Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Trang Chuû] [ Index Vieät ] [Index Pali]
Trung Boä Kinh
Majjhima Nikaya36. Ñaïi kinh Saccaka
(Mahaøsaccaka sutta)
Nhö vaày toâi nghe.
Moät thôøi Theá Toân ôû taïi Vesali, röøng Ñaïi Laâm, taïi giaûng ñöôøng Truøng Caùc.
Luùc baáy giôø, Theá Toân ñaép y thaät ñaày ñuû, caàm y baùt, muoán vaøo Vesali ñeå khaát thöïc. Roài Niganthaputta Saccaka taùnh hay ngao du thieân haï, trong khi ñi khaép ñoù ñaây, ñeán taïi Ñaïi Laâm, giaûng ñöôøng Truøng Caùc. Toân giaû Ananda thaáy Niganthaputta Saccaka töø xa ñi laïi, lieàn baïch Theá Toân:
-- Baïch Theá Toân, Niganthaputta Saccaka ñang ñeán, taùnh öa luaän chieán, bieän luaän thieän xaûo, ñöôïc soá ñoâng toân kính. Baïch Theá Toân, vò naøy öa chæ trích Phaät, öa chæ trích Phaùp, öa chæ trích Taêng. Baïch Theá Toân, toát laønh thay neáu Theá Toân vì loøng töø maãn ngoài laïi moät laùt.
Theá Toân ngoài xuoáng treân choã ngoài ñaõ soaïn saün. Roài Niganthaputta Saccaka ñi ñeán choã Theá Toân ôû, noùi leân nhöõng lôøi hoûi thaêm, chuùc tuïng, xaõ giao vôùi Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. Sau khi ngoài xuoáng moät beân, Niganthaputta Saccaka noùi vôùi Theá Toân:
-- Toân giaû Gotama, coù moät soá Sa-moân, Baø-la-moân soáng chuyeân lo tu taäp veà thaân, khoâng tu taäp veà taâm. Toân giaû Gotama, nhöõng vò naøy caûm khoå thoï veà thaân. Söï tình naøy ñaõ xaûy ra, naøy Toân giaû Gotama, do caûm khoå veà thaân, chaân seõ bò teâ lieät, quaû tim coù theå töùc beå, maùu noùng coù theå traøo ra töø mieäng, coù theå bò ñieân cuoàng loaïn taâm. Toân giaû Gotama, söï tình naøy xaûy ra ñoái vôùi ngöôøi maø taâm tuøy thuoäc thaân, khi taâm chòu söï ñieàu khieån cuûa thaân. Vì sao vaäy? Vì taâm khoâng ñöôïc tu taäp. Toân giaû Gotama, nhöng coù moät soá Sa-moân, Baø-la-moân, soáng chuyeân lo tu taäp veà taâm, khoâng tu taäp veà thaân. Toân giaû Gotama, nhöõng vò naøy caûm khoå thoï veà taâm. Söï tình naøy ñaõ xaûy ra, naøy Toân giaû Gotama; do caûm khoå thoï veà taâm, chaân seõ bò teâ lieät, quaû tim coù theå töùc beå, maùu coù theå traøo ra töø mieäng, coù theå bò ñieân cuoàng loaïn taâm. Toân giaû Gotama, söï tình naøy xaûy ra ñoái vôùi ngöôøi maø thaân tuøy thuoäc taâm, khi thaân chòu söï ñieàu khieån cuûa taâm. Vì sao vaäy? Vì thaân khoâng ñöôïc tu taäp. Naøy Toân giaû Gotama, roài toâi suy nghó: "Thaät söï, Thanh vaên ñeä töû cuûa Toân giaû Gotama soáng chuyeân lo tu taäp veà taâm khoâng tu taäp veà thaân?"
-- Naøy Aggivessana, OÂng nghe tu taäp veà thaân nhö theá naøo?
-- Nhö Nanda Vaccha, Kisa Sankicca, Makkhaøli Gosaøla, nhöõng vò naøy, naøy Toân giaû Gotama, soáng loõa theå, soáng phoùng tuùng khoâng theo leã nghi, lieám tay cho saïch, ñi khaát thöïc khoâng chòu böôùc tôùi, khoâng nhaän ñoà aên mang ñeán, khoâng nhaän ñoà aên ñaëc bieät naáu cho mình, khoâng nhaän môøi ñi aên, khoâng nhaän ñoà aên töø noài chaûo, khoâng nhaän ñoà aên taïi ngöôõng cöûa, khoâng nhaän ñoà aên ñaët giöõa nhöõng caây gaäy, khoâng nhaän ñoà aên ñaët giöõa nhöõng coái giaõ gaïo, khoâng nhaän ñoà aên töø hai ngöôøi, khoâng nhaän ñoà aên töø ngöôøi ñaøn baø coù thai, khoâng nhaän ñoà aên töø ngöôøi ñaøn baø ñang cho con buù, khoâng nhaän ñoà aên töø ngöôøi ñaøn baø ñang giao caáu, khoâng nhaän ñoà aên taïi choã coù choù ñöùng, khoâng nhaän ñoà aên taïi choã ruoài bu, khoâng aên caù thòt, khoâng uoáng röôïu naáu, röôïu men, chaùo traáu. Nhöõng vò aáy chæ nhaän aên taïi moät nhaø, chæ nhaän aên moät mieáng, hay vò aáy chæ nhaän taïi hai nhaø, chæ nhaän aên hai mieáng, hay vò aáy chæ nhaän aên taïi baûy nhaø, vò aáy chæ nhaän aên baûy mieáng. Vò aáy nuoâi soáng chæ vôùi moät baùt, nuoâi soáng chæ vôùi hai baùt, nuoâi soáng chæ vôùi baûy baùt. Vò aáy chæ aên moät ngaøy moät böõa, hai ngaøy moät böõa, baûy ngaøy moät böõa. Nhö vaäy caùc vò aáy soáng theo haïnh tieát cheá aên uoáng cho ñeán nöûa thaùng môùi aên moät laàn.
-- Naøy Aggivessana, hoï coù theå töï nuoâi soáng vôùi möùc ñoä nhö vaäy chaêng?
-- Khoâng phaûi vaäy, naøy Toân giaû Gotama. Thænh thoaûng, naøy Toân giaû Gotama, hoï aên nhöõng moùn aên thuø thaéng loaïi cöùng, hoï aên nhöõng moùn aên thuø thaéng loaïi meàn, hoï neám nhöõng vò aên thuø thaéng, hoï uoáng nhöõng ñoà uoáng thuø thaéng. Hoï nhôø caùc moùn aên aáy gaày döïng thaân löïc, laøm cho thaân to lôùn, laøm cho thaân beùo maäp.
-- Naøy Aggivessana, nhö vaäy nhöõng gì ban ñaàu hoï töø boû, veà sau hoï laïi thoï duïng. Nhö vaäy coù tuï, coù taùn (coù ñöôïc, coù maát) cho thaân naøy. Naøy Aggivessana, OÂng nghe tu taäp veà taâm nhö theá naøo?
Niganthaputta Saccaka, ñöôïc Theá Toân hoûi tu taäp veà taâm, khoâng coù theå traû lôøi ñöôïc. Roài Theá Toân noùi vôùi Niganthaputta Saccaka:
-- Naøy Aggivessana, thaân tu taäp maø OÂng vöøa môùi noùi ñaàu tieân aáy khoâng phaûi laø thaân tu taäp ñuùng phaùp trong giôùi luaät cuûa baäc Thaùnh. Naøy Aggivessana, OÂng coøn khoâng hieåu thaân tu taäp, laøm sao OÂng coù theå hieåu taâm tu taäp. Vaø naøy Aggivessana, nhö theá naøo laø thaân khoâng tu taäp, taâm khoâng tu taäp; nhö theá naøo laø thaân tu taäp, taâm tu taäp? Haõy nghe vaø kheùo taùc yù, Ta seõ giaûng.
-- Thöa vaâng, baïch Theá Toân.
Niganthaputta Saccaka traû lôøi Theá Toân. Theá Toân thuyeát giaûng nhö sau:
-- Naøy Aggivessana, theá naøo laø thaân khoâng tu taäp vaø theá naøo laø taâm khoâng tu taäp? ÔÛ ñaây, naøy Aggivessana, keû voâ vaên phaøm phu khôûi leân laïc thoï. Ngöôøi naøy ñöôïc caûm giaùc laïc thoï, lieàn tham ñaém laïc thoï vaø rôi vaøo söï tham ñaém laïc thoï. Neáu laïc thoï aáy bò dieät maát, do laïc thoï ñoaïn dieät, khôûi leân khoå thoï. Ngöôøi aáy, do caûm giaùc khoå thoï, neân saàu muoän, than van, khoùc loùc, ñaäp ngöïc, ñöa ñeán baát tænh. Naøy Aggivessana, laïc thoï aáy khôûi leân cho ngöôøi kia, chi phoái taâm vaø an truù, do thaân khoâng tu taäp. Khoå thoï aáy khôûi leân chi phoái taâm vaø an truù, do taâm khoâng tu taäp. Naøy Aggivessana, khoâng luaän ngöôøi naøo maø caû hai phöông tieän ñeàu coù laïc thoï khôûi leân, chi phoái taâm vaø an truù, do thaân khoâng tu taäp; khoå thoï khôûi leân, chi phoái taâm vaø an truù, do taâm khoâng tu taäp. Nhö vaäy, naøy Aggivessana, ngöôøi aáy laø ngöôøi coù thaân khoâng tu taäp vaø taâm khoâng tu taäp.
Vaø naøy Aggivessana, theá naøo laø thaân tu taäp vaø taâm tu taäp? ÔÛ ñaây, naøy Aggivessana, laïc thoï khôûi leân cho vò Thaùnh ñeä töû nghe nhieàu. Vò naøy ñöôïc caûm giaùc laïc thoï, nhöng khoâng tham ñaém laïc thoï, khoâng rôi vaøo söï tham ñaém laïc thoï. Neáu laïc thoï aáy bò dieät maát, do laïc thoï ñoaïn dieät, khôûi leân khoå thoï, vò aáy caûm giaùc khoå thoï nhöng khoâng saàu muoän, than van, khoùc loùc, ñaäp ngöïc, ñöa ñeán baát tænh. Naøy Aggivessana, laïc thoï aáy khôûi leân cho vò kia, khoâng chi phoái taâm vaø khoâng an truù, do thaân coù tu taäp; khoå thoï aáy khôûi leân cho vò kia, khoâng chi phoái taâm vaø khoâng an truù, do taâm coù tu taäp. Naøy Aggivessana, khoâng luaän ngöôøi naøo maø caû hai phöông tieän ñeàu coù laïc thoï khôûi leân, khoâng chi phoái taâm vaø khoâng an truù, do thaân coù tu taäp; khoå thoï khôûi leân, khoâng chi phoái taâm vaø khoâng an truù, do taâm coù tu taäp, nhö vaäy naøy Aggivessana, ngöôøi aáy laø ngöôøi coù thaân tu taäp, coù taâm tu taäp.
-- Nhö vaäy, toâi coù loøng tin töôûng vôùi Toân giaû Gotama. Toân giaû Gotama laø vò coù thaân tu taäp vaø coù taâm tu taäp.
-- Naøy Aggivessana, daàu cho lôøi noùi cuûa OÂng coù veû tròch thöôïng vaø khieâu khích, nhöng Ta seõ traû lôøi cho OÂng. Naøy Aggivessana, vì Ta ñaõ caïo boû raâu toùc, ñaép aùo caø-sa, xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình, laïc thoï thaät söï khôûi leân nôi Ta, chi phoái taâm vaø an truù, hay khoå thoï thaät söï khôûi leân nôi Ta, chi phoái taâm vaø an truù, söï tình nhö vaäy khoâng theå xaûy ra.
-- Phaûi chaêng, moät laïc thoï khoâng khôûi leân nôi Toân giaû Gotama moät caùch khieán cho laïc thoï aáy khoâng theå chi phoái taâm vaø an truù, phaûi chaêng moät khoå thoï khôûi leân nôi Toân giaû Gotama moät caùch khieán cho khoå thoï aáy khoâng theå chi phoái taâm vaø an truù?
-- Naøy Aggivessana, sao coù theå khoâng nhö vaäy ñöôïc? ÔÛ ñaây, naøy Aggivessana, tröôùc khi Ta giaùc ngoä, chöa chöùng Chaùnh Ñaúng Giaùc, khi coøn laø Boà-taùt, Ta suy nghó nhö sau: "Ñôøi soáng gia ñình bò goø boù, con ñöôøng ñaày nhöõng buïi ñôøi. Ñôøi soáng xuaát gia nhö soáng giöõa hö khoâng. Thaät raát khoù soáng taïi gia ñình maø coù theå soáng hoaøn toaøn ñaày ñuû, hoaøn toaøn thanh tònh ñôøi soáng phaïm haïnh thuaàn tònh. Haõy caïo boû raâu toùc, ñaép aùo caø-sa, xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình".
Roài naøy Aggivessana, sau moät thôøi gian, khi Ta coøn treû, nieân thieáu, toùc ñen nhaùnh, ñaày ñuû huyeát khí cuûa tuoåi thanh xuaân, trong thôøi vaøng son cuoäc ñôøi, maëc daàu cha meï khoâng baèng loøng, nöôùc maét ñaày maët, than khoùc, Ta caïo boû raâu toùc, ñaép aùo caø-sa, xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình.
Ta xuaát gia nhö vaäy, moät ngöôøi ñi tìm caùi gì chí thieän, tìm caàu voâ thöôïng toái thaéng an tònh ñaïo loä. Ta ñeán choã Alara Kalama ôû, khi ñeán xong lieàn thöa vôùi Alara Kalama: "Hieàn giaû Kalama, toâi muoán soáng phaïm haïnh trong phaùp luaät naøy". Naøy Aggivessana, ñöôïc nghe noùi vaäy, Alara Kalama noùi vôùi Ta: "Naøy Toân giaû, haõy soáng (vaø an truù). Phaùp naøy laø nhö vaäy, khieán keû coù trí, khoâng bao laâu nhö vò Boån sö cuûa mình (chæ daïy), töï tri, töï chöùng, töï ñaït vaø an truù". Naøy Aggivessana, vaø khoâng bao laâu Ta ñaõ thoâng suoát phaùp aáy moät caùch mau choùng. Vaø naøy Aggivessana, cho ñeán vaán ñeà khua moâi vaø vaán ñeà phaùt ngoân maø noùi, thôøi Ta noùi giaùo lyù cuûa keû trí vaø giaùo lyù cuûa baäc Tröôûng laõo (Thöôïng toïa), vaø Ta töï cho raèng Ta nhö keû khaùc cuõng vaäy, Ta bieát vaø Ta thaáy.
Naøy Aggivessana, Ta suy nghó nhö sau: "Alara Kalama tuyeân boá phaùp naøy khoâng phaûi chæ vì loøng tin: "Sau khi töï tri, töï chöùng, töï ñaït, Ta môùi an truù". Chaéc chaén Alara Kalama bieát phaùp naøy, thaáy phaùp naøy roài môùi an truù". Naøy caùc Tyû-kheo, roài Ta ñi ñeán choã Alara Kalama ôû, sau khi ñeán Ta noùi vôùi Alara Kalama: "Hieàn giaû Kalama, cho ñeán möùc ñoä naøo, Ngaøi töï tri, töï chöùng, töï ñaït, vaø tuyeân boá phaùp naøy?" Naøy Aggivessana, ñöôïc noùi vaäy, Alara Kalama tuyeân boá veà Voâ sôû höõu xöù.
Roài naøy Aggivessana, Ta suy nghó: "Khoâng phaûi chæ coù Alara Kalama coù loøng tin, Ta cuõng coù loøng tin. Khoâng phaûi chæ coù Alara Kalama môùi coù tinh taán, Ta cuõng coù tinh taán. Khoâng phaûi chæ coù Alara Kalama môùi coù nieäm, Ta cuõng coù nieäm. Khoâng phaûi chæ coù Alara Kalama môùi coù ñònh, Ta cuõng coù ñònh. Khoâng phaûi chæ coù Alara Kalama môùi coù tueä, Ta cuõng coù tueä. Vaäy Ta haõy coá gaéng chöùng cho ñöôïc phaùp maø Alara Kalama tuyeân boá: "Sau khi töï tri, töï chöùng, töï ñaït, ta an truù".
Roài naøy Aggivessana, khoâng bao laâu sau khi töï tri, töï chöùng, töï ñaït phaùp aáy moät caùch mau choùng, Ta an truù. Roài naøy caùc Tyû-kheo, Ta ñi ñeán choã Alara Kalama ôû, sau khi ñeán, Ta noùi vôùi Alara Kalama: "Naøy Hieàn giaû Kalama, coù phaûi Hieàn giaû ñaõ töï tri, töï chöùng, töï ñaït vaø tuyeân boá phaùp naøy ñeán möùc ñoä nhö vaäy?" --"Vaâng, Hieàn giaû, toâi ñaõ töï tri, töï chöùng, töï ñaït vaø tuyeân boá phaùp naøy ñeán möùc ñoä nhö vaäy". --"Naøy Hieàn giaû, toâi cuõng töï tri, töï chöùng, töï ñaït vaø tuyeân boá phaùp naøy ñeán möùc ñoä nhö vaäy". --"Thaät lôïi ích thay cho chuùng toâi, Thaät kheùo lôïi ích thay cho chuùng toâi, khi chuùng toâi ñöôïc thaáy moät ñoàng phaïm haïnh nhö Toân giaû! Phaùp maø toâi töï tri, töï chöùng, töï ñaït, vaø tuyeân boá, chính phaùp aáy Hieàn giaû töï tri, töï chöùng, töï ñaït vaø an truù; phaùp maø Hieàn giaû töï tri, töï chöùng, töï ñaït vaø an truù, chính phaùp aáy toâi töï tri, töï chöùng töï ñaït vaø tuyeân boá; phaùp maø toâi bieát, chính phaùp aáy Hieàn giaû bieát; phaùp maø Hieàn giaû bieát, chính phaùp aáy toâi bieát. Toâi nhö theá naøo, Hieàn giaû laø nhö vaäy; Hieàn giaû nhö theá naøo, toâi laø nhö vaäy. Nay haõy ñeán ñaây, Hieàn giaû, hai chuùng ta haõy chaêm soùc hoäi chuùng naøy!"
Nhö vaäy naøyAggivessana, Alara Kalama laø Ñaïo Sö cuûa Ta, laïi ñaët Ta, ñeä töû cuûa vò aáy ngang haøng vôùi mình, vaø toân suøng Ta vôùi söï toân suøng toái thöôïng. Naøy caùc Tyû-kheo, roài Ta töï suy nghó: "Phaùp naøy khoâng höôùng ñeán yeåm ly, khoâng höôùng ñeán ly tham, khoâng höôùng ñeán ñoaïn dieät, khoâng höôùng ñeán an tònh, khoâng höôùng ñeán thöôïng trí, khoâng höôùng ñeán giaùc ngoä, khoâng höôùng ñeán Nieát-baøn, maø chæ ñöa ñeán söï chöùng ñaït Voâ sôû höõu xöù". Nhö vaäy naøy Aggivessana, Ta khoâng toân kính phaùp naøy, vaø töø boû phaùp aáy, Ta boû ñi.
Roài naøy Aggivessana, Ta, keû ñi tìm caùi gì chí thieän, tìm caàu voâ thöôïng toái thaéng an tònh ñaïo loä. Ta ñi ñeán choã Uddaka Ramaputta, khi ñeán xong Ta noùi vôùi Uddaka Ramaputta: "Hieàn giaû, toâi muoán soáng phaïm haïnh trong phaùp luaät naøy". Ñöôïc noùi vaäy, naøy Aggivessana, Uddaka Ramaputta noùi vôùi Ta: "Naøy Toân giaû, haõy soáng (vaø an truù), phaùp naøy laø nhö vaäy, khieán ngöôøi coù trí khoâng bao laâu nhö vò Boån sö cuûa mình (chæ daïy) töï tri, töï chöùng, töï ñaït vaø an truù". Naøy Aggivessana, Ta ñaõ thoâng suoát phaùp aáy moät caùch mau choùng. Vaø naøy Aggivessana, cho ñeán vaán ñeà khua moâi vaø vaán ñeà phaùt ngoân maø noùi, thôøi Ta noùi giaùo lyù cuûa keû trí, vaø giaùo lyù cuûa baäc Tröôûng laõo (Thöôïng Toïa), vaø Ta töï cho raèng Ta nhö ngöôøi khaùc cuõng vaäy, Ta bieát vaø Ta thaáy.
Naøy Aggivessana, Ta suy nghó nhö sau: "Rama tuyeân boá phaùp naøy khoâng phaûi vì loøng tin: "Sau khi töï tri, töï chöùng, töï ñaït, ta môùi an truù". Chaéc chaén Rama thaáy phaùp naøy, bieát phaùp naøy, roài môùi an truù". Naøy Aggivessana, roài Ta ñi ñeán choã Uddaka Ramaputta ôû, sau khi ñeán Ta noùi vôùi Uddaka Ramaputta: "Hieàn giaû Rama, cho ñeán möùc ñoä naøo, Ngaøi töï tri, töï chöùng, töï ñaït vaø tuyeân boá phaùp naøy?" Naøy Aggivessana, ñöôïc nghe noùi vaäy, Uddaka Ramaputta tuyeân boá veà Phi töôûng phi phi töôûng xöù.
Roài naøy Aggivessana, Ta suy nghó: "Khoâng phaûi chæ coù Rama môùi coù loøng tin. Ta cuõng coù loøng tin. Khoâng phaûi chæ coù Rama môùi coù tinh taán, Ta cuõng coù tinh taán. Khoâng phaûi chæ coù Rama môùi coù nieäm, Ta cuõng coù nieäm. Khoâng phaûi chæ coù Rama môùi coù ñònh, Ta cuõng coù ñònh. Khoâng phaûi chæ coù Rama môùi coù tueä, Ta cuõng coù tueä. Vaäy ta haõy coá gaéng chöùng cho ñöôïc phaùp maø Rama tuyeân boá: "Sau khi töï tri, töï chöùng, töï ñaït, töï an truù".
Roài naøy Aggivessana, khoâng bao laâu sau khi töï tri, töï chöùng, töï ñaït phaùp aáy moät caùch mau choùng, Ta an truù. Roài naøy Aggivessana, Ta ñi ñeán choã Uddaka Ramaputta ôû, sau khi ñeán, Ta noùi vôùi Uddaka Ramaputta: "Naøy Hieàn giaû Rama, coù phaûi Hieàn giaû ñaõ töï tri, töï chöùng, töï ñaït vaø tuyeân boá phaùp naøy ñeán möùc ñoä nhö vaäy?" --"Vaâng Hieàn giaû, toâi ñaõ töï tri, töï chöùng, töï ñaït vaø tuyeân boá phaùp naøy ñeán möùc ñoä nhö vaäy". --"Naøy Hieàn giaû, toâi cuõng ñaõ töï tri, töï chöùng, töï ñaït vaø tuyeân boá phaùp naøy ñeán möùc ñoä nhö vaäy." Thaät lôïi ích thay cho chuùng toâi! Thaät kheùo lôïi ích thay cho chuùng toâi, khi chuùng toâi ñöôïc thaáy moät ñoàng phaïm haïnh nhö Toân giaû! Phaùp maø toâi, töï tri töï chöùng, töï ñaït vaø tuyeân boá, chính phaùp aáy Hieàn giaû töï tri, töï chöùng, töï ñaït vaø an truù; phaùp maø Hieàn giaû töï tri, töï chöùng, töï ñaït vaø an truù, chính phaùp aáy toâi töï tri, töï chöùng, töï ñaït vaø tuyeân boá; phaùp maø toâi bieát, chính phaùp aáy Hieàn giaû bieát; phaùp maø Hieàn giaû bieát, chính phaùp aáy toâi bieát. Toâi nhö theá naøo, Hieàn giaû laø nhö vaäy; Hieàn giaû nhö theá naøo, Toâi laø nhö vaäy. Nay haõy ñeán ñaây, Hieàn giaû, hai chuùng ta haõy chaêm soùc hoäi chuùng naøy!"
Nhö vaäy, naøy Aggivessana, Uddaka Ramaputta-laø Ñaïo Sö cuûa Ta, laïi ñaët Ta, ñeä töû cuûa vò aáy ngang haøng vôùi mình, vaø toân suøng Ta vôùi söï toân suøng toái thöôïng. Naøy Aggivessana, roài Ta suy nghó: "Phaùp naøy khoâng höôùng ñeán yeåm ly, khoâng höôùng ñeán ly tham, khoâng höôùng ñeán ñoaïn dieät, khoâng höôùng ñeán an tònh, khoâng höôùng ñeán thöôïng trí, khoâng höôùng ñeán giaùc ngoä, khoâng höôùng ñeán Nieát-baøn, maø chæ ñöa ñeán söï chöùng ñaït Phi töôûng phi phi töôûng xöù". Nhö vaäy, naøy Aggivessana, Ta khoâng toân kính phaùp aáy vaø töø boû phaùp aáy, Ta boû ñi.
Naøy Aggivessana, Ta, keû ñi tìm caùi gì chí thieän, tìm caàu voâ thöôïng toái thaéng an tònh ñaïo loä, tuaàn töï du haønh taïi nöôùc Magadha (Ma kieät ñaø) vaø ñeán taïi tuï laïc Uruvela (Öu laâu taàn loa). Taïi ñaây, Ta thaáy moät ñòa ñieåm khaû aùi, moät khoùm röøng thoaûi maùi, coù con soâng trong saùng chaûy gaàn, vôùi moät choã loäi qua deã daøng khaû aùi, vaø xung quanh coù laøng maïc bao boïc deã daøng ñi khaát thöïc. Naøy Aggivessana, roài Ta töï nghó: "Thaät laø moät ñòa ñieåm khaû aùi, moät khoùm röøng thoaûi maùi, coù con soâng trong saùng chaûy gaàn, vôùi moät choã loäi qua deã daøng khaû aùi, vaø xung quanh coù laøng maïc bao boïc deã daøng ñi khaát thöïc. Thaät laø moät choã vöøa ñuû cho moät Thieän nam töû tha thieát tinh caàn coù theå tinh taán". Vaø naøy caùc Tyû-kheo, Ta ngoài xuoáng taïi choã aáy vaø nghó raèng: "Thaät ñaùng coá gaéng tinh taán ôû nôi ñaây".
Roài naøy Aggivessana, ba ví duï khôûi leân nôi Ta, vi dieäu, töø tröôùc chöa töøng ñöôïc nghe: Naøy Aggivessana, ví nhö coù moät khuùc caây ñaãm öôùt, ñaày nhöïa soáng vaø ñaët trong nöôùc. Coù moät ngöôøi ñeán, caàm duïng cuï laøm löûa vôùi yù nghó: "Ta seõ nhen löûa, hôi noùng seõ hieän ra". Naøy Aggivessana, OÂng nghó theá naøo? Ngöôøi aáy laáy khuùc caây ñaãm öôùt, ñaày nhöïa soáng ñaët trong nöôùc aáy, roài coï xaùt vôùi duïng cuï laøm löûa thì coù theå nhen löûa, khieán löûa noùng hieän ra ñöôïc khoâng?
-- Thöa khoâng, Toân giaû Gotama. Vì sao vaäy? Naøy Toân giaû Gotama, vì caønh caây aáy ñaãm öôùt, ñaày nhöïa soáng laïi bò ngaâm trong nöôùc, neân ngöôøi aáy chæ bò meät nhoïc vaø böïc boäi.
-- Cuõng vaäy, naøy Aggivessana, nhöõng Sa-moân hay nhöõng Baø-la-moân soáng khoâng xaû ly caùc duïc veà thaân, nhöõng gì ñoái vôùi chuùng thuoäc caùc duïc nhö duïc tham, duïc aùi, duïc hoân aùm, duïc khaùt voïng, duïc nhieät naõo, veà noäi taâm chöa ñöôïc kheùo ñoaïn tröø, chöa ñöôïc kheùo laøm cho nheï bôùt, neáu nhöõng Toân giaû Sa-moân hay Baø-la-moân naøy thình lình caûm thoï nhöõng caûm giaùc choùi ñau, khoå ñau, kòch lieät, khoác lieät, caùc vò aáy khoâng coù theå chöùng ñöôïc tri kieán, voâ thöôïng Chaùnh Ñaúng Giaùc, vaø neáu nhöõng Toân giaû Sa-moân hay Baø-la-moân naøy khoâng thình lình caûm thoï nhöõng caûm giaùc choùi ñau, khoå ñau, kòch lieät, khoác lieät, caùc vò aáy cuõng khoâng coù theå chöùng ñöôïc tri kieán, voâ thöôïng Chaùnh Ñaúng Giaùc. Naøy Aggivessana, ñoù laø ví duï thöù nhaát, vi dieäu, töø tröôùc chöa töøng ñöôïc nghe, ñöôïc khôûi leân nôi Ta.
Naøy Aggivessana, roài moät ví duï thöù hai, vi dieäu, töø tröôùc chöa töøng ñöôïc nghe, ñöôïc khôûi leân nôi Ta. Naøy Aggivessana, ví nhö coù moät khuùc caây ñaãm öôùt, ñaày nhöïa soáng, ñöôïc vôùt khoûi nöôùc, ñöôïc ñaët treân ñaát khoâ. Coù moät ngöôøi ñeán, caàm duïng cuï laøm löûa vôùi yù nghó: "Ta seõ nhen löûa, hôi noùng seõ hieän ra". Naøy Aggivessana, OÂng nghó theá naøo? Ngöôøi aáy laáy khuùc caây ñaãm öôùt, ñaày nhöïa soáng, ñöôïc vôùt khoûi nöôùc, ñöôïc ñaët treân ñaát khoâ aáy, roài coï xaùt vôùi duïng cuï laøm löûa, coù theå nhen löûa, khieán hôi noùng hieän ra ñöôïc khoâng?
-- Thöa khoâng, Toân giaû Gotama. Vì sao vaäy? Naøy Toân giaû Gotama, vì khuùc caây aáy ñaãm öôùt, ñaày nhöïa soáng, daàu ñöôïc vôùt khoûi nöôùc, ñöôïc ñaët treân ñaát khoâ, neân ngöôøi aáy chæ bò meät nhoïc vaø böïc boäi.
-- Cuõng vaäy, naøy Aggivessana, nhöõng Sa-moân hay Baø-la-moân soáng khoâng xaû ly caùc duïc veà thaân, nhöõng gì ñoái vôùi caùc vò aáy thuoäc caùc duïc nhö duïc tham, duïc aùi, duïc hoâm aùm, duïc khaùt voïng, duïc nhieät naõo, veà noäi taâm chöa ñöôïc kheùo ñoaïn tröø, chöa ñöôïc kheùo laøm cho nheï bôùt. Neáu nhöõng Toân giaû Sa-moân, hay Baø-la-moân naøy thình lình caûm thoï nhöõng caûm giaùc choùi ñau, khoå ñau, kòch lieät, khoác lieät, caùc vò aáy khoâng coù theå chöùng ñöôïc tri kieán, voâ thöôïng Chaùnh Ñaúng Giaùc. Vaø neáu nhöõng Toân giaû Sa-moân hay Baø-la-moân naøy khoâng thình lình caûm thoï nhöõng caûm giaùc choùi ñau, khoå ñau, kòch lieät, khoác lieät, caùc vò aáy cuõng khoâng coù theå chöùng ñöôïc tri kieán, voâ thöôïng Chaùnh Ñaúng Giaùc. Naøy Aggivessana, ñoù laø ví duï thöù hai, vi dieäu, töø tröôùc chöa töøng ñöôïc nghe, ñöôïc khôûi leân nôi Ta.
Naøy Aggivessana, roài moät ví duï thöù ba, vi dieäu, töø tröôùc chöa töøng ñöôïc nghe, ñöôïc khôûi leân nôi Ta. Naøy Aggivessana, ví nhö coù moät khuùc caây khoâ, khoâng nhöïa, ñöôïc vôùt khoûi nöôùc, ñöôïc ñaët treân ñaát khoâ. Coù moät ngöôøi ñeán caàm duïng cuï laøm löûa vôùi yù nghó: "Ta seõ nhen löûa, löûa noùng seõ hieän ra". Naøy Aggivessana, OÂng nghó theá naøo? Ngöôøi aáy laáy khuùc caây khoâ, khoâng nhöïa, ñöôïc vôùt khoûi nöôùc, ñöôïc ñaët treân ñaát khoâ, roài coï xaùt vôùi duïng cuï laøm löûa, coù theå nhen löûa, khieán nôi noùng hieän ra ñöôïc khoâng?
-- Thöa ñöôïc, Toân giaû Gotama. Vì sao vaäy? Naøy Toân giaû Gotama, vì khuùc caây aáy khoâ, khoâng nhöïa, laïi ñöôïc vôùt khoûi nöôùc, ñöôïc ñaët treân ñaát khoâ.
-- Cuõng vaäy, naøy Aggivessana, nhöõng Toân giaû Sa-moân hay Baø-la-moân soáng xaû ly caùc duïc veà thaân, nhöõng gì ñoái vôùi caùc vò aáy thuoäc caùc duïc, nhö duïc tham, duïc aùi, duïc hoân aùm, duïc khaùc voïng, duïc nhieät naõo, veà noäi taâm ñöôïc kheùo ñoaïn tröø. Neáu nhöõng Toân giaû Sa-moân hay Baø-la-moân naøy thình lình caûm thoï nhöõng caûm giaùc choùi ñau, khoå ñau, kòch lieät, khoác lieät, caùc vò aáy coù theå chöùng ñöôïc tri kieán voâ thöôïng Chaùnh Ñaúng Giaùc. Vaø neáu nhöõng Toân giaû Sa-moân hay Baø-la-moân naøy khoâng thình lình caûm thoï nhöõng caûm giaùc khoå ñau, kòch lieät, khoác lieät, caùc vò naøy cuõng coù theå chöùng ñöôïc tri kieán voâ thöôïng Chaùnh Ñaúng Giaùc. Naøy Aggivessana, ñoù laø ví duï thöù ba, vi dieäu, töø tröôùc chöa töøng ñöôïc nghe, ñöôïc khôûi leân nôi Ta.
Naøy Aggivessana, roài Ta suy nghó: "Ta haõy nghieán raêng, daùn chaët leân löôõi leân noùc hoïng, laáy taâm cheá ngöï taâm, nhieáp phuïc taâm, ñaùnh baïi taâm!" Naøy Aggivessana, roài Ta nghieán raêng, daùn chaët löôõi leân noùc hoïng, laáy taâm cheá ngöï taâm, nhieáp phuïc taâm, ñaùnh baïi taâm. Khi Ta ñang nghieán raêng, daùn chaët löôõi leân noùc hoïng, laáy taâm cheá ngöï taâm, nhieáp phuïc taâm, ñaùnh baïi taâm, moà hoâi thoaùt ra töø nôi naùch cuûa Ta. Naøy Aggivessana, nhö moät ngöôøi löïc só naém laáy ñaàu moät ngöôøi oám yeáu hay naém laáy vai, coù theå cheá ngöï, nhieáp phuïc vaø ñaùnh baïi ngöôøi aáy. Naøy Aggivessana, khi Ta ñang nghieán raêng, daùn chaët löôõi leân noùc hoïng, laáy taâm cheá ngöï taâm, nhieáp phuïc taâm, ñaùnh baïi taâm, moà hoâi thoaùt ra töø nôi naùch cuûa Ta, naøy Aggivessana, daàu cho Ta coù chí taâm tinh caàn, tinh taán, taän löïc, daàu cho nieäm ñöôïc an truù khoâng dao ñoäng, nhöng thaân cuûa Ta vaãn bò khích ñoäng, khoâng ñöôïc khinh an, vì Ta bò chi phoái bôûi söï tinh taán do tinh taán choáng laïi khoå thoï aáy. Tuy vaäy, naøy Aggivessana, khoå thoï aáy khôûi leân nôi Ta, ñöôïc toàn taïi nhöng khoâng chi phoái taâm Ta.
Naøy Aggivessana, roài Ta suy nghó nhö sau: "Ta haõy tu Thieàn nín thôû". Vaø naøy Aggivessana, roài Ta nín thôû voâ, thôû ra ngang qua mieäng vaø ngang qua muõi. Naøy Aggivessana, khi Ta nín thôû voâ, thôû ra ngang qua mieäng vaø ngang qua muõi, thì moät tieáng gioù ñoäng kinh khuûng thoåi leân, ngang qua loã tai. Naøy Aggivessana, ví nhö tieáng kinh khuûng phaùt ra töø oáng thoåi beä ñang thoåi cuûa ngöôøi thôï reøn. Cuõng vaäy naøy Aggivessana, khi Ta nín thôû voâ, thôû ra ngang qua mieäng vaø ngang qua muõi, thôøi moät tieáng gioù ñoäng kinh khuûng thoåi leân, ngang qua loã tai. Naøy Aggivessana, daàu cho Ta coù chí taâm tinh caàn, tinh taán, taän löïc, daàu cho nieäm ñöôïc an truù khoâng dao ñoäng, nhöng thaân cuûa Ta vaãn bò kích ñoäng, khoâng ñöôïc khinh an, vì Ta bò chi phoái bôûi söï tinh taán do tinh taán choáng laïi khoå thoï aáy. Tuy vaäy naøy Aggivessana, khoå thoï aáy khôûi leân nôi Ta, ñöôïc toàn taïi nhöng khoâng chi phoái taâm Ta.
Naøy Aggivessana, roài Ta suy nghó nhö sau: "Ta haõy tu theâm Thieàn nín thôû". Vaø naøy Aggivessana, roài Ta nín thôû voâ, thôû ra ngang qua mieäng, ngang qua muõi, vaø ngang qua tai. Naøy Aggivessana, khi Ta nín thôû voâ thôû ra ngang qua mieäng, ngang qua muõi vaø ngang qua tai, thì coù ngoïn gioù kinh khuûng thoåi leân ñau nhoùi trong ñaàu Ta. Naøy Aggivessana, ví nhö moät ngöôøi löïc só cheùm ñaàu moät ngöôøi khaùc vôùi moät thanh kieám saéc, cuõng vaäy naøy Aggivessana, khi ta nín thôû voâ, thôû ra, ngang qua mieäng, ngang qua muõi vaø ngang qua tai, thì coù ngoïn gioù kinh khuûng thoåi leân ñau nhoùi trong ñaàu Ta. Naøy Aggivessana, daàu cho Ta coù chí taâm, tinh caàn, tinh taán, taän löïc, daàu cho nieäm ñöôïc an truù khoâng dao ñoäng, nhöng thaân cuûa Ta vaãn bò khích ñoäng, khoâng ñöôïc khinh an, vì Ta bò chi phoái bôûi söï tinh taán, do tinh taán choáng laïi khoå thoï aáy. Tuy vaäy naøy Aggivessana, khoå thoï aáy khôûi leân nôi Ta, ñöôïc toàn taïi nhöng khoâng chi phoái taâm Ta.
Naøy Aggivessana, roài Ta suy nghó nhö sau : "Ta haõy tu theâm Thieàn nín thôû". Vaø naøy Aggivessana, roài Ta nín thôû voâ, thôû ra, ngang qua mieäng, ngang qua muõi vaø ngang qua tai, Ta caûm giaùc ñau ñaàu, moät caùch kinh khuûng. Naøy Aggivessana, ví nhö moät ngöôøi löïc só laáy moät daây nòt baèng da cöùng quaán troøn quanh ñaàu roài xieát maïnh; cuõng vaäy, naøy Aggivessana, khi Ta nín thôû voâ, thôû ra, ngang qua mieäng, ngang qua muõi, vaø ngang qua tai, Ta caûm giaùc ñau ñaàu moät caùch kinh khuûng. Naøy Aggivessana, daàu cho Ta coù chí taâm, tinh caàn, tinh taán taän löïc, daàu cho nieäm ñöôïc an truù khoâng dao ñoäng, nhöng thaân cuûa Ta vaãn bò khích ñoäng, khoâng ñöôïc khinh an, vì Ta bò chi phoái bôûi söï tinh taán do tinh taán choáng laïi khoå thoï aáy. Tuy vaäy, naøy Aggivessana, khoå thoï aáy khôûi leân nôi Ta, ñöôïc toàn taïi nhöng khoâng chi phoái taâm Ta.
Naøy Aggivessana, roài Ta suy nghó nhö sau: "Ta haõy tu theâm Thieàn nín thôû". Vaø naøy Aggivessana, roài Ta nín thôû voâ, thôû ra, ngang qua mieäng, ngang qua muõi vaø ngang qua tai. Naøy Aggivessana, khi Ta nín thôû voâ, thôû ra, ngang qua mieäng, ngang qua muõi vaø ngang qua tai, moät ngoïn gioù kinh khuûng caét ngang buïng cuûa Ta. Naøy Aggivessana, ví nhö moät ngöôøi ñoà teå thieän xaûo hay ñeä töû ngöôøi ñoà teå caét ngang buïng vôùi moät con dao caét thòt boø saéc beùn. Cuõng vaäy, naøy Aggivessana, khi Ta nín thôû voâ, thôû ra, ngang qua mieäng, ngang qua muõi vaø ngang qua tai, moät ngoïn kinh khuûng caét ngang buïng cuûa Ta. Naøy Aggivessana, daàu cho Ta coù chí taâm, tinh caàn, tinh taán, taän löïc, daãu cho nieäm ñöôïc an truù, khoâng dao ñoäng nhöng thaân cuûa Ta vaãn bò khích ñoäng, khoâng ñöôïc khinh an, vì Ta bò chi phoái bôûi söï tinh taán, do tinh taán choáng laïi khoå thoï aáy. Tuy vaäy naøy Aggivessana, khoå thoï aáy khôûi leân nôi Ta, ñöôïc toàn taïi, nhöng khoâng chi phoái taâm Ta.
Naøy Aggivessana, roài Ta suy nghó nhö sau: "Ta haõy tu theâm Thieàn nín thôû". Vaø naøy Aggivessana, roài Ta nín thôû voâ, thôû ra, ngang qua mieäng, ngang qua muõi vaø ngang qua tai. Naøy Aggivessana, khi Ta nín thôû voâ, thôû ra, ngang qua mieäng, ngang qua muõi vaø ngang qua tai, thì coù moät söùc noùng kinh khuûng khôûi leân trong thaân Ta. Naøy Aggivessana, ví nhö hai ngöôøi löïc só sau khi naém caùnh tay moät ngöôøi yeáu hôn, nöôùng ngöôøi aáy, ñoát ngöôøi aáy treân moät hoá than höøng. Cuõng vaäy, naøy Aggivessana, khi Ta nín thôû voâ, thôû ra, ngang qua mieäng, ngang qua muõi vaø ngang qua tai thì coù moät söùc noùng kinh khuûng khôûi leân trong thaân Ta. Naøy Aggivessana, daàu cho Ta coù chí taâm, tinh caàn, tinh taán, taän löïc, daàu cho nieäm ñöôïc an truù, khoâng dao ñoäng, nhöng thaân cuûa Ta vaãn bò khích ñoäng, khoâng ñöôïc khinh an, vì Ta bò chi phoái bôûi söï tinh taán, do tinh taán choáng laïi khoå thoï aáy. Tuy vaäy, naøy Aggivessana, khoå thoï aáy khôûi leân nôi Ta, ñöôïc toàn taïi nhöng khoâng chi phoái taâm Ta.
Laïi nöõa, naøy Aggivessana, chö Thieân thaáy vaäy noùi nhö sau: "Sa-moân Gotama ñaõ cheát roài". Moät soá chö Thieân noùi nhö sau: "Sa-moân Gotama chöa cheát, nhöng Sa-moân Gotama saép söûa cheát". Moät soá chö Thieân noùi nhö sau: "Sa-moân Gotama chöa cheát. Sa-moân Gotama, cuõng khoâng phaûi saép cheát. Sa-moân Gotama laø baäc A-la-haùn, ñôøi soáng cuûa moät A-la-haùn laø nhö vaäy".
Naøy Aggivessana, roài Ta suy nghó nhö sau: "Ta haõy hoaøn toaøn tuyeät thöïc". Roài naøy Aggivessana, chö Thieân ñeán Ta vaø noùi nhö sau: "Naøy Thieän höõu, Hieàn giaû chôù coù hoaøn toaøn tuyeät thöïc. Naøy Thieän höõu, neáu Hieàn giaû coù hoaøn toaøn tuyeät thöïc, chuùng toâi seõ ñoå caùc moùn aên chö Thieân ngang qua caùc loã chaân loâng cho Hieàn giaû, vaø nhôø vaäy Hieàn giaû vaãn soáng". Roài naøy Aggivessana, Ta suy nghó nhö sau: "Neáu Ta hoaøn toaøn tuyeät thöïc vaø chö Thieân naøy ñoå caùc moùn aên chö Thieân ngang qua caùc loã chaân loâng cho Ta vaø nhôø vaäy Ta vaãn soáng, thôøi nhö vaäy Ta töï doái Ta". Naøy Aggivessana, Ta baùc boû chö Thieân aáy vaø noùi: "Nhö vaäy laø ñuû".
Naøy Aggivessana, roài Ta töï suy nghó nhö sau: "Ta haõy giaûm thieåu toái ña aên uoáng, aên ít töøng gioït moät, nhö xuùp ñaäu xanh, xuùp ñaäu ñen hay xuùp ñaäu hoät hay xuùp ñaäu nhoû". Vaø naøy Aggivessana, trong khi Ta giaûm thieåu toái ña söï aên uoáng, aên töøng gioït moät, nhö xuùp ñaäu xanh, xuùp ñaäu ñen hay xuùp ñaäu hoät hay xuùp ñaäu nhoû, thaân cuûa Ta trôû thaønh heát söùc gaày yeáu. Vì Ta aên quaù ít, tay chaân Ta trôû thaønh nhö nhöõng goïng coû hay nhöõng ñoát caây leo khoâ heùo; vì Ta aên quaù ít, baøn troân cuûa Ta trôû thaønh nhö moùng chaân con laïc ñaø; vì Ta aên quaù ít, xöông soáng phoâ baøy cuûa Ta gioáng nhö moät chuoãi banh; vì Ta aên quaù ít, caùc xöông söôøn gaày moøn cuûa Ta gioáng nhö rui coät moät nhaø saøn hö naùt; vì Ta aên quaù ít, neân con ngöôi long lanh cuûa Ta naèm saâu thaúm trong loã con maét, gioáng nhö aùnh nöôùc long lanh naèm saâu thaúm trong moät gieáng nöôùc thaâm saâu; vì Ta aên quaù ít, da ñaàu Ta trôû thaønh nhaên nhiu khoâ caèn nhö traùi bí traéng vaø ñaéng bò caét tröôùc khi chín, bò côn gioù noùng laøm cho nhaên nhíu khoâ caèn. Naøy Aggivessana, neáu Ta nghó: "Ta haõy rôø da buïng", thì chính xöông soáng bò Ta naém laáy. Neáu Ta nghó: "Ta haõy rôø xöông soáng", thì chính da buïng bò Ta naém laáy. Vì Ta aên quaù ít, neân naøy Aggivessana, da buïng cuûa Ta ñeán baùm chaët xöông soáng. Naøy Aggivessana, neáu Ta nghó: "Ta ñi ñaïi tieän, hay ñi tieåu tieän" thì Ta ngaõ quî, uùp maët xuoáng ñaát, vì Ta aên quaù ít. Naøy Aggivessana, neáu Ta muoán xoa dòu thaân Ta, laáy tay xoa boùp chaân tay, thì naøy Aggivessana, trong khi Ta xoa boùp chaân tay, caùc loâng toùc hö muïc ruïng khoûi thaân Ta, vì Ta aên quaù ít.
Laïi nöõa, naøy Aggivessana, coù ngöôøi thaáy vaäy noùi nhö sau: "Sa-moân Gotama coù da ñen". Moät soá ngöôøi noùi nhö sau: "Sa-moân Gotama, da khoâng ñen, Sa-moân Gotama coù da maøu xaùm". Moät soá ngöôøi noùi nhö sau: "Sa-moân Gotama da khoâng ñen, da khoâng xaùm." Moät soá ngöôøi noùi nhö sau: "Sa-moân Gotama da khoâng ñen, da khoâng xaùm, Sa-moân Gotama coù da maøu vaøng saãm". Cho ñeán möùc ñoä nhö vaäy, naøy Aggivessana, da cuûa Ta voán thanh tònh, trong saùng bò hö hoaïi vì Ta aên quaù ít.
Naøy Aggivessana, roài Ta suy nghó nhö sau: "Thuôû xöa coù nhöõng Sa-moân hay Baø-la-moân thình lình caûm thoï nhöõng caûm giaùc choùi ñau, khoå ñau, kòch lieät, khoác lieät. Nhöõng söï ñau khoå naøy laø toái thöôïng, khoâng theå coù gì hôn nöõa. Veà töông lai, coù nhöõng Sa-moân hay Baø-la-moân thình lình caûm thoï nhöõng caûm giaùc choùi ñau, khoå ñau, kòch lieät, khoác lieät. Nhöõng söï ñau khoå naøy laø toái thöôïng khoâng theå coù gì hôn nöõa. Trong hieän taïi, coù nhöõng Sa-moân hay Baø-la-moân thình lình caûm thoï nhöõng caûm giaùc choùi ñau, khoå ñau, kòch lieät, khoác lieät. Nhöõng söï ñau khoå naøy laø toái thöôïng, khoâng theå coù gì hôn nöõa. Nhöng Ta, vôùi söï khoå haïnh khoác lieät nhö theá naøy, vaãn khoâng chöùng ñöôïc phaùp thöôïng nhaân, tri kieán thuø thaéng xöùng ñaùng baäc Thaùnh. Hay laø coù ñaïo loä naøo khaùc ñöa ñeán giaùc ngoä?"
Naøy Aggivessana, roài Ta suy nghó nhö sau: "Ta bieát, trong khi phuï thaân Ta, thuoäc gioøng Sakka (Thích-ca) ñang caøy vaø Ta ñang ngoài döôùi boùng maùt caây dieâm-phuø-ñeà (jambu), Ta ly duïc, ly phaùp baát thieän chöùng vaø truù Thieàn thöù nhaát, moät traïng thaùi hyû laïc do ly duïc sanh, coù taàm, coù töù". Khi an truù nhö vaäy, Ta nghó: "Ñaïo loä naøy coù theå ñöa ñeán giaùc ngoä chaêng?" Vaø naøy Aggivessana, tieáp theo yù nieäm aáy, yù thöùc naøy khôûi leân nôi Ta: "Ñaây laø ñaïo loä ñöa ñeán giaùc ngoä".
Naøy Aggivessana, roài Ta suy nghó: "Ta coù sôï chaêng laïc thoï naøy, moät laïc thoï ly duïc, ly phaùp baát thieän?" Naøy Aggivessana, roài Ta suy nghó: "Ta khoâng sôï laïc thoï naøy, moät laïc thoï ly duïc, ly phaùp baát thieän".'
Roài naøy Aggivessana, Ta suy nghó: "Nay thaät khoâng deã gì chöùng ñaït laïc thoï aáy, vôùi thaân theå oám yeáu kinh khuûng nhö theá naøy. Ta haõy aên thoâ thöïc aên côm chua". Roài naøy Aggivessana, Ta aên thoâ thöïc, aên côm chua. Naøy Aggivessana, luùc baáy giôø, naêm Tyû-kheo ñang haàu haï Ta suy nghó: "Khi naøo Sa-moân Gotama chöùng phaùp, vò aáy seõ noùi cho chuùng ta bieát". Naøy Aggivessana, khi thaáy Ta aên thoâ thöïc, aên côm chua, caùc vò aáy chaùn gheùt Ta, boû ñi vaø noùi: "Sa-moân Gotama nay soáng ñaày ñuû vaät chaát, töø boû tinh taán, trôû lui ñôøi soáng sung tuùc".
Vaø naøy Aggivessana, sau khi aên thoâ thöïc vaø ñöôïc söùc löïc trôû laïi, Ta ly duïc, ly phaùp baát thieän, chöùng vaø truù Thieàn thöù nhaát, moät traïng thaùi hyû laïc do ly duïc sanh, coù taàm coù töù. Naøy Aggivessana, nhö vaäy laïc thoï khôûi leân nôi Ta ñöôïc toàn taïi nhöng khoâng chi phoái taâm Ta.
Dieät taàm vaø töù, chöùng vaø truù Thieàn thöù hai, moät traïng thaùi hyû laïc do ñònh sanh, khoâng taàm, khoâng töù, noäi tónh nhaát taâm. Naøy Aggivessana, nhö vaäy laïc thoï khôûi leân nôi Ta, ñöôïc toàn taïi nhöng khoâng chi phoái taâm Ta.
Ly hyû truù xaû, chaùnh nieäm tænh giaùc, thaân caûm söï laïc thoï maø caùc baäc Thaùnh goïi laø xaû nieäm laïc truù, chöùng vaø truù Thieàn thöù ba. Naøy Aggivessana, nhö vaäy laïc thoï khôûi leân nôi Ta, ñöôïc toàn taïi nhöng khoâng chi phoái taâm Ta.
Xaû laïc xaû khoå, dieät hyû öu ñaõ caûm thoï tröôùc, chöùng vaø truù Thieàn thöù tö, khoâng khoå khoâng laïc, xaû nieäm thanh tònh. Naøy Aggivessana, nhö vaäy laïc thoï khôûi leân nôi Ta, ñöôïc toàn taïi nhöng khoâng chi phoái taâm Ta.
Vôùi taâm ñònh tónh, thuaàn tònh trong saùng khoâng caáu nhieãm, khoâng phieàn naõo, nhu nhuyeán, deã söû duïng, vöõng chaéc, bình tónh nhö vaäy, Ta daãn taâm, höôùng taâm ñeán Tuùc maïng minh. Ta nhôù ñeán caùc ñôøi soáng quaù khöù, nhö moät ñôøi, hai ñôøi, ba ñôøi, boán ñôøi, naêm ñôøi, möôøi ñôøi, hai möôi ñôøi, ba möôi ñôøi, boán möôi ñôøi, naêm möôi ñôøi, moät traêm ñôøi, moät ngaøn ñôøi, moät traêm ngaøn ñôøi, nhieàu hoaïi kieáp, nhieàu thaønh kieáp, nhieàu hoaïi vaø thaønh kieáp. Ta nhôù raèng: "Taïi choã kia, Ta coù teân nhö theá naøy, doøng hoï nhö theá naøy, giai caáp nhö theá naøy, thoï khoå laïc nhö theá naøy, tuoåi thoï ñeán möùc nhö theá naøy. Sau khi cheát taïi choã kia, Ta ñöôïc sanh ra taïi choã noï. Taïi choã aáy, Ta coù teân nhö theá naøy, doøng hoï nhö theá naøy, giai caáp nhö theá naøy, thoï khoå laïc nhö theá naøy, tuoåi thoï ñeán möùc nhö theá naøy". Nhö vaäy Ta nhôù ñeán nhieàu ñôøi soáng quaù khöù cuøng vôùi caùc neùt ñaïi cöông vaø caùc chi tieát. Naøy Aggivessana, ñoù laø minh thöù nhaát Ta ñaõ chöùng ñöôïc trong ñeâm canh moät, voâ minh dieät, minh sanh, aùm dieät, aùnh saùng sanh, do Ta soáng khoâng phoùng daät, nhieät taâm, tinh caàn. Nhö vaäy, naøy Aggivessana, laïc thoï sanh nôi Ta ñöôïc toàn taïi nhöng khoâng chi phoái taâm Ta.
Vôùi taâm ñònh tónh, thuaàn tònh trong saùng khoâng caáu nhieãm, khoâng phieàn naõo, nhu nhuyeán, deã söû duïng, vöõng chaéc, bình tónh nhö vaäy, Ta daãn taâm, höôùng taâm ñeán trí tueä veà sanh töû cuûa chuùng sanh. Ta vôùi thieân nhaõn thuaàn tònh, sieâu nhaân, thaáy söï soáng vaø cheát cuûa chuùng sanh. Ta bieát roõ raèng chuùng sanh, ngöôøi haï lieät keû cao sang, ngöôøi ñeïp ñeõ, keû thoâ xaáu, ngöôøi may maén, keû baát haïnh ñeàu do haïnh nghieäp cuûa hoï. Nhöõng chuùng sanh laøm nhöõng aùc haïnh veà thaân, lôøi vaø yù, phæ baùng caùc baäc Thaùnh, theo taø kieán, taïo caùc nghieäp theo taø kieán; nhöõng ngöôøi naøy, sau khi thaân hoaïi maïng chung, phaûi sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc. Coøn nhöõng chuùng sanh naøo laøm nhöõng thieän haïnh veà thaân, lôøi vaø yù, khoâng phæ baùng caùc baäc Thaùnh, theo chaùnh kieán, taïo caùc nghieäp theo chaùnh kieán; nhöõng vò naøy sau khi thaân hoaïi maïng chung, ñöôïc sanh leân caùc thieän thuù, coõi trôøi, treân ñôøi naøy. Nhö vaäy Ta vôùi thieân nhaõn thuaàn tònh, sieâu nhaân, thaáy söï soáng cheát cuûa chuùng sanh. Ta bieát roõ raèng chuùng sanh, ngöôøi haï lieät, keû cao sang, ngöôøi ñeïp ñeõ, keû thoâ xaáu, ngöôøi may maén, keû baát haïnh, ñeàu do haïnh nghieäp cuûa hoï. Naøy Aggivessana, ñoù laø minh thöù hai Ta ñaõ chöùng ñöôïc trong ñeâm canh giöõa, voâ minh dieät, minh sanh, aùm dieät, aùnh saùng sanh, do Ta soáng khoâng phoùng daät, nhieät taâm, tinh caàn. Nhö vaäy, naøy Aggivessana, laïc thoï sanh nôi Ta, ñöôïc toàn taïi nhöng khoâng chi phoái taâm Ta.
Vôùi taâm ñònh tónh, thuaàn tònh, trong saùng khoâng caáu nhieãm, khoâng phieàn naõo, nhu nhuyeán, deã söû duïng, vöõng chaéc, bình tónh nhö vaäy, Ta daãn taâm, höôùng taâm ñeán Laäu taän trí. Ta bieát nhö thaät: "Ñaây laø Khoå", bieát nhö thaät: "Ñaây laø Nguyeân nhaân cuûa khoå", bieát nhö thaät: "Ñaây laø söï Dieät khoå", bieát nhö thaät: "Ñaây laø Con ñöôøng ñöa ñeán dieät khoå", bieát nhö thaät: "Ñaây laø nhöõng laäu hoaëc", bieát nhö thaät: "Ñaây laø nguyeân nhaân cuûa laäu hoaëc", bieát nhö thaät: "Ñaây laø söï dieät tröø caùc laäu hoaëc", bieát nhö thaät: "Ñaây laø con ñöôøng ñöa ñeán söï dieät tröø caùc laäu hoaëc". Nhôø bieát nhö vaäy, nhaän thöùc nhö vaäy, taâm cuûa Ta thoaùt khoûi duïc laäu, thoaùt khoûi höõu laäu, thoaùt khoûi voâ minh laäu. Ñoái vôùi töï thaân ñaõ giaûi thoaùt nhö vaäy, Ta khôûi leân söï hieåu bieát: "Ta ñaõ giaûi thoaùt" Ta ñaõ bieát: "Sanh ñaõ dieät, phaïm haïnh ñaõ thaønh, vieäc caàn laøm ñaõ laøm, sau ñôøi hieän taïi khoâng coù ñôøi soáng naøo khaùc nöõa". Naøy Aggivessana, ñoù laø minh thöù ba maø Ta ñaõ chöùng ñöôïc trong canh cuoái, voâ minh dieät, minh sanh, aùm dieät, aùnh saùng sanh, do Ta soáng khoâng phoùng daät, nhieät taâm tinh caàn. Nhö vaäy naøy Aggivessana, laïc thoï sanh nôi Ta, ñöôïc toàn taïi nhöng khoâng chi phoái taâm Ta.
Naøy Aggivessana, Ta bieát raèng khi Ta thuyeát phaùp cho ñaïi chuùng goàm haøng traêm ngöôøi, moãi ngöôøi nghó nhö theá naøy veà Ta: "Ñaëc bieät cho ta, Sa-moân Gotama thuyeát phaùp". Naøy Aggivessana, chôù coù hieåu nhö vaäy. Khi Nhö Lai thuyeát phaùp cho ñaïi chuùng, thì ñoù chæ vì muïc ñích giaûng daïy. Vaø Ta, naøy Aggivessana, sau khi chaám döùt moät buoåi thuyeát giaûng nhö vaäy, Ta an truù noäi taâm, laøm cho tònh chæ, laøm cho nhaát taâm, laøm cho ñònh tónh treân ñònh töôùng thöù nhaát aáy, vaø nhö vaäy Ta soáng an truù, tröôøng cöûu, vónh vieãn.
-- Nhö vaäy, Toân giaû Gotama thaät ñaùng tin caäy, vì Ngaøi laø baäc A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc. Nhöng khoâng bieát Toân giaû Gotama coù cho pheùp nguû ban ngaøy khoâng?
-- Naøy Aggivessana, Ta coù cho pheùp, vaøo cuoái thaùng haï, sau khi khaát thöïc veà, sau khi xeáp aùo sanghati (ñaïi y) thaønh boán, chaùnh nieäm tænh giaùc, Ta naèm xuoáng nguû, naèm phía tay maët.
-- Naøy Toân giaû Gotama, nhö vaäy moät soá Sa-moân, Baø-la-moân goïi laø an truù nôi si aùm.
-- Naøy Aggivessana, nhö vaäy khoâng phaûi laø si aùm hay khoâng si aùm. Naøy Aggivessana, nhö theá naøo laø si aùm vaø nhö theá naøo laø khoâng si aùm? Haõy nghe vaø suy nghieäm kyõ, Ta seõ noùi.
-- Thöa vaâng, Toân giaû.
Niganthaputta Saccaka traû lôøi Theá Toân. Theá Toân noùi nhö sau:
-- Ñoái vôùi ai, caùc laäu hoaëc chöa ñöôïc ñoaïn tröø, nhöõng laäu hoaëc lieân heä ñeán phieàn naõo, sanh khôûi haäu höõu, ñaùng sôï haõi, lieân heä ñeán phieàn naõo, sanh khôûi haäu höõu, ñaùng sôï haõi, ñöa ñeán quaû khoå dò thuïc, höôùng ñeán sanh, giaø, cheát trong töông lai, vò aáy Ta goïi laø coøn si aùm. Naøy Aggivessana, ñoái vôùi ai caùc laäu hoaëc ñaõ ñöôïc ñoaïn tröø, nhöõng laäu hoaëc, ñöa ñeán quaû khoå dò thuïc, höôùng ñeán sanh, giaø, cheát trong töông lai, vò aáy Ta goïi laø khoâng si aùm. Naøy Aggivessana, söï ñoaïn tröø laäu hoaëc laø khoâng si aùm. Naøy Aggivessana, ñoái vôùi Nhö Lai, caùc laäu hoaëc ñaõ ñöôïc ñoaïn tröø, nhöõng laäu hoaëc lieân heä ñeán phieàn naõo, sanh khôûi haäu höõu, ñaùng sôï haõi, ñöa ñeán quaû khoå dò thuïc, höôùng ñeán sanh, giaø, cheát trong töông lai, chuùng bò caét taän goác, ñöôïc laøm nhö caây ta-la bò chaët ñaàu, khieán cho khoâng theå taùi sanh, khoâng theå sanh laïi trong töông lai. Naøy Aggivessana, ví nhö caây ta-la bò chaët ñöùt ñaàu, khoâng lôùn leân; cuõng vaäy, naøy Aggivessana, ñoái vôùi Nhö Lai, caùc laäu hoaëc ñaõ ñöôïc ñoaïn tröø, nhöõng laäu hoaëc lieân heä ñeán phieàn naõo, sanh khôûi haäu höõu, ñaùng sôï haõi, ñöa ñeán quaû khoå dò thuïc, höôùng ñeán sanh, giaø, cheát trong töông lai, chuùng bò caét taän goác, ñöôïc laøm nhö caây ta-la bò chaët ñaàu, khieán cho khoâng theå taùi sanh, khoâng theå sanh laïi trong töông lai.
Khi ñöôïc nghe noùi vaäy, Niganthaputta Saccaka baïch Theá Toân:
-- Thaät kyø dieäu thay, Toân giaû Gotama! Thaät hy höõu thay, Toân giaû Gotama! Daàu cho Toân giaû Gotama bò choáng ñoái moät caùch mæa mai, daàu cho bò coâng kích vôùi nhöõng lôøi leõ buoäc toäi trong cuoäc ñoái thoaïi, maøu da Toân giaû vaãn saùng suoát, saéc maët Toân giaû vaãn hoan hyû, nhö moät A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc. Naøy Toân giaû Gotama, toâi xaùc nhaän toâi cuøng vôùi Purana Kassapa bieän luaän, vò naøy khi bò toâi duøng lôøi noùi chaát vaán, lieàn traùnh neù vôùi moät vaán ñeà khaùc, traû lôøi ra ngoaøi vaán ñeà, vaø toû loä söï phaãn noä, saân haän, töùc toái. Coøn Toân giaû Gotama, daàu bò choáng ñoái moät caùch mæa mai, daàu bò coâng kích vôùi nhöõng lôøi leõ buoäc toäi trong cuoäc ñoái thoaïi, maøu da Toân giaû vaãn saùng suoát, saéc maët Toân giaû vaãn hoan hyû nhö moät A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc. Naøy Toân giaû Gotama, toâi xaùc nhaän toâi cuøng vôùi Makkhali Gosala... Ajita Kesakambala... Pakudha Kaccayana... Sanjaya Belatthiputta... cuøng vôùi Nigantha Nataputta bieän luaän, vò naøy khi bò toâi duøng lôøi noùi chaát vaán lieàn traùnh neù vôùi moät vaán ñeà khaùc, traû lôøi ra ngoaøi vaán ñeà vaø toû loä söï phaãn noä, saân haän vaø töùc toái. Coøn Toân giaû Gotama, daàu bò choáng ñoái moät caùch mæa mai, daàu bò coâng kích vôùi nhöõng lôøi leõ buoäc toäi, trong cuoäc ñoái thoaïi, maøu da Toân giaû vaãn saùng suoát, saéc maët Toân giaû vaãn hoan hyû nhö moät A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc. Vaø naøy Toân giaû Gotama, chuùng toâi nay phaûi ñi, chuùng toâi coù nhieàu coâng vieäc, coù nhieàu vieäc phaûi laøm.
-- Naøy Aggivessana, OÂng haõy laøm nhöõng gì OÂng nghó laø hôïp thôøi.
Roài Niganthaputta Saccaka hoan hyû, tín thoï lôøi Theá Toân giaûng, töø choã ngoài ñöùng daäy vaø töø bieät.
Hoøa thöôïng Thích Minh Chaâu dòch Vieät
Chaân thaønh caùm ôn anh HDC vaø nhoùm Phaät töû VH ñaõ coù thieän taâm göûi taëng aán baûn ñieän töû.
(Bình Anson hieäu ñính, döïa theo baûn Anh ngöõ "The Middle Length Discourses of the Buddha", Tyø kheo Nanamoli vaø Tyø kheo Bodhi dòch, 1995).
9/99
Source = BuddhaSasana
[Muïc luïc kinh Trung Boä]