Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Home Page] [ Index Vieät ] [Index Pali]
Trung Boä Kinh
Majjhima Nikaya74. Kinh Tröôøng Traûo
(Dìghanakha sutta)
Nhö vaày toâi nghe.
Moät thôøi Theá Toân ôû taïi Rajagaha (Vöông Xaù), treân nuùi Gijjhakuta (Linh Thöùu), trong hang Sukarakhata.
Roài du só ngoaïi ñaïo Dìghanakha (Tröôøng Traûo) ñi ñeán choã Theá Toân, sau khi ñeán, noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm vôùi Theá Toân, sau khi noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm thaân höõu lieàn ñöùng moät beân. Ñöùng moät beân, du só ngoaïi ñaïo Dighanakha noùi vôùi Theá Toân:
-- Toân giaû Gotama, toâi coù lyù thuyeát nhö sau, toâi coù tri kieán nhö sau: "Taát caû ñeàu khoâng laøm cho toâi thích thuù".
-- Naøy Aggivessana, tri kieán: "Taát caû ñeàu khoâng laøm cho toâi thích thuù", tri kieán aáy khoâng laøm OÂng thích thuù?
-- Toân giaû Gotama, neáu tri kieán aáy laøm toâi thích thuù, thôøi ñaây cuõng gioáng nhö vaäy, thôøi ñaây cuõng gioáng nhö vaäy.
-- Naøy Aggivessana, neáu soá ñoâng ngöôøi ôû trong ñôøi ñaõ noùi nhö sau: "Thôøi ñaây cuõng gioáng nhö vaäy, thôøi ñaây cuõng gioáng nhö vaäy", thôøi hoï khoâng töø boû tri kieán aáy, hoï chaáp thuû moät tri kieán khaùc. Naøy Aggivessana, neáu thieåu soá ngöôøi ôû trong ñôøi ñaõ noùi nhö sau: "Thôøi ñaây cuõng gioáng nhö vaäy, thôøi ñaây cuõng gioáng nhö vaäy", thôøi hoï seõ töø boû tri kieán aáy vaø khoâng chaáp thuû moät tri kieán khaùc.
Naøy Aggivessana, moät soá Sa-moân, Baø-la-moân coù lyù thuyeát nhö sau, coù tri kieán nhö sau: "Taát caû ñeàu laøm cho toâi thích thuù". Naøy Aggivessana, moät soá Sa-moân, Baø-la-moân coù lyù thuyeát nhö sau, coù tri kieán nhö sau: "Taát caû ñeàu laøm cho toâi khoâng thích thuù". Naøy Aggivessana, moät soá Sa-moân, Baø-la-moân coù lyù thuyeát nhö sau, coù tri kieán nhö sau: "Moät phaàn laøm toâi thích thuù, moät phaàn laøm toâi khoâng thích thuù". ÔÛ ñaây, naøy Aggivessana, moät soá Sa-moân, Baø-la-moân coù lyù thuyeát nhö sau, coù tri kieán nhö sau: "Taát caû ñeàu laøm cho toâi thích thuù," tri kieán naøy cuûa hoï laø gaàn vôùi tham duïc, gaàn vôùi trieàn phöôïc, gaàn vôùi hoan laïc, gaàn vôùi ñaém tröôùc, gaàn vôùi chaáp thuû. ÔÛ ñaây, naøy Aggivessana, moät soá Sa-moân, Baø-la-moân coù lyù thuyeát nhö sau, coù tri kieán nhö sau: "Taát caû ñeàu laøm cho toâi khoâng thích thuù", tri kieán naøy cuûa hoï laø gaàn vôùi khoâng tham duïc, gaàn vôùi khoâng phieàn tröôïc, gaàn vôùi khoâng hoan laïc, gaàn vôùi khoâng chaáp thuû.
Khi ñöôïc noùi vaäy, du só ngoaïi ñaïo Dighanakha thöa vôùi Theá Toân:
-- Toân giaû Gotama taùn döông quan ñieåm cuûa toâi, Toân giaû Gotama heát söùc taùn döông quan ñieåm cuûa toâi.
-- ÔÛ ñaây, naøy Aggivessana, nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân naøo coù lyù thuyeát nhö sau, coù tri kieán nhö sau: "Moät phaàn laøm toâi thích thuù, moät phaàn laøm toâi khoâng thích thuù". Caùi gì trong tri kieán naøy laøm hoï thích thuù laø gaàn tham duïc, gaàn phieàn tröôïc, gaàn hoan laïc, gaàn ñaém tröôùc, gaàn chaáp thuû. Caùi gì trong tri kieán naøy laøm hoï khoâng thích thuù laø gaàn khoâng tham duïc, gaàn khoâng trieàn phöôïc, gaàn khoâng hoan laïc, gaàn khoâng ñaém tröôùc, gaàn khoâng chaáp thuû.
ÔÛ ñaây, naøy Aggivessana, nhöõng Sa-moân, Ba la moân coù lyù thuyeát nhö sau, coù tri kieán nhö sau: "Taát caû ñeàu laøm toâi thích thuù". ÔÛ ñaây, ngöôøi coù trí suy nghó nhö sau: "Neáu ta noùi tri kieán naøy cuûa ta: "Taát caû ñeàu laøm toâi thích thuù", vaø neáu ta coá chaáp, kieân chaáp tri kieán naøy vaø noùi: "Ñaây laø söï thaät, ngoaøi ra laø hö voïng", nhö vaäy laø ñoái nghòch vôùi hai haïng ngöôøi: Sa-moân hay Baø-la-moân naøo coù lyù thuyeát nhö sau, coù tri kieán nhö sau: "Taát caû ñeàu laøm cho toâi khoâng thích thuù", vaø Sa-moân hay Baø-la-moân naøo coù lyù thuyeát nhö sau, coù tri kieán nhö sau: "Moät phaàn laøm toâi thích thuù, moät phaàn laøm toâi khoâng thích thuù". Ta seõ ñoái nghòch vôùi hai haïng ngöôøi naøy. Khi naøo coù ñoái nghòch thôøi coù tranh luaän; khi naøo coù tranh luaän thôøi coù choáng ñoái; khi naøo coù choáng ñoái thôøi coù böïc mình". Nhö vaäy, vò naøy vì thaáy söï ñoái nghòch, tranh luaän, choáng ñoái vaø böïc mình neân töø boû tri kieán naøy, khoâng chaáp thuû tri kieán khaùc. Nhö vaäy laø söï ñoaïn tröø nhöõng tri kieán naøy, nhö vaäy laø söï huûy boû nhöõng tri kieán naøy.
ÔÛ ñaây, naøy Aggivessana, neáu coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân naøo coù lyù thuyeát nhö sau, coù tri kieán nhö sau: "Taát caû ñeàu laøm cho toâi khoâng thích thuù". ÔÛ ñaây, ngöôøi coù trí suy nghó nhö sau: "Neáu ta noùi tri kieán naøy cuûa ta: "Taát caû ñeàu laøm toâi khoâng thích thuù", vaø neáu ta coá chaáp, kieân chaáp tri kieán naøy vaø noùi: "Ñaây laø söï thaät, ngoaøi ra laø hö voïng", thì nhö vaäy, ta ñoái nghòch vôùi hai haïng ngöôøi: Sa-moân hay Baø-la-moân naøo coù lyù thuyeát nhö sau, coù tri kieán nhö sau: "Taát caû ñeàu laøm cho toâi thích thuù" vaø Sa-moân hay Baø-la-moân naøo coù lyù thuyeát nhö sau, coù tri kieán nhö sau: "Moät phaàn laøm toâi thích thuù, moät phaàn laøm toâi khoâng thích thuù". Ta seõ ñoái nghòch vôùi hai haïng ngöôøi naøy. Khi naøo coù ñoái nghòch thôøi coù tranh luaän; khi naøo coù tranh luaän thôøi coù choáng ñoái; khi naøo coù choáng ñoái thôøi coù böïc mình". Nhö vaäy, vò naøy vì thaáy söï ñoái nghòch, tranh luaän, choáng ñoái vaø böïc mình, neân töø boû tri kieán aáy, khoâng chaáp thuû tri kieán khaùc. Nhö vaäy laø söï ñoaïn tröø nhöõng tri kieán naøy, nhö vaäy laø söï huûy boû nhöõng tri kieán naøy.
ÔÛ ñaây, naøy Aggivessana, neáu coù nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân naøo coù lyù thuyeát nhö sau, coù tri kieán nhö sau: "Moät phaàn laøm toâi thích thuù, moät phaàn laøm toâi khoâng thích thuù". ÔÛ ñaây, ngöôøi coù trí suy nghó nhö sau: "Neáu ta noùi tri kieán naøy cuûa ta: "Moät phaàn laøm toâi thích thuù, moät phaàn laøm toâi khoâng thích thuù", vaø neáu ta coá chaáp, kieân chaáp tri kieán naøy vaø noùi: "Ñaây laø söï thaät ngoaøi ra laø hö voïng", thì nhö vaäy, ta ñoái nghòch vôùi hai haïng ngöôøi: Sa-moân hay Baø-la-moân naøo coù lyù thuyeát nhö sau, coù tri kieán nhö sau: "Taát caû ñeàu laøm cho toâi thích thuù" vaø Sa-moân hay Baø la-moân naøy coù lyù thuyeát nhö sau, coù tri kieán nhö sau: "Taát caû ñeàu laøm cho toâi khoâng thích thuù". Ta seõ ñoái nghòch vôùi hai haïng ngöôøi naøy. Khi naøo coù ñoái nghòch thôøi coù tranh luaän; khi naøo coù tranh luaän thôøi coù choáng ñoái, khi naøo coù choáng ñoái thôøi coù böïc mình". Nhö vaäy, vò naøy vì thaáy söï ñoái nghòch tranh luaän, choáng ñoái vaø böïc mình, neân töø boû tri kieán aáy, khoâng chaáp thuû tri kieán khaùc. Nhö vaäy laø söï ñoaïn tröø nhöõng tri kieán naøy, nhö vaäy laø söï huûy boû nhöõng tri kieán naøy.
Nhöng naøy Aggivessana, thaân naøy coù saéc, do boán ñaïi thaønh, do cha meï sanh, nhôø côm chaùo nuoâi döôõng, voâ thöôøng, bieán hoaïi, phaân toaùi, ñoaïn tuyeät, hoaïi dieät, caàn phaûi ñöôïc quaùn saùt laø voâ thöôøng, khoå, nhö beänh, nhö cuïc böôùu, nhö muõi teân, nhö ñieàu baát haïnh, nhö beänh chöôùng, nhö keû ñòch, nhö phaù hoaïi, laø khoâng, laø voâ ngaõ. Khi vò aáy quaùn saùt thaân naøy laø voâ thöôøng, khoå, nhö beänh, nhö cuïc böôùu, nhö muõi teân, nhö ñieàu baát haïnh, nhö beänh chöôùng, nhö keû ñòch, nhö phaù hoaïi, laø khoâng, laø voâ ngaõ, thôøi thaân, thaân duïc, thaân aùi, thaân phuïc toøng ñöôïc ñoaïn dieät.
Naøy Aggivessana, coù ba thoï naøy; laïc thoï, khoå thoï, baát khoå baát laïc thoï. Naøy Aggivessana, trong khi caûm giaùc laïc thoï, chính khi aáy khoâng caûm giaùc khoå thoï, khoâng caûm giaùc baát khoå baát laïc thoï chæ caûm giaùc laïc thoï. Naøy Aggivessana, trong khi caûm giaùc khoå thoï, chính khi aáy khoâng caûm giaùc laïc thoï, khoâng caûm giaùc baát khoå baát laïc thoï, chæ caûm giaùc khoå thoï. Naøy Aggivessana, trong khi caûm giaùc baát khoå baát laïc thoï, chính khi aáy khoâng caûm giaùc laïc thoï, khoâng caûm giaùc khoå thoï, chæ caûm giaùc baát khoå baát laïc thoï.
Naøy Aggivessana, laïc thoï laø voâ thöôøng, höõu vi, do duyeân sanh, bò ñoaïn dieät, bò huûy hoaïi, bò suy taøn, bò tieâu dieät. Naøy Aggivessana, khoå thoï laø voâ thöôøng, höõu vi, do duyeân sanh, bò ñoaïn dieät, bò huûy haïi, bò suy taøn, bò tieâu dieät. Naøy Aggivessana, baát khoå baát laïc thoï laø voâ thöôøng, höõu vi, do duyeân sanh, bò ñoaïn dieät, bò huûy hoaïi, bò suy taøn, bò tieâu dieät.
Thaáy vaäy, naøy Aggivessana, vò Ña vaên Thaùnh ñeä töû yeåm ly laïc thoï, yeåm ly khoå thoï, yeåm ly baát khoå baát laïc thoï. Do yeåm ly, vò aáy khoâng coù tham duïc. Do khoâng tham duïc, vò aáy ñöôïc giaûi thoaùt. Ñoái vôùi töï thaân ñaõ giaûi thoaùt nhö vaäy, khôûi leân söï hieåu bieát: "Ta ñaõ giaûi thoaùt". Vò aáy bieát: "Sanh ñaõ dieät, Phaïm haïnh ñaõ thaønh, vieäc caàn laøm ñaõ laøm. Sau ñôøi hieän taïi, khoâng coù ñôøi soáng naøo khaùc nöõa".
Vôùi taâm giaûi thoaùt nhö vaäy, naøy Aggivessana, Tyû-kheo khoâng noùi thuaän theo moät ai, khoâng tranh luaän vôùi moät ai, chæ noùi theo töø ngöõ ñaõ ñöôïc duøng ôû ñôøi, khoâng coù chaáp thuû (töø ngöõ aáy).
Luùc baáy giôø Toân giaû Sariputta (Xaù-lôïi-phaát) ñöùng sau löng Theá Toân vaø ñang quaït Theá Toân. Roài Toân giaû Sariputta suy nghó nhö sau: "Theá Toân ñaõ thuyeát cho chuùng ta söï ñoaïn tröø caùc phaùp aáy nhôø thaéng trí. Thieän Theä ñaõ thuyeát cho chuùng ta söï töï boû caùc phaùp aáy nhôø thaéng trí". Khi Toân giaû Sariputta suy nghó nhö vaäy, taâm (cuûa Toân giaû) ñöôïc giaûi thoaùt caùc laäu hoaëc, khoâng coøn chaáp thuû.
Coøn ñoái vôùi du só ngoaïi ñaïo Dighanakha, phaùp nhaõn ly traàn, voâ caáu ñöôïc khôûi leân: "Phaøm phaùp gì ñöôïc khôûi leân, taát caû phaùp aáy ñöôïc ñoaïn dieät". Roài du só ngoaïi ñaïo Dighanakha thaáy phaùp, chöùng phaùp, ngoä phaùp, theå nhaäp vaøo phaùp, nghi ngôø tieâu tröø, do döï dieät taän, chöùng ñöôïc töï tín, khoâng y cöù nôi ngöôøi khaùc ñoái vôùi ñaïo phaùp cuûa ñöùc Boån sö, lieàn baïch Theá Toân:
-- Thaät vi dieäu thay, Toân giaû Gotama! Thaät vi dieäu thay, Toân giaû Gotama! Nhö ngöôøi döïng ñöùng laïi nhöõng gì bò quaêng ngaõ xuoáng, phôi baøy ra nhöõng gì bò che kín, chæ ñöôøng cho keû bò laïc höôùng, ñem ñeøn saùng vaøo trong boùng toái ñeå nhöõng ai coù maét coù theå thaáy saéc; cuõng vaäy, Chaùnh phaùp ñaõ ñöôïc Toân giaû Gotama duøng nhieàu phöông tieän trình baøy giaûi thích. Nay con xin quy y Toân giaû Gotama, quy y Phaùp vaø quy y chuùng Tyû-kheo. Mong Toân giaû Gotama nhaän con laøm cö só, töø nay trôû ñi cho ñeán maïng chung, con troïn ñôøi quy ngöôõng.
Hoøa thöôïng Thích Minh Chaâu dòch Vieät
Chaân thaønh caùm ôn anh HDC vaø nhoùm Phaät töû VH ñaõ coù thieän taâm göûi taëng aán baûn ñieän töû.
(Bình Anson hieäu ñính, döïa theo baûn Anh ngöõ "The Middle Length Discourses of the Buddha", Tyø kheo Nanamoli vaø Tyø kheo Bodhi dòch, 1995).
10/99
Source = BuddhaSasana
[Muïc luïc kinh Trung Boä]