Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Trang Chuû] [ Index Vieät ] [Index Pali]
Trung Boä Kinh
Majjhima Nikaya129. Kinh Hieàn Ngu
(Baølapandita sutta)
Nhö vaày toâi nghe.
Moät thôøi Theá Toân ôû Savatthi (Xaù-veä), Jetavana (Kyø-ñaø vieân), taïi tònh xaù oâng Anathapindika (Caáp Coâ Ñoäc).
Taïi ñaáy, Theá Toân goïi caùc Tyû-kheo: "Naøy caùc Tyû-kheo". -- "Thöa vaâng, baïch Theá Toân", caùc Tyû-kheo aáy vaâng ñaùp Theá Toân. Theá Toân noùi nhö sau:
(Ngöôøi Ngu)
-- Naøy caùc Tyû-kheo, coù ba ñaëc ñieåm, ñaëc töôùng, vaø ñaëc aán naøy cuûa ngöôøi ngu. Theá naøo laø ba? ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi ngu tö duy aùc tö duy, noùi lôøi aùc ngöõ vaø haønh caùc aùc haïnh. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu ngöôøi ngu khoâng tö duy aùc tö duy, khoâng noùi lôøi aùc ngöõ, khoâng haønh aùc haïnh, thôøi laøm sao keû trí bieát ñöôïc ngöôøi aáy: "Ngöôøi naøy laø ngöôøi ngu, khoâng phaûi laø Chaân nhaân"? Vaø vì raèng, naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi ngu tö duy aùc tö duy, noùi lôøi aùc ngöõ, haønh aùc haïnh, do vaäy, ngöôøi trí bieát ngöôøi aáy: "Ngöôøi naøy laø ngöôøi ngu, khoâng phaûi laø Chaân nhaân".
Ngöôøi ngu aáy, naøy caùc Tyû-kheo, ngay trong hieän taïi caûm thoï ba loaïi khoå öu. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu ngöôøi ngu ngoài giöõa hoäi chuùng, hay ngoài beân ñöôøng coù xe coä qua laïi, hay taïi ngaõ (ba, ngaõ tö) ñöôøng, taïi ñaáy (neáu) coù ngöôøi nghó ñeán caâu chuyeän thích hôïp veà ngöôøi aáy. Neáu ngöôøi ngu, naøy caùc Tyû-kheo, saùt sanh, laáy cuûa khoâng cho, theo taø haïnh trong daâm duïc, noùi laùo, say röôïu men, röôïu naáu, thöôøng ôû ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi ngu aáy suy nghó nhö sau: "Caùc ngöôøi aáy nghó ñeán caâu chuyeän thích hôïp veà ta, vì nhöõng phaùp aáy thaät coù nôi ta vaø ta coù nhöõng phaùp aáy". Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø loaïi khoå öu thöù nhaát, ngöôøi ngu caûm thoï ngay trong hieän taïi.
Laïi nöõa, naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi ngu thaáy caùc vua chuùa sau khi baét teân troäm cöôùp coù phaïm toäi lieàn aùp duïng nhieàu hình phaït sai khaùc. Hoï ñaùnh baèng roi, hoï ñaùnh baèng gaäy, hoï ñaùnh baèng coân, hoï chaët tay, hoï chaët chaân, hoï chaët tay chaân, hoï xeûo tai, hoï caét muõi, hoï xeûo tai caét muõi; hoï duøng hình phaït vaïc daàu, hoï duøng hình phaït boái ñoài hình (xeûo ñænh ñaàu thaønh hình con soø) hoï duøng hình phaït la haàu khaåu hình, hoûa man hình (laáy löûa ñoát thaønh voøng hoa), chuùc thuû hình (ñoát tay), khu haønh hình (laáy rôm beän laïi roài sieát chaët) bì y hình (laáy voû caây laøm aùo), linh döông hình (hình phaït con deâ nuùi), caâu nhuïc hình (laáy caâu moùc vaøo thòt), tieàn hình (caét thòt thaønh hình ñoàng tieàn), khoái traáp hình, chuyeån hình, cao ñaïp ñaøi, hoï töôùi baèng daàu soâi, hoï cho choù aên, hoï ñoùng coïc nhöõng ngöôøi soáng, hoï laáy göôm chaët ñaàu. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi ngu nghó nhö sau: "Do nhaân caùc aùc haønh nhö vaäy, caùc vua chuùa sau khi baét teân troäm cöôùp coù phaïm toäi, lieàn aùp duïng nhöõng hình phaït sai khaùc. Hoï ñaùnh baèng roi, hoï ñaùnh baèng gaäy, hoï ñaùnh baèng coân, hoï chaët tay, hoï chaët chaân, hoï chaët tay chaân.. hoï laáy göôm chaët ñaàu. Nhöõng phaùp aáy coù thaät nôi ta vaø ta coù nhöõng phaùp aáy. Neáu caùc vua chuùa bieát veà ta, caùc vua chuùa aáy sau khi baét ta lieàn aùp duïng nhieàu hình phaït sai khaùc. Hoï ñaùnh baèng roi, hoï ñaùnh baèng gaäy, hoï ñaùnh baèng coân... hoï laáy göôm chaët ñaàu. "Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø loaïi khoå öu thöù hai, ngöôøi ngu caûm thoï ngay trong hieän taïi.
Laïi nöõa, naøy caùc Tyû-kheo, khi ngöôøi ngu leo ngoài treân gheá, hay treân giöôøng, hay naèm treân ñaát, luùc baáy giôø, nhöõng aùc nghieäp ngöôøi aáy laøm töø tröôùc, nhö thaân aùc haønh, khaåu aùc haønh, yù aùc haønh, treo naèm, treo aùp, treo ñeø leân ngöôøi aáy. Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, vaøo buoåi chieàu, nhöõng boùng caùc ñænh nuùi treo naèm, treo aùp, treo ñeø treân ñaát; cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, khi ngöôøi ngu ngoài treân gheá, hay ngoài treân giöôøng, hay naèm döôùi ñaát, trong khi aáy caùc nghieäp quaù khöù cuûa ngöôøi aáy, töùc laø thaân aùc haønh, khaåu aùc haønh, yù aùc haønh, treo naèm, treo aùp, treo ñeø treân ngöôøi aáy. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi ngu suy nghó nhö sau: "Thaät söï ta khoâng laøm ñieàu phöôùc, khoâng laøm ñieàu thieän, khoâng laøm ñieàu choáng laïi sôï haõi, laøm ñieàu aùc, laøm ñieàu hung baïo, laøm ñieàu toäi loãi. Do khoâng laøm ñieàu phöôùc, khoâng laøm ñieàu thieän, khoâng laøm ñieàu choáng laïi sôï haõi, do laøm ñieàu aùc, laøm ñieàu hung baïo, laøm ñieàu toäi loãi neân phaûi ñi ñeán aùc thuù; aùc thuù aáy sau khi cheát ta phaûi ñi". Ngöôøi aáy saàu muoän, than van, than khoùc, ñaám ngöïc, reân la vaø rôi vaøo baát tænh. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø söï khoå öu thöù ba, ngay trong hieän taïi, ngöôøi ngu (phaûi) caûm thoï.
Naøy caùc Tyû-kheo, keû ngu kia sau khi laøm thaân aùc haønh, sau khi laøm khaåu aùc haønh, sau khi laøm yù aùc haønh, khi thaân hoaïi maïng chung, sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc.
(Ñòa nguïc)
Naøy caùc Tyû-kheo, neáu coù ai noùi moät caùch ñuùng ñaén veà ngöôøi aáy, phaûi noùi raèng ngöôøi aáy hoaøn toaøn khoâng toát ñeïp, hoaøn toaøn khoâng khaû aùi, hoaøn toaøn khoâng thích yù. Cuõng nhö muoán noùi moät caùch ñuùng ñaén veà Ñòa nguïc, phaûi noùi raèng Ñòa nguïc, hoaøn toaøn khoâng toát ñeïp, hoaøn toaøn khoâng khaû aùi, hoaøn toaøn khoâng thích yù. Veà vaán ñeà naøy, naøy caùc Tyû-kheo, cho ñeán moät ví duï cuõng khoâng deã gì, vì raát nhieàu laø söï ñau khoå cuûa Ñòa nguïc.
Khi ñöôïc noùi vaäy, moät Tyû-kheo khaùc baïch Theá Toân:
-- Baïch Theá Toân, Theá Toân coù theå cho con moät ví duï ñöôïc khoâng?
Theá Toân ñaùp:
-- Coù theå ñöôïc, naøy Tyû-kheo. Ví nhö, naøy Tyû-kheo, coù ngöôøi baét ñöôïc moät teân troäm caép, daãn ñeán tröôùc maët vua vaø thöa: "Taâu Ñaïi vöông, ñaây laø moät teân troäm cöôùp phaïm toäi cho Ngaøi! Haõy hình phaït noù nhö Ñaïi vöông muoán". Vaø vò vua aáy noùi nhö sau veà teân troäm cöôùp aáy: "Naøy caùc OÂng haõy ñi vaø vaøo buoåi saùng haõy ñaâm ngöôøi naøy vôùi moät traêm ngoïn giaùo". Vaø vaøo buoåi saùng, hoï ñaâm ngöôøi aáy vôùi moät traêm ngoïn giaùo. Roài ñeán tröa, vua noùi nhö sau: "Naøy caùc OÂng, ngöôøi aáy ra sao?" -- "Taâu Ñaïi vöông, noù vaãn coøn soáng". Roài vua laïi noùi nhö sau veà teân troäm cöôùp aáy: "Naøy caùc OÂng, haõy ñi vaø vaøo buoåi tröa, haõy ñaâm ngöôøi naøy vôùi moät traêm ngoïn giaùo". Vaø vaøo buoåi tröa, hoï ñaâm ngöôøi aáy vôùi moät traêm ngoïn giaùo. Roài ñeán chieàu, vua noùi nhö sau: "Naøy caùc OÂng, ngöôøi aáy ra sao?" -- "Taâu Ñaïi vöông, noù vaãn coøn soáng". Roài vua laïi noùi nhö sau veà ngöôøi kia: "Naøy caùc OÂng, vaøo buoåi chieàu, hoï ñaâm ngöôøi naøy vôùi moät traêm ngoïn giaùo". Vaø vaøo buoåi chieàu, hoï ñaâm ngöôøi aáy vôùi moät traêm ngoïn giaùo.
Naøy caùc Tyû-kheo, OÂng nghó theá naøo? Ngöôøi aáy bò ñaâm ba traêm ngoïn giaùo, do nhaân duyeân aáy, coù caûm thoï khoå öu khoâng?
-- Baïch Theá Toân, chæ bò ngoïn giaùo ñaâm moät laàn, ngöôøi kia do nhaân duyeân aáy cuõng caûm thaáy khoå öu, coøn noùi gì ñeán ba traêm ngoïn giaùo!
Roài Theá Toân löôïm leân moät hoøn ñaù nhoû, lôùn baèng baøn tay vaø noùi vôùi caùc Tyû-kheo:
-- Naøy caùc Tyû-kheo, caùc OÂng nghó theá naøo? Caùi gì lôùn hôn, hoøn ñaù naøy, to baèng baøn tay do ta löôïm leân, hay nuùi Tuyeát Sôn (Himalaya), vua caùc loaïi nuùi?
-- Thaät laø quaù nhoû, baïch Theá Toân, hoøn ñaù naøy lôùn baèng baøn tay do Theá Toân löôïm leân. So saùnh vôùi Tuyeát Sôn vua caùc loaïi nuùi, noù khoâng ñaùng keå gì, noù khoâng baèng moät phaàn ngaøn vaïn laàn (cuûa nuùi Tuyeát) noù khoâng theå so saùnh ñöôïc!
-- Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi aáy bò ñaâm bôûi ba traêm ngoïn giaùo, do nhaân duyeân aáy caûm thoï khoå öu. Khoå öu aáy so saùnh vôùi khoå öu ôû Ñòa nguïc khoâng ñaùng keå gì, khoâng baèng moät phaàn ngaøn vaïn laàn, khoâng theå so saùnh ñöôïc. Naøy caùc Tyû-kheo, caùc ngöôøi giöõ ñòa nguïc baét ngöôøi aáy chòu hình phaït goïi laø naêm coïc (pancavidhabandhanam). Hoï laáy coïc saét nung ñoû ñoùng vaøo moät baøn tay, hoï laáy coïc saét nung ñoû ñoùng vaøo baøn tay thöù hai, hoï laáy coïc saét nung ñoû ñoùng vaøo baøn chaân, hoï laáy coïc saét nung ñoû ñoùng vaøo baøn chaân thöù hai, hoï laáy coïc saét nung ñoû ñoùng vaøo giöõa ngöïc. Ngöôøi aáy ôû ñaây thoï laõnh caùc caûm giaùc ñau ñôùn, thoáng khoå, khoác lieät. Nhöng ngöôøi aáy khoâng coù theå meänh chung cho ñeán khi aùc nghieäp cuûa ngöôøi aáy chöa ñöôïc tieâu tröø.
Naøy caùc Tyû-kheo, caùc ngöôøi giöõ Ñòa nguïc baét ngöôøi aáy naèm xuoáng vaø laáy buùa chaët ngöôøi aáy. Ngöôøi aáy ôû ñaây thoï laõnh caùc caûm giaùc ñau ñôùn, thoáng khoå, khoác lieät. Nhöng ngöôøi aáy khoâng theå meänh chung cho ñeán khi aùc nghieäp cuûa ngöôøi aáy chöa ñöôïc tieâu tröø.
Naøy caùc Tyû-kheo, caùc ngöôøi giöõ Ñòa nguïc döïng ngöôïc ngöôøi aáy chaân phía treân, ñaàu phía döôùi vaø laáy buùa chaët ngöôøi aáy. Ngöôøi aáy ôû ñaây caûm thoï... chöa ñöôïc tieâu tröø.
Naøy caùc Tyû-kheo, caùc ngöôøi giöõ Ñòa nguïc coät ngöôøi aáy vaøo moät chieác xe, keùo ngöôøi aáy chaïy tôùi chaïy lui treân ñaát ñöôïc ñoát chaùy ñoû, chaùy thaønh ngoïn, chaùy ñoû röïc. Ngöôøi aáy ôû ñaây caûm thoï... chöa ñöôïc tieâu tröø.
Roài naøy caùc Tyû-kheo, caùc ngöôøi giöõ Ñòa nguïc ñaåy ngöôøi aáy leân keùo ngöôøi aáy xuoáng treân moät söôøn nuùi ñaày than höøng, chaùy ñoû, chaùy thaønh ngoïn, chaùy ñoû röïc. Ngöôøi aáy ôû ñaây caûm thoï... chöa ñöôïc tieâu tröø.
Roài naøy caùc Tyû-kheo, caùc ngöôøi giöõ Ñòa nguïc döïng ngöôïc ngöôøi aáy chaân phía treân, ñaàu phía döôùi vaø quaêng ngöôøi aáy vaøo moät vaïc daàu baèng ñoàng nung ñoû, chaùy ñoû, chaùy thaønh ngoïn, chaùy ñoû röïc. Ngöôøi aáy ôû ñaây bò naáu vôùi boït nöôùc soâi suøng suïc, ôû ñaây bò naáu vôùi vaïc nöôùc soâi suøng suïc; khi thì noåi leân treân, khi thì chìm xuoáng ñaùy, khi thì troâi daït ngang. Ngöôøi aáy ôû ñaây thoï laõnh caùc caûm giaùc ñau ñôùn, thoáng khoå, khoác lieät. Nhöng ngöôøi aáy khoâng coù theå meänh chung cho ñeán khi aùc nghieäp cuûa ngöôøi aáy chöa ñöôïc tieâu tröø.
Roài naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng ngöôøi giöõ Ñòa nguïc quaêng ngöôøi aáy vaøo Ñaïi ñòa nguïc. Naøy caùc Tyû-kheo, Ñaïi ñòa nguïc aáy, coù boán goùc, boán cöûa, chia thaønh phaàn baèng nhau; xung quanh coù töôøng saét; maùi saét lôïp leân treân. Neàn Ñòa nguïc baèng saét nung ñoû, chaùy ñoû röïc; ñöùng thaúng, luoân coù maët, roäng moät traêm do tuaàn.
Naøy caùc Tyû-kheo, vôùi raát nhieàu phaùp moân, Ta noùi veà Ñòa nguïc, nhöng thaät khoù noùi cho ñöôïc ñaày ñuû, naøy caùc Tyû-kheo, vì ñau khoå ôû Ñòa nguïc quaù nhieàu.
(Coõi thuù)
Naøy caùc Tyû-kheo, coù nhöõng loaïi sanh vaät thuoäc loaïi baøng sanh, coù hôi thôû, aên coû. Chuùng aên nhöõng coû öôùt vaø khoâ, vôùi raêng nhai nghieàn, coû aáy. Naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng sanh vaät aáy thuoäc loaïi baøng sanh, coù hôi thôû, aên coû laø gì? Caùc loaïi ngöïa, traâu, boø, löøa, deâ, nai hay caùc sanh vaät khaùc, thuoäc loaïi baøng sanh, coù hôi thôû, aên coû. Naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi ngu aáy do tröôùc kia höôûng thoï ôû ñaây, do tröôùc kia laøm caùc aùc nghieäp, ôû ñaây, sau khi thaân hoaïi maïng chung, sanh ra coïng truù vôùi caùc loaøi höõu tình aáy, nhöõng loaïi höõu tình aên coû.
Naøy caùc Tyû-kheo, coù caùc sanh vaät thuoäc loaïi baøng sanh, coù hôi thôû vaø aên phaân. Chuùng ngöûi ñöôïc muøi phaân töø ñöôøng xa, lieàn chaïy tôùi, nghó raèng: "Chuùng ta seõ aên ôû ñaây, chuùng ta seõ aên ôû ñaây". Ví nhö caùc Baø-la-moân chaïy ñeán, ngöûi ñöôïc muøi leã teá sanh, nghó raèng: "Chuùng ta seõ aên ôû ñaây, chuùng ta seõ aên ôû ñaây". Cuõng vaäy naøy caùc Tyû-kheo, coù caùc loaïi sanh vaät, thuoäc loaïi baøng sanh, coù hôi thôû, vaø aên phaân. Chuùng ngöûi ñöôïc muøi phaân töø ñöôøng xa, lieàn chaïy tôùi, nghó raèng: "Chuùng ta seõ aên ôû ñaây, chuùng ta seõ aên ôû ñaây". Vaø naøy caùc Tyû-kheo, caùc sanh vaät aáy, thuoäc loaïi baøng sanh, coù hôi thôû vaø aên phaân laø gì? Caùc loaïi gaø, heo, choù, choù röøng (giaû can), hay taát caû caùc sanh vaät khaùc, thuoäc loaïi baøng sanh, coù hôi thôû, aên phaân. Naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi ngu aáy do tröôùc kia höôûng thoï ôû ñaây, do tröôùc kia laøm caùc aùc nghieäp ôû ñaây, sau khi thaân hoaïi maïng chung sanh ra coïng truù vôùi caùc loaïi höõu tình aáy, nhöõng loaïi höõu tình aên phaân.
Naøy caùc Tyû-kheo, coù caùc loaïi sanh vaät thuoäc loaïi baøng sanh, coù hôi thôû, sanh ra trong boùng toái, giaø trong boùng toái vaø cheát trong boùng toái. Naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng sanh vaät aáy, thuoäc loaïi baøng sanh, coù hôi thôû, sanh ra trong boùng toái, giaø trong boùng toái vaø cheát trong boùng toái laø gì? Caùc loaïi coân truøng, con suøng, con doøi, con saâu ñoâm ñoám vaø caùc loaïi sanh vaät khaùc thuoäc loaïi baøng sanh, coù hôi thôû, soáng trong boùng toái. Naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi ngu aáy do tröôùc kia höôûng thoï ôû ñaây, do tröôùc kia laøm caùc aùc nghieäp ôû ñaây, sau khi thaân hoaïi maïng chung, sanh ra coïng truù vôùi caùc loaøi höõu tình aáy töùc laø caùc loaïi höõu tình sinh ra trong boùng toái, giaø trong boùng toái, cheát trong boùng toái.
Naøy caùc Tyû-kheo, coù nhöõng sanh vaät, thuoäc loaïi baøng sanh, coù hôi thôû, sinh ra trong nöôùc, giaø trong nöôùc, cheát trong nöôùc. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, caùc sanh vaät aáy thuoäc loaïi baøng sanh, coù hôi thôû, sanh ra trong nöôùc, giaø trong nöôùc, cheát trong nöôùc laø gì? Caùc loaïi caù, ruøa, caù saáu, hay caùc sanh vaät khaùc, thuoäc loaïi baøng sanh, coù hôi thôû, sanh ra trong nöôùc, giaø trong nöôùc, cheát trong nöôùc. Naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi ngu aáy, do tröôùc kia höôûng thoï ôû ñaây, do tröôùc kia laøm caùc aùc nghieäp ôû ñaây, sau khi thaân hoaïi maïng chung sanh ra coïng truù vôùi caùc loaøi höõu tình aáy, töùc laø caùc loaøi höõu tình sanh ra trong nöôùc, giaø trong nöôùc, cheát trong nöôùc.
Naøy caùc Tyû-kheo, coù caùc sanh vaät thuoäc loaøi baøng sanh, coù hôi thôû, sanh ra trong baát tònh, giaø trong baát tònh, cheát trong baát tònh. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, caùc sanh vaät aáy, caùc loaïi thuoäc baøng sanh, coù hôi thôû, sanh ra trong baát tònh, giaø trong baát tònh, cheát trong baát tònh laø gì? Naøy caùc Tyû-kheo, caùc loaøi höõu tình naøo sanh ra trong caù thuùi hay giaø trong caù thuùi, hay cheát trong caù thuùi, hay trong töû thi thuùi, hay trong ñoà aên thuùi, hay trong vuõng nöôùc, hay sinh ra trong ñaàm nöôùc (nhôùp)... giaø... hay cheát trong ñaàm nöôùc (nhôùp). Naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi ngu aáy, do tröôùc kia höôûng thoï ôû ñaây, do tröôùc kia laøm caùc aùc nghieäp ôû ñaây, sau khi thaân hoaïi maïng chung, sanh ra coïng truù vôùi caùc loaøi höõu tình aáy, töùc laø caùc loaøi höõu tình sanh ra trong baát tònh, giaø trong baát tònh, cheát trong baát tònh.
Naøy caùc Tyû-kheo, vôùi raát nhieàu phaùp moân, Ta noùi veà caùc loaïi baøng sanh, nhöng thaät khoù noùi cho ñöôïc ñaày ñuû, naøy caùc Tyû-kheo, vì ñau khoå ôû loaøi baøng sanh quaù nhieàu.
Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, moät ngöôøi quaêng moät khuùc caây coù moät caùi loã treân bieån, moät ngoïn gioù töø phöông Ñoâng thoåi noù troâi qua phía taây; moät ngoïn gioù töø phöông Taây thoåi noù troâi qua phía ñoâng; moät ngoïn gioù töø phöông Baéc thoåi noù troâi qua phía nam; moät ngoïn gioù töø phöông Nam thoåi noù troâi qua phía baéc. Roài coù moät con ruøa muø, cöù moät traêm naêm môùi troài ñaàu leân moät laàn. Naøy caùc Tyû-kheo, caùc OÂng nghó theá naøo? Con ruøa muø aáy coù theå ñuùt coå noù vaøo trong loã caây naøy ñöôïc khoâng?
-- Neáu coù ñöôïc chaêng nöõa, baïch Theá Toân, thôøi chæ ñöôïc moät laàn, sau moät thôøi gian raát laâu daøi.
-- Coøn mau hôn, naøy caùc Tyû-kheo, con ruøa muø aáy coù theå chui coå vaøo khuùc caây coù loã hoång kia; nhöng naøy caùc Tyû-kheo, ta tuyeân boá raèng coøn khoù hôn ñöôïc laøm ngöôøi trôû laïi, moät khi ngöôøi ngu bò rôi vaøo ñoïa xöù. Vì sao vaäy? Vì ôû ñaáy, naøy caùc Tyû-kheo, khoâng coù phaùp haønh, an tònh haønh, thieän haønh, phöôùc haønh. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây chæ coù aên laãn nhau vaø aên thòt keû yeáu.
Vaø naøy caùc Tyû-kheo, neáu ngöôøi ngu aáy sau moät thôøi gian raát laâu daøi, coù ñöôïc laøm ngöôøi trôû laïi, thôøi ngöôøi aáy seõ sanh trong gia ñình thaáp heøn, trong gia ñình haï caáp, trong gia ñình keû ñi saên, trong gia ñình keû ñan tre, trong gia ñình ngöôøi laøm xe, hay trong gia ñình ngöôøi ñoå phaân, trong nhöõng gia ñình ngheøo khoán, khoâng ñuû ñeå uoáng hay ñeå aên, cho ñeán mieáng vaûi che löng cuõng khoù tìm ñöôïc. Laïi nöõa, ngöôøi aáy thoâ xaáu, khoù nhìn, luøn thaáp, hay beänh, muø hay coù taät, queø hay bò baïi, ngöôøi aáy khoâng coù theå ñöôïc caùc ñoà aên, ñoà uoáng, vaûi xa, voøng hoa, höông lieäu, giöôøng naèm, choã truù xöù vaø aùnh saùng. Ngöôøi aáy haønh thaân aùc haønh, khaåu aùc haønh, yù aùc haønh; vì haønh thaân aùc haønh, khaåu aùc haønh, yù aùc haønh; sau khi thaân hoaïi maïng chung, sinh ra trong coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, Ñòa nguïc.
Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, moät ngöôøi ñaùnh baïc, trong canh ñoå baïc ñaàu tieân, maát con, maát vôï, maát taát caû taøi saûn, laïi cuoái cuøng phaûi tuø toäi. Nhöng naøy caùc Tyû-kheo, coøn nhoû beù canh ñoå baïc aáy, do canh ñoå baïc ñaàu tieân naøy, ngöôøi aáy maát con, maát vôï, maát taát caû taøi saûn, laïi cuoái cuøng phaûi tuø toäi. Vaø canh baïc naøy to lôùn hôn, vôùi canh baïc aáy ngöôøi ngu, do thaân aùc haønh, khaåu aùc haønh, yù aùc haønh, sau khi thaân hoaïi maïng chung, phaûi sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, Ñòa nguïc. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø ñòa xöù hoaøn toaøn vieân maõn cuûa keû ngu.
(Ngöôøi Hieàn trí)
Naøy caùc Tyû-kheo, coù ba ñaëc ñieåm, ñaëc töôùng, vaø ñaëc aán naøy cuûa ngöôøi trí. Theá naøo laø ba? ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi trí tö duy thieän tö duy, noùi lôøi thieän ngöõ, vaø haønh caùc thieän haønh. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu ngöôøi trí khoâng tö duy thieän tö duy, khoâng noùi lôøi thieän ngöõ, khoâng haønh caùc thieän haønh, thôøi laøm sao keû trí bieát ñöôïc ngöôøi aáy: "Vò naøy laø ngöôøi trí, laø baäc Chaân nhaân"? Vaø vì raèng, naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi trí tö duy thieän tö duy, noùi lôøi thieän ngöõ, haønh thieän haønh, do vaäy ngöôøi trí bieát ngöôøi aáy: "Vò naøy laø ngöôøi coù trí, laø baäc Chaân nhaân".
Ngöôøi trí aáy, naøy caùc Tyû-kheo, ngay trong hieän taïi caûm thoï ba loaïi laïc hyû. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu ngöôøi trí ngoài giöõa hoäi chuùng, hay ngoài beân ñöôøng coù xe coä qua laïi, hay taïi ngaõ (ba, ngaõ tö) ñöôøng, taïi ñaáy (neáu) coù ngöôøi nghó ñeán caâu chuyeän thích hôïp veà ngöôøi aáy; neáu ngöôøi trí, naøy caùc Tyû-kheo, töø boû saùt sanh, töø boû laáy cuûa khoâng cho, töø boû taø haïnh trong daâm duïc, töø boû noùi laùo, töø boû say röôïu men röôïu naáu, thôøi ôû ñaây naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi trí aáy suy nghó nhö sau: "Caùc ngöôøi aáy nghó ñeán caâu chuyeän thích hôïp veà ta, vì nhöõng phaùp aáy thaät coù nôi ta vaø ta coù nhöõng phaùp aáy". Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø loaïi laïc hyû thöù nhaát, ngöôøi trí caûm thoï ngay trong hieän taïi.
Laïi nöõa naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi trí thaáy caùc vua chuùa, sau khi baét teân troäm cöôùp phaïm toäi, lieàn aùp duïng nhieàu hình phaït sai khaùc. Hoï ñaùnh baèng roi, hoï ñaùnh baèng gaäy, hoï ñaùnh baèng coân... hoï laáy göôm chaët ñaàu. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo ngöôøi trí suy nghó nhö sau: "Do nhaân caùc aùc haønh nhö vaäy, caùc vua chuùa sau khi baét teân troäm cöôùp coù phaïm toäi, lieàn aùp duïng nhöõng hình phaït sai khaùc. Hoï ñaùnh baèng roi, hoï ñaùnh baèng gaäy... hoï laáy göôm chaët ñaàu, nhöõng phaùp aáy thaät khoâng coù nôi ta, vaø ta khoâng coù nhöõng phaùp aáy". Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø loaïi laïc hyû thöù hai, ngöôøi trí caûm thoï ngay trong hieän taïi.
Laïi nöõa, naøy caùc Tyû-kheo, khi ngöôøi trí leo ngoài treân gheá, hay treân giöôøng, hay naèm treân ñaát, luùc baáy giôø nhöõng thieän nghieäp ngöôøi aáy laøm töø tröôùc, nhö thaân thieän haønh, khaåu thieän haønh, yù thieän haønh treo naèm, treo aùp, treo ñeø treân ngöôøi aáy. Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, vaøo buoåi chieàu, nhöõng boùng caùc ñænh nuùi treo naèm, treo aùp, treo ñeø treân ñaát; cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, khi ngöôøi trí ngoài treân gheá hay ngoài treân giöôøng, hay naèm döôùi ñaát, trong khi caùc nghieäp quaù khöù cuûa ngöôøi aáy töùc laø thaân aùc haønh, khaåu aùc haønh, yù aùc haønh treo naèm, treo aùp, treo ñeø treân ngöôøi aáy. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi trí suy nghó nhö sau: "Thaät söï ta khoâng laøm ñieàu aùc, khoâng laøm ñieàu hung baïo, khoâng laøm ñieàu toäi loãi, laïi laøm ñieàu phöôùc, laøm ñieàu thieän, laøm ñieàu choáng sôï haõi. Do khoâng laøm ñieàu aùc, khoâng laøm ñieàu hung baïo, khoâng laøm ñieàu toäi loãi, do laøm ñieàu phöôùc, laøm ñieàu thieän, laøm ñieàu choáng sôï haõi, ñöôïc ñi ñeán (thieän) thuù naøo, (thieän) thuù aáy sau khi cheát, ta ñöôïc ñi". Vò aáy khoâng saàu muoän, khoâng than van, khoâng than khoùc, khoâng ñaám ngöïc, reân la vaø rôi vaøo baát tænh. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø söï laïc hyû thöù ba, ngay trong hieän taïi ngöôøi trí ñöôïc caûm thoï.
Naøy caùc Tyû-kheo, keû trí kia sau khi laøm thaân thieän haønh, sau khi laøm khaåu thieän haønh, sau khi laøm yù thieän haønh, sau khi thaân hoaïi maïng chung, sanh ra trong thieän thuù, Thieân giôùi, coõi ñôøi naøy. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu coù ai noùi moät caùch ñuùng ñaén veà vò aáy phaûi noùi raèng vò aáy hoaøn toaøn toát ñeïp, hoaøn toaøn khaû aùi, hoaøn toaøn thích yù. Cuõng nhö muoán noùi moät caùch ñuùng ñaén veà Thieân giôùi phaûi noùi raèng Thieân giôùi hoaøn toaøn toát ñeïp, hoaøn toaøn khaû aùi, hoaøn toaøn thích yù. Veà vaán ñeà naøy, naøy caùc Tyû-kheo, cho ñeán moät ví duï cuõng khoâng deã gì, vì raát nhieàu laø söï (an) laïc cuûa Thieân giôùi,
(Coõi Thieân)
Khi ñöôïc noùi vaäy, moät Tyû-kheo khaùc baïch Theá Toân:
-- Baïch Theá Toân, Theá Toân coù theå laøm cho con moät ví duï ñöôïc khoâng?
-- Coù theå ñöôïc, naøy Tyû-kheo. Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, vò vua Chuyeån luaân coù ñaày ñuû baûy moùn baùu vaø boán nhö yù ñöùc, do nhaân duyeân aáy caûm thoï laïc hyû. Theá naøo laø baûy?
ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, vua Saùt ñeá lî, ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh, vaøo ngaøy Boá-taùt traêng raèm sau khi goäi ñaàu, leân cao ñieän ñeå trai giôùi, thôøi Thieân luaân baùu hieän ra, ñuû moät ngaøn coïng xa, vôùi vaønh xe, truïc xe, ñaày ñuû moïi boä phaän. Thaáy vaäy, vua Saùt ñeá lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh suy nghó: "Ta nghe nhö vaày: Khi moät vò vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh vaøo ngaøy Boá-taùt traêng raèm, sau khi goäi ñaàu, leân cao ñieän ñeå trai giôùi, neáu coù Thieân luaân baùu hieän ra, ñuû moät ngaøn coïng xe, vôùi vaønh xe vaø truïc xe, ñaày ñuû moïi boä phaän, thôøi vò vua aáy laø Chuyeån luaân vöông. Nhö vaäy ta coù theå laø Chuyeån luaân vöông".
Naøy caùc Tyû-kheo, roài vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh, töø choã ngoài ñöùng daäy, ñaép thöôïng y treân moät vai, tay traùi caàm bình nöôùc vaø vôùi tay phaûi röôùi nöôùc treân xe baùu vaø noùi: "Naøy xe baùu haõy laên khaép. Naøy xe baùu haõy chinh phuïc!" Vaø naøy caùc Tyû-kheo, xe baùu laên veà höôùng Ñoâng vaø vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh cuøng vôùi boán loaïi binh chuûng ñi theo sau. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, choã naøo xe baùu döøng laïi, choã aáy vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh, an truù cuøng vôùi boán loaïi binh chuûng.
Naøy caùc Tyû-kheo, caùc ñòch vöông ôû phöông Ñoâng ñeán yeát kieán vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh, vaø noùi: "Haõy ñeán ñaây, Ñaïi vöông!" Hoan ngheânh, ñoùn möøng Ñaïi vöông! Taâu Ñaïi vöông, taát caû ñeàu thuoäc cuûa Ngaøi. Ñaïi vöông haõy giaùo huaán cho chuùng toâi!"
Vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh, noùi raèng: "Khoâng ñöôïc saùt sanh. Khoâng ñöôïc laáy cuûa khoâng cho. Khoâng ñöôïc taø daâm. Khoâng ñöôïc noùi laùo. Khoâng ñöôïc uoáng röôïu. Haõy aên uoáng cho thích nghi".
Naøy caùc Tyû-kheo, taát caû ñòch vöông ôû phöông Ñoâng ñeàu trôû thaønh chö haàu vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh.
Naøy caùc Tyû-kheo, roài xe baùu aáy laën xuoáng bieån lôùn ôû phöông Ñoâng roài noåi leân vaø laën veà phöông Nam... laën xuoáng bieån lôùn ôû phöông Nam, roài noåi leân vaø laën veà phöông Taây... laën xuoáng bieån lôùn ôû phöông Taây.. , roài noåi leân vaø laën veà phöông Baéc vaø vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh cuøng vôùi boán loaïi binh chuûng ñi theo sau. Naøy caùc Tyû-kheo, choã naøo xe baùu döøng laïi, choã aáy vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh an truù cuøng vôùi boán loaïi binh chuûng.
Naøy caùc Tyû-kheo, caùc ñòch vöông ôû phöông Baéc ñeán yeát kieán vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh vaø noùi: "Haõy ñeán ñaây, Ñaïi vöông! Hoan ngheânh, ñoùn möøng Ñaïi vöông! Taâu Ñaïi vöông; taát caû ñeàu thuoäc cuûa Ngaøi, taát caû ñeàu thuoäc cuûa Ngaøi. Ñaïi vöông haõy giaùo huaán cho chuùng toâi!"
Naøy caùc Tyû-kheo, taát caû ñòch vöông ôû phöông Baéc ñeàu trôû thaønh chö haàu vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh.
Naøy caùc Tyû-kheo, xe baùu aáy sau khi chinh phuïc traùi ñaát cho ñeán haûi bieân, lieàn trôû veà kinh ñoâ Ku-savati, vaø ñöùng tröôùc phaùp ñình, treân cöûa noäi cung nhö moät trang baûo cho noäi cung cuûa vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh. Naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaäy laø söï xuaát hieän cuûa xe baùu cuûa vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh.
Laïi nöõa, naøy caùc Tyû-kheo, voi baùu xuaát hieän cho vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh, thuaàn traéng, baûy xöù kieân cöôøng, coù thaàn löïc, phi haønh treân hö khoâng vaø teân laø Uposatha (Boá-taùt). Thaáy (voi baùu), vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh, sanh taâm hoan hyû vaø nghó: "Laønh thay ñöôïc côõi con voi naøy, neáu noù chòu söï ñieàu ngöï" Vaø naøy caùc Tyû-kheo, nhö moät con hieàn töôïng quyù phaùi chòu söï ñieàu ngöï laâu ngaøy, con voi baùu aáy töï ñeán ñeå chòu ñieàu ngöï. Naøy caùc Tyû-kheo, thuôû xöa, vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh, ñeå thöû voi baùu naøy, saùng sôùm côõi voi ñi khaép quaû ñaát cho ñeán haûi bieân roài veà laïi kinh ñoâ Kusavati kòp giôø aên saùng. Naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaäy laø söï xuaát hieän voi baùu cuûa vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh.
Laïi nöõa, naøy caùc Tyû-kheo, ngöïa baùu xuaát hieän cho vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh, thuaàn traéng, ñaàu ñen nhö quaï, bôøm ngöïa maøu ñen, coù thaàn löïc, phi haønh treân hö khoâng vaø teân laø Valahaka. Thaáy (ngöïa baùu), vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh, sanh taâm hoan hyû vaø nghó: "Toát ñeïp thay ñöôïc côõi con ngöïa naøy neáu noù chòu söï ñieàu ngöï". Vaø naøy caùc Tyû-kheo, nhö moät con hieàn maõ quyù phaùi, chòu söï ñieàu ngöï laâu ngaøy, con ngöïa baùu aáy töï ñeán ñeå chòu söï ñieàu ngöï. Naøy caùc Tyû-kheo, thuôû xöa, vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh ñeå thöû con ngöïa baùu naøy, saùng sôùm lieàn côõi ngöïa, ñi khaép quaû ñaát cho ñeán haûi bieân, roài veà laïi kinh ñoâ Kusavati kòp giôø aên saùng. Naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaäy laø xuaát hieän ngöïa baùu cuûa vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh.
Laïi nöõa, naøy caùc Tyû-kheo, chaâu baùu laïi xuaát hieän cho vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh. Chaâu baùu aáy laø löu ly chaâu, saùng suoát, thuaàn chaát, coù taùm maët, khoù duõa, khoù maøi, thanh tònh, trong suoát, hoaøn haûo moïi phöông dieän. Naøy caùc Tyû-kheo, haøo quang chaâu baùu naøy chieáu saùng cuøng khaép moät do tuaàn. Naøy caùc Tyû-kheo, thuôû xöa, vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh ñeå thöû chaâu baùu naøy ñaõ cho daøn baøy boán binh chuûng, ñaët baûo chaâu cao treân quaân kyø vaø coù theå tieán quaân trong ñeâm toái aâm u. Naøy caùc Tyû-kheo, moïi ngöôøi trong laøng ôû xung quanh ñeàu baét ñaàu laøm vieäc, töôûng raèng trôøi ñaõ saùng roài. Naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaäy laø söï xuaát hieän chaâu baùu cuûa vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh.
Naøy caùc Tyû-kheo, nöõ baùu laïi xuaát hieän cho vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh, myõ mieàu, khaû aùi, cöû chæ ñoan trang, maøu da tuyeät myõ, khoâng quaù cao, khoâng quaù thaáp, khoâng beùo, khoâng gaày, khoâng quaù ñen, khoâng quaù traéng, vöôït treân dung saéc loaøi Ngöôøi, aùnh saùng baèng dung saéc chö Thieân. Naøy caùc Tyû-kheo, thaân xaùc nöõ baùu naøy laø (eâm mòn) nhö boâng, nhö nhung. Naøy caùc Tyû-kheo, khi trôøi laïnh, chaân tay nöõ baùu naøy trôû thanh aám aùp; khi trôøi noùng, trôû thaønh laïnh maùt. Naøy caùc Tyû-kheo, thaân nöõ baùu toûa muøi thôm chieân ñaøn, mieäng toûa muøi thôm hoa sen. Naøy caùc Tyû-kheo, nöõ baùu naøy daäy tröôùc vaø ñi nguû sau vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh, moïi haønh ñoäng laøm vua thoûa thích, yeân laønh khaû aùi. Naøy caùc Tyû-kheo, nöõ baùu naøy khoâng coù moât tö töôûng naøo baát tín ñoái vôùi vua Saùt ñeá lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh, huoáng nöõa laø veà thaân theå. Naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaäy laø söï xuaát hieän nöõ baùu cuûa vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh.
Laïi nöõa, naøy caùc Tyû-kheo, cö só baùu xuaát hieän cho vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh, chöùng ñöôïc thieân nhaõn, do nghieäp dò thuïc sanh vaø nhôø thieân nhaõn naøy coù theå thaáy chaâu baùu choân caát coù chuû hay khoâng coù chuû. Cö só baùu naøy ñeán vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm quaùn ñaûnh vaø noùi:
-- "Taâu Ñaïi vöông, Ñaïi vöông chôù coù lo aâu, thaàn seõ xöû lyù thích nghi taøi saûn Ñaïi vöông".
Naøy caùc Tyû-kheo, thuôû xöa vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh, muoán thöû cö só baùu naøy, lieàn côõi thuyeàn, cheøo ra giöõa soâng Haèng vaø baûo cö só baùu:
"- Naøy cö só, ta caàn vaøng.
"- Taâu Ñaïi vöông, haõy cho cheøo thuyeàn gaàn bôø naøo cuõng ñöôïc.
"- Naøy cö só, ta caàn vaøng ngay taïi ñaây.
Naøy caùc Tyû-kheo, khi aáy cö só baùu thoïc hai tay xuoáng nöôùc nhaéc leân moät gheø ñaày caû vaøng roøng roài taâu vôùi vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh:
"- Taâu Ñaïi vöông, nhö vaäy ñaõ ñuû chöa? Taâu Ñaïi vöông, laøm nhö vaäy ñaõ ñöôïc chöa?"
Vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh traû lôøi:
"- Naøy Cö só, nhö vaäy laø ñuû. Naøy Cö só, laøm nhö vaäy laø ñöôïc roài. Naøy Cö só, cuùng döôøng nhö vaäy laø ñöôïc roài".
Naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaâóy laø söï xuaát hieän cö só baùu cuûa vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh.
Lai nöõa, naøy caùc Tyû-kheo, töôùng quaân baùu xuaát hieän cho vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh, coù hoïc thöùc, thoâng minh, saùng suoát, coù khaû naêng khuyeán caùo vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh, khi ñaùng tieán thì tieán, khi ñaùng luøi thì luøi, khi ñaùng döøng thì döøng:
Vò naøy ñeán taâu vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh:
"- Taâu Ñaïi vöông, Ñaïi vöông chôù coù lo aâu, thaàn seõ coá vaán Ñaïi vöông".
Naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaäy laø söï xuaát hieän töôùng quaân baùu cuûa vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh.
Naøy caùc Tyû-kheo, vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh coù ñaày ñuû baûy baùu nhö vaäy.
Laïi nöõa, naøy caùc Tyû-kheo, vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh coù ñaày ñuû boán nhö yù ñöùc. Theá naøo laø boán?
Naøy caùc Tyû-kheo, vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh ñeïp trai, khaû aùi, cöû chæ thanh lòch, saéc dieän tuyeät luaân, thaáy xa hôn moïi ngöôøi. Naøy caùc Tyû-kheo, ñoù laø nhö yù ñöùc thöù nhaát cuûa vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh.
Naøy caùc Tyû-kheo, laïi nöõa, vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh soáng laâu, tuoåi thoï thaéng xa caùc ngöôøi khaùc. Naøy caùc Tyû-kheo, ñoù laø nhö yù ñöùc thöù hai cuûa vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh.
Laïi nöõa, naøy caùc Tyû-kheo, vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh ít beänh taät, ít tai öông theå nhieät khoâng quaù laïnh, khoâng quaù noùng, ñöôïc quaân phaân ñeå ñieàu hoøa söï tieâu hoùa, thaéng xa caùc ngöôøi khaùc. Nuïaøy caùc Tyû-kheo, ñoù laø nhö yù ñöùc thöù ba cuûa vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh.
Laïi nöõa naøy caùc Tyû-kheo, vua Saùt-ñeá-lî, ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh ñöôïc caùc Baø-la-moân vaø Gia chuû aùi kính vaø yeâu meán. Naøy caùc Tyû-kheo, nhö ngöôøi cha ñöôïc caùc ngöôøi con aùi kính vaø yeâu meán; cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh ñöôïc caùc Baø-la-moân vaø Gia chuû aùi kính vaø yeâu meán. Naøy caùc Tyû-kheo, caùc vò Baø-la-moân vaø Gia chuû ñöôïc vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh aùi kính vaø yeâu meán. Naøy caùc Tyû-kheo, nhö nhöõng ngöôøi con ñöôïc ngöôøi cha aùi kính vaø yeâu meán; cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, caùc Baø-la-moân vaø Gia chuû ñöôïc vua Saùt-ñeá-lî, ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh aùi kính vaø yeâu meán. Thuôû xöa, naøy caùc Tyû-kheo, vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh ñi ñeán hoa vieân cuøng vôùi boán loaïi binh chuûng. Naøy caùc Tyû-kheo, caùc Baø-la-moân vaø Gia chuû ñeán vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh vaø taâu raèng:
"- Taâu Ñaïi vöông, haõy cho ñi chaäm chaäm ñeå chuùng toâi coù theå chieâm ngöôõng laâu daøi hôn. ".
Naøy caùc Tyû-kheo nhöng vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh laïi ra leänh cho ngöôøi ñaùnh xe:
"- Naøy anh Ñaùnh xe, haõy ñaùnh xe chaäm chaäm ñuû ñeå ta coù theå thaáy caùc vò Baø-la-moân vaø Gia chuû laâu daøi hôn".
Naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaäy laø nhö yù ñöùc thöù tö cuûa vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh.
Vaø naøy caùc Tyû-kheo, vua Saùt-ñeá-lî ñaõ laøm leã quaùn ñaûnh suy nghó: "Nay ta haõy cho xaây nhöõng hoà sen giöõa caùc haøng caây tala, cöù caùch khoaûng moät traêm cung taàm!"
Naøy caùc Tyû-kheo, vua Chuyeån luaân coù ñaày ñuû boán nhö yù ñöùc naøy.
Naøy caùc Tyû-kheo, caùc OÂng nghó theá naøo? Vua Chuyeån luaân, ñaày ñuû baûy moùn baùu vaø boán nhö yù ñöùc; do nhaân duyeân aáy, coù caûm thoï laïc hyû khoâng?
-- Baïch Theá Toân, vua Chuyeån luaân chæ ñaày ñuû moät moùn baùu, do nhaân duyeân aáy, coù caûm thoï laïc hyû; coøn noùi gì ñaày ñuû baûy moùn baùu vaø boán nhö yù ñöùc.
Roài Theá Toân löôïm leân moät hoøn ñaù nhoû, lôùn baèng baøn tay vaø noùi vôùi caùc Tyû-kheo:
-- Naøy caùc Tyû-kheo, caùc OÂng nghó theá naøo? Caùi gì lôùn hôn? Hoøn ñaù naøy, to baèng baøn tay do Ta löôïm leân hay nuùi Tuyeát Sôn, vua caùc loaïi nuùi?
-- Thaät laø quaù nhoû, baïch Theá Toân laø hoøn ñaù naøy, lôùn baèng baøn tay, do Theá Toân löôïm leân, so saùnh vôùi Tuyeát Sôn vua caùc loaïi nuùi, noù khoâng ñaùng keå gì, noù khoâng baèng moät phaàn ngaøn vaïn laàn (cuûa nuùi Tuyeát), noù khoâng theå so saùnh ñöôïc.
-- Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, vua Chuyeån luaân vôùi baûy moùn baùu vaø boán nhö yù ñöùc, do nhaân duyeân aáy caûm thoï laïc hyû, laïc hyû aáy so saùnh vôùi Thieân laïc khoâng ñaùng keå gì, khoâng baèng moät phaàn ngaøn vaïn laàn, khoâng theå so saùnh ñöôïc. Naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi coù trí aáy, neáu sau moät thôøi gian raát laâu daøi, ñöôïc sinh laøm ngöôøi, ngöôøi aáy seõ sinh ra trong moät gia ñình cao quí Saùt-ñeá-lî ñaïi gia, hay Baø-la-moân ñaïi gia, hay Cö só ñaïi gia giaøu coù, taøi saûn nhieàu, taøi nguyeân nhieàu, vaøng vaø baïc phong phuù, taøi vaät phong phuù, luùa thoùc phong phuù. Hôn nöõa, vò aáy ñeïp trai, khaû aùi, deã thöông, ñaày ñuû dung saéc toái thöôïng. Vò aáy nhaän ñöôïc ñoà aên, ñoà uoáng, vaûi maëc, xe coä, voøng hoa, höông lieäu, giöôøng, truù xöù vaø aùnh saùng. Vò aáy soáng vôùi thaân thieän haønh, khaåu thieän haønh, yù thieän haønh. Soáng vôùi thaân thieän haønh, khaåu thieän haønh, yù thieän haønh, sau khi thaân hoaïi maïng chung, vò aáy ñöôïc sanh leân thieän thuù, Thieân giôùi.
Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, moät ngöôøi ñaùnh baïc, chính trong canh baïc thöù nhaát (ñoå xuùc saéc) ñöôïc tieàn baïc raát nhieàu. Thaät laø quaù nhoû, naøy caùc Tyû-kheo, laø canh baïc aáy, nhôø canh baïc ñaàu tieân naøy ngöôøi ñaùnh baïc aáy ñöôïc tieàn baïc raát nhieàu. Lôùn hôn canh baïc aáy laø canh baïc nhôø ñoù ngöôøi trí sau khi haønh thaân thieän haønh, khaåu thieän haønh, yù thieän haønh, sau khi thaân hoaïi maïng chung, sanh leân thieän thuù, Thieân giôùi, coõi ñôøi naøy. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø ñòa vöùc hoaøn toaøn vieân maõn cuûa baäc coù trí.
Theá Toân thuyeát giaûng nhö vaäy. Caùc Tyû-kheo aáy hoan hyû tín thoï lôøi Theá Toân daïy.
Hoøa thöôïng Thích Minh Chaâu dòch Vieät
Chaân thaønh caùm ôn anh HDC vaø nhoùm Phaät töû VH ñaõ coù thieän taâm göûi taëng aán baûn ñieän töû.
(Bình Anson hieäu ñính, döïa theo baûn Anh ngöõ "The Middle Length Discourses of the Buddha", Tyø kheo Nanamoli vaø Tyø kheo Bodhi dòch, 1995).
11-10-2003
Source = BuddhaSasana
[Muïc luïc kinh Trung Boä]