Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Trang Chuû] [ Index Vieät ] [Index Pali]
Trung Boä Kinh
Majjhima Nikaya80. Kinh Vekhanassa
(Vekhanassa sutta)
Nhö vaày toâi nghe.
Moät thôøi Theá Toân ôû taïi Savatthi (Xaù-veä) , Jetavana (Kyø-ñaø Laâm), tònh xaù oâng Anathapinka (Caáp Coâ Ñoäc).
Roài du só Vekhanassa ñi ñeán choã Theá Toân ôû, sau khi ñeán, noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm vôùi Theá Toân, sau khi noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm thaân höõu, lieàn ñöùng moät beân. Ñöùng moät beân, du só Vekhanassa thoát leân lôøi caûm höùng sau ñaây tröôùc maët Theá Toân:
-- Saéc naøy laø toái thöôïng, saéc naøy laø toái thöôïng.
-- Nhöng naøy Kaccana, sao OÂng laïi noùi nhö sau: "Saéc naøy laø toái thöôïng, saéc naøy laø toái thöôïng"?
-- Toân giaû Gotama, saéc naøo khoâng coù moät saéc khaùc cao thöôïng hôn, hay thuø thaéng hôn, saéc naøy laø toái thöôïng.
-- Nhöng naøy Kaccana, saéc aáy laø saéc gì maø khoâng coù saéc khaùc cao thöôïng hôn hay thuø thaéng hôn?
-- Toân giaû Gotama, saéc naøo khoâng coù saéc khaùc cao thöôïng hôn hay thuø thaéng hôn, saéc aáy laø toái thöôïng.
-- Naøy Kaccana, lôøi giaûi thích cuûa OÂng chæ daøi nhö vaäy, OÂng phaûi giaûi thích roäng raõi theâm. Neáu OÂng noùi: "Toân giaû Gotama, saéc naøo khoâng coù saéc khaùc cao thöôïng hôn hay thuø thaéng hôn, saéc aáy laø toái thöôïng", thôøi OÂng khoâng chæ roõ saéc aáy. Naøy Kaccana, ví nhö coù ngöôøi noùi: "Toâi yeâu vaø luyeán aùi moät coâ gaùi ñeïp trong nöôùc naøy". Coù ngöôøi hoûi: "Naøy baïn, coâ gaùi ñeïp maø baïn yeâu vaø luyeán aùi aáy, Baïn coù bieát laø ngöôøi giai caáp naøo; laø Saùt-ñeá-lò, hay Baø-la-moân, hay Pheä-xaù, hay Thuû-ñaø?" Khi ñöôïc hoûi, ngöôøi aáy traû lôøi khoâng bieát. Coù ngöôøi hoûi: "Naøy baïn, coâ gaùi ñeïp baïn yeâu vaø luyeán aùi aáy, baïn coù bieát teân gì, hoï gì, lôùn ngöôøi, thaáp ngöôøi hay baäc trung? Da ñen saãm, da ngaêm ngaêm ñen hay da hoàng haøo? ÔÛ taïi laøng naøo, thò traán naøo hay thaønh phoá naøo?" Khi ñöôïc hoûi vaäy, ngöôøi aáy traû lôøi khoâng bieát. Coù ngöôøi hoûi: "Naøy baïn, nhö vaäy coù phaûi baïn yeâu vaø luyeán aùi moät ngöôøi baïn khoâng bieát, khoâng thaáy?" Ñöôïc hoûi vaäy, vò aáy traû lôøi phaûi. Naøy Kaccana, OÂng nghó theá naøo? Söï tình laø nhö vaäy, thôøi lôøi noùi cuûa ngöôøi coù phaûi laø khoâng coù hieäu naêng khoâng?
-- Baïch Toân giaû Gotama, söï tình laø nhö vaäy thôøi lôøi noùi cuûa ngöôøi aáy thaät söï laø khoâng coù hieäu naêng.
-- Cuõng vaäy, naøy Kaccana, khi OÂng noùi: "Toân giaû Gotama khi saéc naøo khoâng coù moät saéc khaùc cao thöôïng hôn, hay thuø thaéng hôn, saéc aáy laø toái thöôïng", thôøi OÂng khoâng chæ roõ saéc aáy.
-- Ví nhö, thöa Toân giaû Gotama, moät hoøn löu ly baûo chaâu, ñeïp ñeõ, trong suoát, coù taùm maët, kheùo duõa, kheùo maøi ñöôïc ñaët treân moät taám maøn maøu nhaït, töï noù saùng leân, choùi leân, böøng saùng leân. Vôùi saéc nhö vaây, töï ngaõ laø khoâng coù beänh, sau khi cheát.
-- Naøy Kaccana, OÂng nghó theá naøo? Moät hoøn löu ly baûo chaâu ñeïp ñeõ, trong suoát, coù taùm maët, kheùo duõa kheùo maøi, ñöôïc ñaët treân moät taám maøn maøu nhaït, töï noù saùng leân, choùi leân, böøng saùng leân, hay con saâu ñom ñoùm trong ñeâm toái mòt muø, giöõa hai quang saéc naøy, quang saéc naøo vi dieäu hôn vaø thuø thaéng hôn?
-- Thöa Toân giaû Gotama, con saâu ñom ñoùm trong ñeâm ñen toái mòt muø naøy vi dieäu hôn vaø thuø thaéng hôn giöõa hai quang saéc.
-- Naøy Kaccana, OÂng nghó theá naøo? Con saâu ñom ñoùm trong ñeâm ñen toái muø hay ngoïn ñeøn daàu trong ñeâm ñen toái muø, giöõa hai quang saéc naøy, quang saéc naøo vi dieäu hôn vaø thuø thaéng hôn?
-- Thöa Toân giaû Gotama, ngoïn ñeøn daàu trong ñeâm ñen toái muø, (quang saéc ngoïn ñeøn daàu) naøy vi dieäu hôn vaø thuø thaéng hôn giöõa hai quang saéc.
-- Naøy Kaccana, OÂng nghó theá naøo? Ngoïn ñeøn daàu trong ñeâm ñen toái muø, hay laø moät ñoáng löûa lôùn trong ñeâm ñen toái muø, giöõa hai quang saéc naøy, quang saéc naøo vi dieäu hôn vaø thuø thaéng hôn?
-- Thöa Toân giaû Gotama, ñoáng löûa lôùn trong ñeâm ñen toái muø, quang saéc naøy vi dieäu hôn vaø thuø thaéng hôn giöõa hai quang saéc.
-- Naøy Kaccana, OÂng nghó theá naøo? Ñoáng löûa lôùn trong ñeâm ñen toái muø hay ngoâi sao mai trong saùng khoâng maây vaøo luùc bình minh, giöõa hai quang saéc naøy quang saéc naøo vi dieäu hôn vaø thuø thaéng hôn?
-- Thöa Toân giaû Gotama, ngoâi sao trong saùng khoâng maây vaøo luùc bình minh, quang saéc naøy vi dieäu hôn vaø thuø thaéng hôn giöõa hai quang saéc.
-- Naøy Kaccana, OÂng nghó theá naøo? Ngoâi (sao Thaùi Baïch) sao mai trong baàu trôøi trong saùng khoâng maây, trong luùc bình minh hay laø maët traêng trong khi ñöùng boùng, trong moät baàu trôøi trong saùng khoâng maây vaøo luùc nöûa ñeâm, trong ngaøy Uposatha (Boá-taùt) vaøo ngaøy Raèm. Giöõa hai quang saéc naøy, (quang) saéc naøo vi dieäu hôn vaø thuø thaéng hôn?
-- Thöa Toân giaû Gotama, maët traêng trong khi ñöùng boùng, trong moät baàu trôøi quang ñaõng, khoâng maây, vaøo luùc nöûa ñeâm trong ngaøy Uposatha (Boá-taùt) vaøo ngaøy Raèm, quang saéc naøy vi dieäu hôn vaø thuø thaéng hôn giöõa hai quang saéc.
-- Naøy Kaccana, OÂng nghó theá naøo? Maët traêng trong khi ñöùng boùng, trong moät baàu trôøi quang ñaõng khoâng maây, vaøo luùc nöûa ñeâm trong ngaøy Uposatha (Boá-taùt) vaøo ngaøy Raèm, hay laø maët trôøi trong luùc ñöùng boùng, trong moät baàu trôøi quang ñaõng khoâng maây, vaøo luùc giöõa tröa, trong thaùng cuoái muøa möa veà muøa thu, giöõa hai quang saéc naøy, quang saéc naøo vi dieäu hôn vaø thuø thaéng hôn?
-- Thöa Toân giaû Gotama, maët trôøi trong luùc ñöùng boùng, trong moät baàu trôøi quang ñaõng khoâng maây, vaøo luùc giöõa tröa, trong thaùng cuoái muøa möa veà muøa thu, quang saéc naøy vi dieäu hôn vaø thuø thaéng hôn.
-- Naøy Kaccana, hôn taát caû quang saéc aáy coù raát nhieàu, raát nhieàu chö Thieân, maø aùnh saùng cuûa nhöõng maët traêng, maët trôøi naøy khoâng theå chieáu saùng. Ta bieát nhöõng chö Thieân aáy vaø Ta khoâng noùi: "Khoâng coù moät quang saéc naøo vi dieäu hôn vaø thuø thaéng hôn quang saéc aáy. Coøn OÂng, naøy Kaccana, OÂng laïi noùi: "Quang saéc naøy thaáp keùm hôn, yeáu ñuoái hôn quang saéc con saâu ñom ñoùm, quang saéc aáy laø toái thaéng", vaø OÂng khoâng chæ roõ quang saéc aáy.
Naøy Kaccana, coù naêm duïc tröôûng döôõng naøy. Theá naøo laø naêm? Caùc saéc coù maét nhaän thöùc, khaû aùi, khaû laïc, khaû yù, khaû hyû, lieân heä ñeán duïc, haáp daãn; caùc tieáng do tai nhaän thöùc... caùc höông do muõi nhaän thöùc... caùc vò do löôõi nhaän thöùc... caùc xuùc do thaân nhaän thöùc, khaû aùi, khaû laïc, khaû yù, khaû hyû, lieân heä ñeán duïc, haáp daãn. Naøy Kaccana, nhöõng phaùp naøy laø naêm duïc tröôûng döôõng. Naøy Kaccana, laïc vaø hyû naøo khôûi leân, duyeân vôùi naêm duïc tröôûng döôõng naøy, ñöôïc goïi laø duïc laïc. Nhö vaäy, bôûi vì coù duïc, neân coù duïc laïc; töø nôi duïc laïc, duïc toái thöôïng laïc ñöôïc goïi ôû ñaây laø toái thöôïng.
Ñöôïc nghe noùi vaäy, du só Vekhanassa baïch Theá Toân:
-- Thaät vi dieäu thay, baïch Theá Toân! Thaät hy höõu thay, baïch Theá Toân! Toân giaû Gotama ñaõ kheùo noùi nhö sau: "Bôûi vì coù duïc, neân coù duïc laïc; töø nôi duïc laïc, duïc toái thöôïng laïc ñöôïc goïi ôû ñaây laø toái thöôïng".
-- Caùi naøy thaät khoù cho OÂng coù theå hieåu ñöôïc, naøy Kaccana, veà duïc, hay duïc laïc, hay duïc toái thöôïng laïc. OÂng laø ngöôøi thuoäc chaáp kieán khaùc, thuoäc kham nhaãn khaùc, thuoäc muïc ñích khaùc, thuoäc tu taäp khaùc, thuoäc Ñaïo sö khaùc. Naøy Kaccana, nhöng ñoái vôùi Tyû-kheo laø baäc A-la-haùn, caùc laäu hoaëc ñaõ taän, tu haønh thaønh maõn, ñaõ laøm nhöõng vieäc caàn laøm, ñaõ ñaët gaùnh naëng xuoáng, ñaõ ñaït ñöôïc muïc ñích, ñaõ ñoaïn tröø höõu kieát söû, ñaõ giaûi thoaùt nhôø chaùnh trí, nhöõng vò aáy bieát: "Duïc, duïc laïc, hay duïc toái thöôïng laïc".
Khi ñöôïc nghe noùi vaäy, du só Vekhanassa, phaãn noä vaø baát maõn, maéng nhieác caû Theá Toân, mieät thò caû Theá Toân vaø noùi:
-- Sa-moân Gotama seõ bò ñoïa laïc.
Vaø du só Vekhanassa thöa Theá Toân:
-- Nhöng nhö vaäy, ôû ñaây, coù moät soá Sa-moân, Baø-la-moân khoâng bieát veà quaù khöù, khoâng thaáy veà töông lai, nhöng caùc vò aáy töï cho: "Sanh ñaõ dieät, Phaïm haïnh ñaõ thaønh, nhöõng vieäc neân laøm ñaõ laøm, töø nay khoâng trôû laïi ñôøi soáng naøy nöõa". Lôøi noùi nhö vaäy cuûa hoï töï chöùng toû laø ñaùng cöôøi, töï chöùng toû laø noùi suoâng, töï chöùng toû laø troáng khoâng, töï chöùng toû laø hö voïng.
-- Naøy Kaccana, nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân naøo khoâng bieát veà quaù khöù, khoâng thaáy ñöôïc töông lai, nhöng töï cho laø ta bieát: "Sanh ñaõ taän, Phaïm haïnh ñaõ thaønh, caùc vieäc neân laøm ñaõ laøm, khoâng coøn trôû lui ñôøi naøy nöõa", lôøi phuû nhaän chæ trích nhö vaäy veà hoï laø hôïp phaùp. Nhöng naøy Kaccana, haõy boû qua quaù khöù, haõy boû qua töông lai. Haõy ñeán, ngöôøi coù trí khoâng gian traù, khoâng xaûo quyeät, chôn tröïc vaø noùi nhö sau: "Ta giaûng daïy, ta thuyeát phaùp". Neáu thöïc haønh theo ñieàu ñaõ daïy, thôøi khoâng bao laâu ngöôøi aáy töï bieát mình, töï thaáy mình: "Nhö vaäy thaät söï laø ñaõ giaûi thoaùt khoûi söï raøng buoäc chaùnh töùc laø söï raøng buoäc cuûa voâ minh". Ví nhö, naøy Kaccana, moät ñöùa treû, beù nhoû, yeáu ôùt, naèm ngöûa, bò troùi buoäc nôi coå vôùi naêm troùi buoäc, raát coù theå laøm baèng daây. Sau khi noù lôùn leân, sau khi caùc caên noù thuaàn thuïc, noù ñöôïc giaûi thoaùt khoûi caùc troùi buoäc aáy, khi khoâng coøn troùi buoäc nöõa, noù bieát: "Ta ñöôïc giaûi thoaùt". Cuõng vaäy, naøy Kaccana, haõy ñeán ngöôøi coù trí khoâng gian traù, khoâng xaûo quyeät, chôn tröïc vaø noùi nhö sau: "Ta giaûng daïy, ta thuyeát phaùp". Neáu thöïc haønh theo ñieàu ñaõ daïy, thôøi khoâng bao laâu ngöôøi aáy töï bieát mình, töï thaáy mình: "Nhö vaäy thaät söï laø ñaõ giaûi thoaùt khoûi söï raøng buoäc chaùnh, töùc laø söï raøng buoäc cuûa voâ minh".
Khi ñöôïc nghe noùi vaäy, du só Vekhanassa baïch Theá Toân:
-- Thaät vi dieäu thay, Toân giaû Gotama! Thaät vi dieäu thay, Toân giaû Gotama! Nhö ngöôøi döïng ñöùng laïi nhöõng gì bò quaêng ngaõ xuoáng, phôi baøy ra nhöõng gì bò che kín, chæ ñöôøng cho nhöõng ngöôøi bò laïc höôùng, ñem ñeøn saùng vaøo trong boùng toái ñeå nhöõng ai coù maét coù theå thaáy saéc; cuõng vaäy, Chaùnh phaùp ñaõ ñöôïc Toân giaû Gotama duøng nhieàu phöông tieän trình baøy giaûi thích. Con xin quy y Theá Toân, quy y Phaùp vaø quy y Tyû-kheo Taêng. Xin Theá Toân nhaän con laøm ñeä töû. Töø nay cho ñeán maïng chung, con troïn ñôøi quy ngöôõng.
Hoøa thöôïng Thích Minh Chaâu dòch Vieät
Chaân thaønh caùm ôn anh HDC vaø nhoùm Phaät töû VH ñaõ coù thieän taâm göûi taëng aán baûn ñieän töû.
(Bình Anson hieäu ñính, döïa theo baûn Anh ngöõ "The Middle Length Discourses of the Buddha", Tyø kheo Nanamoli vaø Tyø kheo Bodhi dòch, 1995).
11-10-2003
Source = BuddhaSasana
[Muïc luïc kinh Trung Boä]