Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Trang Chuû] [ Index Vieät ] [Index Pali]
Trung Boä Kinh
Majjhima Nikaya39. Ñaïi kinh Xoùm ngöïa
(Mahaø-Assapura sutta)
Nhö vaày toâi nghe.Moät thôøi Theá Toân ôû giöõa daân chuùng Anga (Öông- giaø), taïi moät xaõ aáp cuûa daân chuùng Anga, teân laø Assapura (xoùm Ngöïa). Luùc baáy giôø Theá Toân goïi caùc Tyû-kheo:
-- Naøy caùc Tyû-kheo.
-- Thöa vaâng, baïch Theá Toân.
Nhöõng Tyû-kheo aáy vaâng ñaùp Theá Toân. Theá Toân noùi nhö sau:
-- Sa-moân! Sa-moân! Naøy caùc Tyû-kheo, daân chuùng bieát caùc OÂng laø vaäy. Vaø neáu caùc OÂng ñöôïc hoûi: "Caùc OÂng laø ai!" Caùc OÂng phaûi töï nhaän: "Chuùng toâi laø Sa-moân". Naøy caùc Tyû-kheo, caùc OÂng ñaõ ñöôïc danh xöng nhö vaäy, ñaõ töï nhaän laø nhö vaäy, thì naøy, caùc Tyû-kheo, caùc OÂng phaûi töï tu taäp nhö sau: "Chuùng ta seõ thoï trì vaø thöïc haønh nhöõng phaùp taùc thaønh Sa-moân, nhöõng phaùp taùc thaønh Baø-la-moân. Nhö vaäy, danh xöng naøy cuûa chuùng ta môùi chaân chaùnh vaø söï töï nhaän naøy cuûa chuùng ta môùi nhö thaät. Vaø nhöõng ñoà cuùng döôøng maø chuùng ta thoï höôûng nhö y phuïc, ñoà aên khaát thöïc, saøng toïa, döôïc phaåm trò beänh môùi coù ñöôïc keát quaû lôùn, lôïi ích lôùn cho chuùng ta. Vaø chuùng ta xuaát gia khoâng thaønh voâ duïng, coù keát quaû, coù thaønh tích".
(Giôùi haïnh)
Naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø caùc phaùp taùc thaønh Sa-moân, vaø caùc phaùp taùc thaønh Baø-la-moân? "Chuùng ta seõ thaønh töïu taøm quyù", nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, caùc OÂng phaûi tu taäp. Naøy caùc Tyû-kheo, caùc OÂng coù theå khôûi leân yù kieán: "Chuùng ta ñaõ thaønh töïu taøm quyù ñeán möùc ñoä naøy, nhö vaäy laø vöøa ñuû; ñeán möùc ñoä naøy, nhö vaäy ñaõ laøm xong. Chuùng ta ñaõ ñaït ñöôïc muïc ñích Sa-moân haïnh. Chuùng ta khoâng coù gì phaûi laøm hôn nöõa". Vaø cho ñeán möùc ñoä aáy, caùc OÂng coù theå töï thoûa maõn. Naøy caùc Tyû-kheo, Ta khuyeán caùo caùc OÂng. Naøy caùc Tyû-kheo, Ta tuyeân boá cho caùc OÂng: Khi caùc OÂng höôùng ñeán muïc ñích Sa-moân haïnh, chôù coù töø boû muïc ñích naøy, khi ñang coøn coâng vieäc ñaùng phaûi laøm hôn nöõa.
Naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø coâng vieäc ñaùng phaûi laøm hôn nöõa? "Thaân haønh chuùng ta phaûi ñöôïc thanh tinh, minh chaùnh, côûi môû, khoâng coù tyø veát, che giaáu. Nhöng chuùng ta khoâng vì thaân haønh thanh tònh aáy, khen mình, cheâ ngöôøi". Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, caùc OÂng caàn phaûi tu taäp. Naøy caùc Tyû-kheo, caùc OÂng coù theå khôûi leân yù kieán: "Chuùng ta ñaõ thaønh töïu taøm quyù, thaân haønh chuùng ta thanh tònh, ñeán möùc ñoä naøy, nhö vaäy laø vöøa ñuû; ñeán möùc ñoä naøy, nhö vaäy ñaõ laøm xong. Chuùng ta ñaõ ñaït ñöôïc muïc ñích Sa-moân haïnh. Chuùng ta khoâng coù gì phaûi laøm hôn nöõa". Vaø cho ñeán möùc ñoä aáy, caùc OÂng coù theå töï thoûa maõn. Naøy caùc Tyû-kheo, Ta khuyeán caùo caùc OÂng. Naøy caùc Tyû-kheo, Ta tuyeân boá cho caùc oâng: Khi caùc OÂng höôùng ñeán muïc ñích Sa-moân haïnh, chôù coù töø boû muïc ñích naøy, khi ñang coøn coâng vieäc ñaùng phaûi laøm hôn nöõa.
Naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø coâng vieäc ñaùng phaûi laøm hôn nöõa? "Khaåu haønh chuùng ta phaûi ñöôïc thanh tònh, minh chaùnh, côûi môû, khoâng coù tyø veát, che giaáu. Nhöng chuùng ta khoâng vì khaåu haønh thanh tònh aáy, khen mình, cheâ ngöôøi". Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, caùc OÂng caàn phaûi tu taäp. Naøy caùc Tyû-kheo, caùc OÂng coù theå khôûi leân yù kieán: "Chuùng ta ñaõ thaønh töïu taøm quyù, thaân haønh chuùng ta thanh tònh, khaåu haønh thanh tònh, ñeán möùc ñoä naøy, nhö vaäy laø vöøa ñuû; ñeán möùc ñoä naøy, nhö vaäy ñaõ laøm xong. Chuùng ta ñaõ ñaït ñöôïc muïc ñích Sa-moân haïnh. Chuùng ta khoâng coù gì phaûi laøm hôn nöõa". Vaø cho ñeán möùc ñoä aáy, caùc OÂng coù theå töï thoûa maõn. Naøy caùc Tyû-kheo, Ta khuyeán caùo caùc OÂng.Naøy caùc Tyû-kheo, Ta tuyeân boá cho caùc oâng: Khi caùc OÂng höôùng ñeán muïc ñích Sa-moân haïnh, chôù coù töø boû muïc ñích naøy, khi ñang coøn coâng vieäc ñaùng phaûi laøm hôn nöõa.
Naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø coâng vieäc ñaùng phaûi laøm hôn nöõa? "Y Ù haønh chuùng ta phaûi ñöôïc thanh tònh, minh chaùnh, côûi môû, khoâng coù tyø veát, che giaáu. Nhöng chuùng ta khoâng vì yù haønh thanh tònh aáy, khen mình, cheâ ngöôøi". Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, caùc OÂng caàn phaûi tu taäp. Naøy caùc Tyû-kheo, caùc OÂng coù theå khôûi leân yù kieán: "Chuùng ta ñaõ thaønh töïu taøm quyù, thaân haønh chuùng ta thanh tònh, khaåu haønh thanh tònh, vaø yù haønh thanh tònh, ñeán möùc ñoä naøy, nhö vaäy laø vöøa ñuû; ñeán möùc ñoä naøy, nhö vaäy ñaõ laøm xong. Chuùng ta ñaõ ñaït ñöôïc muïc ñích Sa-moân haïnh. Chuùng ta khoâng coù gì phaûi laøm hôn nöõa". Vaø cho ñeán möùc ñoä aáy, caùc OÂng coù theå töï thoûa maõn. Naøy caùc Tyû-kheo, Ta khuyeán caùo caùc OÂng.Naøy caùc Tyû-kheo, Ta tuyeân boá cho caùc oâng: Khi caùc OÂng höôùng ñeán muïc ñích Sa-moân haïnh, chôù coù töø boû muïc ñích naøy, khi ñang coøn coâng vieäc ñaùng phaûi laøm hôn nöõa.
Naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø coâng vieäc ñaùng phaûi laøm hôn nöõa? "Sanh maïng chuùng ta phaûi ñöôïc thanh tònh, minh chaùnh, côûi môû, khoâng coù tyø veát, che giaáu. Nhöng chuùng ta khoâng vì sanh maïng thanh tònh aáy, khen mình, cheâ ngöôøi". Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, caùc OÂng caàn phaûi tu taäp. Naøy caùc Tyû-kheo, caùc OÂng coù theå khôûi leân yù kieán: "Chuùng ta ñaõ thaønh töïu taøm quyù, thaân haønh chuùng ta thanh tònh, khaåu haønh thanh tònh, yù haønh thanh tònh, sanh maïng thanh tònh, ñeán möùc ñoä naøy, nhö vaäy laø vöøa ñuû; ñeán möùc ñoä naøy, nhö vaäy ñaõ laøm xong. Chuùng ta ñaõ ñaït ñöôïc muïc ñích Sa-moân haïnh. Chuùng ta khoâng coù gì phaûi laøm hôn nöõa". Vaø cho ñeán möùc ñoä aáy, caùc OÂng coù theå töï thoûa maõn. Naøy caùc Tyû-kheo, Ta khuyeán caùo caùc OÂng.Naøy caùc Tyû-kheo, Ta tuyeân boá cho caùc oâng: Khi caùc OÂng höôùng ñeán muïc ñích Sa-moân haïnh, chôù coù töø boû muïc ñích naøy, khi ñang coøn coâng vieäc ñaùng phaûi laøm hôn nöõa.
(Hoä trì caùc caên)
Naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø caùc coâng vieäc ñaùng phaûi laøm hôn nöõa? "Chuùng ta phaûi hoä trì caùc caên. Khi maét thaáy saéc, khoâng naém giöõ töôùng chung, khoâng naém giöõ töôùng rieâng. Nhöõng nguyeân nhaân gì khieán con maét khoâng ñöôïc cheá ngöï, khieán tham aùi, öu bi, caùc aùc, baát thieän phaùp khôûi leân, chuùng ta seõ töï cheá ngöï nguyeân nhaân aáy, hoä trì con maét, thöïc haønh söï hoä trì con maét. Khi tai nghe tieáng... muõi ngöûi höông... löôõi neám vò... thaân caûm xuùc... yù nhaän thöùc caùc phaùp, khoâng naém giöõ töôùng chung, khoâng naém giöõ töôùng rieâng. Nhöõng nguyeân nhaân gì khieán yù caên khoâng ñöôïc cheá ngöï, khieán tham aùi, öu, bi, caùc aùc, baát thieän phaùp khôûi leân, chuùng ta seõ töï cheá ngöï nguyeân nhaân aáy, hoä trì yù caên, thöïc haønh söï hoä trì yù caên". Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, caùc OÂng caàn phaûi tu taäp. Naøy caùc Tyû-kheo, caùc OÂng coù theå khôûi leân yù kieán: "Chuùng ta ñaõ thaønh töïu taøm quyù, thaân haønh chuùng ta thanh tònh, khaåu haønh thanh tònh, yù haønh thanh tònh, sanh maïng thanh tònh, vaø caùc caên ñaõ ñöôïc hoä trì, ñeán möùc ñoä naøy, nhö vaäy laø vöøa ñuû; ñeán möùc ñoä naøy, nhö vaäy ñaõ laøm xong. Chuùng ta ñaõ ñaït ñöôïc muïc ñích Sa-moân haïnh. Chuùng ta khoâng coù gì phaûi laøm hôn nöõa". Vaø cho ñeán möùc ñoä aáy, caùc OÂng coù theå töï thoûa maõn. Naøy caùc Tyû-kheo, Ta khuyeán caùo caùc OÂng.Naøy caùc Tyû-kheo, Ta tuyeân boá cho caùc oâng: Khi caùc OÂng höôùng ñeán muïc ñích Sa-moân haïnh, chôù coù töø boû muïc ñích naøy, khi ñang coøn coâng vieäc ñaùng phaûi laøm hôn nöõa.
(Tieát cheá aên uoáng)
Naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø caùc coâng vieäc ñaùng phaûi laøm hôn nöõa? "Chuùng ta phaûi bieát tieát ñoä trong aên uoáng, vôùi chaùnh tö duy, chuùng ta thoï thöïc, khoâng phaûi ñeå vui ñuøa, khoâng phaûi ñeå ñam meâ, khoâng phaûi ñeå trang söùc, khoâng phaûi ñeå töï laøm ñeïp mình, maø chæ ñeå thaân naøy ñöôïc soáng laâu vaø ñöôïc baûo döôõng, ñeå (thaân naøy) khoûi bò thöông haïi, ñeå hoå trôï phaïm haïnh, nghó raèng: "Nhö vaäy chuùng ta dieät tröø caùc caûm thoï cuõ vaø khoâng cho khôûi leân caûm thoï môùi, vaø chuùng ta seõ khoâng coù loãi laàm, soáng ñöôïc an oån". Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, caùc OÂng caàn phaûi tu taäp. Nhöng naøy caùc Tyû-kheo, caùc OÂng coù theå khôûi leân yù kieán: "Chuùng ta ñaõ thaønh töïu taøm quyù, thaân haønh chuùng ta thanh tònh, khaåu haønh thanh tònh, yù haønh thanh tònh, sanh maïng thanh tònh vaø caùc caên ñaõ ñöôïc hoä trì, aên uoáng coù tieát ñoä, ñeán möùc ñoä naøy, nhö vaäy laø vöøa ñuû; ñeán möùc ñoä naøy, nhö vaäy ñaõ laøm xong. Chuùng ta ñaõ ñaït ñöôïc muïc ñích Sa-moân haïnh. Chuùng ta khoâng coù gì phaûi laøm hôn nöõa". Vaø cho ñeán möùc ñoä aáy, caùc OÂng coù theå töï thoûa maõn. Naøy caùc Tyû-kheo, Ta khuyeán caùo caùc OÂng.Naøy caùc Tyû-kheo, Ta tuyeân boá cho caùc oâng: Khi caùc OÂng höôùng ñeán muïc ñích Sa-moân haïnh, chôù coù töø boû muïc ñích naøy, khi ñang coøn coâng vieäc ñaùng phaûi laøm hôn nöõa.
(Chuù taâm caûnh giaùc)
Naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo la caùc coâng vieäc ñaùng phaûi laøm hôn nöõa? "Chuùng ta phaûi chuù taâm caûnh giaùc. Ban ngaøy ñi kinh haønh (hay) trong luùc ngoài, chuùng ta phaûi taåy saïch taâm tö khoûi caùc phaùp chöôùng ngaïi. Ban ñeâm canh moät ñi kinh haønh (hay) trong luùc ngoài, chuùng ta phaûi taåy saïch taâm tö khoûi caùc phaùp chöôùng ngaïi. Ban ñeâm canh giöõa, chuùng ta phaûi naèm daùng naèm con sö töû, nghieâng beân hoâng tay phaûi, moät chaân ñaët treân chaân kia, chaùnh nieäm tænh giaùc, taâm nghó ñeán luùc thöùc daäy laïi. Ban ñeâm canh ñaàu thöùc daäy, ñi kinh haønh (hay) trong luùc ngoài, chuùng ta phaûi taåy saïch taâm tö khoûi caùc phaùp chöôùng ngaïi". Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, caùc OÂng caàn phaûi tu taäp. Nhöng naøy caùc Tyû-kheo, caùc OÂng coù theå khôûi leân yù kieán: "Chuùng ta ñaõ thaønh töïu taøm quyù, thaân haønh chuùng ta thanh tònh, khaåu haønh thanh tònh, yù haønh thanh tònh, sanh maïng thanh tònh, caùc caên ñaõ ñöôïc hoä trì, aên uoáng coù tieát ñoä, chuù taâm caûnh giaùc, ñeán möùc ñoä naøy, nhö vaäy laø vöøa ñuû; ñeán möùc ñoä naøy, nhö vaäy ñaõ laøm xong. Chuùng ta ñaõ ñaït ñöôïc muïc ñích Sa-moân haïnh. Chuùng ta khoâng coù gì phaûi laøm hôn nöõa". Vaø cho ñeán möùc ñoä aáy, caùc OÂng coù theå töï thoûa maõn. Naøy caùc Tyû-kheo, Ta khuyeán caùo caùc OÂng.Naøy caùc Tyû-kheo, Ta tuyeân boá cho caùc oâng: Khi caùc OÂng höôùng ñeán muïc ñích Sa-moân haïnh, chôù coù töø boû muïc ñích naøy, khi ñang coøn coâng vieäc ñaùng phaûi laøm hôn nöõa.
(Chaùnh nieäm tænh giaùc)
Naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø caùc coâng vieäc ñaùng phaûi laøm hôn nöõa? "Chuùng ta phaûi chaùnh nieäm tænh giaùc, khi ñi tôùi, khi ñi lui ñeàu tænh giaùc, khi nhìn thaúng, khi nhìn quanh ñeàu tænh giaùc, khi co tay, khi duoãi tay ñeàu tænh giaùc, khi mang y keùp, bình baùt, thöôïng y ñeàu tænh giaùc, khi aên uoáng, nhai, nuoát ñeàu tænh giaùc, khi ñi ñaïi tieän, tieåu tieän ñeàu tænh giaùc, khi ñi ñöùng, naèm, thöùc, noùi, yeân laëng ñeàu tænh giaùc". Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, caùc OÂng caàn phaûi tu taäp. Nhöng naøy caùc Tyû-kheo, caùc OÂng coù theå khôûi leân yù kieán: "Chuùng ta ñaõ thaønh töïu taøm quyù, thaân haønh chuùng ta thanh tònh, khaåu haønh thanh tònh, yù haønh thanh tònh, sanh maïng thanh tònh, caùc caên ñaõ ñöôïc hoä trì, aên uoáng coù tieát ñoä, chuù taâm caûnh giaùc, chaùnh nieäm tænh giaùc, ñeán möùc ñoä naøy, nhö vaäy laø vöøa ñuû; ñeán möùc ñoä naøy, nhö vaäy ñaõ laøm xong. Chuùng ta ñaõ ñaït ñöôïc muïc ñích Sa-moân haïnh. Chuùng ta khoâng coù gì phaûi laøm hôn nöõa". Vaø cho ñeán möùc ñoä aáy, caùc OÂng coù theå töï thoûa maõn. Naøy caùc Tyû-kheo, Ta khuyeán caùo caùc OÂng.Naøy caùc Tyû-kheo, Ta tuyeân boá cho caùc oâng: Khi caùc OÂng höôùng ñeán muïc ñích Sa-moân haïnh, chôù coù töø boû muïc ñích naøy, khi ñang coøn coâng vieäc ñaùng phaûi laøm hôn nöõa.
(Ñoaïn tröø caùc trieàn caùi)
Naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø caùc coâng vieäc ñaùng phaûi laøm hôn nöõa? ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo löïa moät choã thanh vaéng, tòch mòch, nhö khu röøng, goác caây, khe nuùi, hang ñaù, baõi tha ma, luøm caây, ngoaøi trôøi, ñoáng rôm. Sau khi ñi khaát thöïc veà vaø aên xong, vò aáy ngoài kieát giaø, löng thaúng, vaø an truù chaùnh nieäm tröôùc maët. Vò aáy töø boû tham aùi ôû ñôøi, soáng vôùi taâm thoaùt ly tham aùi, goät röûa taâm heát tham aùi. Töø boû saân haän, vò aáy soáng vôùi taâm khoâng saân haän, loøng töø maãn thöông xoùt taát caû chuùng höõu tình, goät röûa taâm heát saân haän. Töø boû hoân traàm thuïy mieân, vò aáy soáng thoaùt ly hoân traàm vaø thuïy mieân, vôùi taâm töôûng höôùng veà aùnh saùng, chaùnh nieäm tænh giaùc, goät röûa taâm heát hoân traàm thuïy mieân. Töø boû traïo cöû hoái quaù, vò aáy soáng khoâng traïo cöû hoái tieác, noäi taâm traàm laëng, goät röûa taâm heát traïo cöû hoái tieác. Töø boû nghi ngôø, vò aáy soáng thoaùt khoûi nghi ngôø, khoâng phaân vaân löôõng löï, goät röûa taâm heát nghi ngôø ñoái vôùi thieän phaùp.
Naøy caùc Tyû-kheo, nhö moät ngöôøi maéc nôï lieàn laøm caùc ngheà nghieäp. Nhöõng ngheà naøy ñöôïc phaùt ñaït, ngöôøi aáy khoâng nhöõng traû ñöôïc nôï cuõ, coøn coù tieàn dö ñeå nuoâi döôõng vôï. Ngöôøi aáy nghó: "Ta tröôùc kia maéc nôï neân laøm caùc ngheà nghieäp. Nhöõng ngheà naøy ñöôïc phaùt ñaït, ta khoâng nhöõng traû ñöôïc nhöõng nôï cuõ, coøn coù tieàn dö ñeå nuoâi döôõng vôï". Ngöôøi aáy nhôø vaäy ñöôïc sung söôùng, hoan hyû. Naøy caùc Tyû-kheo, nhö moät ngöôøi bò beänh, ñau ñôùn, traàm troïng, aên uoáng khoâng tieâu, theå löïc suy yeáu. Sau moät thôøi gian, ngöôøi aáy khoûi beänh, aên uoáng tieâu thoâng, theå löïc khoâi phuïc. Ngöôøi aáy nghó: "Ta tröôùc kia bò beänh, ñau ñôùn traàm troïng, aên uoáng khoâng tieâu, theå löïc suy yeáu. Nay ta khoûi beänh, aên uoáng tieâu thoâng, theå löïc khoâi phuïc". Ngöôøi aáy nhôø vaäy ñöôïc sung söôùng, hoan hyû. Naøy caùc Tyû-kheo, nhö moät ngöôøi bò nhoát trong nguïc. Ngöôøi aáy sau moät thôøi gian ñöôïc khoûi tuø toäi, an laïc kieän toaøn, taøi saûn khoâng bò giaûm toån. Ngöôøi aáy nghó: "Ta tröôùc kia bò nhoát trong nguïc, nay ta ñöôïc khoûi tuø toäi, an laïc kieän toaøn, taøi saûn khoâng bò giaûm toån. "Ngöôøi aáy nhôø vaäy ñöôïc sung söôùng, hoan hyû. Naøy caùc Tyû-kheo, nhö moät ngöôøi noâ leä, khoâng ñöôïc töï chuû, leä thuoäc ngöôøi khaùc, khoâng ñöôïc töï do ñi laïi. Ngöôøi aáy sau moät thôøi gian thoaùt khoûi caûnh noâ leä, ñöôïc töï chuû, khoâng leä thuoäc ngöôøi khaùc, moät ngöôøi thoaùt khoûi caûnh noâ leä, ñöôïc töï chuû, khoâng leä thuoäc ngöôøi khaùc, moät ngöôøi giaûi thoaùt, ñöôïc töï do ñi laïi.
Ngöôøi aáy nghó: "Ta tröôùc kia bò caûnh noâ leä, khoâng ñöôïc töï chuû, leä thuoäc ngöôøi khaùc , khoâng ñöôïc töï do ñi laïi. Nay ta thoaùt khoûi caûnh noâ leä, ñöôïc töï chuû, khoâng leä thuoäc ngöôøi khaùc, moät ngöôøi giaûi thoaùt, ñöôïc töï do ñi laïi". Ngöôøi aáy nhôø vaäy ñöôïc sung söôùng, hoan hyû. Naøy caùc Tyû-kheo, nhö moät ngöôøi giaøu coù, nhieàu taøi saûn, ñang ñi qua baõi sa maïc. Ngöôøi aáy sau moät thôøi gian ñaõ ñi khoûi baõi sa maïc aáy, ñeán ñaàu laøng, yeân oån, khoâng coù nguy hieåm, taøi saûn khoâng bò toån giaûm. Ngöôøi aáy nghó: "Ta tröôùc kia giaøu coù, nhieàu taøi saûn, ñi qua baõi sa maïc. Nay ta ñaõ ñi qua khoûi baõi sa maïc aáy, yeân oån, khoâng coù nguy hieåm, taøi saûn khoâng bò toån giaûm". Ngöôøi aáy nhôø vaäy ñöôïc sung söôùng, hoan hyû. Cuõng vaäy naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo töï mình, quaùn naêm trieàn caùi chöa xaû ly, nhö moùn nôï, nhö beänh hoaïn, nhö nguïc tuø, nhö caûnh noâ leä, nhö con ñöôøng qua sa maïc. Naøy caùc Tyû-kheo, cuõng nhö khoâng maéc nôï, khoâng bò beänh taät ñöôïc khoûi tuø toäi, ñöôïc töï do, ñeán ñöôïc ñaát laønh yeân oån. Naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo quaùn naêm trieàn caùi khi chuùng ñöôïc dieät tröø.
(Boán taàng thieàn-na)
Sau khi ñaõ ñoaïn tröø naêm trieàn caùi naøy, nhöõng trieàn caùi laøm oâ nhieãm taâm tö, laøm yeáu ôùt trí tueä, vò aáy ly duïc, ly aùc, baát thieän phaùp chöùng vaø truù Thieàn thöù nhaát, moät traïng thaùi hyû laïc do ly duïc sanh, coù taàm coù töù. Vò aáy thaám nhuaàn, taåm öôùt, laøm cho sung maõn, traøn ñaày thaân naøy vôùi hyû laïc do ly duïc sanh, khoâng moät choã naøo treân toaøn thaân khoâng coù hyû laïc do ly duïc sanh aáy thaám nhuaàn. Naøy caùc Tyû-kheo, nhö moät ngöôøi haàu taém laõo luyeän, hay ñeä töû ngöôøi haàu taém, sau khi raéc boät taém trong thau baèng ñoàng, lieàn nhoài boät aáy vôùi nöôùc, cuïc boät taém aáy ñöôïc thaám nhuaàn nöôùc öôùt, nhaøo troän vôùi nöôùc öôùt, thaám öôùt caû trong laãn ngoaøi vôùi nöôùc, nhöng khoâng chaûy thaønh gioït. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo thaám nhuaàn, taåm öôùt, laøm cho sung maõn, traøn ñaày thaân naøy vôùi hyû laïc do ly duïc sanh, khoâng moät choã naøo treân toaøn thaân khoâng ñöôïc hyû laïc do ly duïc sanh aáy thaám nhuaàn.
Laïi nöõa, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo dieät taàm vaø töù, chöùng vaø truù Thieàn thöù hai, moät traïng thaùi hyû laïc do ñònh sanh, khoâng taàm khoâng töù, noäi tónh nhaát taâm. Vò aáy thaám nhuaàn, taåm öôùt, laøm cho sung maõn, traøn ñaày thaân naøy vôùi hyû laïc do ñònh sanh, khoâng moät choã naøo treân toaøn thaân khoâng ñöôïc hyû laïc do ñònh sanh aáy thaám nhuaàn. Naøy caùc Tyû-kheo, ví nhö moät hoà nöôùc, nöôùc töø trong daâng leân, phöông Ñoâng khoâng coù loã nöôùc chaûy ra, phöông Taây khoâng coù loã nöôùc chaûy ra, phöông Baéc khoâng coù loã nöôùc chaûy ra, phöông Nam khoâng coù loã nöôùc chaûy ra, vaø thænh thoaûng trôøi möa lôùn. Suoái nöôùc maùt töø hoà nöôùc aáy phun ra, thaám nhuaàn, taåm öôùt, laøm cho sung maõn, traøn ñaày hoà nöôùc aáy, vôùi nöôùc maùt laïnh, khoâng moät choã naøo cuûa hoà nöôùc aáy khoâng ñöôïc nöôùc maùt laïnh thaám nhuaàn. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, vò aáy thaám nhuaàn, taåm öôùt, laøm cho sung maõn, traøn ñaày thaân mình vôùi hyû laïc do ñònh sanh khoâng moät choã naøo treân toaøn thaân khoâng ñöôïc hyû laïc do ñònh sanh thaám nhuaàn.
Laïi nöõa, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo ly hyû truù xaû, chaùnh nieäm tónh giaùc, thaân caûm söï laïc thoï maø caùc baäc Thaùnh goïi laø "xaû nieäm laïc truù", chöùng vaø truù Thieàn thöù ba. Vò aáy thaám nhuaàn, taåm öôùt, laøm cho sung maõn, traøn ñaày thaân naøy vôùi laïc thoï khoâng coù hyû aáy, khoâng moät choã naøo treân toaøn thaân khoâng ñöôïc laïc thoï khoâng coù hyû aáy thaám nhuaàn. Naøy caùc Tyû-kheo, ví nhö trong hoà sen xanh, hoà sen hoàng, hoà sen traéng, coù nhöõng sen xanh, sen hoàng hay sen traéng. Nhöõng boâng sen aáy sanh trong nöôùc, lôùn leân trong nöôùc, khoâng vöôït khoûi nöôùc, nuoâi soáng döôùi nöôùc, töø ñaàu ngoïn cho ñeán goác reã ñeàu thaám nhuaàn, taåm öôùt, traøn ñaày thaáu suoát bôûi nöôùc maùt laïnh aáy, khoâng moät choã naøo cuûa toaøn theå sen xanh, sen hoàng hay sen traéng khoâng ñöôïc nöôùc maùt laïnh aáy thaám nhuaàn. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo thaám nhuaàn, taåm öôùt, laøm cho sung maõn, traøn ñaày thaân naøy vôùi laïc thoï khoâng coù hyû aáy, khoâng moät choã naøo treân toaøn thaân khoâng ñöôïc laïc thoï khoâng coù hyû aáy thaám nhuaàn.
Laïi nöõa, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo xaû laïc xaû khoå, dieät hyû öu ñaõ caûm thoï tröôùc, chöùng vaø truù Thieàn thöù tö, khoâng khoå khoâng laïc, xaû nieäm thanh tònh. Vò aáy thaám nhuaàn toaøn thaân mình vôùi taâm thuaàn tònh trong saùng, khoâng moät choã naøo treân toaøn thaân khoâng ñöôïc taâm thuaàn tònh trong saùng aáy thaám nhuaàn. Naøy caùc Tyû-kheo, ví nhö moät ngöôøi ngoài, duøng taám vaûi traéng truøm ñaàu, khoâng moät choã naøo treân toaøn thaân khoâng ñöôïc vaûi traéng aáy che thaáu. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, vò aáy ngoài thaám nhuaàn toaøn thaân mình vôùi taâm thuaàn tònh trong saùng, khoâng moät choã naøo treân toaøn thaân khoâng ñöôïc taâm thuaàn tònh trong saùng aáy thaám nhuaàn.
(Ba Minh)
Vôùi taâm ñònh tónh, thuaàn tònh trong saùng, khoâng caáu nhieãm, khoâng phieàn naõo, nhu nhuyeán, deã söû duïng, vöõng chaéc, bình tónh nhö vaäy, vò aáy daãn taâm, höôùng taâm ñeán Tuùc maïng minh. Vò aáy nhôù ñeán caùc ñôøi soáng quaù khöù, nhö moät ñôøi, hai ñôøi, ba ñôøi, boán ñôøi, naêm ñôøi, möôøi ñôøi, hai möôi ñôøi, ba möôi ñôøi, boán möôi ñôøi, naêm möôi ñôøi, moät traêm ñôøi, moät ngaøn ñôøi, moät traêm ngaøn ñôøi, nhieàu hoaïi kieáp, nhieàu thaønh kieáp, nhieàu hoaïi vaø thaønh kieáp. Vò aáy nhôù raèng: "Taïi choã kia, ta coù teân nhö theá naøy, doøng hoï nhö theá naøy, giai caáp nhö theá naøy, thoï khoå laïc nhö theá naøy, tuoåi thoï ñeán möùc nhö theá naøy. Sau khi cheát taïi choã kia, ta ñöôïc sinh ra taïi choã noï. Taïi choã aáy, ta coù teân nhö theá naøy, doøng hoï nhö theá naøy, giai caáp nhö theá naøy, thoï khoå laïc nhö theá naøy, tuoåi thoï ñeán möïc nhö theá naøy. Sau khi cheát taïi choã noï, ta ñöôïc sanh ra ôû ñaây". Nhö vaäy, vò aáy nhôù ñeán nhieàu ñôøi soáng quaù khöù cuøng vôùi caùc neùt ñaïi cöông vaø caùc chi tieát. Naøy caùc Tyû-kheo, ví nhö moät ngöôøi ñi töø laøng mình ñeán laøng khaùc, töø laøng aáy ñi ñeán moät laøng khaùc nöõa, vaø töø laøng naøy laïi trôû veà laøng cuûa mình, ngöôøi aáy nghó: "Ta töø laøng cuûa mình ñi ñeán laøng kia, nôi ñaây, ta ñaõ ñöùng nhö theá naøy, ñaõ ngoài nhö theá naøy, ñaõ noùi nhö theá naøy, ñaõ yeân laëng nhö theá naøy. Töø nôi laøng noï, ta ñaõ trôû veà laøng cuûa ta". Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, vôùi taâm ñònh tónh, thuaàn tònh trong saùng, khoâng caáu nhieãm, khoâng phieàn naõo, nhu nhuyeán, deã söû duïng, vöõng chaéc, bình tónh nhö vaäy, vò aáy daãn taâm, höôùng taâm ñeán, Tuùc maïng minh. Vò aáy nhôù ñeán caùc ñôøi soáng quaù khöù, nhö moät ñôøi, hai ñôøi, ba ñôøi, boán ñôøi, naêm ñôøi, möôøi ñôøi, hai möôi ñôøi, ba möôi ñôøi, boán möôi ñôøi, naêm möôi ñôøi, moät traêm ñôøi, hai traêm ñôøi, moät ngaøn ñôøi, moät traêm ngaøn ñôøi, nhieàu hoaïi kieáp, nhieàu thaønh kieáp, nhieàu hoaïi vaø thaønh kieáp. Vò aáy nhôù raèng: "Taïi choã kia, Ta coù teân nhö theá naøy, doøng hoï nhö theá naøy, giai caáp nhö theá naøy, caùc moùn aên nhö theá naøy, thoï khoå laïc nhö theá naøy, tuoåi thoï ñeán möùc nhö theá naøy. Sau khi cheát taïi choã kia, Ta ñöôïc sanh ra taïi choã naøy. Taïi choã naøy, Ta coù teân nhö theá naøy, doøng hoï nhö theá naøy, giai caáp nhö theá naøy, caùc moùn aên nhö theá naøy, thoï khoå laïc nhö theá naøy, tuoåi thoï ñeán möùc nhö theá naøy. Sau khi cheát taïi choã naøy, Ta ñöôïc sanh ra ôû ñaây". Nhö vaäy, vò aáy nhôù ñeán nhieàu ñôøi soáng quaù khöù cuøng vôùi caùc neùt ñaïi cöông vaø caùc chi tieát.
Vôùi taâm ñònh tónh, thuaàn tònh trong saùng, khoâng caáu nhieãm, khoâng phieàn naõo, nhu nhuyeán, deã söû duïng, vöõng chaéc, bình tónh nhö vaäy, vò aáy daãn taâm, höôùng taâm ñeán trí tueä veà sanh töû cuûa chuùng sanh. Vò aáy vôùi Thieân nhaõn thuaàn tònh, sieâu nhaân, thaáy söï soáng vaø cheát cuûa chuùng sanh. Vò aáy bieát roõ raèng chuùng sanh ngöôøi haï lieät keû cao sang, ngöôøi ñeïp ñeõ keû thoâ xaáu, ngöôøi may maén keû baát haïnh ñeàu do haïnh nghieäp cuûa hoï. Nhöõng chuùng sanh laøm nhöõng aùc haïnh veà thaân, lôøi vaø yù, phæ baùng caùc baäc Thaùnh, theo taø kieán, taïo caùc nghieäp theo taø kieán. Nhöõng ngöôøi naøy, sau khi thaân hoaïi maïng chung, phaûi sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc. Coøn nhöõng chuùng sanh naøo laøm nhöõng thieän haïnh veà thaân, lôøi vaø yù, khoâng phæ baùng caùc baäc Thaùnh, theo chaùnh kieán, taïo caùc nghieäp theo chaùnh kieán. Nhöõng ngöôøi naøy, sau khi thaân hoaïi maïng chung, ñöôïc sanh leân thieän thuù, coõi Trôøi, treân ñôøi naøy. Nhö vaäy, vò aáy vôùi Thieân nhaõn thuaàn tònh sieâu nhaân, thaáy söï soáng cheát cuûa chuùng sanh. Vò aáy bieát roõ raèng chuùng sanh, ngöôøi haï lieät, keû cao sang, ngöôøi ñeïp ñeõ keû thoâ xaáu, ngöôøi may maén, keû baát haïnh, ñeàu do haïnh nghieäp cuûa hoï. Naøy caùc Tyû-kheo, ví nhö coù hai nhaø coù cöûa, vaø ôû ñaây, moät ngöôøi coù maét ñöùng ôû giöõa, ngöôøi naøy coù theå thaáy caùc ngöôøi (khaùc) ñi vaøo nhaø, ñi ra, ñi qua, ñi laïi. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, vò aáy vôùi Thieân nhaõn thuaàn tònh, sieâu nhaân, thaáy söï soáng cheát cuûa chuùng sanh. Vò aáy bieát roõ raèng chuùng sanh, ngöôøi haï lieät, keû cao sang, ngöôøi ñeïp ñeõ, keû thoâ xaáu, ngöôøi may maén, keû baát haïnh, ñeàu do haïnh nghieäp cuûa hoï. Nhöõng chuùng sanh laøm nhöõng aùc haïnh veà thaân, aùc haïnh veà lôøi noùi, aùc haïnh veà yù, phæ baùng caùc baäc Thaùnh, theo taø kieán, taïo caùc nghieäp theo taø kieán. Nhöõng ngöôøi naøy, sau khi thaân hoaïi maïng chung, phaûi sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc. Coøn nhöõng chuùng sanh naøo thaønh töïu nhöõng thieän haïnh veà thaân, thaønh töïu nhöõng thieän haïnh veà lôøi noùi, thaønh töïu nhöõng thieän haïnh veà yù, khoâng phæ baùng caùc baäc Thaùnh, theo chaùnh kieán, taïo caùc nghieäp theo chaùnh kieán, nhöõng ngöôøi naøy, sau khi thaân hoaïi maïng chung, ñöôïc sanh leân caùc thieän thuù, coõi Trôøi, treân ñôøi naøy. Nhö vaäy vôùi thieân nhaõn thuaàn tònh sieâu nhaân, vò aáy thaáy söï soáng cheát cuûa chuùng sanh. Vò aáy tueä tri raèng, chuùng sanh, ngöôøi haï lieät, keû cao sang, ngöôøi ñeïp ñeõ, keû thoâ xaáu, ngöôøi may maén, keû baát haïnh, ñeàu do haïnh nghieäp cuûa hoï.
Vôùi taâm ñònh tónh, thuaàn tònh trong saùng, khoâng caáu nhieãm, khoâng phieàn naõo, nhu nhuyeán, deã söû duïng, vöõng chaéc, bình tónh nhö vaäy, vò aáy daãn taâm, höôùng taâm, ñeán Laäu taän trí. Vò aáy bieát nhö thaät: "Ñaây laø khoå", bieát nhö thaät: "Ñaây laø Nguyeân nhaân cuûa Khoå", bieát nhö thaät: "Ñaây laø söï Dieät khoå", bieát nhö thaät: "Ñaây laø con ñöôøng ñöa ñeán dieät khoå", bieát nhö thaät: "Ñaây laø nhöõng laäu hoaëc", bieát nhö thaät: "Ñaây laø nguyeân nhaân cuûa caùc laäu hoaëc", bieát nhö thaät: "Ñaây laø söï ñoaïn tröø caùc laäu hoaëc", bieát nhö thaät: "Ñaây laø con ñöôøng ñöa ñeán söï dieät tröø caùc laäu hoaëc".
Nhôø hieåu bieát nhö vaäy, nhaän thöùc nhö vaäy, taâm cuûa vò aáy thoaùt khoûi duïc laäu, thoaùt khoûi höõu laäu, thoaùt khoûi voâ minh laäu. Ñoái vôùi töï thaân ñaõ giaûi thoaùt nhö vaäy, khôûi leân söï hieåu bieát: "Ta ñaõ giaûi thoaùt". Vò aáy tueä tri: "Sanh ñaõ taän, phaïm haïnh ñaõ thaønh, nhöõng vieäc caàn laøm ñaõ laøm xong, sau ñôøi hieän taïi khoâng coù ñôøi soáng naøo khaùc nöõa".
Naøy caùc Tyû-kheo, ví nhö taïi daõy nuùi lôùn coù moät hoà nöôùc, thuaàn tònh, trong saùng, khoâng caáu nhieãm, moät ngöôøi coù maét, ñöùng treân bôø seõ thaáy con heán, con soø, nhöõng hoøn ñaù, hoøn saïn, nhöõng ñaøn caù bôi qua laïi hay ñöùng moät choã. Vò aáy nghó: "Ñaây laø hoà nöôùc thuaàn tònh, trong saùng, khoâng caáu nhieãm. Ñaây laø nhöõng con heán, con soø, nhöõng hoøn ñaù, hoøn saïn, nhöõng ñaøn caù ñang bôi qua laïi hay ñöùng yeân moät choã". Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo bieát nhö thaät: "Ñaây laø khoå... bieát nhö thaät: "Ñaây laø Con ñöôøng ñöa ñeán söï dieät tröø caùc laäu hoaëc!" Nhôø hieåu bieát nhö vaäy, nhôø nhaän thöùc nhö vaäy, taâm cuûa vò aáy thoaùt khoûi duïc laäu, thoaùt khoûi höõu laäu, thoaùt khoûi voâ minh laäu. Ñoái vôùi töï thaân ñaõ giaûi thoaùt, vò aáy tueä tri: "Sanh ñaõ taän, phaïm haïnh ñaõ thaønh, nhöõng vieäc caàn phaûi laøm ñaõ laøm xong, sau ñôøi hieän taïi khoâng coù ñôøi soáng naøo khaùc nöõa".
(Baäc A-la-haùn)
Naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo nhö vaäy ñöôïc goïi laø Sa-moân, laø Baø-la-moân, laø vò ñaõ taém saïch seõ, laø vò ñaõ bieát vaø hieåu roõ, laø baäc coù hoïc, laø baäc Thaùnh, laø baäc A-la-haùn.
Naøy caùc Tyû-kheo, nhö theá naøo, Tyû-kheo laø Sa-moân? Vò naøy ñaõ laøm cho döøng laïi caùc aùc, caùc phaùp baát thieän, nhöõng phaùp naøy oâ nhieãm, ñöa ñeán taùi sanh, ñaùng sôï haõi, ñem laïi khoå quaû, ñöa ñeán sanh, giaø, cheát trong töông lai. Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo laø Sa-moân.
Vaø naøy caùc Tyû-kheo, nhö theá naøo Tyû-kheo laø Baø-la-moân? Vò naøy ñaõ taån xuaát ra ngoaøi caùc aùc, caùc phaùp baát thieän, nhöõng phaùp naøy oâ nhieãm, ñöa ñeán taùi sanh, ñaùng sôï haõi, ñem laïi khoå quaû, ñöa ñeán sanh giaø, cheát trong töông lai. Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo laø Baø-la-moân.
Vaø naøy caùc Tyû-kheo, nhö theá naøo Tyû-kheo ñaõ taém saïch seõ? Vò naøy ñaõ taém goäi saïch seõ caùc aùc, caùc phaùp baát thieän, nhöõng phaùp naøy oâ nhieãm, ñöa ñeán taùi sanh, ñaùng sôï haõi, ñem laïi khoå quaû, ñöa ñeán sanh giaø, cheát trong töông lai. Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo ñaõ taém saïch seõ.
Vaø naøy caùc Tyû-kheo, nhö theá naøo laø Tyû-kheo ñaõ bieát vaø hieåu roõ? Vò naøy ñaõ bieát vaø hieåu roõ caùc aùc, caùc phaùp baát thieän,nhöõng phaùp naøy oâ nhieãm, ñöa ñeán taùi sanh, ñaùng sôï haõi, ñem laïi khoå quaû, ñöa ñeán sanh giaø, cheát trong töông lai. ñöa ñeán sanh, giaø, cheát trong töông lai. Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo ñaõ bieát roõ.
Vaø naøy caùc Tyû-kheo, nhö theá naøo laø Tyû-kheo coù hoïc? Vò naøy ñaõ tieâu dieät caùc aùc, caùc phaùp baát thieän, nhöõng phaùp naøy oâ nhieãm, ñöa ñeán taùi sanh, ñaùng sôï haõi, ñem laïi khoå quaû, ñöa ñeán sanh giaø, cheát trong töông lai. Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo coù hoïc.
Vaø naøy caùc Tyû-kheo, nhö theá naøo laø Tyû-kheo ñöôïc goïi laø baäc Thaùnh? Vò naøy ñaõ laøm cho xa lìa caùc aùc phaùp baát thieän, nhöõng phaùp naøy oâ nhieãm, ñöa ñeán taùi sanh, ñaùng sôï haõi, ñem laïi khoå quaû, ñöa ñeán sanh giaø, cheát trong töông lai. ñöa ñeán sanh, giaø, cheát trong töông lai. Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo ñöôïc goïi laø baäc Thaùnh.
Vaø naøy caùc Tyû-kheo, nhö theá naøo laø Tyû-kheo ñöôïc goïi laø baäc A-la-haùn? Vò naøy ñaõ laøm cho xa lìa caùc aùc, caùc phaùp baát thieän, nhöõng phaùp naøy oâ nhieãm, ñöa ñeán taùi sanh, ñaùng sôï haõi, ñem laïi khoå quaû, ñöa ñeán sanh giaø, cheát trong töông lai. ñöa ñeán sanh, giaø, cheát trong töông lai. Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo laø baäc A-la-haùn.
Theá Toân thuyeát giaûng nhö vaäy. Caùc Tyû-kheo aáy hoan hyû, tín thoï lôøi Theá Toân daïy.
Hoøa thöôïng Thích Minh Chaâu dòch Vieät
Chaân thaønh caùm ôn anh HDC vaø nhoùm Phaät töû VH ñaõ coù thieän taâm göûi taëng aán baûn ñieän töû.
(Bình Anson hieäu ñính, döïa theo baûn Anh ngöõ "The Middle Length Discourses of the Buddha", Tyø kheo Nanamoli vaø Tyø kheo Bodhi dòch, 1995).
11-10-2003
Source = BuddhaSasana
[Muïc luïc kinh Trung Boä]