Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Trang Chuû] [ Index Vieät ] [Index Pali]
Trung Boä Kinh
Majjhima Nikaya66. Kinh Ví duï Con chim caùy
(Latukikopama sutta)
Nhö vaày toâi nghe.
Moät thôøi, Theá Toân ôû taïi Anguttarapa (Öông-giaø Baéc Phöông Thuûy). Apana laø moät thò töù cuûa Anguttarapa.
Roài Theá Toân buoåi saùng ñaép y, caàm y baùt ñi vaøo Apana ñeå khaát thöïc. Khaát thöïc ôû Apana xong, sau buoåi aên, treân con ñöôøng ñi khaát thöïc trôû veà, Theá Toân ñi ñeán moät khu röøng ñeå truù ban ngaøy. Theá Toân ñi saâu vaøo khu röøng naøy, ngoài döôùi moät goác caây ñeå truù ban ngaøy.
Toân giaû Udayi (Öu-ña-di) buoåi saùng cuõng ñaép y, caàm y baùt ñi vaøo Apana ñeå khaát thöïc. Khaát thöïc ôû Apana xong, sau buoåi aên, treân con ñöôøng ñi khaát thöïc trôû veà, Toân giaû ñi ñeán moät khu röøng ñeå truù ban ngaøy. Toân giaû ñi saâu vaøo khu röøng naøy, vaø ngoài döôùi moät goác caây ñeå truù ban ngaøy.
Roài Toân giaû Udayi, trong khi ñoäc cö Thieàn tònh, söï suy tö sau ñaây ñaõ khôûi leân trong taâm trí Toân giaû: "Theá Toân thaät söï laø vò ñaõ ñoaïn tröø nhieàu khoå phaùp cho chuùng ta. Theá Toân thaät söï laø vò ñaõ mang laïi nhieàu laïc phaùp cho chuùng ta. Theá Toân thaät söï laø vò ñaõ ñoaïn tröø nhieàu baát thieän phaùp cho chuùng ta. Theá Toân thaät söï laø vò ñaõ mang laïi nhieàu thieän phaùp cho chuùng ta".
Roài Toân giaû Udayi vaøo buoåi chieàu, töø Thieàn tònh ñöùng daäy, ñi ñeán choã Theá Toân, ñaûnh leã Ngaøi roài ngoài xuoáng moät beân. Sau khi ngoài xuoáng moät beân, Toân giaû Udayi baïch Theá Toân:
-- ÔÛ ñaây, baïch Theá Toân, trong khi con ñang ñoäc cö Thieàn tònh, söï suy tö sau ñaây ñaõ khôûi leân trong taâm trí con: "Nhö Lai thaät söï laø vò ñaõ ñoaïn tröø nhieàu khoå phaùp cho chuùng ta... Nhö Lai thaät söï laø vò ñaõ mang laïi nhieàu thieän phaùp cho chuùng ta". Baïch Theá Toân, thuôû tröôùc chuùng con thöôøng aên buoåi chieàu, buoåi saùng, ban ngaøy vaø phi thôøi. Baïch Theá Toân, thôøi aáy, Theá Toân goïi caùc Tyû-kheo vaø baûo: "Naøy caùc Tyû-kheo, haõy töø boû aên ban ngaøy phi thôøi". Baïch Theá Toân, do vaäy con caûm thaáy thaát voïng, con caûm thaáy saàu muoän, nghó raèng: "Nhöõng moùn aên thöôïng vò loaïi cöùng vaø loaïi meàm, caùc tín chuû cuùng döôøng cho chuùng ta ban ngaøy vaø phi thôøi. Nay Theá Toân daïy chuùng ta phaûi ñoaïn tröø, baäc Thieän Theä daïy chuùng ta phaûi töø boû". Baïch Theá Toân, giöõa chuùng con, nhöõng ai nhìn Theá Toân vôùi loøng aùi moä, vôùi loøng toân kính vaø vôùi loøng taøm quyù, lieàn töø boû aên ban ngaøy phi thôøi.
Roài baïch Theá Toân, chuùng con thöôøng aên buoåi chieàu vaø buoåi saùng. Baïch Theá Toân, thôøi aáy Theá Toân goïi caùc Tyû-kheo vaø baûo: "Naøy caùc Tyû-kheo, haõy töø boû aên ban ñeâm phi thôøi". Baïch Theá Toân, do vaäy con caûm thaáy thaát voïng, con caûm thaáy saàu muoän, nghó raèng: "Buoåi aên naøy goïi laø coù thöôïng vò hôn trong hai buoåi aên naøy cuûa chuùng ta. Theá Toân daïy chuùng ta phaûi ñoaïn tröø, baäc Thieän Theä daïy chuùng ta phaûi töø boû". Baïch Theá Toân, thuôû xöa coù ngöôøi ñöôïc moät moùn aên cuùng ban ngaøy beøn noùi: "Haõy ñeå moùn aên naøy moät beân, vaø ban ñeâm taát caû chuùng ta cuøng aên vôùi nhau". Baïch Theá Toân, phaøm moïi söï naáu nöôùng, taát caû ñeàu laøm ban ñeâm, raát ít laøm ban ngaøy. Baïch Theá Toân, giöõa chuùng con, nhöõng ai nhìn Theá Toân vôùi loøng aùi moä, vôùi loøng toân kính vaø vôùi loøng taøm quyù, lieàn töø boû aên ban ñeâm phi thôøi.
Thuôû tröôùc, baïch Theá Toân, caùc vò Tyû-kheo thöôøng ñi khaát thöïc trong ñeâm ñen toái taêm, hoï böôùc laàm vaøo vuõng nöôùc nhôùp, rôi vaøo vuõng nöôùc nhôùp, ñi laàm vaøo haøng raøo gai, ñi laàm vaøo choã con boø caùi ñang nguû, gaëp caùc loaïi ñaïo taëc ñaõ haønh söï hay chöa haønh söï, gaëp caùc ngöôøi ñaøn baø môøi moïc moät caùch baát chaùnh. Thuôû tröôùc, baïch Theá Toân, con ñi khaát thöïc trong ñeâm ñen toái taêm. Moät ngöôøi ñaøn baø ñang röûa cheùn baùt, thaáy con trong khi trôøi chôùp nhoaùng, lieàn hoaûng sôï vaø heùt lôùn: "OÂi kinh khuûng thay cho toâi, coù con quyû (chaïy) theo toâi!" Baïch Theá Toân, khi nghe noùi vaäy, con noùi vôùi ngöôøi ñaøn baø aáy: "Naøy chò, khoâng phaûi quyû ñaâu. Ñaây laø Tyû-kheo ñang ñöùng khaát thöïc". "Cha Tyû-kheo haõy cheát ñi! Meï Tyû-kheo haõy cheát ñi! Naøy Tyû-kheo, thaät toát hôn cho OÂng neáu OÂng laáy con dao saéc beùn cuûa ngöôøi ñoà teå caét buïng cuûa OÂng, coøn hôn laø vì loã buïng ñi khaát thöïc trong ban ñeâm toái taêm". Baïch Theá Toân, khi con nhôù nhö vaäy, con suy nghó nhö sau: "Theá Toân thaät söï laø vò ñaõ ñoaïn tröø nhieàu khoå phaùp cho chuùng ta. Theá Toân thaät söï laø vò ñaõ mang laïi nhieàu laïc phaùp cho chuùng ta. Theá Toân thaät söï laø vò ñaõ ñoaïn tröø nhieàu baát thieän phaùp cho chuùng ta. Theá Toân thaät söï laø vò ñaõ mang laïi nhieàu thieän phaùp cho chuùng ta".
-- Tuy vaäy, naøy Udayi, ôû ñaây coù moät soá ngöôøi ngu si; khi Ta noùi: "Haõy tröø boû vieäc naøy", lieàn noùi nhö sau: "Coù saù gì söï vieäc tieåu tieát, nhoû moïn naøy. Sa-moân naøy ñaët quaù naëng veà caám ñoaùn ñoaïn giaûm". Hoï khoâng chòu töø boû vaø gaây leân baát maõn choáng Ta vaø choáng nhöõng Tyû-kheo muoán (thöïc haønh) hoïc giôùi. Söï vieäc aáy, naøy Udayi, ñoái vôùi hoï, trôû thaønh moät troùi buoäc maïnh meõ, moät troùi buoäc vöõng chaéc, moät troùi buoäc kieân cöôøng, moät troùi buoäc khoâng muïc naùt, moät khuùc goã to lôùn.
Ví nhö, naøy Udayi, coù con chim caùy, maùi nhoû bò taám löôùi baèng daây leo troùi chaët, ôû ñaây con chim coù theå bò haïi, hay bò baét nhoát, hay bò cheát. Naøy Udayi, neáu coù ai noùi nhö sau: "Con chim caùy maùi nhoû aáy bò taám löôùi laøm baèng daây leo troùi chaët, ôû ñaây, con chim coù theå bò saùt haïi, hay bò baét nhoát, hay bò cheát. Tuy vaäy ñoái vôùi con chim kia, löôùi aáy khoâng coù chaéc maïnh, löôùi aáy yeáu ôùt, löôùi aáy bò muïc naùt, löôùi aáy khoâng coù cöùng chaéc". Naøy Udayi, ai noùi nhö vaäy coù phaûi noùi moät caùch chôn chaùnh khoâng?
-- Baïch Theá Toân, khoâng. Baïch Theá Toân, con chim caùy maùi nhoû aáy bò taám löôùi laøm baèng daây leo troùi chaët, ôû ñaáy con chim coù theå bò saùt haïi, hay bò baét nhoát, hay bò cheát. Ñoái vôùi con chim kia, löôùi aáy laø maïnh meõ, löôùi aáy laø vöõng chaéc, löôùi aáy laø kieân cöôøng, löôùi aáy khoâng muïc naùt, moät khuùc goã to lôùn.
-- Cuõng vaäy, naøy Udayi, ôû ñaây, coù moät soá ngöôøi ngu si, khi ñöôïc Ta noùi: "Haõy töø boû vieäc naøy", lieàn noùi nhö sau: "Coù saù gì vieäc tieåu tieát, nhoû moïn naøy! Vò Sa-moân naøy ñaët quaù naëng veà caám ñoaùn, ñoaïn giaûm", vaø hoï khoâng chòu töø boû vaø gaây leân baát maõn choáng Ta vaø choáng nhöõng Tyû-kheo muoán (thöïc haønh) hoïc giôùi. Söï vieäc naøy, naøy Udayi, ñoái vôùi hoï trôû thaønh moät troùi buoäc maïnh meõ, moät troùi buoäc vöõng chaéc, moät troùi buoäc kieân cöôøng, moät troùi buoäc khoâng muïc naùt, moät khuùc goã to lôùn.
Nhöng naøy Udayi, moät soá Thieän gia nam töû, khi ñöôïc Ta noùi: "Haõy töø boû söï vieäc naøy", lieàn noùi nhö sau: "Coù saù gì söï töø boû vieäc tieåu tieát, nhoû moïn naøy maø Theá Toân daïy chuùng con phaûi ñoaïn tröø, baäc Thieän Theä daïy chuùng con phaûi töø boû!". Hoï töø boû söï vieäc aáy, vaø khoâng gaây leân baát maõn choáng Ta vaø choáng caùc Tyû-kheo muoán (thöïc haønh) hoïc giôùi. Sau khi töø boû vieäc aáy, hoï soáng ít laêng xaêng, laéng dòu, tuøy thuoäc nhöõng ngöôøi khaùc (boá thí), soáng vôùi moät taâm nhö con thuù röøng. Naøy Udayi, nhö vaäy ñoái vôùi caùc vò kia, söï troùi buoäc aáy khoâng coù chaéc maïnh, söï troùi buoäc aáy yeáu ôùt, söï troùi buoäc aáy bò muïc naùt, söï troùi buoäc aáy khoâng coù vöõng chaéc.
Ví nhö, naøy Udayi, moät con voi cuûa vua, coù ngaø daøi nhö caùn caøy, to lôùn, thuoäc loaïi gioáng toát, laáy baõi chieán tröôøng laøm nhaø, neáu bò troùi buoäc bôûi söï troùi buoäc baèng da nòt vöõng chaéc, chæ caàn chuyeån thaân moät caùch deã daøng, sau khi caét ñöùt, böùt ñöùt nhöõng troùi buoäc aáy, coù theå muoán ñi choã naøo noù muoán. Naøy Udayi, neáu coù ai noùi nhö sau: "Con voi cuûa vua coù ngaø daøi nhö moät caùn caøy aáy, to lôùn, thuoäc loaïi gioáng toát, laáy baõi chieán tröôøng laøm nhaø, neáu bò troùi buoäc bôûi söï troùi buoäc baèng da nòt vöõng chaéc, chæ caàn chuyeån thaân moät caùch deã daøng, sau khi caét ñöùt, böùt ñöùt nhöõng troùi buoäc aáy, coù theå muoán ñi choã naøo noù muoán. Tuy vaäy ñoái vôùi con voi kia, söï troùi buoäc aáy vöõng chaéc, söï troùi buoäc aáy kieân cöôøng, söï troùi buoäc aáy khoâng muïc naùt, moät khuùc goã to lôùn". Naøy Udayi, ai noùi nhö vaäy coù phaûi noùi moät caùch chôn chaùnh khoâng?
-- Baïch Theá Toân, khoâng. Baïch Theá Toân, con voi cuûa vua coù ngaø daøi nhö moät caùn caøy aáy, to lôùn, thuoäc loaïi gioáng toát, laáy baõi chieán tröôøng laøm nhaø, neáu bò troùi buoäc bôûi söï troùi buoäc baèng da nòt vöõng chaéc, chæ caàn chuyeån thaân moät caùch deã daøng, sau khi caét ñöùt, böùt ñöùt nhöõng troùi buoäc aáy, coù theå muoán ñi choã naøo noù muoán. Ñoái vôùi con voi kia, söï troùi buoäc aáy khoâng coù chaéc maïnh, söï troùi buoäc aáy yeáu ôùt, söï troùi buoäc aáy bò muïc naùt, söï troùi buoäc aáy khoâng coù kieân cöôøng.
-- Cuõng vaäy, naøy Udayi, ôû ñaây coù moät soá Thieän gia nam töû khi ñöôïc Ta noùi: "Haõy töø boû söï vieäc naøy", lieàn noùi nhö sau: "Coù saù chi vieäc tieåu tieát, nhoû moïn naøy maø Theá Toân daïy chuùng con phaûi ñoaïn tröø, baäc Thieän Theä daïy chuùng con phaûi töø boû ! " Hoï töø boû vieäc aáy, vaø khoâng gaây leân baát maõn choáng Ta vaø choáng caùc Tyû-kheo muoán (thöïc haønh) hoïc giôùi. Sau khi töø boû vieäc aáy, hoï soáng ít laêng xaêng, laéng dòu, tuøy thuoäc nhöõng ngöôøi khaùc (boá thí), soáng vôùi moät taâm nhö con thuù röøng. Naøy Udayi, nhö vaäy ñoái vôùi caùc vò kia söï troùi buoäc aáy khoâng coù chaéc maïnh, söï troùi buoäc aáy yeáu ôùt, söï troùi buoäc aáy bò muïc naùt, söï troùi buoäc aáy khoâng coù vöõng chaéc.
Ví nhö, naøy Udayi, moät ngöôøi ngheøo khoå, khoâng coù vaät sôû höõu, khoán cuøng, coù moät choøi ôû hö naùt, môû toang cho quaï, khoâng ñeïp maét chuùt naøo, coù moät giöôøng naèm hö naùt, khoâng ñeïp maét chuùt naøo, caùc loaïi gaïo luùa caát chöùa trong moät caùi chum khoâng ñeïp maét chuùt naøo, vaø moät baø vôï khoâng ñeïp maét chuùt naøo. Ngöôøi aáy thaáy moät Tyû-kheo trong tònh xaù, tay chaân lau röûa saïch seõ, sau khi aên buoåi côm ngon laønh, ñang ngoài trong boùng maùt, höôùng veà taêng thöôïng taâm. Ngöôøi aáy suy nghó: "An laïc thay, Sa-moân haïnh! Voâ beänh thay, Sa-moân haïnh! Vaäy sau khi caïo boû raâu toùc, ñaép aùo caø-sa, ta haõy xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình". Nhöng ngöôøi aáy khoâng coù theå töø boû caùi choøi ôû hö naùt, môû toang cho quaï, khoâng ñeïp maét chuùt naøo, khoâng coù theå töø boû caùi giöôøng naèm hö naùt, khoâng ñeïp maét chuùt naøo, khoâng coù theå töø boû caùc loaïi gaïo luùa caát chöùa trong moät caùi chum khoâng ñeïp maét chuùt naøo, khoâng coù theå töø boû baø vôï khoâng ñeïp maét chuùt naøo, ñeå coù theå sau khi caïo boû raâu toùc, ñaép aùo caø-sa, xuaát gia töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình. Naøy Udayi, neáu coù ai noùi nhö sau: "Ngöôøi kia, bò troùi buoäc bôûi nhöõng troùi buoäc aáy khoâng coù theå töø boû caùi choøi ôû hö naùt... khoâng coù theå töø boû baø vôï khoâng ñeïp maét chuùt naøo ñeå coù theå sau khi caïo boû raâu toùc, ñaép aùo caø-sa, xuaát gia töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình. Ñoái vôùi ngöôøi kia, söï troùi buoäc aáy khoâng coù chaéc maïnh, söï troùi buoäc aáy yeáu ôùt, söï troùi buoäc aáy bò muïc naùt, söï troùi buoäc aáy khoâng coù vöõng chaéc", thôøi naøy Udayi, ai noùi nhö vaäy coù phaûi noùi moät caùch chaân chaùnh khoâng?
-- Baïch Theá Toân, khoâng. Ngöôøi kia bò troùi buoäc bôûi nhöõng troùi buoäc aáy khoâng theå töø boû choøi ôû hö naùt, môû toang cho quaï, khoâng ñeïp maét chuùt naøo, khoâng theå töø boû giöôøng naèm hö naùt khoâng ñeïp maét chuùt naøo, khoâng theå töø boû caùc loaïi gaïo luùa caát chöùa trong moät caùi chum khoâng ñeïp maét chuùt naøo, khoâng theå töø boû baø vôï khoâng ñeïp maét chuùt naøo, ñeå coù theå, sau khi caïo boû raâu toùc, ñaép aùo caø-sa, xuaát gia töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình. Ñoái vôùi ngöôøi kia, söï troùi buoäc aáy vöõng chaéc, söï troùi buoäc aáy kieân cöôøng, söï troùi buoäc aáy khoâng muïc naùt, moät khuùc goã to lôùn.
-- Cuõng vaäy, naøy Udayi, ôû ñaây, coù moät soá ngöôøi ngu si khi ñöôïc Ta noùi ra: "Haõy töø boû vieäc naøy", lieàn noùi nhö sau: "Coù saù gì söï vieäc tieåu tieát, nhoû moïn naøy. Vò Sa-moân naøy ñaët quaù naëng veà caám ñoaùn, ñoaïn giaûm!" Vaø hoï khoâng chòu töø boû vaø gaây leân baát maõn choáng Ta vaø choáng nhöõng Tyû-kheo muoán (thöïc haønh) hoïc giôùi. Söï vieäc naøy, naøy Udayi, ñoái vôùi hoï, trôû thaønh moät troùi buoäc maïnh meõ, moät troùi buoäc vöõng chaéc, moät troùi buoäc kieân cöôøng, moät troùi buoäc khoâng muïc naùt, moät khuùc goã to lôùn.
Ví nhö, naøy Udayi, moät gia chuû hay con ngöôøi gia chuû, giaøu coù, taøi saûn lôùn, tieàn cuûa lôùn, voâ soá vaøng baïc, voâ soá gaïo thoùc, voâ soá ruoäng nöông, voâ soá ñaát ñai, voâ soá theâ thieáp, voâ soá ñaày tôù nam, voâ soá nöõ tyø. Vò naøy thaáy moät Tyû-kheo trong moät tinh xaù, tay chaân lau röûa saïch seõ, sau khi aên böõa côm ngon laønh, ñang ngoài trong boùng maùt, höôùng veà taêng thöôïng taâm. Vò naøy suy nghó: "An laïc thay, Sa-moân haïnh! Voâ beänh thay, Sa-moân haïnh! Vaäy sau khi caïo boû raâu toùc, ñaép aùo caø-sa, ta haõy xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình". Vò naøy coù theå töø boû voâ soá vaøng baïc, coù theå töø boû voâ soá gaïo thoùc, coù theå töø boû voâ soá ruoäng nöông, coù theå töø boû voâ soá ñaát ñai, coù theå töø boû voâ soá theâ thieáp, coù theå töø boû voâ soá ñaày tôù nam, coù theå töø boû voâ soá nöõ tyø. Naøy Udayi, neáu coù ai noùi nhö sau: "Ngöôøi gia chuû hay con ngöôøi gia chuû kia, bò troùi buoäc bôûi nhöõng troùi buoäc aáy, coù theå töø boû voâ soá vaøng baïc... coù theå töø boû voâ soá nöõ tyø ñeå coù theå sau khi caïo boû raâu toùc, ñaép aùo caø-sa, xuaát gia töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình. Ñoái vôùi ngöôøi kia, söï troùi buoäc aáy vöõng chaéc, söï troùi buoäc aáy kieân cöôøng, söï troùi buoäc aáy khoâng muïc naùt, moät khuùc goã to lôùn". Naøy Udayi, ai noùi nhö vaäy, coù phaûi noùi moät caùch chôn chaùnh khoâng?
-- Baïch Theá Toân, khoâng. Ngöôøi kia bò troùi buoäc bôûi nhöõng troùi buoäc aáy coù theå töø boû voâ soá vaøng baïc, coù theå töø boû voâ soá gaïo thoùc, coù theå töø boû voâ soá ruoäng nöông, coù theå töø boû voâ soá ñaát ñai, coù theå töø boû voâ soá theâ thieáp, coù theå töø boû voâ soá ñaày tôù nam, coù theå töø boû voâ soá nöõ tyø, ñeå coù theå, sau khi caïo boû raâu toùc, ñaép aùo caø-sa, xuaát gia töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình. Ñoái vôùi ngöôøi kia, söï troùi buoäc aáy khoâng coù chaéc maïnh, söï troùi buoäc aáy yeáu ôùt, söï troùi buoäc aáy bò muïc naùt, söï troùi buoäc aáy khoâng coù vöõng chaéc.
-- Cuõng vaäy, naøy Udayi, ôû ñaây, coù moät soá Thieän gia nam töû, khi ñöôïc Ta noùi: "Haõy töø boû vieäc naøy", lieàn noùi nhö sau: "Coù saù chi söï vieäc tieåu tieát, nhoû moïn naøy maø Theá Toân daïy chuùng con phaûi ñoaïn tröø, baäc Thieän Theä daïy chuùng con phaûi töø boû!" Hoï töø boû söï vieäc aáy, vaø khoâng gaây leân baát maõn choáng Ta vaø choáng caùc Tyû-kheo muoán (thöïc haønh) hoïc giôùi. Sau khi töø boû söï vieäc aáy, hoï soáng ít laêng xaêng, laéng dòu, tuøy thuoäc nhöõng ngöôøi khaùc (boá thí), soáng vôùi moät taâm nhö con thuù röøng. Naøy Udayi, nhö vaäy ñoái vôùi hoï, söï troùi buoäc aáy khoâng coù chaéc maïnh, söï troùi buoäc aáy yeáu ôùt, söï troùi buoäc aáy bò muïc naùt, söï troùi buoäc aáy khoâng coù vöõng chaéc.
Naøy Udayi, coù boán haïng ngöôøi coù maët treân ñôøi. Theá naøo laø boán?
ÔÛ ñaây, naøy Udayi, coù ngöôøi soáng, höôùng ñeán söï ñoaïn tröø sanh y, söï töø boû sanh y. Nhöng trong khi vò naøy soáng höôùng ñeán söï ñoaïn tröø sanh y, söï töø boû sanh y, nhöõng tö nieäm, tö duy lieân heä ñeán sanh y hieän haønh khôûi leân. Vò naøy chaáp nhaän chuùng, khoâng ñoaïn tröø chuùng, khoâng töø boû chuùng, khoâng chaám döùt chuùng, khoâng tieâu dieät chuùng. Naøy Udayi, Ta noùi: "Ngöôøi naøy bò troùi buoäc, khoâng phaûi khoâng bò troùi buoäc". Vì sao vaäy? Naøy Udayi, söï sai bieät veà caên taùnh trong ngöôøi naøy ñaõ ñöôïc Ta bieát roõ.
Nhöng ôû ñaây, naøy Udayi, coù ngöôøi soáng, höôùng ñeán söï ñoaïn tröø sanh y, söï töø boû sanh y. Nhöng trong khi vò naøy soáng höôùng ñeán söï ñoaïn tröø sanh y, söï töø boû sanh y, nhöõng tö nieäm, tö duy lieân heä ñeán sanh y hieän haønh khôûi leân. Nhöng vò naøy khoâng chaáp nhaän chuùng, ñoaïn tröø chuùng, töø boû chuùng, chaám döùt chuùng, tieâu dieät chuùng, Naøy Udayi, Ta noùi: "Ngöôøi naøy bò troùi buoäc, khoâng phaûi khoâng troùi buoäc". Vì sao vaäy? Naøy Udayi, söï sai bieät veà caên taùnh trong ngöôøi naøy ñaõ ñöôïc Ta bieát roõ".
Nhöng ôû ñaây, naøy Udayi, coù ngöôøi soáng, höôùng ñeán söï ñoaïn tröø sanh y, söï töø boû sanh y. Nhöng trong khi vò naøy soáng höôùng ñeán söï ñoaïn tröø sanh y, söï töø boû sanh y, caùc tö nieäm ñieân ñaûo, caùc tö nieäm, tö duy lieân heä ñeán sanh y, tuøy luùc tuøy thôøi hieän haønh khôûi leân. Naøy Udayi, nieäm khôûi leân chaäm chaïp vaø vò naøy ñoaïn tröø nieäm aáy moät caùch mau choùng, töø boû, chaám döùt, tieâu dieät (nieäm aáy). Naøy Udayi, ví nhö moät ngöôøi nhoû hai hay ba gioït nöôùc vaøo moät aám nöôùc ñun soâi caû ngaøy. Naøy Udayi gioït nöôùc rôi moät caùch chaäm chaïp nhö bò tieâu dieät, tieâu maát moät caùch mau choùng. Cuõng vaäy, naøy Udayi, coù ngöôøi soáng höôùng ñeán söï ñoaïn tröø sanh y, söï töø boû sanh y. Nhöng trong khi vò naøy soáng höôùng ñeán söï ñoaïn tröø sanh y, söï töø boû sanh y, caùc tö nieäm ñieân ñaûo, caùc tö nieäm, tö duy lieân heä ñeán sanh y tuøy luùc, tuøy thôøi, hieän haønh khôûi leân. Naøy Udayi, nieäm khôûi leân chaäm chaïp vaø vò naøy ñoaïn tröø nieäm aáy moät caùch mau choùng, töø boû, chaám döùt, tieâu dieät (nieäm aáy). Naøy Udayi, Ta noùi: "Ngöôøi naøy cuõng bò troùi buoäc, khoâng phaûi khoâng bò troùi buoäc". Vì sao vaäy? Naøy Udayi, söï sai bieät veà caên taùnh trong ngöôøi naøy ñaõ ñöôïc Ta bieát roõ.
Nhöng ôû ñaây, naøy Udayi, coù ngöôøi nghó raèng: "Sanh y laø nguoàn goác cuûa ñau khoå", sau khi bieát nhö vaäy, vò aáy thaønh voâ sanh y, giaûi thoaùt vôùi söï ñoaïn dieät sanh y. Naøy Udayi, Ta noùi: "Ngöôøi naøy khoâng bò troùi buoäc, khoâng phaûi bò troùi buoäc". Vì sao vaäy? Naøy Udayi, söï sai bieät veà caên taùnh trong ngöôøi naøy ñaõ ñöôïc Ta bieát roõ.
Naøy Udayi, coù naêm duïc tröôûng döôõng naøy. Theá naøo laø naêm? Saéc do maét nhaän thöùc, khaû aùi, khaû hyû, khaû laïc, khaû yù, kích thích loøng duïc, haáp daãn. Tieáng do tai nhaän thöùc,... höông do muõi nhaän thöùc,... vò do löôõi nhaän thöùc,... xuùc do thaân caûm xuùc, khaû aùi, khaû hyû, khaû laïc, khaû yù, kích thích loøng duïc, haáp daãn. Nhöõng phaùp naøy, naøy Udayi, laø naêm duïc tröôûng döôõng.
Naøy Udayi, phaøm coù laïc gì, hyû gì khôûi leân, do duyeân naêm duïc tröôûng döôõng naøy, laïc hyû aáy ñöôïc goïi laø duïc laïc, oâ ueá laïc, phaøm phu laïc, phi Thaùnh laïc, khoâng neân thöïc hieän, khoâng neân tu taäp, khoâng neân laøm cho sung maõn. Ta noùi raèng laïc aáy ñaùng phaûi sôï haõi.
ÔÛ ñaây, naøy Udayi, Tyû-kheo ly duïc, ly baát thieän phaùp, chöùng vaø truù Thieàn thöù nhaát, moät traïng thaùi hyû laïc do ly duïc sanh, coù taàm, coù töù. Dieät taàm vaø töù, vò aáy chöùng vaø truù Thieàn thöù hai, moät traïng thaùi hyû laïc do ñònh sanh, khoâng taàm, khoâng töù, noäi tónh nhöùt taâm. Vò aáy ly hyû truù xaû, chaùnh nieäm tænh giaùc, thaân caûm söï laïc thoï maø caùc baäc Thaùnh goïi laø xaû nieäm laïc truù, chöùng vaø truù Thieàn thöù ba. Vò aáy xaû laïc, xaû khoå, dieät hyû öu ñaõ caûm thoï tröôùc, chöùng vaø truù Thieàn thöù tö, khoâng khoå, khoâng laïc, xaû nieäm, thanh tònh.
Nhö vaäy ñöôïc goïi laø yeám ly laïc, ñoäc truù laïc, tòch tònh laïc, chaùnh giaùc laïc, caàn phaûi thöïc hieän, caàn phaûi tu taäp, caàn laøm cho sung maõn. Ta noùi raèng laïc aáy khoâng ñaùng sôï haõi.
ÔÛ ñaây, naøy Udayi, Tyû-kheo ly duïc, ly baát thieän phaùp, chöùng vaø truù Thieàn thöù nhaát. Thieàn naøy, naøy Udayi, Ta noùi raèng ôû trong tình traïng dao ñoäng. Vaø ôû ñaây, caùi gì dao ñoäng? ÔÛ ñaây, chính laø taàm töù chöa ñoaïn dieät, chính taàm töù naøy ôû trong tình traïng dao ñoäng.
ÔÛ ñaây, naøy Udayi, Tyû-kheo dieät taàm vaø töù... chöùng vaø truù Thieàn thöù hai. Caùc Thieàn naøy, naøy Udayi, Ta noùi raèng ôû trong tình traïng dao ñoäng. Vaø ôû ñaây, caùi gì dao ñoäng? ÔÛ ñaây chính laø hyû laïc chöa ñöôïc ñoaïn dieät, chính hyû laïc naøy ôû trong tình traïng dao ñoäng.
ÔÛ ñaây, naøy Udayi, Tyû-kheo ly hyû truù xaû... chöùng vaø truù Thieàn thöù ba. Thieàn naøy, naøy Udayi, Ta noùi ôû trong tình traïng dao ñoäng. Vaø ôû ñaây, caùi gì dao ñoäng? ÔÛ ñaây, chính laø xaû laïc chöa ñöôïc ñoaïn dieät, chính xaû laïc naøy ôû trong tình traïng dao ñoäng.
ÔÛ ñaây, naøy Udayi, Tyû-kheo xaû laïc, xaû khoå... chöùng vaø truù Thieàn thöù tö. Thieàn naøy, naøy Udayi, Ta noùi laø khoâng ôû trong tình traïng dao ñoäng.
ÔÛ ñaây, naøy Udayi, Tyû-kheo ly duïc, ly baát thieän phaùp, chöùng vaø truù Thieàn thöù nhaát. Thieàn naøy, naøy Udayi, Ta noùi: "Chöa ñöôïc hoaøn toaøn", Ta noùi: "Haõy töø boû ñi", Ta noùi: "Haõy vöôït qua ñi" vaø naøy Udayi, vò aáy caàn vöôït qua caùi gì?
ÔÛ ñaây, naøy Udayi, Tyû-kheo dieät taàm vaø töù... chöùng vaø truù Thieàn thöù hai, ñaây laø ñieàu vò aáy caàn vöôït qua. Thieàn naøy, naøy Udayi, Ta noùi: "Chöa ñöôïc hoaøn toaøn", Ta noùi: "Haõy töø boû ñi", Ta noùi: "Haõy vöôït qua ñi". Vaø naøy, Udayi, vò aáy caàn vöôït qua caùi gì?
ÔÛ ñaây, naøy Udayi, Tyû-kheo ly hyû truù xaû... chöùng vaø truù Thieàn thöù ba, ñaây laø ñieàu vò aáy caàn vöôït qua. Thieàn naøy, naøy Udayi, Ta noùi: "Chöa ñöôïc hoaøn toaøn, Ta noùi: "Haõy töø boû ñi", Ta noùi: "Haõy vöôït qua ñi". Vaø naøy Udayi, vò aáy caàn vöôït qua caùi gì?
ÔÛ ñaây, naøy Udayi, Tyû-kheo xaû laïc, xaû khoå... chöùng vaø truù Thieàn thöù tö. Ñaây laø ñieàu vò aáy caàn phaûi vöôït qua. Thieàn naøy, naøy Udayi, Ta noùi: "Chöa ñöôïc hoaøn toaøn", Ta noùi: "Haõy töø boû ñi", Ta noùi: "Haõy vöôït qua ñi" Vaø naøy Udayi, vò aáy caàn phaûi vöôït qua caùi gì?
ÔÛ ñaây, naøy Udayi, Tyû-kheo vöôït leân moïi saéc töôûng, dieät tröø moïi chöôùng ngaïi töôûng, khoâng taùc yù ñoái vôùi di töôûng, Tyû-kheo nghó raèng: "Hö khoâng laø voâ bieân", chöùng vaø truù Khoâng voâ bieân xöù. Ñaây laø ñieàu vò aáy caàn phaûi vöôït qua. Thieàn naøy, naøy Udayi, Ta noùi: "Chöa ñöôïc hoaøn toaøn", Ta noùi: "Haõy töø boû ñi", Ta noùi: "Haõy vöôït qua ñi". Vaø naøy Udayi, vò aáy caàn vöôït qua caùi gì?
ÔÛ ñaây, naøy Udayi, Tyû-kheo vöôït leân moïi Hö khoâng voâ bieân xöù, nghó raèng: "Thöùc laø voâ bieân", chöùng vaø truù Thöùc voâ bieân xöù. Ñaây laø ñieàu vò aáy caàn phaûi vöôït qua. Thieàn naøy, naøy Udayi, Ta noùi: "Chöa ñöôïc hoaøn toaøn", Ta noùi: "Haõy töø boû ñi", Ta noùi: "Haõy vöôït qua ñi". Vaø naøy Udayi, vò aáy caàn vöôït qua caùi gì?
ÔÛ ñaây, naøy Udayi, Tyû-kheo vöôït leân moïi Thöùc voâ bieân xöù, nghó raèng: "Khoâng coù vaät gì", chöùng vaø truù Voâ sôû höõu xöù. Ñaây laø ñieàu vò aáy caàn phaûi vöôït qua, Thieàn naøy, naøy Udayi, Ta noùi: "Chöa ñöôïc hoaøn toaøn", Ta noùi: "Haõy töø boû ñi", Ta noùi: "Haõy vöôït qua ñi". Vaø naøy Udayi, vò aáy caàn vöôït qua caùi gì?
ÔÛ ñaây, naøy Udayi, Tyû-kheo vöôït leân moïi Voâ sôû höõu xöù, chöùng vaø truù Phi töôûng phi phi töôûng xöù. Ñaây laø ñieàu vò aáy caàn phaûi vöôït qua. Thieàn naøy, naøy Udayi, Ta noùi: "Chöa ñöôïc hoaøn toaøn", Ta noùi: "Haõy töø boû ñi", Ta noùi: "Haõy vöôït qua ñi". Vaø naøy Udayi, vò aáy caàn vöôït qua caùi gì?
ÔÛ ñaây, naøy Udayi, Tyû-kheo vöôït leân moïi Phi töôûng phi phi töôûng xöù, chöùng vaø truù Dieät thoï töôûng. Ñaây laø ñieàu vò aáy caàn phaûi vöôït qua. Chính vì (ñònh) naøy, naøy Udayi, maø Ta noùi söï ñoaïn dieät cuûa Phi töôûng phi phi töôûng xöù. Naøy Udayi, OÂng coù thaáy chaêng, coù kieát söû gì, nhoû hay lôùn maø Ta chöa noùi ñeán söï ñoaïn dieät?
-- Baïch Theá Toân, khoâng.
Theá Toân thuyeát giaûng nhö vaäy. Toân giaû Udayi hoan hyû tín thoï lôøi Theá Toân giaûng.
Hoøa thöôïng Thích Minh Chaâu dòch Vieät
Chaân thaønh caùm ôn anh HDC vaø nhoùm Phaät töû VH ñaõ coù thieän taâm göûi taëng aán baûn ñieän töû.
(Bình Anson hieäu ñính, döïa theo baûn Anh ngöõ "The Middle Length Discourses of the Buddha", Tyø kheo Nanamoli vaø Tyø kheo Bodhi dòch, 1995).
11-10-2003
Source = BuddhaSasana
[Muïc luïc kinh Trung Boä]