Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Trang Chuû] [ Index Vieät ] [Index Pali]
Trung Boä Kinh
Majjhima Nikaya122. Kinh Ñaïi khoâng
(Mahaøsunnata sutta)
Nhö vaày toâi nghe.
Moät thôøi, Theá Toân truù giöõa caùc doøng hoï Sakka (Thích-ca), taïi Kapilavatthu (Ca-tyø-la-veä), ôû tu vieän Nigrodha (Ni-caâu-luaät Thoï Vieân).
Roài Theá Toân vaøo buoåi saùng ñaép y, caàm y baùt, ñi vaøo Kapilavatthu ñeå khaát thöïc. Sau khi ñi khaát thöïc ôû Kapilavatthu, aên xong, treân ñöôøng ñi khaát thöïc trôû veà, Theá Toân ñi ñeán truù xöù cuûa Thích-ca Kalakhemaka ñeå ôû ban ngaøy. Luùc baáy giôø, taïi tu vieän cuûa Thích-ca Kalakhemaka, coù saép ñaët raát nhieàu saøng toïa. Theá Toân thaáy raát nhieàu saøng toïa taïi truù xöù cuûa Thích-ca Kalakhemaka, thaáy vaäy Theá Toân suy nghó: "Raát nhieàu saøng toïa ñöôïc saép ñaët taïi tu vieän cuûa Thích-ca Kalakhemaka. Khoâng bieát ôû ñaáy coù raát nhieàu Tyû-kheo ôû khoâng?"
Luùc baáy giôø Toân giaû Ananda cuøng vôùi raát nhieàu vò Tyû-kheo ñang laøm y (civarakamma) ôû truù xöù cuûa Thích-ca Ghataya. Roài Theá Toân vaøo buoåi chieàu, töø Thieàn tònh ñoäc cö ñöùng daäy, ñi ñeán truù xöù cuûa Thích-ca Ghataya, sau khi ñeán lieàn ngoài treân choã ñaõ soaïn saün. Sau khi ngoài, Theá Toân baûo Toân giaû Ananda:
-- Naøy Ananda, coù raát nhieàu saøng toïa ñöôïc saép ñaët taïi truù xöù cuûa Thích-ca Kalakhemaka. Khoâng bieát coù nhieàu Tyû-kheo truù ôû ñaáy khoâng?
-- Baïch Theá Toân, coù raát nhieàu saøng toïa ñöôïc saép ñaët ôû truù xöù cuûa Thích-ca Kalakhemaka; coù raát nhieàu Tyû-kheo truù taïi choã aáy. Baïch Theá Toân, nay laø thôøi chuùng con laøm y.
-- Naøy Ananda, moät Tyû-kheo khoâng choùi saùng neáu thích thuù trong hoäi chuùng cuûa mình, neáu haân hoan trong hoäi chuùng cuûa mình, neáu hoan hyû trong hoäi chuùng cuûa mình, neáu thích thuù trong hoäi chuùng cuûa ngöôøi, neáu haân hoan trong hoäi chuùng cuûa ngöôøi, neáu hoan hyû trong hoäi chuùng cuûa ngöôøi. Naøy Ananda, neáu Tyû-kheo naøo thích thuù trong hoäi chuùng cuûa mình, haân hoan trong hoäi chuùng cuûa mình, hoan hyû trong hoäi chuùng cuûa mình, thích thuù trong hoäi chuùng cuûa ngöôøi, haân hoan trong hoäi chuùng cuûa ngöôøi, hoan hyû trong hoäi chuùng cuûa ngöôøi, coù theå laø moät vò chöùng ñaéc tuøy theo yù muoán, chöùng ñaéc khoâng khoù khaên, chöùng ñaéc khoâng meät nhoïc, vieãn ly laïc, ñoäc cö laïc, an tònh laïc, chaùnh giaùc laïc; söï kieän nhö vaäy khoâng xaûy ra. Nhöng naøy Ananda, Tyû-kheo naøo soáng moät mình, xa laùnh tuï hoäi, thôøi vò aáy coù hy voïng chöùng ñaéc tuøy theo yù muoán, chöùng ñaéc khoâng khoù khaên, chöùng ñaéc khoâng meät nhoïc, vieãn ly laïc, ñoäc cö laïc, an tònh laïc, chaùnh giaùc laïc; söï kieän nhö vaäy coù theå xaûy ra.
Naøy Ananda, neáu Tyû-kheo naøo thích thuù trong hoäi chuùng cuûa mình, haân hoan trong hoäi chuùng cuûa mình, hoan hyû trong hoäi chuùng cuûa mình, thích thuù trong hoäi chuùng cuûa ngöôøi, haân hoan trong hoäi chuùng cuûa ngöôøi, hoan hyû trong hoäi chuùng cuûa ngöôøi seõ chöùng ñaéc vaø an truù vôùi taâm giaûi thoaùt coù haïn kyø vaø thoaûi maùi hay khoâng coù haïn kyø vaø baát ñoäng; söï kieän nhö vaäy khoâng xaûy ra. Nhöng naøy Ananda, Tyû-kheo naøo soáng moät mình, xa laùnh tuï hoäi, thôøi vò aáy coù hy voïng seõ chöùng ñaéc vaø an truù vôùi taâm giaûi thoaùt coù haïn kyø vaø thoaùi maùi, hay khoâng coù haïn kyø vaø baát ñoäng; söï kieän nhö vaäy coù xaûy ra.
Naøy Ananda, Ta khoâng quaùn thaáy moät saéc phaùp naøo trong aáy coù hoan hyû, trong aáy coù hoan laïc, chòu söï bieán dòch, chòu söï ñoåi khaùc maø khoâng khôûi leân saàu, bi, khoå, öu, naõo.
Nhöng söï (an) truù naøy, naøy Ananda, ñaõ ñöôïc Nhö Lai hoaøn toaøn giaùc ngoä, töùc laø sau khi khoâng taùc yù vôùi taát caû töôùng, chöùng ñaéc vaø (an) truù noäi khoâng. Vaø neáu naøy Ananda, trong khi Nhö Lai an truù trong an truù naøy, neáu coù nhöõng Tyû-kheo, Tyû-kheo ni, nam cö só, nöõ cö só, quoác vöông, ñaïi thaàn, ngoaïi ñaïo, ngoaïi ñaïo ñeä töû ñeán yeát kieán, trong khi aáy, naøy Ananda, Nhö Lai vôùi taâm höôùng ñeán vieãn ly, thieân veà vieãn ly, naëng neà vieãn ly, soáng ñoäc cö, hoan hyû trong ly duïc, laøm cho ñoaïn taän taát caû caùc phaùp döïa treân caùc laäu hoaëc an truù, noùi leân taïi choã aáy nhöõng lôøi thuaàn tuùy lieân heä ñeán khích leä.
Do vaäy, naøy Ananda, neáu Tyû-kheo öôùc voïng: "Sau khi chöùng ñaït noäi khoâng, ta seõ an truù", vò Tyû-kheo aáy, naøy Ananda, caàn phaûi an chæ, an toïa, chuyeân nhaát vaø an ñònh noäi taâm. Vaø naøy Ananda, nhö theá naøo Tyû-kheo an chæ, an toïa, chuyeân nhaát vaø an ñònh noäi taâm?
ÔÛ ñaây, naøy Ananda, Tyû-kheo ly duïc, ly baát thieän phaùp, chöùng ñaït vaø an truù Sô thieàn, moät traïng thaùi hyû laïc do ly duïc sanh, coù taàm, coù töù. Dieät taàm vaø töù, chöùng vaø truù Nhò thieàn, moät traïng thaùi hyû laïc do ñònh sanh, khoâng taàm, khoâng töù, noäi tónh nhöùt taâm... Tam thieàn... chöùng vaø truù Töù thieàn. Nhö vaäy, naøy Ananda, Tyû-kheo an chæ, an toïa, chuyeân nhaát vaø an ñònh noäi taâm.
Vò aáy taùc yù noäi khoâng. Trong khi vò aáy taùc yù noäi khoâng, taâm khoâng thích thuù, khoâng tònh tín, khoâng an truù, khoâng höôùng ñeán noäi khoâng. Söï kieän laø nhö vaäy, naøy Ananda, Tyû-kheo bieát nhö sau: "Trong khi ta taùc yù noäi khoâng, taâm khoâng thích thuù, khoâng tònh tín, khoâng an truù, khoâng höôùng ñeán noäi khoâng". ÔÛ ñaây, vò aáy yù thöùc roõ raøng nhö vaäy.
Vò aáy taùc yù ngoaïi khoâng. Vò aáy taùc yù noäi ngoaïi khoâng. Vò aáy taùc yù baát ñoäng. Trong khi vò aáy taùc yù baát ñoäng thôøi taâm khoâng thích thuù, khoâng tònh tín, khoâng an truù, khoâng höôùng ñeán baát ñoäng". Söï kieän laø nhö vaäy, naøy Ananda, Tyû-kheo bieát nhö sau: "Trong khi ta taùc yù baát ñoäng, taâm khoâng thích thuù, khoâng tònh tín, khoâng an truù, khoâng höôùng ñeán baát ñoäng". ÔÛ ñaây, vò aáy yù thöùc roõ raøng nhö vaäy.
Naøy Ananda, Tyû-kheo aáy caàn phaûi an truù, an toïa, chuyeân nhaát, vaø an ñònh noäi taâm treân ñònh töôùng (samadhinimitte) ñaõ ñeà caäp veà tröôùc aáy. Vò aáy taùc yù noäi khoâng. Trong khi vò aáy taùc yù noäi khoâng, taâm thích thuù, tònh tín, an truù, höôùng ñeán noäi khoâng. Söï kieän laø nhö vaäy, naøy Ananda, Tyû-kheo bieát nhö sau: "Trong khi ta taùc yù noäi khoâng, taâm thích thuù, tònh tín, an truù, höôùng ñeán noäi khoâng". ÔÛ ñaây, vò aáy yù thöùc roõ raøng nhö vaäy.
Vò aáy taùc yù ngoaïi khoâng. Vò aáy taùc yù noäi ngoaïi khoâng. Vò aáy taùc yù baát ñoäng. Trong khi vò aáy taùc yù baát ñoäng, taâm thích thuù, tònh tín, an truù höôùng ñeán baát ñoäng. Söï kieän laø nhö vaäy, naøy Ananda, vò Tyû-kheo bieát nhö sau: "Trong khi ta taùc yù baát ñoäng, taâm thích thuù, tònh tín, an truù, höôùng ñeán baát ñoäng". ÔÛ ñaây, vò aáy yù thöùc roõ raøng nhö vaäy.
Naøy Ananda, neáu Tyû-kheo aáy ñang an truù trong an truù naøy, taâm vò aáy höôùng ñeán ñi kinh haønh, vò aáy ñi kinh haønh (cankamati), vaø nghó raèng: "Trong khi ta ñang ñi kinh haønh, thôøi tham vaø öu, caùc aùc baát thieän phaùp khoâng coù chaûy vaøo". ÔÛ ñaây, vò aáy yù thöùc roõ raøng nhö vaäy. Naøy Ananda, neáu Tyû-kheo ñang an truù trong an truù naøy, taâm vò aáy höôùng ñeán ñöùng laïi, vò aáy ñöùng laïi vaø nghó raèng: "Trong khi ta ñang ñöùng laïi thôøi tham vaø öu, caùc aùc baát thieän phaùp khoâng coù chaûy vaøo". ÔÛ ñaây, vò aáy yù thöùc roõ raøng nhö vaäy.
Naøy Ananda, neáu trong khi Tyû-kheo aáy an truù trong söï an truù naøy, taâm vò aáy höôùng ñeán ngoài, vò aáy ngoài vaø nghó raèng: "Trong khi ta ñang ngoài, tham vaø öu, caùc aùc baát thieän phaùp khoâng coù chaûy vaøo". ÔÛ ñaây, vò aáy yù thöùc roõ raøng nhö vaäy. Naøy Ananda, neáu trong khi Tyû-kheo aáy an truù trong söï an truù naøy, taâm vò aáy höôùng ñeán naèm, vò aáy naèm vaø nghó raèng: "Trong khi ta ñang naèm, thôøi tham vaø öu, caùc aùc baát thieän phaùp khoâng chaûy vaøo". ÔÛ ñaây, vò aáy yù thöùc roõ raøng nhö vaäy.
Naøy Ananda, neáu trong khi Tyû-kheo aáy an truù trong söï an truù naøy, taâm vò aáy höôùng ñeán noùi, vò aáy suy nghó nhö sau: "Ta seõ khoâng noùi nhöõng caâu chuyeân haï lieät, ñeâ tieän, thuoäc phaøm phu, khoâng thuoäc baäc Thaùnh, khoâng lieân heä ñeán muïc ñích, khoâng ñöa ñeán yeám ly, ly duïc, ñoaïn tieät, an tònh, thaéng trí, giaùc ngoä. Nieát-baøn, nhö quoác vöông luaän, ñaïo taëc luaän, ñaïi thaàn luaän, quaân luaän, boá uùy luaän, chieán tranh luaän, thöïc vaät luaän, aåm lieäu luaän, y phuïc luaän, ngoïa cuï luaän, hoan man luaän, höông lieäu luaän, thaân thích luaän, xa thöøa luaän, thoân luaän, thò traán luaän, ñoâ thò luaän, quoác ñoä luaän, nöõ luaän, anh huøng luaän, haïng trung luaän, thuûy bình xöù luaän, tieân linh luaän, sai bieät luaän, theá giôùi luaän, haûi thuyeát luaän, höõu voâ höõu luaän". ÔÛ ñaây, vò aáy yù thöùc roõ raøng nhö vaäy.
Nhöng naøy Ananda, ñoái vôùi nhöõng lôøi noùi naøo khaéc khoå, khai taâm, ñöa ñeán nhöùt höôùng yeám ly, ly tham, ñoaïn dieät, an tònh, thaéng trí, giaùc ngoä, Nieát-baøn, nhö thieåu duïc luaän, tri tuùc luaän, ñoäc cö luaän, baát chuùng hoäi luaän, tinh caàn luaän, giôùi luaän, ñònh luaän, tueä luaän, giaûi thoaùt luaän, giaûi thoaùt tri kieán luaän, vò aáy nghó: "Ta seõ noùi caùc luaän nhö vaäy". ÔÛ ñaây, vò aáy yù thöùc roõ raøng nhö vaäy.
Naøy Ananda, neáu Tyû-kheo aáy trong khi an truù vôùi söï an truù naøy, taâm höôùng ñeán suy taàm (vitakka), vò aáy suy nghó: "Ñoái vôùi nhöõng suy taàm haï lieät, ñeâ tieän, phaøm phu, khoâng thuoäc baäc Thaùnh, khoâng lieân heä ñeán muïc ñích, khoâng ñöa ñeán yeám ly, ly tham, ñoaïn dieät, an tònh, thaéng trí, giaùc ngoä, Nieát-baøn, nhö laø duïc taàm, saân taàm, haïi taàm, ta seõ khoâng suy nghó caùc loaïi suy taàm aáy". ÔÛ ñaây, vò aáy yù thöùc roõ raøng nhö vaäy.
Nhöng naøy Ananda, ñoái vôùi nhöõng suy taàm naøy, thuoäc baäc Thaùnh, coù khaû naêng caàu tieán, höôùng daãn (ngöôøi suy nghó caùc suy taàm aáy) ñeán söï ñoaïn tröø hoaøn toaøn ñau khoå, nhö laø ly duïc taàm, voâ saân taàm, baát haïi taàm, vò aáy nghó: "Ta seõ suy tö caùc loaïi suy taàm naøy". ÔÛ ñaây, vò aáy yù thöùc roõ raøng nhö vaäy.
Naøy Ananda, coù naêm duïc tröôûng döôõng naøy. Theá naøo laø naêm? Caùc saéc do maét nhaän thöùc, khaû aùi, khaû hyû, khaû laïc, khaû yù, lieân heä ñeán duïc, haáp daãn; caùc tieáng do tai nhaän thöùc; caùc höông do muõi nhaän thöùc; caùc vò do löôõi nhaän thöùc; caùc xuùc do thaân nhaän thöùc, khaû aùi, khaû hyû, khaû laïc, khaû yù, lieân heä ñeán duïc, haáp daãn. Naøy Ananda, coù naêm duïc tröôûng döôõng naøy.
Töø ñaây Tyû-kheo caàn phaûi thöôøng thöôøng quaùn saùt töï taâm nhö sau: "Trong taâm ta, coù khôûi leân taâm haønh gì vôùi xöù (ayatana) naøy hay xöù khaùc cuûa naêm duïc tröôûng döôõng". Naøy Ananda, neáu Tyû-kheo trong khi quaùn saùt nhö vaäy, tueä tri raèng: "Trong taâm ta, coù khôûi leân taâm haønh vôùi xöù naøy hay xöù khaùc cuûa naêm duïc tröôûng döôõng... ". Söï kieän laø nhö vaäy, Tyû-kheo tueä tri nhö sau: "Duïc aùi (chandaraga) naøy ñoái vôùi naêm duïc tröôûng döôõng ñoái vôùi ta, chöa ñoaïn dieät ñöôïc". ÔÛ ñaây, vò aáy yù thöùc roõ raøng nhö vaäy. Naøy Ananda, neáu Tyû-kheo trong khi quaùn saùt nhö vaäy, tueä tri raèng: "Trong taâm ta, khoâng coù khôûi leân taâm haønh vôùi xöù naøy hay xöù khaùc cuûa naêm duïc tröôûng döôõng...". Söï kieän laø nhö vaäy, Tyû-kheo tueä tri nhö sau: "Duïc tham naøy ñoái vôùi naêm duïc tröôûng döôõng ñoái vôùi ta, ñaõ ñöôïc ñoaïn dieät". ÔÛ ñaây, vò aáy yù thöùc roõ raøng nhö vaäy.
Naøy Ananda, coù naêm thuû uaån. ÔÛ ñaây, Tyû-kheo caàn phaûi ñoaïn taän chuùng, khi vò aáy tuøy quaùn söï sanh dieät. Ñaây laø saéc, ñaây laø söï taäp khôûi cuûa saéc, ñaây laø söï ñoaïn dieät cuûa saéc. Ñaây laø thoï, ñaây laø söï taäp khôûi cuûa thoï, ñaây laø söï ñoaïn dieät cuûa thoï. Ñaây laø töôûng... Ñaây laø haønh... Ñaây laø thöùc, ñaây laø söï taäp khôûi cuûa thöùc, ñaây laø söï ñoaïn dieät cuûa thöùc.
Trong khi vò aáy an truù, tuøy quaùn söï sanh dieät cuûa naêm thuû uaån naøy, neáu coù ngaõ maïn naøo (asmimmano) (khôûi leân) ñoái vôùi naêm thuû uaån, ngaõ maïn aáy ñöôïc ñoaïn taän. Söï kieän laø nhö vaäy, naøy Ananda, Tyû-kheo tueä tri nhö sau: "Phaøm coù ngaõ maïn naøo ñoái vôùi naêm thuû uaån (khôûi leân) nôi ta, ta ñaõ ñoaïn taän ngaõ maïn aáy". ÔÛ ñaây, vò aáy yù thöùc roõ raøng nhö vaäy.
Nhöõng phaùp naøy, naøy Ananda, thuaàn nhaát lieân heä ñeán thieän, ñeàu thuoäc hieàn, Thaùnh, sieâu theá, vöôït ngoaøi taàm cuûa aùc ma.
-- Naøy Ananda, OÂng nghó theá naøo? Vì thaáy lyù do gì, moät Thanh vaên Ñeä töû töï nghó laø xöùng ñaùng (hôïp lyù) ñeå ñi theo moät Ñaïo sö daàu cho bò haát huûi?
-- Baïch Theá Toân, ñoái vôùi chuùng con, caùc phaùp döïa Theá Toân laøm caên baûn, höôùng Theá Toân laøm laõnh ñaïo, nöông töïa Theá Toân laøm y cöù. Baïch Theá Toân, toát laønh thay neáu Theá Toân thuyeát giaûng cho yù nghóa naøy. Sau khi ñöôïc nghe Theá Toân, caùc Tyû-kheo seõ haønh trì.
-- Naøy Ananda, thaät khoâng xöùng ñaùng cho moät ñeä töû baùm saùt theo vò ñaïo sö, neáu vì lyù do ñöôïc nghe giaûi thích kheá kinh vaø phuùng tuïng. Vì côù sao? Trong moät thôøi gian laâu daøi, caùc phaùp ñaõ ñöôïc caùc OÂng nghe, thoï trì, ñoïc lôùn tieáng, suy tö vôùi yù, kheùo thaáu hieåu vôùi chaùnh trí. Nhöng naøy Ananda, ñoái vôùi nhöõng lôøi noùi naøo, khaéc khoå, khai taâm ñöa ñeán nhaát höôùng vieãn ly, ly tham, ñoaïn dieät an tònh, thaéng trí, giaùc ngoä, Nieát-baøn nhö laø thieåu duïc luaän, tri tuùc luaän, ñoäc cö luaän, baát chuùng hoäi luaän, tinh caàn luaän, giôùi luaän, ñònh luaän, tueä luaän, giaûi thoaùt luaän, giaûi thoaùt tri kieán luaän. Naøy Ananda, do nhaân duyeân nhöõng loaïi thuyeát luaän nhö vaäy, thaät xöùng ñaùng cho moät Thanh vaên ñeä töû baùm saùt vò Ñaïo sö daàu cho bò haát huûi.
Söï kieän laø nhö vaäy, naøy Ananda, thôøi coù söï phieàn luïy (upaddava) cho vò Ñaïo sö; söï kieän laø nhö vaäy, thôøi coù söï phieàn luïy do ñeä töû; söï kieän laø nhö vaäy, thôøi coù söï phieàn luïy cho caùc vò tu Phaïm haïnh.
Vaø naøy Ananda, nhö theá naøo laø söï phieàn luïy cho vò Ñaïo sö? ÔÛ ñaây, naøy Ananda, coù Ñaïo sö löïa moät truù xöù (senasanam) xa vaéng trong röøng, döôùi goác caây, treân söôøn nuùi, choã hoang vu, trong hang nuùi, taïi baõi tha ma, taïi khu röøng, ngoaøi trôøi hay treân moät ñoáng rôm. Trong khi vò aáy soáng vieãn ly nhö vaäy, caùc Baø-la-moân, gia chuû, caû thò daân vaø quoác daân bao vaây xung quanh. Ñöôïc caùc Baø-la-moân, gia chuû, caû thò daân vaø quoác daân bao vaây xung quanh, vò aáy khôûi leân nhieãm taâm, rôi vaøo duïc voïng, khôûi leân tham aùi, trôû lui laïi ñôøi soáng sung tuùc. Nhö vaäy, naøy Ananda, ñöôïc goïi laø söï phieàn luïy cuûa Ñaïo sö. Vì söï phieàn luïy cuûa Ñaïo sö, caùc aùc baát thieän phaùp, taïp nhieãm, daãn ñeán taùi sanh, ñaùng sôï haõi, ñöa ñeán khoå quaû daãn ñeán sanh, giaø, cheát trong töông lai, caùc phaùp aáy taán coâng vò aáy. Nhö vaäy, naøy Ananda, laø söï phieàn luïy cuûa Ñaïo sö.
Naøy Ananda, theá naøo laø söï phieàn luïy cuûa ñeä töû? Naøy Ananda, ñeä töû cuûa moät Ñaïo sö, baét chöôùc ñôøi soáng vieãn ly cuûa Ñaïo sö mình, löïa moät truù xöù xa vaéng, trong röøng, döôùi goác caây, treân söôøn nuùi, choã hoang vu, trong hang nuùi, taïi baõi tha ma, taïi khu röøng, ngoaøi trôøi hay treân moät ñoáng rôm. Trong khi vò aáy soáng vieãn ly nhö vaäy, caùc Baø-la-moân, gia chuû, caû thò daân vôùi quoác daân bao vaây xung quanh. Ñöôïc caùc Baø-la-moân, gia chuû, caû thò daân vaø quoác daân bao vaây cung quanh, vò aáy khôûi leân nhieãm taâm, rôi vaøo duïc voïng, khôûi leân tham aùi, trôû lui laïi ñôøi soáng sung tuùc. Nhö vaäy, naøy Ananda, ñöôïc goïi laø söï phieàn luïy cuûa ñeä töû. Vì söï phieàn luïy cuûa ñeä töû, caùc aùc baát thieän phaùp, taïp nhieãm, daãn ñeán taùi sanh, ñaùng sôï haõi, ñöa ñeán khoå quaû, daãn ñeán sanh, giaø, cheát trong töông lai; caùc phaùp aáy taán coâng vò aáy. Nhö vaäy, naøy Ananda, laø söï phieàn luïy cuûa ñeä töû.
Vaø naøy Ananda, nhö theá naøo laø söï phieàn luïy cuûa caùc vò tu Phaïm haïnh? ÔÛ ñaây, naøy Ananda, Nhö Lai xuaát hieän ôû ñôøi, laø baäc A-la-haùn, Chaùnh Bieán Tri, Minh Haïnh Tuùc, Thieän Theä, Theá Gian Giaûi, Voâ Thöôïng Só, Ñieàu Ngöï Tröôïng Phu, Thieân Nhaân Sö, Phaät, Theá Toân. Ngaøi löïa moät truù xöù xa vaéng, trong röøng, döôùi goác caây, treân söôøn nuùi, choã hoang vu, trong hang nuùi, taïi baõi tha ma, taïi khu röøng, ngoaøi trôøi hay treân moät ñoáng rôm. Trong khi Ngaøi soáng vieãn ly nhö vaäy, caùc Baø-la-moân, gia chuû, caû thò daân vaø quoác daân bao vaây xung quanh. Ñöôïc caùc Baø-la-moân, gia chuû, caû thò daân vaø quoác daân bao vaây xung quanh, Ngaøi khoâng khôûi leân nhieãm taâm, khoâng rôi vaøo duïc voïng, khoâng khôûi leân tham aùi, khoâng trôû lui laïi ñôøi soáng sung tuùc. Nhöng naøy Ananda, vò ñeä töû cuûa baäc Ñaïo sö chuû taâm theo (haïnh) vieãn ly cuûa baäc Ñaïo sö, baét chöôùc (theo haïnh aáy) löïa moät truù xöù xa vaéng, trong röøng, döôùi goác caây, treân söôøn nuùi, choã hoang vu, trong hang nuùi, taïi baõi tha ma, taïi khu röøng, ngoaøi trôøi, treân moät ñoáng rôm. Trong khi vò aáy soáng vieãn ly nhö vaäy, caùc Baø-la-moân, gia chuû, caû thò daân vaø quoác daân bao vaây xung quanh. Ñöôïc caùc Baø-la-moân, gia chuû, caû thò daân vaø quoác daân bao vaây xung quanh, vò aáy khôûi leân nhieãm taâm, rôi vaøo duïc voïng, khôûi leân tham aùi, trôû laïi ñôøi soáng sung tuùc. Nhö vaäy, naøy Ananda, ñöôïc goïi laø söï phieàn luïy cuûa caùc vò tu Phaïm haïnh. Vì söï phieàn luïy cuûa Phaïm haïnh, caùc aùc baát thieän phaùp, taïp nhieãm, daãn ñeán taùi sanh ñaùng sôï haõi, ñöa ñeán khoå quaû, daãn ñeán sanh, giaø, cheát trong töông lai, caùc phaùp aáy taán coâng vò aáy. Nhö vaäy, naøy Ananda, laø söï phieàn luïy cuûa caùc vò tu Phaïm haïnh. Nhöng naøy Ananda, söï phieàn luïy cuûa caùc vò tu Phaïm haïnh laø nhieàu quaû khoå hôn, nhieàu quaû naõo hôn ñoái vôùi phieàn luïy cuûa Ñaïo sö naøy vaø phieàn luïy cuûa ñeä töû naøy, hôn nöõa noù daãn ñeán ñoïa laïc.
Do vaäy, naøy Ananda, haõy ñoái xöû vôùi Ta, vôùi taâm thaân höõu, khoâng vôùi taâm thuø nghòch, vaø nhö vaäy caùc OÂng seõ ñöôïc haïnh phuùc an laïc laâu daøi. Vaø nhö theá naøo laø caùc ñeä töû ñoái xöû vò Ñaïo sö vôùi taâm thuø nghòch, khoâng vôùi taâm thaân höõu? ÔÛ ñaây, naøy Ananda, vò Ñaïo sö aáy vôùi loøng töø maãn thuyeát phaùp cho caùc ñeä töû, mong caàu haïnh phuùc cho hoï, vì loøng töø maãn noùi raèng: "Ñaây laø haïnh phuùc cho caùc OÂng, ñaây laø an laïc cho caùc OÂng". Nhöng caùc ñeä töû cuûa vò aáy khoâng chòu nghe theo, khoâng chòu loùng tai, chuù taâm vaøo höôùng khaùc (annan), ngöôïc laïi, hoï ñi xa lôøi giaûng daïy cuûa vò Ñaïo sö. Nhö vaäy, naøy Ananda, laø caùc ñeä töû ñoái xöû vôùi baäc Ñaïo sö, vôùi taâm thuø nghòch, khoâng vôùi taâm thaân höõu.
Vaø nhö theá naøo, naøy Ananda, laø caùc ñeä töû ñoái xöû vôùi baäc Ñaïo sö, vôùi taâm thaân höõu, khoâng vôùi taâm thuø nghòch? ÔÛ ñaây, naøy Ananda, vò Ñaïo sö vôùi loøng töø maãn thuyeát phaùp cho caùc ñeä töû, tìm caàu haïnh phuùc cho hoï, vì loøng töø maãn noùi raèng: "Ñaây laø haïnh phuùc cho caùc OÂng, ñaây laø an laïc cho caùc OÂng". Caùc ñeä töû cuûa vò aáy chòu nghe theo, chòu loùng tai, khoâng chuù taâm vaøo höôùng khaùc, vaø khoâng ngöôïc laïi ñi xa lôøi daïy cuûa baäc Ñaïo sö. Nhö vaäy, naøy Ananda, laø caùc ñeä töû ñoái xöû vôùi baäc Ñaïo sö, vôùi taâm thaân höõu, khoâng phaûi vôùi taâm thuø nghòch. Do vaäy, naøy Ananda, haõy ñoái xöû vôùi Ta, vôùi taâm thaân höõu, chôù vôùi taâm thuø nghòch vaø nhö vaäy seõ laø haïnh phuùc, laø an laïc laâu daøi cho caùc OÂng.
Ta khoâng saùch taán caùc OÂng nhö ngöôøi thôï goám ñoái vôùi caùc ñoà goám chöa nung, chöa ñöôïc nung chín. Ta seõ noùi heát lôøi chæ trích naøy ñeán lôøi chæ trích khaùc, heát lôøi taùn thaùn naøy ñeán lôøi taùn thaùn khaùc. Caùi gì laø loõi caây, caùi aáy seõ ñöùng vöõng toàn taïi.
Theá Toân thuyeát giaûng nhö vaäy. Toân giaû Ananda hoan hyû tín thoï lôøi Theá Toân daïy.
Hoøa thöôïng Thích Minh Chaâu dòch Vieät
Chaân thaønh caùm ôn anh HDC vaø nhoùm Phaät töû VH ñaõ coù thieän taâm göûi taëng aán baûn ñieän töû.
(Bình Anson hieäu ñính, döïa theo baûn Anh ngöõ "The Middle Length Discourses of the Buddha", Tyø kheo Nanamoli vaø Tyø kheo Bodhi dòch, 1995).
11-10-2003
Source = BuddhaSasana
[Muïc luïc kinh Trung Boä]