Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Trang Chuû] [ Index Vieät ] [Index Pali]
Trung Boä Kinh
Majjhima Nikaya93. Kinh Assalaøyana
(Assalaøyana sutta)
Nhö vaày toâi nghe.
Moät thôøi Theá Toân truù ôû Savatthi, Jetavana, taïi tinh xaù oâng Anathapindika (Caáp Coâ Ñoäc).
Luùc baáy giôø khoaûng naêm traêm Baø-la-moân töø nhieàu quoác ñoä khaùc nhau truù taïi Savatthi vì moät vaøi coâng vieäc. Nhöõng vò Baø-la-moân aáy suy nghó: "Sa-moân Gotama naøy chuû tröông boán giai caáp ñeàu thanh tònh. Ai coù theå cuøng vôùi Sa-moân Gotama thaûo luaän vaán ñeà naøy?"
Luùc baáy giôø thanh nieân Assalayana truù ôû Savatthi, treû tuoåi, ñaàu caïo troïc, chæ coù möôøi saùu tuoåi, tinh thoâng ba taäp Veda, vôùi töï vöïng, leã nghi, ngöõ nguyeân vaø thöù naêm laø caùc coå truyeän, thoâng hieåu töø ngöõ vaø vaên phaïm, thaâm hieåu Thuaän theá luaän vaø Ñaïi nhaân töôùng. Roài caùc Baø-la-moân aáy suy nghó: "Thanh nieân Assalayana naøy truù ôû Savatthi, treû tuoåi, ñaàu caïo troïc, chæ coù möôøi saùu tuoåi, tinh thoâng ba taäp Veda, vôùi töï vöïng, leã nghi, ngöõ nguyeân vaø thöù naêm laø caùc coå truyeän, thoâng hieåu töø ngöõ vaø vaên phaïm, thaâm hieåu Thuaän theá luaän vaø Ñaïi nhaân töôùng. Vò aáy coù theå thaûo luaän vôùi Sa-moân Gotama veà vaán ñeà naøy". Roài nhöõng Baø-la-moân aáy ñi ñeán thanh nieân Assalayana, sau khi ñeán noùi vôùi thanh nieân Assalayana:
-- Toân giaû Assalayana, Sa-moân Gotama chuû tröông boán giai caáp ñeàu thanh tònh. Toân giaû Assalayana haõy ñeán thaûo luaän vôùi Sa-moân Gotama veà vaán ñeà naøy.
Khi nghe noùi vaäy, thanh nieân Assalayana noùi vôùi caùc Baø-la-moân aáy:
-- Sa-moân Gotama laø vò noùi ñuùng phaùp. Vaø nhöõng ai noùi ñuùng phaùp thaät raát khoù thaûo luaän. Toâi khoâng coù theå thaûo luaän vôùi Sa-moân Gotama veà vaán ñeà naøy.
Laàn thöù hai caùc Baø-la-moân noùi vôùi thanh nieân Assalayana:
-- Toân giaû Assalayana, Sa-moân Gotama naøy chuû tröông boán giai caáp ñeàu thanh tònh. Toân giaû Assalayana haõy ñeán thaûo luaän vôùi Sa-moân Gotama veà vaán ñeà naøy. Toân giaû Assalayana ñaõ soáng ñôøi soáng cuûa vò du haønh khaát só.
Laàn thöù hai, thanh nieân Assalayana noùi vôùi caùc vò Baø-la-moân aáy:
-- Sa-moân Gotama laø baäc noùi ñuùng phaùp. Vaø nhöõng ngöôøi noùi ñuùng phaùp thaät raát khoù thaûo luaän. Toâi khoâng coù theå thaûo luaän vôùi Sa-moân Gotama veà vaán ñeà naøy.
Laàn thöù ba, nhöõng vò Baø-la-moân aáy noùi vôùi thanh nieân Assalayana:
-- Toân giaû Assalayana, Sa-moân Gotama naøy chuû tröông boán giai caáp ñeàu thanh tònh. Toân giaû Assalayana, haõy ñeán thaûo luaän vôùi Sa-moân Gotama veà vaán ñeà naøy. Toân giaû Assalayana ñaõ soáng ñôøi soáng cuûa vò du haønh khaát só. Toân giaû Assalayana chôù coù bò chieán baïi trong moät cuoäc chieán baïi khoâng coù binh khí choáng cöï.
Khi nghe noùi vaäy, thanh nieân Assalayana noùi vôùi caùc vò Baø-la-moân aáy:
-- Thaät söï toâi khoâng chaáp nhaän ñöôïc (lôøi yeâu caàu) chö Toân giaû. Toân giaû Gotama laø baäc noùi ñuùng phaùp. Vaø nhöõng ai noùi ñuùng phaùp thaät raát khoù thaûo luaän. Toâi khoâng coù theå thaûo luaän vôùi Sa-moân Gotama veà vaán ñeà naøy. Tuy vaäy toâi cuõng seõ ñi, nhö lôøi chö Toân giaû yeâu caàu.
Roài thanh nieân Assalayana cuøng vôùi ñaïi chuùng Baø-la-moân ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán noùi leân vôùi Theá Toân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm, sau khi noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm thaân höõu, lieàn ngoài xuoáng moät beân. Ngoài xuoáng moät beân, thanh nieân Assalayana baïch Theá Toân:
-- Thöa Toân giaû Gotama, caùc vò Baø-la-moân noùi nhö sau: "Chæ coù Baø-la-moân laø giai caáp toái thöôïng, giai caáp khaùc laø haï lieät; chæ coù Baø-la-moân laø maøu da traéng, giai caáp khaùc laø maøu da ñen; chæ coù Baø-la-moân laø thanh tònh, caùc giai caáp phi Baø-la-moân khoâng ñöôïc nhö vaäy. Chæ coù Baø-la-moân môùi laø con chính thoáng Phaïm thieân, sanh töø mieäng Phaïm thieân, do Phaïm thieân sanh, do Phaïm thieân taïo ra, laø con chaùu thöøa töï Phaïm thieân". ÔÛ ñaây, Toân giaû Gotama noùi theá naøo?
-- Nhöng naøy Assalayana, caùc nöõ Baø-la-moân, vôï caùc Baø-la-moân ñöôïc thaáy laø coù kinh nguyeät, coù mang thai, coù sanh con, coù cho con buù. Daàu vaäy, caùc vò Baø-la-moân aáy sanh ra töø nöõ caên laïi noùi: "Baø-la-moân laø giai caáp toái thöôïng, giai caáp khaùc laø haï lieät. Chæ coù Baø-la-moân laø maøu da traéng, giai caáp khaùc laø maøu da ñen; chæ coù Baø-la-moân laø thanh tònh, caùc giai caáp phi Baø-la-moân khoâng ñöôïc nhö vaäy. Chæ coù Baø-la-moân môùi laø con chính thoáng Phaïm thieân, sanh töø mieäng Phaïm thieân, do Phaïm thieân taïo ra, laø con chaùu thöøa töï Phaïm thieân".
-- Daàu Toân giaû Gotama coù noùi nhö vaäy, nhöng caùc vò Baø-la-moân vaãn töï nghó raèng: "Chæ coù Baø-la-moân laø giai caáp toái thöôïng, giai caáp khaùc laø haï lieät... laø con chaùu thöøa töï Phaïm thieân".
-- Naøy Assalayana, OÂng nghó theá naøo? OÂng coù nghe chaêng? Taïi caùc bieân ñòa quoác ñoä khaùc nhö Yona vaø Kamboja, chæ coù hai giai caáp: chuû nhaân vaø ñaày tôù. Sau khi laøm chuû nhaân, laïi trôû thaønh ñaày tôù; sau khi laøm ñaày tôù, laïi trôû thaønh chuû nhaân?
-- Thöa vaâng, con coù nghe. Trong caùc quoác ñoä bieân ñòa nhö Yona, Kamboja, chæ coù hai giai caáp: chuû nhaân vaø ñaày tôù. Sau khi laøm chuû nhaân, laïi trôû thaønh ñaày tôù, sau khi laøm ñaày tôù, laïi trôû thaønh chuû nhaân.
-- ÔÛ ñaây, naøy Assalayana, do söùc maïnh gì, do xaùc tín gì cuûa caùc Baø-la-moân, maø ôû ñaây caùc vò Baø-la-moân laïi noùi: "Chæ coù giai caáp Baø-la-moân laø toái thöôïng, giai caáp khaùc laø haï lieät... laø con chaùu thöøa töï Phaïm thieân"?
-- Daàu Toân giaû Gotama coù noùi nhö vaäy, nhöng ôû ñaây vò Baø-la-moân vaãn nghó nhö sau: "Chæ coù giai caáp Baø-la-moân laø toái thöôïng, giai caáp khaùc laø haï lieät... laø con chaùu thöøa töï Phaïm thieân".
-- Naøy Assalayana, OÂng nghó theá naøo? Chæ coù ngöôøi Khattiya (Saùt-ñeá-lî) saùt sanh, laáy cuûa khoâng cho, coù taø haïnh trong caùc duïc, noùi laùo, noùi hai löôõi, noùi aùc khaåu, noùi lôøi phuø phieám, coù taâm tham, coù taâm saân, coù taø kieán: sau khi thaân hoaïi maïng chung môùi bò sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc. Baø-la-moân khoâng phaûi nhö vaäy? Vaø chæ coù ngöôøi Vessa vaø ngöôøi Sudda saùt sanh, laáy cuûa khoâng cho, coù taø haïnh trong caùc duïc, noùi laùo, noùi hai löôõi, noùi aùc khaåu, noùi lôøi phuø phieám, coù tham taâm, coù saân taâm, coù taø kieán, sau khi thaân hoaïi mang chung, môùi bò sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc. Caùc Baø-la-moân khoâng phaûi nhö vaäy?
-- Khoâng phaûi nhö vaäy, Toân giaû Gotama. Ngöôøi Khattiya cuõng vaäy, Toân giaû Gotama, neáu saùt sanh, laáy cuûa khoâng cho, coù taø haïnh trong caùc duïc, noùi laùo, noùi hai löôõi, noùi aùc khaåu, noùi lôøi phuø phieám, coù tham taâm, coù saân taâm, coù taø kieán, sau khi thaân hoaïi maïng chung, cuõng bò sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc. Baø-la-moân cuõng vaäy, Toân giaû Gotama, Vessa cuõng vaäy, Toân giaû Gotama, Sudda cuõng vaäy, Toân giaû Gotama. Taát caû boán giai caáp, Toân giaû Gotama, neáu saùt sanh, laáy cuûa khoâng cho, coù taø haïnh trong caùc duïc, noùi laùo, noùi hai löôõi, noùi aùc khaåu, noùi lôøi phuø phieám, coù tham taâm, coù saân taâm, coù taø kieán, sau khi thaân hoaïi maïng chung ñeàu sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc.
-- ÔÛ ñaây, naøy Assalayana, do söùc maïnh gì, do xaùc tín gì cuûa Baø-la-moân, maø caùc Baø-la-moân laïi noùi: "Chæ coù giai caáp Baø-la-moân laø toái thöôïng, giai caáp khaùc laø haï lieät... laø con chaùu thöøa töï Phaïm thieân"?
-- Daàu Toân giaû Sa-moân coù noùi nhö vaäy, nhöng ôû ñaây, caùc Baø-la-moân vaãn nghó nhö sau: "Chæ coù Baø-la-moân laø giai caáp toái thöôïng, giai caáp khaùc laø haï lieät... laø con chaùu thöøa töï Phaïm thieân".
-- Naøy Assalayana, OÂng nghó theá naøo? Chæ coù Baø-la-moân töø boû saùt sanh, töø boû laáy cuûa khoâng cho, töø boû taø haïnh trong caùc duïc, töø boû noùi laùo, töø boû noùi hai löôõi, töø boû aùc khaåu, töø boû noùi lôøi phuø phieám, khoâng coù tham taâm, khoâng coù saân taâm, (coù chaùnh kieán) sau khi thaân hoaïi maïng chung ñöôïc sanh vaøo thieän thuù, Thieân giôùi, coõi ñôøi naøy. Khattiya khoâng ñöôïc vaäy, Vessa khoâng ñöôïc vaäy, Sudda khoâng ñöôïc vaäy?
-- Khoâng phaûi vaäy, Toân giaû Gotama. Khattiya cuõng vaäy, Toân giaû Gotama, neáu töø boû saùt sanh, töø boû laáy cuûa khoâng cho, töø boû taø haïnh trong caùc duïc, töø boû noùi laùo, töø boû noùi hai löôõi, töø boû aùc khaåu, töø boû noùi lôøi phuø phieám, khoâng coù tham taâm, khoâng coù saân taâm, coù chaùnh kieán, thì sau khi thaân hoaïi maïng chung cuõng ñöôïc sanh vaøo thieän thuù, Thieân giôùi; coõi ñôøi naøy. Baø-la-moân cuõng vaäy, Toân giaû Gotama; Vessa cuõng vaäy, Toân giaû Gotama; Sudda cuõng vaäy, Toân giaû Gotama. Taát caû boán giai caáp, Toân giaû Gotama, neáu töø boû saùt sanh, töø boû laáy cuûa khoâng cho, töø boû taø haïnh trong caùc duïc, töø boû noùi laùo, töø boû noùi hai löôõi, töø boû aùc khaåu, töø boû noùi lôøi phuø phieám, khoâng coù tham taâm, khoâng coù saân taâm, coù chaùnh kieán, thì sau khi thaân hoaïi maïng chung, ñeàu ñöôïc sanh vaøo thieän thuù, Thieân giôùi, coõi ñôøi naøy.
-- ÔÛ ñaây, naøy Assalayana, do söùc maïnh gì, do xaùc tín gì cuûa Baø-la-moân, maø caùc Baø-la-moân laïi noùi: "Chæ coù Baø-la-moân laø giai caáp toái thöôïng, giai caáp khaùc laø haï lieät... laø con chaùu thöøa töï Phaïm thieân"?
-- Daàu Toân giaû Gotama coù noùi nhö vaäy, nhöng ôû ñaây, caùc Baø-la-moân vaãn nghó raèng: "Chæ coù Baø-la-moân laø giai caáp toái thöôïng, giai caáp khaùc laø haï lieät... laø con chaùu thöøa töï Phaïm thieân".
-- Naøy Assalayana, OÂng nghó theá naøo? Chæ coù Baø-la-moân môùi coù theå trong quoác ñoä naøy tu taäp töø taâm, khoâng haän, khoâng saân, Khattiya khoâng theå ñöôïc, Vessa khoâng theå ñöôïc, Sudda khoâng theå ñöôïc?
-- Khoâng phaûi vaäy, Toân giaû Gotama. Khattiya, Toân giaû Gotama, cuõng coù theå trong quoác ñoä naøy tu taäp töø taâm, khoâng haän, khoâng saân. Baø-la-moân cuõng vaäy, Toân giaû Gotama; Vessa cuõng vaäy, Toân giaû Gotama; Sudda cuõng vaäy, Toân giaû Gotama. Taát caû boán giai caáp, Toân giaû Gotama, ñeàu coù theå trong quoác ñoä naøy tu taäp töø taâm, khoâng haän, khoâng saân.
-- ÔÛ ñaây, naøy Assalayana, do söùc maïnh gì, do xaùc tín gì cuûa Baø-la-moân, maø ôû ñaây caùc Baø-la-moân laïi noùi nhö sau: "Baø-la-moân laø giai caáp toái thöông, giai caáp khaùc laø haï lieät... laø con chaùu thöøa töï Phaïm thieân"?
-- Daàu Toân giaû Gotama coù noùi nhö vaäy, nhöng ôû ñaây caùc Baø-la-moân vaãn nghó raèng: "Baø-la-moân laø giai caáp toái thöôïng, giai caáp khaùc laø haï lieät... laø con chaùu thöøa töï Phaïm thieân".
-- Naøy Assalayana, OÂng nghó theá naøo? Chæ coù Baø-la-moân môùi coù theå, sau khi caàm caøo löng vaø boät taém ñi ñeán soâng taém saïch buïi baëm, Khattiya khoâng theå ñöôïc, Vessa khoâng theå ñöôïc, Sudda khoâng theå ñöôïc?
-- Khoâng phaûi vaäy, thöa Toân giaû Gotama. Toân giaû Gotama, Khattiya cuõng coù theå, sau khi caàm caøo löng vaø boät taém, ñi ñeán soâng taém saïch buïi baëm. Baø-la-moân cuõng vaäy Toân giaû Gotama; Vessa cuõng vaäy, Toân giaû Gotama; Sudda cuõng vaäy, Toân giaû Gotama. Taát caû boán giai caáp, Toân giaû Gotama, ñeàu coù theå, sau khi caàm caøo löng vaø boät taém, ñi ñeán soâng taém saïch buïi baëm.
-- ÔÛ ñaây, naøy Assalayana, do söùc maïnh gì, xaùc tín gì cuûa caùc Baø-la-moân, maø ôû ñaây caùc Baø-la-moân laïi noùi nhö sau: "Baø-la-moân laø giai caáp toái thöôïng, giai caáp khaùc laø haï lieät... laø con chaùu thöøa töï Phaïm thieân"?
-- Daàu Toân giaû Gotama coù noùi nhö vaäy, nhöng ôû ñaây caùc Baø-la-moân vaãn nghó nhö sau: "Baø-la-moân laø giai caáp toái thöôïng, giai caáp khaùc laø haï lieät... laø con chaùu thöøa töï Phaïm thieân".
-- Naøy Assalayana, OÂng nghó theá naøo? ÔÛ ñaây, neáu coù vua Khattiya ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh, cho hoäi hoïp moät traêm ngöôøi thuoäc nhieàu chuûng taùnh khaùc nhau vaø noùi: "Quyù vò haõy ñeán ñaây, quyù vò naøo thuoäc gia ñình Khattiya, thuoäc gia ñình Baø-la-moân, sanh ra töø hoaøng toäc, haõy ñem ñeán phaàn treân cuûa ñoà quay löûa, baèng caây sala, hay caây salala, hay caây chieân-ñaøn, hay caây sen, quay cho löûa vaø söùc noùng hieän ra. Coøn nhöõng ngöôøi thuoäc gia ñình Chieân-ñaø-la (haï tieän), thuoäc gia ñình saên baén, thuoäc gia ñình laøm ñoà tre, thuoäc gia ñình laøm xe coä, thuoäc gia ñình ñoå phaân, haõy ñem ñeán boä phaän treân cuûa ñoà quay löûa laøm baèng goã maùng choù aên, hay maùng heo aên, hay maùng giaët ñoà, hay cuûi khoâ töø caây y lan (elanda: caây thu ñuû thaàu daàu), vaø quay cho baäc löûa vaø söùc noùng hieän ra".
Naøy Assalayana, OÂng nghó theá naøo? Coù phaûi chæ coù ngoïn löûa ñöôïc nhen leân vaø söùc noùng ñöôïc taïo ra töø ngöôøi thuoäc gia ñình Khattiya, thuoäc gia ñình Baø-la-moân sanh töø hoaøng toäc, sau khi ñem ñeán boä phaän treân cuûa ñoà quay löûa, laøm baèng caây sala, hay caây salala, hay caây chieân-ñaøn, hay caây sen, chæ coù löûa aáy môùi coù ngoïn, môùi coù maøu saéc, môùi coù aùnh saùng, vaø chæ coù ngoïn löûa aáy môùi duøng ñöôïc vaøo caùc coâng vieäc do löûa ñem laïi. Coøn ngoïn löûa ñöôïc nhen leân vaø söùc noùng ñöôïc taïo ra töø ngöôøi thuoäc gia ñình haï tieän, thuoäc gia ñình saên baén, thuoäc gia ñình laøm ñoà tre, thuoäc gia ñình laøm xe coä, thuoäc gia ñình laøm ñoå phaân, sau khi ñem ñeán boä phaän treân cuûa ñoà quay löûa laøm baèng goã maùng choù aên, hay maùng heo aên, hay maùng giaët ñoà, hay cuûi khoâ töø caây y-lan, löûa aáy khoâng coù ngoïn, khoâng coù maøu saéc, khoâng coù aùnh saùng, vaø ngoïn löûa aáy khoâng coù theå duøng ñöôïc vaøo caùc coâng vieäc do löûa ñem laïi?
-- Khoâng phaûi vaäy, thöa Toân giaû Gotama. Ngoïn löûa ñöôïc nhen leân, söùc noùng ñöôïc taïo ra, Toân giaû Gotama, töø ngöôøi thuoäc gia ñình Khattiya, thuoäc gia ñình Baø-la-moân sanh töø hoaøng toäc, sau khi ñem ñeán boä phaän treân cuûa ñoà quay löûa, laøm baèng caây sala, hay caây salala, hay caây chieân-ñaøn, hay caây sen, löûa aáy coù ngoïn, coù maøu saéc, coù aùnh saùng, ngoïn löûa aáy duøng ñöôïc vaøo caùc coâng vieäc do löûa ñem laïi. Vaø ngoïn löûa ñöôïc nhen leân, vaø söùc noùng ñöôïc taïo ra töø ngöôøi thuoäc gia ñình haï tieän, thuoäc gia ñình saên baén, thuoäc gia ñình laøm ñoà tre, thuoäc gia ñình laøm xe coä, thuoäc gia ñình ñoå phaân, sau khi ñem ñeán boä phaän treân cuûa ñoà quay löûa, laøm baèng goã maùng choù aên, hay maùng heo aên, hay maùng giaët ñoà, hay cuûi khoâ töø caây y-lan, löûa aáy cuõng coù ngoïn, cuõng coù maøu saéc, cuõng coù aùnh saùng, vaø ngoïn löûa aáy coù theå duøng ñöôïc vaøo coâng vieäc do löûa ñem laïi. Thöa Toân giaû Gotama, taát caû loaïi löûa ñeàu coù ngoïn, ñeàu coù maøu saéc, ñeàu coù aùnh saùng; taát caû loaïi löûa ñeàu coù theå ñöôïc duøng vaøo caùc coâng vieäc do löûa ñem laïi.
-- ÔÛ ñaây, naøy Assalayana, do söùc maïnh gì, do xaùc tín gì cuûa caùc Baø-la-moân maø caùc Baø-la-moân ôû ñaây laïi noùi: "Chæ coù Baø-la-moân laø giai caáp toái thöôïng, giai caáp khaùc laø haï lieät. Chæ coù Baø-la-moân laø da traéng, giai caáp khaùc laø da ñen. Chæ coù Baø-la-moân laø thanh tònh, caùc giai caáp phi Baø-la-moân khoâng phaûi nhö vaäy. Chæ coù Baø-la-moân môùi laø con chính thoáng Phaïm thieân, sanh ra töø mieäng Phaïm thieân, do Phaïm thieân sanh, do Phaïm thieân taïo ra, laø con chaùu thöøa töï Phaïm thieân"?
-- Daàu Toân giaû Gotama coù noùi nhö vaäy, nhöng ôû ñaây caùc Baø-la-moân vaãn nghó nhö sau: "Chæ coù Baø-la-moân laø giai caáp toái thöôïng, giai caáp khaùc laø haï lieät... laø con chaùu thöøa töï Phaïm thieân".
-- Naøy Assalayana, OÂng nghó theá naøo? ÔÛ ñaây moät nam töû Khattiya cöôùi moät nöõ nhaân Baø-la-moân laøm vôï. Do hoân phoái naøy, hoï sanh ñöôïc ñöùa con trai. Ñöùa con trai aáy sanh ra töø nam töû Khattiya vaø nöõ nhaân Baø-la-moân. Noù gioáng meï noù hay gioáng cha noù; noù ñöôïc goïi laø Khattiya hay ñöôïc goïi laø Ba La Moân?
-- Thöa Toân giaû Gotama, ñöùa con trai aáy sanh ra töø nam töû Khattiya vaø nöõ nhaân Baø-la-moân; noù gioáng meï noù vaø cuõng gioáng cha noù, vaø ñöôïc goïi laø Khattiya vaø cuõng ñöôïc goïi laø Baø-la-moân.
-- Naøy Assalayana, OÂng nghó theá naøo? ÔÛ ñaây, moät nam töû Baø-la-moân cöôùi moät nöõ nhaân Khattiya vaø do hoân phoái naøy, hoï sanh ñöôïc ñöùa con trai. Ngöôøi con trai aáy ñöôïc sanh töø nam töû Baø-la-moân vaø nöõ nhaân Khattiya; noù gioáng meï noù, hay gioáng cha noù; noù ñöôïc goïi laø Khattiya, (hay) cuõng ñöôïc goïi laø Baø-la-moân?
-- Thöa Toân giaû Gotama, ngöôøi con trai sanh ra töø nam töû Baø-la-moân vaø nöõ nhaân Khattiya; noù gioáng meï noù; vaø gioáng cha noù, vaø noù ñöôïc goïi laø Khattiya, vaø cuõng ñöôïc goïi laø Baø-la-moân.
-- Naøy Assalayana, OÂng nghó theá naøo? ÔÛ ñaây, coù con ngöïa caùi giao phoái vôùi con löøa. Do söï giao phoái naøy, chuùng sanh ñöôïc con la. Con la aáy sanh ra töø con ngöïa caùi vaø con löøa; noù gioáng meï noù, hay gioáng cha noù; noù ñöôïc goïi laø ngöïa, hay noù ñöôïc goïi laø löøa?
-- Toân giaû Gotama, do söï giao phoái khaùc gioáng nhö vaäy, noù laø con la. Ñoù laø söï sai khaùc, thöa Toân giaû Gotama, maø toâi thaáy ôû ñaây. Nhöng ôû choã khaùc, ñoái vôùi söï vaät khaùc, toâi khoâng thaáy sai bieät gì.
-- Naøy Assalayana, OÂng nghó theá naøo? ÔÛ ñaây, coù hai anh em thanh nieân, ñoàng meï khaùc cha; moät ngöôøi ñoïc tuïng, thoâng hieåu Thaùnh ñieån; moät ngöôøi khoâng ñoïc tuïng, khoâng hieåu Thaùnh ñieån. ÔÛ ñaây, giöõa hai vò naøy, caùc Baø-la-moân seõ cuùng döôøng ai tröôùc caùc vaät cuùng cho ngöôøi cheát, caùc thöïc vaät teá ñaøn, caùc moùn aên trong caùc leã hy sinh, caùc ñoà aên ñaõi khaùch?
-- Thöa Toân giaû Gotama, vò thanh nieân naøo ñoïc tuïng, thoâng hieåu Thaùnh ñieån, caùc Baø-la-moân seõ cuùng döôøng ngöôøi aáy tröôùc, caùc vaät cuùng cho ngöôøi cheát, caùc thöïc vaät teá ñaøn, caùc moùn aên trong caùc leã hy sinh, caùc ñoà aên ñaõi khaùch. Bôûi vì, thöa Toân giaû Gotama, cuùng döôøng cho ngöôøi khoâng ñoïc tuïng, khoâng thoâng hieåu Thaùnh ñieån laøm sao coù quaû lôùn ñöôïc.
-- Naøy Assalayana, nhaø ngöôi nghó theá naøo? ÔÛ ñaây, coù hai anh em thanh nieân (Baø-la-moân) ñoàng meï khaùc cha; moät ngöôøi ñoïc tuïng thoâng hieåu Thaùnh ñieån, theo aùc giôùi, haønh aùc phaùp; moät ngöôøi khoâng ñoïc tuïng, khoâng thoâng hieåu Thaùnh ñieån, trì giôùi, haønh thieän phaùp. ÔÛ ñaây, caùc ngöôøi Baø-la-moân cuùng döôøng cho ai tröôùc caùc vaät cuùng cho ngöôøi cheát, caùc thöïc vaät teá ñaøn, caùc moùn aên trong caùc leã hy sinh, hay caùc ñoà aên ñaõi khaùch?
-- Thöa Toân giaû Gotama, vò thanh nieân naøo khoâng ñoïc tuïng, khoâng thoâng hieåu Thaùnh ñieån, nhöng trì giôùi, haønh thieän phaùp; ôû ñaây, caùc Baø-la-moân cuùng döôøng cho ngöôøi aáy tröôùc, caùc vaät cuùng cho ngöôøi cheát, caùc thöïc vaät teá ñaøn, caùc moùn aên trong caùc leã hy sinh, hay caùc ñoà aên ñaõi khaùch. Bôûi vì, thöa Toân giaû Gotama, cuùng döôøng cho ngöôøi theo aùc giôùi, haønh aùc phaùp laøm sao coù quaû lôùn ñöôïc!
-- Naøy Assalayana, tröôùc heát OÂng ñi veà sanh chuûng. Boû sanh chuûng, OÂng ñi veà Thaùnh ñieån. Boû Thaùnh ñieån, OÂng ñi veà söï thanh tònh cuûa boán giai caáp maø Ta ñaõ chuû tröông.
Nghe noùi vaäy, thanh nieân Assalayana ngoài im laëng, uû ruû, co vai, cuùi ñaàu, söõng sôø, môû mieäng khoâng ra lôøi.
Roài Theá Toân sau khi bieát ñöôïc thanh nieân Assalayana im laëng uû ruû, co vai, cuùi ñaàu, söõng sôø, môû mieäng khoâng ra lôøi, lieàn noùi vôùi thanh nieân Assalayana:
-- Thuôû xöa, naøy Assalayana, trong khi baûy aån só Baø-la-moân thaûo luaän trong nhöõng am thaát baèng laù taïi moät khu röøng, aùc kieán sau ñaây ñöôïc khôûi leân: "Baø-la-moân laø giai caáp toái thöôïng, giai caáp khaùc laø haï lieät... laø con chaùu thöøa töï Phaïm thieân". Naøy Assalayana, aån só Asita Devala ñöôïc nghe: "Trong khi baûy aån só Baø-la-moân thaûo luaän trong nhöõng am thaát baèng laù, taïi moät khu röøng, aùc kieán sau ñaây ñöôïc khôûi leân: "Baø-la-moân laø giai caáp toái thöôïng, giai caáp khaùc laø haï lieät... con chaùu thöøa töï Phaïm thieân"? AÅn só Asita Devala, sau khi söûa soaïn raâu toùc, ñaép y vaûi maøu ñoû tía, ñi deùp vôùi nhieàu lôùp (ñöôøng vieàn) kieân coá, caàm moät caây gaäy baèng vaøng, lieàn hieän ra trong haønh lang am thaát cuûa baûy vò aån só Baø-la-moân. Roài naøy Assalayana, aån só Asita Devala ñi qua, ñi laïi trong haønh lang am thaát cuûa baûy vò aån só Baø-la-moân vaø noùi:
-- "Nay nhöõng Toân giaû aån só Baø-la-moân naøy ñi ñaâu? Nay nhöõng Toân giaû aån só Baø-la-moân naøy ñi ñaâu?"
Roài naøy Assalayana, baûy vò aån só Baø-la-moân suy nghó nhö sau: "Keû kia laø ai ñang ñi qua laïi trong haønh lang am thaát baûy vò aån só Baø-la-moân nhö moät con boø ñi voøng troøn, laïi noùi nhö sau: "Nay nhöõng vò aån só Baø-la-moân naøy ñi ñaâu? Nay nhöõng vò aån só Baø-la-moân naøy ñi ñaâu?" Chuùng ta haõy duøng chuù thuaät truø yeám OÂng ta". Roài naøy Assalayana, baûy aån só Baø-la-moân duøng chuù thuaät truø yeám aån só Asita Devala: "Haõy trôû thaønh tro taøn haï lieät". Nhöng naøy Assalayana, baûy aån só caøng duøng chuù thuaät truø yeám, aån só Asita Devala caøng trôû thaønh ñeïp ñeõ, trôû thaønh deã nhìn, trôû thaønh khaû aùi. Roài naøy Assalayana, baûy vò aån só Baø-la-moân suy nghó nhö sau: "Thaät troáng roãng thay, khoå haïnh cuûa chuùng ta! Phaïm haïnh cuûa chuùng ta khoâng coù hieäu quaû. Tröôùc kia, khi chuùng ta duøng chuù thuaät truø yeám ngöôøi naøo: "Haõy trôû thaønh tro taøn haï lieät" Ngöôøi aáy trôû thaønh tro taøn ngay. Nhöng nay chuùng ta caøng duøng chuù thuaät truø yeám ngöôøi naøy, ngöôøi naøy laïi caøng trôû neân ñeïp ñeõ, trôû thaønh deã nhìn, trôû thaønh khaû aùi".
"-- Khoå haïnh, chö Toân giaû, khoâng phaûi troáng roãng, Phaïm haïnh (quyù vò) khoâng phaûi khoâng hieäu quaû. Chö Toân giaû, haõy töø boû taâm oaùn haän ñoái vôùi ta".
"-- Coù taâm oaùn haän naøo ñoái vôùi Toân giaû, chuùng toâi seõ boû. Toân giaû laø ai?"
"-- Chö Toân giaû coù nghe noùi ñeán aån só Asita Devala khoâng?"
"_ Thöa coù nghe, Toân giaû".
"-- Chö Toân giaû, vò aáy laø ta".
Roài naøy Assalayana, baûy aån só Baø-la-moân ñeán ñaûnh leã aån só Asita Devala. Roài aån só Asita Devala noùi vôùi baûy aån só Baø-la-moân:
"-- Chö Toân giaû, toâi coù nghe nhö sau: "Trong khi baûy vò aån só Baø-la-moân thaûo luaän taïi am thaát baèng laù trong khu röøng, aùc taø kieán nhö sau khôûi leân: Chæ coù Baø-la-moân laø giai caáp toái thöôïng, giai caáp khaùc laø haï lieät. Chæ coù Baø-la-moân maøu da traéng, giai caáp khaùc maøu da ñen. Chæ coù Baø-la-moân laø thanh tònh, caùc giai caáp phi Baø-la-moân khoâng ñöôïc nhö vaäy. Chæ coù Baø-la-moân laø con chính thoáng Phaïm thieân, sanh ra töø mieäng Phaïm thieân, do Phaïm thieân sanh, do Phaïm thieân taïo ra, laø con chaùu thöøa töï Phaïm thieân".
"-- Thöa vaâng, Toân giaû".
"-- Nhöng chö Toân giaû, chö toân giaû coù bieát meï sanh cuûa hoï chæ giao hôïp vôùi caùc Baø-la-moân, khoâng vôùi phi Baø-la-moân?"
"-- Thöa khoâng vaäy, Toân giaû".
"-- Nhöng chö Toân giaû, chö Toân giaû coù bieát meï sanh cuûa hoï, cho ñeán baûy ñôøi toå maãu cuûa hoï chæ giao hôïp vôùi caùc Baø-la-moân, khoâng vôùi phi Baø-la-moân?"
"-- Thöa khoâng vaäy, Toân giaû".
"-- Nhöng chö Toân giaû, chö Toân giaû coù bieát cha sanh cuûa hoï chæ giao hôïp vôùi caùc nöõ Baø-la-moân khoâng vôùi phi nöõ Baø-la-moân?"
"-- Thöa khoâng vaäy, Toân giaû"
"-- Nhöng chö Toân giaû, chö Toân giaû coù bieát cha sanh cuûa hoï, cho ñeán baûy ñôøi toå phuï cuûa hoï chæ giao hôïp vôùi caùc nöõ Baø-la-moân, khoâng vôùi phi Baø-la-moân?"
"-- Khoâng phaûi vaäy, Toân giaû".
"-- Chö Toân giaû, chö Toân giaû coù bieát nhaäp thai laø nhö theá naøo?"
"-- Thöa Toân giaû, chuùng con bieát nhaäp thai nhö theá naøy. ÔÛ ñaây, meï cha phaûi giao hôïp, ngöôøi meï phaûi trong thôøi (coù theå thoï sanh), höông aám (gandhabha) phaûi hieän höõu, ba söï nhö vaäy coù hoøa hôïp, nhaäp thai môùi thaønh töïu".
"-- Chö Toân giaû, chö Toân giaû coù bieát höông aám aáy laø Khattiya, hay Baø-la-moân, hay Vessa, hay Sudda?"
"-- Thöa Toân giaû, chuùng toâi khoâng bieát höông aám aáy laø Khattiya, hay Baø-la-moân, hay Vessa, hay Sudda".
"-- Chö Toân giaû, söï tình laø nhö vaäy, chö Toân giaû coù bieát chö Toân giaû laø ai khoâng?"
"-- Thöa Toân giaû, söï tình laø nhö vaäy, chuùng toâi khoâng coù bieát chuùng toâi laø ai".
Naøy Assalayana, baûy vò aån só Baø-la-moân aáy bò aån só Asita Devala, chaát vaán, caät vaán, naïn vaán veà vaán ñeà sanh chuûng (jativada) cuûa hoï, khoâng coù theå öùng ñaùp ñöôïc. Laøm sao nay OÂng bò ta chaát vaán, caät vaán, naïn vaán veà vaán ñeà sanh chuûng cuûa OÂng laïi coù theå öùng ñaùp ñöôïc, khi OÂng cuøng moät Ñaïo sö vôùi hoï vaø khoâng coù Punna, ngöôøi bieát söû duïng thìa ñoå söõa (laøm leã teá töï).
Khi ñöôïc noùi vaäy, thanh nieân Assalayana baïch Theá Toân:
-- Thaät vi dieäu thay, Toân giaû Gotama! Thaät vi dieäu thay, Toân giaû Gotama! Nhö ngöôøi döïng ñöùng laïi nhöõng gì bò quaêng ngaõ xuoáng, phôi baøy ra nhöõng gì bò che kín, chæ ñöôøng cho ngöôøi bò laïc höôùng, ñem ñeøn saùng vaøo trong boùng toái ñeå nhöõng ai coù maét coù theå thaáy saéc; cuõng vaäy, Chaùnh phaùp ñaõ ñöôïc Toân giaû Gotama duøng nhieàu phöông tieän trình baøy, giaûi thích. Con xin quy y Theá Toân, quy y Phaùp vaø quy y chuùng Tyû-kheo. Mong Toân giaû Gotama nhaän con laøm ñeä töû, töø nay cho ñeán maïng chung, con xin troïn ñôøi quy ngöôõng.
Hoøa thöôïng Thích Minh Chaâu dòch Vieät
Chaân thaønh caùm ôn anh HDC vaø nhoùm Phaät töû VH ñaõ coù thieän taâm göûi taëng aán baûn ñieän töû.
(Bình Anson hieäu ñính, döïa theo baûn Anh ngöõ "The Middle Length Discourses of the Buddha", Tyø kheo Nanamoli vaø Tyø kheo Bodhi dòch, 1995).
11-10-2003
Source = BuddhaSasana
[Muïc luïc kinh Trung Boä]