Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Home Page] [ Index Vieät ] [Index Pali]
Trung Boä Kinh
Majjhima Nikaya95. Kinh Cankì
(Cankì sutta)
Nhö vaày toâi nghe.
Moät thôøi Theá Toân du haønh trong nöôùc Kosala cuøng vôùi Ñaïi chuùng Tyû-kheo, vaø ñi ñeán moät laøng Baø-la-moân cuûa daân chuùng Kosala, teân laø Opasada.
Theá Toân truù taïi Opasada, taïi röøng chö Thieân (Devavana), röøng caây sala (salavana), phía Baéc laøng Opasada. Luùc baáy giôø, Baø-la-moân Canki truù ôû Opasada, moät choã daân cö ñoâng ñuùc, caây coû, ao nöôùc, luùa gaïo phì nhieâu, moät vöông ñòa do vua Pasenadi, vua nöôùc Kosala caáp, moät aân töù cuûa vua, moät tònh aáp.
Caùc Baø-la-moân gia chuû ôû Opasada ñöôïc nghe: "Sa-moân Gotama laø Thích töû, xuaát gia töø doøng hoï Sakya (Thích-ca) ñang du haønh ôû Videha, cuøng vôùi ñaïi chuùng Tyû-kheo khoaûng naêm traêm vò". Tieáng ñoàn toát ñeïp sau ñaây ñöôïc truyeàn ñi veà Toân giaû Gotama: "Ñaây laø Theá Toân, baäc A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc, Minh Haïnh Tuùc, Thieän Theä, Theá Gian Giaûi, Voâ Thöôïng Só, Ñieàu Ngöï Tröôïng Phu, Thieân Nhôn Sö, Phaät, Theá Toân. Vôùi thaéng trí, Ngaøi töï thaân chöùng ngoä theá giôùi naøy cuøng vôùi Thieân giôùi, Phaïm thieân giôùi, cuøng vôùi chuùng Sa-moân, Baø-la-moân, caùc loaøi Trôøi vaø loaøi Ngöôøi. Khi ñaõ chöùng ngoä, Ngaøi coøn tuyeân thuyeát ñieàu Ngaøi ñaõ chöùng ngoä. Ngaøi thuyeát phaùp sô thieän, trung thieän, haäu thieän, vaên nghóa ñaày ñuû, Ngaøi tuyeân daïy Phaïm haïnh hoaøn toaøn ñaày ñuû, trong saïch. Toát ñeïp thay söï chieâm ngöôõng moät vò A-la-haùn nhö vaäy!".
Roài caùc Baø-la-moân gia chuû ôû Opasada, töøng ñoaøn, töøng ñoaøn luõ löôït ñi ra khoûi Opasada vaø ñi ñeán ngoõ phía Baéc, röøng chö Thieân, röøng caây sala. Luùc baáy giôø, Baø-la-moân Canki ñi leân treân laàu ñeå nghæ tröa. Baø-la-moân Canki thaáy caùc Baø-la-moân gia chuû ôû Opasada töøng ñoaøn, töøng ñoaøn luõ löôït ñi ra khoûi Opasada vaø ñi ñeán ngoõ phía Baéc röøng chö Thieân, röøng caây sala. Thaáy vaäy, Baø-la-moân Canki beøn goïi ngöôøi gaùc cöûa:
-- Naøy ngöôøi Gaùc cöûa, vì sao caùc Baø-la-moân gia chuû ôû Opasada töøng ñoaøn, töøng ñoaøn luõ löôït ñi ra khoûi Opasada vaø ñi ñeán ngoõ phía Baéc, röøng chö Thieân, röøng caây sala nhö vaäy?
-- Thöa Toân giaû Canki, coù Sa-moân Gotama, doøng hoï Thích-ca, xuaát gia töø gia toäc Thích-ca ñang du haønh trong nöôùc Kosala cuøng vôùi ñaïi chuùng Tyû-kheo khoaûng naêm traêm vò. Tieáng ñoàn toát ñeïp sau ñaây ñöôïc truyeàn ñi veà Toân giaû Gotama: "Ñaây laø Theá Toân, baäc A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc, Minh Haïnh Tuùc, Thieän Theä, Theá Gian Giaûi, Voâ Thöôïng Só, Ñieàu Ngöï Tröôïng Phu, Thieân Nhôn Sö, Phaät, Theá Toân. Vôùi thaéng trí, Ngaøi töï thaân chöùng ngoä theá giôùi naøy cuøng vôùi Thieân giôùi, Phaïm thieân giôùi, cuøng vôùi chuùng Sa-moân, Baø-la-moân, caùc loaøi Trôøi vaø loaøi Ngöôøi. Khi ñaõ chöùng ngoä, Ngaøi coøn tuyeân thuyeát ñieàu Ngaøi ñaõ chöùng ngoä. Ngaøi thuyeát phaùp sô thieän, trung thieän, haäu thieän, vaên nghóa ñaày ñuû, Ngaøi tuyeân daïy Phaïm haïnh hoaøn toaøn ñaày ñuû, trong saïch". Nay nhöõng ngöôøi aáy ñi ñeán yeát kieán Toân giaû Gotama.
-- Naøy ngöôøi Gaùc cöûa, haõy ñi ñeán caùc Baø-la-moân gia chuû ôû Opasada, khi ñeán nôi, haõy noùi vôùi nhöõng Baø-la-moân gia chuû: "Baø-la-moân Canki coù noùi: "Naøy caùc Hieàn giaû, haõy chôø ñôïi. Baø-la-moân Canki seõ töï thaân haønh ñeán yeát kieán Sa-moân Gotama".
Luùc baáy giôø, coù khoaûng naêm traêm Baø-la-moân, töø nhieàu ñòa phöông khaùc nhau, ñeán taïi Opasada vì moät vaøi coâng vuï. Nhöõng Baø-la-moân nghe: "Baø-la-moân Canki seõ ñi yeát kieán Sa-moân Gotama". Nhöõng Baø-la-moân aáy ñeán Baø-la-moân Canki, khi ñeán xong, lieàn thöa vôùi Baø-la-moân Canki:
-- Coù phaûi Toân giaû Canki seõ ñeán yeát kieán Sa-moân Gotama?
-- Naøy caùc Hieàn giaû, ñoù laø yù ñònh cuûa ta. Ta seõ ñeán yeát kieán Sa-moân Gotama.
-- Toân giaû Canki, chôù coù ñeán yeát kieán Sa-moân Gotama. Thaät khoâng xöùng ñaùng cho toân giaû Canki ñeán yeát kieán Sa-moân Gotama; traùi laïi, thaät xöùng ñaùng cho Sa-moân Gotama ñeán yeát kieán Toân giaû Canki. Laïi nöõa, Toân giaû Canki thieän sanh caû töø maãu heä vaø phuï heä, huyeát thoáng thanh tònh cho ñeán baûy ñôøi toå phuï khoâng bò moät veát nhô naøo, khoâng bò moät deøm pha naøo veà vaán ñeà huyeát thoáng thoï sanh. Vì Toân giaû Canki thieän sanh caû töø maãu heä vaø phuï heä, huyeát thoáng thanh tònh cho ñeán baûy ñôøi toå phuï, khoâng bò moät veát nhô naøo, khoâng bò moät chæ trích naøo veà vaán ñeà huyeát thoáng thoï sanh. Do ñieåm naøy, thaät khoâng xöùng ñaùng cho Toân giaû Canki ñeán yeát kieán Sa-moân Gotama; traùi laïi, thaät xöùng ñaùng cho Sa-moân Gotama ñeán yeát kieát Baø-la-moân Canki. Laïi nöõa, Toân giaû Canki laø nhaø giaøu coù, ñaïi phuù, sung tuùc. Laïi nöõa, Toân giaû Canki laø nhaø phuùng tuïng, nhaø trì chuù, thoâng hieåu ba taäp Veda vôùi danh nghóa, leã nghi, ngöõ nguyeân, chuù giaûi vaø lòch söû truyeàn thoáng laø thöù naêm, thoâng hieåu ngöõ phaùp vaø vaên phaïm, bieän taøi veà Thuaän theá luaän vaø Ñaïi nhaân töôùng. Toân giaû Canki ñeïp trai, khaû aùi, laøm ñeïp loøng ngöôøi, vôùi maøu da thuø thaéng, khoâi ngoâ tuaán tuù, cöû chæ trang nhaõ, daùng ñieäu cao thöôïng. Toân giaû Canki coù giôùi haïnh, tröôûng thaønh trong giôùi haïnh, thaønh töïu söï tröôûng thaønh trong giôùi haïnh. Toân giaû Canki thieän ngoân, duøng lôøi thieän ngoân, noùi lôøi tao nhaõ, yù nghóa minh baïch, gioïng noùi khoâng baäp beï pheàu phaøo, giaûi thích nghóa lyù minh xaùc. Toân giaû Canki laø baäc Toân sö cuûa haøng Toân sö nhieàu ngöôøi, daïy ba traêm thanh nieân Baø-la-moân tuïng ñoïc chuù thuaät. Toân giaû Candi ñöôïc vua Pasenadi xöù Kosala kính troïng, toân suøng, chieâm ngöôõng, kính leã, troïng voïng. Toân giaû Canki ñöôïc Baø-la-moân Pokkarasati kính troïng, toân suøng, chieâm ngöôõng, kính leã, troïng voïng. Toân giaû Canki soáng ôû Opasada, moät ñòa phöông daân chuùng ñoâng ñuùc, coû caây, ao nöôùc phì nhieâu, luùa gaïo sung tuùc, moät vöông laõnh ñòa, moät tònh thí ñòa, moät aân töù cuûa vua Pasenadi nöôùc Kosala. Do ñieåm naøy, thaät khoâng xöùng ñaùng cho Toân giaû Canki ñeán yeát kieán Sa-moân Gotama; traùi laïi, thaät xöùng ñaùng cho Sa-moân Gotama ñeán yeát kieát Toân giaû Canki.
Nghe noùi vaäy, Baø-la-moân Canki noùi vôùi nhöõng vò Baø-la-moân aáy:
-- Caùc Hieàn giaû haõy nghe ta giaûi thích, vì sao thaät xöùng ñaùng cho chuùng ta ñeán yeát kieán Sa-moân Gotama; traùi laïi, thaät khoâng xöùng ñaùng cho Sa-moân Gotama ñeán yeát kieán chuùng ta. Naøy caùc Hieàn giaû, thaät vaäy, Sa-moân Gotama thieän sanh caû töø maãu heä vaø phuï heä, huyeát thoáng thanh tònh cho ñeán baûy ñôøi toå phuï, khoâng bò moät veát nhô naøo, khoâng bò moät deøm pha naøo veà vaán ñeà huyeát thoáng thoï sanh. Do ñieåm naøy thaät khoâng xöùng ñaùng cho Sa-moân Gotama ñeán yeát kieán chuùng ta, traùi laïi, thaät xöùng ñaùng cho chuùng ta ñeán yeát kieán Sa-moân Gotama. Naøy caùc Hieàn giaû, thaät vaäy, Sa-moân Gotama xuaát gia, töø boû raát nhieàu vaøng baïc, boû caû loaïi ñang choân döôùi ñaát laãn loaïi treân maët ñaát. Naøy caùc Hieàn giaû, thaät vaäy, Sa-moân Gotama trong tuoåi thanh nieân, toùc coøn ñen nhaùnh, trong tuoåi treû ñeïp cuûa thôøi nieân thieáu, ñaõ xuaát gia töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình. Naøy caùc Hieàn giaû, thaät vaäy Sa-moân Gotama, daàu song thaân khoâng ñoàng yù, khoùc than, nöôùc maét thaám öôùt caû maët, vaãn caïo boû raâu toùc, khoaùc aùo caø-sa, xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình. Naøy caùc Hieàn giaû, thaät vaäy, Sa-moân Gotama ñeïp trai, khaû aùi, laøm ñeïp loøng moïi ngöôøi vôùi maøu da thuø thaéng, khoâi ngoâ tuaán tuù, cöû chæ trang nhaõ, daùng ñieäu cao thöôïng. Naøy caùc Hieàn giaû, thaät vaäy, Sa-moân Gotama coù giôùi haïnh, gìn giöõ giôùi haïnh cuûa baäc Thaùnh, coù thieän ñöùc, ñaày ñuû thieän ñöùc. Naøy caùc Hieàn giaû, thaät vaäy, Sa-moân Gotama thieän ngoân, duøng lôøi thieän ngoân, noùi lôøi tao nhaõ, yù nghóa minh baïch, gioïng noùi khoâng baäp beï, pheàu phaøo, giaûi thích nghóa lyù minh xaùc. Naøy caùc Hieàn giaû, thaät vaäy, Sa-moân Gotama laø baäc Toân sö caùc haøng Toân sö cuûa nhieàu ngöôøi. Naøy caùc Hieàn giaû, thaät vaäy, Sa-moân Gotama ñaõ dieät tröø tham duïc, ñaõ dieät ñöôïc moïi xao ñoäng cuûa taâm. Naøy caùc Hieàn giaû, thaät vaäy, Sa-moân Gotama chuû tröông veà nghieäp, chuû tröông veà haønh ñoäng, ñaët troïng taâm vaøo chí thieän khi thuyeát phaùp vôùi chuùng Baø-la-moân. Naøy caùc Hieàn giaû, thaät vaäy, Sa-moân Gotama xuaát gia töø chuûng toäc cao quyù, töø doøng hoï Saùt-ñeá-lî thanh tònh. Naøy caùc Hieàn giaû, thaät vaäy, Sa-moân Gotama xuaát gia töø chuûng toäc khaù giaû, ñaïi phuù, taøi saûn sung maõn. Naøy caùc Hieàn giaû, thaät vaäy, daân chuùng baêng ngaøn vöôït bieån (baêng qua nhieàu ñòa phöông, baêng qua nhieàu quoác ñoä) ñeán hoûi ñaïo Sa-moân Gotama. Naøy caùc Hieàn giaû, thaät vaäy, coù haøng ngaøn Thieân nhaân ñeán quy y Sa-moân Gotama. Naøy caùc Hieàn giaû, thaät vaäy, tieáng ñoàn toát ñeïp sau ñaây ñöôïc truyeàn ñi veà Sa-moân Gotama: "Ngaøi laø baäc Theá Toân, A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc, Minh Haïnh Tuùc, Thieän Theä, Theá Gian Giaûi, Voâ Thöôïng Só, Ñieàu Ngöï Tröôïng Phu, Thieân Nhôn Sö, Phaät, Theá Toân". Naøy caùc Hieàn giaû, thaät vaäy, Sa-moân Gotama coù ñaày ñuû ba möôi hai töôùng toát cuûa baäc Ñaïi nhaân. Naøy caùc Hieàn giaû, thaät vaäy, vua Seniya Bimbisara nöôùc Magadha, cuøng vôùi vöông töû, cung phi, thò tuøng ñeàu quy y Sa-moân Gotama. Naøy caùc Hieàn giaû, thaät vaäy, vua Pasenadi nöôùc Kosala, cuøng vôùi nöông töû, cung phi, thò tuøng ñeàu quy y Sa-moân Gotama. Naøy caùc Hieàn giaû, thaät vaäy, Baø-la-moân Pokkharasati cuøng vôùi caùc con, vôï, thò giaû ñeàu quy y Sa-moân Gotama. Naøy caùc Hieàn giaû, thaät vaäy, Sa-moân Gotama ñaõ ñeán Opasada, nay ñang ôû taïi Opasada veà phía Baéc Opasada, trong röøng chö Thieân, röøng caây sala. Nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân naøo ñeán ruoäng laøng chuùng ta ñeàu laø khaùch cuûa chuùng ta. Ñoái vôùi khaùch, chuùng ta phaûi kính troïng, toân suøng, chieâm ngöôõng, kính leã, troïng voïng. Naøy caùc Hieàn giaû, nay Sa-moân Gotama ñaõ ñeán Opasada, hieän ôû taïi Opasada, veà phía Baéc Opasada, trong röøng chö Thieân, röøng caây sala. Nhö vaäy Sa-moân Gotama laø khaùch cuûa chuùng ta. Vaø ñaõ laø khaùch, chuùng ta phaûi kính troïng, toân suøng, chieâm ngöôõng, kính leã, troïng voïng. Do ñieåm naøy, thaät khoâng xöùng ñaùng cho Toân giaû Gotama ñeán yeát kieán chuùng ta, traùi laïi, thaät xöùng ñaùng cho chuùng ta ñeán yeát kieán Toân giaû Gotama. Naøy caùc Hieàn giaû, ñoù laø nhöõng öu ñieåm maø ta ñöôïc bieát veà Toân giaû Gotama. Toân giaû Gotama khoâng phaûi coù chöøng aáy öu ñieåm maø thoâi. Toân giaû Gotama coù ñeán voâ löôïng öu ñieåm.
Naøy caùc Hieàn giaû, chæ vôùi moät öu ñieåm thoâi, thaät khoâng xöùng ñaùng cho Toân giaû Gotama ñeán yeát kieán chuùng ta; thaät xöùng ñaùng cho chuùng ta ñeán yeát kieán Toân giaû Gotama. Vaäy taát caû chuùng ta haõy ñi ñeán yeát kieán Toân giaû Gotama."
Roài Baø-la-moân Canki, cuøng vôùi ñaïi chuùng Baø-la-moân ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán noùi leân vôùi Theá Toân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm, sau khi noùi leân nhöõng ngöôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm thaân höõu roài ngoài xuoáng moät beân.
Luùc baáy giôø Theá Toân ñang ngoài vaø noùi leân vôùi nhöõng Baø-la-moân tröôûng thöôïng nhöõng lôøi thaân höõu veà vaán ñeà naøy, vaán ñeà khaùc. Khi aáy coù thanh nieân Baø-la-moân teân Kapathika, treû tuoåi, ñaàu caïo troïc, môùi coù möôøi saùu tuoåi, töø khi sanh, thoâng hieåu ba taäp Veda vôùi danh nghóa, leã nghi, ngöõ nguyeân, chuù giaûi vaø lòch söû truyeàn thoáng laø thöù naêm, thoâng hieåu ngöõ phaùp vaø vaên phaïm, bieät taøi veà Thuaän theá luaän vaø Ñaïi nhaân töôùng, thanh nieân naøy ñang ngoài giöõa hoäi chuùng aáy. Thanh nieân naøy thænh thoaûng caét ñöùt cuoäc ñaøm luaän giöõa Theá Toân vaø caùc vò Baø-la-moân tröôûng thöôïng. Roài Theá Toân khieån traùch thanh nieân Baø-la-moân Kapathika:
-- Hieàn giaû Bharadvaja, chôù coù caét ngang cuoäc ñaøm luaän cuûa caùc Baø-la-moân tröôûng thöôïng. Hieàn giaû Bharadvaja haõy chôø cho ñeán khi caâu chuyeän chaám döùt.
Khi nghe noùi vaäy, Baø-la-moân Canki baïch Theá Toân:
-- Toân giaû Gotama, chôù coù khieån traùch thanh nieân Baø-la-moân Kapathika. Thanh nieân Baø-la-moân Kapathika laø Thieän nam töû. Thanh nieân Baø-la-moân Kapathipa laø baäc ña vaên. Thanh nieân Baø-la-moân Kapathika phaùt ngoân thieän xaûo. Vaø thanh nieân Baø-la-moân Kapathia laø baäc coù trí. Vaø thanh nieân Baø-la-moân Kapathika coù theå ñaøm luaän vôùi Toân giaû Gotama trong vaán ñeà naøy.
Theá Toân nghó nhö sau: "Thaät söï thanh nieân Baø-la-moân Kapathika naøy ñaõ thoâng hieåu ba taäp Veda, vaø caùc Baø-la-moân toân troïng ngöôøi naøy".
Vaø thanh nieân Baø-la-moân Kapathika nghó nhö sau: "Khi naøo Sa-moân Gotama laáy maét nhìn con maét ta, ta seõ hoûi Sa-moân Gotama".
Roài Theá Toân vôùi taâm tö cuûa mình bieát ñöôïc taâm tö cuûa thanh nieân Baø-la-moân Kapathika lieàn laáy maét nhìn thanh nieân Baø-la-moân Kapathika. Thanh nieân Baø-la-moân Kapathika suy nghó: "Sa-moân Gotama chaêm chuù nhìn ta, vaäy ta haõy hoûi Sa-moân Gotama moät caâu hoûi". Roài thanh nieân Baø-la-moân Kapathika baïch Theá Toân:
-- Thöa Toân giaû Gotama, caâu chuù thuaät (mantapadam) cuûa caùc coå Baø-la-moân y cöù tieáng ñoàn, truyeàn thoáng vaø Thaùnh taïng. Vaø ôû ñaây, caùc vò Baø-la-moân chaéc chaén ñi ñeán keát luaän: "Chæ ñaây laø söï thaät, ngoaøi ra ñeàu laø sai laàm". ÔÛ ñaây, Toân giaû Gotama ñaõ noùi gì?
-- Nhöng naøy Bharadvaja, coù moät Baø-la-moân naøo giöõa caùc vò Baø-la-moân ñaõ noùi nhö sau: "Toâi bieát vieäc naøy, toâi thaáy vieäc naøy. Chæ ñaây laø söï thaät, ngoaøi ra ñeàu laø sai laàm"?
-- Thöa khoâng, Toân giaû Gotama.
-- Nhöng naøy Bharadvaja, coù moät vò Toân sö naøo cuûa caùc vò Baø-la-moân, cho ñeán vò Toân sö cuûa caùc vò Toân sö trôû lui cho ñeán baûy ñôøi, caùc vò Ñaïi Toân sö ñaõ noùi nhö sau: "Chæ ñaây laø söï thaät, ngoaøi ra ñeàu laø sai laàm"?
-- Thöa khoâng, Toân giaû Gotama.
-- Nhöng naøy Bharadvaja, thuôû xöa nhöõng vò aån só giöõa caùc Baø-la-moân, nhöõng taùc giaû caùc chuù thuaät, nhöõng nhaø tuïng taùn caùc chuù thuaät, ñaõ haùt, ñaõ noùi leân, ñaõ söu taàm nhöõng Thaùnh cuù maø nay nhöõng Baø-la-moân hieän taïi cuõng haùt leân, noùi leân, ñoïc leân gioáng nhö caùc vò tröôùc ñaõ laøm. Nhö laø Atthaka, Vamaka, Vamadeva, Vessamitta, Yamatagggi, Angirasa, Bharadvaja, Vasettha, Kassapa, Bhagu, nhöõng vò aáy ñaõ noùi nhö sau: "Chæ ñaây laø söï thaät, ngoaøi ra ñeàu laø sai laàm"?
-- Thöa khoâng, Toân giaû Gotama.
-- Nhö vaäy naøy Bharadvaja, khoâng coù moät Baø-la-moân naøo noùi nhö vaäy vôùi moät Baø-la-moân: "Toâi bieát vieäc naøy, toâi thaáy vieäc naøy. Chæ ñaây laø söï thaät, ngoaøi ra ñeàu laø sai laàm". Khoâng coù moät vò Toân sö naøo cuûa caùc vò Baø-la-moân, moät vò Ñaïi Toân sö, cho ñeán baûy ñôøi, vò Ñaïi Toân sö ñaõ noùi nhö sau: "Toâi bieát vieäc naøy, toâi thaáy vieäc naøy. Chæ ñaây laø söï thaät, ngoaøi ra ñeàu laø sai laàm". Thuôû xöa nhöõng vò aån só, giöõa caùc Baø-la-moân, nhöõng taùc giaû caùc chuù thuaät, nhöõng nhaø tuïng taùn caùc chuù thuaät, ñaõ haùt, ñaõ noùi leân, ñaõ söu taàm nhöõng Thaùnh cuù vaø nay, nhöõng Baø-la-moân hieän taïi cuõng ñaõ haùt leân, noùi leân gioáng nhö caùc vò tröôùc ñaõ laøm. Nhö laø Attaka, Vamaka, Vamadeva, Vessamitta, Yamataggi, Angirasa, Bharadvaja, Vasettha, Kassapa, Bhagu, nhöõng vò aáy khoâng coù noùi nhö sau: "Chuùng toâi bieát vieäc naøy, chuùng toâi thaáy vieäc naøy. Chæ coù ñaây laø söï thaät, ngoaøi ta ñeàu laø sai laàm". Ví nhö naøy, Bharadvaja, moät chuoãi ngöôøi muø oâm löng nhau, ngöôøi tröôùc khoâng thaáy, ngöôøi giöõa cuõng khoâng thaáy, ngöôøi cuoái cuøng cuõng khoâng thaáy; cuõng vaäy, naøy Bharadvaja. Ta nghó raèng, lôøi noùi cuûa caùc Baø-la-moân cuõng gioáng nhö chuoãi ngöôøi muø: ngöôøi tröôùc khoâng thaáy, ngöôøi giöõa cuõng khoâng thaáy, ngöôøi cuoái cuøng cuõng khoâng thaáy. Naøy Bharadvaja, OÂng nghó theá naøo? Söï kieän laø nhö vaäy, coù phaûi loøng tin cuûa caùc vò Baø-la-moân trôû thaønh khoâng coù caên cöù?
-- Thöa Toân giaû Gotama, caùc Baø-la-moân khoâng phaûi chæ döïa treân loøng tin, caùc Baø-la-moân ôû ñaây coøn döïa treân ñieàu nghe (tuøy vaên: anussava).
-- Tröôùc heát, naøy Bharadvaja, OÂng ñi ñeán loøng tin, nay OÂng noùi ñeán tuøy vaên. Naøy Bharadvaja, naêm phaùp naøy coù hai quaû baùo ngay trong hieän taïi. Theá naøo laø naêm? Tín, tuøy hyû, tuøy vaên, caân nhaéc suy tö caùc lyù do vaø chaáp nhaän quan ñieåm. Naøy Bharadvaja, naêm phaùp naøy coù hai quaû baùo ngay trong hieän taïi. Tuy vaäy, naøy Bharadvaja, coù ñieàu ñöôïc kheùo tin töôûng, coù theå laø troáng khoâng, troáng roãng, hö voïng. Traùi laïi, coù ñieàu khoâng ñöôïc kheùo tin töôûng, coù theå laø thaät, chaân, khoâng thay ñoåi. Laïi nöõa naøy Bharadvaja, coù ñieàu ñöôïc kheùo tuøy hyû... ñöôïc kheùo tuøy vaên... ñöôïc kheùo caân nhaéc suy tö... ñöôïc kheùo chaáp nhaän coù theå laø troáng khoâng, troáng roãng, hö voïng. Traùi laïi, coù ñieàu khoâng ñöôïc kheùo chaáp nhaän coù theå laø thaät, chaân, khoâng thay ñoåi. Hoä trì chaân lyù, naøy Bharadvaja khoâng ñuû ñeå moät ngöôøi coù trí ñi ñeán keát luaän moät chieàu laø: "Chæ ñaây laø söï thaät, ngoaøi ra ñeàu laø sai laàm"
-- Nhöng thöa Toân giaû Gotama, cho ñeán möùc ñoä naøo laø hoä trì chaân lyù? Cho ñeán möùc ñoä naøo, chaân lyù ñöôïc hoä trì? Chuùng con hoûi Toân giaû Gotama veà hoä trì chaân lyù.
-- Naøy Bharadvaja, neáu coù ngöôøi coù loøng tin vaø noùi: "Ñaây laø loøng tin cuûa toâi", ngöôøi aáy hoä trì chaân lyù, nhöng ngöôøi aáy khoâng ñi ñeán keát luaän moät chieàu: "Chæ ñaây laø söï thaät, ngoaøi ra ñeàu laø sai laàm". Cho ñeán nhö vaäy, naøy Bharadvaja, laø söï hoä trì chaân lyù. Cho ñeán nhö vaäy, chaân lyù ñöôïc hoä trì. Vaø cho ñeán nhö vaäy, chuùng toâi chuû tröông hoä trì chaân lyù. Nhöng ôû ñaây, chöa phaûi laø giaùc ngoä chaân lyù. Naøy Bharadvaja, neáu coù ngöôøi coù loøng tuøy hyû, naøy Bharadvaja, neáu coù ngöôøi coù loøng tuøy vaên; naøy Bharadvaja, neáu coù ngöôøi coù söï caân nhaéc suy tö caùc lyù do; naøy Bharadvaja, neáu coù ngöôøi chaáp nhaän moät quan ñieåm vaø noùi: "Ñaây laø söï chaáp nhaän quan ñieåm cuûa toâi", ngöôøi aáy hoä trì chaân lyù. Nhöng ngöôøi aáy khoâng ñi ñeán keát luaän moät chieàu: "Chæ ñaây laø söï thaät, ngoaøi ra laø sai laàm". Cho ñeán nhö vaäy, naøy Bharadvaja, laø hoä trì chaân lyù. Cho ñeán nhö vaäy, naøy Bharadvaja, chuùng toâi chuû tröông hoä trì vaø cho ñeán nhö vaäy, naøy Bharadvaja, chuùng toâi chuû tröôøng hoä trì chaân lyù. Nhöng ôû ñaây chöa phaûi söï giaùc ngoä chaân lyù.
-- Cho ñeán nhö vaäy, thöa Toân giaû Gotama laø hoä trì chaân lyù. Cho ñeán nhö vaäy, thöa Toân giaû Gotama, chaân lyù ñöôïc hoä trì. Cho ñeán nhö vaäy, thöa Toân giaû Gotama chuùng con nhìn thaáy thoä trì chaân lyù. Nhöng thöa Toân giaû Gotama, cho ñeán möùc ñoä naøo laø giaùc ngoä chaân lyù? Cho ñeán möùc ñoä naøo chaân lyù ñöôïc giaùc ngoä? Chuùng con hoûi Toân giaû Gotama veà giaùc ngoä chaân lyù?
-- ÔÛ ñaây, naøy Bharadvaja, Tyû-kheo soáng gaàn moät laøng hay moät thò traán. Moät gia chuû hay con trai moät gia chuû ñi ñeán vò aáy vaø tìm hieåu vò aáy trong ba phaùp, töùc laø tham phaùp, saân phaùp, si phaùp. Ngöôøi naøy nghó raèng: "Khoâng hieåu vò Toân giaû aáy coù tham aùi hay khoâng, do nhöõng tham aùi naøy, taâm vò aáy bò chi phoái ñeán noãi daàu khoâng bieát vaãn noùi: "Toâi bieát", daàu khoâng thaáy vaãn noùi: "Toâi thaáy," hay xui khieán ngöôøi khaùc coù nhöõng haønh ñoäng khieán ngöôøi aáy khoâng ñöôïc haïnh phuùc, phaûi ñau khoå laâu daøi". Trong khi xem xeùt vò aáy, ngöôøi naøy bieát nhö sau: "Vò Toân giaû aáy khoâng coù nhöõng tham phaùp, do nhöõng tham phaùp naøy taâm vò aáy bò chi phoái ñeán noãi daàu khoâng bieát vaãn noùi: "Toâi bieát", daàu khoâng thaáy vaãn noùi: "Toâi thaáy"; hay xui khieán ngöôøi khaùc coù nhöõng haønh ñoäng khieán ngöôøi aáy khoâng ñöôïc haïnh phuùc, phaûi ñau khoå laâu daøi. Thaân haønh cuûa vò aáy laø nhö vaäy, khaåu haønh laø nhö vaäy, laø haønh ñoäng cuûa moät ngöôøi khoâng coù loøng tham. Coøn Toân giaû aáy thuyeát phaùp, phaùp aáy thaâm saâu, khoù thaáy, khoù chöùng, tòch tònh, thuø thaéng, vöôït ngoaøi luaän lyù suoâng, teá nhò, ñöôïc ngöôøi trí chaáp nhaän; phaùp aáy khoâng theå do moät ngöôøi coù loøng tham kheùo giaûng".
Sau khi xem xeùt vò aáy vaø thaáy vò aáy trong saïch khoâng coù nhöõng tham phaùp, ngöôøi kia laïi xem xeùt theâm vò aáy veà caùc saân phaùp: "Khoâng hieåu vò Toân giaû aáy coù saân phaùp hay khoâng, do nhöõng saân phaùp naøy, taâm vò aáy bò chi phoái ñeán noãi daàu khoâng bieát vaãn noùi: "Toâi bieát", daàu khoâng thaáy vaãn noùi: "Toâi thaáy", hay xui khieán ngöôøi khaùc coù nhöõng haønh ñoäng khieán ngöôøi aáy khoâng ñöôïc haïnh phuùc, phaûi ñau khoå laâu daøi". Trong khi xem xeùt vò aáy, ngöôøi naøy bieát nhö sau: "Toân giaû aáy khoâng coù nhöõng saân phaùp, do nhöõng saân phaùp naøy, taâm vò aáy bò chi phoái ñeán noãi daàu khoâng bieát vaãn noùi: "Toâi bieát", daàu khoâng thaáy vaãn noùi: "Toâi thaáy", hay xui khieán ngöôøi khaùc coù nhöõng haønh ñoäng, khieán ngöôøi aáy khoâng ñöôïc haïnh phuùc, phaûi ñau khoå laâu daøi. Thaân haønh cuûa vò aáy laø nhö vaäy, khaåu haønh laø nhö vaäy, laø haønh ñoäng cuûa moät ngöôøi khoâng coù loøng saân. Coøn Toân giaû aáy thuyeát phaùp, phaùp aáy thaâm saâu, khoù thaáy, khoù chöùng, tòch tònh, thuø thaéng, vöôït ngoaøi luaän lyù suoâng, teá nhò, ñöôïc ngöôøi trí chaáp nhaän, phaùp aáy khoâng theå do moät ngöôøi coù loøng saân kheùo giaûng".
Sau khi xem xeùt vò aáy vaø thaáy vò aáy trong saïch, khoâng coù nhöõng saân phaùp, ngöôøi kia laïi xem xeùt theâm vò aáy veà caùc si phaùp: "Khoâng hieåu toân giaû aáy coù si phaùp hay khoâng, do nhöõng si phaùp naøy, taâm cuûa vò aáy bò chi phoái ñeán noãi daàu khoâng bieát, vaãn noùi: "Toâi bieát", daàu khoâng thaáy vaãn noùi: "Toâi thaáy", hay xui khieán ngöôøi khaùc coù haønh ñoäng khieán ngöôøi aáy khoâng ñöôïc haïnh phuùc, phaûi ñau khoå laâu daøi". Trong khi xem xeùt vò aáy, ngöôøi naøy bieát nhö sau: "Toân giaû aáy khoâng coù nhöõng si phaùp, do nhöõng si phaùp naøy, taâm vò aáy bò chi phoái ñeán noãi daàu khoâng bieát, vaãn noùi: "Toâi bieát", daàu khoâng thaáy, vaãn noùi: "Toâi thaáy", hay xui khieán ngöôøi khaùc coù nhöõng haønh ñoäng khieán ngöôøi aáy khoâng ñöôïc haïnh phuùc, phaûi ñau khoå laâu daøi. Thaân haønh cuûa vò aáy laø nhö vaäy, khaåu haønh laø nhö vaäy, laø haønh ñoäng cuûa moät ngöôøi khoâng coù loøng si. Coøn Toân giaû aáy thuyeát phaùp, phaùp aáy thaâm saâu, khoù thaáy, khoù chöùng, tòch tònh, thuø thaéng, vöôït ngoaøi luaän lyù suoâng, teá nhò, ñöôïc ngöôøi trí chaáp nhaän, phaùp aáy khoâng theå do moät ngöôøi coù loøng si kheùo giaûng".
Sau khi xem xeùt vò aáy vaø thaáy vò aáy trong saïch, khoâng coù nhöõng si phaùp, ngöôøi naøy sanh loøng tin ñoái vôùi vò aáy, vôùi loøng tin sanh, ngöôøi naøy ñeán gaàn, khi ñeán gaàn lieàn thaân caän giao thieäp, do thaân caän giao thieäp, neân loùng tai, loùng tai, ngöôøi aáy nghe phaùp, sau khi nghe, lieàn thoï trì phaùp, roài tìm hieåu yù nghóa caùc phaùp ñöôïc thoï trì; trong khi tìm hieåu yù nghóa, caùc phaùp ñöôïc hoan hyû chaáp nhaän; khi caùc phaùp ñöôïc hoan hyû chaáp nhaän, öôùc muoán sanh, khi öôùc muoán sanh, lieàn coá gaéng, sau khi coá gaéng lieàn caân nhaéc, sau khi caân nhaéc, ngöôøi aáy tinh caàn. Trong khi tinh caàn, ngöôøi aáy töï thaân chöùng ngoä toái thöôïng chaân lyù, vaø khi theå nhaäp chaân lyù aáy vôùi trí tueä, ngöôøi aáy thaáy. Cho ñeán möùc ñoä naøy, naøy Bharadvaja laø söï giaùc ngoä chaân lyù, cho ñeán möùc ñoä naøy, chaân lyù ñöôïc giaùc ngoä, vaø cho ñeán möùc ñoä naøy, chuùng toâi chuû tröông söï giaùc ngoä chaân lyù, nhöng nhö vaäy chöa phaûi laø chöùng ñaït chaân lyù.
-- Cho ñeán nhö vaäy, thöa Toân giaû Gotama, laø giaùc ngoä chaân lyù, cho ñeán nhö vaäy, chaân lyù ñöôïc giaùc ngoä, vaø cho ñeán nhö vaäy chuùng con thaáy giaùc ngoä chaân lyù. Nhöng thöa Toân giaû Gotama, cho ñeán möùc ñoä naøo laø chöùng ñaït ñöôïc chaân lyù, cho ñeán möùc ñoä naøo chaân lyù ñöôïc chöùng ñaït. Chuùng con hoûi Toân giaû Gotama veà söï chuùng ñaït chaân lyù.
-- Naøy Bharadvaja, chính nhôø luyeän taäp, tu taäp vaø haønh taäp nhieàu laàn, chaân lyù môùi ñöôïc chöùng ñaït. Cho ñeán nhö vaäy, naøy Bharadvaja, laø chöùng ñaït chaân lyù, cho ñeán nhö vaäy, chaân lyù ñöôïc chöùng ñaït, cho ñeán nhö vaäy, chuùng toâi chuû tröông söï chöùng ñaït chaân lyù.
-- Cho ñeán nhö vaäy, thöa Toân giaû Gotama, laø chöùng ñaït chaân lyù, cho ñeán nhö vaäy chaân lyù ñöôïc chöùng ñaït, vaø cho ñeán nhö vaäy, chuùng con thaáy chöùng ñaït chaân lyù. Nhöng trong söï chöùng ñaït chaân lyù, thöa Toân giaû Gotama, phaùp naøo ñöôïc haønh trì nhieàu? Chuùng con hoûi Toân giaû Gotama, trong söï chöùng ñaït chaân lyù, phaùp naøo ñöôïc haønh trì nhieàu.
-- Trong söï chöùng ñaït chaân lyù, naøy Bharadvaja tinh caàn ñöôïc haønh trì nhieàu. Neáu khoâng tinh caàn (theo ñuoåi) chaân lyù thì khoâng theå chöùng ñaït chaân lyù. Nhöng neáu tinh caàn thì chöùng ñaït ñöôïc chaân lyù. Do vaäy, trong söï chöùng ñaït chaân lyù, tinh caàn ñöôïc haønh trì nhieàu.
-- Trong söï tinh caàn, thöa Toân giaû Gotama, phaùp naøo ñöôïc haønh trì nhieàu? Chuùng con hoûi Toân giaû Gotama, trong söï tinh caàn, phaùp naøo ñöôïc haønh trì nhieàu.
-- Trong söï tinh caàn, naøy Bharadvaja, söï caân nhaéc ñöôïc haønh trì nhieàu. Neáu khoâng caân nhaéc thì khoâng theå tinh caàn (theo ñuoåi) chaân lyù. Neáu coù caân nhaéc seõ ñöôïc tinh caàn; do vaäy, trong söï tinh caàn, caân nhaéc ñöôïc haønh trì nhieàu.
-- Trong söï caân nhaéc, thöa Toân giaû Gotama, phaùp naøo ñöôïc haønh trì nhieàu? Chuùng con hoûi Toân giaû Gotama, trong söï caân nhaéc, phaùp naøo ñöôïc haønh trì nhieàu.
-- Trong söï caân nhaéc, naøy Bharadvaja, coá gaéng ñöôïc haønh trì nhieàu. Neáu khoâng coá gaéng thì khoâng theå caân nhaéc. Nhöng neáu coù coá gaéng thì coù caân nhaéc; do vaäy trong söï caân nhaéc, thì coá gaéng ñöôïc haønh trì nhieàu.
-- Trong söï coá gaéng, Toân giaû Gotama, phaùp naøo ñöôïc haønh trì nhieàu? Chuùng con hoûi Toân giaû Gotama, trong söï coá gaéng, phaùp naøo ñöôïc haønh trì nhieàu.
-- Trong söï coá gaéng naøy Bharadvaja, öôùc muoán ñöôïc haønh trình nhieàu. Neáu öôùc muoán ñoái vôùi chaân lyù aáy khoâng khôûi leân thì khoâng coù coá gaéng. Vì öôùc muoán coù khôûi leân neân coù coá gaéng, do vaäy, trong söï coá gaéng, öôùc muoán ñöôïc haønh trì nhieàu.
-- Trong öôùc muoán, thöa Toân giaû Gotama phaùp naøo ñöôïc haønh trì nhieàu? Chuùng con muoán hoûi Toân giaû Gotama, trong öôùc muoán, phaùp naøo ñöôïc haønh trì nhieàu.
-- Trong öôùc muoán, naøy Bharadvaja, hoan hyû chaáp nhaän phaùp ñöôïc haønh trì nhieàu. Neáu khoâng hoan hyû chaáp nhaän phaùp thì öôùc muoán khoâng khôûi leân. Vì coù hoan hyû chaáp nhaän phaùp neân öôùc muoán khôûi leân; do vaäy, trong öôùc muoán, hoan hyû chaáp nhaän phaùp ñöôïc haønh trì nhieàu.
-- Nhöng trong söï hoan hyû chaáp nhaän phaùp, thöa Toân giaû Gotama, phaùp naøo ñöôïc haønh trì nhieàu? Chuùng con hoûi Toân giaû Gotama, trong söï hoan hyû chaáp nhaän phaùp, phaùp naøo ñöôïc haønh trì nhieàu.
-- Trong söï hoan hyû chaáp nhaän phaùp, naøy Bharadvaja, tìm hieåu yù nghóa ñöôïc haønh trì nhieàu. Neáu khoâng tìm hieåu yù nghóa thì khoâng hoan hyû chaáp nhaän phaùp. Vaø vì coù tìm hieåu yù nghóa neân coù söï chaáp nhaän phaùp; do vaäy, trong söï hoan hyû chaáp nhaän phaùp, tìm hieåu yù nghóa ñöôïc haønh trì nhieàu.
-- Nhöng trong söï tìm hieåu yù nghóa, thöa Toân giaû Gotama, phaùp naøo ñöôïc haønh trì nhieàu? Chuùng con hoûi Toân giaû Gotama, trong söï tìm hieåu yù nghóa, phaùp naøo ñöôïc haønh trì nhieàu.
-- Trong söï tìm hieåu yù nghóa, naøy Bharadvaja, thoï trì phaùp ñöôïc haønh trì nhieàu. Neáu khoâng coù thoï trì phaùp thì khoâng tìm hieåu yù nghóa. Vaø vì coù thoï trì phaùp, neân coù tìm hieåu yù nghóa; do vaäy, trong söï tìm hieåu yù nghóa, thoï trì phaùp ñöôïc haønh trì nhieàu.
-- Trong söï thoï trì phaùp, thöa Toân giaû Gotama, phaùp naøo ñöôïc haønh trì nhieàu? Trong söï thoï trì phaùp, chuùng con hoûi Toân giaû Gotama, phaùp naøo ñöôïc haønh trì nhieàu.
-- Trong söï thoï trì phaùp, naøy Bharadvaja, nghe phaùp ñöôïc haønh trì nhieàu. Neáu khoâng nghe phaùp thì khoâng coù thoï trì phaùp. Vaø do coù nghe phaùp neân coù thoï trì phaùp; do vaäy, trong söï thoï trì phaùp, nghe phaùp ñöôïc haønh trì nhieàu.
-- Trong söï nghe phaùp, thöa Toân giaû Gotama, phaùp naøo ñöôïc haønh trì nhieàu? Chuùng con hoûi Toân giaû Gotama, trong söï nghe phaùp, phaùp naøo ñöôïc haønh trì nhieàu.
-- Trong söï nghe phaùp, naøy Bharadvaja, loùng tai ñöôïc haønh trì nhieàu. Neáu khoâng coù loùng tai thì khoâng coù nghe phaùp. Vaø vì coù loùng tai neân coù nghe phaùp; do vaäy, trong söï nghe phaùp, loùng tai ñöôïc haønh trì nhieàu.
-- Trong söï loùng tai, thöa Toân giaû Gotama, phaùp naøo ñöôïc haønh trì nhieàu? Chuùng con hoûi Toân giaû Gotama, trong söï loùng tai, phaùp naøo ñöôïc haønh trì nhieàu.
-- Trong söï loùng tai, naøy Bharadvaja, thaân caän giao thieäp ñöôïc haønh trì nhieàu. Neáu khoâng coù thaân caän giao thieäp thì khoâng coù loùng tai. Vì coù thaân caän giao thieäp neân coù loùng tai; do vaäy, trong söï loùng tai, thaân caän giao thieäp ñöôïc haønh trì nhieàu.
-- Trong söï thaân caän giao thieäp, thöa Toân giaû Gotama, phaùp naøo ñöôïc haønh trì nhieàu? Chuùng con hoûi Toân giaû Gotama, trong söï thaân caän giao thieäp, phaùp naøo ñöôïc haønh trì nhieàu.
-- Trong söï thaân caän giao thieäp, naøy Bharadvaja, ñi ñeán gaàn ñöôïc haønh trì nhieàu. Neáu khoâng ñi ñeán gaàn thì khoâng coù thaân caän giao thieäp. Vaø vì coù ñi ñeán gaàn neân coù thaân caän giao thieäp; do vaäy, trong söï thaân caän giao thieäp, ñi ñeán gaàn ñöôïc haønh trì nhieàu.
-- Trong söï ñi ñeán gaàn, thöa Toân giaû Gotama, phaùp naøo ñöôïc haønh trì nhieàu? Chuùng con hoûi Toân giaû Gotama, trong söï ñi ñeán gaàn, phaùp naøo ñöôïc haønh trì nhieàu.
-- Trong söï ñi ñeán gaàn, naøy Bharadvaja, loøng tin ñöôïc haønh trì nhieàu. Neáu loøng tin khoâng sanh thì khoâng ñi ñeán gaàn. Vaø vì loøng tin khoâng sanh neân coù ñi ñeán gaàn; do vaäy, trong söï ñi ñeán gaàn, loøng tin ñöôïc haønh trì nhieàu.
-- Chuùng con ñaõ hoûi Toân giaû Gotama veà hoä trì chaân lyù. Toân giaû Gotama ñaõ traû lôøi veà hoä trì chaân lyù. Chuùng con tuøy hyû vaø chaáp nhaän, vaø do vaäy, chuùng con hoan hyû. Chuùng con ñaõ hoûi Toân giaû Gotama veà giaùc ngoä chaân lyù. Toân giaû Gotama ñaõ traû lôøi veà giaùc ngoä chaân lyù. Chuùng con ñaõ tuøy hyû vaø chaáp nhaän; do vaäy, chuùng con hoan hyû. Chuùng con ñaõ hoûi Toân giaû Gotama veà chöùng ñaït chaân lyù. Toân giaû Gotama ñaõ traû lôøi veà chöùng ñaït chaân lyù. Chuùng con tuøy hyû vaø chaáp nhaän; do vaäy, chuùng con hoan hyû. Trong söï chöùng ñaït chaân lyù, chuùng con hoûi Toân giaû Gotama veà phaùp naøo ñöôïc haønh trì nhieàu. Trong söï chöùng ñaït chaân lyù, Toân giaû Gotama ñaõ traû lôøi phaùp naøo ñöôïc haønh trì nhieàu. Chuùng con tuøy hyû vaø chaáp nhaän; do vaäy, chuùng con hoan hyû. Chuùng con ñaõ hoûi Toân giaû Gotama veà baát cöù ñieàu gì, Toân giaû Gotama ñaõ traû lôøi caùc ñieàu aáy. Chuùng con tuøy hyû vaø chaáp nhaän; do vaäy, chuùng con hoan hyû. Thöa Toân giaû Gotama, xöa kia chuùng con bieát (söï phaân bieät) nhö sau: "Vaø ai laø nhöõng Sa-moân troïc ñaàu, tieän noâ, haéc noâ, sanh töø goùt chaân cuûa Phaïm thieân, vaø ai laø nhöõng ngöôøi hieåu bieát Chaùnh Phaùp". Thaät söï Toân giaû Gotama ñaõ laøm soáng daäy nôi con loøng aùi kính Sa-moân ñoái vôùi caùc Sa-moân, loøng tin kính Sa-moân ñoái vôùi caùc Sa-moân.
Thaät vi dieäu thay, Toân giaû Gotama! Thaät vi dieäu thay, Toân giaû Gotama! Nhö ngöôøi döïng ñöùng laïi nhöõng gì bò quaêng ngaõ xuoáng, phôi baøy ra nhöõng gì bò che kín, chæ ñöôøng cho ngöôøi bò laïc höôùng, ñem ñeøn saùng vaøo trong boùng toái ñeå nhöõng ai coù maét coù theå thaáy saéc; cuõng vaäy, Chaùnh phaùp ñaõ ñöôïc Toân giaû Gotama duøng nhieàu phöông tieän trình baøy, giaûi thích. Con xin quy y Theá Toân, quy y Phaùp vaø quy y chuùng Tyû-kheo. Mong Toân giaû Gotama nhaän con laøm ñeä töû, töø nay cho ñeán maïng chung, con xin troïn ñôøi quy ngöôõng.
Hoøa thöôïng Thích Minh Chaâu dòch Vieät
Chaân thaønh caùm ôn anh HDC vaø nhoùm Phaät töû VH ñaõ coù thieän taâm göûi taëng aán baûn ñieän töû.
(Bình Anson hieäu ñính, döïa theo baûn Anh ngöõ "The Middle Length Discourses of the Buddha", Tyø kheo Nanamoli vaø Tyø kheo Bodhi dòch, 1995).
11/99
Source = BuddhaSasana
[Muïc luïc kinh Trung Boä]