Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Home Page] [ Index Vieät ] [Index Pali]
Trung Boä Kinh
Majjhima Nikaya98. Kinh Vaøsettha
(Vaøsettha sutta)
Nhö vaày toâi nghe.
Moät thôøi Theá Toân truù ôû Icchanankala (Y-xa-naêng -gia-la), taïi khu röøng Icchanankala.
Luùc baáy giôø coù raát nhieàu Baø-la-moân danh tieáng vaø giaøu coù truù taïi Icchanankala nhö Baø-la-moân Canki, Baø-la-moân Tarukkha, Baø-la-moân Pokkharasati, Baø-la-moân Janussoni, Baø-la-moân Todeyya cuøng raát nhieàu Baø-la-moân danh tieáng vaø giaøu coù khaùc. Roài trong khi caùc thanh nieân Baø-la-moân Vasettha vaø Bharadvaja ñang taûn boä du haønh, caâu chuyeän sau ñaây ñöôïc khôûi leân: "Theá naøo laø moät vò Baø-la-moân?"
Thanh nieân Bharadvaja noùi nhö sau:
-- Neáu ai thieän sanh töø maãu heä vaø phuï heä, huyeát thoáng thanh tònh cho ñeán baûy ñôøi toå phuï, khoâng bò moät veát nhô naøo, khoâng bò moät deøm pha naøo veà vaán ñeà huyeát thoáng thoï sanh, nhö vaäy laø laøm moät vò Baø-la-moân.
Thanh nieân Vasettha noùi nhö sau:
-- Neáu ai coù giôùi haïnh vaø thaønh töïu caùc caám giôùi, nhö vaäy laø moät vò Baø-la-moân.
Thanh nieân Baø-la-moân Bharadvaja khoâng theå thuyeát phuïc thanh nieân Baø-la-moân Vasettha, vaø thanh nieân Baø-la-moân Vasettha khoâng theå thuyeát phuïc thanh nieân Bharadvaja. Roài thanh nieân Baø-la-moân Vasettha noùi vôùi thanh nieân Baø-la-moân Bharadvaja:
-- Naøy Bharadvaja, Sa-moân Gotama naøy laø Thích töû, xuaát gia töø doøng hoï Thích-ca, nay ñang truù ôû Icchanankala, taïi khu röøng Icchanankala. Tieáng ñoàn toát ñeïp sau ñaây ñöôïc truyeàn ñi veà Toân giaû Gotama: "Ñaây laø Theá Toân... Phaät, Theá Toân". Naøy Toân giaû Bharadvaja, chuùng ta haõy ñeán Sa-moân Gotama, sau khi ñeán haõy hoûi Toân giaû Gotama veà nghóa lyù naøy, vaø Sa-moân Gotama traû lôøi nhö theá naøo, chuùng ta seõ nhö vaäy thoï trì.
-- Thöa vaâng.
Thanh nieân Baø-la-moân Bharadvaja vaâng ñaùp thanh nieân Vasettha. Roài thanh nieân Baø-la-moân Vasettha vaø Bharadvaja cuøng ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, noùi leân vôùi Theá Toân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm, sau khi noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm thaân höõu, roài ngoài xuoáng moät beân. Ngoài xuoáng moät beân, thanh nieân Baø-la-moân Vasettha duøng nhöõng baøi keä baïch Theá Toân:
Chuùng con caû hai ngöôøi,Ñöùc Theá Toân beøn noùi:
Ñöôïc toân xöng, töï nhaän,
Laø nhöõng baäc thoâng thaùi
Caû ba taäp Veä-ñaø.Con laø ñeä töû Ngaøi,
Pokkharasati,
Coøn vò thanh nieân naøy,
Ñeä töû Tarukkha.Ba Veä-ñaø noùi gì,
Chuùng con ñeàu thoâng ñaït,
Vaên cuù vaø vaên phaïm,
Chuùng con ñeàu thaáu hieåu,
Thuyeát giaûng vaø giaûi thích,
Thaät gioáng baäc Ñaïo sö.Toân giaû Gotama,
Giöõa hai ngöôøi chuùng con
Coù söï tranh luaän naøy,
Veà huyeát thoáng thoï sanh.Bharadvaja noùi:
"Chính do söï thoï sanh".
Con noùi: "Do haønh ñoäng,
Môùi thaønh Baø-la-moân".Mong baäc coù Phaùp nhaõn,
Hieåu cho laø nhö vaäy.
Caû hai ngöôøi chuùng con,
Khoâng theå thuyeát phuïc nhau.
Chuùng con ñeán hoûi Ngaøi,
Baäc Chaùnh Giaùc toân xöng.Nhö traêng ñöôïc troøn ñaày,
Quaàn chuùng ñeán chaáp tay,
Ñaûnh leã vaø chieâm ngöôõng.
Cuõng vaäy, ôû trong ñôøi,
Quaàn chuùng ñeán ñaûnh leã,
Gotama Toân giaû.Chuùng con ñeán hoûi Ngaøi,
Baäc Phaùp nhaõn theá gian,
Baø-la-moân do sanh,
Hay chính do haønh ñoäng?
Chuùng con khoâng ñöôïc bieát,
Haõy noùi chuùng con bieát.Naøy OÂng Vasettha,Khi ñöôïc nghe noùi vaäy, hai thanh nieân Baø-la-moân Vasettha vaø Bharadvaja baïch Theá Toân:
Ta traû lôøi cho OÂng,
Thuaän thöù vaø nhö thaät,
Söï phaân loaïi do sanh,
Cuûa caùc loaïi höõu tình,
Chính do söï sanh ñeû,
Do sanh, coù dò loaïi.Haõy xem coû vaø caây,
Daàu chuùng khoâng nhaän thöùc,
Chuùng coù töôùng thoï sanh,
Do sanh, coù dò loaïi.Haõy xem loaïi coân truøng,
Böôùm ñeâm, caùc loaïi kieán,
Chuùng coù töôùng thoï sanh,
Do sanh, coù dò loaïi.Haõy xem loaïi boán chaân,
Loaïi nhoû vaø loaïi lôùn,
Chuùng coù töôùng thoï sanh,
Do sanh, coù dò loaïi.Haõy xem loaøi boø saùt,
Loaïi raén, loaïi löng daøi,
Chuùng coù töôùng thoï sanh,
Do sanh, coù dò loaïi.Haõy xem caùc loaïi caù,
Loaïi sinh soáng trong nöôùc,
Chuùng coù töôùng thoï sanh,
Da sanh, coù dò loaïi.Haõy xem caùc loaïi chim,
Loaïi coù caùnh treân trôøi,
Chuùng coù töôùng thoï sanh,
Do sanh, coù dò loaïi.Tuøy theo söï thoï sanh,
Chuùng coù töôùng tuøy sanh.
Trong theá giôùi loaøi Ngöôøi,
Töôùng sanh khoâng coù nhieàu.Khoâng ôû ñaàu maùi toùc,
Khoâng ôû tai, ôû maét,
Khoâng ôû mieäng, ôû muõi,
Khoâng ôû moâi, ôû maøy,
Khoâng ôû coå, ôû naùch,
Khoâng ôû buïng, ôû löng,
Khoâng ôû ngöïc, ôû vuù,
Khoâng aâm hoä, haønh daâm.Khoâng ôû tay, ôû chaân,
Khoâng ôû ngoùn, ôû moùng,
Khoâng ôû coå chaân, veá,
Khoâng ôû saéc, ôû tieáng.Khoâng töôùng, do tuøy sanh,
Tuøy sanh, loaïi sai khaùc.
Treân töï thaân con ngöôøi,
Khoâng coù gì ñaëc bieät.
Chæ tuøy theo danh xöng,
Loaøi Ngöôøi ñöôïc keâu goïi.Ñoái ngöôøi töï sinh soáng.
Chaên boø, lo ruoäng ñaát,
Vasettha haõy bieát,
Keû aáy laø noâng phu,
Khoâng phaûi Baø-la-moân.Ai soáng theo ngheà nghieäp,
Vasettha haõy bieát,
Keû aáy laø coâng thôï,
Khoâng phaûi Baø-la-moân.Ai soáng ngheà buoân baùn,
Vasettha haõy bieát,
Keû aáy laø thöông nhaân,
Khoâng phaûi Baø-la-moân.Ai soáng haàu haï ngöôøi,
Vasettha haõy bieát,
Keû aáy laø noâ boäc,
Khoâng phaûi Baø-la-moân.Ai soáng laáy cuûa ngöôøi,
Vasettha haõy bieát,
Keû aáy laø keû troäm,
Khoâng phaûi Baø-la-moân.Ai soáng ngheà cung teân,
Vasettha haõy bieát,
Keû aáy laø nhaø binh,
Khoâng phaûi Baø-la-moân.Ai soáng ngheà teá töï,
Vasettha haõy bieát,
Keû aáy laø teá quan,
Khoâng phaûi Baø-la-moân.Ai soáng giöõa loaøi Ngöôøi,
Thoï höôûng laøng, quoác ñoä,
Vasettha haõy bieát,
Keû aáy laø vua chuùa,
Khoâng phaûi Baø-la-moân.Vaø Ta khoâng coù goïi,
Keû aáy Baø-la-moân.
Chæ vì do thoï sanh,
Daàu vò aáy cao sang,
Daàu vò aáy giaøu coù,
Nhöng coøn ham theá lôïi.Khoâng tham lam theá lôïi,
Khoâng chaáp thuû sôû höõu,
Keû aáy Ta môùi goïi,
Chaùnh danh Baø-la-moân.Vò ñoaïn taän kieát söû,
Khoâng ai khoâng sôï haõi,
Sieâu vieät moïi chaáp tröôùc,
Thoaùt ly caùc heä phöôïc,
Keû aáy Ta môùi goïi,
Chaùnh danh Baø-la-moân.Caét daây thöøng, daây aùch,
Daây cöông, cuøng daây troùi,
Quaêng ñi caây chaén ngang,
Keû aáy Ta môùi goïi,
Baäc saùng suoát, giaùc ngoä,
Chaùnh danh Baø-la-moân.Ai khoâng loãi, chòu ñöïng,
Nhieác maéng cuøng ñaùnh troùi,
Trang bò vôùi nhaãn löïc,
Keû aáy Ta môùi goïi,
Chaùnh danh Baø-la-moân.Khoâng phaãn noä, giöõ luaät,
Coù giôùi haïnh khoâng kieâu,
Nhieáp phuïc, thaân toái haäu,
Keû aáy Ta môùi goïi,
Chaùnh danh Baø-la-moân.Nhö nöôùc treân laù sen,
Hoät caûi treân ñænh nhoïn,
Khoâng tham luyeán duïc voïng,
Keû aáy Ta môùi goïi,
Chaùnh danh Baø-la-moân.Ai bieát ngay ñôøi naøy
Khoå vì ngaõ ñoaïn taän,
Gaùnh naëng ñöôïc ñaët xuoáng,
Xa lìa caùc heä phöôïc,
Keû aáy Ta môùi goïi,
Chaùnh danh Baø-la-moân.Tueä thaâm saâu, coù trí
Thieän xaûo ñaïo phi ñaïo,
Ñích toái thöôïng ñaït ñöôïc,
Keû aáy Ta môùi goïi,
Chaùnh danh Baø-la-moân.Ai khoâng coøn lieân heä,
Caû taïi gia, xuaát gia,
Khoâng nhaø truù, thieåu duïc,
Keû aáy Ta môùi goïi,
Chaùnh danh Baø-la-moân.Boû gaäy ñoái chuùng sanh,
Keû yeáu cuøng keû maïnh,
Khoâng gieát, khoâng haïi ai,
Keû aáy Ta môùi goïi,
Chaùnh danh Baø-la-moân.Giöõa keû thuø, khoâng thuø,
Giöõa hung baïo, an tònh,
Giöõa chaáp thuû, khoâng chaáp,
Keû aáy Ta môùi goïi,
Chaùnh danh Baø-la-moân.Doái, tham, saân, maïn, phuù,
Ai boû rôi ñöôïc chuùng,
Nhö hoät caûi rôi khoûi.
Ñaàu nhoïn cuûa muõi kim,
Keû aáy Ta môùi goïi,
Chaùnh danh Baø-la-moân.Ai daïy thaät nhoû nheï,
Noùi leân lôøi chôn thöïc,
Khoâng xuùc chaïm moät ai,
Keû aáy Ta môùi goïi,
Chaùnh danh Baø-la-moân.Daøi ngaén hay lôùn nhoû,
Thanh tònh hay baát tònh,
ÔÛ ñôøi vaät daøi ngaén,
Lôùn, nhoû, tònh, baát tònh,
Khoâng laáy vaät khoâng cho,
Keû aáy Ta môùi goïi,
Chaùnh danh Baø-la-moân.Vôùi ai khoâng tham caàu,
Ñôøi naøy vaø ñôøi sau,
Töø boû moïi tham caàu,
Ñoaïn rôøi moïi heä phöôïc,
Keû aáy Ta môùi goïi,
Chaùnh danh Baø-la-moân.Ai khoâng coù chaáp taøng,
Vôùi trí ñoaïn nghi hoaëc,
Ñaït nhaäp ñaùy baát töû.
Keû aáy Ta môùi goïi,
Chaùnh danh Baø-la-moân.ÔÛ ñôøi ai vöôït khoûi,
Moïi buoäc raøng thieän aùc,
Khoâng saàu, khoâng buïi ueá,
Keû aáy Ta môùi goïi,
Chaùnh danh Baø-la-moân.Ai khoâng ueá, thanh tònh,
Khoâng gôïn, saùng nhö traêng,
Hyû, höõu ñöôïc ñoaïn tröø,
Keû aáy Ta môùi goïi,
Chaùnh danh Baø-la-moân.Ai vöôït qua hieåm loä,
AÙc loä, luaân hoài, si,
Vöôït khoûi, ñeán bôø kia,
Thieàn tö, khoâng dao ñoäng,
Ñoaïn tröø moïi nghi hoaëc,
An tònh, khoâng chaáp tröôùc,
Keû aáy Ta môùi goïi,
Chaùnh danh Baø-la-moân.ÔÛ ñôøi, boû duïc voïng,
Khoâng nhaø, soáng xuaát gia,
Ñoaïn tröø duïc vaø höõu,
Keû aáy Ta môùi goïi,
Chanh danh Baø-la-moân.ÔÛ ñôøi, boû tham aùc,
Khoâng nhaø, soáng xuaát gia,
Ñoaïn tröø aùc vaø höõu,
Keû aáy Ta môùi goïi,
Chaùnh danh Baø-la-moân.Ai töø boû nhaân aùch,
Vöôït qua caû thieân aùch,
Ñoaïn tröø moïi aùch naïn,
Thoaùt ly moïi heä phöôïc,
Keû aáy Ta môùi goïi,
Chaùnh danh Baø-la-moân.Töø boû laïc, baát laïc,
Thanh löông, khoâng y truù,
Chieán thaéng moïi theá giôùi,
Baäc anh huøng duõng maõnh,
Keû aáy Ta môùi goïi,
Chaùnh danh Baø-la-moân.Ai bieát thaät hoaøn toaøn,
Söï sanh dieät chuùng sanh,
Khoâng tham tröôùc, Thieän Theä,
Giaùc ngoä, ñaït chaùnh giaùc,
Keû aáy Ta môùi goïi,
Chaùnh danh Baø-la-moân.Khoâng bieát choã sôû thuû,
Thieân, Nhaân, Caøn-thaùt-baø,
Laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn tröø,
Baäc ÖÙng Cuùng, La-Haùn,
Keû aáy Ta môùi goïi,
Chaùnh danh Baø-la-moân.Ai khoâng coù chaáp tröôùc,
Ñôøi tröôùc, sau, ñôøi naøy,
Khoâng chaáp, khoâng sôû höõu,
Keû aáy Ta môùi goïi,
Chaùnh danh Baø-la-moân.Ngöu vöông, baäc Toái thaéng,
Anh huøng, baäc Ñaïi só,
Baäc Chinh phuïc, Baát ñoäng,
Taém saïch, baäc Giaùc Ngoä,
Keû aáy Ta môùi goïi,
Chaùnh danh Baø-la-moân.Ai bieát ñöôïc ñôøi tröôùc,
Thaáy ñöôïc thieän, aùc thuù,
Ñaït ñöôïc sanh dieät ñoaïn,
Keû aáy Ta môùi goïi,
Chaùnh danh Baø-la-moân.Ñieàu theá giôùi cho goïi,
Laø "teân" vaø "gia toäc",
Chæ tuïc danh, thoâng danh,
Danh töø khôûi nhieàu choã.Ñaõ laâu ñôøi chaáp tröôùc,
Taø kieán cuûa keû ngu,
Keû ngu töï tuyeân boá,
Baø-la-moân do sanh.Khoâng phaûi do sanh ñeû,
Ñöôïc goïi Baø-la-moân,
Khoâng phaûi do sanh ñeû,
Goïi phi Baø-la-moân.Chính do söï haønh ñoäng
Ñöôïc goïi Baø-la-moân,
Chính do söï haønh ñoäng
Goïi phi Baø-la-moân.Haønh ñoäng laøm noâng phu,
Haønh ñoäng laøm coâng thôï,
Haønh ñoäng laøm laùi buoân,
Haønh ñoäng laøm noâ boäc.Haønh ñoäng laøm aên troäm,
Haønh ñoäng laøm nhaø binh.
Haønh ñoäng laøm teá quan,
Haønh ñoäng laøm vua chuùa.Keû trí thaáy haønh ñoäng,
Nhö thaät laø nhö vaäy.
Thaáy roõ lyù duyeân khôûi,
Bieát roõ nghieäp dò thuïc.Do nghieäp, ñôøi luaân chuyeån
Do nghieäp, ngöôøi luaân hoài.
Nghieäp troùi buoäc chuùng sanh,
Nhö truïc xe quay baùnh.Do khoå haïnh, Phaïm haïnh,
Tieát cheá vaø cheá ngöï,
Taùc thaønh Baø-la-moân.
Baø-la-moân nhö vaäy,
Môùi thaät laø toái thöôïng,Ba Veä-ñaø thaønh töïu,
An tònh, taùi sanh ñoaïn,
Vesettha neân bieát,
Keû aáy ñöôïc Phaïm thieân,
Ñöôïc Thieân chuû Sakka,
Bieát ñeán thaät töôøng taän.-- Thaät vi dieäu thay, toân giaû Gotama ! Thaät vi dieäu thay, Toân giaû Gotama ! Nhö ngöôøi döïng ñöùng laïi nhöõng gì bò quaêng ngaõ xuoáng, phôi baøy ra nhöõng gì bò che kín, chæ ñöôøng cho ngöôøi bò laïc höôùng, ñem ñeøn saùng vaøo trong boùng toái ñeå nhöõng ai coù maét coù theå thaáy saéc; cuõng vaäy, Chaùnh phaùp ñaõ ñöôïc Theá Toân duøng nhieàu phöông tieän trình baøy, giaûi thích. Thöa Toân giaû Gotama, nay con xin quy y Toân giaû Gotama, quy y Phaùp vaø quy y chuùng Tyû-kheo. Mong Toân giaû Gotama nhaän chuùng con laøm cö só, töø nay cho ñeán maïng chung, chuùng con troïn ñôøi quy ngöôõng.
Hoøa thöôïng Thích Minh Chaâu dòch Vieät
Chaân thaønh caùm ôn anh HDC vaø nhoùm Phaät töû VH ñaõ coù thieän taâm göûi taëng aán baûn ñieän töû.
(Bình Anson hieäu ñính, döïa theo baûn Anh ngöõ "The Middle Length Discourses of the Buddha", Tyø kheo Nanamoli vaø Tyø kheo Bodhi dòch, 1995).
11/99
Source = BuddhaSasana
[Muïc luïc kinh Trung Boä]