøo? Nhö OÂng noùi: "Saéc laø töï ngaõ cuûa ta", thì OÂng coù quyeàn haønh gì ñoái vôùi saéc aáy vaø coù noùi ñöôïc raèng: "Saéc cuûa toâi phaûi nhö theá naøy, saéc cuûa toâi khoâng phaûi nhö theá naøy" khoâng?
-- Thöa khoâng, Toân giaû Gotama.
-- Haõy suy nghieäm kyõ, naøy Aggivessana. Sau khi suy nghieäm kyõ, naøy Aggivessana, OÂng haõy traû lôøi. Lôøi noùi cuoái cuûa OÂng khoâng phuø hôïp lôøi noùi ñaàu cuûa OÂng, lôøi noùi ñaàu cuûa OÂng khoâng phuø hôïp lôøi noùi cuoái cuûa OÂng. Naøy Aggivessana, OÂng nghó theá naøo? Nhö OÂng noùi: "Thoï laø töï ngaõ cuûa ta", OÂng coù quyeàn haønh gì ñoái vôùi thoï aáy vaø coù noùi ñöôïc, raèng: "Thoï cuûa toâi phaûi nhö theá naøy, thoï cuûa toâi khoâng phaûi nhö theá naøy" khoâng?
-- Thöa khoâng, Toân giaû Gotama.
-- Haõy suy nghieäm kyõ, naøy Aggivessana. Sau khi suy nghieäm kyõ, naøy Aggivessana, OÂng haõy traû lôøi. Lôøi noùi cuoái cuûa OÂng khoâng phuø hôïp lôøi noùi ñaàu cuûa OÂng, lôøi noùi ñaàu cuûa OÂng khoâng phuø hôïp lôøi noùi cuoái cuûa OÂng. Naøy Aggivessana, OÂng nghó theá naøo? Nhö OÂng noùi: "Töôûng laø töï ngaõ cuûa ta", OÂng coù quyeàn haønh gì ñoái vôùi töôûng aáy vaø coù noùi ñöôïc raèng: "Töôûng cuûa toâi phaûi nhö theá naøy, töôûng cuûa toâi khoâng phaûi nhö theá naøy" khoâng?
-- Thöa khoâng, Toân giaû Gotama.
-- Haõy suy nghieäm kyõ, naøy Aggivessana. Sau khi suy nghieäm kyõ, naøy Aggivessana, OÂng haõy traû lôøi. Lôøi noùi cuoái cuûa OÂng khoâng phuø hôïp lôøi noùi ñaàu cuûa OÂng, lôøi noùi ñaàu cuûa OÂng khoâng phuø hôïp lôøi noùi cuoái cuûa OÂng. Naøy Aggivessana, OÂng nghó theá naøo? Nhö OÂng noùi: "Caùc haønh laø töï ngaõ cuûa ta", OÂng quyeàn haønh gì ñoái vôùi töï ngaõ aáy vaø coù noùi ñöôïc raèng: "Caùc haønh cuûa toâi phaûi nhö theá naøy, caùc haønh cuûa toâi khoâng phaûi nhö theá naøy" khoâng?
-- Thöa khoâng, Toân giaû Gotama.
-- Haõy suy nghieäm kyõ, naøy Aggivessana. Sau khi suy nghieäm kyõ, naøy Aggivessana, OÂng haõy traû lôøi. Lôøi noùi cuoái cuûa OÂng khoâng phuø hôïp lôøi noùi ñaàu cuûa OÂng, lôøi noùi ñaàu cuûa OÂng khoâng phuø hôïp lôøi noùi cuoái cuûa OÂng. Naøy Aggivessana, OÂng nghó theá naøo? Nhö OÂng noùi: "Thöùc laø töï ngaõ cuûa ta", OÂng quyeàn haønh gì ñoái vôùi töï ngaõ aáy vaø coù noùi ñöôïc raèng: "Thöùc cuûa toâi phaûi nhö theá naøy, thöùc cuûa toâi khoâng phaûi nhö theá naøy" khoâng?
-- Thöa khoâng, Toân giaû Gotama.
-- Haõy suy nghieäm kyõ, naøy Aggivessana. Sau khi suy nghieäm kyõ, naøy Aggivessana, OÂng haõy traû lôøi. Lôøi noùi cuoái cuûa OÂng khoâng phuø hôïp lôøi noùi ñaàu cuûa OÂng, lôøi noùi ñaàu cuûa OÂng khoâng phuø hôïp lôøi noùi cuoái cuûa OÂng. Naøy Aggivessana, OÂng nghó theá naøo? Saéc laø thöôøng hay voâ thöôøng?
-- Voâ thöôøng, Toân giaû Gotama.
-- Caùi gì voâ thöôøng thì caùi aáy laø khoå hay laïc?
-- Laø khoå, Toân giaû Gotama.
-- Caùi gì voâ thöôøng, khoå, bieán hoaïi; coù hôïp lyù chaêng khi chaùnh quaùn caùi aáy laø: "Caùi naøy laø cuûa toâi, caùi naøy laø toâi, caùi naøy laø töï ngaõ cuûa toâi"?
-- Thöa khoâng, Toân giaû Gotama.
-- Naøy Aggivessana, OÂng nghó theá naøo? Thoï... (nhö treân)... töôûng... (nhö treân)... caùc haønh... (nhö treân)... Naøy Aggivessana, OÂng nghó theá naøo? Thöùc laø thöôøng hay voâ thöôøng?
-- Voâ thöôøng, Toân giaû Gotama.
-- Caùi gì voâ thöôøng laø khoå hay laïc?
-- Laø khoå, Toân giaû Gotama.
-- Caùi gì voâ thöôøng, khoå, bieán hoaïi; coù hôïp lyù chaêng khi chaùnh quaùn caùi aáy laø: "Caùi naøy laø cuûa toâi, caùi naøy laø toâi, caùi naøy laø töï ngaõ cuûa toâi"?
-- Thöa khoâng, Toân giaû Gotama.
-- Naøy Aggivessana, OÂng nghó theá naøo? Ai aùi luyeán khoå, chaáp tröôùc khoå, tham ñaém khoå, quaùn khoå vaø noùi: "Caùi naøy laø cuûa toâi, caùi naøy laø toâi, caùi naøy laø töï ngaõ cuûa toâi". Ngöôøi aáy coù theå lieãu tri caùi khoå cuûa töï mình hay coù theå soáng tröø dieät khoå khoâng?
-- Laøm sao coù theå ñöôïc, Toân giaû Gotama? Khoâng theå nhö vaäy, Toân giaû Gotama.
-- Naøy Aggivessana, nhö moät ngöôøi muoán ñöôïc loõi caây, tìm caàu loõi caây, ñi choã naøy choã kia tìm kieám loõi caây. Ngöôøi aáy caàm moät caùi buùa saéc beùn, ñi vaøo röøng. Ngöôøi aáy coù theå thaáy ôû ñaây thaân moät caây chuoái lôùn thaúng ñöùng, coøn treû, khoâng coù khuùc ñoát. Ngöôøi aáy coù theå chaët goác caây aáy. Sau khi chaët goác caây, ngöôøi aáy chaët ngoïn caây. Sau khi chaët ngoïn caây, ngöôøi aáy coù theå loät ra caùc laù cuoän troøn. Nhöng khi loät ra caùc laù cuoän troøn, ngöôøi aáy khoâng tìm ñöôïc giaùc caây, coøn noùi gì ñeán loõi caây. Cuõng vaäy naøy Aggivessana, khi ñöôïc Ta hoûi, Ta caät vaán, Ta chaát vaán veà nhöõng lôøi cuûa OÂng, OÂng ñaõ töï toû ra troáng roãng, troáng khoâng, thaát baïi. Nhöng naøy Aggivessana, nhöõng lôøi noùi maø OÂng tuyeân boá cho hoäi chuùng ôû Vesali: "Ta khoâng thaáy moät Sa-moân hay Baø-la-moân naøo, laø vò Hoäi chuû, laø vò Giaùo tröôûng, vò Sö tröôûng Giaùo hoäi, daàu coù töï cho laø baäc A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc, khi ñoái thoaïi vôùi Ta, khoâng ai laø khoâng run sôï, khoâng hoaûng sôï, khoâng khieáp sôï, khoâng ai laø khoâng bò toaùt moà hoâi naùch. Daàu Ta coù ñoái thoaïi vôùi moät coät truï voâ tình, coät truï aáy khi ñoái thoaïi vôùi ta cuõng run sôï, cuõng hoaûng sôï, cuõng khieáp sôï, huoáng nöõa laø moät ngöôøi thöôøng". Nhöng chính töø nôi traùn cuûa OÂng, naøy moät ngöôøi thöôøng. Nhöng chính töø nôi traùn cuûa oâng, naøy Aggivessana, nhöõng gioït moà hoâi ñang chaûy xuoáng, sau khi thaám qua thöôïng y, ñang rôi xuoáng ñaát. Coøn Ta, naøy Aggivessana, nay khoâng coù moà hoâi naøo treân thaân Ta.
Roài Theá Toân ñeå loä kim thaân cho Hoäi chuùng aáy thaáy. Khi nghe noùi vaäy, Niganthaputta Saccaka im laëng, hoå theïn, thuït vai, cuùi ñaàu, ngoài baøng hoaøng, khoâng noùi moät lôøi.
Roài Dummukha, moät ngöôøi con Licchavi, bieát ñöôïc Niganthaputta Saccaka im laëng, hoå theïn, thuït vai, cuùi ñaàu, ngoài baøng hoaøng, khoâng noùi moät lôøi, lieàn baïch Theá Toân:
-- Baïch Theá Toân, con coù moät ví duï.
Theá Toân noùi:
-- Naøy Dummukha, haõy noùi leân ví duï aáy.
-- Baïch Theá Toân, nhö moät hoà sen khoâng xa laøng hay thò traán bao nhieâu, ôû ñaây coù con cua. Baïch Theá Toân, roài moät soá ñoâng con trai hay con gaùi ñi ra khoûi laøng hay thò traán aáy, ñeán taïi hoà sen kia, sau khi ñeán, laën xuoáng hoà nöôùc aáy baét con cua leân vaø ñaët noù treân ñaát khoâ. Baïch Theá Toân, khi con cua naøy thoø ra caùi caøng naøo, thì caùc ñöùa con trai hay con gaùi aáy, vôùi caùi gaäy hay mieáng saønh, chaët, beû gaõy vaø ñaäp naùt caùi caøng aáy. Nhö vaäy, baïch Theá Toân, con cua aáy bò chaët, bò beû gaõy, bò ñaäp naùt taát caû caøng, khoâng theå loäi xuoáng hoà sen aáy nhö tröôùc. Cuõng vaäy, baïch Theá Toân, moïi khuùc thuyeát, gian keá, tranh luaän cuûa Niganthaputta Saccaka ñaõ bò Theá Toân chaët ñöùt, beû gaõy, ñaäp tan. Vaø nay, baïch Theá Toân, Niganthaputta Saccaka, khoâng theå ñeán gaëp Theá Toân, chôù ñöøng noùi laø coù yù ñònh ñaøm luaän.
Khi ñöôïc nghe noùi vaäy, Niganthaputta Saccaka noùi vôùi Licchavi Dummukha:
-- OÂng haõy ngöøng noùi, Dummukha! OÂng haõy ngöøng noùi, Dummukha! Chuùng toâi khoâng ñaøm luaän vôùi OÂng. Chuùng toâi ñang ñaøm luaän vôùi Toân giaû Gotama. Toân giaû Gotama, haõy ñeå yeân nhöõng lôøi noùi cuûa chuùng toâi vaø lôøi noùi cuûa caùc Sa-moân, Baø-la-moân khaùc. Toâi nghó cuoäc ñaøm luaän voâ boå naøy thaät ñaùng hoái tieác! Cho ñeán möùc ñoä naøo, moät ñeä töû Thanh vaên cuûa Toân giaû Gotama trôû thaønh tuaân phuïng giaùo ñieån, chaáp nhaän giaûng huaán, nghi ngôø ñöôïc ñoaïn tröø, do döï ñöôïc dieät taän, thaønh töïu voâ uùy, soáng trong giaùo hoäi Boån Sö, khoûi phaûi nöông töïa vaøo ai?
-- ÔÛ ñaây, naøy Aggivessana, ñeä töû Thanh vaên cuûa Ta, ñoái vôùi moïi saéc phaùp, quaù khöù, töông lai, hieän taïi, noäi hay ngoaïi, thoâ hay teá, lieät hay thaéng, xa hay gaàn, thaáy nhö thaät vôùi chaùnh trí tueä laø: "Caùi naøy khoâng phaûi cuûa toâi, caùi naøy khoâng phaûi laø toâi, caùi naøy khoâng phaûi töï ngaõ cuûa toâi". Ñoái vôùi moïi caûm thoï... ñoái vôùi moïi töôûng... ñoái vôùi moïi haønh... ñoái vôùi moïi thöùc, quaù khöù, töông lai, hieän taïi, noäi hay ngoaïi, thoâ hay teá, lieät hay thaéng, xa hay gaàn, thaáy nhö thaät vôùi chaùnh trí tueä laø: "Caùi naøy khoâng phaûi cuûa toâi, caùi naøy khoâng phaûi laø toâi, caùi naøy khoâng phaûi töï ngaõ cuûa toâi". Cho ñeán möùc ñoä nhö vaäy, naøy Aggivessana, moät ñeä töû Thanh vaên cuûa Ta trôû thaønh tuaân phuïng giaùo ñieån, chaáp nhaän giaûng huaán, nghi ngôø ñöôïc ñoaón tröø, do döï ñöôïc dieät taân, thaønh töïu voâ uùy, soáng trong giaùo hoäi Boån sö, khoûi phaûi nöông töïa moät ai.
-- Cho ñeán möùc ñoä naøo, naøy Toân giaû Gotama, Tyû-kheo laø baäc A-la-haùn, caùc laäu hoaëc ñaõ taân, tu haønh thaønh maõn, caùc vieäc neân laøm ñaõ laøm, ñaõ ñaët gaùnh naëng xuoáng, caùc muïc tieâu ñaït, höõu kieát söû ñaõ ñoaïn tröø, ñöôïc chaùnh trí giaûi thoaùt?
-- ÔÛ ñaây, naøy Aggivessana, Tyû-kheo ñoái vôùi baát cöù saéc phaùp naøo, quaù khöù, töông lai, hieän taïi, noäi hay ngoaïi, thoâ hay teá, lieät hay thaéng, xa hay gaàn, taát caû caùc saéc phaùp, sau khi nhö thaät quaùn saùt vôùi chaùnh trí tueä: "Caùi naøy khoâng phaûi cuûa toâi, caùi naøy khoâng phaûi laø toâi, caùi naøy khoâng phaûi töï ngaõ cuûa toâi", chöùng ñöôïc voâ chaáp thuû giaûi thoaùt. Ñoái vôùi baát cöù thoï naøo... baát cöù töôûng naøo... baát cöù haønh naøo... ñoái vôùi baát cöù thöùc naøo, quaù khöù, töông lai, hieän taïi, noäi hay ngoaïi, thoâ hay teá, lieät hay thaéng, xa hay gaàn, taát caû caùc thöùc, sau khi nhö thaät quaùn saùt vôùi chaùnh trí tueä: "Caùi naøy khoâng phaûi cuûa toâi, caùi naøy khoâng phaûi laø toâi, caùi naøy khoâng phaûi töï ngaõ cuûa toâi", chöùng ñöôïc voâ chaáp thuû giaûi thoaùt. Cho ñeán möùc ñoä naøy, naøy Aggivessana, Tyû-kheo laø baäc A-la-haùn, caùc laäu hoaëc ñaõ taän, tu haønh thaønh maõn, caùc vieäc neân laøm ñaõ laøm ñaõ ñaët gaùnh naëng xuoáng, caùc muïc tieâu ñaõ ñaït, höõu kieát söû ñaõ ñoaïn tröø, ñöôïc chaùnh trí giaûi thoaùt.
Vôùi taâm giaûi thoaùt nhö vaäy, naøy Aggivessana, Tyû-kheo thaønh töïu ba phaùp voâ thöôïng: Kieán voâ thöôïng, Ñaïo voâ thöôïng, Giaûi thoaùt voâ thöôïng. Ñöôïc giaûi thoaùt nhö vaäy, naøy Aggivessana, vò aáy chæ kính leã, toân troïng, ñaûnh leã, cuùng döôøng Nhö Lai: "Theá Toân ñaõ giaùc ngoä, Ngaøi thuyeát phaùp ñeå giaùc ngoä. Theá Toân ñaõ ñieàu phuïc, Ngaøi thuyeát phaùp ñeå ñieàu phuïc. Theá Toân ñaõ tòch tónh, Ngaøi thuyeát phaùp ñeå tòch tónh. Theá Toân ñaõ vöôït qua, Ngaøi thuyeát phaùp ñeå vöôït qua. Theá Toân ñaõ chöùng Nieát-baøn, Ngaøi thuyeát phaùp ñeå chöùng Nieát-baøn".
Ñöôïc nghe noùi vaäy, Niganthaputta baïch vôùi Theá Toân:
-- Toân giaû Gotama, chuùng toâi thaät laø loã maõng, chuùng toâi thaät laø khinh suaát. Chuùng toâi ñaõ daùm nghó duøng lôøi noùi ñeå luaän chieán vôùi Toân giaû Gotama! Naøy Toân giaû Gotama, raát coù theå coøn coù söï an toaøn cho moät ngöôøi chieán ñaáu vôùi con voi ñieân, nhöng khoâng theå coù söï an toaøn cho moät ngöôøi chieán ñaáu choáng Toân giaû Gotama! Naøy Toân giaû Gotama, raát coù theå coøn coù söï an toaøn cho moät ngöôøi chieán ñaáu choáng ñaùm löûa höøng, nhöng khoâng theå coù söï an toaøn cho moät ngöôøi chieán ñaáu choáng Toân giaû Gotama! Naøy Toân giaû Gotama, raát coù theå coøn coù söï an toaøn cho moät ngöôøi chieán ñaáu vôùi con raén ñoäc döõ tôïn, nhöng khoâng theå coù söï an toaøn cho moät ngöôøi chieán ñaáu vôùi Toân giaû Gotama! Toân giaû Gotama, chuùng toâi thaät loã maõng, chuùng toâi thaät laø khinh xuaát. Chuùng toâi ñaõ daùm nghó, duøng lôøi noùi ñeå luaän chieán vôùi Toân giaû Gotama! Mong Toân giaû Gotama nhaän lôøi, ngaøy mai duøng böõa aên cuûa toâi cuøng vôùi chuùng Tyû-kheo!
Theá Toân im laëng nhaän lôøi.
Roài Niganthaputta Saccaka, sau khi bieát Theá Toân ñaõ nhaän lôøi, lieàn noùi vôùi caùc Licchavi:
-- Caùc Toân giaû Licchavi haõy nghe toâi. Sa-moân Gotama ngaøy mai ñöôïc môøi aên vôùi chuùng Tyû-kheo. Haõy ñem ñeán cho toâi nhöõng gì quyù vò nghó laø hôïp thôøi.
Roài nhöõng Licchavi aáy, sau khi ñeâm aáy ñaõ maõn cho ñem ñeán Niganthaputta Saccaka khoaûng naêm traêm phaàn côm cuùng döôøng naáu vôùi söõa. Roài Niganthaputta Saccaka, taïi vöôøn cuûa mình, cho soaïn caùc moùn aên thònh soaïn, loaïi cöùng vaø loaïi meàm, roài cho baùo tin giôø cho Theá Toân:
-- Toân giaû Gotama, nay ñaõ ñeán giôø. Côm ñaõ söûa soaïn xong.
Roài Theá Toân vaøo buoåi saùng ñaép y, caàm y baùt, ñi ñeán khu vöôøn cuûa Niganthaputta Saccaka, sau khi ñeán, Ngaøi ngoài treân choã ñaõ soaïn saün cuøng vôùi chuùng Tyû-kheo. Roài Niganthaputta Saccaka, töï tay haàu haï caùc moùn aên thònh soaïn loaïi cöùng vaø loaïi meàn cho chuùng Tyû-kheo, caàm ñaàu laø ñöùc Phaät. Roài Niganthaputta sau khi bieát Theá Toân duøng böõa aên ñaõ xong, tay ñaõ rôøi khoûi baùt, lieàn laáy moät chieác gheá thaáp khaùc vaø ngoài xuoáng moät beân. Sau khi ngoài xuoáng moät beân, Niganthaputta Saccaka baïch Theá Toân:
-- Naøy Toân giaû Gotama, trong cuoäc boá thí naøy, neáu coù coâng ñöùc vaø coâng ñöùc ñòa, mong raèng nhöõng vò boá thí seõ ñöôïc höôûng haïnh phuùc.
-- Naøy Aggivessana, seõ coù (coâng ñöùc) cho nhöõng ngöôøi boá thí, ñoái vôùi ngöôøi ñaùng ñöôïc cuùng döôøng nhö OÂng, daàu OÂng khoâng phaûi laø khoâng coù tham, khoâng phaûi laø khoâng coù saân, khoâng phaûi laø khoâng coù si; seõ coù (coâng ñöùc) cho OÂng, naøy Aggivessana, ñoái vôùi ngöôøi ñaùng ñöôïc cuùng döôøng nhö Ta, vaø Ta laø ngöôøi khoâng coù tham, khoâng coù saân, khoâng coù si.
Hoøa thöôïng Thích Minh Chaâu dòch Vieät
Chaân thaønh caùm ôn anh HDC vaø nhoùm Phaät töû VH ñaõ coù thieän taâm göûi taëng aán baûn ñieän töû.
(Bình Anson hieäu ñính, döïa theo baûn Anh ngöõ "The Middle Length Discourses of the Buddha", Tyø kheo Nanamoli vaø Tyø kheo Bodhi dòch, 1995).
11-10-2003
Source = BuddhaSasana
[Muïc luïc kinh Trung Boä]