Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Home Page] [ Index Vieät ] [Index Pali]
Trung Boä Kinh
Majjhima Nikaya138. Kinh Toång thuyeát vaø Bieät thuyeát
(Uddesavibhanga sutta)
Nhö vaày toâi nghe.
Moät thôøi Theá Toân ôû Savatthi (Xaù-veä), Jetavana (Kyø-ñaø Laâm), taïi tinh xaù oâng Anathapindika (Caáp Coâ Ñoäc).
Taïi ñaây, Theá Toân goïi caùc Tyû-kheo: "Naøy caùc Tyû-kheo". --"Baïch Theá Toân". Caùc vò Tyû-kheo aáy vaâng ñaùp Theá Toân. Theá Toân noùi nhö sau:
-- Naøy caùc Tyû-kheo, Ta seõ giaûng cho caùc OÂng Toång thuyeát vaø Bieät thuyeát. Haõy nghe vaø suy nghieäm kyõ, Ta seõ giaûng.
-- Thöa vaâng, baïch Theá Toân.
Caùc vò Tyû-kheo aáy vaâng ñaùp Theá Toân. Theá Toân noùi nhö sau:
-- Naøy caùc Tyû-kheo, vò Tyû-kheo caàn phaûi quaùn saùt moät caùch nhö theá naøo ñeå thöùc cuûa vò aáy ñoái vôùi ngoaïi (traàn) khoâng taùn loaïn, khoâng taûn roäng, taâm khoâng truù tröôùc noäi (traàn), khoâng bò chaáp thuû quaáy roái. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu thöùc ñoái vôùi ngoaïi (traàn) khoâng taùn loaïn, khoâng taûn roäng, taâm khoâng truù tröôùc noäi traàn, khoâng bò chaáp thuû quaáy roái, seõ khoâng coù taäp khôûi, sanh khôûi cuûa khoå veà sanh, giaø, cheát, trong töông lai.
Theá Toân noùi nhö vaäy. Noùi nhö vaäy xong, Thieän Theä töø choã ngoài ñöùng daäy roài böôùc vaøo tònh xaù.
Sau khi Theá Toân ñi khoâng bao laâu, caùc Tyû-kheo aáy suy nghó nhö sau: "Chö Hieàn, sau khi ñoïc leân baøi toång thuyeát moät caùch vaén taét, khoâng coù giaûi nghóa moät caùch roäng raõi, Theá Toân töø choã ngoài ñöùng daäy vaø ñi vaøo tinh xaù: "Naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo caàn phaûi quaùn saùt moät caùch nhö theá naøo ñeå thöùc cuûa vò aáy ñoái vôùi ngoaïi (traàn) khoâng taùn loaïn, khoâng taûn roäng, taâm khoâng truù tröôùc noäi (traàn), khoâng bò chaáp thuû quaáy roái. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu thöùc ñoái vôùi ngoaïi (traàn) khoâng taùn loaïn, khoâng taûn roäng, taâm khoâng truù tröôùc noäi traàn, khoâng bò chaáp thuû quaáy roái, seõ khoâng coù taäp khôûi, sanh khôûi cuûa khoå veà sanh, giaø, cheát trong töông lai". Nay khoâng bieát ai coù theå giaûi nghóa moät caùch roäng raõi phaàn toång thuyeát naøy, phaàn naøy chæ ñöôïc Theá Toân noùi leân moät caùch vaén taét, khoâng ñöôïc giaûi nghóa moät caùch roäng raõi".
Roài caùc Tyû-kheo aáy suy nghó nhö sau: "Toân giaû Mahakaccana (Ñaïi Ca-chieân-dieân) naøy ñaõ ñöôïc Theá Toân taùn thaùn vaø ñöôïc caùc vò ñoàng Phaïm haïnh coù trí kính troïng, Toân giaû Mahakaccana coù theå giaûi nghóa moät caùch roäng raõi toång thuyeát naøy, phaàn naøy chæ ñöôïc Theá Toân noùi leân moät caùch vaén taét, khoâng giaûi nghóa moät caùch roäng raõi. Vaäy chuùng ta haõy ñeán Toân giaû Mahakaccana; sau khi ñeán, chuùng ta haõy hoûi Toân giaû Mahakaccana veà yù nghóa naøy". Roài caùc Tyû-kheo aáy ñi ñeán Toân giaû Mahakaccana; sau khi ñeán, noùi leân vôùi Toân giaû Mahakaccana nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm, sau khi noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm thaân höõu, roài ngoài xuoáng moät beân. Ngoài xuoáng moät beân, caùc vò Tyû-kheo aáy thöa vôùi Toân giaû Mahakaccana:
-- Thöa Hieàn giaû Kaccana, sau khi ñoïc toång thuyeát naøy, khoâng giaûi nghóa moät caùch roäng raõi, Theá Toân töø choã ngoài ñöùng daäy ñi vaøo tinh xaù: "Naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo caàn phaûi quaùn saùt moät caùch nhö theá naøo ñeå thöùc cuûa vò aáy ñoái vôùi ngoaïi (traàn) khoâng taùn loaïn, khoâng taûn roäng, taâm khoâng truù tröôùc noäi (traàn), khoâng bò chaáp thuû quaáy roái. Nay khoâng bieát coù ai coù theå giaûi nghóa moät caùch roäng raõi toång thuyeát naøy, phaàn naøy chæ ñöôïc Theá Toân noùi leân moät caùch vaén taét, khoâng giaûi nghóa moät caùch roäng raõi". Roài naøy Hieàn giaû Kaccana, chuùng toâi suy nghó nhö sau: "Toân giaû Mahakaccana naøy ñaõ ñöôïc Theá Toân taùn thaùn vaø ñöôïc caùc vò ñoàng Phaïm haïnh coù trí kính troïng, Toân giaû Mahakaccana coù theå giaûi nghóa moät caùch roäng raõi toång thuyeát naøy, phaàn naøy chæ ñöôïc Theá Toân noùi leân moät caùch vaén taét, khoâng giaûi nghóa moät caùch roäng raõi. Vaäy chuùng ta haõy hoûi Toân giaû Mahakaccana veà yù nghóa naøy, Toân giaû Mahakaccana haõy giaûi thích cho".
-- Naøy chö Hieàn, ví nhö moät ngöôøi caàn thieát loõi caây, tìm caàu loõi caây, ñang ñi tìm caàu loõi caây, ñöùng tröôùc moät caây lôùn coù loõi caây. Ngöôøi aáy boû reã, boû thaân caây, nghó raèng loõi caây caàn phaûi tìm trong caùc nhaùnh caây, laù caây... Cuõng vaäy laø vieäc laøm cuûa chö Toân giaû. Chö Toân giaû ñöùng tröôùc maët Theá Toân, chö Toân giaû laïi vöôït qua Theá Toân, vaø nghó raèng caàn phaûi hoûi toâi veà yù nghóa naøy. Nhöng naøy chö Hieàn, Theá Toân bieát nhöõng gì caàn bieát, thaáy nhöõng gì caàn thaáy, baäc coù maét, baäc Trí giaû, baäc Phaùp giaû, baäc Phaïm thieân, baäc Thuyeát giaû, baäc Tuyeân thuyeát giaû, baäc daãn ñeán muïc ñích, baäc ñem cho baát töû, baäc Phaùp chuû, baäc Nhö Lai. Nay ñaõ ñeán thôøi chö Hieàn haõy ñeán hoûi Theá Toân veà yù nghó naøy. Theá Toân giaûi thích cho chö Hieàn nhö theá naøo, chö Hieàn haõy nhö vaäy thoï trì.
-- Thöa Hieàn giaû Kaccana, chaéc chaén Theá Toân bieát nhöõng gì caàn bieát... Nay ñaõ ñeán thôøi chuùng toâi ñeán hoûi Theá Toân veà yù nghóa naøy. Theá Toân giaûi thích cho chuùng toâi nhö theá naøo, chuùng toâi seõ nhö vaäy thoï trì. Nhöng Toân giaû Mahakaccana ñöôïc Theá Toân taùn thaùn, ñöôïc caùc vò ñoàng Phaïm haïnh kính troïng. Toân giaû Mahakaccana coù theå giaûi thích roäng raõi toång thuyeát naøy, phaàn naøy chæ ñöôïc Theá Toân noùi leân moät caùch vaén taét, khoâng giaûi nghóa moät caùch roäng raõi. Mong Toân giaû Mahakaccana giaûi thích cho, neáu Toân giaû khoâng caûm thaáy phieàn phöùc.
-- Vaäy chö Hieàn, haõy nghe vaø suy nghieäm kyõ, toâi seõ noùi.
-- Thöa vaâng, Hieàn giaû.
Caùc vò Tyû-kheo aáy vaâng ñaùp Toân giaû Mahakaccana. Toân giaû Mahakaccana noùi nhö sau:
-- Naøy chö Hieàn, phaàn toång thuyeát Theá Toân ñoïc leân moät caùch vaén taét, khoâng giaûi nghóa moät caùch roäng raõi, töø choã ngoài ñöùng daäy vaø ñaõ ñi vaøo trong tinh xaù: "Naøy caùc Tyû-kheo, vò Tyû-kheo caàn phaûi quaùn saùt moät caùch nhö theá naøo ñeå thöùc cuûa vò aáy ñoái vôùi ngoaïi (traàn) khoâng taùn loaïn, khoâng taûn roäng, taâm khoâng truù tröôùc noäi (traàn), khoâng bò chaáp thuû quaáy roái. Naøy chö Hieàn, lôøi toång thuyeát naøy ñöôïc Theá Toân ñoïc leân moät caùch vaén taét, khoâng giaûi nghóa moät caùch roäng raõi", toâi hieåu yù nghóa moät caùch roäng raõi nhö sau:
Chö Hieàn, sao goïi laø thöùc ñoái vôùi (ngoaïi) traàn, bò taùn loaïn, bò taûn roäng? ÔÛ ñaây, naøy chö Hieàn, khi vò Tyû-kheo thaáy saéc vôùi con maét, thöùc truy caàu saéc töôùng, bò troùi buoäc bôûi vò cuûa saéc töôùng, bò coät chaët bôûi vò cuûa saéc töôùng, bò trieàn phöôïc bôûi kieát söû vò cuûa saéc töôùng, nhö vaäy goïi laø thöùc ñoái vôùi ngoaïi (traàn) bò taùn loaïn, taûn roäng. Khi vò Tyû-kheo nghe tieáng vôùi tai... ngöûi höông vôùi muõi... neám vò vôùi löôõi... caûm xuùc vôùi thaân... nhaän thöùc phaùp vôùi yù, thöùc truy caàu phaùp töôùng, bò troùi buoäc bôûi vò cuûa phaùp töôùng, bò coät chaët bôûi vò cuûa phaùp töôùng, bò trieàn phöôïc bôûi kieát söû vò cuûa phaùp töôùng; nhö vaäy goïi laø thöùc ñoái vôùi ngoaïi (traàn) bò taùn loaïn, taûn roäng. Nhö vaäy, naøy chö Hieàn, goïi laø thöùc bò taùn loaïn, taûn roäng.
Chö Hieàn, sao goïi laø thöùc ñoái vôùi (ngoaïi) traàn, khoâng bò taùn loaïn, khoâng bò taûn roäng? ÔÛ ñaây, naøy chö Hieàn, khi vò Tyû-kheo thaáy saéc vôùi con maét, thöùc khoâng truy caàu saéc töôùng, khoâng bò troùi buoäc bôûi vò cuûa saéc töôùng, khoâng bò coät chaët bôûi vò cuûa saéc töôùng; khoâng bò trieàn phöôïc bôûi kieát söû vò cuûa saéc töôùng; nhö vaäy goïi laø thöùc ñoái vôùi ngoaïi (traàn) khoâng bò taùn loaïn, khoâng bò taûn roäng. Khi vò Tyû-kheo nghe tieáng vôùi tai... ngöûi höông vôùi muõi... neám vò vôùi löôõi.. caûm xuùc vôùi thaân.... nhaän thöùc phaùp vôùi yù, thöùc khoâng truy caàu phaùp töôùng, khoâng bò troùi buoäc bôûi vò cuûa phaùp töôùng, khoâng bò coät chaët bôûi vò cuûa phaùp töôùng, khoâng bò trieàn phöôïc bôûi kieát söû vò cuûa phaùp töôùng; nhö vaäy goïi laø thöùc ñoái vôùi ngoaïi (traàn) khoâng bò taùn loaïn, khoâng bò taûn roäng. Nhö vaäy, naøy chö Hieàn, goïi laø thöùc khoâng bò taùn loaïn, khoâng bò taûn roäng.
Vaø naøy chö Hieàn, theá naøo goïi laø taâm truù tröôùc noäi (traàn)? ÔÛ ñaây, naøy chö Hieàn, vò Tyû-kheo ly duïc, ly baát thieän phaùp, chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù nhaát, moät traïng thaùi hyû laïc do ly duïc sanh, coù taàm coù töù. Thöùc vò aáy truy tìm hyû laïc do ly duïc sanh, bò troùi buoäc bôûi vò hyû laïc do ly duïc sanh, bò coät chaët bôûi vò hyû laïc do ly duïc sanh, bò trieàn phöôïc bôûi kieát söû hyû laïc do ly duïc sanh; nhö vaäy goïi laø taâm truù tröôùc noäi (traàn).
Laïi nöõa, naøy chö Hieàn, vò Tyû-kheo ñình chæ taàm vaø töù, chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù hai, moät traïng thaùi hyû laïc do ñònh sanh, khoâng taàm khoâng töù, noäi tónh nhöùt taâm. Thöùc cuûa vò aáy truy tìm hyû laïc do ñònh sanh, bò troùi buoäc bôûi vò hyû laïc do ñònh sanh, bò coät chaët bôûi vò hyû laïc do ñònh sanh; bò trieàn phöôïc bôûi kieát söû hyû laïc do ñònh sanh; nhö vaäy goïi laø taâm truù tröôùc noäi (traàn).
Laïi nöõa, naøy chö Hieàn, vò Tyû-kheo ly hyû truù xaû, chaùnh nieäm, tænh giaùc, thaân caûm söï laïc thoï maø caùc baäc Thaùnh goïi laø xaû nieäm laïc truù, chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù ba. Thöùc cuûa vò aáy truy tìm xaû, bò troùi buoäc bôûi vò xaû vaø laïc, bò coät chaët bôûi vò xaû vaø laïc, bò trieàn phöôïc bôûi vò xaû vaø laïc; nhö vaäy goïi laø taâm truù tröôùc noäi (traàn).
Laïi nöõa, naøy chö Hieàn, vò Tyû-kheo xaû laïc xaû khoå, dieät hyû öu ñaõ caûm thoï tröôùc, chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù tö, khoâng khoå khoâng laïc, xaû nieäm, thanh tònh. Thöùc cuûa vò aáy truy tìm khoâng khoå khoâng laïc, bò troùi buoäc bôûi vò khoâng khoå khoâng laïc, bò coät chaët bôûi vò khoâng khoå khoâng laïc, bò trieàn phöôïc bôûi kieát söû vò khoâng khoå khoâng laïc; nhö vaäy goïi laø taâm truù tröôùc noäi (traàn). Nhö vaäy goïi laø taâm truù tröôùc noäi (traàn).
Vaø naøy chö Hieàn, theá naøo goïi laø taâm khoâng bò truù tröôùc noäi (traàn)? ÔÛ ñaây, naøy chö Hieàn, vò Tyû-kheo ly duïc, ly baát thieän phaùp, chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù nhaát, moät traïng thaùi hyû laïc do ly duïc sanh, khoâng taàm khoâng töù. Thöùc cuûa vò aáy khoâng truy tìm hyû laïc do ly duïc sanh, khoâng bò troùi buoäc bôûi vò hyû laïc do ly duïc sanh, khoâng bò coät chaët bôûi vò hyû laïc do ly duïc sanh, khoâng bò trieàn phöôïc bôûi kieát söû hyû laïc do ly duïc sanh, nhö vaäy goïi laø taâm khoâng truù tröôùc noäi (traàn).
Laïi nöõa, naøy chö Hieàn, vò Tyû-kheo ñình chæ taàm vaø töù, chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù hai, moät traïng thaùi hyû laïc do ñònh sanh, khoâng taàm khoâng töù, noäi tónh nhaát taâm. Thöùc cuûa vò aáy khoâng truy tìm hyû laïc do ñònh sanh, khoâng bò troùi buoäc bôûi vò hyû laïc do ñònh sanh, khoâng bò coät chaët bôûi vò hyû laïc do ñònh sanh, khoâng bò trieàn phöôïc bôûi kieát söû hyû laïc do ñònh sanh; nhö vaäy goïi laø taâm khoâng truù tröôùc noäi (traàn).
Laïi nöõa, naøy chö Hieàn, vò Tyû-kheo ly hyû truù xaû, chaùnh nieäm, tænh giaùc, thaân caûm söï laïc thoï maø caùc baäc Thaùnh goïi laø xaû nieäm laïc truù, chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù ba. Thöùc cuûa vò aáy khoâng truy tìm xaû, khoâng bò troùi buoäc bôûi vò xaû vaø laïc, khoâng bò coät chaët bôûi vò xaû vaø laïc, khoâng bò trieàn phöôïc bôûi vò xaû vaø laïc, nhö vaäy ñöôïc goïi laø taâm khoâng truù tröôùc noäi (traàn).
Laïi nöõa, naøy chö Hieàn, vò Tyû-kheo xaû laïc xaû khoå, dieät hyû öu ñaõ caûm thoï tröôùc, chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù tö, khoâng khoå khoâng laïc, xaû nieäm, thanh tònh. Thöùc cuûa vò aáy khoâng truy tìm khoâng khoå khoâng laïc, khoâng bò troùi buoäc bôûi vò cuûa khoâng khoå khoâng laïc, khoâng bò coät chaët bôûi vò cuûa khoâng khoå khoâng laïc, khoâng bò trieàn phöôïc bôûi kieát söû vò khoâng khoå khoâng laïc; nhö vaäy goïi laø taâm khoâng truù tröôùc noäi (traàn). Nhö vaäy goïi laø taâm khoâng truù tröôùc noäi (traàn).
Vaø theá naøo, naøy chö Hieàn, laø bò chaáp thuû quaáy roái? ÔÛ ñaây, naøy chö Hieàn, keû voâ vaên phaøm phu khoâng thaáy roõ caùc baäc Thaùnh, khoâng thuaàn thuïc phaùp caùc baäc Thaùnh, khoâng tu taäp phaùp caùc baäc Thaùnh, khoâng yeát kieán caùc baäc Chaân nhaân, khoâng thuaàn thuïc phaùp caùc baäc Chaân nhaân, khoâng tu taäp phaùp caùc baäc Chaân nhaân, thaáy saéc nhö laø töï ngaõ, hay töï ngaõ nhö laø coù saéc, hay thaáy saéc nhö laø töï ngaõ, hay töï ngaõ nhö laø coù saéc. Saéc phaùp aáy cuûa noù coù bieán hoaïi, ñoåi khaùc. Vôùi söï bieán hoaïi vaø ñoåi khaùc trong saéc phaùp aáy cuûa noù, thöùc cuûa vò aáy bò tuøy chuyeån bôûi söï bieán hoaïi trong saéc phaùp cuûa vò aáy. Do thöùc bò tuøy chuyeån bôûi söï bieán hoaïi trong saéc phaùp, neân phaùp quaáy roái khôûi leân, xaâm nhaäp taâm vaø toàn taïi. Vì taâm bò xaâm nhaäp, vò aáy sôï haõi, böïc phieàn vaø ñaày nhöõng khao khaùt. Vaø vò aáy bò chaáp thuû quaáy roái.
Vò aáy xem caûm thoï.. töôûng... caùc haønh... thöùc nhö laø töï ngaõ hay töï ngaõ, nhö laø coù thöùc, hay thöùc nhö laø trong töï ngaõ, hay töï ngaõ nhö laø trong thöùc. Thöùc aáy cuûa vò aáy bieán hoaïi vaø ñoåi khaùc. Vôùi söï bieán hoaïi vaø ñoåi khaùc trong thöùc aáy cuûa vò aáy, thöùc cuûa vò aáy bò tuøy chuyeån bôûi söï bieán hoaïi trong thöùc cuûa vò aáy. Do thöùc bò tuøy chuyeån bôûi söï bieán hoaïi trong phaùp, neân caùc phaùp quaáy roái khôûi leân, xaâm nhaäp taâm vaø toàn taïi. Vì taâm bò xaâm nhaäp, vò aáy sôï haõi, böïc phieàn vaø ñaày nhöõng khao khaùt. Vaø vò aáy bò chaáp thuû, quaáy roái. Nhö vaäy, naøy chö Hieàn, laø bò chaáp thuû, quaáy roái.
Vaø theá naøo, naøy chö Hieàn, laø khoâng bò chaáp thuû quaáy roái? ÔÛ ñaây, naøy chö Hieàn, coù Ña vaên Thaùnh ñeä töû yeát kieán caùc baäc Thaùnh, thuaàn thuïc phaùp caùc baäc Thaùnh, tu taäp phaùp caùc baäc Thaùnh; yeát kieán caùc baäc Chaân nhaân, thuaàn thuïc phaùp caùc baäc Chaân nhaân, tu taäp phaùp caùc baäc Chaân nhaân; khoâng thaáy saéc nhö laø töï ngaõ, hay töï ngaõ nhö laø coù saéc, hay khoâng thaáy saéc nhö laø trong töï ngaõ, hay töï ngaõ nhö laø trong saéc. Saéc phaùp cuûa vò aáy bieán hoaïi, ñoåi khaùc. Vôùi söï bieán hoaïi vaø ñoåi khaùc trong saéc phaùp cuûa vò aáy, thöùc cuûa vò aáy khoâng bò tuøy chuyeån bôûi söï bieán hoaïi trong saéc phaùp cuûa vò aáy. Do thöùc khoâng bò tuøy chuyeån bôûi söï bieán hoaïi trong saéc phaùp, neân caùc phaùp quaáy roái khôûi leân, khoâng xaâm nhaäp taâm vaø toàn taïi. Vì taâm khoâng bò xaâm nhaäp, vò aáy khoâng sôï haõi, khoâng böïc phieàn vaø khoâng ñaày nhöõng khao khaùt. Vaø vò aáy khoâng bò chaáp thuû quaáy roái.
Vò aáy khoâng xem caûm thoï.. töôûng... caùc haønh.. thöùc nhö laø töï ngaõ hay töï ngaõ laø coù thöùc, hay khoâng thaáy thöùc nhö laø trong töï ngaõ hay töï ngaõ nhö laø trong thöùc. Thöùc cuûa vò aáy bieán hoaïi vaø ñoåi khaùc. Vôùi söï bieán hoaïi vaø ñoåi khaùc trong thöùc cuûa vò aáy, thöùc khoâng bò tuøy chuyeån bôûi söï bieán hoaïi trong thöùc cuûa vò aáy. Do thöùc khoâng bò tuøy chuyeån bôûi söï bieán hoaïi trong thöùc, neân caùc phaùp quaáy roái khoâng khôûi leân, xaâm nhaäp taâm vaø toàn taïi. Vì taâm khoâng bò xaâm nhaäp, vò aáy khoâng sôï haõi, khoâng böïc phieàn vaø khoâng ñaày nhöõng khao khaùt. Vaø vò aáy khoâng bò chaáp thuû quaáy roái. Nhö vaäy, naøy chö Hieàn, laø khoâng bò chaáp thuû quaáy roái.
Naøy chö Hieàn, phaàn toång thuyeát Theá Toân ñoïc leân moät caùch vaén taét, khoâng giaûi nghóa moät caùch roäng raõi, töø choã ngoài ñöùng daäy vaø ñaõ ñi vaøo trong tinh xaù: "Naøy caùc Tyû-kheo, vò Tyû-kheo caàn phaûi quaùn saùt moät caùch nhö theá naøo ñeå thöùc cuûa vò aáy ñoái vôùi ngoaïi (traàn) khoâng taùn loaïn, khoâng taûn roäng, taâm khoâng truù tröôùc noäi (traàn), khoâng bò chaáp thuû quaáy roái. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu thöùc ñoái vôùi ngoaïi (traàn) khoâng taùn loaïn, khoâng taûn roäng, taâm khoâng truù tröôùc noäi traàn, khoâng bò chaáp thuû quaáy roái, seõ khoâng coù taäp khôûi, sanh khôûi cuûa khoå veà sanh, giaø, cheát, trong töông lai". Phaàn toång thuyeát naøy, naøy chö Hieàn, ñöôïc Theá Toân ñoïc leân moät caùch vaén taét, khoâng ñöôïc giaûi nghóa moät caùch roäng raõi; naøy chö Hieàn, toâi hieåu yù nghóa moät caùch roäng raõi nhö vaäy. Vaø neáu nhö Toân giaû muoán, haõy ñi ñeán Theá Toân vaø hoûi yù nghóa naøy. Theá Toân giaûi thích caùc Toân giaû nhö theá naøo, haõy nhö vaäy thoï trì.
Roài caùc Tyû-kheo aáy, sau khi hoan hyû tín thoï lôøi Toân giaû Mahakaccana giaûng, töø choã ngoài ñöùng daäy ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. Ngoài xuoáng moät beân, caùc vò Tyû-kheo aáy baïch Theá Toân:
-- Baïch Theá Toân, sau khi ñoïc phaàn toång thuyeát moät caùch vaén taét cho chuùng con, khoâng giaûi thích nghóa moät caùch roäng raõi, Theá Toân töø choã ngoài ñöùng daäy, vaø ñi vaøo tònh xaù: "Naøy caùc Tyû-kheo, vò Tyû-kheo caàn phaûi quaùn saùt moät caùch nhö theá naøo ñeå thöùc cuûa vò aáy ñoái vôùi ngoaïi (traàn) khoâng taùn loaïn, khoâng taûn roäng, taâm khoâng truù tröôùc noäi (traàn), khoâng bò chaáp thuû quaáy roái. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu thöùc ñoái vôùi ngoaïi (traàn) khoâng taùn loaïn, khoâng taûn roäng, taâm khoâng truù tröôùc noäi traàn, khoâng bò chaáp thuû quaáy roái, seõ khoâng coù taäp khôûi, sanh khôûi cuûa khoå veà sanh, giaø, cheát, trong töông lai".
Baïch Theá Toân, sau khi Theá Toân ñi khoâng bao laâu, chuùng con suy nghó nhö sau: "Theá Toân sau khi ñoïc phaàn toång thuyeát moät caùch vaén taét cho chuùng ta, khoâng giaûi nghóa moät caùch roäng raõi, vaø ñaõ ñi vaøo tinh xaù: "Vò Tyû-kheo caàn phaûi quaùn saùt moät caùch nhö theá naøo ñeå thöùc cuûa vò aáy ñoái vôùi ngoaïi (traàn) khoâng taùn loaïn, khoâng taûn roäng, taâm khoâng truù tröôùc noäi (traàn), khoâng bò chaáp thuû quaáy roái. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu thöùc ñoái vôùi ngoaïi (traàn) khoâng taùn loaïn, khoâng taûn roäng, taâm khoâng truù tröôùc noäi traàn, khoâng bò chaáp thuû quaáy roái, seõ khoâng coù taäp khôûi, sanh khôûi cuûa khoå veà sanh, giaø, cheát, trong töông lai.". Nay khoâng bieát ai coù theå giaûi nghóa moät caùch roäng raõi toång thuyeát naøy, phaàn naøy chæ ñöôïc Theá Toân ñoïc leân moät caùch vaén taét, khoâng ñöôïc giaûi nghóa moät caùch roäng raõi".
Roài baïch Theá Toân, chuùng con suy nghó nhö sau: "Toân giaû Mahakaccana (Ñaïi Ca-chieân-dieân) naøy ñaõ ñöôïc Theá Toân taùn thaùn vaø ñöôïc caùc vò ñoàng Phaïm haïnh coù trí kính troïng, Toân giaû Mahakaccana coù theå giaûi nghóa moät caùch roäng raõi toång thuyeát naøy, phaàn naøy chæ ñöôïc Theá Toân noùi leân moät caùch vaén taét, khoâng giaûi nghóa moät caùch roäng raõi. Vaäy chuùng ta haõy ñeán Toân giaû Mahakaccana; sau khi ñeán, chuùng ta haõy hoûi Toân giaû Mahakaccana veà yù nghóa naøy."
Roài baïch Theá Toân, chuùng con ñi ñeán Toân giaû Mahakaccana, sau khi ñeán chuùng con hoûi Toân giaû Mahakaccana veà yù nghóa naøy. Y Ù nghóa cuûa nhöõng (chöõ) aáy ñaõ ñöôïc Toân giaû Mahakaccana giaûi thích cho chuùng con vôùi nhöõng phöông phaùp (akara) naøy, vôùi nhöõng caâu naøy, vôùi nhöõng chöõ naøy.
-- Naøy caùc Tyû-kheo, Mahakaccana laø baäc Hieàn giaû. Naøy caùc Tyû-kheo, Mahakaccana laø baäc ñaïi trí tueä. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu caùc OÂng hoûi Ta veà yù nghóa naøy, Ta cuõng giaûi thích cho caùc OÂng nhö vaäy, nhö Mahakaccana ñaõ giaûi thích. Thaät söï yù nghóa aáy laø vaäy, vaø caùc OÂng haõy thoï trì nhö vaäy.
Theá Toân thuyeát giaûng nhö vaäy. Caùc vò Tyû-kheo aáy hoan hyû tín thoï lôøi Theá Toân daïy.
Hoøa thöôïng Thích Minh Chaâu dòch Vieät
Chaân thaønh caùm ôn anh HDC vaø nhoùm Phaät töû VH ñaõ coù thieän taâm göûi taëng aán baûn ñieän töû.
(Bình Anson hieäu ñính, döïa theo baûn Anh ngöõ "The Middle Length Discourses of the Buddha", Tyø kheo Nanamoli vaø Tyø kheo Bodhi dòch, 1995).
(11/99)
Source = BuddhaSasana
[Muïc luïc kinh Trung Boä]